#mijnGeel
WELKE RICHTING GAAN
WE UIT
?
Beleidsplan ruimte Geel Welke richting gaan we uit? inspiratiebundel april 2021
Surf naar geel.be/mijngeel
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
Nieuwstraat
2
Beleidsplan Ruimte
BESTE BURGER, BESTE LEZER, Als eerste willen we je graag bedanken, dat je dit document in handen neemt. Want we hebben jouw hulp nodig. Geel, jouw woon- of geboorteplaats en onze stad, staat namelijk voor behoorlijk wat uitdagingen. De laatste decennia zijn we sterk veranderd: van klein stadje op het platteland naar de op één na grootste stad van de Kempen. Die ontwikkeling staat niet stil, dus dringt de vraag zich op: welke richting gaan we uit? Want de ruimte waarin wij leven, werken, studeren en ontspannen heeft een enorme impact op ons geluk en dat van de gerenaties die komen. Er rust dus een grote verantwoordelijkheid op onze schouders om op de juiste manier om te gaan met die ruimte. Die verantwoordelijkheid dragen we allemaal samen. Daarom hebben we een uitgebreid document, het beleidsplan ruimte, opgemaakt. Het is onze handleiding voor de toekomst. Een toekomst waar we samen aan gaan werken.
ONZE HANDLEIDING VOOR DE TOEKOMST In de volgende pagina’s vertellen we je graag eerst even voor welke vraagstukken Geel staat, hoe we deze zo goed mogelijk kunnen oplossen en waarom we jou daarbij nodig hebben. Het beleidsplan ruimte kan je in z'n geheel raadplegen op www.geel.be/mijngeel
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
3
Waarom is dit beleidsplan ruimte zo nodig?
4
Beleidsplan Ruimte
Waarom is dit plan nodig?
Voor deze uitdagingen staan we: 1. WE GROEIEN NOG STEEDS We zeiden het in de inleiding al: sinds de jaren 70 is Geel behoorlijk gegroeid. Als we die groei onder de loep nemen, zien we dat ons bevolkingsaantal sinds toen met 35% steeg, maar de totale bebouwde oppervlakte is wel verdubbeld. Naar schatting hebben we tegen 2030 nog eens 12% meer inwoners. Dat hoeft niemand te verbazen. We hebben namelijk een heel mooi en kwalitatief aanbod aan scholen, cultuur, groen in en vlakbij het centrum … Daar mogen we trots op zijn! Zowel het jongere segment als dat van inwoners We kunnen onze ouder dan 50 jaar gaat nog uitbreiden. Geel bevolkingsgroei niet zal dus tegelijk verouderen en verjongen. We tegenhouden en dat kunnen die bevolkingsgroei niet tegenhouden en dat hoeft ook niet. Maar we houden er wel hoeft ook niet. Maar best rekening mee. Het spreekt voor zich dat we we houden er wel die bebouwde oppervlakte niet nog eens willen best rekening mee. verdubbelen. Het is dus belangrijk dat we slim nadenken over hoe Geel wil groeien, zodat ook onze andere infrastructuren zoals (zorg)voorzieningen, onderwijs, sport, mobiliteit en publieke ruimte gecontroleerd en kwalitatief mee evolueren.
2. WE ZIJN KWISTIG MET ONZE RUIMTE Wie al eens op het eiland Malta is geweest weet het: dit mooie vakantieplekje in de Middellandse Zee is in feite een druk verstedelijkte rots, zonder veel open ruimte of natuur. Wist je dat wij in Vlaanderen procentueel meer ruimte hebben ingenomen en verhard dan eender waar in Europa? Dus ook meer dan in Malta. We hebben meer dan een derde van ons totale Vlaamse oppervlak ingenomen voor de mens, waarvan bijna de helft enkel voor gebouwen, wegen en parkings. Geel staat in Vlaanderen op plaats vier van de gemeenten met de hoogste betonsnelheid . Net geen top drie dus. Dat is niets om trots op te zijn.
waardevolle open ruimte in Holven
De bebouwing in Geel is uitgewaaierd van het compacte stadshart langs de verschillende steenwegen. Dat wil zeggen dat tot zeer recent er nog veel open ruimte voelbaar was tot in het centrum. Op sommige plaatsen is dat nog steeds zo. We moeten dus een goed evenwicht zoeken tussen de stad laten groeien en de open ruimte bewaren.
betonsnelheid: het aantal vierkante meters open ruimte dat per dag verdwijnt door bebouwing mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
5
3. WE VERERGEREN DE KLIMAATPROBLEMATIEK Onze drang naar verharding zorgt dat er minder ruimte is voor natuur, voor landbouw en voor water. Vooral dat laatste zorgt voor heel wat problemen. Omdat we ons water niet goed vast kunnen houden schommelen we tussen ‘te droog’ en ‘te nat’. Bij hevige regenval kan het beetje vrije grond dat we nog over hebben het water niet snel genoeg verwerken waardoor we in sommige gebieden al snel met onze voeten in het water staan. Tijdens droge zomers zorgt het gebrek aan grondwater dan weer voor rampzalige gevolgen in de landbouw. Ook in onze tuin verdort ons gras en sterven planten en bloemen.
Ook onze luchtvervuiling (door auto’s en industrie) heeft een impact op die biodiversiteit, net als eenzijdige aanplanting en steeds extremere weersomstandigheden. De opbrengst van landbouwgewassen en de groei van bossen gaat achteruit, volgens de Vlaamse Milieu Maatschappij. Daarbovenop komt dat er 41% minder insecten dan vroeger rondvliegen. Dat lijkt misschien positief, maar insecten zijn net enorm belangrijk voor ons. Ze bestuiven namelijk onze gewassen en groenten (zonder insecten dus geen eten) en houden hele ecosystemen in stand. Hoe meer verharding, hoe minder insecten en hoe minder biodiversiteit. Zo komen we natuurlijk in een vicieuze cirkel terecht. Tegelijk wil Geel ook binnen de eigen mogelijkheden bijdragen tot het voorkomen van verdere klimaatverandering door het voeren van een duurzaam beleid rond onder andere energie, ruimte, economie, onderwijs en mobiliteit.
6
Beleidsplan Ruimte
Luchtvervuiling (door auto’s en industrie) heeft een impact op de biodiversiteit, net als verharding, eenzijdige aanplanting en steeds extremere weersomstandigheden.
Waarom is dit plan nodig?
4. WE STARTEN DE AUTO TE VAAK
Wij Gelenaars starten voor ongeveer de helft van onze verplaatsingen tussen thuis en school/ werk de motor. Dat hebben we helaas zelf in de hand gewerkt.
Wij Gelenaars starten voor ongeveer de helft van onze verplaatsingen tussen thuis en school/werk de motor. Dit hebben we helaas zelf in de hand gewerkt, door het her en der plaatsen van woonzones, bedrijventerreinen, woonlinten, recreatiegebieden enz. Dagelijkse files richting de grote steden en een slecht ontwikkeld systeem van openbaar vervoer en trage wegen zijn hiervan de gevolgen.
Het spreekt voor zich dat dit niet enkel een enorme kost en heel wat tijdverlies met zich meebrengt. Al die auto’s die staan te draaien stoten bovendien een hoop schadelijke stoffen uit. In 2019 steeg de CO2 uitstoot in België nog bijna dubbel zoveel als het Europese gemiddelde, terwijl die eigenlijk zou moeten dalen. Oplossingen vinden voor onze mobiliteitsproblemen is nodig (denk aan Sint-Dimpna), maar ook bij nieuwe projecten moeten we aandacht besteden aan alternatieven, zoals deelsystemen en verbindingen voor de fiets, te voet of het openbaar vervoer. We moeten ook toekomstgericht denken: zal de auto binnen 10 à 15 jaar nog wel even dominant zijn als nu? autodominantie in het centrum van Sint-Dimpna
5. WAAR IS ONZE BARMHARTIGE STEDE? Wie Geel zegt, zegt ‘Barmhartige Stede’. Ook vandaag nog is het zorgen voor elkaar, het warm gevoel naar alle medemensen en de acceptatie van mensen met een beperking een belangrijk kenmerk van Geel. Onder andere door veranderingen in de maatschappij en het groeiend individualisme staan deze kenmerken wel onder druk. We willen dus ook in ons ruimtelijk beleid mensen, organisaties en functies met elkaar verbinden zodat ons gastvrije karakter niet verloren gaat.
Door veranderingen in de maatschappij en het groeiend individualisme staat de Barmhartige Stede onder druk.
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
7
6. HET VERKAVELINGSMODEL IS ACHTERHAALD
Het idee van 'het doorsnee gezin' met twee kindjes klopt niet meer met een dwarsdoorsnede van onze maatschappij.
Het idee van 'het doorsnee gezin' met twee kindjes klopt niet meer met een dwarsdoorsnede van onze maatschappij. Langs de ene kant zien we toename van kleine gezinnen, van alleenstaanden en eenoudergezinnen, langs de andere is er meer flexibiliteit en diversiteit nodig voor gezinnen met wisselende samenstelling en nieuwe huishoudvormen. Ook de vergroening en vergrijzing, migratie en de kloof tussen arm en rijk vragen om heel wat verschillende woonvormen.
De woonvormen die we het meest nodig hebben, verschuiven dus (gedeeltelijk) van het typisch Vlaamse verkavelingsmodel naar kleinere woningen, appartementen en aangepaste woningen. Goedkoop wonen wordt steeds moeilijker, de problematiek rond huisvesting van zwakkere sociaaleconomische groepen geraakt niet vanzelf opgelost. Als overheid spelen wij hier dus een belangrijke rol in.
MAAR DÍT IS DE ALLERGROOTSTE UITDAGING Onze allergrootste uitdaging: we hebben een ommezwaai nodig in onze manier van denken, van wonen en van leven om de bovenstaande uitdagingen, de maatschappelijke kost en ruimtebeslag aan te kunnen pakken. Geel wil niet zomaar blijven groeien. We willen geen onpersoonlijke stad worden, maar juist onze dorpskwaliteiten blijven behouden. Daarnaast is Geel een van de best uitgeruste steden in Vlaanderen op het vlak van onderwijs en stadgevoel. Daar mogen we trots op zijn. We moeten dus nadenken over een slimmer Geel. We willen de beste toekomst voor de stad. En dus ook voor jou.
8
Beleidsplan Ruimte
Waarom is dit plan nodig?
