Brandstichter 2013: Alvis Hermanis

BRAND STICHTER 2013: Alvis Hermanis

> 1 internationaal gevierd regisseur > 5 grote toneelproducties > 4 topgezelschappen uit Berlijn, Riga, Wenen en M端nchen 2 maart tot en met 6 april 2013 Stadsschouwburg Amsterdam www.ssba.nl/brandstichter

Programmaoverzicht

2 maart tot en met 6 april Vijf voorstellingen van Europese topgezelschappen in regie van Alvis Hermanis

Sommergäste The Sound of Silence Long Life Väter Wassa

Zaterdag 2 maart

Zondag 3 maart

Donderdag 7 maart

Vrijdag 8 maart

Maandag 25 maart

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

13.00 – 14.55 uur Uitkijk

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

met Alvis Hermanis

een film van Peter Stein

Pagina 20

Inleiding The Sound of Silence Pagina 12-13

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

20.00 – 23.30 uur Rabozaal

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

20.00 – 23.00 uur Rabozaal

20.00 – 23.00 uur Rabozaal

20.00 uur – 21.40 uur Rabozaal

New Riga Theatre

New Riga Theatre

New Riga Theatre

23.00 uur Rotonde

23.00 uur Rotonde

21.40 uur Nieuwe Foyer

Brandstichter Introductie Pagina 4-9

Sommergäste (Nederlandse première) Schaubühne am Lehniner Platz, Berlin

Sommergäste,

Inleiding Sommergäste Pagina 10-11

The Sound of Silence Pagina 12-13

Inleiding The Sound of Silence Pagina 12-13

The Sound of Silence Pagina 12-13

Inleiding Long Life Pagina 14-15

Long Life

Pagina 14-15

Pagina 10-11

20.00 – 23.30 uur Rabozaal

23.30 uur Rotonde

Schaubühne am Lehniner Platz, Berlin

Silent Disco Pagina 20

Dinsdag 26 maart

Woensdag 3 april

Donderdag 4 april

Vrijdag 5 april

Zaterdag 6 april

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

18.45 – 19.15 uur Pleinfoyer

18.45 – 19.15 uur Pleinfoyer

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

19.15 – 19.45 uur Nieuwe Foyer

20.00 uur – 21.40 uur Rabozaal

19.30 – 22.30 uur Grote Zaal

19.30 – 22.30 uur Grote Zaal

20.00 – 23.00 uur Rabozaal

20.00 – 23.00 uur Rabozaal

New Riga Theatre

(Nederlandse première) Burgtheater Wien

Burgtheater Wien

Pagina 16-17

(Nederlandse première) Münchner Kammerspiele

Münchner Kammerspiele

22.30 uur Pleinfoyer

23.00 uur

Brandstichter Openingsfeest Pagina 20

Inleiding Long Life Pagina 14-15

Long Life

Pagina 14-15 21.40 uur Nieuwe Foyer

Nagesprek over de verzorgingsstaat Pagina 14-15

2

Brand stichter 2013: Alvis Hermanis

Sommergäste Pagina 10-11

Inleiding Väter Pagina 16-17

Väter

Pagina 16-17 22.30 uur Pleinfoyer

Nagesprek met Alvis Hermanis en acteurs Pagina 16-17

Inleiding Väter Pagina 16-17

Väter

Nagesprek over vader-zoonrelatie Pagina 16-17

Silent Disco Pagina 20

Inleiding Wassa Pagina 18-19

Wassa

Pagina 18-19

Nagesprek met Alvis Hermanis en Elsie de Brauw Pagina 18-19

Nagesprek met acteurs Pagina 14-15

Inleiding Wassa Pagina 18-19

Wassa

Pagina 18-19 23.00 uur Rotonde

Brandstichter Slotfeest Pagina 20

voorwoord

Gegrift ― Alvis Hermanis heeft mij toneelbeelden geschonken die ik niet licht zal vergeten. Het stuk Wassa (5 en 6 april in de Stadsschouwburg) zag ik in München bij de Münchner Kammerspiele. In een indrukwekkend negentiende-eeuws klassiek decor wordt door dienstmeisjes een grote tafel klassiek gedekt. Je hoort het rinkelen van het zilveren bestek, de borden, de glazen. Heel stilletjes, heel sereen, heel minutieus. In een andere kamer zie je de vrouw des huizes ontwaken. De scène duurt minutenlang, er wordt geen woord gesproken. Het is een prachtig beeld dat de toon zet voor de rest van de voorstelling. Zo ook de scène meteen na de pauze in Sommergäste (2 en 3 maart in de Stadsschouwburg), waarin een ‘kluwen’ vrouwen heel rustig en liefdevol, maar ook volkomen doelloos aan elkaar ‘plukt’ en aait, zoals volgens mij alleen vrouwen dat kunnen. Het zijn beelden die in mijn geheugen gegrift zitten.

Alvis Hermanis is een van de belangrijkste en meest gevraagde theatermakers van dit moment, althans op het Westelijk Halfrond. Ik ben blij en trots dat we een retrospectief van zijn werk in de Stadsschouwburg Amsterdam kunnen laten zien. Hermanis is niettemin nog betrekkelijk onbekend in Nederland. Er wordt dus wat van u gevraagd, de uitdrukking is immers: ‘Onbekend maakt onbemind.’ Voor deze gelegenheid zou ik deze uitdrukking graag vervangen door: ‘Onbekend maakt nieuwsgierig.’ Voor nieuwsgierigheid is in het geval van Hermanis alle reden.

Melle Daamen Directeur Stadsschouwburg

3

‘Ik verveel me snel, dus om mezelf te vermaken doe ik steeds iets anders.’ ―

Alvis Hermanis

foto Gints Mãlderis

4

profiel

alvis hermanis ‘Mijn regel nummer 1: je doet alleen dingen waarvan je niet weet hoe je ze moet doen’ Voordat hij afzwaait naar de opera komt Alvis Hermanis, de internationaal gevierde Letse theaterregisseur, eerst langs bij de Stadsschouwburg Amsterdam. Het programma Brandstichter 2013 biedt een resumé van zijn theaterwerk van het laatste decennium, waarin we vooral zien dat zijn werk zich niet onder één noemer laat vangen. Hermanis: ‘Ik verveel me snel, dus om mezelf te vermaken doe ik steeds iets anders.’ door Lonneke Kok

5

alvis hermanis ‘Mijn regel nummer 1: je doet alleen dingen waarvan je niet weet hoe je ze moet doen’

― ‘Hermanis is Hermanis is Hermanis,’ zeggen ze in Riga, de Letse hoofdstad waar Alvis Hermanis (Riga, 1965) zijn thuishaven heeft. Hij leidt er sinds 1997 het New Riga Theatre, een staatstheater met de spirit van een onafhankelijke theaterstudio, waar hij met een troep bevlogen acteurs voorstellingen maakt over het alledaagse leven van de gewone man. Zelf afgestudeerd als acteur leerde hij zichzelf in de jaren negentig regisseren en koos ervoor zijn voorstellingen op te bouwen vanuit improvisaties met zijn acteurs. Vaak voorstellingen over mensen die je zo van de straat zou kunnen plukken: een groep ‘vergeten’ Letse bejaarden die hun laatste dagen slijten in een postcommunistische gemeenschapsflat (Long Life, 2003) of een hippiecommune ten tijde van de Praagse Lente die zich laaft aan de verboden klanken van Simon and Garfunkel (The Sound of Silence, 2007). Geen grote politieke statements maar persoonlijke geschiedenissen van gewone stervelingen – Hermanis ziet theater niet als een manier om de maatschappij te verbeteren, maar als een spirituele beleving, een manier om de verbeelding te prikkelen en zich te mogen bezighouden met existentiële vragen. Zijn stukken ontsproten volledig aan de fantasie van de regisseur en de acteurs. Daarmee bewoog Hermanis de aarde in het Letse theaterlandschap. Nog altijd is hij er als vernieuwend regisseur ongeëvenaard.

