Volunteer guide to Poland by Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu

PRZEWODNIK WOLONTARIUSZA EVS PO POLSCE Byli wolontariusze radzą przyszłym wolontariuszom

VOLUNTEER GUIDE TO POLAND For EVS volunteers by EVS volunteers

S p i s

t r e ś c i

1. KILKA SŁÓW NA POCZĄTEK............................................................... 2 2. POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY.....................................4 Ogólnie mówiąc Religia w Polsce Polskie tradycje 3. POLSKIE SPECJAŁY ...........................................................................14 4. WARSZAWA WOLONTARIUSZY.....................................................18 Poza turystycznymi szlakami – warszawska Praga Kulturalna Warszawa 5. GDY TĘSKNISZ ZA DOMEM.............................................................30 6. KILKA SŁÓW NA ZAKOŃCZENIE....................................................36 L i s t

o f

c o n t e n t s

1. INTRODUCTION........................................................................................ 3 2. THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES.................................................. 5 Generally speaking Religion in Poland Polish traditions 3. POLISH SPECIALITIES...........................................................................15 4. WARSAW BY THE VOLUNTEERS.....................................................19 Behind the tourist routes – Praga disctrict Cultural side of the city 5. WHEN YOU FEEL HOMESICK......................................................... 31 6. ENDING :......................................................................................................36

Ten projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Ta publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora, a Komisja nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.

KILKA SŁÓW NA POCZĄTEK...............................................................

KILKA SŁÓW NA POCZĄTEK Byli wolontariusze radzą przyszłym wolontariuszom* 1 października 2008 roku wolontariuszki: Aino z Finlandii; Alessandra z Włoch; Anna-Sophia i Marij z Niemiec; Chari, Fatima i Vega z Hiszpanii; Sasza z Rosji oraz Zane z Łotwy przyjechały na projekt “International Youth Against Exclusion” w ramach Wolontariatu Europejskiego. Choć Polska kryła się dla nich pod różnymi nazwami (Polen, Puola, Polsza, Polonia, Polija, Poland) i budziła odmienne skojarzenia, dziewczyny miały wspólny cel - chciały poznać autentyczną polską kulturę i sprawdzić, które z zasłyszanych opinii o Polakach są prawdziwe. Czy naprawdę są tak religijni jak o nich mówią? Czy są zamknięci w sobie, czy może otwarci i gościnni? Czy rzeczywiście są wielbicielami kiełbasy i wódki? Przez 10 miesięcy wolontariuszki mieszkały w Warszawie lub jej okolicach. Na co dzień pracowały wśród Polaków, a w czasie wolnym poznawały stolicę i zwiedzały kraj. Na następnych kilku stronach podzielą się z Wami swoimi najważniejszymi obserwacjami i odkryciami. Informacje o Polsce: Powierzchnia: 312 689 km2 Liczba ludności: 38,1 mln Waluta: PLN (złoty) Język: polski (http://en.wikipedia.org/wiki/Poland)

* Poniższy przewodnik prezentuje wybrane zagadnienia dotyczące polskiej kultury, życia w Warszawie i w Polsce. Jego treść opiera się na opiniach wolontariuszek oraz ich wspomnieniach z pobytu w Polsce.

INTRODUCTION For EVS volunteers by EVS volunteers* On 1st October 2008 the volunteers Aino from Finland, Alessandra from Italy, Anna-Sophia and Marij from Germany, Chari, Fatima and Vega from Spain, Sasha from Russia and Zane from Latvia began their “International Youth Against Exclusion” project in the framework of European Voluntary Service. Although they used different names (Polen, Puola, Polsza, Polonia, Polija) and Poland brought different associations to them, the girls had the same aim. They all wanted to get to know the real Polish culture and confront stereotypes about the Poles with reality. Are they really as religious as they are commonly believed to be? Are they reserved or rather friendly and hospitable? Do they love sausages and vodka? The volunteers lived in Warsaw or its neighbourhood for 10 months. They worked with the Poles everyday, explored the capital and travelled across Poland in their free time. On the next few pages they will share their most important observations and discoveries with you. Facts about Poland: Area: 312 689 km2 Population: 38,1 million Currency: PLN (złoty) Language: Polish (http://en.wikipedia.org/wiki/Poland) * This guidebook presents particular aspects of Polish culture, life In Warsaw and Poland. The content is based on volunteers’ opinions and memories of their stay in Poland.

INTRODUCTION..........................................................................

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY....................................................

Wolontariuszki przyjechały do Polski z różnymi wyobrażeniami o kraju i jego mieszkańcach. Niektóre miały już polskich znajomych, inne odwiedzały wcześniej Polskę jako turystki, a dla części był to pierwszy kontakt z polską kulturą. Sprawdźmy, jak wolontariuszki postrzegały Polaków po kilkumiesięcznym pobycie wśród nich. Ogólnie mówiąc . Pierwsze wrażenia ze spotkań z Polakami nie nastrajały zbyt optymistycznie. Fati robiąc zakupy nie miała wielu okazji, aby porozmawiać z obsługą czy innymi klientami – z jej punktu widzenia ludzie wydawali się bardzo zdystansowani. Przez pierwszy miesiąc obcowania z Polakami Alessandra miała podobne odczucia. Marij zauważyła, że na ulicy czy w autobusie każdy używa telefonu komórkowego, ale właściwie nie ma z kim porozmawiać twarzą w twarz. Z kolei Vedze na samym początku pobytu przydarzył się przykry incydent z nieuprzejmym kontrolerem biletów. Jednak z biegiem czasu wolontariuszki spotkały nowe osoby, a relacje z polskimi znajomymi wzmocniły się. Polacy okazali się przyjaźni i gościnni. Zane odkryła, że są bardzo towarzyscy, potrafią rozmawiać dużo i na każdy temat. Mimo to, jak powiedziała Fati, ludzie w Polsce przykładają wielką wagę do przestrzeni osobistej. Unikają dotykania innych, nie obejmują się i mija dużo czasu zanim pozwolą nowemu znajomemu poklepać się po ramieniu. A jacy są Polacy w stosunku do swojego państwa? Według Zane, Polacy to patrioci. Nie lubią jednak swoich polityków i policji, jak stwierdziła Marij i potrafią skutecznie bronić swoich przywilejów socjalnych.

THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES

Generally speaking The first impression of the Poles was not very optimistic. When Fati was doing shopping, she did not have many chances to talk with the staff or other customers – from her point of view people seemed very reserved. Alessandra had the same feeling during the first month of her stay in Poland. Marij noticed that in the street or on the bus everybody used a mobile but actually there was nobody to talk to face-to-face. Unpleasant incident with an impolite ticket controller happened to Vega just after her arrival. But with the time passing, the volunteers met more people and relationships with Polish acquaintances got stronger. The Poles turned out to be friendly and hospitable. In Zane’s opinion, they are very communicative and can talk about everything a lot. However, as Fati said, people in Poland are very protective when it comes to defining their personal space. They avoid touching others, do not hug and it takes a lot of time till someone pats you on the shoulder. And what is the Poles’ attitude to the state? Zane had an impression of the Polish as a patriotic nation. As Marij noticed nobody likes politicians and the police, though. They can also efficiently defend their social privileges.

5 THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES...........................................................

The volunteers came to Poland with different images of the country and its citizens. Some of them had already had Polish friends, some had visited Poland as tourists before. For the others, it was their first contact with Polish culture. Let’s see their opinions about the Poles after a few months spent in Poland.

Wolontariuszki zauważyły kilka zaskakujących polskich cech: Zane: Gdy tylko nadarzy się okazja do narzekania na cokolwiek, Po-

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY....................................................

lacy nie pozostaną cicho. Poza tym te kolejki… Mam wrażenie, że coś takiego nie istnieje! Ludzie podchodzą i odchodzą jak chcą. Wybierając najkrótszą kolejkę, nigdy nie możesz być pewien jej prawdziwej długości. Nagle może się okazać, że stoisz w najdłuższej. Anna-Sophia: Całowanie kobiecych dłoni na powitanie przez star-

szych mężczyzn jest zabawne. Ale podoba mi się to!

Vega: Gdy jechałam pociągiem pierwszego dnia po przyjeździe do

Polski, kontroler biletów wściekł się na mnie. Chciałam zapłacić banknotem stuzłotowym za bilet, który kosztuje kilka złotych. Mimo że nie dyskutowałam, kontroler zaczął na mnie krzyczeć.

Aino: Kelnerka w księgarnio-kawiarni „Czuły Barbarzyńca” dała mi ka-

wałek ciasta za darmo. Było to ciasto, które dostaje gratis jako pracownik kawiarni. Gdy powiedziałam, że jestem wolontariuszką i szukam czegoś niedrogiego i dobrego, po prostu mi je oddała.

The volunteers found a few surprising traits of Polish character:

Anna-Sophia: It’s funny when elder men kiss women’s hands in greeting. But I like it!

Vega: When on the first day after arrival to Poland I took a train, the ticket collector got very angry with me. I had just a note of 100 zloty to pay for the ticket which costs a few zloty. He was shouting at me although I didn’t even try to discuss with him.

Aino: A waitress gave me a piece of cake for free in a bookstore/café

“Czuły barbarzyńca”. It was her share of the cake which she gets for free because of working there. She just gave it to me when I explained that I’m a volunteer without much money and asked for recommending something cheap and good.

7 THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES.........................................................

Zane: Polish people will not stay quiet when they have a possibility to complain about something. And the queues... I have an impression that it just doesn't exist! People come and go as they want. When you choose the shortest queue, you can never be sure about its real length. Suddenly it can appear that you are standing in the longest one.

Religia w Polsce Religia odgrywa w Polsce wielką rolę. Przynależność do Kościoła rzymskokatolickiego deklaruje 89,8 % obywateli. Sprawdźmy jak wolontariusze postrzegają religijność Polaków.

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY....................................................

Zane: Warszawa to idealne miejsce dla wierzących. Znajdą tu poruszające nabożeństwa prowadzone przez charyzmatycznych księży. Szczególnie polecam kościół Dominikanów na Służewiu. W każdy pierwszy czwartek miesiąca, wieczorem, odbywa się tam Adoracja Najświętszego Sakramentu z modlitwą uwielbienia, a w każdą trzecią niedzielę miesiąca – Msza św. z modlitwą o uzdrowienie. Warto to miejsce odwiedzić dla mądrych, przyjaznych i otwartych na ludzi księży. Niektórzy z nich mówią po angielsku. Najlepiej wspominam nabożeństwo Wielkosobotnie – każdy niewierzący nawróci się po takim doświadczeniu. Kościół im. Św. Dominika na Służewiu: ul. Dominikańska 2, Warszawa www.sluzew.dominikanie.pl Kościół Dominikanów znajduje się także na Starym Mieście: ul. Freta 10, Warszawa www.freta.dominikanie.pl

Religion in Poland Religion plays a huge role in Poland. 89,8 % of the citizens declare themselves to be Roman Catholics. Let’s see how the volunteers perceive the religious side of the Poles.