EEN HOOG PRIJSKAARTJE VOOR ONS ALLEMAAL Ons huidige verstedelijkingsmodel is niet goed voor onze portemonnee. Als we alle lintbebouwing in Geel achter elkaar zouden leggen, komen we er bijna mee tot in Amsterdam. 121 km om precies te zijn. Die versnipperde bebouwing zorgt voor een hoog prijskaartje voor onze maatschappij: een gebouw buiten de stadskern heeft bijna 10 keer meer infrastructuur nodig dan een gebouw in de stadskern. De kost daarvan is 7 keer hoger. Ook de kosten voor de mobiliteit (x 2) en voor het ruimtebeslag (x 4,5) zijn veel groter bij verspreide bebouwing, dan in de stadskernen. De kost voor infrastructuur per gebouw is 7 x hoger bij verspreide bebouwing dan in de stadskern.
92
€9
stadskern 9m
4
.27 €7
x7 maatschappelijke kost infrastructuur per gebouw per jaar
verspreide bebouwing 86 m
infrastructuur per gebouw
Je staat hier misschien niet bij stil, maar als stad hebben wij een groot deel van ons budget (en dus ook jouw belastinggeld) nodig voor de aanleg en het onderhoud van riolering, verlichting, wegen en fietspaden bij verspreide bebouwing. Dat is geld dat we niet kunnen investeren in andere dingen die onze gemeente ten goede komen. En dat is spijtig. Toen de Vlaamse Overheid samen met VITO ging berekenen hoeveel het ons als maatschappij zou kosten om dit probleem op te lossen, stootten we op een verrassende conclusie: we kunnen 1,7 miljard per jaar besparen door enkel nog te bouwen binnen de ruimte die al ingenomen is. Die besparing zit niet alleen op die extra infrastructuur, maar ook op stilstaan in de file, op ongevallen, op de ecologische gevolgen van onze bebouwing … We leggen je verder in dit document graag uit hoe we dat kunnen aanpakken.
Als stad hebben wij een groot deel van ons budget (en dus ook jouw belastinggeld) nodig voor verspreide bebouwing. Dat geld kunnen we dus niet investeren in andere dingen. En dat is spijtig.
lintbebouwing: Bebouwing buiten een centrum langs verbindingswegen of een kanaal, waar nog veel open ruimte achter ligt, meestal vanuit de historie gegroeid infrastructuur: riolering, verlichting, wegen en fietspaden
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
9
Ten Aard
10
Beleidsplan Ruimte
Waarom is dit plan nodig?
Hoe gaan we om met die uitdagingen? Misschien gaan nu volgende vragen door jouw hoofd: ‘Wat moeten we dan wél doen?!’ ‘Moet alles wat er nu is dan weg?!’ of ‘Hoezo, ben ik dan fout bezig?!’. Laat ons je geruststellen. We willen niemand in hokjes duwen van ‘goed’ of ‘fout’. Maar het is wél belangrijk dat we, met de kennis die we nu hebben, betere keuzes gaan maken voor de toekomst.
1. ALLES BETER BEREIKBAAR MAKEN Kort door de bocht. Eigenlijk weten we allemaal wat de beste oplossing is voor zowel ons fileleed als onze verspreide bebouwing: we zorgen dat alles wat dichter bij elkaar ligt en beter bereikbaar is. Dat wil daarom niet zeggen dat we ons centrum gaan volbouwen met torens en allemaal op een zakdoek gaan wonen. Nee, het is net de uitdaging, zowel voor ons als stad als bouwheren en architecten, om dit op een creatieve manier aan te pakken. Door alles meer centraal te brengen, stimuleren we mensen om meer te voet en met de fiets te gaan. We krijgen zo ook de kans om véél meer open en groene ruimte beschikbaar te stellen voor iedereen. Zo creëren we een aangenamere leefomgeving waarin je niet elke morgen de auto in moet om je kinderen naar school te brengen of een half uur in de file staan om op je werk te geraken.
We creëren een leefomgeving waarin je niet elke morgen de auto in moet om je kinderen naar school te brengen of in de file staan om op je werk te raken.
We weten dàt er de komende jaren nog woningen zullen bijkomen. Laat ons dus vooral slim omspringen met de bebouwing die we vanaf nu toevoegen. Door bijvoorbeeld bepaalde functies te delen en efficiënter en innovatiever te bouwen, kunnen we ruimte openlaten. Ook dat is heel belangrijk in een stad.
Een voorbeeldje van hoe het anders kan? Kijk naar project Velodroom, waar in het midden een zone collectief groen wordt voorzien.
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
11
2. ONZE MENTALITEIT VERANDEREN Ook door meer dingen te delen kunnen we heel wat kosten én plaats besparen. De opmars van bijvoorbeeld deelsteppen, -fietsen en -auto’s tonen ons dat er daar nog heel wat potentieel zit. Ook gereedschap, huishoudmachines en zelfs tuin-, of wasruimte binnen een project kunnen we delen. Denk jij nu spontaan: ‘delen is toch nog wat te alternatief voor mij hoor’. Denk dan maar aan deelvoorbeelden die wij heel normaal vinden zoals een bibliotheek, de babytheek, een thuiszorgwinkel of verhuurdiensten van machines. Vroeger was het schering en inslag om dingen samen aan te kopen of met elkaar te delen, omdat er gewoonweg niet genoeg geld of behoefte was om alles zelf te kopen. We laten dus het idee dat we alles zelf moeten bezitten best los. Zo’n mentaliteitsverandering heeft wat tijd nodig. Maar tegelijkertijd kan het ook heel snel gaan. Kijk maar naar het rookverbod. Vroeger was het nog heel normaal om op een openbare plaats, zoals op café of zelfs op het werk, een sigaret op te steken. Probeer dat nu nog maar eens …
De Bib is een goed voorbeeld van deeleconomie
12
Beleidsplan Ruimte
Denk jij nu spontaan: 'delen is toch wat te alternatief voor mij hoor'. Denk dan maar aan deelvoorbeelden die wij heel normaal vinden, zoals de bibliotheek.
Waarom is dit plan nodig?
3. ONZE OPEN RUIMTE GOED BEWAKEN Eerder in dit document kon je al lezen dat Vlaanderen 1,7 miljard per jaar kan besparen met een onmiddellijke betonstop. Maar wat is dat nu, zo’n betonstop? In 2016 legde de Vlaamse regering vast dat nieuwbouw vanaf 2040 verboden is buiten de kerngebieden van steden en gemeenten. Hiermee willen we voorkomen dat Vlaanderen helemaal volgebouwd geraakt, we willen dat het landschap minder wordt versnipperd en we weer meer open ruimte hebben om van te genieten.
We kunnen 1,7 miljard per jaar besparen met een onmiddellijke betonstop. Maar wat is dat nu, zo’n betonstop?
Wist je dat Geel de eerste Vlaamse stad is die deze betonstop in een plan heeft gegoten? We geven duidelijk aan waar nog wél gebouwd mag worden en aan welke ruimte we niet (meer) aankomen. Voor gebieden die nog wel voor bebouwing in aanmerking komen, is bovendien een duidelijke fasering opgesteld. Concreet wil dat zeggen dat we zoveel mogelijk van de nieuwe woningen in de bestaande woonkernen realiseren. Op sommige plaatsen in de stad (bijvoorbeeld aan de ring, of aan het station) kan dat via hoogbouw, maar op andere plaatsen vooral door wat kleinere woningen of appartementen met meer gedeelde ruimten te voorzien. Grote projecten worden geband uit de landelijke dorpen. Daar krijgt vooral een mix van wonen, scholen, kinderopvang en lokale winkels voorrang.
SAMEN MET JULLIE BEDACHTEN WE DIT PLAN Om dit op de juiste manier te doen hebben we een plan uitgedacht, samen met jullie. Sinds 2014 spraken we met inwoners en expertgroepen, organiseerden we dorps- en stadsdebatten, dialoogcafés en infomarkten. Samen maakten we dit beleidsplan ruimte op voor Geel. Dat plan is ons instrument om de juiste richting aan te houden in de beslissingen die we nu en in de toekomst moeten nemen voor de beste versie van Geel. De beste leefomgeving voor iedereen. Dus ook voor jou.
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
13
Hoe gebruiken we zo'n beleidsplan ruimte?
14
Beleidsplan Ruimte
Hoe gebruiken we dit plan?
Het is een werkdocument 1. VAN GROTE LIJNEN VOOR DE KOMENDE DECENNIA In het beleidsplan ruimte leggen we de grote lijnen vast waar we naartoe willen met Geel. Een overkoepelend kader – ook wel strategische visie – dat vaststaat voor de komende 20, 30 jaar beschrijft onze ambities en doelstellingen. Omdat dit overkoepelende kader zo breed is, hebben we het opgedeeld in vijf grote thema's, of beleidskaders.
2. NAAR ACTIES IN HET MEERJARENPLAN
Elk beleidskader bundelt àl onze ambities voor dat thema. De acties die wij prioriteit willen geven de komende jaren hebben hun weg gevonden naar het meerjarenplan.
Elk beleidskader bundelt al onze ambities, alle acties die mogelijk én wenselijk zijn om te doen voor een specifiek thema. Opgeteld is dat een hele lijst. Dat noemen we een actieprogramma. Daarin bouwden we ook een systeem om de uitvoering van het plan regelmatig te evalueren en indien nodig bij te sturen. Helaas hebben we maar budget en tijd om per jaar een aantal projecten uit te voeren. De acties die wij prioriteit willen geven de komende jaren hebben daarom hun weg gevonden naar het meerjarenplan.
Dat wil zeker niet zeggen dat nieuwe ideeën niet welkom zijn. Aanpassingen zijn mogelijk, maar ze moeten wél passen binnen het strategische kader.
