R E N O V E R E N
Wonen anno 2009
B O U W E N
>>
D O S S I E R
BOUWSP
&
TTER
30 januari 2009
FOTO: YVAN DE SAEDELEER
Het Nieuwsblad De Gentenaar De Standaard
Europa bepaalt ons bouwen en renoveren Akoestisch isoleren CommerciĂŤle bijlage, valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.
>02
REYNAERS ALUMINIUM
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
Wonen en werken op het ritme van licht en structuur
>>
Architect Jan Verhelst ontwierp met veel gevoel voor ritme en structuur een woonhuis met kantoor. De woning combineert een strak ruimtelijk en transparant ontwerp met sterk gevoel voor ritme en harmonie. Er werd bewust gekozen voor een eenvoudige structuur waarin licht vrij spel krijgt. De gezinswoning met kantoor te Tessenderlo is één van de laatste ontwerpen van architect Jan Verhelst, die inmiddels met pensioen is. Bij zijn ontwerpen staan de wensen op het vlak van stijl en wooncomfort centraal. Geheel in lijn met de stijlvoorkeuren en woondoelstellingen van de bouwheer liet de architect zich bij deze woning inspireren door zijn jarenlange praktijkervaring. Het resultaat is een functionele en comfortabele woning waarvan ruimtelijkheid en transparantie de kern uitmaken.
Ruimtelijkheid en transparantie De grootste uitdaging bij het ontwerpen van deze woning was het verzoenen van een functionele woon/werk verhouding met een budgetvriendelijk en tegelijk architectonisch ontwerp. Jan Verhelst slaagde er in om naast de functionele vereisten en budgettaire beperkingen veel oog te hebben voor architectuur. Hij opteerde voor een strenge structuur met voldoende ritme waardoor het gebouw zeer harmonieus oogt. Hierbij werd in het bijzonder aandacht besteed aan de inplanting van de ramen waarbij de gevelhoge raampartij aan de achtergevel gekenmerkt wordt door een strakke en tegelijk ritmische rasterstructuur. Het gebruik van Reynaers aluminiumsystemen maakte het mogelijk om dergelijke grote opper-
vlakten te overspannen. Dankzij de royaal van ramen voorziene woning hebben de bewoners zelfs op donkere regenachtige dagen nauwelijks extra verlichting nodig.
Energievriendelijk Ondanks een woonoppervlakte van 450 vierkante meter, de volumineuze kamers en de vele ramen, waarvan de grootste noord-oost gericht zijn, is het gebouw erg energiezuinig. Er werd veel aandacht besteed aan een goede isolatie van muren en raampartijen. De akoestisch en thermisch isolerende Reynaers aluminiumprofielen werden uitgerust met super isolerend glas.
Comfortabel wonen Oude Liersebaan 266 2570 Duffel - België Tel: 015 308 810 - Fax: 015 308 880 www.reynaers.be - info@reynaers.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Niet enkel de ramen zijn groot bemeten. Ook de kamers in het huis zijn van berging, garage, keuken, eetkamer, zithoek tot slaapkamers erg ruim. Dit biedt de bewoners een comfortabele woonomgeving waarin het huidige gezinsprofiel perfect past. Voor de afwerking werd gekozen voor onderhoudsvriendelijke materialen zoals de sierbepleistering, blauwe steen en aluminium ramen. Door boven het grote raam achteraan een over-
helling van het dak met een halve meter te voorzien is dit beter beschermd voor de weersomstandigheden en wordt het minder snel vuil.
GOED OM WETEN OVER BOUWEN MET ALUMINIUM • Aluminium is ideaal voor bouwers en verbouwers die kiezen voor moderne, hedendaagse architectuur. Met aluminium kun je door de grote overbruggingscapaciteit werken met grote glaspartijen. • Aluminium is een bijzonder energiezuinige oplossing omdat de isolatiewaarden ervan zeer goed zijn. • Aluminium ramen en deuren zijn volledig water- en winddicht. De ramen zijn ook uitgerust met een akoestische dichting die het raam isoleert tegen indringend geluid en wind. • Aluminium onderhoudt gemakkelijk door middel van water, spons en een neutrale, niet-krassende zeep (ph tussen 5 en 8). Gelakt of geanodiseerd aluminium is bovendien niet elektrostatisch en trekt dus geen vuil of stof aan.
Component Proof Name: 40081563 Last Edit User: bartp
Width: 227mm Height: 340mm
Print time: 2009-01-28 12:28:54
■
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
03<
ONS WOON- EN BOUWGEDRAG EVOLUEERT De gemiddelde Belg droomt dan misschien nog altijd van een vrijstaande nieuwbouwwoning in het groen, in de praktijk komt dat er steeds minder van. We renoveren steeds vaker, en wie bouwt, kiest voor kleinere percelen en bouwt dichter en compacter. Ook alternatieve woonvormen hebben de wind in de zeilen. Het begrip ‘wonen’ krijgt duidelijk een andere dimensie.
C O L O F O N
Verder in dit nummer P 02 P 06 P 07 P 11 P 12
Wonen en werken op het ritme van licht en structuur Reynaers Aluminium Drie oplossingen voor drie keer genieten Harol De QuiliMax combi-stoomoven kan echt alles Atag Bouwsystemen garanderen kwaliteit en duurzaamheid Wienerberger 248 liter warm water in 10 minuten Bulex
P 13 P 16 P 19 P 20 P 23
Revolutionair zonnepaneel levert dubbel rendement I.R.S Rotswol blijft de beste keuze Rockwool Bespaar fors met mazout Informazout De keuken wordt belangrijker Dovy Minimalistisch badkamerdesign Grohe
Concept en realisatie: Spotter.be, Manou Van der Brempt Samenstelling en redactie: Violette Goethals
Commercialisering: Spotter.be, Alexander Teetaert
De inhoud van de publireportages valt niet onder de verantwoordelijkheid van de krantenredacties en wordt aangereikt door de betrokken commerciële partners.
>04
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
Minder nieuwbouw
Er worden meer woningen verkocht dan dat er nieuw worden gebouwd. Zo’n 45% van de kandidaat-eigenaars koopt tegenwoordig een bestaande woning. Dit was zo in 1990, en dat is nog altijd zo. In 1990 was de nieuwbouw van een huis op een onbebouwde grond nog goed voor 25% van alle verworven eigendommen. In 2007 is dit cijfer gedaald tot 15%.
Renovatie
Vanaf de tweede helft van de jaren ‘80 zijn we stelselmatig beginnen renoveren. Jaarlijks worden alleen al in Vlaanderen ongeveer 18.000 vergunningsplichtige renovaties genoteerd. Bij deze 18.000 moeten naar schatting 54.000 niet-vergunningsplichtige renovaties worden geteld. Voor het vernieuwen en isoleren van het dak, het plaatsen van nieuwe ramen, het verfraaien van de badkamer of het herinrichten van de keuken is immers geen stedenbouwkundige vergunning nodig.
Kleinere bouwgronden
De dure bouwgrondprijzen en het Ruimtelijk Structuurplan dwingen ons in de richting van bouwen op een kleinere bouwgrond. Vandaag schommelt de gemiddelde oppervlakte van een bouwperceel tussen de 5 à 6 are. Op dit perceel wordt vaker een halfopen woning of een rijwoning gebouwd dan een vrijstaande viergevelwoning.
Appartementen
De dure bouwgronden en de gezinsverdunning, in het bijzonder de vergrijzing en het groot aantal echtscheidingen, verklaren de grote vraag naar kleinere woongelegenheden en dus naar appartementen. Appartementen blijken ook in trek bij jonge koppels: zij kopen eerst een appartement en laten later een eengezinswoning bouwen. Het laten bouwen van een nieuw appartement en de aankoop van een bestaand appartement namen in 1990 samen 28% van al de eigendomsverwervingen voor hun rekening. In 2007 is dat cijfer gestegen naar 41%.
Lofts en nofts
Lofts hebben hun gouden jaren achter de rug. Een loft is ondergebracht in een groot industrieel gebouw dat in individuele woonzones is ingedeeld. De ruimtes zijn er groot, open, onafgewerkt en zelden goed geïsoleerd, en de kamers zijn zelden door wanden gescheiden. Een ‘noft’ is nieuw - dus geen pakhuis of een oud industrieel gebouw - en de inrichting ervan gelijkt meer op dat van een huis. Een noft heeft meer binnenmuren dan een loft, en biedt daardoor meer geborgenheid.
Koopwoningen en woonerven
Steeds meer sleutel-op-de-deurfirma’s worden bouwpromotoren en ontwikkelen zelf projecten. Dat wil zeggen dat ze eigen gronden verka-
Er worden meer woningen verkocht dan dat er nieuw worden gebouwd. velen en daarop woningen bouwen die ze door hun architecten laten ontwerpen en door hun eigen personeel of onderaannemers laten optrekken. Zo worden volledige straten of woonerven in één keer gerealiseerd. De kant-en-klare nieuwbouwwoningen worden op plan of tijdens de uitvoeringsfase all-in te koop aangeboden. De aankoopprijs omvat niet alleen de grond en het huis, maar bijvoorbeeld ook de kosten van de landmeter, de notaris, de architect en de veiligheidscoördinator, de tuinaanleg én de btw. In de betere woonerven wordt opvallend veel aandacht besteed aan een centrale binnenplaats of een gemeenschappelijke groenzone en aan een verscheidenheid in woontypologieën. Sommige woningen zijn bij uitstek geschikt voor 50-plussers, andere voor vrijgezellen, nog andere voor een meer gegoede familie. De ene
FOTO: ABS
woning is een rijwoning, de andere een halfopen bebouwing.