Inspirator ‘Alvis heeft me laten zien dat theater veel meer kan zijn dan wat we op school leerden: zo goed mogelijk je regievaardigheden loslaten op fantastische, klassieke toneelteksten,’ zegt Valters Sīlis, een regisseur van de jongere generatie die in zijn puberjaren idolaat raakte van Hermanis’ theater. ‘Dat je theater ook kunt insteken vanuit een eigen idee over wat je wilt laten zien was totaal nieuw voor ons.

Hoe Alvis met acteurs ging werken was zo inspirerend en bewonderenswaardig. Hij liet iedereen van zijn team meedenken over de tekst, de personages, de enscenering, alles. Inmiddels zijn er meer makers die dat proberen, maar nog altijd denken zelfs de beste

6

theatermakers hier vooral in termen van “goeie teksten”. Alvis was de eerste die op basis van improvisatie en veldonderzoek theaterstukken begon te creëren vanuit een idee, een concept. Soms ook het idee van acteurs. Dat was voor mij onwijs fascinerend.’

Al snel viel Hermanis ook over de Letse landsgrenzen op. In steeds meer landen werd hij uitgenodigd zijn stukken op festivals en podia te komen opvoeren, totdat hij zo’n beetje de hele wereld had bespeeld, van Rusland tot de Verenigde Staten, van Duitsland tot Italië. Herhaaldelijk valt zijn werk in de prijzen. Internationale uitnodigingen om ook elders te komen regisseren konden niet uitblijven.

Sinds 2007 stromen ze toe; Hermanis werkte als gastregisseur bij gezelschappen in Rusland, Duitsland, Zwitserland, Italië en Oostenrijk. Daar zette hij ook weer zijn tanden in het grote repertoire, zoals recent Tsjechovs Platonov en Gorki’s Wassa en Sommergäste.

In die laatste voorstellingen springen vooral zijn visuele kracht, zijn scherpe oog voor detail en zijn voorliefde voor hyperrealistisch beeld (en spel) in het oog.

Beeldend kunstenaar Alvis Hermanis: ‘Ik ben eigenlijk een beeldend kunstenaar. Het startpunt voor al mijn voorstellingen is een visueel concept, een beeld dat ik voor me zie, ook als ik met een bestaande toneeltekst werk. Vanuit dat beeld begin ik met de acteurs te werken. Mijn voorstellingen zijn eigenlijk eerder visuele installaties.’

Tijdens Brandstichter zullen twee van zijn Letse hits te zien zijn (Long Life en The Sound of Silence) en daarnaast de vader-zoonvertelling Väter uit 2009 en de twee Gorki’s Wassa en Sommergäste.

Hermanis: ‘De vijf voorstellingen in Brandstichter verschillen esthetisch heel erg van elkaar. Mijn regel nummer 1: je doet alleen dingen waarvan je niet weet hoe je ze moet doen. Een groot gevaar in dit vak als theaterregisseur is dat je jezelf gaat herhalen. Als je vijf, tien jaar hetzelfde blijft doen vergeeft het publiek je dat nooit.

Je moet voor elke voorstelling weer een nieuwe sleutel vinden.’

Compromisloos ‘Hermanis sluit geen compromissen,’ zegt de Nederlandse actrice Katja Herbers, die voor het eerst met hem werkte in Wassa. ‘Hij kiest voor al zijn stukken één stijl en daar gaat hij dan ook helemaal voor. Daarom verschillen al zijn stukken zo van elkaar. De ene keer is het film noir, dan weer een voorstelling met vijf honden, dan weer extreem naturalisme, zoals in Wassa.’

‘Hermanis heeft de reputatie dat hij zichzelf esthetisch nooit herhaalt, een zeldzame en heel vermakelijke eigenschap in het theater,’ bevestigt Zane Radzobe, een theaterwetenschapper die onlangs promoveerde op het werk van Hermanis. ‘De laatste tien jaar heeft hij met verschillende theatrale stijlen en ideeën gewerkt waar hij steeds tot in het extreme in is gedoken, en elke keer verrast hij me opnieuw.’

‘Een selfmade man die extreem gedreven is om elke keer opnieuw uit te vinden wat theater is en kan,’ omschrijft theatercriticus Valda Cakare Hermanis. ‘Met als sterkste eigenschappen zijn vindingrijk-

‘Ik ben eigenlijk een beeldend kunstenaar.

Het startpunt voor al mijn voorstellingen is een visueel concept.’ ―

Alvis Hermanis heid en het feit dat hij zijn acteurs écht tot partners maakt, tot coauteurs van zijn stukken.’

‘Ik behandel acteurs niet als marionetten,’ zegt Hermanis zelf over dat laatste, ‘maar als auteurs en mederegisseurs, detectives, archeologen, journalisten bijna.’ Zijn repetitieperiodes zijn kort, hij laat acteurs zelf hun personages vormgeven en grijpt alleen in als hij ziet dat iets niet goed is. ‘Acteurs werken heel graag met mij,’ lacht hij.

Emotioneel Katja Herbers, die dochter Anna speelt in Wassa, beaamt dat. ‘Ik vond het helemaal te gek om met hem te werken. Zoals hoe hij met improvisatie omgaat: dingen die aan het stuk vooraf zijn gegaan en dus helemaal niet in de voorstelling zitten hebben we tijdens de repetities wel gespeeld. In het stuk kom ik bijvoorbeeld na lange tijd weer thuis. Maar van tevoren hebben we ook gespeeld hoe ik tien jaar geleden vertrok, zodat iedereen dat zich echt kan herinneren.’

Die manier van improviseren geeft iets extra’s, beaamt ook haar Vlaamse collega Benny Claessens, die in het stuk in scheiding ligt maar wel met zijn bijna-ex improviseerde hoe ze ooit hun liefdesnacht beleefden.

‘In plaats van erover te praten zijn we alles gaan improviseren in de ruimte. Dat maakt veel woorden tijdens de repetities overbodig. Omdat we allemaal echt in die situaties hebben gezeten, hoef je er niet meer over te spreken. Je weet allemaal wat eraan vooraf is gegaan.’

