4 minute read
Die uralte Tradition lebt wieder
Odnowiliśmy kilkusetletnią tradycję
Tomasz Kmita-Skarsgård
Advertisement
Am ersten Sonntag des neuen Kirchenjahres, zum 1. Advent 2020 am 29. November konnten wir das erste Mal unser neues erweitertes Gemeinde-Gebetbuch benutzen. Es ist ein außergewöhnliches Ereignis in unserem Gemeindeleben, das uns mit großem Stolz erfüllt, an die über mehrere Jahrhunderte anhaltende Tradition anknüpfen zu dürfen, eigene Gebet- oder Gesangbücher herauszugeben. In der Vergangenheit, als die Amtssprache in Breslau Tschechisch und dann später Deutsch war, wurden unsere Bücher auf Polnisch herausgegeben. Im heutigen polnischen Breslau ist unser Gebetbuch selbstverständlich auf Deutsch erschienen. Es freut uns sehr, die lange Tradition der Kulturpflege lokaler Minderheiten auch nach 1945 fortsetzen zu können. Am 8. November 2020 hat unsere Veröffentlichung die Genehmigung des Sachverhaltes (nihil obstat) und die Druckfreigabe (imprimatur) von unserem Bischof der Diözese Waldemar Pytel erhalten. Ich möchte ihm an dieser Stelle erneut unseren Dank dafür aussprechen. Das neue Gemeinde-Gebetbuch besteht aus mehreren Kapiteln und beginnt mit einer aufschlussreichen Einführung über die 10 Gebote der Kirchgänger (ein Reprint aus Strażnica Ewangeliczna der 40er Jahre des 20. Jhs.) sowie mit der Aufstellung des Kirchenjahres, dem liturgischen Kalender der festen und beweglichen Feiertage. Das zweite besonders umfangreiche Kapitel beinhaltet unsere gängigen liturgischen Ordnungen: Die Heilige Lutherische Messe, den Schlesischen Abendmahlsgottesdienst, den Wortgottesdienst, den Lektorengottesdienst und zusätzlich einen Evensong – eine anglikanische Variante der Vesper, die in den lutherischen Gemeinden weltweit immer populärer wird. Der dritte Teil umfasst eine Auswahl kirchlicher Lieder, die das in unserer Gemeinde benutzte evangelische Gesangbuch ergänzen soll. Über die Auswahlkriterien dazu haben wir in dem Heft 4/2019 ausführlich berichtet. Der letzte Teil entstand für unsere Besucher, die mehr über das Gebäude und seine Ausstattung erfahren möchten. Wir haben dafür einen kleinen Besichtigungsführer angehängt. In den liturgischen Ordnungen, insbesondere in dem schlesischen Abendmahlsgottesdienst, finden Sie viele Neuigkeiten und Ergänzungen, die aus meiner Forschungsarbeit der schlesischen Gottesdienst-Kultur und dem Bedarf der Vereinheitlichung mit der ekd-Liturgie resultieren. Als Beispiel dafür dient die letzte Antwort in dem Dialog vor der Präfation, die nicht mehr« Recht und würdig ist es», sondern «Das ist würdig und recht» lautet. Die Änderungen werden langsam eingeführt, aus diesem Grund singen wir noch nicht den bereits erwähnten Dialog vor der Präfation, das gleiche gilt auch für die gesungene Variante vom Vaterunser. Die Melodien sind für uns neu, müssen erstmal vor dem Gottesdienst einstudiert werden, was einer längeren Übung bedarf. Ich hoffe, die neue Ausgabe unseres Gebetbuches wird unsere Gemeindeglieder erfreuen und sie werden sich sicherlich schnell daran gewöhnen. Die Ausgabe ist praktisch geordnet, das lästige hin- und her-blättern zwischen Ordinarium und liturgischen Ordnungen entfällt, was eine große Vereinfachung im Gebrauch bietet. Ich bin fest davon überzeugt, dass das Gebetbuch uns und unseren Besuchern viele Jahre dient und einen erheblichen Beitrag zur noch aktiveren Teilnahme an unseren Gottesdiensten leisten wird. Wir sind stolz darauf nicht nur ein Teil einer über mehrere Jahrhunderte anhaltenden Tradition zu sein, sondern sie weiter pflegen und fortsetzen zu dürfen. Übersetzung: Jolanta M. Waschke