Kangoeroewoningen
In 1990 telde het Vlaamse gewest ongeveer 190.000 80-plussers. Dit aantal is in 2007 gestegen tot 277.000. Volgens de recentste bevolkingsprognoses zullen er tegen 2020 in Vlaanderen bijna 400.000 80-plussers zijn, tegen 2030 ongeveer 475.000. Veel aandacht gaat daarom uit naar woonvormen voor senioren. Het principe van kangoeroewonen is dat een jonger koppel intrekt bij een ouder echtpaar, en de oorspronkelijke woning wordt verbouwd tot twee onafhankelijke wooneenheden. Zo worden in één klap twee problemen opgelost: dat van oudere mensen die eigenlijk te veel plaats hebben maar niet graag verhuizen, en dat van
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
Steeds meer sleutel-op-de-deurfirma’s realiseren woonerven.
jonge gezinnen die de dure prijzen voor een koopwoning of bouwgrond (nog) niet aankunnen. Het oudere echtpaar kan al eens op de kinderen van het jongere passen, en indien het oudere echtpaar hulpbehoevend wordt, kan het jongere (deels) inspringen door bijvoorbeeld boodschappen te doen. In Nederland, Scandinavië en Australië is de formule al vrij goed ingeburgerd. In België lopen we achter. Veel stedenbouwkundige ambtenaren weten nog niet goed hoe ze met deze nieuwe bouwvorm moeten omgaan. Er is ook geen eenvormigheid wat dit betreft. In de ene gemeente bijvoorbeeld mag kangoeroewonen niet, in de andere alleen als de oorspronkelijke bewoners 65+ zijn en het huis na hun overlijden opnieuw een eengezinswoning wordt.
Projectpooling Wat eveneens in de lift zit, is ‘projectpooling’: het samen kopen en/of verbouwen van een groot pand zoals een oud kasteeltje, een school, een industrieel pand, een begijnhof. Voor één koppel zijn dergelijke gebouwen onbetaalbaar.
05<
FOTO: Matexi
Met enkelen samen is veel meer mogelijk. Naast woningen worden in dergelijke panden dikwijls ook enkele gemeenschappelijke ruimtes voorzien zoals een tuin, een fietsenberging, een ruimte voor selectief sorteren van afval, kelders, een speelruimte voor de kinderen ...
Aanleun- en groepswoningen
Een andere woonvorm voor ouderen die zelfstandig willen blijven wonen, is de aanleunwoning. Aanleunwoningen zijn gebouwd tegen of in de omgeving van een verzorgingstehuis. Ouderen die nog mobiel zijn en geen grote gezondheidsproblemen hebben, kunnen hiervoor in aanmerking komen. Zij profiteren op die manier van de diensten van het verzorgingscentrum terwijl ze toch actief en zelfstandig kunnen leven. Groepswonen is een formule waarbij enkele ouderen besluiten om samen in één huis te wonen met de bedoeling zo lang mogelijk voor elkaar te blijven zorgen of gewoon van elkaars gezelschap te kunnen genieten. Elke oudere heeft zijn eigen woonentiteit, maar bepaalde ruimten en voorzieningen worden gedeeld.
Er is een grote vraag naar appartementen.
FOTO: van roey
>06
HAROL
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
Drie oplossingen voor drie keer genieten Voortaan kan je buiten zitten bij alle weer. Harol stelt op Batibouw de PATiO voor, een serie innovatieve overkappingen die bescherming biedt tegen de zon, maar ook tegen de regen en de wind. De PATiO bestaat in drie uitvoeringen en in tientallen kleuren en motieven. De sobere vormgeving en hoogwaardige materialen staan garant voor jarenlang plezier.
>> Vanaf nu kan je elke dag genieten van je balkon, terras of zwembad. Weer of geen weer, de PATiO beschermt je op een efficiënte en stijlvolle manier tegen de grillen van de weergoden. De overkapping is zo ontworpen dat hij past bij elke architectonische stijl. Hij is ook heel gemakkelijk overal te monteren: aan de muur, tussen twee muren, aan het plafond of op een draagbuis. Wil je extra gemak, dan kan je de overkapping vanuit je ligzetel regelen met een afstandsbediening.
Drie modellen De PATiO is beschikbaar in drie uitvoeringen. • Als vouwdaksysteem PATiO-Tecnic is dé oplossing voor wie op zoek is naar een flexibele overkapping met weinig onderhoud. Dit systeem kan worden gemonteerd op een bestaande of een eigen structuur en is verkrijgbaar met drie soorten zonwerende en waterdichte doeken. Bovendien kan het gestel gelakt worden in de gewenste kleur.
De eerste soort doek is lichtdicht en bestaat in de kleuren wit en ivoor. De lichtdoorlaatbare doeken zijn leverbaar in een 20-tal kleuren. Voor gevels op het noorden of glaspuien die een maximum aan zon moeten doorlaten, kunnen ook de Soltisdoeken worden gebruikt. • Strak en modern Voor wie houdt van strak en modern, is er de PATiO-Alu. De PATiO-Alu is een PATiO-Tecnic die is gemonteerd op een pergolastructuur in aluminium en inox met een ingebouwd vouwdak. Deze overkapping is volledig zelfdragend. • Warm en natuurlijk De PATiO-Wood wordt gemonteerd op een frame van gedrenkte, gelamineerde Noorse den en is eveneens zelfdragend.
100% waterdicht Industrieterrein 1/3 I.Z. Webbekom 1025 - B-3290 Diest Gratis nummer: 0800 96 500 marketing@harol.be www.harol.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Elke PATiO kan zowel aan de voorzijde als aan de zijkanten worden afgesloten met een wind/ regen-afscherming. Het regenwater wordt ofwel langs voor ofwel zijdelings afgevoerd, eventueel in combinatie met een dakgoot. De PATiO doorstond de strengste testen. In een windtunnel overleefde hij snelheden van 90 km/u. Gezien zijn topkwaliteit kreeg hij dan ook een garantie van 5 jaar.
Alle overkappingen zijn bovendien CE-gecertificeerd: ze komen tegemoet aan de Europese richtlijnen inzake veiligheid, gezondheid en milieu. Batibouw paleis 4 stand 218 ■
T
Width: 227mm Height: 340mm
P
De overkappingen zijn beschikbaar in verschillende maten. Wil je een uitzonderlijk groot terras overkappen? Geen enkel probleem: er bestaan PATiO overkappingen uit één doek die maar liefst 91 m² beslaan. Of wil je een speciale kleur? Evenmin een probleem: zowel de frames als de doeken zijn verkrijgbaar in een waaier van kleuren.
Component Proof Name: 40083359 Last Edit User: bartp
I
Print time: 2009-01-28 12:29:19
ATAG
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
07<
De QuliMax combistoomoven kan echt alles Inspelend op de trend van lekker, makkelijk en gezond koken, introduceert ATAG op Batibouw de QuliMax. Deze combi-stoomoven is de ideale aanvulling op je kookplaat: hij kan echt alles. Je kan ermee stomen, maar ook (brood) bakken, braden, opwarmen, ontdooien, en zelfs grillen.
>>
Stomen staat garant voor genieten van gezonde, mooie en smakelijke gerechten. Er is geen vet nodig om de maaltijd te bereiden, en in vergelijking met andere bereidingswijzen blijven er veel meer vitamines en mineralen bewaard. Ook de aroma’s en de smaak blijven onaangetast, alsook de celstructuur en de kleur van de ingrediënten. Groenten behouden hun pure smaak en blijven lekker knapperig. De stoom zorgt ervoor dat ook vlees niet uitdroogt en dus zacht en smaakvol blijft. Nog een voordeel van stoomkoken is dat de aroma’s zich niet vermengen wanneer bijvoorbeeld vis en groenten samen worden klaar gemaakt.
Altijd het beste resultaat Naast stomen kan je met de QuliMax eveneens bakken en braden. De nieuwste kooktrend is dat je de stoomfunctie kan combineren met een ovenfuctie. Gelijktijdig stomen en bakken met hete lucht zorgt voor een unieke smaakbeleving: door de combinatie van hete lucht met stoom blijft alles heerlijk lekker mals en is uit-
drogen onmogelijk. Elk vlees- of visresultaat is dan ook perfect: altijd heerlijk sappig van binnen en knapperig van buiten. Allemaal zaken waar de combi-stoomoven een perfect antwoord op biedt. In de QuliMax kan je ook het perfecte brood bakken. Met het speciale programma krijgt brood een heerlijk glanzende korst, terwijl het aan de binnenkant luchtig is. De veelzijdige combi-stoomoven beschikt over een elektronische temperatuurinstelling, een dubbele stoomgeneratie buiten de ovenruimte, een ventilator voor heteluchtcirculatie en ook nog een grillelement. Hij beschikt ook over een regeneratiefunctie zodat hij professioneel gerechten kan opwarmen zonder uitdroging en hij kan zowel gerechten als complete maaltijden ontdooien.
Gemakkelijk
Keerstraat 1 9420 ERPE-MERE Tel 053 80 62 08 Fax 053 80 60 57 www.atag.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Gemakkelijker koken dan met de QuliMax bestaat niet. Hij heeft een ruime inhoud van 36 liter en is heel eenvoudig in te stellen en te bedienen. De ruim 40 automatische programma’s voor stomen, bakken, grillen, braden en ontdooien zorgen ervoor dat alle gerechten perfect slagen zonder dat u zich zorgen moet maken over de oveninstellingen. Na het oproepen en starten van het gekozen gerecht gaan automatisch de daarbij horende oveninstellingen van start. Je hoeft dus geen tijd of temperatuur in te voeren: ieder gerecht krijgt
de optimale bereidingswijze. De QuliMax is ook bijzonder gemakkelijk te reinigen: de binnenoven is geëmailleerd, het grillelement kan naar beneden worden geklapt, en dankzij het SteamCleanprogramma wordt de oven reinigen kinderspel.
QuliMax, CaféMax en CombiMax Ook aan het oog werd gedacht. De combistoomoven kan prima worden gecombineerd met de CaféMax, een inbouw-koffiemachine met volautomatische cappuccinofunctie, en met de CombiMax, een krachtige combi-magnetron met onderwarmte, dubbele hetelucht en draaispit. De drie inbouwapparaten uit deze lijn zijn verkrijgbaar in zowel RVS als Grafiet-zwart. De strakke doorgetrokken lijnen en het fraaie design van de bedieningspanelen geven je keuken een aparte uitstraling.