St. Dominic Church in Służew: ul. Dominikańska 2, Warsaw www.sluzew.dominikanie.pl There is also a Dominican church in the Old Town: ul. Freta 10, Warsaw www.freta.dominikanie.pl

9 THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES............................................................

Zane: Warsaw is an ideal place for the believers. There are liturgies on different occasions conducted by charismatic priests. I strongly recommend a Dominican Church in Służew. Every first Thursday of the month in the evening Eucharistic adoration with worship prayers takes place, every third Sunday of the month – inner healing holy mass and Eucharistic adoration. It's really worth going there because of open minded, welcoming young people priests. Some of them speak English. The Easter Vigil was great – every unbeliever would become a believer after such an experience.

Polskie tradycje

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY....................................................

Najważniejsze polskie święta są związane z chrześcijaństwem, jednak niektóre zwyczaje wywodzą się jeszcze z czasów pogańskich. Na przestrzeni wieków elementy związane z życiem religijnym połączyły się ze świeckimi, dając ciekawą mieszankę tradycji kultywowanych do dziś. Podczas pobytu w Polsce wolontariuszki spędziły Boże Narodzenie i Wielkanoc „po polsku” oraz poznały święta obchodzone mniej powszechnie. Zapraszamy Was do wspólnego świętowania! Boże Narodzenie (25-26 grudnia) Sasza: Podczas Bożego Narodzenia spotyka się cała rodzina, obdarowuje prezentami i oczywiście świętuje narodziny Jezusa. Bardzo podobały mi się przygotowania do świąt, dekorowanie domów i ulic. Stare Miasto wyglądało jak z bajki – mnóstwo dekoracji i kolorowych światełek. Wigilijna kolacja zaczyna się po pojawieniu się pierwszej gwiazdki. Na stole znajduje się 12 potraw na pamiątkę 12 apostołów. Tradycyjnie na stole powinno znajdować się danie rybne, jako że ryba jest symbolem chrześcijaństwa. O północy każdy idzie do kościoła na nocna mszę tzw. Pasterkę. Byłam bardzo zaskoczona tym, że ludzie tutaj są tak bardzo przywiązani do tradycji. Andrzejki (30 listopada) Ostatni dzień przed adwentem (adwent – okres wyciszenia i przygotowań do Bożego Narodzenia), w którym można urządzać huczne zabawy. Wieczorem każdy próbuje odkryć swoją przyszłość lejąc wosk, a panny wróżą, kiedy i za kogo wyjdą za mąż. Pamiętaj, wróżby andrzejkowe zawsze się spełniają!

Polish traditions

The most important Polish holidays are connected to Christianity. However, there are some customs coming pagan times. In the course of time religious and secular elements mixed giving an interesting combination of traditions lasting until now. While staying in Poland, the volunteers spent Christmas and Easter in the Polish way and got to know less common feasts. You are welcome to celebrate together with them!

THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES............................................................

Christmas (25th - 26th December) Sasha: During Christmas all the family comes together, give each other presents and of course celebrate the birth of Jesus. I liked very much how people in Poland prepare themselves for this celebration, decorate their houses and streets. The Old Town looked like a fairytale town – a lot of beautiful decorations and colourful lights. Christmas Eve dinner begins with the appearance of the first star. On the table there are 12 dishes in memory of 12 Apostols. Traditionally on the table has to be a dish made of fish as it is a symbol of Christianity. At midnight everyone goes to church for the midnight mass called “Pasterka”. I was very surprised that people here keep the traditions of their country. Andrzejki – St. Andrew’s Day (30th November) The last day before Advent – a period of calming down and preparation to Christmas, when revelries are forbidden. In the evening everyone foretells their nearest future and unmarried women try to reveal their future husband. Remember, St. Andrew’s Day predictions always come true!

POLACY W OCZACH WOLONTARIUSZY....................................................

Mikołajki (6 grudnia) Mikołaj do Polski przybywa dwa razy. W nocy z 5 na 6 grudnia zostawia prezenty w butach (tylko jeśli są czyste!) lub pod poduszką. Drugi raz odwiedza dzieci i dorosłych w czasie świąt Bożego Narodzenia. Jak widzisz, warto być grzecznym przed przyjazdem do Polski. Tłusty Czwartek (ostatni czwartek karnawału) W ostatni czwartek przed Wielkim Postem (Wielki Post – okres pokuty i przygotowania do Wielkanocy) możesz się objadać do woli. Koniecznie spróbuj pączka i faworków. Podobno tego dnia pączki mają 0 kalorii. Topienie Marzanny (21 marca) Pierwszego dnia wiosny dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych topią Marzannę – kukłę przedstawiającą boginię zimy, co gwarantuje koniec mrozów i śniegu. Tego dnia starsze dzieci i młodzież idą po prostu na wagary. Dzień Wszystkich Świętych (1 listopada) Tego dnia cmentarze są pełne kwiatów, zniczy i… ludzi.

Fat Thursday (last Thursday of the carnival) On the last Thursday before the Lent (Lent – a period of penance and preparation to Easter) you can eat as much as you want. You must taste “pączek” (a traditional Polish doughnut) and “faworki” (sweet, crispy pastry called “angel wings” in English). It is said, on this day “pączek” has no calories. Drowning Marzanna (21st March) On the first day of spring children from kindergartens and primary schools drown Marzanna – an effigy of the goddess of winter. The ritual guarantees the end of cold and snowy season. On this day teenagers simply skip classes. All Saints’ Day (1st November) On this day cemeteries are full of flowers, candles and… people.

13 THE POLES IN VOLUNTEERS’ EYES..............................................................

St. Nicolas’ Day (6th December) Saint Nicolas visits Poland twice a year. At night between 5th and 6th December he leaves presents in shoes (only if they are perfectly clean!) or under your pillow. The second visit is on Christmas. As you can see, it is worth being well-mannered before coming to Poland.

