Magazine 't West-Vlaamse hart editie 6 by koen vankeirsbilck

Oktober 2012 l Jaargang 3 l nr 6

Week van het Bos Maxigreen Gezocht: Welkom in de

smukt erfgoedsites op

oude foto’s van spoorwegen

Quiz

Doe de bosquiz en win een stère hout! p.

4 p. 6 p. 11 p.

©www.clindoeilphotography.be

“Meer van dadde” “Meer van dadde!”. Zo mailde iemand daags na ‘Wie lokt die vindt … nachtdieren’, een gesmaakte zomeractiviteit van StadLand-schap in het provinciaal domein Wallemote-Wolvenhof.

Hier zijn we dan met meer beleving in ’t West-Vlaamse hart. Zo organiseren we binnenkort workshops ‘insectenhotels’ in de negen gemeenten van ’t West-Vlaamse hart. Of wat dacht je van een namiddagje uit in één van de provinciale domeinen of bosjes in de buurt? Tijdens de Week van het Bos is iedereen van harte welkom in ’t Veld, de Huwynsbossen, het domeinbos de Vierkaven of één van de vele andere groene plekjes. Dat er ook wat te beleven valt op en rond erfgoedsites beseffen het Stad-Land-schap en de provincie maar al te goed. Via Maxigreen, een Europees project rond de herwaardering van erfgoed, haalt Stad-Land-schap alvast wat expertise en middelen naar ’t West-Vlaamse hart. Meer hierover op bladzijde 6. Gestaag transformeren de voormalige spoorwegbeddingen tot groene en recreatieve assen. Zoek jij even mee naar foto’s, krantenartikels en andere oude koek van de Stroroute, de Kezelbergroute en Vrijbosroute? Ze kunnen van nut zijn voor de informatieborden en infobrochures over deze voormalige spoorwegen. Zoals je merkt, het Stad-Land-schap werkt onverwijld verder aan meer beleving en opwaarding van ’t West-Vlaamse hart. Dat blijft ook de inzet na de lokale en provinciale verkiezingen. Wij zijn ervan overtuigd dat het project Stad-Landschap ook in de volgende legislatuur aan slagkracht zal winnen en ’t West-Vlaamse hart nog harder zal laten bonzen . Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart

Coverfoto: sfeerbeeld Dag van ’t West-Vlaamse hart in Ingelmunster

www.westvlaamsehart.be

QUIZ MEE EN WIN ÉÉN STÈRE

Snap jij er hout van? Weet jij welke uilen er huizen in het bos? Waarom zetten bosbouwers soms hun hakbijl in bepaalde ferm uit de kluiten gewassen bomen? Ken je de namen van de nabijgelegen bossen? Neen? Neem dan deel aan één van de activiteiten tijdens de Week van het Bos (check www.weekvanhetbos.be) of waag je aan de online bosquiz en kom meer te weten over het boomgewas in ’t WestVlaamse hart. Hoe is het gesteld met jouw boskennis? Surf naar www.westvlaamsehart.be/quiz, stip de juiste antwoorden aan en maak kans op één stère hardhout van eigen bodem. Deelnemen kan tot en met 15 november 2012. Met dank aan de Bosgroep Ijzer en Leie vzw voor deze hartverwarmende prijs!

NEGEN HOTELLETJES IN ’T WEST-VLAAMSE HART

“Perfecte uitbreiding van ons klein insectenhuisje”

Peterschap In de vorige editie van het magazine kondigde het Stad-Land-schap de wedstrijd ‘Win een insectenhotel’ aan. Twintig lezers kropen in de pen en motiveerden waarom één van de negen te winnen hotels in zijn of haar tuin een plaatsje verdient. Zo ook een mailtje van de familie Dhaenens uit de Hogestraat in Staden. Ze kregen ooit es zo’n piepklein insectenhuisje cadeau van een vriend. “Het is wonderbaarlijk hoe de insecten de holle stengels en gaatjes dichtmaken,” aldus de Stadense familie, “echt mooi om zien.” In het voorjaar zaaiden ze ook het bloemenmengsel van de provincie. Hierdoor komt er meer beesten-

Insectenparadijs in jouw tuin! Het is vrij eenvoudig om een geschikt biotoopje in je tuin te creëren voor bijen en andere insecten. Dat doe je door insectenvriendelijke (lees: inheemse) planten in de tuin te zetten, door een geschikt onderkomen te voorzien (zie foto’s rechts), door pesticidenvrij te tuinieren,…. Meer tips en tricks voor insectenhotelletjes op www.westvlaamsehart.be

volk over hun tuinvloer. “Hoog tijd dus om ons insectenhuisje uit te breiden, bijvoorbeeld met de aanbouw van een insectenhotel.” In onderlinge afspraak met de familie, de gemeente en de nabijgelegen school wordt het bouwpakket aan de overkant van de school geïnstalleerd. Meneer en mevrouw Dhaenens nemen graag het peterschap van het hotel voor hun rekening.

Acht winnaars en workshops Nog es acht andere insectenhotels zijn toegewezen aan kandidaten van de acht andere gemeenten van het Stad-Land-schap. Zij konden de jury het meeste charmeren met hun kandidatuur. Aan de installatie van het insectenhotel wordt een publieke workshop gekoppeld. Zo kan jij ook in jouw gemeente es gaan piepen en kennis opdoen over insecten in de tuin. De data van de workshops kondigt het StadLand-schap aan via zijn elektronische nieuwsbrief (abonneer via www.westvlaamsehart.be/ezine). De installaties van een insectenhotel en de workshops zullen plaatsvinden in basisschool De Horizon in Koolskamp, in de gemeentelijke basisschool in Hooglede, in school BSGO in Ingelmunster, in school de Zonnebloem in Izegem, in basisschool in St.-Eloois-Winkel op het kerkhof van Lichtervelde (met peterschap van natuurvereniging De Verrekijker), in de leestuin van de bibliotheek van Moorslede en in het Kleiputreservaat in Roeselare (met peterschap van Natuurpunt Mandelstreke).

