Memorandum

MEMORANDUM

HASSELTSE JEUGD

INHOUD Introductie Hasselt kindvriendelijke stad Hasseltse jeugd in cijfers Aantal kinderen en jongeren Er beweegt wat … Ook in de toekomst Duiding bij terminologie Hoe we aan de slag gingen 7 Thema’s van de hasseltse jeugd 1. Ruimte Jeugdige suggesties 2. Mobiliteit Jeugdige suggesties 3. Vrije tijd Jeugdige suggesties 4. Jeugdwerkverenigingen Jeugdige suggesties 5. Veiligheid Jeugdige suggesties 6. Diversiteit Jeugdige suggesties 7. Participatie Jeugdige suggesties De tops, de flops Wat vind je goed in hasselt? – Een top 5 Wat vind je niet goed in hasselt? – Een flop 5 Wat zou jij doen als je burgemeester was?

Aanbevelingen Colofon

5 6 8 8 9 10 11 12 14 15 17 18 19 21 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 30 30 31 32 36

INTRODUCTIE Op zondag 14 oktober 2018 trekken de Belgen opnieuw naar de stembus, om een nieuwe gemeenteraad te verkiezen. Ook de Hasselaar zal die zondag zijn stem uitbrengen voor een nieuwe vertegenwoordiging in het bestuur van zijn geliefde stad.

Maar niet elke Hasselaar kan via deze weg het beleid beïnvloeden: 16,7% van de Hasseltse bevolking is minderjarig 1 en kan dus geen stem uitbrengen om zich te laten vertegenwoordigen.

Uit de verschillende participatie- en inspraakmomenten die de dienst jeugd de voorbije jaren organiseerde, blijkt echter dat ook kinderen en jongeren een mening hebben over het beleid van de stad.

In dit memorandum brengen we al die meningen samen in een heldere tekst, met duidelijke aanbevelingen voor de politici van morgen. Het kan dienen als een ideeënboek, en werd vormgegeven als een duidelijke handleiding om in de komende legislatuur werk te maken van een kind- en jeugdvriendelijk Hasselt.

We hopen dan ook dat de jeugdige ideeën in deze publicatie hun weg vinden naar partijprogramma’s, campagnes en een sterk plan voor de komende legislatuur.

FEMKE HENDRIKS DIENSTHOOFD DE DIENST JEUGD

1

Bron: Hasselt in cijfers - https://hasselt.incijfers.be/

5

HASSELT KINDVRIENDELIJKE STAD In 2014 behaalde stad Hasselt het label van kindvriendelijke stad 2. Het behalen van dit prestigieuze label betekent meteen ook dat we ons als stad inschrijven in een bredere visie op stedelijk beleid en verbinden we ons ertoe de rechten van het kind te realiseren en implementeren.

In een kindvriendelijke stad of gemeente, zijn kinderen en jongeren volwaardige medeburgers en krijgen ze de kans om deel uit te maken van de stad of gemeente, er mee over na te denken, mee vorm te geven. Kindvriendelijkheid gaat over alle levensdomeinen van kinderen en jongeren en heeft dus consequenties voor alle beleidsdomeinen. Een kindvriendelijk beleid is met andere woorden een horizontaal beleid en werkt integraal.

Hasselt streeft ernaar om een aangename stad te zijn om in te wonen voor al haar inwoners: jong en oud. Net daarom is het zo belangrijk om elke dag opnieuw keihard in te zetten op kindvriendelijkheid: daar waar het goed is voor kinderen en jongeren, is het goed voor iedereen!

Vanuit dit standpunt vertrekt de visie van Hasselt Kindvriendelijke Stad. Door het gericht inzetten op het aantrekken en houden van jonge gezinnen blijft Hasselt een frisse, dynamische, creatieve en duurzame omgeving. We willen met Hasselt een kindvriendelijke stad zijn, wat wil zeggen dat we enkele belangrijke principes volgen:

2

http://www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be

6

KINDEREN EN JONGEREN MOGEN ER ZIJN.

KINDEREN EN JONGEREN KUNNEN ER KOMEN.

Kinderen en jongeren kunnen zelf-standig en veilig van de openbare ruimte gebruik maken.

Ze behoren tot het natuurlijke straatbeeld.

Via veilige wandel- en fietsroutes of openbaar vervoer moeten scholen, buurthuizen, sportverenigingen en andere voorzieningen gemakkelijk voor kinderen en jongeren bereikbaar zijn.

KINDEREN EN JONGEREN ZIJN WELKOM.

KINDEREN EN JONGEREN KUNNEN MEEDOEN.

Kinderen en jongeren moeten zich welkom voelen en aangemoedigd worden om op diverse manieren deel te nemen aan de samenleving en moeten daarin ondersteund kunnen worden.

De kinderen en jongeren worden gestimuleerd om zelf bij te dragen aan de verbetering van hun leefwereld. Er wordt naar hen geluisterd.

7

HASSELTSE JEUGD IN CIJFERS AANTAL KINDEREN EN JONGEREN In 2017 waren er 23 658 Hasselaren tussen de 0 en 29 jaar op een totaal van 77 124 Hasselaren. Dat wil dus zeggen dat ongeveer een derde van alle Hasselaren jonger is dan 30 jaar. Zo’n 16.7% van alle Hasselaren is minderjarig en mag op 14 oktober dus niet gaan stemmen.