W pierwszą niedzielę nowego roku kościelnego, w 1. Niedzielę Adwentu 29 listopada 2020 roku, rozpoczęliśmy używanie w naszym kościele nowego, poprawionego i znacznie rozszerzonego wydania Modlitewnika Parafialnego (Gemeinde-Gebetbuch). To wydarzenie absolutnie epokowe, odnowiliśmy bowiem w ten sposób wielosetletnią tradycję wydawania w naszej parafii własnych modlitewników i śpiewników. W przeszłości, gdy we Wrocławiu językiem urzędowym był czeski, a potem niemiecki, publikacje u św. Krzysztofa ukazywały się w języku polskim. Dziś, w polskim Wrocławiu, modlitewnik przekazuje treści oczywiście w języku niemieckim. To piękne, że nasz kościół ma tak długie tradycje w pielęgnowaniu kultury miejscowej mniejszości, i że udało się to utrzymać nawet po 1945 roku. 8 listopada ubiegłego roku publikacja otrzymała zatwierdzenie treści (nihil obstat) oraz pozwolenie na druk (imprimatur) od naszego biskupa diecezjalnego ks. Waldemara Pytla, za co w tym miejscu jeszcze raz Mu dziękuję. Nowy Modlitewnik Parafialny został podzielony na kilka rozdziałów. Pierwszy z nich to część wprowadzająca, na którą składa się «Dziesięć przykazań dla uczestników nabożeństw» (przedruk ze «Strażnicy Ewangelicznej» z lat 40. XX wieku), ogólny porządek roku kościelnego, szczegółowy kalendarz uroczystości, świąt i wspomnień, a także wykaz dat świąt ruchomych. Drugi rozdział, zdecydowanie najbardziej obszerny, to porządki liturgiczne: Luterańskiej Mszy Świętej, Nabożeństwa z Komunią Świętą, Nabożeństwa Słowa, Nabożeństwa Słowa prowadzonego przez lektora, a także Evensong, czyli anglikańskiego odpowiednika nieszporów, coraz bardziej popularnego w wielu parafiach luterańskich na całym świecie. Trzeci rozdział to zbiór pieśni, uzupełniający zasób pieśni znajdujących się w niemieckim Śpiewniku Ewangelickim (Evangelisches Gesangbuch) używanym w naszym kościele. O pochodzeniu pieśni, które znalazły się w tym nowym wydaniu, pisałem szerzej w numerze 4/2019 «Chri-
stophoribote». Ostatnią część stanowi przewodnik po kościele św. Krzysztofa, który został przygotowany z myślą o turystach odwiedzających naszą świątynię. W porządkach liturgicznych (szczególnie w Nabożeństwie z Komunią Świętą) znalazło się całkiem sporo uzupełnień i nowości, które mają w zasadzie dwie główne genezy: wypływają z moich badań nad śląską liturgią, z drugiej zaś strony z chęci zunifikowania pewnych elementów ze współczesną liturgią Ewangelickiego Kościoła Niemiec (ekd). Właśnie z tego powodu na przykład ostatnia odpowiedź w dialogu przed prefacją nie brzmi już «Recht und würdig ist es», lecz «Das ist würdig und recht». Te wszystkie zmiany wymagają stopniowego wprowadzania i tak też się dzieje. Póki co nie śpiewamy jeszcze wspomnianego wyżej dialogu przed prefacją, jak i Ojcze nasz, są to bowiem dla naszych parafian melodie zupełnie nowe i wymagają nauki poza liturgią. Żywię nadzieję, że nowe wydanie Modlitewnika Parafialnego jest wygodne dla użytkownika i szybko wszyscy się do niego przyzwyczaimy, a także będziemy sprawnie z niego korzystać. Z pewnością przyczyni się do tego fakt, że nie ma już potrzeby wielokrotnego wertowania publikacji przy śpiewie części stałych (Ordinarium), ponieważ te znalazły się bezpośrednio w porządkach liturgicznych, w miejscach dla nich przewidzianych. Wierzę, że nowe wydanie będzie służyło parafianom i gościom przez wiele lat, przyczyniając się do jeszcze bardziej aktywnego uczestnictwa w nabożeństwach, jednocześnie będąc wyrazem wielowiekowej tradycji wydawniczej parafii św. Krzysztofa we Wrocławiu, która powinna nieustannie pozostawać naszą chlubą i dumą.