3 BZZZZ ...

De leerlingen en juffen van de vrije basisschool in Staden springen een gat in de lucht. Er zijn nieuwe buren op komst. Aan de overkant van de school in de Hogestraat installeert het Stad-Land-schap binnenkort een insectenhotel. De kinderen steken hierbij graag een handje toe. Hierdoor krijgen de Stadense bijen, hommels, lieveheersbeestjes, vlinders en andere insecten er een ideale stek bij om te wonen, te overwinteren, eitjes af te zetten,…. Heb je het niet zo begrepen op die gevleugelde beestjes? Ze vormen nochtans een onmisbare schakel in de natuur en ze zijn erg nuttig in de tuin. Lieveheersbeestjes zijn dol op bladluizen, daarom worden ze regelmatig ingezet om aan gewasbescherming te doen. Bijen en hommels zorgen voor bestuiving. Zonder hen geen appels, tomaten, peren,…. Deze insecten hebben het echter niet onder de markt. Elk jaar verdwijnen er diverse dier- en plantsoorten. Dit heeft onder andere te maken met de oprukkende verstedelijking, industrialisering , schaalvergroting in de landbouw,…. Met een campagne rond insectenhotels geeft het Stad-Land-schap de insecten alvast een ruggensteuntje.

Brigade Sterrebos

Week van het Bos heet iedereen welkom Op 14 oktober gaan we niet alleen naar de stembus, we duiken daarna ook massaal de natuur in tijdens de Week van het Bos. Het thema dit jaar is toegankelijkheid. Met de slagzin ‘Iedereen welkom!’ maken de initiatiefnemers (*) duidelijk dat onze bossen en natuurgebieden open staan voor iedereen. ‘Onze bossen’, daar horen ook die van ’t West-Vlaamse hart bij. Vinden de inwoners van de streek gemakkelijk de weg naar onze bossen en parken? We vroegen het aan Gino Willems (op foto vierde van links), domeinbrigadier van de provincie West-Vlaanderen, verantwoordelijk voor het beheer en de handhaving van onder andere het Sterrebos, ’t Veld, WallemoteWolvenhof en de Kezelbergroute.

TIMBER

Krijgen de provinciale domeinen van ’t West-Vlaamse hart veel volk over vloer? Gino Willems: “Tijdens een zonnig weekend kan het best wel druk zijn. Maar ook in andere weekends en tijdens de week ontmoeten we er een pak habitués. Natuurliefhebbers, wandelaars, grootouders met kleinkinderen, mensen die uit zijn op een babbeltje, zij die over de middag of na het werk even de stilte komen opzoeken, joggers,…. Op zondagvoormiddag in ’t Veld is het niet uitzonderlijk als je 30 of meer joggers tegen het lijf loopt. Ook de vele doe- en wandelactiviteiten zijn erg in trek. Een avondje vleermuizen detecteren bijvoorbeeld, brengt altijd heel wat volk op de been. Verenigingen en organisaties zijn ook altijd welkom om er activiteiten te organiseren. Wel zijn we graag op de hoogte van activiteiten die op stapel staan. Zo kunnen we de nodige afspraken maken.” Waarom kiezen voor een domein aan de achterdeur? Hebben de Vlaamse Ardennen of de Westhoek niet veel meer te bieden? Gino Willems: “Wie een meerdaagse plant, komt allicht meer aan zijn trekken buiten ’t West-Vlaamse hart. Maar voor een geslaagde namiddaguitstap hebben de domeinen van ’t West-Vlaamse hart alle troeven achter de hand. Natuur, erfgoed, actieve en passieve recreatiemogelijkheden, een cafetaria,…. Dus waarom zou je in de file gaan staan als er op fietsafstand aantrekkelijke domeinen zijn?” Weet de bezoeker onze domeinen te waarderen? Gino Willems: “Iets wat we vaak opvangen is ‘ik wist niet dat het hier zo mooi was’. Maar er zijn ook bezoekers die van mening zijn dat de domeinen er eerder slordig bij liggen. De brandnetels, een omgevallen boom, de snoeitakken op een hoop, het selectief maaien van paden,… voor veel mensen zijn deze elementen een doorn in het oog. Bij deze wil ik meteen het misverstand uit de wereld helpen. Deze maatregelen kaderen binnen het natuurlijke beheer

