Iedereen telt mee in Limburg! Telling dak- en thuisloosheid
Inhoud • Dak- en thuisloosheid in Limburg: Waarom? Wie? Wanneer? Wat? Hoe? • Vragenlijst • Concrete voorbeelden: wie tellen we? • Q&A’s • Tijdslijn
Meten en monitoren van dak- en thuisloosheid - Waarom? - Wie? - Wanneer?
- Wat? - Hoe?
Waarom? • Anno 2020: geen recente cijfers over de populatie daken thuislozen in Limburg, noch in Vlaanderen of België.
• Dit project wil een zicht krijgen op de aantallen, maar ook de profielen van deze personen zodat het lokaal sociaal beleid hierop kan voortbouwen. • Bovendien kan deze studie nadien niet enkel een signaal voor het lokaal, maar ook bovenlokaal beleid betekenen.
Wie? 1 ETHOS Light 2 Link met Limburg
Verborgen
Wie? 1. ETHOS Light Operationele categorie
Definitie/leefsituatie
1
In openbare ruimte
Leven in de publieke ruimte
2
In noodopvang
Laagdrempelige en kortdurende opvang
3
In opvang voor thuislozen
Opvangcentra en tijdelijke huisvesting Duur < 1 jaar
4
Instellingverlaters
Langer moeten verblijven in zorg, gevangenis verlaten zonder woonoplossing
5
In niet-conventionele ruimte
Wonen in caravan, hut, garage, kraakpand â&#x20AC;Ś door gebrek aan huisvesting
6
Bij familie/vrienden
Inwonen door gebrek aan huisvesting
+ Dreigende uithuiszetting
2. Limburg
Verblijf in Limburg OF
Laatste domicilieadres in Limburg
Wanneer? OKTOBER
30 â&#x2020;&#x2019; We brengen de verblijfsituatie in beeld van de nacht van 29 op 30 oktober 2020.
Wat en hoe? STAP 1: Voorbereiding in oktober - Screening cliënten/gasten/… op basis van de precaire woonsituatie en link met Limburg - Informeer de cliënten/gasten/… over de teldag (evt. via de affiche) STAP 2: Op de teldag: 30 oktober Korte (online) vragenlijst invullen, al dan niet met cliënt. Duurt slechts +- 5 minuten/cliënt.
De vragenlijst • Word- of PDF-versies zijn beschikbaar, maar online in te dienen. De inschrijflink verspreiden we vanaf 23/10! • De inschrijflink ook beschikbaar via smartphone en iPad • Deadline: 13 november 2020 • Let op: verplichte velden. We vragen om enkele basisprofielkenmerken verplicht in te vullen, m.a.w. gegevens die jullie zeker moeten achterhalen.
• Let op: vrijwillige deelname. Indien de dak- of thuisloze persoon niet wil deelnemen aan de telling, kan deze dit expliciet vermelden aan de dienst waar hij/zij gekend is, en dan wordt er geen vragenlijst voor hem/haar ingevuld! (zie ook Q&A verder)
Wie tellen we mee? â&#x20AC;˘ In de volgende slides vind je enkele concrete voorbeelden per (cluster van) diensten.
â&#x20AC;˘ Bekijk ook zeker de handleiding!
Winteropvang/nachtopvang • Personen die effectief de nacht doorbrengen • Personen die geweigerd worden omwille van volzet • Personen die geweigerd worden omwille van andere redenen Crisisopvang • Personen die verblijven in de crisisopvang • Personen uit Limburg die (telefonisch) aanmelden maar geweigerd worden omwille van volzet of andere redenen Opvang voor thuislozen • Personen die verblijven in de opvang/doorgangswoning • Personen die op de teldag nieuw zijn in de opvang/doorgangswoning • Personen die een stabiele woonoplossing hebben gevonden maar nog niet verhuisd zijn of nét verhuizen op de teldag.