Percentage jongeren (0-24 jaar) per wijk in 2017

25,1

30,3 25,5

23,9

24,8

26,8

25,0

25,0

26,4

17,4

23,9

29,7

26,0

14,3 17,2

23,9

31,8

21,8 27,5

27,0 25,0

Bron: Rijksregister – Provincies in Cijfers, opgevraagd via Hasselt in Cijfers databank.

8

30,6

ER BEWEEGT WAT De bevolking, en dus ook het aandeel kinderen en jongeren, staat voortdurend in beweging. Als we kijken naar de voorbije vijf jaar, zien we dat het aandeel kinderen en jongeren lichtjes afneemt.

Aandeel kinderen en jongeren t.o.v. totale bevolking in Hasselt LEEFTIJD

2013

2014

2015

2016

2017

0-4

5,05

5,02

4,89

4,91

4,78

5-9

4,45

4,58

4,70

4,74

4,87

10-14

4,34

4,30

4,26

4,31

4,35

15-19

4,82

4,68

4,64

4,64

4,60

20-24

6,00

5,90

5,80

5,55

5,47

25-29

6,61

6,61

6,57

6,56

6,60

31,27

31,09

30,87

30,72

30,68

TOTAAL

Bron: Rijksregister – Provincies in Cijfers, opgevraagd via Hasselt in Cijfers databank.

Van 2000 tot 2015 kende de stad een groei van 12,2%. De groei in andere Vlaamse centrumsteden bedroeg gemiddeld 10,6%. De groei in Hasselt ligt hoger 3. Enkele markante cijfers: • Het aantal Hasseltse gezinnen stijgt gemiddeld met ongeveer 214 per jaar.

• Hasselt heeft het grootst aantal 65+ in vergelijking met andere centrumsteden, enkel Oostende doet ‘beter’.

3

Hasselt staat zelfs op de derde plaats in aangroei van centrumsteden;

enkel Gent (13%) en Antwerpen (15%) ondergingen een sterkere procentuele groei.

9

‌ OOK IN DE TOEKOMST Ook in de komende jaren blijft er heel wat veranderen. De prognose voor de komende acht jaar luidt dat de bevolking van Hasselt nog eens met 4,3% zou aangroeien.

Volgens schattingen van Statistiek Vlaanderen neemt de komende jaren het aandeel kinderen en jongeren in Hasselt af. Dat aandeel ligt voornamelijk bij de oudere jongeren en de leeftijdsgroep 5-9 jaar.

Schatting aandeel kinderen en jongeren t.o.v. totale bevolking in Hasselt LEEFTIJD

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

0-4

4,67

4,64

4,64

4,65

4,72

4,75

4,75

5-9

4,90

4,89

4,80

4,77

4,62

4,52

4,49

10-14

4,48

4,60

4,73

4,76

4,86

4,89

4,87

15-19

4,54

4,52

4,47

4,52

4,55

4,68

4,79

20-24

5,36

5,24

5,23

5,18

5,14

5,07

5,04

25-29

6,69

6,63

6,50

6,35

6,15

6,02

5,90

30,64

30,52

30,37

30,23

30,04

29,93

29,83

TOTAAL

Bron: Statistiek Vlaanderen - demografische vooruitzichten 2018-2035

Tijd dus om ons licht op te steken bij de betrokkenen en te horen wat hen aanspreekt in de stad en wat er volgens hen beter kan.

10

DUIDING BIJ TERMINOLOGIE In dit memorandum spreken gebruiken we de termen ‘kinderen’ en ‘jongeren’ vaak door elkaar.

Wanneer we het over kinderen hebben, gaat het om 0 tot 12 jarigen.

De overgang naar ‘jongeren’ valt gelijk met de transitie van de lagere naar de middelbare school. De maximale leeftijd van jongeren in deze publicatie ligt op 30 jaar. Wanneer het specifiek over meerderjarige jongeren (18-30 jaar) gaat, vermelden we dit expliciet.

11

HOE WE AAN DE SLAG GINGEN Om zicht te krijgen op de thema’s die de Hasseltse kinderen en jongeren bezig houden, gingen we op verschillende manieren aan de slag om hun stem te horen.

BASTA BENDE De Basta Bende is een participatieproject dat voortgroeide uit de Hasseltse Kindergemeenteraad. De bende bestaat uit een tiental hypergemotiveerde jongeren uit het 5e en 6e leerjaar, die elk jaar rond een ander thema werken 4. Met behulp van Villa Basta interviewen ze Hasselaren van alle leeftijden, maken ze reportagefilmpjes en organiseren ze allerlei acties om inspraak in het stedelijke beleid af te dwingen.

KLASREDACTIEDAGEN Samen met Villa Basta organiseren we Klasredactiedagen.Op zo’n dag toveren we een Hasselts zesde leerjaar om tot een echte redactie.

De leerlingen werken in groepjes om met verschillende film- en fototechtnieken hun input te geven over een maatschappelijk thema. Het overkoepelende thema van dit jaar was: ‘de gemeenteraadsverkiezingen’.