van de provinciale domeinen. Wist je bijvoorbeeld dat veel rupsen enkel brandnetels eten. Vandaar het selectief maaien waarbij een partij brandnetels gevrijwaard blijft. Een hooimijt vormt een ideale foerage- en schuilplaats voor insecten en muizen. Ook zwammen vinden er een rijke voedingsbodem. Sproeistoffen komen er al helemaal niet meer aan te pas. Idealiter zouden we de natuur in de domeinen volledig de vrije loop moeten geven. Maar omwille van de schaalgrootte van de bossen en parken en de recreatieve bestemming ervan, is een gepast beheer noodzakelijk.” De provinciale domeinen kennen wellicht geen geheimen meer voor een domeinbrigadier. Of toch? Gino Willems: “Ik leer vaak nog dingen bij over de domeinen. Twee jaar geleden bijvoorbeeld bij de baggerwerken van de vijver in het Sterrebos zijn we op een munitiedepot van de Eerste Wereldoorlog gestoten. Ik dacht dat die alleen in de Westhoek voorkwamen. Een ander weetje dat ik onlangs heb opgestoken houdt verband met de ijskelder van ’t kasteel. ’t Schijnt dat ze door middel van de ijsklompen erin slaagden om tot eind augustus een temperatuur van 6° Celsius aan te houden in de ijskelder. Formidabel voor de tijd van toen! Ook op natuurvlak steken we vaak nog iets op. Zo is er in ’t Veld in Ardooie addertong opgedoken. Dat is een varen die op de bedreigde soortenlijst voorkomt. Wie weet is die unieke plant er wel gekomen door ons natuurlijk beheer.” (Glimlacht). Heeft een domeinbrigadier ook favorieten? Een domein, een boom, een dier,…? Gino Willems: “Op een mistige morgen kan het kasteel van het Sterrebos er somtijds heel mysterieus bij liggen. Daar heb ik al enkele unieke foto’s van genomen. Het is precies of het kasteel uit zijn grondvesten treedt. Het geeft het kasteel en het domein extra cachet. Mijn favoriete boom staat ook in het Sterrebos. Je kan er niet naast kijken: de 200-jarige plataan ter hoogte van de cafetaria. Onlangs hebben we er een omheining rond geplaatst zodat je zijn wortels niet meer kunt betreden. Je hebt toch ook niet graag dat ze op jouw tenen komen stampen. Qua diertjes zijn de eekhoorns en de reeën mijn lievelingen. Echte acrobaten zijn het, die eekhoorns. De reeën vind ik dan weer heel schattig, maar wel zeer schuchter. Je moet dus geluk hebben om er eentje te spotten.” Tijdens de Week van het Bos stellen ze zich misschien toegankelijker op? Gino Willems: “Wie weet. In elk geval altijd welkom in de provinciale domeinen!” (*) De Week van het Bos wordt georganiseerd door het Agentschap voor Natuur en Bos in samenwerking met BOS+ en Natuurpunt.

GIDSEN TREDEN OOK OP BUITEN SCHOOLVERBAND

In het bos daar staat een …

Hoe leg je aan een kleuter uit dat bomen zich voeden via capillariteit? Met een zuigrietje bijvoorbeeld. Dit is één van de trucs die een gids uit zijn boskoffer haalt tijdens een bosverkenning met de klas. In oktober staan er tientallen boswandelingen in ’t West-Vlaamse hart op de schoolkalender. Voor de kleuters neemt de gids educatieve boskabouters onder de arm. Voor oudere schoolkinderen spreken een boomhoogtemeter en de opzetloep meer tot de verbeelding. De scholen snuiven boslucht op in Ter Kerst in Gits, in het Sterrebos, in het stadsrandbos aan de Kleiputten en in het stadspark van Roeselare, in ’t Veld in Ardooie, in het Merelbos in Emelgem, in Wallemote-Wolvenhof in Izegem en in de Huwynsbossen in Lichtervelde.

Volg de zoogdiersporen Ze zitten er wel degelijk. Zoogdieren in de bossen en domeinen van ’t West-Vlaamse hart. Alleen laten ze zich niet zo gemakkelijk zien. Een beetje kenner speurt de grond af naar zoogdiersporen. Mario Manhaeve van de zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt is niet zo maar een beetje kenner. Hij is een ware natuurencyclopedie en eigenlijk zelf ook een beetje zoogdier… om je maar te zeggen dat de provincie en het Stad-Land-schap de geknipte gids hebben gestrikt om de rondleiding ‘volg de zoogdierensporen’ in goede banen te leiden. Hij kent alle sporen en weet ze ook te vinden! Ontdek de soortenrijkdom van het provinciaal domein ’t Veld in Ardooie tijdens de Week van het Bos op zondagnamiddag 14 oktober. Wie weet krijg je wel een ree in het vizier. Zondag 14 oktober om 14 uur cafetaria ‘De Keunepupe’ in ‘t Veld, Bloemgatstraat in Ardooie.

Ken je de Bosgroep? Het bosareaal in ’t West-Vlaamse hart beperkt zich niet tot de gekende provinciale domeinen (vb. ’t Veld en het Sterrebos), gemeentelijke bosjes zoals de Keuneleute in Westrozebeke en de bossen van het Agentschap voor Natuur en Bos (vb. Huwynsbossen, Rhodesgoed). Meer dan de helft van de bosoppervlakte in de regio is in handen van private boseigenaars. Voor advies en ondersteuning kunnen zij aankloppen bij de Bosgroep Ijzer en Leie. Ooit al van gehoord? In samenwerking met het Stad-Land-schap organiseert de Bosgroep op dinsdag 16 oktober een infoavond voor boseigenaars en geïnteresseerden. Een bosgroep is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen zowel openbare als privé boseigenaars. Bosgroepen bieden een uitgebreide dienstverlening aan boseigenaars. De dienstverlening bestaat in grote lijnen uit het informeren van de boseigenaars, de creatie van een economisch rendabel en ecologisch efficiënt bosbeheer door collectiviteit, en het sturen van afspraken en overleg tussen verschillende partijen. Wie meer info wil over deze vereniging surft naar www.bosgroepen.be en/ of schrijft zich in voor de infoavond van Bosgroep Ijzer en Leie. Deze avond vindt plaats op dinsdag 16 oktober om 20 uur in het Provinciaal Noord-Zuid-centrum, Hugo Verrieststraat 22 in Roeselare.