POLSKIE SPECJAŁY

POLSKIE SPECJAŁY..............................................................................

Jedząc w stołówce swojego ośrodka, poznasz wiele typowych polskich potraw. Codziennie serwowane są tam dwudaniowe obiady. Spróbujesz zup wszelkiego rodzaju m.in. pomidorowej, ogórkowej – zupy z kiszonych ogórków, kapuśniaku – zupy z kiszonej kapusty, barszczu czerwonego – zupy z buraków, żurku – zupy na zaczynie i wielu innych. Na drugie danie dostaniesz jedno z tysiąca dań mięsnych* (zwykle z gotowanymi ziemniakami), kluski lub naleśniki, a w piątki oczywiście rybę. Zapomnij o popijaniu posiłków wodą – przyzwyczaj się do kompotu i herbaty. Poświęć więcej uwagi różnym rodzajom klusek. Kluski to nie tylko znane na całym świecie „pierogi” (kluski z nadzieniem), ale także kopytka, leniwe, knedle… Ciężko jest znaleźć odpowiednie wyrażenia opisujące różne rodzaje klusek w języku angielskim, musisz po prostu ich spróbować. Jedzenie świąteczne to całkiem inna historia. Na bożonarodzeniowym i wielkanocnym stole spodziewaj się imponującej liczby dań oraz… ogromnych porcji. Dania świąteczne, których musisz spróbować: Wigilia: barszcz z uszkami, kompot z suszu, kutia, kluski z makiem, racuchy, śledź i karp na kilka sposobów. Wielkanoc: żur, biała kiełbasa, pasztety, pieczenie, jajka, jajka i jeszcze raz jajka, makowiec, sernik, baba wielkanocna, mazurek. * Jeśli jesteś wegetarianinem, bądź uprzejmy dla kucharek – zwykle miłych, starszych pań – a przygotują pyszne, bezmięsne dania specjalnie dla Ciebie.

Gołąbki (gaumpki lub goblaki jak wolontariusze je nazywają) – roladki z kapusty wypełnione mięsem lub mięsem z ryżem.

Pierogi – potrawa z cienkiego ciasta ze słodkim lub pikantnym nadzieniem, np. mięsem, kapustą i grzybami, ziemniakami z serem, owocami lub twarogiem.

POLISH SPECIALITIES

Pay more attention to different kinds of dumplings. These are not only world famous “pierogi” (stuffed dumplings) but also “kopytka”, “leniwe”, “knedle”… It’s difficult to find an appropriate expression describing them in English, you must just try them. Festive food is a different story. What you can expect on Christmas or Easter are impressive numbers of dishes and… huge portions. “Must taste” festive dishes: Christmas Eve: “barszcz z uszkami” (borsch with dumplings called little ears), “kompot z suszu” (stewed dried fruit), “kutia” (sweet grain pudding), “kluski z makiem” (sweet noodles with poppy seed, racuchy (yeast pancakes) “śledź” (herring) and “karp” (carp) in several ways. Easter: “żur” (soup on leavening), “biała kiełbasa” (white sausage), “pasztety” and “pieczenie“ (variety of pates and roasts), “makowiec” (poppy seed cake), “sernik” (cheese cake), “drożdżowe” (yeast cake), “mazurek” (Easter cake), eggs, egss and even more eggs! *If you are a vegetarian, be kind to the cooks – usually nice, elderly ladies – and they will make delicious dishes without meat especially for you.

Gołąbki (gaumpki or goblaki as the volunteers tried to call them) - cabbage rolls filled with meat or meat and rice.

Pierogi – dumplings stuffed with different sweet or savoury filling such as meat, sauerkraut with mushroom, cheesy potatoes, fruit or curd.

15 POLISH SPECIALITIES...........................................................................

While eating in the canteen in your workplace, you will taste many typical Polish dishes. Everyday there is lunch of two courses served. You will try soups of every kind such as “pomidorowa” – tomato soup, “ogórkowa” – sour cucumber soup, “kapuśniak” – sauerkraut soup, “barszcz czerwony” – red borsch (beetroot soup), “żurek” – soup based on leavening and a lot more! For the second course you will get a variety of meat dishes* (usually with boiled potatoes), dumplings or pancakes and of course fish every Friday. Forget about drinking water to your meals – get used to “kompot” (stewed fruit) or tea.

POLSKIE SPECJAŁY..............................................................................

POLISH SPECIALITIES.............................................................................

WARSZAWA WOLONTARIUSZY Poza turystycznymi szlakami – warszawska Praga

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

Warszawa jest stolicą i największym (1,7 mln mieszkańców) miastem Polski. Ze względu na rolę i centralne położenie jest jednym z popularniejszych celów turystów. Główne atrakcje turystyczne Warszawy są opisane w wielu przewodnikach. Oczywiście, Stare Miasto, liczne ślady czasów królewskich i słynne parki trzeba zobaczyć koniecznie, ale wolontariusze odkryli także mniej znane części miasta. Na początek pokażemy Wam warszawską Pragę. Życzymy udanego spaceru! Vega oprowadzi Was po okolicy:

Praga jest najstarszą częścią miasta na prawym brzegu Wisły. Zadziwiający jest fakt, że podczas II wojny światowej Praga została zniszczona w niewielkim stopniu, a wiele z przedwojennych budynków zachowało się do dziś. W ostatnich latach ta część miasta stała się popularnym miejscem wśród artystów, a wiele wydarzeń artystycznych organizowanych jest właśnie tutaj. Praga znajduje się poza turystycznymi trasami, ale moim zdaniem jest najbardziej fascynującą i autentyczną częścią stolicy. Dotrzesz tu z centrum miasta autobusem lub tramwajem w zaledwie 10 min. Możesz usłyszeć, że dzielnice Pragi są niebezpieczne, jednak według mnie, nie bardziej niż inne miejsca w Warszawie. Powinieneś po prostu unikać samotnych, nocnych spacerów, zwłaszcza w ciemnych uliczkach.