Herbers: ‘In de voorstelling wordt gesuggereerd dat er ooit een kind is vermoord. We hebben gespeeld hoe dat kind om het leven is gebracht en hebben daar nu allemaal eenzelfde voorstelling van.’

Claessens, lachend: ‘We hebben het stuk eigenlijk eerst als een Krimi behandeld.’

Herbers: ‘Die mate van specifiek zijn levert iets op, je creëert met elkaar een wereld, een werkelijkheid.’

‘Logic’ Deze werkwijze zorgt ervoor dat de personages op het toneel geen talking heads worden, geen figuren die de tekst van de auteur uit het hoofd zeggen zonder daar iets bij te ervaren. Dat is theater dat Hermanis in Duitsland veel te vaak ziet en daar houdt hij niet van. Hij wil mensen van vlees en bloed op het toneel, die geloven in wat ze staan te spelen. Daarom houdt hij ook van Nederlandse en Vlaamse acteurs, daar ziet hij dat dierlijke, dat vleselijke in waarnaar hij op zoek is.

‘Hij is een boeiende regisseur, ‘ zegt Benny Claessens. ‘Hij praat veel, vertelt anekdotes en verhalen. Hij zal nooit zeggen hoe je iets moet spelen, hij zegt alleen waar hij vindt dat je iets moet veranderen. Je moet zelf bedenken hoe je personage in een bepaalde situatie reageert. Hij zal nooit zeggen: “Nu gaan we wenen.” Nee, als er iemand op het toneel weent, is het echt.’

Katja Herbers: ‘Hij wil echte mensen op het toneel, die zich gedragen zoals in het echte leven. Hij wil dat de dingen logica hebben, dat je kunt volgen waarom een personage iets doet – de stappen die het personage maakt moeten helder en zichtbaar zijn. Als hij iets niet goed vindt, zegt-ie dan ook: “There is no logic!” Dat geldt ook voor het bewegen in het decor. Hoe staan die mensen op, hoe dekt de dienstmeid de tafel, met wat voor een routine? Alvis is ontzettend

precies en verwacht van zijn acteurs hetzelfde. Ik vond dat buitengewoon inspirerend.’

‘Als Hermanis niet het theater in was gegaan, dan was hij denk ik antropoloog geworden,’ denkt criticus Valda Cakare. ‘Zijn theaterstukken zijn excellente case studies van het menselijk leven. En anders was-ie flâneur geworden, een beetje rondwandelend om het gedrag van mensen te observeren.’

‘Hermanis’ theater is tegelijkertijd intellectueel, emotioneel én sensueel,’ zegt theaterwetenschapper Zane Radzobe. ‘Daardoor spreekt het een enorm breed publiek aan – met een verhaal over de sixties in de Sovjet-Unie bijvoorbeeld lukt het hem toeschouwers overal ter wereld te raken alsof het over hun eigen persoonlijke ervaringen gaat. Hermanis’ voorstellingen zijn complete theaterervaringen, het is theater voor de geest en de ziel.’

Kijkdoos Kijkdozen, mensenreservaten, tv-realityshows, documentaires, zo worden Hermanis’ voorstellingen vaak omschreven. Zijn personages zul je niet snel door een bos zien wandelen of op een treinstation zien staan, hij zoekt het in de intimiteit van woonkamers, appartementsblokken, landhuizen. Heel minutieus bouwt hij de privévertrekken van zijn personages na, vol herkenbare details, om het publiek vervolgens met hun neus op hun privé-levens te drukken.

Alsof je bij een groep vreemde mensen door het sleutelgat gluurt: hedendaagse bejaarden in hun groezelige flatjes, flowerpower-jongeren in een rommelig appartementsblok, een gegoede familie in het Rusland van begin twintigste eeuw. Vooral zijn recentere huiskamers zijn zo realistisch dat het bijna ongemakkelijk wordt om ernaar te kijken – en winnen het daarmee glansrijk van Big Brother-programma’s op tv.

Katja Herbers: ‘In Wassa staat er nog geen kopje op het toneel dat niet echt uit het Rusland van 1910 is gehaald. Je moet je een kijkdoos voorstellen, zo’n schoenendoos met een gat erin, en daarin zie je dan een hele wereld, helemaal vol details, alles klopt, de klok tikt, en die wereld komt dan echt tot leven. In Duitsland vond het publiek

‘Hij zal nooit zeggen: “Nu gaan we wenen.”

Nee, als er iemand op het toneel weent, is het echt.’ ―

Benny Claessens, acteur

7

Väter (2009), Burgtheater Wien foto: Reinhard Werner

Wassa (2012), Münchner Kammerspiele foto: Julian Röder

8

‘Als jonge kunstenaar wil je misschien revolteren, tegen dingen aanschoppen, dingen opblazen. Naarmate je ouder wordt, krijg je steeds meer behoefte aan harmonie.’ ―

Alvis Hermanis het een magische ervaring. Het is allemaal zo realistisch dat het bijna absurd wordt.’

‘Hyperrealisme’, noemt Hermanis het zelf. Hem ingegeven door zijn behoefte zo nauwkeurig mogelijk met de historie om te springen: ‘Ik ben bezeten van precisie. Het kan precies, preciezer en nóg preciezer.’

Nostalgisch In een vraaggesprek met journalist Normunds Naumanis zei Hermanis over de precisie in zijn recente werk, waarvoor hij terugkeerde naar het ijzeren repertoire: ‘Om de historische context te respecteren moeten we echt precies zijn. Daar draait alles om. Als we echt precies zijn worden we automatisch bevrijd van alle banale clichés die de kostuumdrama’s hebben doordesemd met vergif. Het hele theater moderniseren en het vertalen naar de taal van de gemiddelde tv-kijker zou betekenen dat je teruggaat naar stompzinnigheid en de hele culturele geschiedenis van de wereld zou infantiliseren.’

‘Hermanis heeft een nostalgische kijk op de cultuur uit het verleden,’ zegt theaterwetenschapper Zane Radzobe. ‘Naar zijn idee is de huidige cultuur aan het verschralen.’

Hermanis beaamt dat: ‘Ik beschouw mezelf niet als een revolutionair kunstenaar, misschien zelfs eerder het tegendeel. Ik hou van het verleden, in elk nieuw land waar ik kom ga ik als eerste naar het nationale museum. Ik heb het idee dat kunstenaars twee eeuwen geleden veel meer kennis en benul hadden dan wij nu – kennis die we zijn vergeten en niet meer kunnen terughalen.’

En in een Letse krant zei hij vorig jaar: ‘We zitten niet gevangen in het heden. Iedereen kan de tijd kiezen waarin hij wil leven door middel van boeken, muziek of theater. Daardoor kunnen we naar elk uiteinde van de wereld reizen en naar elke periode in de geschiedenis. Voor mijn geestelijke gezondheid is het belangrijk nu en dan de dag van vandaag te verlaten en door het verleden te dwalen. Ik zou iedereen adviseren de tijd die hij normaal naar de tv kijkt eens te besteden aan een negentiende-eeuws boek of poëzie, om eens een goed dik boek te lezen. Je zult je binnenwereld voelen stabiliseren en harmoniseren. Ik hoor bij de mensen die de verdiensten van de zogenaamde vooruitgang als dubbel zien: technisch gaan we vooruit maar als het gaat om menselijkheid hollen we hard achteruit. Daarom doet het verleden ertoe, als een reminder.’