Inschrijven infoavond: westvlaamsehart@west-vlaanderen.be 051 27 55 50

5 ZEG ROODKAPJE WAAR ...

Wie eens buiten schoolverband een educatieve toer in ’t bos wenst te ondernemen, kan een beroep doen op een streekgids en zijn boskoffer. Info: 051 27 55 50 – westvlaamsehart@west-vlaanderen.be

INFOAVOND VOOR BOSEIGENAARS

Foto: gemeente Lichtervelde

GROENE ONTMOETINGSPLEK OP SITE VANCOILLIE

Maxigreen maakt erfgoedsites aantrekkelijk Een verlaten ambachtenzone, een voormalige spoorlijn, een woekerende stadstuin,…. Vaak liggen ze er wat troosteloos bij. Nochtans zijn het vaak uitgerekend deze plekken die zich perfect lenen om er multifunctionele en verbindende parkjes in te richten. Ook in ’t West-Vlaamse hart zijn er van die verlaten sites met een belangrijke erfgoedwaarde die door bepaalde ingrepen weer aantrekkelijk en toegankelijk kunnen gemaakt worden.

NIEUWE ADEM

En laat dit nu net de drijfveer zijn van Maxigreen, een Europees netwerk dat zijn hoofd buigt over de vraag hoe we onze erfgoedsites kunnen ontwikkelen tot multifunctionele en duurzame ruimtes. Veel aandacht hierbij gaat ook uit naar omgevingsaanleg en groeninrichting. Het Stad-Land-schap en de provincie stappen dan ook maar al te graag mee in dit Europees partnerschap. Enerzijds om expertise op te doen in binnen- en buitenland en anderzijds om ook zelf innovatieve en wervende projecten in eigen streek op gang te brengen. Zo broedt het Stad-Land-schap o.a. op een website ter ondersteuning van omgevingsonderwijs (i.s.m. BIE), een cultuurkaravaan langsheen unieke erfgoedsites en een erfgoed-recreatiekaart voor fietsers in ’t West-Vlaamse hart.

Opnieuw bedrijvigheid in olieslagerij

Maxigreen biedt ook ondersteuning voor een viertal inrichtingsprojecten in ’t West-Vlaamse hart. In Izegem zijn er plannen met een oude brouwerijtuin in het centrum van de stad. In Staden krijgt het vroegere stationsplein ter hoogte van de oude spoorwegbedding een opknapbeurt. Experts werken binnenkort een ontwerp uit voor de treinbedding binnen de kern van Staden. Zo wil de gemeente de spoorwegbedding optimaal benutten als groene ontmoetingsruimte en verbinding tussen de nabijgelegen gemeenschapsschool, speelterreinen, de brandweer, het recyclagepark, kinderopvang en de begraafplaats. De gemeente Lichtervelde wil de site Vancoillie, een voormalige olieslagerij, houtzagerij en maalderij, verder inrichten. Deze unieke combinatie van ambachten leverde de industriële site een erkenning op als beschermd monument. De site zelf bestaat uit meerdere gebouwen met een centrale koer die uitloopt in een groen-

Het bedrijf werd in 1844 opgericht door Pieter Devos, de overgrootvader van de laatste uitbaters Isabelle en Germain Vancoillie (foto), die het bedrijf uitbaatten tot eind vorige eeuw.

zone. Na het overlijden van de laatste zaakvoerders (zie foto) kocht de gemeente in 1998 de volledige site. In 2009 werd het linkerwoonhuis gerestaureerd. De heemkundige kring heeft er zijn thuisbasis en Lichterveldse verenigingen kunnen gebruik maken van de vergaderen ontvangstruimte in de moderne uitbouw. In het kader van een project begeleid wonen bouwt Huize Tordale in de bestaande, gerenoveerde en nieuwe gebouwen wooneenheden, een atelier en een polyvalente ruimte voor mensen met een beperking. De centrale koer zal een schakel vormen om deze nieuwe functies te verbinden en is zo ook een belangrijke spil in de herinrichting van de site. De koer zal opnieuw bruisen van bedrijvigheid terwijl de takel, dieselmotoren en zaagslede herinneren aan de vroegere industriële nijverheid. Het Stad-Land-schap steunt de uitwerking van de concrete inrichtingsplannen voor de centrale koer en de groenzone. Ook de toegankelijkheid van de site en verbinding met de Lichterveldse kern worden onder de loep genomen. Op die manier krijgt het centrum van Lichtervelde er binnenkort een aantrekkelijke semi-publieke groene ontmoetingsruimte bij. Maxigreen maakt deel uit van het Interreg IVa (2 Zeeën) programma en wordt gesubsidieerd door het European Regional Development Fund. Het project verenigt de partners Essex County Council, Southend Borough Council, Town of Marck, Provincie Antwerpen, Stad Rotterdam, Essex Wildlife Trust en Provincie West-Vlaanderen/ Stad-Land-schap. Meer info via Stad-Land-schap en via www.maxigreen.eu

memorabele daguitstap IN ‘t West-Vlaamse hart

Teambuilding aan de achterdeur

Mensen informeren over de identiteit en de troeven van de streek. Nieuwe recreatieve producten uitdenken voor ’t West-Vlaamse hart. Samenwerken met partners omdat één plus één resulteert in drie. Om deze en een pak andere redenen verleende StadLand-schap zijn medewerking aan de voorbereiding en organisatie van de teambuilding van deze groep enthousiaste medewerkers van de provincie. Voor wie op zoek is naar inspiratie voor een teamdag met het werk, hieronder een kort relaas van de 8e juni.