DE SPEELMOBIEL De speelmobiel is een mobiele speelplek van Dienst Jeugd. In het voorjaar trok ze naar elke Hasseltse wijk om er spel en plezier aan te bieden. Daarnaast werden alle deelnemende kinderen èn hun ouders bevraagd rond het stedelijke beleid. We interviewden ouders en werkten met lego om de allerkleinsten hun eigen buurt te laten ontwerpen.

12

BEVRAGINGEN I.K.V. VAN HASSELT KINDVRIENDELIJKE STAD In 2014 verkreeg Hasselt het label van Kindvriendelijke stad. Als opvolging vroeg Dienst Jeugd in 2016-2017 via vragenlijsten en focus-gesprekken kinderen en jongeren naar hun mening over het kindvriendelijke gehalte van de stad.

Met die bevraging bereikten we 779 kinderen (5-12 jaar), verspreid over 25 scholen en 458 jongeren (13-20 jaar) in 13 verschillende scholen.

Aan de daarop volgende focusgesprekken namen 28 kinderen en jongeren deel, allen van verschillende leeftijden en wijken.

FOCUSGESPREKKEN MET HASSELTS JEUGDWERK EN JEUGDRAAD Ook de verenigingen die in groot Hasselt actief zijn, en de jeugdraad – die Hasseltse kinderen en jongeren vertegenwoordigt – kregen de kans om hun mening te delen door deelname aan een focusgesprek.

ONLINE BEVRAGING VOOR DE OUDERE JONGEREN Om de wat oudere jongeren te bereiken, stelden we een bijkomende online enquête op. Inspiratie daarvoor haalden we bij DeBattle 5.

De enquête werd via de sociale media kanalen van Dienst Jeugd verspreid en liep ongeveer een maand.

We bereikten met de online bevraging 330 jongeren tussen 17 en 30 jaar oud.

4

Het te behandelen thema wordt op voorhand gekozen aan de hand van resultaten uit

verschillende inspraakmomenten. Op die manier behandelen we steeds een thema dat kinderen belangrijk vinden..

5

DeBattle is een project van VVJ en De Ambrassade met als opzet de stem van jonge-

ren te laten horen in aanloop naar en in de nasleep van de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018.

13

7 THEMA’S VAN DE HASSELTSE JEUGD De verschillende onderzoeksmethoden brachten heel wat informatie naar boven.

De kleinschaligheid van de stad zien we echter ook als minpunt terugkomen. Al gaat het daarbij vooral om het gebrek aan activiteiten en plekken die op de jeugd gericht zijn. Dat is vooral een ‘probleem’ na de sluitingsuren van de winkels in de binnenstad. Ook het weinige groen dat er in de stad te vinden is, wordt als minpunt genoemd.

Het merendeel van de kinderen en jongeren geeft aan graag in Hasselt te wonen. Slechts 12% van de jongeren zegt dat ze liever ergens anders zouden willen wonen. Volgens hen zijn de gezelligheid, kleinschaligheid en het ‘dorpse’ gevoel de grootste pluspunten van Hasselt. Alles is vlakbij en het is er relatief rustig.

We verzamelden en deelden het memorandum in, aan de hand van de 7 thema’s die kinderen en jongeren als belangrijk aanstipten.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

RUIMTE MOBILITEIT VRIJE TIJD JEUGDWERKVERENIGINGEN VEILIGHEID DIVERSITEIT PARTICIPATIE

14

1. RUIMTE Hoewel er volgens de meerderheid van de jongeren in Hasselt voldoende ruimte is voorzien om ‘iets te doen’ (picknick, balletje trappen, pintje drinken met vrienden…), is het opmerkelijk te zien dat de jongeren het ‘sociale contact’ een wat lagere score geven.

De jongeren geven bijna unaniem aan dat ze graag in hun buurt wonen en zich er goed voelen. Toch krijgen we veel reacties wanneer we hen vragen naar suggesties tot verbetering.

De roep naar meer open ruimte in de stad komt overduidelijk naar voren. De vele hoogbouw, serviceflats en grote bouwcomplexen zijn voor vele kinderen en jongeren een doorn in het oog. Zij geven de voorkeur aan open ruimte, ontmoetingsplaatsen en groen. Bovendien ook valt de leegstand in de stad hen op. Verschillende jonge mensen opperen het idee om leegstaande ruimtes open te stellen voor jongeren om creatief aan de slag te kunnen gaan.

Ja

Meer dan 60% van de bevraagde jongeren geeft aan de mensen in hun straat niet, of nauwelijks te kennen (figuur links). Op de vraag of mensen elkaar in het voorbijgaan, zomaar voorbij lopen (figuur rechts), geven velen aan dat dit het geval is. Daarbij wordt wel de nuance geuit dat er ook tussen de wijken in Hasselt nog opmerkelijke verschillen zijn.

6,8%

6,8%

Nee Een beetje

42,5%

23,3%

38,4%

38,4%

Ik weet het niet

15

46,6%

openbare plaatsen, liefst met de mogelijkheid om afval te scheiden en om je sigarettenpeuken in achter te laten. De bevraagde kinderen van de Speelmobiel en Basta Bende wensen zelfs een algemeen rookverbod in de openbare ruimte. Luchtvervuiling en een propere omgeving houden veel kinderen en jongeren bezig.