Component Proof Name: 40081172 Last Edit User: bartp
Width: 227mm Height: 340mm
Print time: 2009-01-28 12:28:47
■
>08
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
BETAALBAAR (VER)BOUWEN
Hoe groter pannen zijn, hoe goedkoper de werkuren, en hoe minder panlatten er nodig zijn.
B
ouwen of een huis kopen is moeilijker geworden. Betekent dit dat je je droom moet laten varen? Neen. Probeer van meet af aan meerkosten te voorkomen, bespaar op welbepaalde posten, stel bepaalde werken uit, en steek voor som-
mige klussen zelf de handen uit de mouwen. Onze tips.
Wees voorzichtig als je een bouwgrond of een huis koopt. Een onstabiele ondergrond of een scheur in een buitenmuur kan je geplande budget flink de hoogte injagen. Vraag altijd raad aan een architect of een andere bouwspecialist. Een onstabiele ondergrond vereist duurdere funderingen, waardoor de prijs van je woning al snel kan stijgen met 5.000 à 12.500 euro. Laat in het contract een opschortende clausule opnemen waardoor de verkoop ongedaan wordt gemaakt als uit het grondonderzoek blijkt dat de grond onvoldoende stabiel is, of regelmatig te kampen krijgt met wateroverlast.
Zoek naar een bouwgrond die goed is georiënteerd, met de tuin op het zuiden tot zuidoosten. De zon zorgt voor gratis warmte en licht, en dat merk je op je energiefactuur. Van een bestaan-
de woning ligt de voorgevel in het beste geval op het noorden of het oosten. De achtergevel ligt idealiter op het westen - dan is er minder kans op oververhitting in de zomer - of het zuiden, zodat je kan profiteren van de passieve zonne-energie. Bij een nieuwbouw oriënteer je minder gebruikte ruimtes naar de noordkant. De zithoek, eethoek en keuken richt je naar het zuiden. Hier kan je via grote ramen veel zonlicht en warmte naar binnen halen, en daardoor de factuur voor de verwarming en verlichting laten dalen met 5 tot 10%. Overdrijf echter niet met grote ramen aan de zuidkant, want dan zal je misschien moeten investeren in een energieverslindend aircosysteem. Van een eigen huis mag je wel dromen, maar je moet realistisch zijn. Heb je echt zoveel kamers
FOTO: koramic
nodig? Hoe groter een huis, hoe hoger de verkoopprijs, en hoe meer je zal moeten ophoesten voor verwarming en onderhoud. Wil je echt wel een grote tuin waarin je elk weekend zal moeten werken of volstaat een stadstuintje waarvan je kan genieten? Heb je absoluut een (dubbele) garage of zelfs een carport nodig? Wil je echt wel een open bebouwing? In een halfopen bebouwing moet gemiddeld 16% minder worden gestookt. Een rijwoning is zelfs 30% zuiniger dan een open bebouwing. En wil je echt wel op het platteland wonen? Op termijn is wonen in de stad of in het centrum van een grotere gemeente veel goedkoper. De verplaatsingen naar je werk, scholen en winkels kunnen je vele duizenden uren en duizenden liters brandstof kosten.
Het best zoek je een huis dat ofwel vrij nieuw is (10 tot 15 jaar) ofwel ouder is dan 30 jaar. Van dit laatste besef je ten volle dat de leidingen voor verwarming, sanitair, gas en elektriciteit zullen moeten worden vervangen, en dat je dus ook de vloeren en het pleisterwerk zal moeten
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
Lichte scheidingswanden kan je zelf plaatsen.
vernieuwen. Voor een huis tussen 15 en 30 jaar wordt flink wat meer gevraagd, terwijl de leidingen wellicht ook aan vervanging toe zijn. Koop of ontwerp een compact huis, zodat je energiekosten kan besparen. Een compact huis is een huis waarin zo veel mogelijk volume in zo weinig mogelijk buitenwand zit verpakt. Een rijwoning is compacter dan een vrijstaande woning, want een rijwoning heeft maar twee buitenmuren. Hoe kleiner de oppervlakte van de buitenmuren, hoe minder oppervlakte waarlangs er warmte verloren kan gaan.
Vraag je architect om de breedte van de overspanningen in je woning te beperken tot ongeveer 5 meter. Anders kunnen geen standaard welfsels worden gebruikt, en moeten zwaardere draagbalken worden voorzien. Die kosten veel meer. Ook voor siermetselwerk of speciale verbanden betaal je (veel) meer dan gewoon standaard metselwerk.
Bouw niet te eigenzinnig. Indien je je woning ooit wil verkopen, zal ze waarschijnlijk minder kandidaat-kopers lokken.
09<
FOTO: gyproc
Laat altijd minstens twee aannemers een prijsofferte maken. Gezien de concurrentie kan je soms aardig wat besparen. Kijk ook bij de keuze van de architect naar zijn prijskaartje. Niet alle architecten vragen hetzelfde ereloon. Vraag je architect om ook de taken van veiligheidscoördinator en epb-verslaggever op zich te nemen. Wat je hem daarvoor extra betaalt, zal minder zijn dan wanneer je hiervoor andere personen inschakelt. Laat in je contract de clausule van de Verzoeningscommissie Bouw opnemen. (www.bouwverzoening.be of 02 504 97 86) Zo kan je dure en langdurige rechtszaken vermijden. De Verzoeningscommissie Bouw probeert geschillen te regelen via een procedure die snel (maximum 6 maanden) en goedkoop is, en maar een minimum aan formaliteiten vereist. Bespaar nooit op isolatie. Het grootste deel van je energiefactuur wordt immers bepaald door de mate waarin een woning is geïsoleerd. Dankzij heel wat premies en de belastingvermindering heb je de investering in isolatie trouwens al na enkele jaren terugverdiend.
Bespaar ook nooit op de kwaliteit van ruwbouwmaterialen. Waarop je wél kan besparen, is op dure werkuren. Een grotere gevelsteen, een module 65 bijvoorbeeld, is duurder is aankoop dan de kleinere module 50, maar doordat de prijs voor het metselen een stuk lager zal liggen, zal de prijs voor de gevel uiteindelijk goedkoper zijn. Hetzelfde geldt voor de pannen. Hoe groter pannen zijn, hoe sneller een vierkante meter dak gedekt zal zijn, en hoe minder panlatten er nodig zijn. Moeten wel alle ramen open kunnen? Hoe meer opengaande ramen je wil, hoe hoger de totaalprijs van het buitenschrijnwerk. Meestal is het niet de ruwbouw die een huis duurder maakt dan verwacht, maar wel de inrichting en de afwerking. Als je krap bij kas zit, zoek dan minder dure alternatieven: keramische tegels in plaats van natuursteen, laminaat of samengesteld parket in plaats van massief parket, een trap in rubberwood in plaats van een eiken trap….
>10
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
Als een woning goed is georiënteerd, merk je dat op je energiefactuur.
Stel sommige werken uit. De inrichting van de logeerkamer bijvoorbeeld. Voorzie wel al de stopcontacten en schakelaars, zodat je ze kan gebruiken als bergruimte. Ook het plaatsen van een sierkachel of designverlichting kan je gerust enkele jaren uitstellen.
Je moet op die materialen altijd 21% btw betalen, je zal nooit dezelfde kortingen krijgen als een aannemer, en bovendien zal de aannemer
FOTO: vespa
voor de plaatsing meer rekenen doordat hij zijn winstmarge op de aankoop van de materialen verliest.
Als je handig bent, veel vrije tijd hebt en voldoende bent gemotiveerd, kan je besparen door zelf de handen uit de mouwen te steken. Waag je evenwel nooit aan werken die gevaarlijk zijn (zoals dakwerken) of die streng zijn gereglementeerd (zoals gas). Ook het metselen van dragende structuren, of het verwerken van dure materialen zoals natuursteen laat je het best over aan vaklui. Wat je gerust zelf kan doen, zijn afbraakwerken (het verwijderen van niet-dragende muren, vloerbekledingen, een oude badkuip, versleten inbouwmeubelen… ), het dak isoleren, schilderen en behangen. Ook het leggen van een laminaatvloer, vast tapijt, vinyl of kurkvloer, en het plaatsen van lichte scheidingswanden behoren tot de mogelijk- heden. Eventueel kan je ook zelf verwarming en loodgieterij plaatsen. Sommige firma’s leveren kits met, naast alle onderdelen voor de verwarming, gedetailleerde montageplans.
Zelf materialen kopen en dan een aannemer zoeken die ze wil plaatsen, is geen goed idee.
Bespaar niet op isolatie.
FOTO: wienerberger
WIENERBERGER
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
11<
Bouwsystemen garanderen kwaliteit en duurzaamheid Isolatiemateriaal, gevelsteen, dakpan, raamprofiel of deur kopen we niet langer elk afzonderlijk. Steeds liever kopen we een geïntegreerd systeem, want daarvan zijn we zeker dat het beantwoordt aan alle normen en eventuele specifieke eisen. Deze trend - de overstap van product naar systeem - wordt bij Wienerberger het thema van Batibouw 2009. In het midden van paleis 5 presenteert de fabrikant monteerklare binnenmuurelementen, het massief passiefhuisconcept, en fotovoltaïsche zonnepanelen die perfect integreerbaar zijn in Koramic kleidakpannen.
>> de binnenzijde ervan bepleisterd. De bouw van dit massief passiefhuis kan men op de voet volgen via www.massiefpassief.be.