Smakerijk Plaats van afspraak is het station van Roeselare, een ideale uitvalsbasis om kennis te maken met streekproducten en andere lekkernijen van deze voedingsregio. De ene groep kiest voor de ‘lekkerste wandeling’ van de dienst Toerisme van Roeselare. Een gids neemt hen mee op een culinaire ontdekkingstocht in de wijk ‘Over-statie’. Stap voor stap en hap na hap leren ze bij over leuke eetweetjes, culinaire zon-

den, typische producten, ... Een andere groep krijgt een antwoord op de vraag ‘hoe heet het mengsel van gagel, salie, rozemarijn, koriander, duizendblad, jeneverbes, kaneel, anijs, saffraan, laurier, hars, serpentine, sinaasappel en citroenschil?’. Juist, zij begaven zich tussen de vaten van brouwerij Rodenbach. Daarna komen beide groepen weer bijeen in Miummm, het Vlaams Huis van de Voeding dat is ondergebracht in de oude bottelarij van de brouwerij. In dit unieke doe- en belevingscentrum steken de werkmakkers allerhande op over het thema ‘voeding’, van grond tot mond. Het bezoek levert ook enkele leuke kiekjes op van collegae in niet alledaagse doen.

Ingrediënten bijeen fietsen ’s Namiddags komt het Stad-Land-schap op de proppen met een geanimeerde fietstocht langs het kanaal en de groentestreek. Een 40-tal fietsen, waaronder enkele met een fietskar vol exploratiematerialen, staan klaar aan het Miummm. De fietsgps wijst de juiste weg. Onderweg een 10-tal stopplaatsen waar de fietsgroepjes een vraag of opdracht voorgeschoteld krijgen. Enkele voorbeelden: zoek het anachronisme in de fototentoonstelling, pimp het varken, djembé,…. A rato van de geleverde inspanningen en de juiste antwoorden ontvangen de fietsers ingrediënten om soep te maken. De eindopdracht bestaat er immers in om de beste soep te maken. Zoals je merkt, niet zomaar een fietsnamiddagje, maar een unieke en geanimeerde uitstap in ’t West-Vlaamse hart.

De mensen op de foto waren proefkonijn voor deze teambuilding in ’t West-Vlaamse hart. Op basis van hun evaluatie zet het Stad-Land-schap de geanimeerde fietstocht op punt. Vanaf het voorjaar 2013 kan je met de makkers van je werk intekenen voor deze teambuilding op de fiets. Stad-Land-schap denkt ook graag mee rond bijkomende programma-elementen voor een dagje teambuilding in ’t West-Vlaamse hart. Info: westvlaamsehart@west-vlaanderen.be - 051 27 55 50

Foto’s: provinciale dienst MINAWA

Wie zegt dat je spelonken, kolkende rivieren of grootsteden moet opzoeken voor een geslaagde teambuilding? Ook in ’t West-Vlaamse hart zijn er ingrediënten zat om een collegiaalbevorderende uitstap in elkaar te puzzelen. Dat bewezen de collegae van de provinciale dienst ‘milieu-natuur-water’ in juni met hun daguitstap in ’t West-Vlaamse hart. Het Stad-Land-schap deed een duit in het zakje met een geanimeerde fietstocht langs ’t kanaal en de groentestreek. “Voor herhaling vatbaar”, zo klonken de reacties na afloop van de teambuilding.

GEZOCHT: VRIJWILLIGERS POELENINVENTARISATIE

Met je smoel in de poel zich nog poelen bevinden, hoe ze er bij liggen, welke planten er in voorkomen, welke diersoorten er in leven,…. Ter voorbereiding van het veldwerk organiseert het Stad-Land-schap nog een infomoment (datum nader te bepalen) voor de vrijwilligers. Wil je graag je steentje bijdragen door een aantal poelen te inventariseren? Wens je uitgenodigd te worden naar het infomoment voor vrijwilligers? Stuur dan je gegevens door naar jasper.dugardeyn@west-vlaanderen.be of bel op het nummer 051 27 55 54. www.westvlaamsehart.be/paddenoverzet

NAT UUR

Om de dalende curve van de amfibieënpopulatie om te buigen werkt het Stad-Land-schap een poelenplan voor ’t West-Vlaamse hart uit. Door poelen aan te leggen in kanszones wil het Stad-Land-schap de streek amfibievriendelijker maken. Om succesvol te zijn, zouden er nieuwe poelen moeten komen in de eerste plaats waar nu al belangrijke populaties of veel poelen aanwezig zijn. Om deze zones in kaart te brengen, wordt een poeleninventaris voor ’t West-Vlaamse hart opgemaakt. Hiervoor doet het Stad-Land-schap een appel op vrijwilligers. Bedoeling is dat zij te velde gaan om te zien waar

Landbouw en milieu hand in hand

In juli hebben het Stad-Land-schap en Inagro een veldexcursie ‘waterspaarbekkens in land- en tuinbouw’ georganiseerd. Een tiental landbouwers en andere geïnteresseerden bezochten hierbij drie functionele bufferbekkens van landbouwers in ’t West-Vlaamse hart. De bekkens leveren het nodige water voor de teelt van gewassen of leveren drinkwater voor het vee. Bovendien huisvesten ze heel wat waterdiertjes en vangen ze regenwater op. Met de excursie werd het belang van een bufferbekken voor landbouw, natuur en maatschappij aangetoond. Deze excursie kaderde binnen een overkoepelend project ‘Draagvlakverbreding Landbouw & Milieu’ van de Vlaamse overheid waar de provincie, Inagro en het Stad-Land-schap hun medewerking aan verlenen. Het project heeft onlangs een brochure uitgebracht met tips voor een goed berm- en randenbeheer aan akkers en velden. Naar aanleiding van de excursie rond waterspaarbekkens komt er ook nog een tweede infobrochure uit. Opvragen brochures en info: westvlaamsehart@west-vlaanderen.be – 051 27 55 55