BELEIDSPLAN RUIMTE GEEL
strategische visie
beleidskader 1 ‘leefbare dorpen’
beleidskader 2 ‘veelzijdige stad’
beleidskader 4 ‘publieke ruimte mobiliteit’
beleidskader 3 ‘duurzame bedrijvigheid’
beleidskader 5 ‘open ruimte’
actieprogramma
onderzoeksrapporten
nota procesverloop en communicatie
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
15
3. MET VEEL ONDERSTEUNEND MATERIAAL Zo'n enorm plan is natuurlijk gebaseerd op heel wat onderzoeken. Om onze beleidskaders zo leesbaar mogelijk te maken, bundelden we al het onderzoeksmateriaal en alle mogelijke achtergrondinformatie in onderzoeksrapporten. Wie dus écht diep in het beleidsplan ruimte wil duiken, kan deze ook raadplegen. Naast alle inhoudelijke documenten is er ook een nota 'procesverloop en communicatie'. Die illustreert hoe het beleidsplan tot stand is gekomen op basis van de input van vele Gelenaars en experten. Je kan het volledige beleidsplan ruimte raadplegen op: www.geel.be/mijngeel
WE GAAN EEN DUIDELIJKE RICHTING UIT, AL ONZE ACTIES KADEREN BINNEN EEN GROTER GEHEEL Het ruimtelijk beleidsplan staat niet in steen gebeiteld, het is een werkdocument waaraan we alle mogelijke ideeën en plannen kunnen aftoetsen. Het lijkt misschien iets groot of ver-van-mijn-bed, maar eigenlijk zijn we er zelfs op dit moment al mee bezig. Denk aan het project Stationsomgeving of de Bloemmolens. We gaan als stad een duidelijke richting uit, al onze acties kaderen binnen een groter geheel.
16
Beleidsplan Ruimte
De Werft
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
17
Wat houdt het beleidsplan ruimte in?
18
Beleidsplan Ruimte
Wat houdt het plan in?
Dit zijn de 8 grote ambities Er zijn acht grote ambities die we willen waarmaken, onze overkoepelende doelstellingen. Dit zijn de toetsstenen van alle acties die we ondernemen. Past een nieuw idee niet onder een (of meer) van de doelstellingen? Dan voeren we het niet uit.
1. WE BESCHERMEN ONZE OPEN RUIMTE In tegenstelling tot andere steden heeft Geel nog veel open, groene ruimte, zelfs tot diep in ons centrum. Belangrijk is dus dat we die open ruimte niet meer beschouwen als 'restruimte' of plaats om nog iets op te zetten ... Die open ruimte willen we koste wat kost beschermen want ze vervult verschillende belangrijke rollen; natuurgebied, landbouwpercelen, wandel- en fietspaden, wateropvang, biodiversiteit ... We gebruiken deze open ruimte als 'grens': buiten We gaan de sluipende woonkernen mag er geen bijkomende ruimte de verstedelijking tevoor stedelijke functies (wonen, werken, voorgen en beschermen zieningen) meer worden ingenomen. We willen ze ook nog beter benutten door de aanleg van onze open ruimte. nieuwe trage wegen te stimuleren en ook gebieden (deels) te herbestemmen van woonzone of woonuitbreidingsgebied naar een open ruimte functie. Zo gaan we sluipende verstedelijking tegen en beschermen we onze open ruimte. AMBITIE: de stad wil de bijkomende ruimte die we innemen met stedelijke functies binnen de open ruimte zoveel mogelijk voorkomen en dit na 2030 zelfs volledig stopzetten.
2. WE BENUTTEN ONZE RUIMTE ZUINIG We nemen dus geen nieuwe, extra ruimte meer in. Dat wil zeggen dat we slim moeten omgaan met de ruimte die we nog wel kunnen gebruiken. Het is dus belangrijk om beter én intensiever gebruik te maken van onze ruimte. Dat kan door binnen de bestaande bebouwde ruimte te gaan kijken hoe we onbebouwde of onderbenutte terreinen kunnen (her)gebruiken, door projecten zoveel mogelijk te koppelen aan het openbaar vervoer braakliggende grond aan Werft
trage wegen: paden of wegen bestemd voor niet-gemotoriseerd verkeer zoals wandelaars, fietsers en ruiters mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
19
of het netwerk van trage wegen en door meer activiteiten op éénzelfde ruimte te laten plaatsvinden - uiteraard met het nodige respect voor leefbaarheid en draagkracht. Dit noemt men een hoger 'ruimtelijk rendement' .
Onze dorps- en stadskernen meer compact maken is positief voor onze economie, onze maatschappij én de natuur.
We zetten dus in op de herontwikkeling van bestaande, bebouwde ruimte, op het stimuleren van slimme functie-combinaties, van zuinig ruimtegebruik en verdichting. Hoewel je misschien huivert van het woord 'verdichting', zijn er talrijke voordelen. Onze dorps- en stadskernen compacter maken is positief voor: − de economie: minder files, meer kansen voor kleinhandel, lagere kosten voor riolering, elektriciteit en wifi − de maatschappij: minder wateroverlast bij hevige regenval, verhoogde levenskwaliteit en meer sociaal contact − de natuur: aaneengesloten natuur zorgt voor meer overlevingskansen. Natuurlijk moet deze groei goed begeleid worden. In nieuwe projecten (op de juiste locaties) gaan we zuinig en efficiënt om met ruimte, naar analogie met de kwaliteiten van de omgeving. We mogen Geel ook niet té snel laten groeien, zodat voorzieningen zoals scholen, rusthuizen, crèches en zorgvoorzieningen het tempo kunnen volgen. AMBITIE: de stad wil sterk inzetten op transformaties binnen het bestaand bebouwd gebied en -in vergelijking met de ontwikkelingen van de laatste decennia- zorgen voor hogere dichtheden bij nieuwe ontwikkelingen zonder afbreuk te doen aan de leefkwaliteit.
3. WE RESPECTEREN DE IDENTITEIT VAN GEEL
Bloemmolens Ten Aard
Een project in Holven is anders dan in het centrum van Geel en ook niet hetzelfde als in de dorpskern van Bel. Geel heeft een prachtige, complexe eigen identiteit waar we trots op moeten zijn. Het is belangrijk dat we hier in nieuwe ontwikkelingen rekening mee houden, want dat is in het verleden helaas niet altijd gebeurd. Daardoor ging soms belangrijke ontmoetingsruimte verloren, werden waardevolle historische gebouwen gesloopt of grote eeuwenoude bomen gekapt. Dat wil niet zeggen dat we terug moeten naar de situatie van vroeger, of dat niets meer kan. Geel zal altijd blijven veranderen, zoals iedere stad en ieder dorp.
AMBITIE: de stad wil zorgen dat nieuwe plekken passen bij het DNA van Geel, door bij nieuwe projecten goed te kijken naar de kwaliteiten van de plek waar ze ontwikkeld worden en door hier ook in een vroegtijdig stadium met de bewoners over in gesprek te gaan. ruimtelijk rendement: Een hoger ruimtelijk rendement creëren gebeurt door meer activiteiten op eenzelfde oppervlakte te organiseren zonder afbreuk te doen aan de leefkwaliteit, en dit op de best gelegen plaatsen. 20
Beleidsplan Ruimte
Wat houdt het plan in?
4. WE WERKEN AAN KWALITEITSVOLLE PUBLIEKE RUIMTE EN DUURZAME MOBILITEIT We gaan uit van het principe dat we ontwerpen voor mensen, niet voor auto's. Dat wil zeggen dat we voetgangers en fietsers voorop plaatsen in het vastleggen van vervoersmogelijkheden van nieuwe projecten. Zo maken we de shift naar een duurzaam mobiliteitsbeleid waarbij milieuvriendelijke verplaatsingen (te voet, per fiets, met het openbaar vervoer) naar voor worden geschoven en doorgaand verkeer uit dichtbevolkte gebieden wordt geweerd. Ook de publieke ruimte (pleinen, speelruimten, locaties voor sport en recreatie, wegen, parkeerplaatsen, bermen enz.) verdient de nodige aandacht. Hier speelt namelijk een groot deel van het sociaal leven zich af. Het is dus een belangrijk deel van onze woon- en werkomgeving.
trage wegen als alternatief voor drukke straten
AMBITIE: de stad zal de publieke ruimte in Geel opwaarderen zodat deze in de toekomst haar sociale rol als ontmoetingsruimte voor alle Gelenaars kan vervullen en ze een inclusieve samenleving en duurzame mobiliteitskeuzes optimaal stimuleert.
5. WE STIMULEREN VERNIEUWENDE WOONPROJECTEN Nieuwe woonprojecten hebben voor lange termijn een heel grote invloed: wat maar even kost om te bouwen, staat er vaak tientallen jaren. Nog meer dan vroeger dus, willen we mee zoeken naar kwaliteitsvolle oplossingen voor de demografische en culturele uitdagingen van Samen met alle vandaag. Als stad willen wij hier een actieve rol als 'projectregisseur' opnemen. Dat wil zeggen betrokkenen sturen dat we samen met alle betrokkenen het project we een project in de in de juiste richting sturen, rekening houdend met juiste richting. ieders behoeften en bezorgdheden. We zijn dus vragende partij om van in het begin te overleggen met mogelijke initiatiefnemers-ontwikkelaars om hen te informeren en begeleiden. Dit schept niet enkel duidelijkheid, het zorgt ook voor tijdswinst, omdat we achteraf niet moeten bijsturen of corrigeren. Daarnaast willen we ook de maatschappelijke kosten voor een deel terugleggen bij de veroorzaker. Op pagina 9 in het vorige hoofdstuk kon je lezen waarom dit zo nodig is. AMBITIE: de stad wil als regisseur optreden bij vernieuwende woonprojecten.
cohousing Lovendegem
typologieën Groen Zuid Antwerpen-Hoboken
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
21
6. WE VERSTERKEN ONZE ROL IN DE REGIO Wist je dat Geel de beste uitrustingsscore heeft van alle kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen? We hebben een belangrijke regionale rol op het gebied van onder andere zorg, handel, horeca, cultuur, bedrijvigheid, sport en onderwijs. We beseffen dat dat een toppositie is, dus willen we er alles aan doen om deze te versterken en onze troeven nog verder uit te spelen. Het vergroten van die centrumrol vraagt om een open dialoog met alle betrokken partijen en onderzoek hoe de verschillende troeven elkaar kunnen versterken. Dit zal ongetwijfeld gepaard gaan met een dynamiek van groei. Daar kiezen we resoluut voor kwaliteit, met respect voor de identiteit van Geel en voor de maximale bescherming van de open ruimte. We willen niet de grootste stad in de Kempen worden, wèl de meest aangename.
We hebben een belangrijke regionale rol op het gebied van onder andere zorg, handel, horeca, cultuur, bedrijvigheid, sport en onderwijs.
AMBITIE: het ruimtelijk beleid van Geel moet een kader bieden om de kwaliteiten en troeven van Geel maximale ontplooiingskansen te geven en om ervoor te zorgen dat Geel niet de grootste stad van de Kempen wordt, maar wel de stad waar het het beste wonen is en het prettigst om te ondernemen.