WARSAW BY THE VOLUNTEERS Behind the tourist routes – Praga disctrict

Vega will guide you around:

The Praga-district is the oldest part on the right bank of the Vistula River. The most remarkable and interesting thing about this district is that it was not very seriously damaged during World War II and most of the old buildings are still preserved. Nowadays it has become very popular among artists and many cultural events are held there. This district is out of the typical sightseeing tours in Warsaw but in my opinion it is the most fascinating and authentic part of the capital city. You can get to this district by tram or bus from the centre of Warsaw, it takes only 10 minutes. Maybe you have heard this district is dangerous, but from my point of view not more than other places in Warsaw. Like everywhere, you should avoid walking alone at night, especially in dark streets.

19 WARSAW BY THE VOLUNTEERS.................................................................

Warsaw is the capital and largest city in Poland with 1,7 million inhabitants. Due to its role and central location it is one of popular tourist destinations. Main attractions are described in every guide to Warsaw. Of course, the Old Town, numerous traces of royal times and famous parks are ‘must see’ places but the volunteers discovered less known parts of the city. At first, we will show you Praga district. Enjoy a stroll with us!

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

Podwórkowe kapliczki Niewielkie kapliczki z religijnymi motywami znajdują się niemalże wszędzie: na rogu ulicy znajdziesz krzyż, w podwórku obraz Maryi otoczony kwiatami i świecami, nawet na ścianie budynku zobaczysz jeden z religijnych symboli. Pomnik Praskiej Kapeli Podwórkowej Niezwykły „grający” pomnik. Wystarczy wysłać sms z tytułem jednej ze 100 dawnych, warszawskich piosenek, aby posłuchać wybranego utworu. Stare wystawy sklepowe Warto rzucić okiem na wystawy sklepowe, które wyglądają jak dawniej. Wciąż można tu kupić ręcznie robione produkty. Zakupy z Vegą Jarmark Europa, al. Zieleniecka 1 Ogromne targowisko, na którym znajdziesz ubrania, buty, akcesoria i gadżety różnego rodzaju, ale nic oryginalnego. Przygotuj się na negocjowanie cen ze sprzedawcami. Galeria-Sklep “Szuflada”, ul. Kawęczyńska 4 Niewielka galeria i sklep w jednym miejscu. Możesz tu kupić ręcznie robioną biżuterię, oryginalne, stare ubrania i ciekawe drobiazgi. Zając w Kapuście, ul. Marcinkowskiego 7 Sklep z domowym jedzeniem, napojami z Polski i zagranicy oraz… wystawą antyków. Sklepy z odzieżą używaną Takie sklepy występują tu dość powszechnie. Przy odrobinie szczęścia znajdziesz ubrania i dodatki w swoim rozmiarze, po niskiej cenie. Pamiętaj, że ostateczna cena zależy od wagi wybranych rzeczy!

Kapela Praska Monument A unique monument playing music. Send sms with a title chosen from the list of 100 songs of old Warsaw and enjoy the concert. Old shop windows Have a look at old shop windows remaining as in the past. You can still find handmade products here. Shopping with Vega Jarmark Europa, al. Zieleniecka 1 Huge, outdoor market where you can find clothes, shoes, accessories and all kinds of gadgets but nothing particuarly original or creative. Be prepared to negotiate prices with stall assistants. Galeria-Sklep â&#x20AC;&#x153;Szufladaâ&#x20AC;?, ul. Kaweczynska 4 A small gallery-shop where you will find original handmade jewellery, old clothes and accessories. Zajac w Kapuscie, ul. Marcinkowskiego 7 Home-made food and drinks from Poland and abroad. Antiques objects and old pictures are also exhibited in there. Secondhand shops They are quite common in this district. With a bit of luck you will find clothes and accessories that suit you at a very good price. Attention: the final price depends on how much the things you have chosen weigh!

21 WARSAW BY THE VOLUNTEERS................................................................. ...............................................................

Chapels hidden in the backyards Small chapels with religious motives are placed everywhere: at the corner of a street you can find the Holy Cross; inside a yard an image of Virgin Mary surrounded by flowers and candles and even in a hole made into a wall you will see a religious symbol.

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

Kultura na Pradze Nocą, życie kulturalne wre w dzielnicy Praga. W weekendy, w pubach i klubach organizowane są koncerty i festiwale. Od czasu do czasu można usłyszeć ulicznych grajków lub uczestniczyć w zbiórkach żywności, którym za każdym razem towarzyszą występy artystów. Praskie lokale wyróżniają się niepowtarzalną atmosferą, oryginalnym, czasami wręcz dziwacznym wystrojem wnętrz, których dopełnieniem jest mieszanka ludzkich charakterów. Tu tradycja miesza się z awangardą: możesz zjeść chleb ze smalcem i ogórkiem, napić się świeżo warzonego piwa w rytm dźwięków nowoczesnej muzyki. Obok pubów i klubów znajdzie się miejsce dla teatrów nowoczesnych, galerii i centrów kultury takich jak Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser” i Fabryka Trzciny (obie instytucje znajdują się w dawnych budynkach fabryk!).