Monteerklare muurelementen Porotherm Wall Systems (PWS) is een bouwsysteem dat de voordelen van keramische binnenmuurstenen combineert met de voordelen van systeembouw. Zo smelt maximale kwaliteit samen met een minimum aan bouwtijd. Basis van het PWS vormen grote, op maat gemaakte, keramische binnenmuurelementen die zeer snel en eenvoudig in elkaar te zetten zijn. Een complete binnenmuurconstructie van een woning staat er op slechts enkele dagen. De bouwtijd wordt dus aanzienlijk verkort, en dat bespaart geld voor aannemer en bouwheer. Nog een voordeel is de gegarandeerde kwaliteit. De stenen worden al in de fabriek, dus in optimale
Kapel ter Bede 86 tel. 056 249 638 info@wienerberger.be www.wienerberger.be Wenst u meer informatie uit eerste hand over het massief passiefhuis concept? Dan heten wij u van harte welkom op de zitdagen in de Wienerberger showrooms. - toonzaal te Londerzeel, tel. 052 31 10 10 Wanneer: iedere tweede woensdag van de maand, tussen 9u en 17u - toonzaal te Kortrijk, tel. 056 24 95 88 Wanneer: iedere vierde woensdag van de maand, tussen 9u en 17u - toonzaal te Wanlin-sur-Lesse tel. 082 66 55 00 Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Fotovoltaïsche zonnepanelen perfect integreerbaar in kleidakpannen
omstandigheden, tot wanden verlijmd. Ook op de bouwplaats wordt niets aan het toeval overgelaten. De elementen staan op gecodeerde pallets en worden op een vooraf afgesproken volgorde gelost en geplaatst. De PWS-elementen zijn verkrijgbaar in tal van vormen en maten, volledig afgestemd op het ontwerp. In het keramisch bouwpakket kunnen ook uitsparingen, balken, kolommen, sloffen, lintelen ... voorzien worden.
Passief met traditionele keramische materialen Om het passiefhuisconcept toegankelijk te maken voor iedereen, besloot Wienerberger een massief passiefhuis te bouwen. Massief-passief bouwen verenigt het beste van twee werelden in zich: alle energetische voordelen van het passiefconcept en het comfort en de duurzaamheid van het bouwen met baksteen. De massief-passiefwoning gaat uit van een klassieke geïsoleerde spouwmuuropbouw. Het buitenspouwblad is uitgevoerd in keramische gevelstenen van Terca/Desimpel, voor het binnenspouwblad worden Terca Porotherm binnenmuurstenen gebruikt. Porothermstenen zorgen ervoor dat er binnenshuis geen grote schommelingen in temperatuur en vochtigheid optreden. Om volgens de eisen van passiefhuisconcept de muren luchtdicht te maken, wordt
Voor wie zijn eigen elektriciteit wil opwekken, presenteert Wienerberger de KoraSun® fotovoltaïsche panelen. Ze zijn gemakkelijk te plaatsen en vragen nagenoeg geen onderhoud. Het zonnesysteem is perfect integreerbaar in vier types kleidakpannen van Koramic: de Migeon Actua, Migeon Mega, Stormpan 44 en Bisch/Migeon Jura Nova. Door hun dunne kader in polyurethaan sluiten de panelen naadloos aan op de kleidakpannen en verzekeren ze de waterdichtheid van het systeem. Naast esthetische heeft het systeem ook technische voordelen: de draagpannen die de zonnepanelen ondersteunen zijn gemaakt van gebakken klei en zijn bijgevolg even regendicht en vorstbestendig als klassieke kleidakpannen. Batibouw paleis 5 stand 309
T
Width: 227mm Height: 340mm
P
EEN PASSIEFHUIS VOOR IEDEREEN: UNIEKE WEDSTRIJD OP DE WIENERBERGER STAND OP BATIBOUW! Kandidaat-(ver)bouwers die passief willen bouwen, maken kans om Porotherm binnenmuurstenen, Terca gevelstenen en Koramic kleidakpannen te winnen. Kom tijdens de particuliere dagen naar de stand van Wienerberger (paleis 5 stand 309) en vul het wedstrijdformulier in.
Component Proof Name: 40081772 Last Edit User: hv
I
■
Print time: 2009-01-28 12:29:06
>12
BULEX
Wonen anno 2009
248 liter warm water in 10 minuten De tijd dat we ons badwater verwarmden op een kolenkachel, ligt ver achter ons. Ook de tijd dat toestellen enkel sanitair warm water produceerden, is al lang voorbij. De nieuwste condenserende gaswandketels hebben een ingebouwde boiler en verwarmen ook je huis. Bovendien bieden ze een uitzonderlijk comfort.
>>
Waterverwarmers, en vlak daarna badverwarmers, gaan terug tot de jaren ’20. Voor de Belgische badkamers en keukens betekenden ze een ware revolutie. In één klap verhoogde het comfort in huis enorm. In de jaren ’50 zagen de eerste verwarmingsketels het licht. Voor die tijd kon uit een toestel enkel warm water worden geput voor de warmwaterbehoeften van bijvoorbeeld bad, douche en keuken. Van toen af kon met een compacte wandketel ook de volledige woonoppervlakte worden verwarmd. De eerste wandketels die instonden voor zowel verwarming als warmwaterproductie dateren uit de jaren zestig. Ook de daaropvolgende decennia zaten de ketelfabrikanten niet stil. De ketels werden nog compacter, rendabeler en veiliger. Doordat een externe boiler niet langer nodig was, nam de ketel minder plaats in. Het rendement steeg zienderogen, en ketels met een gedwongen afvoer van de verbrande gas-
Bergensesteenweg 1425 1070 Brussel Tel: 02 555 13 13 www.bulex.be info@bulex.be spotter/bouw
sen stonden borg voor een verhoogde veiligheid. Daarnaast verzekerden de wandketels een steeds groter warmwatercomfort.
Compact, rendabel en veilig Anno 2009 is een wandketel waarmee ongeveer 200 m² woonruimte verwarmd kan worden maximaal 75 cm hoog, 45 cm breed en 35 cm diep. Daardoor kan hij eender waar in huis worden geïnstalleerd. Een aparte stookruimte hoef je niet meer te voorzien. De invoering van de condensatietechniek heeft ervoor gezorgd dat de meest recente ketels rendementen halen die 30% hoger liggen dan de ketels van enkele decennia geleden. Deze evolutie betekent uiteraard goed nieuws voor je gasrekening. Hoewel de ketels al uitgerust waren met alle nodige beveiligingen om een optimale veiligheid te garanderen, is bij de condensatieketels het risico tot nul herleid. Een ‘gesloten’ ketel staat immers niet in contact met de lucht uit de kamer waar de ketel is opgesteld.
Summum van warmwatercomfort Ook op het vlak van comfort is er heel wat veranderd. De toestellen van vandaag combineren een condenserende ketel met een ingebouwde warmwaterproductie. Het zijn zeer compacte toestellen die uitblinken door een ogenblikkelijke warmwaterproductie: gedurende de eerste tien minuten leveren ze maar liefst 248 liter water van 40° C. Zo geniet je altijd van een uit-
zonderlijk warmwatercomfort, ook als je met twee gezinsleden grote debieten warm water wil aftappen. Wie een nieuwe verwarmingsketel op gas laat installeren, kiest dus het best voor een condenserende wandketel. Een condenserende gaswandketel verbruikt flink wat minder gas dan een klassieke ketel, en staat garant voor een groot warmwatercomfort. Wij zijn aanwezig op Batibouw: paleis 7 stand 405
>14
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
V
‘Verbouwen zonder Domotica lijkt ons Achterhaald’
an meet af aan stond het vast: elektricien Kristof D’Homme en Sofie Punnewaert uit Geraardsbergen wilden een intelligente woning. ‘Vandaag de dag verbouwen zonder domotica te voorzien, dat leek ons achterhaald’, aldus Sofie. ‘Ik maak graag de vergelijking met een gsm. Tien jaar geleden wilden veel mensen er geen hebben. Nu kan niemand nog zonder. Wij
kunnen ons domoticasysteem ook niet meer missen.’
Via dit paneel kunnen verlichting, verwarming en ventilatie worden bediend, alsook de poort, de rolluiken en alle elektrische apparaten die op programmeerbare stopcontacten zijn aangesloten. Led’s geven aan wat precies in werking is. Sofie: ‘Als we op de functietoets ‘slapen’ drukken, gaan alle lichten uit, verlagen we de verwarming in de leefruimten naar 15°C, worden alle stopcontacten voor huishoudelijke en keukentoestellen uitgeschakeld, en worden de be-
wegingssensoren voor de afschrikverlichting en het alarm geactiveerd. En dat alles met één druk op een toets. Dat is bijzonder praktisch.’ ‘De tweede generatie domotica is standaard voorzien van een zogenaamde ethernet- aansluiting’, zegt Kristof. ‘Via deze aansluiting kunnen audio/video-, verwarming-, airco-, alarm- en andere systemen op een eenvoudige manier worden gekoppeld met mijn ‘lan’, local area network, of mijn ‘wan’, wide area network. Hierdoor kan ik thuis maar ook van op kantoor mijn domoticasysteem beheren via mijn pc of pocket-pc. Zo kan ik bijvoorbeeld via internet de camerabeelden volgen en ingrijpen wanneer een leverancier het licht heeft laten branden. Of kan ik de aanwezigheidssimulatie opstarten zodat het lijkt alsof we thuis zijn.’ Anders dan in de modale woonkamers liggen op de salontafel geen drie, vier afstandsbedieningen. Aan slechts één afstandsbediening heeft het koppel genoeg. Daarmee kunnen niet enkel de televisie en audio-installatie worden gestuurd, maar ook de verlichting en de verwarming. ‘ Eén druk op een toets volstaat om ook een sfeer op te roepen’, vertelt Sofie. ‘Zo heb ik bijvoorbeeld de sfeer ‘tv-kijken’. Als ik deze intoets, springt de televisie aan, gaat de ver-
warming 2 graden hoger, en gaan in huis alle lichten uit behalve de staande lamp die gaat branden op 50%.’ Als iemand aanbelt, of als de telefoon rinkelt, begint de led-verlichting in zowel de keukenvloer als in de scheidingsmuur tussen de keu-
FOTO’S: YVAN DE SAEDELEER
BOUWSPOTTER
ken en de woonkamer te flikkeren. Zo kunnen Sofie en Kristof ook ‘zien’ dat er wordt gebeld. Dat is handig als de televisie luid staat, of als er wordt gestofzuigd. Als de telefoon rinkelt, heeft het flikkeren een ander ritme dan wanneer aan de deur wordt gebeld. In beide gevallen gaat het audiosysteem automatisch stiller spelen. Als iemand aanbelt, en Sofie en Kristof zijn niet thuis, dan wordt de parlofoon doorverbonden met de gsm. Indien ze dat willen, kunnen ze via hun gsm hun bezoeker binnen laten.
