De Dorpsmolen

De Dorpsmolen te Stevoort … de trots van Wies en heel het dorp!

De Dorpsmolen van Stevoort is bijna 250 jaar oud en ligt aan de Herk. Oorspronkelijk betrof het hier een eerder zeldzame dubbelmolen; een graanmolen (bestaat nog) en aan de overkant een olieslagmolen (afgebroken). Beide waterraderen en het bijkomende sluizensysteem waren overdekt met een houten overkapping. De molen werd omstreeks 1775 gebouwd door de familie de Libotton, eigenaar van het waterkasteel in Stevoort dat tegenover de molen ligt. In 1826 kwam de molen in handen van de nieuwe kasteelheren, de familie Palmers. De verdwenen olieslagmolen

Al in 1880 besliste de kasteelheer om de oliemolen op de rechteroever op te heffen. Dat kwam toen goed uit, want omwille van de toenmalige schoolstrijd was men naarstig op zoek naar ruimte om een schoolklas in te richten. De keuze viel op de oliemolen. Het gebouw werd omgevormd tot een schooltje. In een bericht lezen we dat de machines voor het persen van olie (raapolie) werden losgevezen, weggenomen en vervangen door borden en schoolbanken. De lokalen waren al schoon geplaveid. Pastoor

Renaerts (18781890) sprak Amandus Raskin aan om onderwijzer te worden – hij was pas 17 jaar. De jonge lesgever kon aan de slag en had meteen 70 jongens en meisjes in de klas. Eén namiddag in de week kregen de meisjes naai en breiwerk, gegeven door Florence Hermans. Zij was de dochter van de burgemeester en was bovendien ook modiste en hoedenmaakster. De jongens moesten dan op het dorpsveld leren tuinieren en landbouwlessen volgen. In 1931 werd de oliemolen gesloopt.

De huidige graanmolen

De molen op de linkeroever bleef staan. Bij vernieuwingswerken van de graanmolen in 1911 werden het houten rad en drijfwerk vervangen door een ijzeren molensysteem. Tot in de helft van de 20e eeuw waren er heel wat molenaars als huurders aan het werk. Jammer genoeg zijn hun namen verloren gegaan. De naam van één molenaar herinneren veel oudere Stevoortenaren zich nu nog: Lom (Guillaume) Grauls uit de Kozenstraat. Hij kwam om bij een zwaar ongeval tijdens het ijsvrij maken van het rad op 22 februari 1963. Een jaar later verkocht de familie Palmers de Terlamen de molen aan Fons Bartholomevis. In 1974 werd Wies Boiten er eigenaar van. Hij startte onmiddellijk de klasseringsprocedure hetgeen uiteindelijk beloond werd met de bescherming als monument en als dorpsgezicht op 13 maart 1979. Na het opmaken van de nodige restauratiedossiers kon op 12 maart 1984 gestart worden met de restauratie onder leiding van de architect Jos Maesen en binnenhuisarchitect Jos Roux. Op 27 augustus 1988 kon de maalvaardiggerestaureerde molen feestelijk ingehuldigd worden.

Geraadpleegde bronnen: • De Monumentenbrief van de provincie Limburg, december 1992 • De website van de stad Hasselt, www.hasel.be • De website: www.molenechos.org/molen - uitgebreide geschiedenis en technische beschrijving • Eigen documentatie

Op 4 december 1992 werd de Monumentenprijs van de provincie Limburg uitgereikt aan Wies Boiten voor zijn onverdroten inspanningen om de imposante watermolen van Stevoort tot nieuw leven te brengen. Dankjewel Wies!

UITNODIGING OPEN DEUR DORPSMOLEN STEVOORT

Een molen in werking op zondag 26 juni van 10 tot 17 uur: • demonstraties van het maalproces met technische uitleg van de molenaar; • doorlopende reportage van de restauratie; • genieten van een streekbiertje; • proeven van een lekkere molenwafel met zicht op het molenwerk.