Sturen wij een kraan? Nog geen jaar na de graafwerken zit er al leven in de brouwerij … euh … poel van Chris Denolf en Ria Ghesquière. Het koppel dat een landbouwbedrijf runt in Lichtervelde liet in 2011 een landschapsbedrijfsplan uitvoeren op zijn terrein. Met de aanplant van bomen en hagen langs hun weides verfraaien ze het landschap in ’t West-Vlaamse hart. Het plan voorzag ook in het uitgraven van een poel in een uithoekje van de weide van het landbouwbedrijf. “Niet alleen goed als waterbuffer en drinkpoel voor de koeien, maar ook ideaal om padden en andere amfibieën een plekje te gunnen,” aldus Ria Ghesquière die de gezamenlijke ondersteuning van de provincie en de gemeente in de vorm van gratis landschapsbedrijfsplannen enorm weet te waarderen. Ben je landbouwer en wil je meer weten over landschapsbedrijfsplannen? Neem contact op met de landschapsconsulent van ’t West-Vlaamse hart: 051 26 14 42 – pieter.blontrock@west-vlaanderen.be

Trainen in provinciale domeinen

Lang zal hij/zij … joggen

Een siësta is niet aan jullie besteed. Waarom kiezen jullie ervoor om over de middag loopschoenen aan te trekken? Wannes: “Het cliché van een gezonde geest in een gezond lichaam zal volgens ons nooit worden achterhaald. De fysieke inspanning over de middag levert een ideale compensatie voor de minder fysieke inspanningen van onze job. Na het joggen kunnen we opnieuw met een fris hoofd aan het werk.” Rebecca : “Bovendien is het moeilijk om ‘s avonds na het werk nog te sporten. Dan is het tijd om te koken, een badje voor de dochter, verhaaltje voor het slapengaan,…. “ Hoeveel kilometers vreten jullie? Wannes: “Gemiddeld een zestal kilometer. Als we in bloedvorm zijn, durven we er wel eens een verlengstuk aan te breien.” Jullie tronen telkens naar het Sterrebos. Wat trekt een jogger aan in het Sterrebos? Rebecca: “Ik kan niet genieten van het joggen als er veel lawaai is van voorbijrijdende auto’s. De stilte geeft me rust.” Wannes: “Het Sterrebos biedt een uitstekend decor om te joggen. Je hoeft er geen verkeer te vrezen en de kleuren en geuren van een bos hebben een motiverende werking.” Welke sensaties beleef je als je door de ingangspoort binnenloopt? Rebecca: “We zijn altijd blij als we de noodzakelijke inleiding - de weg van ons werk naar ‘t bos - achter de rug hebben. Het contrast

tussen de drukke straten en de rust van het domein is heel groot.” Loop je er veel soortgenoten tegen het lijf? Wannes: “We zijn zelden de enigen die er joggen, maar er kunnen gerust nog een pak joggers bij. ’s Zomers, wanneer de seizoensporters komen opdagen, durft het wel al eens drukker worden.” Kan je het provinciaal domein aanraden als jogcircuit? Rebecca: “ Het Sterrebos biedt een prima decor om te joggen. Je kan er bovendien meerdere trajecten uitstippelen, wat het nog interessanter maakt. Hier en daar ligt er wel es een putje, die in een drassige poel verandert na een hevige regenbui.” Wannes: “Een blijvend onderhoud is nodig om de paden jogvriendelijk te houden. Zo blijven wij en de vele andere joggers gespaard van blessures.”

9 HOP MET DE BEENTJES

Joggen zit duidelijk in de lift. De keren dat je geen jogger spot onderweg naar school, ’t werk, de supermarkt,… zijn eerder zeldzaam geworden. En gelijk hebben die joggers! Een recente studie heeft uitgewezen dat regelmatig joggen de levensverwachting verhoogt. Ook in ’t West-Vlaamse hart worden dagelijks heel wat kilometers afgemaald, niet in het minst in de provinciale domeinen. De bospaden vormen een ideaal circuit om knieën en enkels te vrijwaren van kwetsuren. Rebecca Verhaeghe en Wannes Haemers werken voor Miummm, het Vlaams Huis van de Voeding dat in Roeselare is gevestigd. Over de middag rijgen zij wel eens de veters van hun sportschoenen aan voor een jogging in het Sterrebos.

Deel jouw favoriete jogparcours! Benieuwd naar het traject van Rebecca en Wannes? Hun looplus in het Sterrebos kan je bekijken en downloaden op www.westvlaamsehart.be (klik ‘routes’ aan in linkermenu). Op die webstek staan ook een loopcircuit in het provinciaal domein Wallemote-Wolvenhof in Izegem en een gevarieerd looptraject van exact 5 kilometer in het provinciaal domein ’t Veld in Ardooie. Heb je zelf een favoriet en belevenisvol loopcircuit in ’t West-Vlaamse hart? In het bos, op het platteland, langsheen het kanaal,…. Deel het dan met andere lopers van ’t West-Vlaamse hart. Het circuit, een omschrijving en foto’s kan je mailen naar westvlaamsehart@west-vlaanderen.be. Keep on jogging!

KATHO ONDERSTEUNT LEREND NETWERK GROENMANAGEMENT

Frisse ideeën voor openbaar groen Stad-Land-schap en KATHO Expertisecentrum Groenmanagement vormen al enkele jaren twee handen op een buik inzake innovatief omgaan met het openbaar groen. Ook vorig schooljaar hebben de studenten en lectoren van KATHO de gemeenten van ’t West-Vlaamse hart bijgestaan met frisse voorstellen voor speelpleinen, wijkgroen, gevelgroen, bomenbeheer,…. Dit gebeurt via stages, studenten-projectweken, eindwerken en workshops. Hieronder enkele cases waar KATHO zijn tanden heeft ingezet. Meer info op www.westvlaamsehart.be/groenmanagement.