Sociale dienst OCMW • Personen die op de teldag verblijven in de OCMW-doorgangswoningen • Personen die zich op de teldag aanmelden bij het OCMW en die dak- of thuisloos zijn • Personen met in oktober een actief cliëntdossier bij OCMW die dak- of thuisloos zijn • Personen voor wie het OCMW een betekend vonnis of onbewoonbaarheids-/ ongeschiktheidsverklaring heeft ontvangen en die binnen de maand hun woning moeten verlaten
CAW onthaal en begeleiding • Personen met in oktober een actief cliëntdossier die dak- of thuisloos zijn • Personen die zich op de teldag aanmelden op het onthaal en die dak- of thuisloos zijn
Diensten Maatschappelijk Werk en Wijkgezondheidscentra • Personen met in oktober een actief cliëntdossier die dak- of thuisloos zijn • Personen die zich op de teldag aanmelden en die dak- of thuisloos zijn
Basiswerkingen (buurtcentra, verenigingen waar armen het woord nemen) • Bezoekers die de teldag aanwezig zijn en dak- of thuisloos zijn, de hulpverlener vult samen met de bezoeker indien mogelijk/wenselijk de vragenlijst in • Bezoekers die op de teldag niet aanwezig zijn maar waarvan de hulpverlener de actuele woonsituatie kent, hulpverlener vult de vragenlijst in Kind en Gezin • Personen met in oktober een actief cliëntdossier die dak- of thuisloos zijn • Personen die zich op de teldag aanmelden en die dak- of thuisloos zijn Outreachend werken (straathoekwerk, vindplaatsgericht werken, …)
• Personen die de nacht buiten of in de publieke ruimte doorbrengen • Personen die tijdelijk verblijven bij vrienden of familie • Personen die verblijven in een niet-conventionele ruimte • …
Jeugdhulp • Personen die de residentiële jeugdhulp verlaten binnen 1 maand na de teldag (dus t.e.m. 30 november) zonder woonoplossing. Logeren bij familie/vrienden bij gebrek aan een alternatief wordt niet als woonoplossing beschouwd.
• Personen die langer in de jeugdhulp verblijven door gebrek aan een stabiele woonoplossing. • Personen waarmee hulpverleners in contact staan en die dak- of thuisloos zijn.
Psychiatrische instelling
• Personen die binnen 1 maand (dus t.e.m. 30 november) de psychiatrische instelling moeten verlaten zonder woonoplossing. Logeren bij familie/vrienden bij gebrek aan een alternatief wordt niet als woonoplossing beschouwd. • Personen die langer in de psychiatrische instelling verblijven door gebrek aan een stabiele woonoplossing.
Algemeen ziekenhuis • Personen die zich aanmelden op spoed en aangeven dak-of thuisloos te zijn • Personen die binnen 1 maand (dus t.e.m. 30 november) een afdeling van het ziekenhuis moeten verlaten zonder woonoplossing. Logeren bij familie/vrienden bij gebrek aan een alternatief wordt niet als woonoplossing beschouwd. • Personen die langer in het ziekenhuis verblijven door gebrek aan een stabiele woonoplossing.
Lokaal Opvanginitiatief (LOI), Opvangcentrum Fedasil en Beschut wonen • Personen die een goedkeuring hebben gekregen in het LOI en binnen 1 maand (dus te.m. 30 november) het initiatief moeten verlaten en geen stabiele woonsituatie hebben.
• Personen die binnen 1 maand (dus t.e.m. 30 november) het opvangcentrum Fedasil/ beschut wonen moeten verlaten zonder woonoplossing. Logeren bij familie/vrienden bij gebrek aan een alternatief wordt niet als woonoplossing beschouwd. Thuiszorg diensten • Personen voor wie een vonnis tot gerechtelijke uithuiszetting is betekend en die binnen een maand hun woning moeten verlaten. • Personen die verplicht de woning moeten verlaten op basis van een beslissing onbewoonbaarheid binnen één maand (dus tot en met 30 november); • Personen die de woning verlaten op basis van een beslissing ongeschiktheid binnen één maand (dus tot en met 30 november); • Personen van wie de opzegtermijn is verlopen of verloopt binnen één maand (dus tot en met 30 november).
Sociaal Verhuurkantoor • Personen voor wie een vonnis tot gerechtelijke uithuiszetting is betekend en die binnen de maand hun woning moeten verlaten; • Personen die verplicht de woning moeten verlaten op basis van een beslissing onbewoonbaarheid binnen één maand (dus tot en met 30 november); • Personen die de woning verlaten op basis van een beslissing ongeschiktheid binnen één maand (dus tot en met 30 november);
• Personen van wie de opzegtermijn is verlopen of verloopt binnen één maand (dus tot en met 30 november). Sociale Huisvestingsmaatschappij
• Personen voor wie een vonnis tot gerechtelijke uithuiszetting is betekend en die binnen de maand hun woning moeten verlaten; • Personen die verplicht de woning moeten verlaten op basis van een beslissing onbewoonbaarheid binnen één maand (dus tot en met 30 november); • Personen die de woning verlaten op basis van een beslissing ongeschiktheid binnen één maand (dus tot en met 30 november); • Personen van wie de opzegtermijn is verlopen of verloopt binnen één maand (dus tot en met 30 november).