Opera Zijn belangstelling voor het verleden en zijn liefde voor de visuele kant van het theater leiden Hermanis nu naar de opera. Vorig jaar maakte hij zijn operadebuut bij de Salzburger Festspiele met Zimmermans Die Soldaten en die ervaring smaakt naar meer. Die Geschichte von Kaspar Hauser bij Schauspielhaus Zürich (première 16 februari) is wat hem betreft voorlopig zijn laatste toneelregie.

‘Daarna heb ik geen plannen meer voor wat voor toneelvoorstelling dan ook, ik switch naar opera.’

Theaterwetenschapper Zane Radzobe schrikt even als ze het hoort: ‘Je bent waarschijnlijk de eerste aan wie hij dat zo heeft verteld. Dat zal voor zijn collega’s in Riga wel als een shock komen.’ Maar ze kan het zich ook voorstellen, ze heeft zich immers al jaren door Hermanis’ nieuwe wegen laten verrassen.

Voor Hermanis, de man die zichzelf onder geen beding wil herhalen, komt het als een logische nieuwe stap. Hij heeft zin om na de wetten van het theater de regels van de opera te gaan onderzoeken.

‘Het heeft te maken met mijn verdere zoektocht naar schoonheid, die ik zie als de hoogste vorm van harmonie. Als jonge kunstenaar wil je misschien revolteren, tegen dingen aanschoppen, dingen opblazen. Naarmate je ouder wordt, krijg je steeds meer behoefte aan harmonie. Dat is niet realiseerbaar in het moderne theater. In modern drama bestaat het concept van schoonheid praktisch niet eens meer, niemand praat daar meer in termen van schoonheid – of je moet het over dans hebben.’

Voorlopig staan er al zes opera’s op de rol tot januari 2015, te beginnen met Gawain (Harrison Birtwistle) bij de Salzburger Festspiele aanstaande zomer en Mozarts Così fan Tutte bij de Komische Oper Berlin in oktober. Bij het New Riga Theatre zal hij aanblijven als artistiek leider, maar voorlopig maakt hij er geen eigen werk meer, net zomin als bij andere, internationale gezelschappen.

Hermanis: ‘Natuurlijk kan mijn visie in de toekomst nog veranderen.

Maar op dit moment heb ik echt het gevoel dat er iets tot een einde is gekomen en dat er iets nieuws staat te beginnen.’ ―

‘Als Hermanis niet het theater in was gegaan, dan was hij denk ik antropoloog geworden.

Zijn theaterstukken zijn excellente case studies van het menselijk leven.’ ―

Valda Cakare, Lets theatercriticus

9

foto Thomas Aurin

10

SOMMERGÄSTE (Nederlandse première)

Dromen van een revolutie met het verval op de loer Schaubühne am Lehniner Platz, Berlin

― Het is het jaar 1904. Een groep Russische vrienden brengt de zomer door in hun buitenhuis op het platteland. Ze praten, drinken en genieten van het buitenleven. Toch broeit er iets onder deze hoogopgeleide vriendengroep. De artsen, juristen en dichters lijden onder de leegte van het bestaan, ze zoeken naar de zin van alles en verlangen gretig naar verandering, naar revolutie. De Russische schrijver Maxim Gorki neemt hun levenshouding, hun angst en zelfzuchtigheid kritisch op de korrel. Het is eerder alsof de vrienden in hun buitenhuis zitten gekooid dan dat ze er de vrijheid kunnen opsnuiven.

De recente regie Sommergäste van Alvis Hermanis bij de Berlijnse Schaubühne am Lehniner Platz is een groots opgezette voorstelling met vijftien acteurs. Hermanis zet opnieuw zijn karakteristieke handtekening met een voorstelling vol tedere poëzie en vlijmscherpe observaties van het menselijke gedrag.

Het decor is een exacte replica van de prachtige, maar afgetakelde villa Fabergé nabij Sint-Petersburg, tot in het kleinste detail nagebouwd. De zomergasten wanen zich veilig voor de chaos en ellende in de wereld, maar het verval sijpelt al door ramen, deuren en muren naar binnen. Hermanis: ‘In het echt verkeert het huis op dit moment in dezelfde conditie als op het podium. In het stuk praten hoogopgeleide, rijke mensen over hoe fijn het zou zijn de revolutie te ondersteunen en eraan deel te nemen. Maar wij weten terugblikkend dat juist zij de slachtoffers van de revolutie zijn geworden, dat ze gedood zijn of zijn geëmigreerd. Dit prachtige huis dat verworden is tot een krot is daar een heel sterke visuele metafoor voor.’

Duits gesproken, met Nederlandse boventiteling Duur: ca. 3 uur en 30 minuten, inclusief pauze Wereldpremière: 14 december 2012, Berlijn

‘Toen ik hoorde dat er vijf trucks nodig waren om het decor van Sommergäste van Berlijn naar Amsterdam te verslepen was ik echt even onder de indruk. Dat is exceptioneel!’ ― Alvis Hermanis

Regie Alvis Hermanis Tekst Maxim Gorki In een versie van Florian Borchmeyer naar een vertaling van August Scholtz Dramaturgie Florian Borchmeyer Scenografie Kristīne Jurjāne Licht Wolfgang Göbbel Spel Ingo Hülsmann, Ursina Lardi, Eva Meckbach, Sebastian Schwarz, Urs Jucker, Luise Wolfram, Robert Beyer, Cathlen Gawlich, Thomas Bading, Niels Bormann, Judith Engel, Jenny König, Ernst Stötzner, David Ruland, Moritz Gottwald

zaterdag 2 en zondag 3 maart 20.00 – 23.30 uur

randprogramma Introductie Brandstichter met Alvis Hermanis Zaterdag 2 maart 19.15 - 19.45 uur Nieuwe Foyer Engels gesproken

― Brandstichter Openingsfeest Zaterdag 2 maart Vanaf 23.30 uur Rotonde

― Inleiding Sommergäste Zondag 3 maart 19.15 - 19.45 uur Nieuwe Foyer

Rabozaal

―

vanaf € 32,50 (1e rang) € 30,00 (2e rang) € 25,00 (3e rang) € 17,50 (4e rang)

Film Sommergäste van Peter Stein zondag 3 maart 13.00 tot 14.55 uur De Uitkijk Zie pagina 20

11

foto Gints M達lderis

12

THE SOUND OF SILENCE Idealistische hippies in de ban van Simon and Garfunkel New Riga Theatre

‘Om het even helder te stellen: in de voorstelling zit zoveel theatrale fantasie dat een dozijn minder begaafde regisseurs daar hun hele carrière op zouden kunnen bouwen.’