Suggesties om dat sociale aspect te verbeteren draaien voornamelijk rond het verbeteren van infrastructuur (leuke pleintjes en groen in de wijken), het stimuleren van initiatieven op wijkniveau (buurtfeesten, tournée locale, …) en ruimte voor jongeren in de stad (zoals bv. een jeugdhuis).

Ook de wens naar groen en parken wordt steeds geopperd.

Onder andere de Basta Bende pleit voor meer plaats voor groen in het centrum, niet enkel in buitenwijken of in uithoeken van de stad. Volgens bijna alle bevraagde kinderen bestaat de ideale buurt uit een plek met veel groen, open ruimte, weinig auto’s en ‘bommahuizen’ en veel activiteiten om buiten te doen, zodat er veel kinderen zich in de buurt kunnen amuseren.

Betaalbaar wonen is voor de wat oudere jongeren dan weer een grote zorg. De huur- en koopprijzen in de stad stijgen, en de nieuwbouwprojecten zijn voor hen vaak onbetaalbaar 6. Bij hen leeft het gevoel dat veel hooggeschoolden wegtrekken naar steden als Leuven en Antwerpen. Ze willen net dat jongeren gestimuleerd worden om in Hasselt te blijven, of komen wonen. Anders veranderen we langzaamaan in een ‘oude’ stad.

Naast meer groen, luidt ook de vraag meer vuilnisbakken op 6

De gemiddelde prijs voor een woonhuis in Vlaanderen in 2013 bedroeg 212.230 euro. In Hasselt ligt de gemiddelde prijs voor een woonhuis iets hoger (215.441 euro). Vooral de prijs van een flat is in Hasselt hoog (220.147 euro) ten opzichte van de andere centrumsteden (het gemiddelde is 191.172 euro). [bron: KVS rapport Hasselt]

16

Inzetten op grote bouwprojecten en prestigieuze flats komt de vergrijzing van de stad niet ten goede. Hasselt loopt hiermee het risico dat woningen enkel betaalbaar zijn voor oudere, rijke burgers, Dit heeft ongetwijfeld ook zijn weerslag op de lokale

economie. Het merendeel van de bevraagde jongeren wil graag in Hasselt aan de slag gaan.

Daarin vinden ze het belangrijk dat de stad ook ruimte biedt aan kleine, lokale ondernemers en startups. Die genieten voorkeur op grote bedrijven.

JEUGDIGE SUGGESTIES RUIMTE Lege ruimte kan tijdelijk ingevuld worden: tijdelijke speelplaatsen, creatieve hotspots, gedeeld gebruik, ‌

Gebruik je ruimte anders: voorkeur voor groen, speel-, hang- en ontmoetingsruimte in de (binnen)stad.

Zorg voor een bruisende binnenstad, open voor jeugd (verenigingen), met voldoende activiteiten, ook ’s avonds.

Stimuleer jeugdig ondernemerschap in de stad.

Hou de stad betaalbaar om te huren en kopen.

17

2. MOBILITEIT Slechts iets meer dan een vierde van de bevraagden geeft aan tevreden te zijn over het aanbod aan goede fietspaden in Hasselt.

Ongeveer de helft zegt dat dat soms het geval is en een vijfde is het er helemaal niet mee eens.

Mobiliteit komt in alle participatie-momenten als een belangrijk thema naar voren. Bijna unaniem wordt aangegeven dat het verkeer in en rond Hasselt erg druk is, en dat er bijzonder veel auto’s rondrijden.

Bijna alle kinderen (90%) willen een autovrije binnenstad. Van de 109 jongeren die online de vragen rond mobiliteit beantwoordden, is 66.1% er van overtuigd dat delen van Hasselt autovrij moeten worden. Gevraagd naar welke delen dat dan juist zouden moeten zijn, geven ze bijna allemaal het stadscentrum (binnen de kleine ring) als antwoord. De winkelstraten en schoolbuurten in Hasselt worden ook genoemd.

Ook in de wijken in Hasselt vragen de kinderen om meer autovrije ruimtes in de buurt.

50,9%

Ja

21,8%

27,3%

Nee soms

Veel kinderen voelen zich als zwakke weggebruiker op weg naar of van school niet veilig (43% van de 306 ondervraagde kinderen). De voornaamste redenen daarvoor zijn de verkeerssituatie aan scholen, het gebrek aan fietspaden en gevaarlijke kruispunten op weg naar school. Ook ouders geven aan dat fietsveiligheid voor kinderen in de wijken soms te wensen overlaat. Verschillen-

Door meer ruimte voor fietsers te voorzien en de stad op maat van zwakke weggebruikers vorm te geven, kunnen we meer ruimte maken in de stad.

18

bij de jeugdraad en -verenigingen is daar vraag naar.

Parkeren in Hasselt is volgens de bevraagde jongeren een echt probleem. Slechts 27.5% van hen geeft aan dat er in de stad voldoende parkeerplaats is voor elk voertuig (fiets, auto, vrachtwagen). Vooral bij de verschillende hogeschool- en universiteitscampussen komt het parkeerprobleem tot uiting.

de ouders die de online enquĂŞte invulden, geven aan dat ze hun kinderen niet laten fietsen in Hasselt omdat ze dat onveilig vinden.