Inne ciekawe miejsca: Fabryka Trzciny — www.fabrykatrzciny.pl Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”: Teatr Wytwórnia — www.teatrwytwornia.pl, Luksfera Gallery — www.luksfera.pl Hydrozagadka — www.hydrozagadka.waw.pl W Oparach Absurdu — www.oparyabsurdu.pl

Cultural life in Praga

From my point of view cultural and night life are very connected in Praga. Some cultural events, as concerts or festivals, are hold in pubs and night clubs, especially at weekends. From time to time, some artists perform in the street or a party is organized to collect money for the charity. Night locals in Praga have a special atmosphere, with its antique and bizarre furniture and a mixture of people. Furthermore, tradition goes along with avantgarde, so you can have the traditional “smalec” (bread with animal´s fat & cucumber) and home-made “piwo” (beer) while you listen to the latest alternative music. There are also some alternative theatres, galleries, cinema and two disused factories (Wodka Works – Wytwórnia Wódek and Reed Factory – Fabryka Trzciny) transformed in art centres.

WARSAW BY THE VOLUNTEERS.................................................................

Other interesting places: Fabryka Trzciny — www.fabrykatrzciny.pl Warszawska Wytwórnia Wódek ”Koneser”: Teatr Wytwórnia — www.teatrwytwornia.pl, Luksfera Gallery,ul. Ząbkowska 27/31 — www.luksfera.pl Hydrozagadka — www.hydrozagadka.waw.pl W Oparach Absurdu — www.oparyabsurdu.pl

Kulturalna Warszawa kulturalna Warszawa

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

Warszawa może zaoferować wiele rozrywek przez cały rok, a wśród nich: festiwale filmowe, teatralne i muzyczne oraz happeningi artystyczne. Każdy znajdzie coś dla siebie, co jest szczególnie istotne, gdy weźmie się pod uwagę ograniczone zasoby finansowe wolontariuszy.

Planete Doc Review Zane: To tygodniowy festiwal filmów dokumentalnych o różnej tematyce, ceny biletów w zasięgu kieszeni wolontariusza. Warszawska Noc Muzeów Zane: Raz w roku wszystkie warszawskie muzea są otwarte dla zwiedzających przez prawie całą noc. Wejścia są darmowe. Musicie przygotować się na stanie w długich kolejkach, ale w tym wypadku czekanie się opłaca. Muzea: Muzeum Powstania Warszawskiego — www.1944.pl Muzeum Historii Polski — www.muzhp.pl Więzienie na Pawiaku — www.muzeumniepodleglosci.art.pl Zamek Królewski — www.zamek-krolewski.pl Muzeum Etnograficzne — www.pme.waw.pl Muzeum Karykatury — www.muzeumkarykatury.p Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski — www.csw.art.pl Muzeum Plakatu, Wilanów — www.postermuseum.pl

Cultural side of the city

Planete Doc Review Zane: Every year there is one-week-festival of documentary films taking place in Warsaw. The documentaries touch upon various topics from cultures through political science to life stories. Tickets are cheap. Museum night in Warsaw Zane: It is a night when most museums in Warsaw are open and the entrance is free. Special buses go to the museums which are not in the center (for free). That night museums are very crowded because a lot of people want to enjoy this event. Museums recommended: Warsaw Uprising Museum — www.1944.pl Polish History Museum — www.muzhp.pl Pawiak Prison — www.muzeumniepodleglosci.art.pl Royal Castle — www.zamek-krolewski.pl Ethnography Museum — www.pme.waw.pl Museum of Caricature — www.muzeumkarykatury.p Centre for Contemporary Art Ujazdowski Castle — www.csw.art.pl Wilanow Poster Museum — www.postermuseum.pl

25 WARSAW BY THE VOLUNTEERS.................................................................

Warsaw offers a wide range of short cultural events happening throughout the year such as film, theatre and music festivals and art happenings. There are also numerous venues on a cultural map of the city which are available all-year-round: cinemas and theatres with diverse repertoire, museums on all the themes, institutes, galleries, art centres, clubs… Everyone can find something for him or her even with limited volunteer’s funds.

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

Jazz Club Tygmont ul. Mazowiecka 6/8 — www.tygmont.com.pl Zane: Bardzo przyjemne miejsce. W weekendy organizowane są tam wieczory salsy, z godzinnym kursem tańca wliczonym w cenę biletu wstępu. Po lekcji można zostać w klubie i tańczyć do białego rana. W niedzielę można posłuchać muzyki gospel i jazzu. Czuły Barbarzyńca ul. Dobra 31 — www.czuly.pl Aino: Księgarnia i kafejka w jednym, pyszna kawa, herbata i różne ciastka do wyboru. Przy odrobinie szczęścia dostaniesz darmowe ciastko od przyjaznej wolontariuszom obsługi. Komuna Otwock ul. Lubelska 30/32 — www.komunaotwock.pl Alessandra: Świetne centrum kultury na Pradze, koncerty, wystawy sztuki, wykłady etc. Byłam tam na spotkaniu z niemieckim architektem, który przedstawił projekt budowy latarni morskiej na włoskiej wyspie Lampedusa. Cel, jaki sobie wyznaczył, to wskazanie drogi imigrantom przybywającym z Afryki.

Czuły Barbarzyńca ul. Dobra 31 — www.czuly.pl Aino: A combination of bookshop and café with good tea and cakes. With a bit of luck you will get a cake for free because you are a volunteer. Komuna Otwock ul. Lubelska 30/32 — www.komunaotwock.pl Alessandra: A great cultural centre in Praga that organizes concerts, exhibitions, talks, social actions etc. I went to a meeting where a German artist Thomas Kilpper presented his project of building a lighthouse on the Italian island of Lampedusa, in order to give better orientation to immigrants coming from Africa by boats.