De meest voorkomende vragen in aanloop van de telling > Q&A
Q&A • Ik ben niet zeker of ik een persoon moet meetellen of niet. Bekijk in de handleiding ‘2: wie tellen we?’ en zie slide 6. Algemeen geldt het uitgangspunt dat de persoon niet beschikt over een stabiele woonoplossing. Dan nemen we hem/haar op in de telling. Toch nog twijfels? Contacteer ons (zie laatste slide)!
• Moet ik een vragenlijst voor een persoon invullen als deze waarschijnlijk al geteld wordt door bv. een OCMW? Ja. Om dubbeltellingen te identificeren, maken we gebruik van een anonieme cliëntidentificator. We raden alle diensten aan om alle mogelijke dak- en thuislozen te betrekken, zodat er zeker geen personen vergeten worden. Wel kunnen diensten onderling afspraken maken met elkaar over wie door welke dienst wordt geteld wanneer de doelgroep sterk overlapt en er met zekerheid geen kans is op het missen van personen.
Q&A â&#x20AC;˘ Informeer ik alle dak- en thuisloze personen van deze telling? We begrijpen dat dit niet haalbaar is voor elke dienst. Daarom kiezen we ervoor om de doelgroep breed te informeren, door bv. een affiche op te hangen in jouw dienst of de affiche te verspreiden via social media. Op die manier kunnen dak- of thuisloze personen op de hoogte worden gebracht van de telling. Indien deze persoon niet wil geteld worden, zal deze dit expliciet moeten aangeven bij de dienst waar hij/zij gekend is.
â&#x20AC;˘ Wat als de persoon aangeeft niet te willen deelnemen? We respecteren de beslissing van deze persoon. In dat geval wordt er geen vragenlijst over hem/haar ingevuld.
Q&A â&#x20AC;˘ Er komt heel wat bij kijken bij de telling, hoe kan ik de werkdruk verlichten? We beseffen dat de telling veel werk en tijd vraagt. Tracht daarom om meerdere collegaâ&#x20AC;&#x2122;s te overtuigen van de meerwaarde van deze telling zodat jullie een taakverdeling kunnen opstellen. Daarnaast is ook de voorbereiding belangrijk: probeer zo veel mogelijk de doelgroep op voorhand te screenen, zodat je voor de teldag al een zicht hebt op wie wel tot de doelgroep behoort en wie niet. In deze voorbereidingsfase kan je ook al enkele gegevens verzamelen van deze personen die niet veranderen op korte tijd, zoals bv. het geslacht, de leeftijd, de samenstelling van het huishouden, de nationaliteit, e.d.
Q&A â&#x20AC;˘ Kan ik de online vragenlijst op voorhand invullen en tijdelijk opslagen? Nee. Indien u op voorhand informatie verzamelt over de personen, raden we aan om de vragenlijst via Word tijdelijk in te vullen of af te printen en dit manueel even op te schrijven, om nadien deze definitief in te vullen in de online vragenlijst. De online inschrijflink wordt ten laatste op 23 oktober verspreid.
Q&A • Wat gebeurt er met de cijfers? Alle informatie wordt gebundeld in een onderzoeksrapport dat eind februari 2021 gepubliceerd wordt. Het lokale beleid kan voortbouwen op dit rapport en bekijken hoe de aanpak van dak- en thuisloosheid op een structurele wijze in het lokaal sociaal beleid geïmplementeerd kan worden. Het rapport zal ook een krachtig signaal geven aan regionale en federale beleidsvoerders over zowel de omvang van de betrokken groep mensen als de nood aan een gecoördineerd beleid. Concreet kan ook, bijvoorbeeld, de Limburgse werkgroep Wonen & Welzijn verder bouwen op dit rapport en bekijken hoe ze dak- en thuisloosheid op een structurele wijze in het lokaal sociaal beleid kunnen implementeren.
