stad & esch & dyslexie # Bijsluiter
Dyslectisch? Laten we samen kijken wat we kunnen doen. Een betrouwbare toets, hulp en begeleiding voor leerlingen met dyslexie
Dyslexie kan voor uw zoon of dochter lastig zijn op school. Aan die dyslexie zelf is niets te veranderen. Je moet er mee leven en je moet er mee leren. Maar met goede hulp kan een leerling met dyslexie zijn doelen bereiken en dromen volgen. Al in groep 7 van de basisschool worden leerlingen van wie het vermoeden bestaat dat zij dyslectisch zijn, door ons getest. Als uw kind bij ons op school komt, weten we dus al of hij of zij dyslectisch is en extra hulp nodig heeft. De problemen waar een leerling met dyslexie tegenaan loopt, verschillen per leerling. Onze aanpak is dan ook: individuele begeleiding. Die begeleiding begint in de klas. Een laptop is een belangrijk hulpmiddel Op Stad & Esch hebben alle brugklassers een laptop. Voor leerlingen met dyslexie is de laptop een belangrijk hulpmiddel. Al onze leerlingen die dyslectisch zijn, krijgen op hun laptop het programma Kurzweil. Met die software kunnen ze boeken die ze vooraf gescand hebben, beluisteren in plaats van ze te lezen. Het kan ook andersom: ze schrijven hun antwoorden niet op, maar spreken ze in. Er zit ook een spellingsverbeteraar in het programma. Het mooie is dat de leerling die software op school ĂŠn thuis kan gebruiken. Voor dyslectische leerlingen die nog geen laptoponderwijs volgen bekijken we in overleg tussen ouders en school of de aanschaf van een laptop en de software mogelijk is.
Begeleiding in de klas Onze begeleiding is op de individuele leerling afgestemd. Alle leraren weten wie van hun leerlingen dyslectisch is en kunnen daar dus zoveel mogelijk rekening mee houden.
stad & esch & dyslexie
De leerling krijgt een dyslexiepas. Daarop is te zien op welke voorzieningen de leerling recht heeft. Zo kan de leerling extra tijd bij proefwerken krijgen, of kunnen we bijvoorbeeld afspreken dat we spelfouten niet of minder meetellen. Mocht een leerling, ondanks de maatregelen en faciliteiten tegen problemen aan blijven lopen vanwege dyslexie, dan is er nog een extra mogelijkheid: begeleiding buiten de klas.
Buiten de klas: dyslexiebegeleiders Wij hebben speciale dyslexiebegeleiders (onder andere de remedial teachers). Zij bieden hulp buiten de klas. Met deze extra begeleiding moet de leerling zelfstandig zijn schoolloopbaan kunnen volgen. Ook hierbij geldt: hoe deze hulp eruit ziet en hoe lang die duurt, is afhankelijk van wat de leerling nodig heeft. In het schooljaar zijn er drie evaluatiemomenten waarop we kijken of de begeleiding voldoende is geweest en of de begeleiding voortgezet moet worden. Blijkt dat de leerling zelfstandig verder kan, dan houden we natuurlijk nog wel een vinger aan de pols, en zo nodig kunnen we altijd weer extra hulp geven. Maar naast alles wat wíj doen, verwachten we ook dat de leerling zélf aan de bel trekt als zaken niet goed lopen en er extra begeleiding nodig is. Zowel leraren als leerlingen kunnen met hun verhalen en/of problemen terecht bij het aanspreekpunt voor dyslexie. Elke locatie heeft zo’n aanspreekpunt: • op locatie Zuideinde: Karin Staal, kstaal@stadenesch.nl • op locatie Randweg: Milly de Jong, mdejong@stadenesch.nl • op locatie Diever: Theo van de Bles, tvdbles@stadenesch.nl • op de Rechterenschool: Janneke Broere, jbroere@rechterenschool.nl
Bij twijfel: een tempoverklaring Het kan voorkomen dat de orthopedagoog na het onderzoek twijfel houdt over de vraag of de leerling dyslectisch is of niet. De leerling krijgt dan geen dyslexieverklaring maar een tempoverklaring. Die tempoverklaring geeft
stad & esch & dyslexie
recht op extra tijd tijdens toetsen. Na een jaar wordt bekeken of de leerling voldoende heeft aan deze verklaring of dat er verder onderzoek moet worden gedaan.
De extra hulp en zorg op een rij •
Brugklassers die op de basisschool nog niet zijn getest op dyslexie, worden alsnog getest. • Leerlingen met opvallend lage scores doen een aanvullend onderzoek, terwijl het onderwijskundig rapport van de leerling door de orthopedagoog wordt bekeken. • De remedial teacher en de orthopedagoog overleggen over de resultaten; dat kan betekenen dat nog aanvullend onderzoek door de orthopedagoog wordt gedaan. • De orthopedagoog stelt een beknopt begeleidingsplan op. • In de brugklas krijgt de leerling 12 weken lang één keer per week begeleiding; daarna kijken we wat de leerling verder nodig heeft. • De brugklasleerling krijgt, na de herfstvakantie, een individuele dyslexiepas. • We informeren de leraren. • De leerling kan spellingdispensatie krijgen of bijvoorbeeld extra tijd bij toetsen en tentamens. Zo nodig is er tijdelijke extra begeleiding voor leerlingen uit hogere klassen.
Meer over dyslexie Dyslexie is soms moeilijk vast te stellen Soms wordt dyslexie pas vastgesteld op het voortgezet onderwijs, terwijl er op de basisschool al wel problemen waren. Dat kan bijvoorbeeld komen doordat de problemen worden toegeschreven aan concentratie, luiheid of een lage intelligentie. Het gebeurt ook wel dat de leerling al compenserende strategieën gebruikt zoals fotografisch geheugen, raadtechnieken, logisch nadenken en effectief gebruik van algemene kennis bij het lezen. Daardoor kan de dyslexie nog niet onderkend zijn. Ook bij het leren van vreemde talen kan dyslexie pas voor het eerst naar voren komen.
stad & esch & dyslexie
Wat kan wijzen op mogelijke dyslexie • moeite met het leren van de woordjes bij de talen • moeite met het begrijpen van teksten (bijvoorbeeld de belangrijke punten eruit halen) • moeite met het leren van grote stukken tekst en het onthouden van losse gegevens • moeite met het structureren van schooltaken • concentratieproblemen • faalangst • creatief in het bedenken van ezelsbruggetjes en reminders • goed in het ontwikkelen en toepassen van compensatiestrategieën • goede gespreks- en onderhandelvaardigheden. Wat kunt u zelf doen? • Maak u geen grote zorgen over dyslexie. Zoals hier te lezen is, zijn er tal van mogelijkheden voor hulp en begeleiding. • Moedig uw kind aan. • Zorg voor regelmaat en een rustige werkomgeving. • Zorg voor goed schrijfmateriaal. • Help bij het huiswerk door: – structuur aan te brengen, – samen te plannen, – de leerstof voor te lezen, – te wijzen op verbanden en overeenkomsten, – denkend te leren in plaats van de leerstof erin stampen, – vaker en korter te studeren voor een beter resultaat. • Stimuleer uw kind om te lezen. • Praat met uw kind over die dingen die bij de begeleiding aan de orde kwamen, en oefen samen. Meer informatie? Software en hulpmiddelen: Lexima: www.lexima.nl Opdidakt: www.opdidakt.nl, www.wrts.nl Ingesproken boeken en methoden: Dedicon: www.dedicon.nl Met Google (en andere zoekmachines) is ook veel te vinden over dyslexie en over dyslexieoefeningen.