Vanuit de wijkbevragingen komt vooral de wens naar voren om vlot en veilig naar de stad te kunnen trekken. Betere busverbindingen, ook op latere uren, kunnen daar voor zorgen. Ook

JEUGDIGE SUGGESTIES MOBILITEIT Versterk het busnetwerk: betere verbinding tussen de wijken, deelgemeentes en stad, ook op latere uren, gratis pendelbussen.

Maak de binnenstad autovrij. Maak winkel- en schoolbuurten autovrij op cruciale momenten.

Garandeer de veiligheid aan scholen, jeugdlokalen en publieke ruimten waar veel kinderen en jongeren komen.

Pak gevaarlijke verkeerspunten structureel en grondig aan.

Voorzie meer en goedkopere parkeergelegenheden.

Verbeter de fietsinfrastructuur (betere fietspaden, meer ruimte voor fietsers, ‌) en breid ze uit.

19

3. VRIJE TIJD Hoewel jongeren zeer tevreden zijn over het aanbod in de stad op het gebied van jeugdorganisaties (82.9%), sporten (81.7%) en cultuur (87.7%), geven ze sterk aan dat eigen initiatief weinig gestimuleerd wordt. Meer dan de helft geeft aan dat stad Hasselt hen (helemaal) niet stimuleert om zelf initiatief te nemen en iets te organiseren.

De tieners zijn graag thuis, in het buurthuis en bij Arktos of de jeugdbeweging, in het centrum om te winkelen of gaan hangen op pleintjes. Toch hebben ze eerder het gevoel dat er buiten niets te doen is voor hen. Binnen de kleine ring zijn er maar weinig plekken waar ze elkaar kunnen ontmoeten en ongestoord wat mogen rondhangen.

JEUGDIGE SUGGESTIES VRIJE TIJD Durf out-of-the-box te denken en je te laten inspireren door andere grootsteden in Vlaanderen.

Communiceer beter over bestaand aanbod en voorzie meer aanbod door en voor jongeren vanaf 16 jaar.

Ondersteun initiatief vanuit jongeren zelf, zonder overbodige regels, of dat het meteen een groots evenement moet zijn.

Maak ruimte in de stad waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten en zelf creatieve ideeĂŤn kunnen ontwikkelen.

21

4. JEUGDWERKVERENIGINGEN De Hasseltse jeugdverenigingen zijn tevreden met de logistieke en financiële ondersteuning van de jeugddienst. Met inhoudelijke vragen gaan ze sneller aankloppen bij de inhoudelijke koepel waar ze in thuis zijn (vb.

Scouts of Chiro nationaal) of bij volwassen begeleiding van de groep. Als er dan toch inhoudelijk iets kan gebeuren, ligt dat vooral bij het informeren van verschillende reglementen en wetgeving.

Ze zien verschillende procedures zoals het aanvragen van financiële ondersteuning of de evenementenaanvraag als nodeloos complex. Liever zien ze dat vlotter gaan.

Zelf zetelen in de jeugdraad is voor veel vrijwilligers een brug te ver: ze studeren, zijn vrijwilliger, … toch willen ze betrokken worden, verslagen lezen en input geven over specifieke thema’s die hen aanbelangen.

De jeugdverenigingen zijn ook grote voorstander van een grote activiteit of spel voor alle Hasseltse jeugdverenigingen Ook wordt het idee geopperd om op bepaalde dagen zwembaden, schaatsbanen en andere locaties exclusief voor jeugdbewegingen toegankelijk te maken.

Sommige jeugdverenigingen hebben in de buurt van hun lokalen last van hangjongeren, druggebruikers of vandalisme.

Ook inbraak in de lokalen komt geregeld voor. Die problemen worden goed opgelost als ze gemeld worden aan de jeugddienst, maar preventieve acties zouden zeker hun nut hebben.

De jeugdverenigingen vinden dat de jeugddienst hen regelmatig naar hun mening vraagt en dat het contact goed loopt. Ze zijn vragende partij voor een jaarlijks overleg met alle hoofdleiding om aan inspraak en participatie te doen.

22

Daarnaast voelen de verenigingen aan dat de manier waarop ouderen naar verenigingen kijken, veranderd is: Ouders lijken te vergeten dat jeugdverenigingen gedragen worden door jonge vrijwilligers en dat ze geen professionele opvangcentra zijn.

Er zullen af en toe fouten gemaakt worden en dat is ook normaal wanneer je met jonge vrij-

willigers werkt. Die vrijwilligers verzetten echter allemaal enorm veel werk en dat mag naar ook de ouders toe duidelijk gemaakt worden.

De relatie met buren, verloopt ook stroever: die hebben steeds minder begrip voor het geluid dat gepaard gaat met spelende kinderen en feestende jongeren.

JEUGDIGE SUGGESTIES JEUGDWERKVERENIGINGEN Ondersteun initiatieven van de jongeren zelf. Ook als die niet meteen heel groots zijn. Ook overbodige regels mogen wel herzien worden.

Ondersteun inhoudelijk via vorming, preventieve acties en informatiecampagnes.