Het koppel is gestart met een basis-domotica- systeem. Daarmee konden de verlichting, de stopcontacten en de verwarming worden bediend. Gaandeweg werd het systeem uitgebreid met regen-, licht-, water- en vochtigheidssensoren en met branddetectoren. Onlangs
Wonen anno 2009
15<
trolepaneel. Daarop krijgen Sofie en Kristof ook een overzicht van de temperatuur in de diverse kamers. In het paneel zit een infrarood- ontvanger ingebouwd, zodat de temperatuur ook met een afstandsbediening kan worden geregeld. ‘Ons domoticasysteem denkt ook het hele jaar door met ons mee en communiceert met ons via boodschappen. Zo verschijnt op alle displays wie van onze familieleden en vrienden er morgen verjaart zodat we nog op tijd een geschenk kunnen halen. Het systeem meldt ons ook dat de volgende morgen gft, papier en karton of restafval wordt opgehaald, alsook wanneer het zout voor de ontkalker moet bijgevuld worden. Zo vergeten we niets.’ In het domoticasysteem zit ook toegangscontrole via een videofoon ingebouwd. Bij brand
werd ook de muzieksturing op het domoticasysteem aangeschakeld. ‘ Zo beschik ik nu over een multisource multiroom-systeem’, vertelt Kristof. ‘Multiroom betekent dat ik kan bepalen uit welke boxen er geluid moet komen: uit die in de keuken, die in de woonkamer of die in de badkamer. En ook welk volume de muziek in al die verschillende ruimtes moet hebben. Multisource laat toe de geluidsbron te kiezen. Sofie kan bijvoorbeeld tijdens het koken naar de radio luisteren, terwijl ik onder de douche van een cd geniet.’ Sofie: ‘Wat ik ook super vind, is dat ik op weg naar huis via mijn gsm de verwarming enkele graden hoger kan zetten. Thuis kan de temperatuur ook nog met de hand regelen.’ Die manuele regeling gebeurt via dit lcd-con-
wordt een melding onmiddellijk doorgestuurd naar de gsm. Hetzelfde gebeurt als iemand de poort opent met de niet-gebruikelijke code. Sofie: ‘Als het alarm afgaat, ontvangt Kristof een bericht op zijn gsm, en beginnen alle lichten in huis te flikkeren. Inbrekers denken dan wel twee keer na. En de buren zien onmiddellijk dat er iets aan de hand is.’ Ook eventuele problemen met de waterleiding, de gasleiding of met elektriciteit worden gemeld. Als het begint te regenen, checkt een sensor of alle ramen wel dicht zijn. Indien niet, dan worden ze gesloten. Op de displays verschijnt ‘regen, paraplu mee!’
FOTO’S: YVAN DE SAEDELEER
dhommekristof@skynet.be 054 41 35 23
I.R.S
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
13<
Revolutionair zonnepaneel levert dubbel rendement De Sunhunter, het nieuwe zonnepaneel van de firma I.R.S, breekt met alle kenmerken van de traditionele panelen. Het ziet er helemaal anders uit, is veel lichter, behoeft geen ballast of verankering, en reinigt zichzelf. Bovendien leveren de panelen een rendement van maar liefst 200% tegenover het dakoppervlak. Dat is werkelijk uniek binnen Europa.
>>
Rendement van 200% Traditionele zonnepanelen zijn plat en vlak, en worden gemonteerd op fictieve schuine dakjes. De zon moet dus voldoende hoog staan om maximaal te kunnen instralen. ‘De Sunhunter daarentegen capteert de zon niet alleen ’s middags, maar ook ’s ochtends en ’s avonds, als de zon schuin op het paneel staat’, vertelt Francesco Melis, zaakvoerder van I.R.S. ‘De zonnepanelen zijn immers samengesteld uit vierdimensionale volumes die van alle kanten bestraald worden. De Sunhunter slorpt zo niet alleen het rechtstreekse licht op, maar ook al het diffuus licht. En dat van links naar rechts, van boven naar onderen. De instraling op het zonnepaneel is bijgevolg maximaal.’ Niet alleen alle licht, maar ook elke vierkante centimeter dakoppervlak wordt maximaal benut. De Sunhunter-panelen worden immers horizontaal aan elkaar gekoppeld, waardoor ze grip krijgen op het totale dakoppervlak. Het resultaat: een uniek rendement van 200%. Traditionele zonnepanelen daarentegen worden gemonteerd op een schuine draagstructuur, met schaduwlijnen en dus plaats- en rendementsverlies als gevolg.
I.R.S-SOLAR-SYSTEMS Klantendienst Bel 09 321 99 21 Fax 09 371 97 61 Mail naar info@irs-solar.be I.R.S SOLAR nv-sa Europalaan 73 9800 Deinze www.sunhunter.be www.irs-solar.be www.waterdicht.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Geen ballast en/of verankering nodig Traditionele zonnepanelen zijn dichte platen die, om een stevige wind te kunnen weerstaan, een ballast en eigen gewicht van 120 kilo nodig hebben. Dat gebeurt door middel van bijvoorbeeld betonblokken, waterbakken of grindbakken die in het dak ballasten. Om die vele extra kilo’s te kunnen torsen, worden speciale eisen gesteld aan onder andere de funderingen en de dakconstructie. De meerprijs bij nieuwbouw kan de kostprijs van een woning doen oplopen met 10%. Sunhunter-panelen wegen slechts 16 kilo per m² en zijn opgebouwd uit cilindervormige zonnecellen die met een welbepaalde onderlinge afstand op een frame zijn gemonteerd. ‘Dat heeft belangrijke voordelen’, zegt Francesco Melis. ‘Het lage gewicht van de zonnepanelen stelt geen bijkomende technische en financiele eisen aan een woning. En de vrije ruimtes tussen de vierdimensionale structuren zorgen ervoor dat de wind geen grip op de panelen krijgt. Het systeem is getest op windsnelheden van meer dan 200 km/uur. Dat is de kracht van een orkaan. Het resultaat: zelfs bij de hevigste storm ter wereld geven de Sunhunter-panelen geen krimp.’
bijzonder belangrijk’, vervolgt Francesco Melis. ‘Het dak blijft perfect waterdicht. En het blijft zijn warmte-isolerende eigenschappen behouden.’
Esthetisch attractief Sunhunter is het meest esthetische zonnepaneel dat tot nu toe bestaat. Doordat het volledig horizontaal wordt geplaatst, vormt het geen enkele visuele belasting, noch voor je eigen woning, noch voor de naburige woningen.
Zelfreinigend Terwijl alle traditionele zonnepanelen vervuild raken, wat het rendement natuurlijk drastisch doet dalen, zijn de Sunhunter-panelen zelfreinigend. Organisch vuil wordt door de UV-stralen vernietigd, waarna een regenbui het eenvoudigweg wegspoelt.
Gemakkelijk verplaatsbaar bij dakrenovatie Wanneer de dakhuid aan vernieuwing toe is, kunnen de Sunhunter-panelen in een handomdraai uit elkaar worden geklikt, en na de dakrenovatie al even snel en gemakkelijk teruggeplaatst.
25 jaar garantie Geen doorboringen nodig Aangezien de Sunhunter-panelen niet verankerd hoeven te worden, hoeft het dak niet op tientallen plaatsen doorboord te worden. ‘Zowel op technisch als op thermisch vlak is dat
Aangezien I.R.S heel sterk overtuigd is van de unieke kwaliteiten van dit toch wel hoogtechnologische zonne-energiesysteem, biedt het op de Sunhunter een vermogensgarantie van 25 jaar. ■
Component Proof Name: 40081798 Last Edit User: hv
Width: 227mm Height: 340mm
Print time: 2009-01-28 12:29:11
>16
ROCKWOOL
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
Rotswol blijft de beste keuze
>> Elk isolatiemateriaal houdt de warmte binnen en de koude buiten. Maar voor wie beseft hoe belangrijk isolatie wel is, is dat niet voldoende. Rockwool rotswol heeft niet alleen een prima thermisch gedrag. Het heeft ook uitstekende akoestische kwaliteiten en - heel belangrijk - van alle gangbare isolatiematerialen heeft het veruit de beste brandwerende eigenschappen. Rotswol helpt energie besparen Hoe beter je je huis isoleert, hoe minder warmte je verliest doorheen het dak, de vloer, en de buitenmuren. Bijgevolg moet je minder verwarmen, wat een aanzienlijke besparing op de energiefactuur oplevert, en misschien kan zelfs een kleinere en dus goedkopere verwarmingsketel volstaan. Rockwool rotswol heeft prima thermische eigenschappen. Deze zijn het resultaat van de stilstaande lucht binnen de rotswolstructuur. De specifieke structuur zorgt er bovendien voor dat de naden goed aansluiten en zich geen koudebruggen kunnen vormen.
Rotswol isoleert ook akoestisch Rotswol heeft ook uitstekende akoestische eigenschappen. Dat komt door de open, poreuze structuur. Luchtgeluid kan worden tegengaan op twee manieren. Vooreerst is er de massawet: hoe-
Klantendienst: Tel: 02 715 68 05 www.rockwool.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
zwaarder de constructie, hoe beter deze akoestisch isoleert. Voor een hellend dak, of voor lichte wanden is het massa-veer-massaprincipe de beste oplossing: twee massa’s (bijvoorbeeld gipskartonplaten) met een spouw ertussen, die gevuld wordt met een rotswol (de veer). Het geluid brengt de eerste wand aan het trillen, waarna in de open poreuze structuur van de rotswol de geluidsgolven worden gedempt. Daardoor wordt het geluid veel minder sterk aan de tweede wand doorgegeven. Harde kunststofplaten hebben deze akoestische voordelen weinig of niet. Integendeel: zij kunnen het luchtgeluid versterken.