7. WE DRAGEN BIJ TOT EEN INCLUSIEVE EN ZORGZAME SAMENLEVING We willen dat iedereen zich welkom voelt en zich kan ontplooien in Geel, ongeacht achtergrond, cultuur, financiële positie enz. Op ruimtelijk vlak uit zich dat in verschillende dingen: een sociale mix in woonprojecten, publieke ruimte en informele (werk)plekken waar mensen kunnen samenkomen en projecten opstarten, en door plaats te voorzien voor spel en recreatie. Ook de 'Barmhartige Stede' krijgt een hedendaagse invulling, onder andere doordat er steeds meer zal worden gewerkt aan de verweving van verschillende functies, zoals zorg, onderwijs, cultuur, diensten en wonen.
iedereen telt mee op het Festival Special (bruisendgeel.be, 2016)
22
Beleidsplan Ruimte
Wat houdt het plan in?
Geel is en blijft een stad waarin we zorgen voor elkaar, waar iedereen mee kan doen, waar iedereen mee telt en waar iedereen maximale kansen krijgt om zichzelf te ontwikkelen. AMBITIE: er wordt door de inwoners, ondernemers en organisaties een nieuwe invulling gegeven aan Geel als Barmhartige Stede die nog altijd vooruitstrevend en spraakmakend is.
8. WE ZETTEN IN OP DUURZAME ENERGIE We zitten op een keerpunt wat energie betreft: fossiele brandstoffen worden schaarser en ze hebben een negatief effect op ons klimaat, aan nucleaire energie zijn dan weer grote risico's verbonden. Een duurzaam ruimtelijk beleid probeert onze energiebehoeften te beperken, door alles bijvoorbeeld compact, energiezuinig en milieuvriendelijk in te richten. Tegelijkertijd stijgt onze vraag naar elektriciteit wel, mede door de elektrische wagen.
We schakelen stilaan over op hernieuwbare energie. Maar hernieuwbare energie heeft ook plaats nodig.
We schakelen dus stilaan over op hernieuwbare energie. Maar hernieuwbare energie heeft plaats nodig. Zowel de installaties zelf (windturbines, biogasinstallaties, fotovoltaïsche installaties op de begane grond ...) als de bijbehorende infrastructuur voor de distributie en de tussentijdse opslag van grondstoffen en energie (elektriciteitsnetten en omvormingsstations, gasleidingen, straten en gebouwen) nemen ruimte in en concurreren hierdoor met andere bestemmingen en interesses voor deze ruimte. Ze zijn vaak ook goed zichtbaar en kunnen voor overlast zorgen. Het beleidsplan ruimte houdt hier dus best rekening mee. AMBITIE: de stad wil klimaatneutraal zijn in 2040.
windmolens aan E313
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
23
BELEIDSKADER 1
Leefbare dorpen
Stelen
Hier lopen we tegenaan ONZE DORPEN EXPLODEREN, MAAR TEGELIJKERTIJD VERLIEZEN WE ELKAAR Sinds 1970 trekken veel mensen weg uit de stadskern naar het woonideaal van een alleenstaande woning in het groen, weg van de drukte. Zo explodeerden onze dorpen op korte termijn en liepen ze al snel in elkaar over. Deze nieuwe dorpsbewoners winkelen vaak niet in het lokale winkeltje en oefenen hun beroep en activiteiten ergens anders uit. De veroudering van de oorspronkelijke bevolking en de leegloop van sociale samenhang zorgt dat het voorzieningenniveau nog meer slinkt. Mensen herkennen hun dorp niet meer en maken zich zorgen over de toekomst.
24
Beleidsplan Ruimte
Leefbare dorpskernen
Toch identificeren we ons vaak meer met ons eigen dorp of onze parochie dan met de stad Geel. Zo schrijven inwoners van de dorpen hun kinderen bijvoorbeeld het liefst in op de dorpsschool. De stad ziet de dorpen als belangrijke plaatsen waar mensen graag wonen, werken en vertoeven. Vandaar dit eerste thema 'leefbare dorpen'.
De reflex om woningen bij te bouwen voor meer levendigheid in onze dorpen is niet de juiste.
Wanneer we spreken over ‘leefbare' dorpen is het belangrijk om te beseffen dat leefbaar niet hetzelfde betekent als ‘groei’. Sterker nog, sommige van onze dorpen zijn het slachtoffer van hun eigen succes. Ze zijn té sterk gegroeid. We willen dus inzetten op maatregelen die de identiteit van onze dorpen helpen bewaren en de gemeenschapsvoorzieningen ondersteunen.
ONZE REFLEX IS NIET DE JUISTE Uit onderzoek blijkt dat onze reflex om extra woningen bij te bouwen voor meer levendigheid in onze dorpen niet de juiste is. Dit hebben we wél nodig: − Basisvoorzieningen zoals kleuter- en lager onderwijs, kinderopvang, verenigingen, dorpscafé, sport, dagelijkse behoeften zoals een buurtwinkel, postpunt, bakker, beenhouwer, zorg en trage wegen. − Een hecht dorpsgevoel zodat bewoners zich met elkaar verbonden voelen. Dit is natuurlijk een gevoel, maar we kunnen dit wel faciliteren met goed ingerichte en veilige publieke ruimte. We willen ook initiatieven van burgers ondersteunen die de samenhang bevorderen. − Identiteit van het dorp behouden door te zorgen dat nieuwe ontwikkelingen in lijn zijn met het DNA van het dorp. − Kwalitatief en verzorgd wonen d.w.z. geen leegstand, verkrotting of braakliggende terreinen. − Basisbereikbaarheid als prioriteit: we zetten vooral in op snelle, veilige en comfortabele fietsverbindingen of collectief vervoer.
WE MOETEN ONZE ROL ALS STAD OPNEMEN Er is een sectoroverschrijdende aanpak nodig op het gebied van zorg, erfgoed, landschap, mobiliteit, sport, economie, wonen enz. Door de veranderingen in onze samenleving –denk aan gescheiden ouders, migratie, nieuwe huishoudens, studenten en de groeiende spanning tussen arm en rijk– is er ook nood aan nieuwe of aangepaste woonoplossingen. Als overheid is het noodzakelijk dat we hier in ondersteunen en investeren.
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
25
Dit gaan we er aan doen 4 PRINCIPES VOOROP
De grootte van een dorp bepaalt niet of het al dan niet aantrekkelijk is om te wonen.
Er is dus een mentaliteitsomslag nodig, waarbij 'leefbaar' niet meer gelijkstaat aan 'groei'. De grootte van een dorp bepaalt niet of het al dan niet aantrekkelijk is om te wonen. Sommige dorpen kùnnen zelfs niet meer uitbreiden omdat ze tegen de grenzen van de open ruimte botsen, die we willen bewaren (zie pagina 19). Die leefbaarheid vullen we dus op een andere manier in. Dat doen we door de woonkernen op de juiste wijze te versterken, de identiteit van de dorpen te bewaren en gemeenschapsvoorzieningen te ondersteunen.
luchtfoto Bel (geel-bel.be)
Concreet stellen we hier 4 principes of krachtlijnen voorop: −
−
−
−
26
Beleidsplan Ruimte
Groei op maat van het dorp; uit onderzoek blijkt dat er veel meer ruimte is voor extra woningen dan dat er behoefte is op lange termijn. We geven dus niet al die gronden tegelijkertijd vrij. Zo kunnen de lokale gemeenschappen zacht groeien en blijft de identiteit van het dorp behouden. Hoger ruimtelijk rendement; we moeten meer doen met dezelfde ruimte. Binnen de dorpen, op passende plaatsen, mogen meer woningen per hectare gerealiseerd worden dan vroeger. Zo gaan de kosten van nieuwe woningen ook dalen. Deze projecten moeten wel altijd goed worden gemotiveerd. De stad zal dit goed opvolgen. Zorgen voor kwaliteit bij nieuwe projecten; we ondersteunen en begeleiden potentiële ontwikkelaars vanuit een rol als projectregisseur (zie pagina 21). Samen met inwoners; ruimte wordt niet enkel gemaakt door de overheid of een ontwikkelaar, ook door de mensen die ze dagelijks gebruiken. We willen dus een open en positieve houding tegenover initiatieven van inwonerscollectieven en buurtnetwerken hanteren. Een voorbeeld van zo'n samenwerking is het ontmoetingscentrum Bonten Hannen voor het verenigingsleven van Oosterlo.
Leefbare dorpskernen
Deze tools gaan we gebruiken WONINGBOUWPROGRAMMATIE De woningbouwprogrammatie geeft aan welke nu nog onbebouwde delen in woon(uitbreidings)gebied voor 2025 eventueel kunnen worden ontwikkeld. Alle andere gebieden worden bevroren tot minstens 2030 of kunnen zelfs herbestemd worden naar een andere functie. Op deze manier kunnen we heel goed in de gaten houden dat er niet teveel woningen bijkomen om zacht te kunnen groeien. Deze programmatie is opgesteld voor een beleidsperiode van 2020 tot 2030. Je kan de verschillende kaarten en de toelichting bekijken in het volledige beleidsplan ruimte. RICHTLIJNEN VOOR VERDICHTING EN HOGER BOUWEN Ons ruimtelijk rendement moet omhoog om onze open ruimte te beschermen. Dat doen we op een verantwoorde manier. Waar gaan we huizen dichter bij elkaar plaatsen? Waar bouwen we hoger? Waar herontwikkelen we strategische plekken en waar kunnen we ruimte voor verschillende doeleinden gebruiken? In een aantal richtlijnen formuleren we hier duidelijk een antwoord op. Raadpleeg de richtlijnen en ideeën in het volledige beleidsplan ruimte. VERANTWOORDINGSNOTA Wie een nieuw woonproject van een bepaalde omvang wil ontwikkelen in Geel, zal een verantwoordingsnota moeten opstellen. Daarin geef je als initiatiefnemer de motivatie van het project mee aan het stadsbestuur, toon je dat het project past op de voorgestelde locatie en je rekening houdt met de omgeving. Lees meer details in het volledige beleidsplan ruimte.
Wie een nieuw woonproject van een bepaalde omvang wil ontwikkelen, zal een verantwoordingsnota moeten opstellen.