Verenig het jeugdig middenveld aan de hand van leuke activiteiten en overlegmomenten.

Verminder de complexiteit van reglementen en zorg voor simpele en vlotte procedures.

Betrek de verenigingen bij het Hasseltse jeugdbeleid.

23

5. VEILIGHEID De meeste Hasseltse kinderen voelen zich veilig in de buurt waar ze wonen. Meer dan de helft van hen geeft aan dat ze zich altijd veilig voelen in hun buurt.

Ik voel me veilig in mijn buurt

473

500 375 250 125 0

178 30 Helemaal niet

87 eerder niet

Voor jongeren is veiligheid evenzeer een belangrijk thema in Hasselt, al krijgen we bij hen toch een ander beeld. Op de vraag of ze overal in Hasselt durven te komen, zowel overdag als ’s avonds, geeft slechts een derde van de jongeren een positief antwoord.

eerder wel

helemaal wel

23,1% 43,3% 33,7%

Ja Nee Een beetje

24

De meerderjarige jongeren geven vooral de stationsbuurt en het Dusartplein aan als kritieke plekken waar de veiligheid beter kan.

Het zijn dan ook vooral die plekken die de jongeren aanhalen als plaatsen waar de politie meer en betere controles zouden kunnen uitvoeren. Over een algemene toename van de aanwezigheid politie op straat zijn

de meningen verdeeld. Sommigen zien eerder een oplossing in de preventieve aanpak die je bv. in Halte 24 terugvindt.

JEUGDIGE SUGGESTIES VEILIGHEID Pak de stationsbuurt grondig aan: knap de gebouwen, het stationsgebouw zelf en de omgeving op.

Verbeter bestaande infrastructuur (fietspaden, straatverlichting, wandelwegen, ‌) in de openbare ruimte.

Herwaardeer leegstaande en onderkomen gebouwen via een gericht beleid.

Voer meer politiecontroles uit rondom het Dusartplein en de uitgangsgelegenheden ’s avonds.

25

6. DIVERSITEIT De kansarmoede-index van kind en gezin geeft het percentage weer van het aantal kinderen dat werd geboren in een kansarm gezin. Voor Hasselt was dat 9,3% in 2015. Dat is een lichte daling ten opzichte van 2012 maar nog steeds een hoog cijfer in vergelijking met 2005 (3,7%). Maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren kunnen het zich vaak niet veroorloven om naar dure sportclubs te gaan.

Het grootste deel van de jongeren geeft aan weinig problemen te ondervinden met betrekking tot diversiteit. Voor hen mag er zelfs gerust wat meer diversiteit zijn in Hasselt. Toch geven ze aan dat de ontmoeting tussen verschillende bevolkingsgroepen beter kan.

Bovendien blijkt uit de bevraging dat armoede op school, op straat, in buurten, zichtbaar en voelbaar is.

47,5%

6,8% 25%

25%

Ja Nee Een beetje Ik weet het niet

26

JEUGDIGE SUGGESTIES DIVERSITEIT Een platform om participatie te verhogen op stadsniveau is een concreet idee. Hasselt is ĂŠĂŠn van de weinig centrumsteden die dit nog niet heeft.

Drempelverlagende initiatieven blijven belangrijke voorwaardes om iedereen te laten deelnemen.

Stimuleer ontmoetingen via positieve campagnes en beschikbare, duidelijke informatie.

27

7. PARTICIPATIE Aan het eind van de vragenlijst, gingen we dieper in op de mogelijkheid tot om als jonge burger gehoord te worden en mee het beleid te bepalen in de stad.

Alle cijfers tonen aan dat Hasselt slecht scoort op het vlak van participatie en burgerschap.

Uit Vlaams onderzoek 7 blijkt dat de inwoners weinig vertrouwen in het bestuur hebben. Ook kinderen en jongeren zijn daarover niet zo positief.

•

•

Maar liefst 83% van alle bevraagde kinderen en 95% van de jongeren geven aan dat ze niet betrokken worden bij plannen en beslissingen over hun buurt.

een vijfde actief betrokken geweest om iets in de stad, straat, buurt of wijk te verbeteren.

•

Slechts een kwart van hen voelt zich voldoende geraadpleegd door de stad.

Dat is een enorme daling ten opzichte van 2011 (43,3%) en 2008 (51,9%) en onder het Vlaamse gemiddelde van 29,2%.

Toch is bijna de helft van de inwoners bereid om mee te praten over wat er gebeurt in de stad en is ongeveer

Daarnaast vindt 76% (kinderen) en 95% (jongeren) dat het stadsbestuur/burgemeester niet naar hun mening vraagt over het leven in hun buurt of hun leefwereld. Bijna 60% geeft aan niet te weten wat de stad met hun input doet.

7 https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/

28

Uit de focusgesprekken van het traject Kindvriendelijke steden en gemeenten komt naar voren dat de kinderen niet verwachten dat er naar hun mening geluisterd zal worden en er iets mee gedaan wordt. In het algemeen hebben ze het gevoel dat er niet echt geluisterd wordt. Ze weten ook niet altijd tot wie ze zich moeten richten.

De Basta Bende pleit voor vaste

participatiekanalen zoals de Bende in elke wijk van Hasselt.