Rotswol is brandwerend
hoogste Europese brandklasse. Rockwool rotswol veroorzaakt nauwelijks of geen rookontwikkeling, geen druppelvorming en ook geen plotselinge vlamoverslag. Rotswol geeft nooit aanleiding tot het ontstaan van een brand, en levert ook geen bijdrage aan de branduitbreiding. Integendeel: een juiste toepassing van rotswol kan branduitbreiding zelfs voorkomen.
■
T
De grootste bedreiging bij brand zijn niet zozeer de vlammen. Maar liefst tweederde van alle sterfgevallen is te wijten aan verstikking door rook. De rook vormt bovendien een ondoorzichtig gordijn, waardoor potentiële slachtoffers volledig gedesoriënteerd geraken, en zelfs in hun eigen huis de uitgang niet meer kunnen vinden. Naast rook en hete, giftige gassen veroorzaken sommige isolatiematerialen ook brandende druppels. Ook deze druppels maken het vluchten vaak onmogelijk. Van alle gangbare isolatiematerialen heeft rotswol veruit de beste brandwerende eigenschappen. Rotswol is onbrandbaar en valt in de
Width: 227mm Height: 340mm
P
In de brochure ‘Rockwool rotswol: brandveiligheid zonder kunstgrepen’ zet Rockwool alle voordelen inzake brandveiligheid van zijn materiaal op een rij. Je kan deze brochure downloaden via de website www.rockwool.be.
Component Proof Name: 40083378 Last Edit User: hv
I
Print time: 2009-01-28 12:29:24
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
17<
Nieuwe akoestische norm
D
e laatste decennia zijn niet alleen de energiekosten gestegen. Ook de geluidsoverlast nam toe.
Daarom dat een nieuwe norm voor de akoestische prestaties van woningen en appartementen nodig werd. Deze norm stelt niet alleen eisen aan de geluidsisolatie tussen de buitenomgeving en de woning, maar ook aan die tussen gebouwen onderling en binnen de woning zelf. Hoe kan bij nieuwbouw aan deze akoestische norm worden voldaan?
Ontwerp
Badkamer, garage, wasplaats en keuken bevinden zich het best aan de straatkant. Leef- en slaapkamers liggen het best aan de achterkant van je woning. Ook de gevelopbouw heeft veel invloed op het geluidsniveau binnenshuis. Aan de kant waar er veel lawaai te verwachten is, vermijd je het best grote glasoppervlakken en een balkon.
Buitenschrijnwerk
Of het buitenschrijnwerk uit hout, aluminium of kunststof bestaat, akoestisch maakt dat geen verschil. Wél belangrijk is dat de opendraaiende delen zijn voorzien van degelijke dichtingsstrips (eventueel dubbele dichtingsstrips) die overal maximaal aangedrukt kunnen worden, én van meerpuntsluitingen. Probeer zeker het aantal opengaande ramen te beperken. Vaste ramen zijn niet alleen goedkoper, ze houden ook beter lawaai tegen. Als je in een drukke straat een huis bouwt, kan je akoestische beglazing overwegen. Akoestische beglazing bestaat in verschillende soorten. Welke soort je kiest, hangt af van het soort lawaai dat je buiten wil houden. Asymmetrische beglazing (met glasbladen van verschillende diktes) is vooral efficiënt tegen lawaai van bijvoorbeeld wagens die sneller rijden dan 50 km/ uur. Tegen laagfrequent geluid (stadsverkeer, bromfietsen of treinen) scoort zwaar, gelaagd glas veel beter.
Hellend dak
Om in kamers onder een hellend dak zo weinig mogelijk lawaai te horen, moet worden gewerkt volgens het massa-veer-massaprincipe. Dit principe steunt op de akoestische ontkoppeling van twee massa’s door een veer. Deze veer kan lucht zijn, of een isolatiemateriaal met geluidsabsorberende eigenschappen, zoals rotswol. Het geluid brengt de eerste massa aan het trillen, in de veer worden de geluidsgol-
Een hellend dak akoestisch isoleren gebeurt volgens het massa-veer-massaprincipe. ven gedempt, waarna het geluid veel minder sterk aan de tweede massa wordt doorgegeven. Vaste isolatieplaten scoren slecht op akoestisch vlak. Ze werken niet als veer. Concreet betekent een akoestisch goed geïsoleerd hellend dak, van buiten naar binnen: de pannen en een onderdak (de eerste massa), een laag minerale wol (minstens 12 cm, eventueel in verschillende lagen, tussen of onder de dakpannen geplaatst), een dampscherm, een ruimte voor de doorgang van leidingen, en twee of drie gipsplaten of houtvezelplaten (de tweede mas-
FOTO: ROCKWOOL
sa). Van groot belang is dat het dampscherm correct is geplaatst (dus zonder onderbrekingen), en dat de overlappingen heel zorgvuldig zijn afgedicht. De soort dakbedekking (gebakken aarde, beton, kunst- of natuurleien…) heeft maar een heel kleine invloed op de akoestiek. Voor eenzelfde dak bedraagt het verschil hooguit 4 decibels.
Wanden
Een muur tussen twee slaapkamers bestaat meestal uit gipskartonplaten die zijn vastge-
>18
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009 vloerconstructie, een egalisatielaag (met daarin de leidingen), een trillingdempende isolatie en een 6 à 8 cm dikke dekvloer. Bij een houten vloer moet altijd worden gewerkt in drie lagen: de draagstructuur met daarboven een zwevende vloer en daaronder een verlaagd plafond. Voor een zwevende vloer moet op de vloer een trillingdempend materiaal worden gelegd, bijvoorbeeld rotswol. Daarop komen dan bijvoorbeeld osb- of multiplexplaten. De vloeropbouw mag in geen geval in direct contact staan met de muren. Om een zwevend plafond te realiseren, wordt onder het plafond, over de volle lengte van de kamer, een metalen regelwerk aangebracht. Opdat dit regelwerk geen enkele verbinding zou maken met het bovenliggende plafond moet het worden opgehangen aan metalen profielen die op de muren worden vastgeschroefd, of aan speciale ophangbeugels. Vervolgens moet het regelwerk worden bekleed met twee lagen gipskartonplaat die kruiselings over elkaar worden geplaatst. De ruimte tussen de draagconstructie en het zwevende plafond moet minstens 7 cm bedragen en worden opgevuld met minerale wol.
Contact- versus luchtgeluid
Geluid bereikt ons gehoor op verschillende manieren. Bij luchtgeluid brengt een geluidsbron de lucht rechtstreeks aan het trillen. Voorbeelden zijn de menselijke stem, geluidsinstallaties, blaffende honden, de telefoonbel… Wanneer luchtgeluid tegen een wand botst, wordt de wand in trilling gebracht, waarna de wand het geluid doorgeeft aan een aangrenzende ruimte. Luchtgeluid beweegt zich ook voort door gaten, spleten en kieren. Luchtgeluiden kunnen zich voortplanten van binnen naar buiten (mama die roept ‘Komen eten’), van buiten naar binnen (verkeer), in één ruimte (tv, radio...) of van de ene ruimte naar de andere ruimte in hetzelfde of in een aanpalend gebouw (je eigen radio of de radio van de buren). Contactgeluiden ontstaan wanneer een geluidsbron rechtstreeks constructie-elementen aan het trillen brengt. Die constructie brengt op haar beurt de omringende lucht aan het trillen. Denk aan het geloop op trappen, het heen en weer geloop van de bovenbuur, of aan het dichtslaan van een deur.
FOTO: TERCA
Tussen beide muren mag er geen enkel direct contact zijn.
schroefd op een regelwerk van profielen. Voor goede akoestische resultaten zijn drie zaken van belang: metalen profielen zijn te verkiezen boven houten profielen, hoe groter de spouw hoe beter ze akoestisch isoleert, en een volledige spouwvulling met minerale wol geeft het beste resultaat. Bouw je een rijwoning, vermijd dan contact met de woning van de buren. Daarvoor moet van de funderingsaanzet tot het dak een doorlopende spouw van 5 cm breed worden voorzien, en moet deze spouw worden gevuld met isolatie. Heel belangrijk is dat er tussen beide muren geen enkel direct contact is.
Vloeren
Bij betonvloeren kan contactlawaai (tengevolge van bijvoorbeeld heen en weer geloop) worden voorkomen met een zwevende vloer. Deze bestaat, van onder naar boven, uit de dragende
Geluid bereikt ons gehoor op verschillende manieren.
INFORMAZOUT
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
19<
Bespaar fors met mazout
>> Hoe bespaar je tot 40% op je energiefactuur? Kies voor een hoogrendementsketel met het Optimaz-elite label. Hoe kan je deze besparing nog opdrijven? Door je condensatieketel te combineren met thermische zonnepanelen. Een derde maar minstens even belangrijke basisregel om rationeel met energie om te gaan is warmteverlies beperken. Dat kan je door goed te isoleren. Daarom dat Informazout je op hun stand op Batibouw laat profiteren van 30 minuten gratis isolatieadvies.
andere ketels ondermeer via de afvoer of via de schoorsteen verloren gaat, wordt gerecupereerd. Je zal dus minder stookolie nodig hebben om je huis te verwarmen, en het milieu wordt minder belast. Ketels met het Optimaz-elite label verbruiken 40% minder dan een ketel van 20 jaar of ouder. Bovendien kan je bij vervanging van een oude stookketel door een ketel met een Optimaz-elite label tot 40% van de kosten recupereren via je belastingsaangifte. Voor het inkomstenjaar 2009 wordt het plafondbedrag van deze belastingvermindering opgetrokken tot 2.770 euro (vorig jaar was dat 2.650 euro).