― Riga, 1968. Een groep jonge, idealistische hippies deelt een paar krappe Oostblokappartementen vol oude meubelen. Maar ze bekommeren zich niet om de armoede; het is het jaar van de Praagse Lente. Iedereen is vol van hoop, vertrouwen en plannen voor de toekomst. Weldra zal het over zijn met het juk van het communistische regime, en dan loert de vrijheid. Felgekleurde lakjasjes, korte rokjes, grote zonnebrillen, stapels boeken, radio-ontvangers en platenspelers zetten de toon. De krakerige klanken van het New-Yorkse duo Simon and Garfunkel spiegelen de jongeren een rooskleurige toekomst voor.

Met The Sound of Silence (2007) maakten Alvis Hermanis en zijn veertien acteurs een wereldwijde hit over jeugd, liefde, hoop en idealen in een tijd waarin mensen nog de illusie deelden van een collectief geluk. Zonder woorden ontrollen zich de scènes; er wordt verleid, gezoend, getrouwd, geruzied, gelezen en gedanst. Wanneer het maar kan proberen de jongeren de verboden westerse muziek van Simon and Garfunkel op te vangen via geïmproviseerde antennes en oude radiootjes. Gecensureerde, illegaal verkregen boeken worden gretig verslonden. Al die tijd spreekt geen van hen een woord; alles wordt verteld in beelden, lichaamstaal en muziek.

‘Niet vaak zie je het publiek met zulke vrolijke gezichten,’ schreef Thomas Irmer in Theatermaker. ‘Een publiek dat geen Ah! of Oh! uitdrukt, maar lijkt te denken: ja, zo was het, dat ken ik ook, ik was het vergeten, wat grappig. De voorstelling biedt ieder de mogelijkheid zijn eigen nostalgie te beleven, of je 1968 nu wel of niet hebt meegemaakt.’

Voorstelling zonder tekst Duur: ca. 3 uur, inclusief pauze Wereldpremière: 9 november 2007, Berlijn

― Matthias Heine in Die Welt

coproductie spielzeit’europa / Berliner Festspiele Regie Alvis Hermanis Muziek Simon and Garfunkel GELUID Gatis Builis Scenografie Monika Pormale LICHT Lauris Johansons Spel Guna Zariņa, Sandra Zvīgule, Inga Alsiņa, Iveta Pole, Regīna Razuma, Kristīne Krūze, Jana Čivžele, Gatis Gāga, Kaspars Znotiņš, Edgars Samītis, Ivars Krasts, Varis Piņķis, Ģirts Krūmiņš, Andris Keišs

donderdag 7 en vrijdag 8 maart 20.00 – 23.00 uur

RANDPROGRAMMA Inleiding Donderdag 7 maart en vrijdag 8 maart 19.15 - 19.45 uur Nieuwe Foyer

Rabozaal

―

vanaf € 30,00 (1e rang) € 27,50 (2e rang) € 22,50 (3e rang) € 15,00 (4e rang)

Silent Disco Donderdag 7 maart en vrijdag 8 maart Vanaf 23.00 uur Rotonde

13

foto Gints MÄ lderis

14

Long life Een dag uit het leven van een groep vergeten ouderen New Riga Theatre

‘Fatalisme met humor, zo zou je de scènes kunnen omschrijven die zich voor de ogen van de toeschouwers afspelen. Vergeet de existentiële strijd!

Dit gaat allemaal over hoe het leven wordt beperkt door piepkleine gebeurtenissen.’

― Dezelfde grijze Oostblokflat als in The Sound of Silence, veertig jaar later. Vijf oude mensen delen een flat in het postcommunistische Letland. Ze tellen niet meer mee in de nieuwe wereld en slijten hun dagen in een ogenschijnlijke puinhoop van oude spullen. Maar het zijn spullen die hen een beetje bij het oude leven kunnen houden, spullen met een ziel.

Long Life toont één dag uit hun leven als een aaneenschakeling van kleine, alledaagse gebeurtenissen – sommige tragisch of ontroerend, andere licht of humoristisch. De buurman biedt de vrouw die hij bemint een appel aan, in heel kleine stukjes vanwege haar kunstgebit. Een echtpaar op weg naar buiten is al uitgeput voordat ze buiten de deur staan. De boekenkast ordenen wordt een haast levensgevaarlijke expeditie. Een verjaardag haalt het kind in de ouderen naar boven. Al die scènes samen vormen een miniatuur van de ouderdom.

Met Long Life (2003) reageerde Alvis Hermanis op de manier waarop ex-communistische landen tijdens de overgang naar het kapitalisme met hun ouderen omgingen – ze investeerden in de toekomst, maar lieten hun oudjes stikken in armoedige gemeenschapsflats. Maar veel meer dan een politiek pamflet wilde hij het echte, alledaagse leven laten zien van een groep doodgewone Letse ouderen. Door hun levens minutieus na te spelen met vijf jonge acteurs – de spelers waren bij de eerste opvoering twintigers – ontstaat op het toneel een soort hyperrealisme dat de reality shows op tv ver voorbij streeft in het verbeelden van de echte werkelijkheid. Het decor, een krappe woning vol opeengepakte meubels en snuisterijen, draagt daar flink aan bij. Met Long Life sloeg Alvis Hermanis een heel nieuwe weg in van hyperrealistisch, visueel krachtig theater over de gewone mens. Een weg die hij de jaren daarna op allerlei manieren zou vervolgen.

‘Twee uur vol fascinerende melancholie, vol humor die schuilt in het kleinste detail, en vol acteertalent dat extra bewonderenswaardig is als je weet dat het enige geluid dat de acteurs maken bestaat uit wat gegrom en nu en dan wat betekenisloze liedjes,’ schreef de Financial Times, ‘Het scheppen van zo’n totale illusie is waar het beste theater om draait.’

Voorstelling zonder tekst Duur: ca. 1 uur 40 minuten, geen pauze Wereldpremière: 9 december 2003, Riga

― Normunds Naumanis in de Letse krant Diena

Regie Alvis Hermanis Scenografie Monika Pormale LICHT EN GELUID Gatis Builis Spel Guna Zariņa, Baiba Broka, Kaspars Znotiņš, Ģirts Krūmiņš, Vilis Daudziņš

maandag 25 en dinsdag 26 maart 20.00 – 21.40 uur

RANDPROGRAMMA Inleiding Maandag 25 maart en dinsdag 26 maart 19.15 - 19.45 uur Nieuwe Foyer

― Nagesprek: Hermanis’ werkwijze met acteurs uit Long Life Maandag 25 maart 21.40 uur Nieuwe Foyer Engels gesproken

Rabozaal

―

vanaf € 27,50 (1e rang) € 25,00 (2e rang) € 20,00 (3e rang) € 12,50 (4e rang)

Nagesprek: de verzorgingsstaat Dinsdag 26 maart 21.40 uur Nieuwe Foyer

15

foto Reinhard Werner

16

VÄTER (Nederlandse première)

Drie intieme vader-zoonverhalen over liefde, teleurstelling, identificatie en rebellie Burgtheater Wien

‘Ik start al mijn voorstellingen vanuit een visueel idee. Väter is daar een goed voorbeeld van. Het toneelbeeld verwijst heel sterk naar het hyperrealisme in Amerikaanse schilderijen.’