Ook willen ze nog meer rechtstreeks in gesprek kunnen gaan met beleidsmakers. Door een online ideeĂŤnbus te gebruiken, kunnen beleidsmakers sneller te weten komen waar kinderen en jongeren van wakker liggen.

JEUGDIGE SUGGESTIES PARTICIPATIE Communiceer helder over de resultaten van participatiemomenten.

Bied meer en creatieve kansen aan kinderen en jongeren om effectief te participeren aan beleid.

Maak het makkelijker om meteen de juiste persoon te kunnen bereiken.

29

DE TOPS, DE FLOPS Naast het grondig bevragen van verschillende thema’s, stelden we afsluitend nog enkele eenvoudige vragen.

WAT VIND JE GOED IN HASSELT? – EEN TOP 5 1. Hasselt is een gezellige stad, waar de sfeer gemoedelijk is, en waar alles wat je nodig hebt dichtbij ligt.

2. Er is veel aandacht voor vrijetijdsbesteding en er zijn veel evenementen.

3. Er zijn veel leuke plekken om te eten en fijne winkels.

4. Er zijn veel onderwijsmogelijkheden.

5. Hasselt is over het algemeen een rustige en veilige stad.

WAT VIND JE NIET GOED IN HASSELT? – EEN FLOP 5 1. Mobiliteit is een echt probleem: de combinatie van het toenemende verkeer, de afnemende parkeergelegenheid en een gebrek aan goede fietspaden zet dit punt duidelijk op één.

2. Jongeren geven aan dat Hasselt ’s avonds voor hen steeds minder te bieden heeft.

3. Het station: zowel het gebouw zelf als de buurt waarin het gelegen is geven een grimmige indruk.

4. De grote hoeveelheid aan nieuwbouwprojecten, en de doelgroep waar die projecten op mikken.

5. Daaraan gekoppeld: een gebrek aan groen in de stad.

De vele leegstand in de stad en het rondzwervende afval delen deze vijfde plaats.

30

WAT ZOU JIJ DOEN ALS JE BURGEMEESTER WAS? Als laatste stelden we de kinderen en jongeren de vraag wat ze zouden doen als zij zelf een dag burgemeester konden zijn.

De prioriteiten die de jongerenburgemeesters zouden stellen, hebben vaak met ruimte en ruimtegebruik te maken: • •

• •

Minder ruimte geven aan grote nieuwbouwprojecten. Meer groen aanleggen in en rond de stad.

Leegstand aanpakken door er (tijdelijke) invullingen aan te geven. Jonge startups of simpelweg speelruimte krijgen daarin de voorkeur.

Meer (speel)ruimte voor jongeren in de binnenstad.

Het opknappen van de stationsbuurt.

Ook mobiliteit zouden ze meteen aanpakken. Daarbij moet er meer aandacht zijn voor de zwakke weggebruiker. Die zou dan voorrang krijgen in een autovrij centrum. Meer en goedkoper parkeren biedt daarmee een evenwicht.

Onze jonge burgemeesters voeren ook een meer jeugdgericht beleid, met meer en betere ondersteuning voor jeugdig ondernemerschap.

Door in te zetten op jongeren en studenten, kan de binnenstad gereactiveerd worden.

Door te focussen op meer ontmoetingskansen en de mogelijkheid te geven om echt te participeren, houden ze de vinger aan de pols bij de burger.

31

AANBEVELINGEN Aan het slot van dit Memorandum van de Hasseltse Jeugd, lijsten we enkele concrete beleidsaanbevelingen op. Alle suggesties die de kinderen en jongeren gaven, verwerken we hier in enkele duidelijke aanbevelingen naar de kandidaten voor de komende gemeenteraadsverkiezingen.

ZORG VOOR EEN BRUISENDE (BINNEN)STAD Jongeren geven aan dat Hasselt ’s avonds steeds minder te bieden heeft voor hen. Na de openingsuren en het diner, valt de stad stil en is er nog maar weinig te beleven voor jongeren.

Zij zijn op zoek naar hun eigen ruimtes in die stad, een plek waar ze elkaar kunnen ontmoeten, hun eigen creatieve ideeën kunnen ontwikkelen en een plek kunnen geven. Daarbij kijken ze met enige jaloezie naar de frisse ideeën die in andere Vlaamse steden worden uitgeprobeerd.

WAAR RUIMTE ANDERS WORDT GEBRUIKT De vele nieuwbouwprojecten, luxeflats en hoogbouw die de laatste jaren in Hasselt de kop opsteken, zijn een doorn in het oog van vele kinderen en jongeren. Zij geven voorrang aan open ruimte, speel- en hangplaats, ontmoetingsruimtes en groen. Bijna alle bevraagde kinderen en jongeren zijn vragende partij voor de komst van verschillende ontmoetingsplekken in het centrum van de stad, waar ze kunnen samenkomen.

De lege ruimte die door leegstand of afbraakwerken ontstaat, moet volgens hen anders worden ingevuld: door groen te planten, tijdelijk ruimtegebruik toe te staan of creatieve invullingen uit te proberen.

‘Sharing is caring!’ Juist daarom stimuleren en promoten we best samengebruik van ruimte, zowel infrastructuur als speelruimte.