Parktuin. Een geval apart. Wat is optimaal beheer voor oude parkbomen? Waar en hoe nieuwe wandelpaadjes aanleggen in het park? Hoe kan je de historische waarde en aanwezige natuur behouden en versterken?

Herinrichting wijkplein Dadizele

GROENE OPENBARING

De gemeente Moorslede heeft enkele sterke voorstellen in de kast liggen van hoe het wijkgroen in de Berkenlaan in Dadizele kan heringericht worden. Ze zijn het resultaat van de tweedejaarsstudenten van KATHO Groenmanagement die een week te velde zijn geweest. Niet alleen om het terrein op te meten en foto’s te nemen, maar ook om buurtbewoners te interviewen om hun noden en wensen in kaart te brengen. Een dergelijke case levert de studenten een vette kluif rond groenmanagement: in hoeverre ingaan op de wensen van de bewoners, wat is maatschappelijk haalbaar, welke plannen heeft de gemeente, hoe houden we het pesticidenvrij, welke vegetatie kan er best aarden,…. De gemeente is alvast niet van plan om de ideeën in de kast stof te laten vergaren. Ze wil op basis van het grote pallet aan ideeën concrete uitvoering geven aan de herinrichting van het wijkplein.

Gevelgroen, moet je doen! Op plaatsen waar nauwelijks of geen ruimte is voor bomen of plantenperken vormt gevelgroen een ideale manier om straten en dorpscentra te vergroenen. Voor veel gemeenten is gevelgroen nog vaak een onontgonnen terrein. Gevelgroen is meer dan het klassieke klimplantverhaal. Er zijn veel verschillende vormen van gevelgroen die het straatbeeld kunnen verzachten en verloederde buurten kunnen opwaarderen. Wanneer de bevolking actief betrokken wordt, resulteert dit steevast in een win-winsituatie. Dit is in een notendop de inhoud van de infonamiddag ‘gevelgroen’ die KATHO in Lichtervelde organiseerde. Voor de gelegenheid stonden de huizen van de Neerstraat model om verschillende concepten en vormen van gevelgroen op toe te passen. De inrichtingsvoorstellen werden tentoongesteld tijdens ‘Dorp op zijn Zondags’ en bieden inspiratie voor gemeenten die aan de slag willen met gevelgroen. Naar aanleiding van deze infonamiddag broeden de provincie en het Stad-Land-schap op een brochure met inspirerende voorbeelden rond gevelgroen. Wordt vervolgd ...

VOOR

Het zijn maar drie thema’s die aan bod kwamen tijdens een veldbezoek van groenambtenaren van ’t West-Vlaamse hart. Een oude brouwerijtuin in het centrum van Izegem vormde het ideale decor om er kennis en visie op te doen inzake beheer en inrichten van verouderde stadstuinen en –parken. De deelnemers dachten en schetsten mee voor deze Izegemse tuin. Het gemeentebestuur kan de ideeën uit dit klankbordmoment wel smaken en zal voor de ontwikkeling van de brouwerijtuin voortborduren op het eindverslag van deze KATHObijeenkomst. Hiervoor rekent de stad op steun vanuit Maxigreen, een Europees project waar Stad-Land-schap aan deelneemt (zie blz. 6).

foto Archief stad Roeselare

Beitem statie in de Ieperseweg.

Officiële opening van de Stroroute en het domeinbos de Vierkaven in Moorslede. (2 juni 2012).

route Spoor je o r t S e d p o g n i even mee? Waaiervorm De provincie en het Stad-Land-schap zetten sterk in op oude, in onbruik geraakte spoorwegbeddingen. Deze richten ze in als groene en recreatieve assen voor fietsers, wandelaars en ruiters. Recent nog werd het eerste stuk van de Stroroute, het tracé van Roeselare naar Moorslede, officieel ingehuldigd. Ook het inrichtingsplan voor de Kezelbergroute, de oude spoorweg van Roeselare naar Menen, ligt al op tafel.

e d r ! n i l v t h c a n n e d Wakker wor

Avondactiviteit ‘Wie lokt die vindt … nachtdieren’ in het provinciaal domein Wallemote-Wolvenhof. (29 juli 2012).

Dergelijke assen vormen een belangrijke schakel in het recreatieve netwerk van wandel-, fietsen ruiterpaden in ’t West-Vlaamse hart. Leuk daarbij is dat de fietsers, wandelaars en ruiters ook iets opsteken van de geschiedenis en de omgeving van de spoorlijn. Daarom zijn het Stad-Land-schap en BIE op zoek naar oude foto’s, verhalen en andere relicten van de voormalige spoorlijnen in ’t West-Vlaamse hart. Heb jij nog een oud treinkaartje liggen van een rit naar Moorslede? Een ansichtkaart van een voorbijrijdende trein in ons landschap? Een groepsfoto van een treinuitstap? Een krantenartikel over een pendelaar? Een pittig verhaal dat zich heeft afgespeeld ter hoogte van een station, een overweg of spoorlijn? … Breng ons dan op de hoogte (zie contactgegevens onder)! Misschien zit er wel muziek in voor een infobord, een brochure, een themawandeling,….

www.erfgoedbankmidwest.be Jouw oude foto’s, archiefstukken, geluidsopnamen, filmpjes, affiches… in verband met oude spoorwegen in ’t West-Vlaamse hart kunnen het Stad-Land-schap en BIE ook wereldkundig maken op ‘www.erfgoedbank.be’. Dit is een gratis online beheer- en registratiesysteem voor lokale erfgoedcollecties van zowel professionele partners, vrijwilligersorganisaties als particulieren. In deze databank staan al een pak erfgoedcollecties van ’t West-Vlaamse hart. Zo ook een rond het thema ‘spoorwegrelicten’. Alvast bedankt om even mee te sporen!