― Drie acteurs, een Let, een Rus en een Duitser, spelen en vertellen over hun jeugd in Riga, Moskou en Kassel en over de rol die hun vaders daarin speelden. De acteurs hebben het over hun echte vaders: merkwaardige mannen die naar chocolade of wodka roken, die hen leerden drinken en vechten en hen lieten zien hoe ze zich moesten scheren. Die hen leerden om vrouwen en de kunst te beminnen. Die nu eens als verrader, dan weer als redder optraden.

Met Väter (2009) leverde Alvis Hermanis een openhartig portret af van drie mannen en hun drie vaders. Terwijl de acteurs een mix van eigen herinneringen en fantasieën delen met het publiek (en deze illustreren met allerlei rekwisieten) transformeren ze gaandeweg in de mannen die hen hebben verwekt en opgevoed. Hun getekende portretten zien we tijdens de voorstelling via schermen op de achterwand. Volgens Hermanis, zelf een zoon én een vader, is de relatie tussen een vader en een zoon altijd omgeven met geheimzinnigheid. Dit geheim is precies wat deze acteurs proberen bloot te leggen.

― Alvis Hermanis

Zonder sentimenteel of kitscherig te worden laten Alvis Hermanis en de drie acteurs zien hoe authentiek, waarachtig en direct theater kan zijn. ‘Zeer aanbevelenswaardig,’ schreef de Wiener Zeitung. Deutschlandfunk noemde de voorstelling ‘ontroerend, komisch en door-en-door menselijk.’

Duits gesproken, met Nederlandse boventiteling Duur: ca. 3 uur, inclusief pauze Wereldpremière: 26 november 2009, Wenen

Regie Alvis Hermanis Scenografie Monika Pormale Licht Ginster Eheberg Spel Gundars Āboliņš, Juris Baratinskis, Oliver Stokowski

RANDPROGRAMMA Inleiding

Woensdag 3 en donderdag 4 april 18.45 - 19.15 uur Pleinfoyer

― Nagesprek met Alvis Hermanis en acteurs

woensdag 3 en donderdag 4 april 19.30 – 22.30 uur

Woensdag 3 april 22.30 uur Pleinfoyer Engels gesproken

Grote Zaal

―

vanaf € 30,00 (1e rang) € 27,50 (2e rang) € 22,50 (3e rang) € 15,00 (4e rang)

Nagesprek over thema vader-zoonrelatie

Donderdag 4 april 22.30 uur Pleinfoyer

17

foto Julian Rรถder

18

WASSA (Nederlandse première)

Binnengluren in een mensenreservaat Münchner Kammerspiele

‘In Wassa staat er nog geen kopje op het toneel dat niet echt uit het Rusland van 1910 is gehaald. Je moet je een kijkdoos voorstellen, zo’n schoenendoos met een gat erin, en daarin zie je dan een hele wereld, helemaal vol details, alles klopt, en die wereld komt dan echt tot leven. Het is allemaal zo realistisch dat het bijna absurd wordt.’

― In Wassa van Maxim Gorki zien we een vrouw die zowel haar bedrijf als haar gezin van de ondergang probeert te redden. Ze gaat daarin ver, over lijken als het moet. Uit moederliefde. En uit een rotsvast geloof in de materiële vooruitgang. Ze voert een gevecht op leven en dood tegen alles en iedereen die haar in de weg staat.

Alvis Hermanis regisseerde Wassa afgelopen jaar bij de Münchner Kammerspiele, met in de hoofdrollen de Nederlandse actrices Elsie de Brauw en Katja Herbers en de Vlaamse acteur Benny Claessens. Ook hier weer vallen Hermanis’ ongeëvenaarde oog voor detail en zijn grote beeldende vermogen op. Tot in de kleinste details liet hij een laat negentiende-eeuwse, Russische burgerwoning nabouwen waarin de gebeurtenissen zich voltrekken. Daar in die ultiem intieme setting laat het leven van deze familie zich haast bekijken als in een dierentuin, of beter: een mensenreservaat. De minder fraaie trekjes van de familieleden komen in dit levende kunstwerk overduidelijk aan het licht. De echtgenoot die de liefde jarenlang buiten de deur heeft gezocht. De oom die zijn geld terug wil, al weet hij dat het familiebedrijf dan failliet gaat. De schoondochter die het bed deelt met diezelfde oom, terwijl ze gehuwd is met Wassa’s zwakzinnige zoon (Benny Claessens). En het moederroofdier (Elsie de Brauw) dat een Darwinistische strijd voert om haar soort te doen overleven. Tot het eind, dat bitter is. Met deze enscenering van Gorki’s klassieker uit 1910 laat Hermanis weer eens zien pal achter zijn opvatting te staan dat je je als theatermaker voor het leven moet interesseren, en niet alleen voor het theater.

‘Zo’n mooi, droevig, gelukkig theater,’ concludeerde de Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Duits gesproken, met Nederlandse boventiteling Duur: ca. 3 uur, inclusief pauze Wereldpremière: 3 februari 2012, München

― Katja Herbers, actrice (de dochter in Wassa) Regie Alvis Hermanis Tekst Maxim Gorki DRAMATURGIE Julia Lochte Scenografie Kristīne Jurjāne Licht Wolfgang Göbbel Spel Stephan Bissmeier, Peter Brombacher, Benny Claessens, Elsie de Brauw, Katja Herbers, Brigitte Hobmeier, Angelika Krautzberger, Oliver Mallison, Clara-Marie Pazzini, Çigdem Teke

RANDPROGRAMMA: Inleiding

Vrijdag 5 en zaterdag 6 april 19.15 - 19.45 uur Nieuwe Foyer

― Nagesprek met Alvis Hermanis en Elsie de Brauw

vrijdag 5 en zaterdag 6 april 20.00 – 23.00 uur

Vrijdag 5 april 23.00 uur Nieuwe Foyer Engels gesproken

Rabozaal

―

vanaf € 32,50 (1e rang) € 30,00 (2e rang) € 25,00 (3e rang) € 17,50 (4e rang)

Brandstichter Slotfeest

Zaterdag 6 april Vanaf 23.00 uur Rotonde Zie pagina 20

19

RAND­PROGRAMMA In het kader van de vijf voorstellingen in Brandstichter 2013 organiseert de Stadsschouwburg Amsterdam tussen 2 maart en 6 april diverse extra bijeenkomsten, zoals voor- en nagesprekken, een openingsfeest, een slotfeest en een Silent Disco. Houd de website in de gaten voor het exacte programma per avond: www.ssba.nl/brandstichter.

Op deze pagina alvast een voorproefje.