KLEINHANDEL EN VOORZIENINGEN Iedereen moet toegang kunnen hebben tot een lokaal aanbod aan dagelijkse benodigdheden. Dan denk je meteen aan een buurtwinkel, al is dat niet altijd evident en economisch haalbaar in sommige uitgestrekte zones. Dit effect wordt versterkt door inwoners die elders winkelen want hoe minder klanten, hoe minder aanbod. Om dit tegen te gaan willen we in sommige dorpen plaatsen afbakenen en als locatie voor kleine handelaars promoten. We staan open voor nieuwe concepten (tijdelijke winkels, panden delen, afhaalpunten/hubs, mobiele voorbeeld: buurtkar met wekelijkse routes door de winkels/foodtrucks enz.). dorpen in de gemeente Bornem
Voor de concrete acties en instrumenten verwijzen we je graag door naar het beleidskader Leefbare dorpen in het beleidsplan ruimte. mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
27
WAT VINDT HIJ?
Mathias, 29 geëngageerde medewerker lokaal bestuur • was jarenlang lid en leider bij Sint-Aloysiusscouts • zat mee in de raad van bestuur van het ontmoetingscentrum in Winkelomheide • is nu actief bij voetbalclub Alberta
WAT VIND JIJ?
28
Beleidsplan Ruimte
WELKE RICHTING GAAN WE UIT VOLGENS JOU? Onze ruimte wordt schaarser dus we moeten goed nadenken over hoe we ze invullen. Winkelomheide bijvoorbeeld is een van "We mogen geen de snelst groeiende delen binnen Geel. We mogen 'slaapgemeentes' daar geen ‘slaapgecreëren waar meente’ van maken waar mensen enkel de mensen enkel de nacht doorbrengen. Zelf woon nacht doorbrengen." ik nu in het centrum en daar is mobiliteit een gevoelig punt. Ik weet dat het geen populaire mening is (lacht), maar ik vind dat we binnen de ring, waar het kan en wenselijk is, beperkt hoger mogen bouwen. Als we dit op een verstandige manier doen, houden we broodnodige open ruimte over. We kunnen nu eenmaal niet alles volbouwen met losstaande woningen. En de meeste mensen beseffen volgens mij wel dat er iets moet gebeuren …
Het volledige beleidsplan ligt ter inzage op www.geel.be/mijngeel tijdens het openbaar onderzoek kan je daar ook jouw bedenkingen formuleren en doorgeven
Veelzijdige stad
BELEIDSKADER 2
Veelzijdige stad
Ontmoetingsruimte is verruild voor parking
Hier lopen we tegenaan GEEL IS GEEN TYPISCHE STAD We zijn nooit een compacte stad geweest met een historisch centrum en latere uitbreidingen. Omdat we onze woningen bouwden naast verbindingswegen bleef (en blijft) er nog veel groene ruimte over. Bewoners zijn dol op de rust en de open ruimte van Geel. Bovendien is er nog een heel sterk sociaal netwerk van clubs, verenigingen en mensen die elkaar kennen. Geel leek altijd al meer op een dorp dan op een stad. Tegelijk heeft Geel op verschillende vlakken wel een bovenregionale uitstraling gekregen. Geen van de andere kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen heeft een vergelijkbaar niveau qua onderwijs, zorg en cultuur. Er wordt lustig bijgebouwd en de meeste historisch waardevolle panden bevinden zich op
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
29
zulke interessante plaatsen dat ze vaak door projectontwikkelaars worden opgekocht en vervangen. Daarnaast verdwijnen veel van onze zorgfuncties naar de stadsrand en zijn vrijwilligers steeds moeilijker te vinden, waardoor ook ons verleden als Barmhartige Stede in gevaar komt. Door de combinatie van bovenstaande factoren heerst helaas het gevoel dat onze identiteit stilaan aan het verdwijnen is.
Hoe kunnen we ons dorpse karakter behouden en de stad verder versterken voor de uitdagingen waar we voor staan?
De vraag is dus hoe we ons dorpse karakter kunnen behouden en toch de stad verder kwalitatief kunnen versterken voor de uitdagingen waar we voor staan, zoals de groei in ons inwonersaantal, de achteruitgang van ons handelscentrum, de mobiliteitsproblematiek, de stijgende druk op onze stedelijke voorzieningen, de toenemende individualisering en de juridisch harde bestemming van vele waardevolle groene ruimten.
groene ruimte bij Sint-Dimpna
KONING AUTO RIJDT IN CIRKELS Nu is de auto koning in het centrum, terwijl we dagelijks vloeken op het verkeer aan bijvoorbeeld Sint-Dimpa. Nog maar weinig straten zijn veilig voor kinderen om te spelen, ontmoetingsruimte wordt verruild voor parking, fietsers en voetgangers krijgen vaak enkel de ‘restruimte’ die overblijft na het intekenen van plaats voor de auto. Doordat we automatisch in die auto stappen voor alle verplaatsingen, loopt ook ons handelscentrum stilaan leeg. Alle bestemmingen (sportschool, winkel, school …) raken zo nog meer verspreid, zodat we bijna niet anders kunnen dan opnieuw de auto nemen. Zo komen we natuurlijk in een vicieuze cirkel terecht. Het wordt tijd dat we de auto terug van de troon stoten en ruimte maken voor mensen. Door alles terug meer naar de kern te brengen zorgen we voor een goede bereikbaarheid. parking de Werft
30
Beleidsplan Ruimte
Veelzijdige stad
Dit gaan we er aan doen 6 GROTE KRACHTLIJNEN We onderzochten welke elementen in de verschillende stadsdelen onze identiteit bepalen, zodat we ze kunnen gebruiken als basis voor hoe we willen dat onze toekomst er uitziet. −
−
−
−
−
−
Kwalitatieve groei; er is nog heel wat oppervlakte in de stad open. Stel dat we die allemaal op korte termijn zouden bebouwen, dan brengt dat een énorme stijging van het aantal inwoners met zich mee. Je las eerder al dat we liever zacht en kwalitatief groeien. We kiezen dus zorgvuldig welke bouwprojecten we wel en niet gaan uitvoeren. Eerst hergebruiken en verdichten; zuinig omgaan met de beschikbare ruimte is cruciaal. We geven prioriteit aan projecten in bestaande bebouwde ruimte. Dit gaat bijvoorbeeld over het (opnieuw) ontwikkelen van braakliggende of onderbenutte gronden/gebouwen of over efficiënter ruimtegebruik door in iets hogere dichtheden te bouwen. Respecteren van het DNA; elke historisch gegroeide ruimte heeft haar eigenheid. Iedere wijk heeft andere verhalen, uitzichten, elementen en een ander gebruik, karakter en gemeenschapsgevoel. De stad wil er mee over waken dat nieuwe projecten dit niet weggommen. Ruimte voor alle doelgroepen; al onze inwoners verdienen een fijne thuis. Dat wil Al onze inwoners zeggen dat er zowel grote als kleine woverdienen een fijne thuis. ningen moeten zijn, zowel dure als goedkope, zowel appartementen als villa’s enz. Dat wil zeggen dat we We mengen deze verschillende typen van zowel grote als kleine woningen zoveel mogelijk zodat levendige, woningen, dure als goedveelzijdige buurten ontstaan met verschilkope, appartementen als lende functies. Daarbij mikken we op 20 tot 40% aan bescheiden woningen en voor villa’s ... voorzien. projecten vanaf 50 woningen minimaal 10% sociale woningen. Duurzaamheid in bouwprojecten; samen met IOK, de sociale huisvestingsmaatschappijen en private partners trekken we de kaart van duurzame bouwprojecten. Niet enkel op het vlak van energiezuinigheid en innovatieve technieken, maar ook door het kiezen van de juiste locatie, invulling en de integratie van vervoer. Stimuleren van duurzame mobiliteit; op 4 mei 2020 keurde de gemeenteraad de visienota van het nieuwe mobiliteitsplan goed, waarmee we proberen een duurzamer pad in te slaan. Zo leggen we onze focus op mobipunten, een fietszone in het centrum, op trage wegen en het uitbouwen van een verkeerseducatief centrum. bouwproject ‘Alinea’ aan Stationsstraat speelt sterk in op diverse aspecten van duurzaamheid
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
31
Deze tools gaan we gebruiken WONINGBOUWPROGRAMMATIE Net als bij het thema Leefbare Dorpen werken we met een woningbouwprogrammatie om onze groei te beheersen. Door niet-bebouwde gebieden niet allemaal tegelijk vrij te geven, verleggen we de focus naar herontwikkeling van bestaande –en vaak beter gelegen– bebouwde sites. Deze woningbouwprogrammatie is opgesteld tot 2030, en geeft aan welke delen in woon(uitbreidings)gebied tussen nu en 2030 nog mogen worden ontwikkeld. De andere delen worden bevroren of krijgen zelfs een andere functie. Bekijk de verschillende kaarten en de toelichting in het volledige beleidsplan ruimte. RICHTLIJNEN VOOR VERDICHTING EN HOGER BOUWEN
hoogbouw in Geel toelaten op daarvoor geschikte locaties (kantoorgebouw IOK)
De richtlijnen voor verdichting en hoger bouwen gelden vanzelfsprekend ook hier om op een verantwoorde manier onze open ruimte te beschermen. Zo kijken we naar verkavelingen, legden we bepaalde plaatsen vast waar hoger gebouwd mag worden, keken we naar parkeerruimte, leegstaande panden braakliggende terreinen. Raadpleeg de richtlijnen en ideeën in het volledige beleidsplan ruimte.
VERANTWOORDINGSNOTA Voor elk nieuw woonproject van een bepaalde omvang vraagt de stad vanaf nu een verantwoordingsnota. Daarin stelt de initiatiefnemer de motivatie van het project voor aan het stadsbestuur, rekening houdend met hoe het project past op de voorgestelde locatie en de omgeving. Lees meer details in het volledige beleidsplan ruimte. GEBIEDSGERICHT BELEID VOOR KLEINHANDEL Ons (handels)centrum heeft meer aantrekkingskracht nodig. Voor onze eigen inwoners –ook de jongere generatie, voor bezoekers, toeristen en studenten. Dan bedoelen we niet enkel de winkels, maar ook horeca, evenementen ... Hier ligt een kans voor een mogelijke samenwerking met cultuur, onderwijs en zorg. We willen het winkelgebied een nieuwe boost geven door het o.a. versnippering en leegstand tegen te gaan en het een nieuwe, aantrekkelijke identiteit te geven.