27 WARSAW BY THE VOLUNTEERS.................................................................

Jazz Club Tygmont ul. Mazowiecka 6/8 — www.tygmont.com.pl Zane: Very good club where you can spend some nice time. At the weekends there are salsa evenings with one-hour-lesson of salsa in the beginning (for the same entrance fee). Then… salsa all night long! On Sundays gospel concerts and jazz music take place from time to time.

WARSZAWA WOLONTARIUSZY .......................................................................

28 Saturator ul. 11-go listopada 22 — www.saturator.art.pl Marij: Saturator słynie z eksperymentalnych, zwariowanych imprez. Jedną z nich - „pornopunk” oceniam na 10. Tłumy uczestników, ledwie mogliśmy się ruszyć. Nazwijmy to... elektropunk w wersji „poszerzamy horyzonty” wykonywany przez dwójkę muzyków. Teksty w pełni improwizowane. Drugi zespół braki muzyczne postanowił nadrobić „sprawianiem dobrego ogólnego wrażenia”. Podczas gdy basista i perkusista usiłowali na tyłach sceny wymazać się budyniem czekoladowym, wokalista poszukiwał wśród publiczności chętnego do czytania na głos książki. Kolejne dwa zespoły zaprezentowały prawdziwe czary muzyczne w rytmie elektropunk. Wejście nie jest drogie, ale musisz mieć co najmniej 21 lat. Saturator to 3-piętrowy klub, na każdym poziomie inna muzyka i... tanie piwo. Ciekawe instalacje wideo. Nie najlepsze toalety.

Inne ciekawe adresy: Dobra Karma — www.dobrakarma.pl Organza — www.kluborganza.pl Puby w pawilonach na tyłach Nowego Światu, np. Melanż, Femme Fatale, Precedens

Saturator ul. 11-go listopada 22 — www.saturator.art.pl Marij: Well, Saturator is quite known for freaky experimental parties. But the “pornopunk” event was the top one. When the first concert was starting there were too many people, nearly nobody could move. Let´s call it... open minded electropunk made by 2 guys, obviously improvised lyrics… and very nervous but with successful make-up… The second band tried more to convince with their live perfomance then with their music. While the drummer and the bass in the back were trying to paint theirselves with chocolate pudding, the singer was searching for somebody to read some book out.… After the performance there were two great bands perfect to loose yourself and listen to high equality elctrotrashpunk, to observe the fashion of maybe… 2080. Usually it´s quite cheap to enter, mostly you should be older then 21. Saturator has 3 floors, many live concerts, a few bars with cheap beer, visual art shows, but not very nice toilets.

More good addresses: Dobra Karma — www.dobrakarma.pl Organza — www.kluborganza.pl Pubs in pavilions at the back of Nowy Świat e.g. Melanż, Femme Fatale, Precedens

WARSAW BY THE VOLUNTEERS.................................................................

GDY TĘSKNISZ ZA DOMEM

GDY TĘSKNISZ ZA DOMEM ...........................................................................

Mieszkając kilka miesięcy poza domem, możesz zatęsknić za swoim krajem, kulturą i językiem. Jednak nawet w Polsce znajdziesz miejsca, w których poczujesz się chociaż trochę jak w domu. Poniżej Fati, Chari, Aino i Alessandra podpowiadają, jakich miejsc warto poszukać. Instytut Cervantesa ul. Nowogrodzka 22, Warszawa — www.varsovia.cervantes.pl Fati: W Instytucie mieści się biblioteka,w której możesz wypożyczyć książki, muzykę i filmy (oczywiście po hiszpańsku). Aby cokolwiek wypożyczyć, musisz wyrobić kartę biblioteczną i uiścić niewielką opłatę. Instytut organizuje koncerty, wystawy i pokazy filmów. Program na cały miesiąc znajduje się na stronie internetowej Instytutu. Szkoła Tańca Flamenco „TRIANA” Młodzieżowy Dom Kultury ul. Łazienkowska 7, Warszawa Chari: Dopiero tu, w Warszawie, uczęszczałam na kurs flamenco. Lekcje były bardzo zabawne, a ja czułam się jak w domu. Polscy tancerze świetnie tańczą flamenco. Flamenco w Warszawie Chari: W marcu byłam na koncercie flamenco w Instytucie Cervantesa zorganizowanym z okazji festiwalu filmów hiszpańskich. Było wspaniale! Wspólny taniec dwóch hiszpańskich i dwóch polskich tancerek był bardzo interesujący, ale koncert był za krótki. Jedna godzina to dla mnie za mało! Wiem jednak, że taki koncert jest męczący dla tancerek i gitarzystów.

WHEN YOU FEEL HOMESICK

Spending several months abroad you may miss your country, culture and language. But even in Poland you will find places where you can feel a bit like at home. Below Fatima, Chari, Aino and Alessandra show what kind of places you can look for.

WHEN YOU FEEL HOMESICK...................................................................

Cervantes Institute ul. Nowogrodzka 22, Warsaw — www.varsovia.cervantes.pl Fati: In the Institute there is a library where you can borrow books, music and films (in Spanish of course). To borrow something you have to make a membership card and pay a fee (not very high). The Institute organises concerts, exhibitions and film displays. You can find a programme for the whole month on their website. Szkoła Tańca Flamenco TRIANA Młodzieżowy Dom Kultury ul. Łazienkowska 7, Warsaw Chari: I attended a Flamenco course here in Warsaw. It was very funny for me and I felt like at home. Polish people dance flamenco very well. Flamenco in Warsaw. Chari: In March I was at a flamenco concert in the Cervantes Institute. This concert accompanied the festival of Spanish films. I loved the concert. There were two Polish and two Spanish dancers dancing together. It was very interesting for me to see a fusion of Spain and Poland. The concert was too short – one hour was too little for me! But I know that for dancers and guitarists it was very tiring.