Q&A • Wat met personen waarvoor een procedure tot uithuiszetting is opgestart? We nemen enkel personen mee waarvoor het vonnis tot uithuiszetting is betekend. Het opstarten van een procedure betekent namelijk niet dat deze persoon over een maand geen stabiele woonsituatie meer heeft. Deze groep opnemen in de telling kan ervoor zorgen dat we personen mee tellen die niet tot onze doelgroep behoren. We bekijken, met andere woorden, enkel of er een vonnis betekend werd en deze persoon dus in de nabije toekomst niet meer beschikt over een stabiele woonoplossing.
• Wat met een persoon die in een woning verblijft die ongeschikt werd verklaard? We tellen enkel de personen mee die in een woning verblijven die ongeschikt werd verklaard én die hierdoor de woning zou moeten verlaten vóór 30 november.
Q&A • Ik weet niet wat de verblijfstitel van deze persoon is, wat nu? Dit is een vraag die specifiek geldt voor personen zonder de Belgische nationaliteit. Het zijn vooral de OCMW’s die kennis hebben van de verblijfstitel. Wanneer u de vragenlijst samen met de cliënt/gast invult, kunt u hiernaar vragen. Maar indien de cliënt/gast dit liever niet wil delen, of u voelt aan dat dit een gevoelige vraag is, dan kunt u kiezen voor de optie ‘onbekend’.
• Ik heb een persoon al een jaar niet meer gezien, telt deze mee? U vult een vragenlijst in van de personen waar u recent mee contact heeft gehad (bijvoorbeeld twee weken voor de telling). Enkel dan kan u enkele vragen invullen, zoals bijvoorbeeld de verblijfsituatie voorafgaande nacht.
Q&A â&#x20AC;˘ Ik wil graag deelnemen aan de telling, maar ik ben bang dat het vragen van informatie de vertrouwensrelatie schaadt. Wij respecteren de vertrouwensrelatie, en willen deze zeker niet schaden. Belangrijk is dan de cliĂŤnt of gast proberen te overtuigen van de meerwaarde van deze studie, namelijk dat er vandaag geen cijfers beschikbaar zijn over dak- en thuislozen in Limburg en dat cijfers noodzakelijk zijn om een effectief beleid te kunnen uitvoeren.
Indien de persoon expliciet aangeeft niet te willen deelnemen, dan respecteren we deze keuze en wordt er geen vragenlijst over haar/hem ingevuld.
â&#x20AC;˘ Tel ik iedereen mee van het LOI (Lokaal Opvanginitiatief) in mijn gemeente? Nee. We tellen personen die een goedkeuring hebben gekregen en binnen 1 maand (dus t.e.m. 30 november) het initiatief moeten verlaten en geen stabiele woonsituatie hebben.
â&#x20AC;˘ In onze instelling verblijft een persoon die hier langer verblijft dan nodig doordat hij/zij geen stabiele woonoplossing heeft. Vul ik een vragenlijst in voor deze persoon? Ja, deze personen tellen we mee. Ook hier gaat het om personen die, zonder de instelling, geen stabiele woonoplossing hebben.
Tijdslijn teldag: vragenlijst invullen 30 okt
Voorbereiding: identificatie dak- en thuisloze cliĂŤnten oktober
November-december Mogelijkheid om casussen/ verhalen door te sturen
Rapportage februari 2021
To do VOORBEREIDING - oktober 1. Identificatie dak- en thuisloze cliënten 2. Informeren dak- en thuisloze cliënten (affiche)
TELDAG – 30 oktober 1. Invullen van de vragenlijst (met of zonder cliënt) 2. Vragen? Mail of bel!
Impulsdag De Impulsdag op 28 september 2020 was een â&#x20AC;&#x2DC;Kick offâ&#x20AC;&#x2122; van deze studie. Presentaties te vinden via https://www.hasselt.be/nl/dak-enthuislozentelling-limburg
Nog vragen? Bekijk dit instructiefilmpje waarin prof. Dr. Koen Hermans de telling toelicht. Beschikbaar via: https://tinyurl.com/y4ynscaq
Nog steeds vragen of twijfels? Contacteer in dat geval Nana Mertens of Laure-lise Robben, de onderzoekers van LUCAS, KU Leuven. Dit kan via:
nana.mertens@kuleuven.be laurelise.robben@kuleuven.be
016 32 52 16 016 32 86 56
Bedankt voor je deelname!