FEEST Brandstichter Openingsfeest

FEEST Silent Disco

Inleidingen & nagesprekken

BRANDSTICHTER-MENU RESTAURANT STANISLAVSKI

Na afloop van de voorstelling Sommergäste op zaterdag 2 maart is er een openingsfeest in de Rotonde van de Stadsschouwburg Amsterdam in aanwezigheid van Alvis Hermanis en de acteurs van de Schaubühne am Lehniner Platz. Iedereen is van harte uitgenodigd.

Na afloop van The Sound of Silence, waarin een groep Letse hippies aan het eind van de jaren zestig hoop put uit de liedjes van Simon and Garfunkel, vindt in de Nieuwe Foyer een Silent Disco plaats. Koptelefoon op je oren en dansen maar. Of lekker nakletsen met een drankje aan de bar en kijken naar al die in stilte dansende bezoekers.

Voor en na de voorstellingen vinden inleidingen en nagesprekken plaats.

Deze zijn vrij toegankelijk. De voertaal is Nederlands, tenzij anders vermeld.

Op de voorstellingsdagen van Brandstichter 2013: Alvis Hermanis bent u in restaurant Stanislavski van harte welkom om de dorst te lessen of de trek te stillen met speciale gerechtjes van de op Brandstichter geïnspireerde borrelkaart. Ook het driegangen theatermenu wordt in de sfeer van de verschillende Brandstichter-voorstelling gegoten.

Rotonde Zaterdag 2 maart Na de voorstelling (± 23.30 uur)

Nieuwe Foyer Donderdag 7 en vrijdag 8 maart Na de voorstelling (± 23.00 uur)

Sommergäste

Introductie Alvis Hermanis: zaterdag 2 maart, 19.15 – 19.45 uur (Engels gesproken) Inleiding Sommergäste: zondag 3 maart, 19.15 – 19.45 uur

The Sound of Silence

Inleiding: donderdag 7 en vrijdag 8 maart, 19.15 – 19.45 uur

Long Life

FILM Sommergäste (1976)

FEEST Brandstichter Slotfeest

Twee jaar nadat de Duitse topregisseur Peter Stein (1937) Sommergäste met veel succes op het toneel had gebracht bij de Berlijnse Schaubühne maakte hij er met dezelfde acteurs een filmversie van. Deze film kon wereldwijd op grote weerklank rekenen. Op de middag voordat Alvis Hermanis zijn regie van Sommergäste bij hetzelfde gezelschap vertoont in de Stadsschouwburg Amsterdam, is Steins filmadaptatie te zien in filmtheater De Uitkijk. Bezoekers met een kaartje voor Brandstichter op zak krijgen twee euro korting op de entreeprijs.

Na afloop van de laatste voorstelling van Wassa op zaterdag 6 april wordt Brandstichter 2013 feestelijk afgesloten met een feest in de Rotonde van de Stadsschouwburg Amsterdam.

Dansen, drinken en praten in aanwezigheid van Alvis Hermanis en acteurs.

Iedereen is van harte uitgenodigd.

Peter Stein

De Uitkijk, Prinsengracht 452 Zondag 3 maart, 13.00 – 14.55 uur € 9,00 / € 7,00 op vertoon van toegangskaartje Brandstichter (alle voorstellingen) Reserveren via 020 2232416 of www.uitkijk.nl

20

Rotonde Zaterdag 6 april Na de voorstelling (± 23.00 uur)

Inleiding: maandag 25 en dinsdag 26 maart, 19.15 – 19.45 uur Nagesprek met acteurs: maandag 25 maart, na de voorstelling (Engels gesproken) Nagesprek met thema ‘verzorgingsstaat’: dinsdag 26 maart, na de voorstelling

Kijk op www.ssba.nl/brandstichter of op www.stanislavski.nl voor het menu en de Brandstichter borrel. U kunt het theatermenu online reserveren bij het bestellen van u kaarten en eveneens bij de kassa van de Stadsschouwburg.

Als u een Stadsschouwburg / TA-pas heeft krijgt u bovendien 10 procent korting op uw rekening in Stanislavski.

Väter

Inleiding: woensdag 3 en donderdag 4 april, 18.45 – 19.15 uur Nagesprek met Alvis Hermanis en acteurs: woensdag 3 april, na de voorstelling (Engels gesproken) Nagesprek met thema ‘vader-zoonrelatie’: donderdag 4 april, na de voorstelling

Wassa

Inleiding: vrijdag 5 en zaterdag 6 april, 19.15 – 19.45 uur Nagesprek met Alvis Hermanis en Elsie de Brauw: vrijdag 5 april, na de voorstelling (Engels gesproken)

Kijk voor meer informatie op www.ssba.nl/ brandstichter

Achtergrond

Brand in de Stadsschouwburg ― Onder de noemer Brandstichter 2013 presenteert de Stadsschouwburg dit voorjaar een serie voorstellingen die Alvis Hermanis maakte bij vier Europese topgezelschappen. Hiermee wordt een vervolg gegeven aan het succesvolle Brandhaarden 2012, waarbij de schouwburg een week lang werd overgenomen door de Münchner Kammerspiele. De komende jaren zal de stadsschouwburg om beurten een internationaal gezelschap (Brandhaarden) en een internationale topmaker (Brandstichter) centraal zetten in de Stadsschouwburg.

René van der Pluijm is hoofd programmering bij de Stadsschouwburg en is verantwoordelijk voor Brandhaarden en Brandstichter.

Hij licht toe: ‘Brandhaarden was vorig jaar een enorm succes.

Een week lang nam de Münchner Kammerspiele de schouwburg over. Wat er zo bijzonder aan is, is dat het je de gelegenheid geeft in korte tijd heel intensief kennis te maken met een gezelschap dat normaal gesproken alleen met een enkele voorstelling naar Nederland komt. We besloten meteen het jaar erop een regisseur uit te lichten.’

Brandstichter wordt dit jaar voor het eerst georganiseerd en zal een vervolg krijgen in 2015 en 2017. In de alternerende jaren 2014 en 2016 zal er opnieuw een Europees topgezelschap worden uitgenodigd in de Stadsschouwburg voor een editie van Brandhaarden.

De keuze voor de internationale regisseur die het project Brandstichter zou gaan aftrappen, was snel gemaakt. Van der Pluijm: ‘Een van de voorstellingen die tijdens Brandhaarden 2012 te gast waren, was Ruf der Wildnis van Alvis Hermanis. Ik wist meteen dat ik hem wilde uitnodigen voor dit jaar.’

Van der Pluijm volgt het werk van Hermanis al zeven, acht jaar en behalve de diversiteit in zijn werk spreekt ook zijn manier van werken met acteurs hem zeer aan. Plus: ‘Vorig jaar heeft hij voorstellingen gemaakt in Salzburg, Riga, Berlijn én Zürich. Er is op dit moment geen enkele andere regisseur in Europa die binnen één jaar zoveel grotezaalvoorstellingen maakt bij zoveel verschillende gezelschappen. Dat is ongekend.’