GDY TĘSKNISZ ZA DOMEM ...........................................................................

Ambasada Finlandii ul. F. Chopina 4/8, Warszawa Aino: Zarejestrowałam się w ambasadzie jedynie na wszelki wypadek. Potem dostawałam e-mail przed każdym fińskim wydarzeniem w Warszawie. Dowiedziałam się na przykład o mszach po fińsku, które odbywały się raz w miesiącu w kościele luterańskim (ul. Puławska 2). Nasz kościół zorganizował także fiński jarmark bożonarodzeniowy, dokładnie taki jak w Finlandii – było bardzo zimno, jedliśmy pyszną zupę grochową i pierniki, popijaliśmy grzane wino „glögi”. Zostałam też zaproszona do ambasady na przyjęcie z okazji Dnia Niepodległości. Była to świetna okazja do nawiązania znajomości z innymi Finami oraz popróbowania naszych specjałów. Uniwersytet Warszawski www.uw.edu.pl Aino: Kilkakrotnie odwiedziłam studentów ugrofinistyki na Uniwersytecie Warszawskim, dzięki czemu łatwo znalazłam partnerów do lekcji polsko-fińskich. Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Praga-Południe, ul. Meissnera 5, Warszawa Alessandra: Biblioteka na Pradze, do której można łatwo dojechać i z centrum, i z mojego ośrodka w Międzylesiu. W bibliotece znajduje się wypożyczalnia książek obcojęzycznych British Council. Dostępne są książki w języku angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim czy rosyjskim. Karta biblioteczna jest darmowa, trzeba podać jedynie dane osobowe i adres zamieszkania. Bibliotekarki mówią po angielsku i są niesamowicie pomocne!

Uniwersytet Warszawski www.uw.edu.pl Aino: I visited students in the University of Warsaw who studied Finnish as a main subject. It was very efficient way to get language tandem partners for. Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Praga-Południe, ul. Meissnera 5, Warsaw Alessandra: This is a public library in Praga, quite easy to reach either from the city centre or my place in Międzylesie. The library includes book collection of the British Council in different languages: German, English, Italian, French, Spanish and Russian. The membership card is free of charge, you just need to provide your personal data and address in Poland. The librarians speak English and are extremely helpful!

33 WHEN YOU FEEL HOMESICK.................................................................

Embassy of Finland ul. F. Chopina 4/8, Warsaw Aino: I went to the Finnish Embassy to registered in case of a crisis situation. Afterwards, I was getting e-mails every time when something Finnish was about to happen. A group of Finns for example gathered once a month in a Lutheran church (ul. Puławska 2) to have a mass in Finnish. Our Finnish church organised Finnish Christmas market as well. The atmosphere was exactly like in Finland - terribly cold weather, delicious pee soup and Finnish gingerbread with “glogi”. And of course I got an invitation to the Finnish independence party to Finnish Embassy. Great opportunity to create new Finnish connections and to eat Finnish food in mini size.

WOLONTARIUSZE VOLUNTEERS:

WOLONTARIUSZE / VOLUNTEERS............................................................

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczo-Rehabilitacyjny TPD „Helenów” Zane Imune – Łotwa / Latvia Alessandra Martino – Włochy / Italy Aleksandra Krasovskaya (Sasza) – Rosja / Russia Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu k/Warszawy Aino Saukkosaari – Finlandia / Finland Marij Duhra – Niemcy / Germany Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii “Jędruś” w Józefowie k/Warszawy Rosario Olmo Fernandez (Chari) – Hiszpania / Spain Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących i Słabosłyszących w Otwocku Vega Velasco Sampedro – Hiszpania / Spain Fundacja “Pomocna Dłoń” Fatima Jimenez Gomez (Fati) – Hiszpania / Spain Anna-Sophia Boelz – Niemcy / Germany ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA COORDINATING ORGANISATION Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu ul. Smolna 40 pok. 206 00-375 Warszawa

www.workcamps.pl

Anna-Sophia

Sasza

Fati

Vega

Marij

Alessandra

Aino

Chari

Zane

KILKA SŁÓW NA ZAKOŃCZENIE .....................................................................

Dotarliśmy do końca naszego krótkiego przewodnika. Wszyscy – SPW i wolontariusze – mamy nadzieję, że osobiste opinie są dla Was ciekawsze niż suche informacje o kraju. Chcielibyśmy, aby wskazówki z tej publikacji zainspirowały Was do poszukiwań własnych wyjątkowych doświadczeń podczas pobytu w Polsce. Życzymy Wam dużo radości z poznawania polskiej kultury i odkrywania ciekawych miejsc w Warszawie i Polsce. Życzymy Wam udanego EVS! We reached the end of this short guide. All of us – SPW team together with our VOLUNTEERS – hope you will find personal opinions presented here more interesting than dry information for on the country. We wish the hints given in this publication would inspire you to look for unique experiences during your stay in Poland. Enjoy finding out Polish traits of character, discovering hidden treasures of Warsaw and the country, exploring the culture. Enjoy your EVS! Opracowanie tekstu: Sylwia Jędra, Joanna Pokorska, Dorota Włodarczyk Zdjęcia: Jolanta Drozd, Vega Velasco Sampedro, Aino Saukkosaari, Dorota Włodarczyk, Jakub Drozd Projekt graficzny: Jolanta Drozd, JOLIGRAF Studio Graficzne Druk: L&P drukarnia Piotr Skibiński

Wydawca: Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu ul. Smolna 40 pok. 206, 00-375 Warszawa, Tel. + 48 22 672 26 40, Fax. +48 22 211 20 80