Aanvullen met zonne-energie
Optimaz-elite Door de condensatietechniek halen ketels met het Optimaz-elite label een minimum verbrandingsrendement van 97,5 %. Dat komt doordat een deel van de geproduceerde warmte, die bij
Mazout en de zon vullen elkaar perfect aan. Als je nog meer wil besparen, combineer je een Optimaz- elite ketel met thermische zonnepanelen. Zo krijg je van de zon tot twee derden van de energie gratis die nodig is voor je sanitair warm water. Als de zonnestraling te zwak is om voldoende warmte te produceren, komt je stookolie-installatie automatisch in actie om bij te verwarmen. Ook voor zonnepanelen krijg je stevige premies en subsidies.
Isoleren Dauwstraat 12 1070 Brussel tel: 078 152 150 - fax: 02 523 97 88 info@informazout.be www.informazout.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Derde pijler om het bedrag van je energiefactuur te verminderen, is isoleren. Onderzoek toont aan dat de helft van de warmte in huis verloren gaat via het dak en via de buitenmuren. Alleen door efficiënt te isoleren kunnen deze warmteverliezen worden beperkt. Zodoende kunnen de verwarmingskosten dalen met 30 tot 40 procent, en volstaat een verwarmingssysteem met een minder hoog vermogen. Tijdens de Batibouwbeurs biedt Informazout de
bezoekers een gratis service aan: isolatieadvies op maat. Twee onafhankelijke isolatieadviseurs staan er elke dag ter beschikking en geven je tijdens een persoonlijk gesprek van 30 minuten concrete isolatietips. Schrijf je vanaf 12 februari in via informazout.be/gratisadvies.
■
T
Width: 227mm Height: 340mm
P
NIEUWE WEBSITE MET ENERGIEBESPARINGSSIMULATOR VOOR ADVIES OP MAAT Naar aanleiding van de Batibouwbeurs lanceert Informazout een nieuwe website. Via deze site kan je berekenen op welke manier je het energieverbruik en de factuur voor verwarming kan verminderen. De berekening gebeurt op basis van reële parameters, zoals de keuze van het type hoogrendementsketel of de combinatie met zonnepanelen voor de aanmaak van sanitair warm water of voor de verwarming. Het resultaat geeft het nieuwe verbruik, en de besparing zowel in liter, in euro als in CO2 -uitstoot. Daarnaast geeft www.informazout.be concrete tips over efficiënt verwarmen met mazout, de energiebesparingsmogelijkheden door goed te isoleren of de combinatiemogelijkheden van mazout met een hernieuwbare energiebron.
Component Proof Name: 40081574 Last Edit User: hv
I
Print time: 2009-01-28 12:29:00
>20
DOVY
Wonen anno 2009
De keuken wordt belangrijker
>> De keuken is niet langer louter een werkplek, het is ook een ontmoetingsplek waar iedereen van het gezin samenkomt. De kinderen maken er hun huiswerk, er wordt gelezen en naar muziek geluisterd, en gasten mogen er gezellig bijzitten. De keukens anno 2009 zijn dan ook niet louter functioneel. Ze zijn ook uitnodigend en oogstrelend. Echte droomkeukens dus! Moderne keukens onderscheiden zich door hun strakke lijnen. Strak staat niet alleen voor rust en soberheid. Strak doet ook ruimtelijk aan, waardoor een keuken groter lijkt. Ook kenmerkend voor de moderne keuken is de horizontale belijning. Dat de keuken deel uitmaakt van de leefruimte, betekent ook dat er nieuwe eisen worden
www.dovy.be - info@dovy.be 051 26 04 10 spotter/bouw
gesteld op het vlak van design. De keuken moet immers naadloos en onopvallend geïntegreerd worden in het geheel van de woninginrichting. Daarom dat niet alleen voor klassieke, maar ook voor eigentijdse keukens vaak massief hout wordt gebruikt. Hout zorgt voor een warme, authentieke en sfeervolle uitstraling. Houtmotieven blijven de boventoon voeren, maar vaak worden ze gecombineerd met andere materialen en met unikleuren. Dit zorgt voor mooie contrasten, en zo kan je bepaalde elementen er visueel uit laten springen. Door verschillende kleuren en materialen samen te smelten tot een harmonisch geheel, krijgt een keuken bovendien een heel persoonlijke uitstraling. Nog een trend is gebruiksgemak. Oven, stoomoven en microgolfoven worden steeds vaker ingebouwd op armhoogte. Zo kan je het kook-
proces gemakkelijker volgen en hoef je je niet te bukken als je iets in de oven zet of eruit haalt. Ook het apparaat dat in de keuken het meest wordt geopend, de vaatwasser, wordt dikwijls verhoogd ingebouwd.
2009 betekent wellicht de definitieve doorbraak van de laden. Laden bieden immers meer opbergmogelijkheden dan een onderkast met legplanken. Doordat je van laden ook het achterste deel volledig kan benutten, kan je in een lade tot 55% meer opbergen. Laden zijn ook veel gebruiksvriendelijker dan onderkasten. Bij onderkasten met legplanken moet je bukken of je in onmogelijke bochten wringen om de achterste potten uit de kast te nemen. Bij laden daarentegen rolt de inhoud je tegemoet en krijg je een volledig overzicht zonder dat je je moet rekken of op je knieën gaan zitten.
BOUWSPOTTER
21<
Wonen anno 2009
Europa bepaalt ons bouwen en renoveren
M
omenteel wordt in ons land gediscussieerd of bij de gecombineerde verkoop van
gebouwen en gronden niet alleen op het gebouw maar ook op de gronden een btw-tarief van 21% moet worden betaald. De Vlaamse regering verzet zich daartegen, want dan verliest ze flink wat registratierechten. De federale regering echter verwijst naar de Europese wetgeving. Zo zijn er nog heel wat andere richtlijnen over bouwen en renoveren door de Europese Unie gedicteerd.
De btw
De btw-tarieven worden op Europees niveau vastgelegd, zij het dat de individuele landen daar enigszins van mogen afwijken, als ze maar binnen bepaalde marges blijven.
De veiligheidscoördinator
De verplichting om een veiligheidscoördinator aan te stellen, is het gevolg van een Europese richtlijn uit ‘92. De bedoeling ervan was de vele werkongevallen in de bouw te verminderen. Volgens onderzoek zijn die vaak te wijten aan een gebrek aan coördinatie.
Energiegebruik
Europa heeft al in 2002 een ‘Energieprestatierichtlijn’ voor gebouwen uitgevaardigd die alle lidstaten oplegt vanaf 2006 een energieprestatieregelgeving van kracht te laten worden. De bedoeling daarvan is dat iedereen die bouwt of verbouwt, in het kader van het Kyoto-protocol, investeert in goede isolatie en andere maatregelen om zijn energiegebruik te beperken. De regelgeving voor EnergiePrestatie en Binnenklimaat (EPB) is in Vlaanderen volledig van kracht gegaan op 1 januari 2007. In 2006 gold een overgangsmaatregel.
CE-label
De CE-markering is een toepassing van de Europese Bouwproductenrichtlijn. Eens de fabrikant een CE-label heeft aangebracht, mag hij - zonder enige verdere controle - het product op het grondgebied van de Europese Gemeenschap op de markt brengen. Met het CE-label verklaart een fabrikant dat zijn product beantwoordt aan de veiligheidsnormen die op Europees vlak
Voor veel solventlakken bestaan er nu al watergedragen alternatieven. gelden. Zo kunnen nationale regelgevingen niet belemmeren dat producten in de handel worden gebracht.
Ereloon architecten De Europese Commissie heeft de Orde van Architecten al vaker op de vingers getikt wegens het gebruik van ‘ereloonbarema’s’. Niet-over-
FOTO: BOSS PAINTS
heidsorganisaties mogen nu eenmaal geen richtprijzen of prijsafspraken opstellen. Iedere architect moet vrij over zijn (ere)loon kunnen onderhandelen.
Liberalisering energiemarkt
Vlamingen kunnen al sinds 1 juli 2003 zelf kiezen bij wie ze elektriciteit (wat later gevolgd
>22
BOUWSPOTTER
Wonen anno 2009
Tegen 2013 moet het loodgehalte in ons drinkwater drastisch verminderen.
door aardgas) willen kopen. Brussel en Wallonië zijn gevolgd. Dat is een gevolg van beslissingen op Europees niveau om de energiemarkt te liberaliseren.
Loodgehalte in het drinkwater
De Europese Unie heeft zeer strenge richtlijnen uitgevaardigd om het loodgehalte in ons drinkwater drastisch te verminderen. De norm moet wel pas tegen 2013 gehaald worden.
een aantal criteria vast waaraan gebouwen en bouwproducten moeten voldoen inzake mechanische sterkte en stabiliteit, brandveiligheid, gezondheid, hygiëne en milieu, gebruiksveiligheid, geluidshinder, energiebesparing en thermische isolatie.
geharde of gelaagde beglazing.
Verwarmingstoestellen
Waterzuivering
Bouwproducten
De gastoestellenrichtlijn regelt de veiligheid van gastoestellen. De rendementenrichtlijn legt minimale rendementen op voor alle stookketels die in Europa op de markt komen.
De ‘bouwproductenrichtlijn’ 89/106/CEE (1989), omgezet in het KB van 19 augustus 1996, legt
Energieprestatiecertificaat
De Europese Richtlijnen zijn hiërarchisch gezien de hoogste vorm van reglementering die kan worden opgelegd aan de landen die deel uitmaken van de Europese Gemeenschap. De Europese Richtlijnen worden uitgevaardigd door de Ministerraad van de Europese Unie en zijn rechtstreeks gericht tot de (federale) regeringen van de lidstaten. Alle lidstaten zijn verplicht om binnen een bepaalde termijn de betrokken Richtlijnen om te zetten in een nationale (of regionale) wettekst.