Welk gezelschap centraal zal staan in Brandhaarden 2014 wordt aan het einde van Brandstichter 2013 onthuld. ―

New Riga Theatre

Burgtheater Wien

Schaubühne am Lehniner Platz, Berlin

Münchner Kammerspiele

� Het New Riga Theatre (Jaunais Rīgas Teātris) werd in 1992 opgericht en wordt sinds 1997 geleid door Alvis Hermanis. De kern wordt gevormd door een vaste groep acteurs die in Letland tot de besten van hun generatie behoren. Het theater staat in eigen land te boek als dé plek voor innovatief theater voor onafhankelijk denkende, maatschappelijk geëngageerde toeschouwers. In een tijd van massaproductie en stress wil het theater een weg terug zoeken naar echte menselijke emoties, harmonie en eenvoud, schrijft het op zijn website. Hoewel het theater in handen is van de Letse staat wordt er gewerkt met de spirit van een onafhankelijke theaterstudio, waarbij de artistieke kwaliteit altijd belangrijker is dan de kassaopbrengsten. De theaterproducties van het New Riga Theatre vonden hun weg naar talloze podia en festivals wereldwijd.

� Het Burgtheater Wien, gevestigd in een imposant theatergebouw in Wenen, is een van de meest prestigieuze theatergezelschappen in de Duitstalige wereld. In de tweede helft van de achttiende eeuw gingen drie van Mozarts opera’s er in première. Vanaf de oprichting in de achttiende eeuw tot in de jaren zestig van de vorige eeuw werd er een bijna kunstmatig Duits gesproken, gebaseerd op het Zuid-Duits, met de bedoeling om alle Duitse volkeren te kunnen aanspreken. Sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw is het Burgtheater (of ‘Burg’) een belangrijk gezelschap voor vernieuwende schrijvers, regisseurs en ontwerpers. Baanbrekende stukken van Thomas Bernard, Elfriede Jelinek, Peter Handke en George Tabori beleefden hier hun première. Onder de regisseurs die er werkten bevinden zich grote namen als Luc Bondy, Christoph Schlingensief en Andrea Breth. Alvis Hermanis maakte er behalve Väter ook Tracy Letts Eine Familie (2009), Tsjechovs Platonov (2011) en Schnitzlers Das weite Land (2011).

� De Schaubühne Berlin, gehuisvest aan de Lehniner Platz, staat voor hedendaags, experimenteel en internationaal georiënteerd theater. Sinds de oprichting in 1962 hebben de grootste internationale regisseurs er gewerkt.

De voorstellingen van het gezelschap onder leiding van Thomas Ostermeier worden veelvuldig uitgenodigd op buitenlandse podia en festivals en vallen geregeld in de prijzen.

Behalve repertoirestukken van grote, vaak hedendaagse drama-auteurs en regisseurs (zoals uit Nederland Ivo van Hove) worden er ook nieuwe vormen van dans en muziektheater ontwikkeld, zo maakte de Nederlandse choreografe Anouk van Dijk er nieuw werk. Alvis Hermanis maakte eerder bij de Schaubühne Poesjkins Eugen Onegin (2011).

� De Münchner Kammerspiele viert dit seizoen zijn honderdjarige bestaan. Sinds 1926 zetelt het gezelschap in een imposant Jugendstiltheater. De Kammerspiele staat te boek als een van de belangrijkste theaters van Duitsland. Het werkt sinds jaar en dag met een ensemble van louter topacteurs en voerde werk op van vele grote toneelauteurs en regisseurs, van Bertolt Brecht tot Robert Wilson, van Elfriede Jelinek tot Peter Stein. Sinds het seizoen 2010-2011 wordt het gezelschap geleid door de Nederlandse regisseur Johan Simons, die eerder furore maakte als oprichter van Hollandia en ook het gezelschap NTGent enige tijd leidde. De Münchner Kammerspiele noemt zichzelf een ‘esthetisch innovatief, eigentijds en werelds georiënteerd Europees stadstheater’.

Het honderdjarig jubileum wordt dit seizoen met allerlei voorstellingen en festivals gevierd.

Alvis Hermanis maakte bij de Kammerspiele op uitnodiging van Johan Simons eerder Ruf der Wildnis (2010, naar een roman van Jack London, vorig jaar te zien geweest in Stadsschouwburg Amsterdam tijdens Brandhaarden) en Späte Nachbarn (naar verhalen van Isaac B. Singer, hernomen in januari 2013).

21

foto Gints M達lderis

22

kaartverkoop & prijzen kassa 020-6242311 online kaartverkoop www.ssba.nl Koop uw kaartje eerder en wees verzekerd van de beste plaats voor het voordeligste tarief.

De Stadsschouwburg Amsterdam hanteert variabele toegangsprijzen. In de praktijk betekent dit dat naarmate er voor een voorstelling meer kaarten worden verkocht de prijzen hoger worden. Wie er vroeg bij is, koopt dus altijd kaarten tegen het voordeligste tarief en kan de mooiste plaatsen uitzoeken.

In deze programmakrant worden dan ook de ‘vanaf’-prijzen vermeld. De actuele prijs wordt bekend op het moment dat u een kaartje bestelt. Als de prijs verhoogd wordt nadat u uw reservering heeft geplaatst, geldt de prijs van het moment van reserveren.

Voordeel tijdens Brandstichter

Combinatiepakket The Sound of Silence en Long Life

Deze twee voorstellingen vormen een tweeluik en zijn voor het eerst samen in Nederland te zien. Wie allebei de voorstellingen bezoekt, krijgt 10 euro korting en betaalt in totaal 47,50 euro voor kaarten op de eerste rang.

Stadsschouwburg / TA-pas

Met de Stadsschouwburg/TA-pas krijgt u bij Brandstichter 4 euro korting op de normale toegangsprijs.

Heeft u nog geen Stadsschouwburgpas, dan kun u deze voor 20 euro aanvragen via de website van de Stadsschouwburg (onder Publieksservice, kortingspassen).

colofon Brandstichter 2013: Alvis Hermanis is een productie van de Stadsschouwburg Amsterdam

Brandstichter Passe-partout

Eigenlijk zijn alle vijf de voorstellingen zonder meer het zien waard. Mis niets!

Wie gaat voor de hele reeks, krijgt 27,50 euro korting en betaalt in totaal 125 euro voor kaarten op de eerste rang.

De Stadsschouwburg Amsterdam ontvangt financiële steun van

Sprintpas

Eindredactie: Karin Sommerer, Martine Jedema, René van der Pluijm Teksten: MoreTXT / Lonneke Kok, Amsterdam Vormgeving: Van Lennep, Amsterdam Oplage: 20.000 Uitgave: februari 2013 Stadsschouwburg Amsterdam Druk: Dijkman Offset

Onder de dertig jaar? Koop dan de Sprintpas (5 euro) en betaal vanaf een uur voor aanvang van de voorstelling slechts 10 euro per kaartje (alle rangen). Je kunt de Sprintpas kopen bij de kassa van Stadsschouwburg Amsterdam (op vertoon van een legitimatiebewijs) of online.

23