Voor de concrete acties en instrumenten verwijzen we je graag door naar het beleidskader Veelzijdige stad in het beleidsplan ruimte. 32
Beleidsplan Ruimte
Ons (handels)centrum heeft meer aantrekkingskracht nodig. Voor onze eigen inwoners, voor bezoekers, toeristen en studenten.
WAT VINDT ZIJ?
Chris, 70 zorgzame senior • actief bij de Pastorale Eenheid in Geel en bij de Bijzondere jeugdzorg in Turnhout • leest graag en houdt van culturele uitstapjes in o.a. de Werft • verhuisde in 1975 van Antwerpen naar Geel en was onmiddellijk verkocht door de geweldige sfeer van betrokkenheid die er hing
WAT VIND JIJ?
WELKE RICHTING GAAN WE UIT VOLGENS JOU? Ik vind het belangrijk dat we onze naam als Barmhartige Stede behouden en erop blijven inzetten. En dat vraagt vandaag de dag "We moeten wel wat meer energie. We zullen anders gaan onze naam als wonen, al mag het Barmhartige Stede bouwen van traditionebehouden en erop le appartementen wat mij betreft wel stoppen. blijven inzetten. " Ik geloof wel meer in gemeenschappelijke ruimtes. Zowel voor groepen en organisaties om een locatie te delen, als groene ruimte voor gezinnen zodat niet iedereen meer een eigen tuin nodig heeft. Kinderen kunnen zo veilig samen verkennen en groeien op tot meer verdraagzame volwassenen. Door het vele wandelen en fietsen de voorbije maanden is me wel opgevallen dat er weinig banken zijn langs routes, om even te rusten en te genieten.
Het volledige beleidsplan ligt ter inzage op www.geel.be/mijngeel tijdens het openbaar onderzoek kan je daar ook jouw bedenkingen formuleren en doorgeven
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
33
BELEIDSKADER 3
Duurzame bedrijvigheid
nieuwe brouwerij in historisch pand aan de Nieuwstraat in Geel (bron: bruisendgeel.be)
Hier lopen we tegenaan PLAATS VOOR BEDRIJVEN, GROOT EN KLEIN Een stad blijft een belangrijke vestigingsplaats voor ondernemers, omdat er nu eenmaal veel mensen, kennis, koopkracht en andere bedrijven in de buurt zijn. Onze economische dynamiek heeft dus ook ruimte nodig. De bevolking moet bijvoorbeeld toegang hebben tot die bedrijvigheid, liefst op loop- of fietsafstand. Veel bedrijfjes vandaag zijn niet meer gericht op massaproductie en kunnen flexibel worden ingepast in het centrum, in plaats van op een groot bedrijventerrein. Ook beginnen ze vaak klein, aan huis of vanuit een garage. We moeten dus ruimtelijke voorwaarden vastleggen voor economische ontwikkeling, afhankelijk van het type en de grootte.
ONZE STERKE PUNTEN BETER UITSPELEN Uit een vergelijkende studie tussen de kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen, blijkt dat Geel zeer hoog scoort op vlak van gezondheidszorg, cultuur, onderwijs, horeca en sport. Daar mogen we trots op zijn, maar tegelijk vormt het ook
34
Beleidsplan Ruimte
Duurzame bedrijvigheid
Hoe behouden én versterken we onze voordeelpositie in de toekomst?
een uitdaging, want hoe behouden én versterken we die positie in de toekomst? Door onze sterke punten beter met elkaar te verbinden, zorgen ze economisch voor win-winsituaties. We willen dan ook de samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen, de zorg- en cultuursector stimuleren om kwalitatieve en duurzame werkplaatsen te creëren. Zo willen we specifiek inzetten op het verder uitwerken van de link tussen onderwijs en economie, een veelzijdig, innovatief cultureel aanbod dat verbanden zoekt met de bedrijfswereld en met de woonomgeving én een goede bereikbaarheid, zowel via het regionaal wegennet, met het openbaar vervoer en de fiets, als het Albertkanaal en Kempisch kanaal.
Dit gaan we er aan doen 5 GROTE PRINCIPES We versterken onze centrumrol voor een ruimere regio, waarbij bedrijvigheid een van de belangrijke elementen is. Helaas hebben we geen onbeperkte ruimte om aan deze bedrijven te geven, dus hanteren we volgende principes: −
−
−
−
−
Kleine bedrijfjes verweven met wonen; we kunnen de inname van bijkomende ruimte voorkomen door kleine bedrijfjes te verweven met wonen. Denk aan beroepen zoals een praktijk, kinderopvang, naaiatelier, bakker, kapsalon, postkantoor, fitnesscentrum, creatieven ... Ze zorgen voor afwisseling, levendigheid en korte verplaatsingsafstanden. Eerst inzetten op bestaande, dan pas nieuwe terreinen; nieuwe bedrijven verdienen een kwalitatieve plek om zich te vestigen. Daarom voeren we een tweesporenbeleid waarbij we in eerste instantie bestaande bedrijventerreinen herwaarderen, verdichten en verduurzamen. Pas wanneer het echt noodzakelijk is om nieuwe ruimte in te nemen, doen we dit verantwoord en gefaseerd. Verschillende types locaties; elk bedrijf heeft zijn eigen vorm, grootte en logistieke situatie. Door deze diversiteit in te calculeren spelen we hier op in en voorkomen we dat onze economische situatie kwetsbaar wordt. Aangename werkplekken; veel mensen brengen het grootste deel van hun dag door op het werk. We gunnen hen een aangename werkomgeving. Dat kan op het vlak van architectuur, groen, water, sport of ontspanningsruimtes. Verduurzamen van bedrijventerreinen; nieuwe terreinen worden sowieso voorbeeld: incubator C-Mine-Crib in Genk duurzaam ontworpen. We voorzien hierbij (bron: visitgenk.be) een duurzaamheidswijzer die moet helpen om duurzame bouwprojecten en gebouwen te realiseren. Bestaande bedrijventerreinen worden stelselmatig en stapsgewijs omgevormd tot duurzame terreinen. tweesporenbeleid: Beleid waarmee je iets wil bereiken op twee verschillende manieren. mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
35
Deze tools gaan we gebruiken GEFASEERD AANBOD AAN WERKPLEKKEN Welke plekken zijn goed gelegen voor (nieuwe) bedrijven om zich te vestigen? Waar kunnen we beter gebruik maken van de ruimte en welke slecht gelegen of verwaarloosde terreinen kunnen we schrappen? In het deel 'gefaseerd aanbod aan werkplekken' lijsten we duidelijk op welke bijkomende terreinen we realiseren op korte termijn, op middellange termijn en op lange termijn. Want net zoals bij het aanbod aan woningen gaan we hier gefaseerd te werk. Daarnaast sommen we ook op welke terreinen, die midden in een open ruimte liggen of een negatieve beeldwaarde uitstralen, we een andere bestemming willen geven. Bekijk de oplijstingen in het beleidsplan ruimte.
loodsen militair domein (bron: Hans Claesen)
voorbeeld: bedrijvencentrum De Winkelhaak in Antwerpen (bron: ruimtevoorondernemen.be)
KLEINSCHALIGE WERKPLEKKEN IN HET BEBOUWD WEEFSEL Naast bovenstaande grootschalige terreinen, kijken we ook naar andere soorten werkplekken, die we kunnen inpassen in de woonzones. Door wonen en werken te verweven en flexibel in te vullen verhogen we ons ruimtelijk rendement, creëren we meer levendigheid en verkleinen we de woon-werkafstand. Zo denken we aan bedrijfsverzamelgebouwen, zoals multifunctionele (doorgangs)gebouwen, bedrijvencentra en incubatie- en innovatiecentra. Daar kunnen ruimtes, infrastuctuur, voorzieningen en zelfs ondersteuning gedeeld worden. Daarnaast willen we ook meer flexibele werkruimte voorzien, bij grote woonprojecten bijvoorbeeld. Monotone woonverkavelingen zijn geen optie meer. We onderzoeken ook of bestaande leegstaande panden (bijvoorbeeld loodsen) al dan niet tijdelijk in aanmerking kunnen komen als opslagruimte, of als ze in het stedelijk gebied zijn gelegen, voor creatieve of culturele functies. Verder noteren we ook nog een aantal concrete, mogelijke acties. Lees meer in het volledige beleidsplan ruimte.
Voor de concrete acties en instrumenten verwijzen we je graag door naar het beleidskader Duurzame bedrijvigheid in het beleidsplan ruimte. 36
Beleidsplan Ruimte
WAT VINDT HIJ?
Koen, 50 gedreven ondernemer • zaakvoerder van Netropolix en SmartPresentations • gevestigd in Square One, het nieuwe kantoorgebouw tussen de Thomas More campus en de ring in Geel • papa van vier kinderen van 12 tot 23 jaar oud • houdt van diepzeeduiken en lekker eten
WAT VIND JIJ?
WELKE RICHTING GAAN WE UIT VOLGENS JOU? Over een goede mobiliteit denken we best na, want die staat in rechtstreekse verbinding met de economische ontwikkeling. Het is "Een omgeving wordt belangrijk dat we geen geïsoleerde wijken meer veel interessanter als bouwen, zoals de verkavealle functies gemixt lingen die we nu kennen, worden." waar we enkel slapen en eten. Een omgeving wordt veel interessanter als alle functies gemixt worden. Kijk maar naar succesverhalen in steden in binnen- en buitenland. Project Artevelde in Gent bijvoorbeeld (ook bekend als de Ghelamco site), of de ArenA Boulevard, aan het Ajax stadion. Het zijn beiden omgevingen waar de combinatie van entertainment, wonen, kantoor, ontspanning en zelfs een supermarkt zorgt voor levendigheid. Het is dus zoeken naar een evenwicht, zodat alle aspecten hun plaats kunnen krijgen.
