Nieuwe kunst in de binnenstad

samen lvn

HET HEELAL ONDER JE VOETEN

Uniek kunstwerk in Leuven

Vanaf deze maand vind je, verspreid over Leuven-centrum, 81 medaillons. Ze zijn verwerkt in de grond en vormen samen een kunstwerk van de Franse kunstenares Félicie d’Estienne d’Orves. Dat is bedoeld als eerbetoon aan Georges Lemaître, de Leuvense professor die de revolutionaire theorie lanceerde van de oerknal, de big bang. Het werk heet ‘Oeratoom’ en tovert de binnenstad als het ware om in het universum. Een initiatief van de stad, in samenwerking met de KU Leuven.

In 1931 publiceerde Georges Lemaître zijn theorie dat het heelal ontstaan is uit een piepklein puntje dat ontplofte. Tijd, ruimte en materie: allemaal zijn ze door die ene oerknal ontstaan. Het heelal bleef maar groter worden en is nog altijd aan het uitdijen. Dat was niet meteen wat wetenschappers toen wilden horen, want de meeste waren ervan overtuigd dat het heelal nooit verandert. Het zou nog jaren duren voor ze, dankzij betere apparatuur en metingen, zouden beseffen dat Lemaître gelijk had.

Sterrenstelsels in ledverlichting

Maar wat hebben die medaillons nu te maken met Lemaître? In het kunstwerk staat de binnenstad symbool voor ons universum. Midden in de stad, op het De Somerplein, ligt een centraal medaillon in de grond verankerd. Dat stelt onze positie op aarde voor, 13,8 miljard jaar na de oerknal. Van hieruit kijken we, met behulp van een installatie met ledlichtjes, naar het immense universum. De installatie scant de hemel en toont welke sterrenstelsels en hemellichamen zich op dat moment boven Leuven bevinden, én op welke afstand. Via inscripties in ledverlichting kan je ook aflezen met welke snelheid die zich van ons verwijderen of juist dichterbij komen.

Een wandeling door het universum

Hoe meer je vanuit het centrum richting de ring wandelt, hoe dieper je de ruimte ingaat, en dus ook hoe verder je teruggaat in de tijd (een logisch gevolg van de big bang: de oudste delen van het heelal staan het verst van ons verwijderd). Elke meter die je aflegt, voert je zomaar even tien miljoen jaar terug in de tijd. Aan de ring sta je als het ware bij het begin van ons universum.

Onderweg zie je tientallen kleinere medaillons in de grond verwerkt. Die stellen elk een ander sterrenstelsel voor. Op elk medaillon lees je de leeftijd die het universum had toen het licht, vanuit dat sterrenstelsel, begon aan zijn reis door de ruimte naar de aarde. Via de website www.oeratoom.be vind je een plan van alle medaillons.

Brainstorm met bewoners

‘Oeratoom’ maakt deel uit van het stadsfestival KNAL! Omdat de stad en de KU Leuven ook na dat festival een eerbetoon aan Lemaître wilden achterlaten, nodigden ze eind 2019 alle Leuvenaars uit om mee na te denken over een stadskunstwerk. Meer dan 100 Leuvenaars schreven zich in voor een brainstorm. Met een hele hoop ideeën ging een groep van 24 vervolgens mee op zoek naar een geschikte kunstenaar. Een van die 24 is Hildegard Van Hove uit Kessel-Lo.

‘Toen een vriendin me over de oproep vertelde, heb ik me onmiddellijk geëngageerd. De allereerste ontmoeting was een inspirerende brainstorm in museum M. Op het einde van de avond was de basis eigenlijk al gelegd: een kunstwerk, verspreid over verschillende locaties in de stad, dat alle mensen kon aanspreken. Het moest verwondering oproepen en mensen uitnodigen om op verkenning te gaan.’ ‘Daarna moesten we een kunstenaar selecteren, wat geen evidente opdracht was – we hadden allemaal een uitgesproken mening (lacht). We zijn uiteindelijk bij de Franse kunstenares Félicie d’Estienne d’Orves beland. We hadden meteen een goede klik met haar. Ze maakt interessante werken met de kosmos als thema, waarin ook de locatie dikwijls een belangrijke rol krijgt.’ ‘Op het eind moesten we nog de locaties van de verschillende medaillons bepalen. Bepaalde locaties zijn gelinkt aan het leven en werk van Georges Lemaître. Andere houden verband met de geschiedenis van de stad. Volgens Félicie is een stad niet alleen haar geschiedenis. Het zijn de inwoners die haar vormen.’

‘Ik vond het heel spannend om dit proces van dichtbij te mogen beleven. Uiteindelijk is dit toch een mooie realisatie, met een meerwaarde voor de stad. We mogen echt trots zijn op Leuven - én op het feit dat de oerknal eigenlijk van ons is!’

www.oeratoom.be

DE OPSTEKER

Raf Van Acker (74) uit Kessel-Lo ruimt al tien jaar vrijwillig afval op in zijn buurt.

‘De natuur ligt me na aan het hart. Ik vind het niet aangenaam om onderweg zwerfafval tegen te komen. Daarom ben ik in 2012 begonnen met afval rapen. Elke week doe ik een grote toer hier in mijn wijk. Ik ben er zo’n drie uur mee bezig. Ik stap stevig door, zo is het meteen ook een goeie inspanning.’ ‘Ik heb mijn eigen karretje gekocht, en van de stad heb ik materiaal gekregen – vuilniszakkenl en een grijpstok. Elke maand verzamel ik twee volle zakken. Je komt van alles tegen: plastic zakjes, blikjes, lege wijnflessen en geregeld een zak vol strontbroeken. Mensen laten dat gewoon achter, hè. Ooit heb ik zelfs een beha gevonden! Met sigarettenpeuken oprapen heb ik het meeste werk.’

‘Mensen stoppen weleens om te zeggen dat ze het appreciëren dat ik dit werk doe. Da’s fijn natuurlijk. Het maakt niet uit wie ik tegenkom, bekenden of onbekenden: als ik mijn toer doe, zeg ik iedereen goeiedag.’

In deze rubriek brengen we kleine en grote verhalen die inspireren. Wil je jouw verhaal of dat van iemand anders delen? Dan kan je mailen naar lvn@leuven.be