32

Het probleem met de inrichting van publieke ruimte is dat ze vaak wordt afgestemd op de personen die het meest van zich laten horen.

Kinderen en jongeren vallen daar veelal buiten. De vergrijzing die dreigt in Hasselt kan daardoor leiden tot éénzijdige publieke ruimte die voor kinderen en jongeren niet aantrekkelijk is.

EN WONEN BETAALBAAR BLIJFT De wat oudere jongeren hebben vooral schrik dat het gebrek aan betaalbare stedelijke ruimte hen verder van de stad zal duwen eens ze gaan huren of kopen. De lange wachtlijsten voor sociale woningen en de afstemming van woonnoden op ouderen, maakt dat er minder ruimte is voor jonge mensen op de woonmarkt.

WAAR ALLE BUURTEN VEILIG AANVOELEN Hoewel de meeste kinderen zich in hun buurt veilig voelen, geven vele jongeren aan dat zowel de stationsbuurt als de omgeving van het Dusartplein hen minder op hun gemak stelt.

Ze bevelen het volgende aan: • Pak de stationsbuurt grondig aan: knap de gebouwen, het stationsgebouw zelf en de omgeving op. Op die manier zal het er minder eng aanvoelen.

• Voer meer politiecontroles uit rondom het Dusartplein en de uitgangsgelegenheden ’s avonds. Verschillende jongeren signaleren vechtpartijen en een onveilig gevoel wanneer ze naar de parking gaan.

• Meer licht, een verbetering aan infrastructuur en het aanpakken van leegstand of onderkomen gebouwen zijn andere suggesties die uit de vragenlijst voorkomen.

33

VERBIND DE WIJKEN MET DE STAD Vanuit de wijkbevragingen en focusgesprekken met de jeugdverenigingen komt vooral de wens om vlot en veilig naar de stad te kunnen trekken naar buiten. Betere busverbindingen, ook op latere uren, kunnen daarvoor zorgen.

Het versterken van de bestaande fietsinfrastructuur is nodig: ruimte voor de fietser, aanleggen van extra fietspaden, veiliger maken van gevaarlijke kruispunten, … dragen daar allemaal toe bij.

Projecten en initiatieven op wijkniveau helpen de band tussen de binnenstad en de buitenwijken verder te versterken.

HERDENK DE STEDELIJKE MOBILITEIT In alle participatie-initiatieven klinkt unaniem een gezamenlijke roep om een verbetering van de mobiliteit. De Hasseltse kinderen en jongeren geven de voorkeur aan zwakke weggebruikers.

Ze pleiten voor een autovrije binnenstad en meer autoluwe zones rond scholen en in de wijken. De voorrang gaat naar voetgangers, fietsers en openbaar vervoer. Koning Auto komt pas op de allerlaatste plaats.

Toch is ook de aanleg van voldoende parkeergelegenheden buiten die autoluwe zones van belang. Ook de verbinding met de binnenstad is belangrijk. Voornamelijk de plaatsen rond hogescholen en universitaire campussen vormen een echt probleem.

STIMULEER INITIATIEF VAN JONGEREN ZELF Jongeren geven aan dat Hasselt ’s avonds steeds minder te bieden heeft voor hen. Ze wensen meer aanbod voor, en vooral door 16 jaar en ouder.

Ze zoeken naar manieren om hun eigen ideeën om te zetten in leuke projecten en initiatieven, zonder dat dat volgens bijzonder complexe regels moet, of meteen een groots en feilloos project moet zijn.

34

Jongeren vragen om experimenteerplek in de stad, waar ze elkaar kunnen ontmoeten en zelf creatieve ideeĂŤn kunnen ontwikkelen.

Ook de Hasseltse jeugdverenigingen snakken naar een vermindering van complexiteit in reglementen en vlottere procedures.

BELEID MAAK JE SAMEN Uit alle bronnen blijkt dat kinderen en jongeren te weinig betrokken worden bij en inspraak krijgen in beslissingen van de stad. Dit is een duidelijk werkpunt voor het stadsbestuur en de Dienst Jeugd. Daarin investeren zou een grote stap betekenen naar een kindvriendelijker beleid. Kinderen en jongeren willen graag meewerken aan het beleid, mee nadenken en hun ideeĂŤn verder uitwerken. Een belangrijke voorwaarde om dat te kunnen doen, is dat ze duidelijkheid krijgen over de resultaten van hun inspanningen: wat gebeurt er precies met al hun input?

Kortere lijnen naar de echte beslissingsmakers in het opstellen van beleid, is iets waar participatieprocessen echt vaart mee kunnen nemen.

35

COLOFON Deze publicatie is een product van Dienst Jeugd Hasselt en werd inhoudelijk mee vormgegeven dankzij de hulp van: • • • • • •

Arktos De Basta Bende DeBattle Jeugdraad Hasselt Kindvriendelijke Steden en Gemeenten Villa Basta

Uitgebreid cijfer- en bronmateriaal is simpel op te vragen bij Dienst Jeugd Hasselt.

36

Vormgeving en realisatie: Studio Hurr.

38

V.U. BURGEMEESTER VANANROYE, LIMBURGPLEIN 1, 3500 HASSELT.