Het volledige beleidsplan ligt ter inzage op www.geel.be/mijngeel tijdens het openbaar onderzoek kan je daar ook jouw bedenkingen formuleren en doorgeven
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
37
BELEIDSKADER 4
Publieke ruimte en mobiliteit
Stationsomgeving
Hier lopen we tegenaan ONS PUBLIEK DOMEIN VERDIENT MEER AANDACHT Publiek domein, of openbare ruimte, is de ruimte die voor iedereen toegankelijk is, zoals pleinen, parken of straten. De komende jaren willen we het Geelse publiek domein (her)opwaarderen, want een aantrekkelijke openbare ruimte maakt wonen en leven in een buurt aangenamer. Hierbij sluit een nieuwe mobiliteitsvisie mooi aan. We gieten in dit beleidskader concrete aanbevelingen en acties voor de toekomst, die inspelen op drie zaken: −
38
Beleidsplan Ruimte
Ons autogebruik blijft stijgen; ondanks initiatieven om ons autogebruik terug te dringen, stijgt het aantal bewegingen in Geel nog steeds. Rekening houdend met de groei die op ons afkomt, is het belangrijk dat we alternatieve oplossingen zoeken voor ons vervoer, los van de auto. Zelfs voor bedrijven is een omslag noodzakelijk. Niet enkel om al dat fileleed te verlichten, ook in het kader van het klimaatactieplan Kempen 2030. In 2018 lag de CO2-uitstoot in de Kempen 6,2% lager dan in 2011. Maar er zijn extra inspanningen nodig zijn om de doelstelling (-40%(!) CO2-uitstoot tegen 2030) te halen.
Publieke ruimte en mobiliteit
−
−
De verharding speelt ons parten; onze Onze openbare openbare ruimte vandaag is weinig inspiruimte is weinig rerend, ze is vooral gericht op technische, inspirerend en vooral infrastructurele en verkeerskundige oplosgericht op technische, singen. Het resultaat: grote verharde oppervlakten die onze nutsleidingen verstoppen. infrastructurele en Het gebrek aan groen zorgt voor plaatselijverkeerskundige ke hitte-eilanden, waterproblemen en een oplossingen. afname van de bioversiteit. Dat moeten we anders aanpakken. We leven anders dan vroeger; in de vorige eeuw waren onze pleinen en straten nog de plaats waar we elkaar ontmoetten, vandaag worden ze beheersd door gemotoriseerd verkeer om te rijden of te parkeren. De opkomst van het internet, ons veranderend gedrag en de vele mogelijkheden om ons te verplaatsen zorgen voor een stijgende individualisering en een afname van lokaal maatschappelijk engagement. Dat is spijtig, want om elkaar te begrijpen, is sociale interactie broodnodig.
Dit gaan we er aan doen 7 GROTE KRACHTLIJNEN Kort gezegd willen we het openbaar domein weer teruggeven aan voetgangers, fietsers en andere 'zachte verplaatsingen'. Ook de sfeer, de inrichting en de ecologische voetafdruk van het publiek domein willen we opkrikken. Dat doen we door: −
−
−
−
Afstanden te verkleinen; op vandaag hebben we nog vaak de auto nodig. Dit willen we ombuigen door alles dichter bij elkaar te brengen. Zo kunnen inwoners te voet of met de fiets werken, winkelen of ontspannen, omdat de afstand beperkt wordt. Grote, nieuwe ontwikkelingen worden 'geclusterd' zodat we efficiënt openbaar vervoer of een goede fietsinfrastructuur kunnen voorzien. Ontwikkelingen buiten die clusters worden geweerd. Het openbaar vervoer in de regio op punt te stellen; samen met alle mobiliteitspartners in vervoerregio Kempen werken we aan een plan om maar liefst 28 gemeenten met elkaar te verbinden. In dit plan worden de trein- en busverbindingen vastgelegd en eventuele gaten ingevuld met vervoer op maat. Grootschalige nieuwe projecten zoals bedrijventerreinen, kantoren, winkels ... moeten vlot aansluiten op dit netwerk. De switch naar duurzame alternatieven comfortabel te maken; met 'mobipunten' –hoogwaardige overstapplaatsen van auto of openbaar vervoer op de (deel)fiets op belangrijke locaties in de stad– en het stimuleren van autodelen maken we de keuze gemakkelijker. De openbare ruimte beter te verdelen; de dominantie van de auto zorgt voor een slechte woon- en milieukwaliteit. Bij de herinrichting gaan we voor een betere verdeling tussen het verkeer, het sociale leven en de ecologische invulling.
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
39
−
−
−
Openbare ruimte veilig en aantrekkelijk te maken; het aantal woningen met geen of beperkte buitenruimte stijgt, dus is er ook meer vraag naar fijne, groene ruimte om samen te komen en te ontspannen met verschillende leeftijdsgroepen, culturen en inkomensgroepen. Dat kan gaan om straten, (speel)pleinen, parken en informele plekken waar we elkaar ontmoeten. Dat lukt alleen maar als deze plekken veilig en aantrekkelijk zijn, en flexibel te gebruiken. Iedereen veilig te laten bewegen; verschillende mensen verplaatsen zich op verschillende manieren, denk aan obstakelvrije wegen voor mindervaliden, speelweefsel voor kinderen, conflictvrije looproutes, een uitgebreid fietsnetwerk enz. Het netwerk van al deze verplaatsingen moet een volwaardig alternatief zijn voor de auto. Zo volledig mogelijk, zo veilig mogelijk én zo kort mogelijk. Integraal en zorgzaam te zijn; publiek domein wordt nog te vaak beschouwd als 'gevaarlijk', vooral door ouderen en mindervaliden. Als zorgzame stad kunnen we niet anders dan hier bijzondere aandacht aan te besteden.
Deze tools gaan we gebruiken SPINDIAGRAM Om het denken over een kwalitatieve inrichting van de publieke ruimte te stimuleren, hanteren we een spindiagram dat verschillende invalshoeken en aandachtspunten in kaart brengt. In zo'n diagram geven we per deel van het openbaar domein (verbindingswegen, woonzones, groenzones, publieke attractiepolen ...) aan hoe belangrijk elementen als identiteit, toegankelijkheid, biodiversiteit, ontmoeting, enz. zijn. Bekijk de spindiagrammen en de toelichting in het volledige beleidsplan ruimte. voorbeeld: spindiagram groene zones
TRAGE WEGEN We formuleerden ook een aanpak specifiek om onze infrastructuur van de trage wegen in Geel (nog) verder te verbeteren voor zowel fietsers als voetgangers en om zo bij te dragen tot meer duurzame verplaatsingen. Raadpleeg de aanpak en de acties in het beleidsplan ruimte. OPLOSSING VAN MOBILITEITSKNELPUNTEN Daarnaast reiken we oplossingen aan voor de mobiliteitsknelpunten in onze stad, zoals Sint-Dimpna, de Antwerpseweg, de Molseweg en het openbaar vervoeraanbod. Lees meer in het beleidsplan ruimte.
Voor de concrete acties en instrumenten verwijzen we je graag door naar het beleidskader Publieke ruimte & mobiliteit in het beleidsplan ruimte. 40
Beleidsplan Ruimte
WAT VINDT ZIJ?
Mutiya , 19
WELKE RICHTING GAAN WE UIT VOLGENS JOU?
verantwoordelijke studente
Als opgroeiende volwassene stel ik mezelf vaak de vraag: sluit mijn droomplek wel aan bij de bereikbaarheid van mijn activiteiten? "Door dichter bij En hoe klimaatbewust is mijn keuze? We hebben elkaar te wonen, op meer ruimte nodig voor de loop- of fietsafstand natuur, want dat is goed van een winkel, huisvoor onze gezondheid en levenskwaliteit. Dat kunarts, school of opnen we doen door ruimte vang, verminderen te hergebruiken en dichter we ons autogebruik." bij elkaar te wonen, op loop- of fietsafstand van een winkel, huisarts, basisschool en kinderopvang. Op die manier verminderen we het autogebruik, wat ook goed is voor het milieu en onze gezondheid. We moeten dus slim gaan wonen in de toekomst: in duurzame woningen –aangepast aan onze woonwensen van dat moment– in een duurzame omgeving.
• afkomstig uit Ghana, kwam 5 jaar geleden naar België • begon haar opleiding bij OKAN (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers) • deed daarna Biotechnische Wetenschappen aan het Sint Jozef Instituut • studeert sinds september biomedische laboratoriumtechnologie • is geïnteresseerd in religie (ze is moslim), wetenschap, natuur, koken en het ontdekken van nieuwe dingen
WAT VIND JIJ?
Het volledige beleidsplan ligt ter inzage op www.geel.be/mijngeel tijdens het openbaar onderzoek kan je daar ook jouw bedenkingen formuleren en doorgeven
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
41
BELEIDSKADER 5
Open ruimte
Hier lopen we tegenaan ONZE OPEN RUIMTE DRAAIT OVERUREN Onze open ruimte is van levensbelang, omdat ze zoveel verschillende rollen invult: ze staat in voor onze voedselvoorziening, biodiversiteit, ze biedt ruimte voor de productie van hernieuwbare energie, we gebruiken haar om te wandelen, fietsen en als buffer voor het watersysteem en de klimaatverandering. Tegelijkertijd komt ze meer en meer in gevaar, door verharding, schaalvergroting van landbouw, verpaarding of zonevreemde functiewijzigingen. Daarbij staan individuele belangen en maatschappelijke belangen vaak lijnrecht tegenover elkaar. Denk aan eigenaars van onbebouwde percelen die deze nog graag willen ontwikkelen, terwijl dit de open ruimte verder versnippert en op termijn de toekomst van landbouw, landschap en natuur zal schaden. De stad moet hier dus als regisseur optreden met een geïntegreerd beleid, niet in het minst met het oog op lokale verzoening van alle belangen.
verpaarding: het proces waarbij het grondgebruik verschuift van landbouwproductie naar paardenhouderij 42
Beleidsplan Ruimte
Open ruimte
VEEL KLEINTJES, MAKEN EEN GROOT ... In het verleden hebben we ondoordacht her en der stukjes open ruimte ingenomen voor bijkomende bedrijventerreinen, gebouwen, infrastructuur ... Hierdoor is onze open ruimte 'versnipperd' en deze trend moeten we stoppen. Bovendien wordt de ruimte steeds meer ingenomen door private dingen. Waar vroeger landbouw of natuur was, liggen nu ruiterweides, immense tuinen, overgerenoveerde hoeves enz. Dit heeft niet alleen gevolgen voor professionele landbouwers die gebukt gaan onder toenemende grondprijzen en de versnippering van de beschikbare gronden, maar brengt ook een verhoging van de verkeersdruk en hinder met zich mee.
Waar vroeger landbouw of natuur was, liggen nu ruiterweides, tuinen, overgerenoveerde hoeves ...