De invoering van het EPC is gebeurd in uitvoering van een Europese richtlijn om de energieprestaties van gebouwen te verbeteren. Het certificaat moet kandidaat-kopers en kandidaat-huurders informeren over de energiezuinigheid van de woning die ze willen kopen of huren.
Glasnorm Om ‘publiek en personen te beschermen tegen de gevaren van glasverwonding en doorvallen’ is in april 2007 een glasnorm ingegaan. Die stelt dat voor o.a. een schuifraam, een beglaasde deur of een raam tot op de grond veiligheidsglas moet worden gebruikt. Veiligheidsglas is
Brandveiligheid Om de brandveiligheid in te schatten, worden materialen volgens de norm EN 13501-1 onderverdeeld in zeven Euroklassen.
De kwaliteit van het oppervlaktewater (en dus de waterzuivering) wordt bepaald door de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater.
Brievenbussen
De gleuf van een brievenbus moet 23 cm breed zijn, en 3 cm hoog. Brievenbussen moeten op een hoogte van 70 à 170 cm worden geplaatst. Ook dit is een Europese richtlijn.
Verven
Voor water- en solventgedragen verven legt de Europese Richtlijn nr. 2004/42/EG een maximaal VOS-gehalte op, dat uiterlijk in 2010 absoluut niet overschreden mag worden. VOS staat voor vluchtige organische stoffen. Bijna alle klassieke solventgedragen lakken, zowel voor binnen- als buitenwerk, zullen dan onherroepelijk van de markt verdwijnen. Voor veel solventlakken die in 2010 verdwijnen zijn er nu al watergedragen alternatieven.
GROHE
Wonen anno 2009
P U B L I R E P O R T A G E
23<
Minimalistisch badkamerdesign
>> Anno 2009 draait het in de badkamer om eenvoud en rust. Minimalisme wordt deze trend genoemd. Typerend zijn strakke, gestroomlijnde en geometrische vormen, ontdaan van elke overbodige versiering, en de klemtoon op mooie materialen en comfort. Volledig in deze geest van edele soberheid presenteert Grohe op Batibouw het Cosmopolitan programma: kranen, thermostaten en wc-bedieningsplaten die uitblinken door hun esthetische, maar ook door hun technische kwaliteiten. Essence en Concetto Twee schitterende voorbeelden van minimalistische kranen zijn Essence en Concetto. Beide series omvatten ééngreepsmengkranen voor de wastafel, waaronder een nieuw model met lange uitloop, en mengkranen voor douche en bad. Ook op technisch vlak zijn deze kranen absolute toppers. De SilkMove® technologie verzekert een zijdezachte bediening en absolute precisie, terwijl de StarLight® technologie de kranen heeft voorzien van een oogverblindende, vuilafstotende en kraswerende chroomafwerking.
Deze thermostaat maakt gebruik van twee gesofisticeerde technologieën. De eerste, TurboStat®, zorgt ervoor dat de thermostaat twee keer zo snel en twee keer zo nauwkeurig reageert op veranderingen. Zelfs plotselinge temperatuurschommelingen in de watertoevoer zijn amper nog merkbaar. Wanneer de koudwatertoevoer volledig wegvalt, schakelt de thermostaat zichzelf uit, zodat verbranden uitgesloten is. Voor de optimale veiligheid staat ook de CoolTouch® technologie garant. Aangezien de warmwaterleiding die doorheen de thermostaat loopt volledig omhuld is met een koudwaterleiding, zal de buitenzijde van de thermostaat nooit warmer worden dan het stromende water. Bij aanraking van de warme kraan kan je je dus nooit verbranden.
Grohtherm Cosmopolitan Door zijn cilindrische en compacte vorm is ook de Grohterm een schoolvoorbeeld van eenvoud en rust.
Rainshower® Cosmopolitan In de douche vormt Grohtherm Cosmopolitan een stijlvol duo met de Rainshower® Cosmopolitan. Deze handdouche onderscheidt zich naast zijn zuivere lijnen en glanzend oppervlak ook door zijn uitmuntende kwaliteit. DreamSpray® maakt dat de waterstroom gelijkmatig wordt verdeeld over elke sproeigaatje van de douchekop. Deze technologie verzekert ultiem doucheplezier, en verbruikt bovendien tot 30% minder water dan vergelijkbare douches. Ook deze handdouche is uitgerust met de CoolTouch® technologie: de buitenkant van de douche wordt dus nooit te warm.
Cosmo en Nova Cosmopolitan Het Cosmopolitan gamma heeft nu ook twee wc-bedieningsplaten: Nova Cosmopolitan en Cosmo. De zuivere, rechthoekige vorm en de dubbele knop beantwoorden aan de hoogste vereisten op het gebied van design en techniek. Beide bedieningsplaten zijn verkrijgbaar in wit, chroom en mat chroom.
Diependaalweg 4a B-3020 Winksele Gratis nummer (24 u/dag) 0800 960 60 info@grohe.be - www.grohe.be Vraag uw gratis informatie aan op www.spotter.be/bouw
Batibouw paleis 7 stand 209 ■
Component Proof Name: 40083387 Last Edit User: hv
Width: 227mm Height: 340mm
Print time: 2009-01-28 12:29:29
>24
CONTACT
Wonen anno 2009
Ontvang GRATIS deze brochures bij u thuis!
1
Surf naar
www.spotter.be/bouw, download er alle Bouwspotterdossiers en vraag er deze brochures GRATIS aan.
2
s nd rla de Ne
GRATIS BIJ 4 OF GRATIS BIJ 4 OF
5
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
4
t
pure keukenkuns
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
Wijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden. ATAG, afdeling Marketing januari 2008 - 88022288
Je venster op de wereld
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
MEER APPARATEN
Wenst u de 3 productfolders (zonwering, rolluiken en sectionale poorten) van Harol gratis bij uw thuis te ontvangen? Vraag deze brochures aan met onderstaande bon. U kunt ons ook contacteren via het gratis nummer 0800 96 500, via e-mail: marketing@harol.be of onze website: www.harol.be
Vraag snel de nieuwe Reynaers brochure aan! Welke stijl past het best bij u en bij uw huis? Welke kleuren zijn er mogelijk? Voor alle antwoorden op uw vragen over aluminium ramen en deuren hebben wij voor u een brochure klaarliggen die u helpt in uw keuze. Vraag de brochure aan met onderstaande bon of surf naar www.reynaers.be
RAMEN
3
WAARBORG
MEER APPARATEN
t
pure keukenkuns
Inbouwtoestellen Kookplaten, ovens, (combi)magnetrons, dampkappen, koelkasten en vaatwasmachines. U kan de brochure aanvragen met onderstaande bon of hem downloaden via internet. Ga naar www.atag.be en klik op "brochures".
6 www.irs-solar.be Technologie, comfort en een zuivere warmte ...
De kracht van rood. Bespaar op energie,… niet op comfort.
Energiezuinige gaswandketels
Alle info over passief bouwen, laagenergie bouwen en EPB-bouwen met keramische binnenmuurstenen vindt u in deze brochure. Vraag de brochure gratis aan via deze bon of www.wienerberger.be
In de brochure “gaswandketels” die wij u graag toesturen zal u zelf ontdekken dat deze ketels de geknipte oplossing zijn voor zowel nieuwbouw als renovatie. Voor meer info: www.bulex.be Tel. 02 555 13 13
Gaswandketels HR + en HR TOP
van volgende bedrijven GRATIS en VRIJBLIJVEND informatie te ontvangen 1. 2. 3. 4.
ALLE BEDRIJVEN REYNAERS HAROL ATAG WIENERBERGER
5. BULEX 6. IRS 7. ROCKWOOL
8. INFORMAZOUT 9. DOVY 10. GROHE
I.R.S-Perfecta zonnepanelen I.R.S-Solar de hoogst beschermende garantiefactor: 9125 dagen, 300 maanden, 25 jaar! I.R.S, een gezond Belgisch bedrijf dat alle langetermijngaranties 100% zal nakomen.
7 U vindt alle informatie over Rockwool en brandveilige isolatie-oplossingen op www.rockwool.be. Hier kunt u ook gratis de handige isolatiepremiewijzer downloaden. Beschikt u niet over internet, dan kunt u de brochure aanvragen door onderstaande bon in te vullen.
8
Hoofdletters gebruiken A.U.B. Naam: ...............................................................................................................................
Stookolie helpt u te besparen, is comfortabel, veilig en biedt tal van toekomstmogelijkheden op het gebied van nieuwe technologieën en milieu. Lees er alles over in de brochure ‘Energiezuinig verwarmen? Ik geef al mijn geheimen prijs’
Voornaam: ........................................................................................................................ Straat: ............................................................................................................................... Nr: ............................. Bus: ................................... Postnummer: ................................
9
Gemeente: ........................................................................................................................ Telefoon: ........................ Email: .....................................................................................
Meer informatie over Dovy Keukens vindt u in deze Smaakmaker. Vraag hem aan met onderstaande bon. U kunt ook een kijkje nemen op www.dovy.be
Wij gaan: Bouwen / Verbouwen* Verwachte aanvangsdatum: 2009 2010 2011 later Ik wens de informatie via post te ontvangen Ik wens de informatie via email te ontvangen (indien beschikbaar)
10
Stuur deze bon naar Spotter.be, Bouw & Reno, p/a Omnilevel PB30, 9290 Berlare of fax naar 052/43 27 38
Kranen, douches en installatiesystemen.
* schrappen wat niet past Uw gegevens kunnen worden opgenomen in het bestand van de aangekruiste firma’s. Wenst u dit niet, kruis dan dit vakje aan: (wet op de privacy van 8 december 1992)
In de gratis brochures van GROHE vindt u alles over douches, thermostaten, badkamerkranen, keukenkranen, installatiesystemen en accessoires. Bel gratis 0800 960 60 (24 uur/dag) of surf naar www.grohe.be.
U kan de bon ook invullen op www.spotter.be/bouw