Info: westvlaamsehart@west-vlaanderen.be 051 27 55 53

11 GEKIEKT

! r a a m n e p p a Tr

Dag van ’t West-Vlaamse hart / Olympic Day langs het kanaal in Ingelmunster. (8 juli 2012).

Pasar wandelt op 21 oktober

10 000 stappen in Ingelmunster In 2010 lanceerde het Stad-Land-schap de wandelbrochure ’90 000 stappen in ’t WestVlaamse hart’. De brochure bundelt 9 wandelingen van telkens 10 000 stappen langsheen belevenisvolle plekjes in de regio. De wandelbrochure heeft Pasar op het idee gebracht om een wandelcriterium in de streek op het getouw te zetten. Zo vindt er op zondag 21 oktober een ’10 000 stappen-wandeling’ plaats in Ingelmunster. Op de wandeling zul je merken dat Ingelmunster veel meer te bieden heeft dan een authentiek kasteel en een stevig biertje. Ook op het vlak van natuur en dorpskom heeft de gemeente één en ander in haar mars. Na de 10 000 stappen wandeling zal je dit beamen. Afspraak op zondag 21 oktober om 14 uur aan het JOC (zaal de Brasserie), Bollewerpstraat 3 in Ingelmunster. Info via donald.horre@pasar.be of 051 31 22 20.

STAAT HET AL OP DE ALMANAK?

Nog meer uitjes

• Zo 14 oktober / Zoogdierspoorwandeling / ’t Veld in Ardooie (zie blz 5) • Din 16 oktober / Infoavond Bogroep / Prov. N-Z-centrum Roeselare (zie blz 5) • woe 17 oktober / Groene fietstocht voor senioren / SOK in Kachtem • Zo 4 november / Wandeling door het zwammenrijkdom / ’t Veld in Ardooie Meer info over deze en andere activiteiten vind je op www.westvlaamsehart.be/kalender. Organiseer je zelf een wandeling, excursie, fietstocht, streekvertelling,… in ’t West-Vlaamse hart? Dan kan je deze via bovenstaande link aankondigen op de website van Stad-Landschap. Wens je via het e-zine van ’t West-Vlaamse hart op de hoogte gehouden te worden? Schrijf dan in via www.westvlaamsehart.be/ezine.

Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart Hoe kunnen we de leefbaarheid, de belevingswaarde en de omgevingskwaliteit van MiddenWest-Vlaanderen verhogen? Dit is de hamvraag die voorligt in het Stad-Land-schap ’t WestVlaamse hart, een samenwerkingsverband tussen Ardooie, Hooglede, Ingelmunster, Izegem, Ledegem, Lichtervelde, Moorslede, Roeselare, Staden en de provincie West-Vlaanderen. Samen gaan de partners op zoek naar mogelijkheden en impulsen op het domein van landschappelijkheid, natuur, recreatie, educatie en erfgoed, zowel in de stad als op het platteland en met oog voor de interactie tussen beiden.

Maxigreen Stad-Land-schap maakt ook deel uit van Maxigreen, een Europees netwerk dat zijn hoofd buigt over de vraag hoe we onze erfgoedsites kunnen ontwikkelen tot multifunctionele en duurzame ruimtes. Veel aandacht hierbij gaat ook uit naar omgevingsaanleg en groeninrichting. Als partner van Maxigreen wenst StadLand-schap enerzijds expertise op te doen in binnen- en buitenland en anderzijds om ook zelf innovatieve en wervende projecten in eigen streek op gang te brengen. Op bladzijde 6 lees je meer over deze projecten. Voor meer info over Maxigreen, surf naar www.maxigreen.eu.

Knotbomen aan kapbeurt toe? Overal waar je gaat langs Vlaamse wegen, kom je knotbomen tegen. Je kent ze wel, zo van die korte en robuuste wilgen langs de beken en in de wei. Deze bomen zijn ook heel kenmerkend voor het landschap van ’t WestVlaamse hart. Omdat het onderhoud van de bomen heel wat tijd vergt, worden er steeds minder knotbomen aangeplant en verdwijnen oude exemplaren door gebrekkig onderhoud. Als het onderhoud achterwege blijft, kunnen knotbomen (bijvoorbeeld bij hevige wind) bezwijken onder het gewicht van hun eigen kruin. Ze scheuren letterlijk open. Knotbomen zijn niet alleen een verrijking voor het landschap, de holtes in de stam en het verrotte kernhout vormen een ideale schuilplaats en nestgelegenheid voor steenuilen en insecten. Stad-Land-schap zet dan ook alles op alles om deze karakteristieke en waardevolle bomen te behouden en waar mogelijk te vermenigvuldigen. Enkele jaren geleden startte het Stad-Land-schap een werking met vrijwillige knotters op. Wie een partij knotbomen heeft die dringend toe is aan een kapbeurt, kan een beroep doen op deze vrijwilligers . Deze komen gratis bij je langs om de bomen te knotten. De houtopbrengst nemen de knotters echter mee. Meer weten over deze service? Neem contact op via westvlaamsehart@west-vlaanderen.be of 051 27 55 54.

Colofon Dit magazine is een uitgave van het Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart, Streekhuis Midden-West-Vlaanderen, Peter Benoitstraat 13, 8800 Roeselare, 051 27 55 64, westvlaamsehart@west-vlaanderen.be www.westvlaamsehart.be Verantwoordelijke uitgever: Guido Decorte Werkten mee aan dit nummer: Myriam Deboysere, Roeland Vanlerberghe, Jasper Dugardeyn, Elsie Labens en Koen Vankeirsbilck Vormgeving en druk: Creative Printing - Roeselare Gedrukt op gerecycleerd, chloorvrij gebleekt papier