DE OPEN RUIMTE RAAKT VERWAARLOOSD Helaas zijn die nieuwe invullingen van de open ruimte enkel gericht op het 'eigen perceel'. In plaats van het typische landschap in stand te houden, doen ze er afbreuk aan met vaak exotische plantensoorten, een mengelmoes aan omheiningen, opslag van bouwmaterialen en/of werktuigen, schuren, schuilhokken in uiteenlopende verschijningsvormen enz. Vaak door onwetendheid worden belangrijke elementen zoals bomenrijen of houtkanten niet of fout beheerd, waardoor ze langzaam verdwijnen. In woonomgevingen worden ze dan weer vervangen door afrasteringen of onaangepaste vegetaties. Ook ingrepen uit het verleden zoals het rechttrekken van waterlopen en dempen van afwateringsgrachten, achterstallige rioleringsgraad of lozingen laten hun sporen na. Kortom: onze open ruimte raakt verwaarloosd.
KLIMAATVERANDERING De gevolgen van klimaatverandering, zoals wateroverlast en verdroging, worden steeds voelbaarder, ook in onze open ruimte. Zowel in de bebouwde als onbebouwde delen van Geel zullen we dus maatregelen moeten nemen om dit op te kunnen vangen. Om onze ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen mag de ruimtelijke ontwikkeling niet verder bijdragen aan de klimaatverandering. Het verduurzamen van gebouwen en infrastructuur moet ook doorvertaald worden naar de open ruimte. Bovendien moet de inzet van groene, hernieuwbare energie de hoogte in. De inplanting van zulke installaties gebeurt op dit moment nog heel ad hoc, waardoor het risico op wildgroei en 'verrommeling' om de hoek loeren. Dit wil de stad in handen nemen. plaatsing windpark Geel (bron: storm.be)
mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
43
Dit gaan we er aan doen 3 GROTE PRINCIPES −
−
−
Maximale bescherming van de open ruimte; op pagina 19 las je al dat we open ruimte niet meer willen beschouwen als 'restruimte', die ligt te wachten tot er iets mee gebeurt. De bescherming van die open ruimte is dus een heel belangrijke pijler in de strategische visie voor Geel. Zowel de grote, aaneengesloten gebieden (vaak gemeenteoverschrijdend) als kleine gebieden vervullen hun eigen rol en zijn even waardevol. Transformatie naar een robuuste open ruimte; een sterke, open ruimte is samenhangend en geïntegreerd. Het is dus cruciaal dat we verdere versnippering en fragmentatie tegengaan. We zoeken oplossingen en milderende maatregelen om een evenwichtig, agrarisch systeem met robuuste groen-blauwe netwerken te bekomen met ruimte voor recreatie en ontspanning. Er is nood aan een kader voor elk gebied, waarin duidelijk wordt meeEr is nood aan een gegeven wat kan en niet kan, aangezien we kader voor elk geveel verschillende functies met elkaar zullen bied, waarin duidelijk moeten verzoenen. Sommige dingen zullen wordt meegegeven we zelfs hard moeten vertalen in regels die we kunnen afdwingen in het vergunningenwat kan en niet kan. beleid en haar handhaving. Hiervoor gaan we graag samenwerkingen aan. Bijkomend ruimtebeslag beperken; op pagina 5 kon je lezen dat Geel op de vierde plaats staat in Vlaanderen met de hoogste betonsnelheid. Dat gaat bijna allemaal om bijkomende open ruimte die wordt ingenomen. Denk aan de opvulling van percelen in linten, de aanleg van verharding bij woningen, het oprichten van nieuwe stalgebouwen, de inrichting van bedrijfssites ... De principes van zuinig ruimtegebruik en herbruik moet voor iedereen vertaald worden in een duidelijk beleid dat, waar nodig, grenzen stelt. We willen zelfs een stap verder gaan en kijken waar we onze open ruimte kunnen opruimen door ontharding of door afbraak van ongebruikte gebouwen. Natuurlijk willen we dit ook goed opvolgen en duiden. illustratie verregaande verharding tuinen en bermen
Deze tools gaan we gebruiken GEÏNTEGREERDE BENADERING In de open ruimte komen zoveel verschillende opgaven samen, dat we daar kansen zien om ze samen aan te pakken. In plaats van top-down en generiek te werken, willen we samenwerkingen faciliteren tussen belangrijke, lokale
groen-blauw netwerk: alle groene (natuur) en blauwe (water) landschapselementen die een waardevol onderdeel (kunnen) vormen doorheen ons grijze landschap 44
Beleidsplan Ruimte
Open ruimte
open ruimte partners. We geloven dat we zo kunnen komen tot de mooiste, meest gedragen resultaten. Als stad kunnen we hier een positieve rol opnemen. Lees in het beleidsplan ruimte meer over hoe we dit zien. DNA-ANALYSE VAN DE GEELSE LANDSCHAPPEN Niet alle open ruimte in Geel is hetzelfde, daarom voerden we een DNA-analyse uit. Dit DNA-onderzoek van de open ruimte in Geel legt de omgevingskenmerken en de identiteit van de verschillende landschapseenheden bloot. Ze benoemt welke kwaliteiten en kenmerken de eigenheid van een omgeving bepalen. Zo kunnen we heel concreet de herkenbaarheid van de verschillende landschappen bewaken en opnieuw versterken. Raadpleeg de resultaten van de DNA-analyse in het beleidsplan ruimte. STRATEGIE VOOR NUTSVOORZIENINGEN EN INFRASTRUCTUUR De open ruimte wordt doorkruist door hoogspanningsleidingen en wegen. Ook voor installaties zoals masten, windmolens en zonnepanelen wordt steeds vaker naar de open ruimte gekeken. Gezien de visuele impact, en de versnippering die dat met zich meebrengt willen we hier zorgvuldig mee om gaan. Onze strategie vind je in het beleidsplan ruimte. VERSCHERPT BELEID VOOR WOONLINTEN EN WOONPARKEN Op dit moment ontbreekt het ons helaas aan een regelgevend kader en middelen om op korte termijn woonlinten en -gebieden te ontdichten. We rekenen erop dat dat regelgevend kader op langere termijn op Vlaams niveau volgt. We kunnen wèl het ruimtelijk beleid verscherpen. Lees meer over het verscherpt beleid in het beleidsplan ruimte. STRENGERE RICHTLIJNEN VOOR VRIJKOMENDE BEBOUWING Vrijkomende gebouwen in de open ruimte zijn een kans om te voorkomen dat we elders extra ruimte innemen of bebouwen. Langs de andere kant kaderen we best heel goed wat waar mag, want soms brengen zulke transformaties nieuwe problemen met zich mee. Een voorbeeld: de functiewijziging van een landbouwbedrijf naar kinderboerderij brengt een nieuwe dynamiek en heel wat nieuwe verkeersbewegingen met zich mee. Daarom werken we verscherpte en gebiedsgerichte richtlijnen uit voor zonevreemde functiewijzigingen van bestaande gebouwen in de open ruimte. Zo streven we naar een robuuste en evenwichtige open ruimte, wat belangrijker is dan individuele verwachtingen. Deze richtlijnen vind je in het beleidsplan ruimte. OPRUIMEN EN ONTHARDEN VAN DE OPEN RUIMTE Als laatste willen we ook kansen blootleggen om waar we het mogelijk zien onze ruimte weer terug te ontharden. Denk aan een switch van varkensstal naar pluktuin, van sluipweg naar recreatieve verbinding met natuurlijke bermen … Alle beetjes helpen, dus alle ideeën zijn relevant! In het beleidsplan ruimte lijsten we de acties die wij als stad kunnen nemen op.
Voor de concrete acties en instrumenten verwijzen we je graag door naar het beleidskader Open ruimte in het beleidsplan ruimte. mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
45
WAT VINDEN ZIJ?
Robbe en Tijs, 9 stoere broers • tweeling uit een groot gezin • houden van zwemmen, trampolinespringen en voetballen
WAT VIND JIJ?
46
Beleidsplan Ruimte
WELKE RICHTING GAAN WE UIT VOLGENS JULLIE? Wij wonen samen met onze mama, zus, pluspapa en -zussen. Ons huis staat in een rustige, doodlopende straat dus we kunnen veel "Alles vol huizen en buiten spelen. Op straat steppen en fietsen we en straten bouwen? komt de buurjongen soms Dat mag niet! Waar meespelen. We gaan ook moeten wij dan graag samen klimmen in het bos. Lekker in de klimmen, spelen en bomen hangen of met voetballen?" takken spelen! We zouden ook wel meer willen fietsen, maar mama wordt altijd zenuwachtig omdat ze het in Geel niet zo veilig vindt op de fiets. We zouden wel een groot voetbalveld willen waar veel kindjes kunnen komen meespelen. Alles vol huizen en straten bouwen? (fronsen) Dat mag niet! Waar moeten wij dan klimmen, spelen en voetballen?
Het volledige beleidsplan ligt ter inzage op www.geel.be/mijngeel tijdens het openbaar onderzoek kan je daar ook jouw bedenkingen formuleren en doorgeven
KLAAR VOOR DE TOEKOMST? Zin om je nog meer te verdiepen in het beleidsplan ruimte en er jouw kritische blik op te geven? Dat kan tijdens het openbaar onderzoek. We hanteren volgende timing: 1 APRIL 2021 voorlopige vaststelling ontwerp beleidsplan ruimte Geel door de gemeenteraad MEI / JUNI / JULI 2021 openbaar onderzoek wil je graag reageren op het beleidsplan ruimte? Dat kan tijdens het openbaar onderzoek. Alles is welkom. Overweeg eens om een steunschrift in plaats van een bezwaarschrift in te dienen en vertel ons wat je goed vindt in het plan! SEPTEMBER / OKTOBER 2021 behandeling van de bezwaren en de adviezen door de GECORO DECEMBER 2021 definitieve vaststelling beleidsplan ruimte Geel door de gemeenteraad
Het beleidsplan ruimte kan je in z'n geheel raadplegen op www.geel.be/mijngeel
GECORO: Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening is een zorgvuldig en evenwichtig samengesteld gemeentelijk adviesorgaan, dat de kwaliteit van het gemeentelijk ruimtelijke ordeningsbeleid moet bevorderen en een maatschappelijk draagvlak te creëren voor dat beleid mijn dorp, mijn stad, mijn Geel
47
#mijnGeel
WELKE RICHTING GAAN
WE UIT
?
V.U. Vera Celis, Werft 20, 2440 Geel
Heb je vragen over dit plan? Neem dan contact op met dienst stadsontwikkeling en kernversterkend beleid stadsontwikkeling@geel.be 014 56 60 80
Surf naar geel.be/mijngeel