MOZAIEK stadsvernieuwing leuven
editie JUNI 2010 jaargang 7 nummer 1
DE STEDELIJKE KINDERKRIBBE
en andere welzijnsinfrastructuur
INHOUDSTAFEL pag 03 pag 04 pag 06 pag 08 pag 10 pag 12 pag 14 pag 16
Inleiding Kinderkribbe Philipssite Koetshuis Woonzorgcentrum Ter Putkapelle Woonzorgcentrum De Wingerd Kazerne Michotte Welzijnsbureau OCMW Voor en na
COLOFON Concept en realisatie communicatie stadsvernieuwing stad Leuven Redactie Geert Antonissen, Karlien Stroeykens Fotografie Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Katrien Deckers, Eric Dewaersegger, Erna Vanesch Schepen van communicatie Els Van Hoof Directeur communicatie Alfons Verdyck Met dank aan Stad Leuven: dienst ruimtelijke planning, technische dienst gebouwen, kindercentrum Craenendonck, college van burgemeester en schepenen, OCMW Leuven, Open School, De Wingerd, De Gregorio & Partners, Stramien, AR-TE, STABO Verantwoordelijke uitgever College van burgemeester en schepenen Contactgegevens Communicatie stadsvernieuwing Stadskantoor Professor Van Overstraetenplein 1 B-3000 Leuven infohuis@leuven.be, tel. 016 272 272 Meer info: www.leuven.be/stadsvernieuwing Volgend nummer Juli 2010
2
Bouwen aan een beter welzijn Deze Mozaïek – de eerste met de voorpagina geheel in de nieuwe stedelijke huisstijl – zoomt in op enkele gebouwen die het welzijnsbeleid van de stad, het OCMW en de partners letterlijk vormgeven. Het zijn stuk voor stuk doordachte gebouwen die vaak de nieuwe visie op welzijnswerk vertalen. Zo valt bijvoorbeeld de grote openheid van de verschillende projecten op. De gebouwen en hun werking vormen geen eilandjes op zich, maar zijn – geheel volgens een stedelijke logica – deel van het geheel. Het nieuwe complex voor Open School nodigt de passant bijna uit om eens te komen kijken, de woonzorgcentra plaatsen zich bewust in een wijk en het welzijnsbureau is op zijn benedenverdiepingen bijna onderdeel van de straat.
bieden aan 144 kinderen. Met deze belangrijke investering speelt het bestuur rechtsreeks in op de vraag naar kinderopvangplaatsen die in Leuven bijzonder groot is. Natuurlijk volstaat een fijne omgeving alleen niet. De werkwijzen en de menselijke relaties van de verschillende organisaties primeren. Maar toch is een aangenaam, goed werkend decor een moeilijk overschatbare troef, zeker bij mensen die zich op een sensibel moment in hun leven bevinden. Reacties op deze Mozaïek zijn zoals altijd welkom op infohuis@leuven.be. Vriendelijke groeten Communicatie stadsvernieuwing Leuven
Opvallend is ook de nagelnieuwe kinderkribbe op de Philipssite die vermoedelijk begin september haar deuren gaat openen en die het Kindercentrum Craenendonck in het centrum gaat vervangen. Deze nieuwbouw zal plaats
3
De stedelijke kinderkribbe Nieuw leven op de Philipssite De kinderkribbe is – al was het maar door zijn functie – een beetje anders dan de buren. Het staat – in tegen stelling tot de andere gebouwen op de Philipssite – niet langs de twee gebouwassen, maar is ingewerkt in het park. Het complex staat deels bovenop de 1200 parkeerplaatsen tellende ondergrondse parking. Deze specifieke situatie heeft het gebouw sterk beïnvloed. Zo volgt de kinderkribbe de rastermaat van het parkeercomplex. Daardoor heeft de kinderkribbe een ruime, makkelijk interpreteerbare structuur die flexibel kan aangepast worden aan de steeds veranderende noden.
Ondergrondse parking bepaalt structuur
Weinigen herinneren het zich nog, maar amper een decennium geleden was de Philipssite een potentiële stadskanker. De gebouwen waren grotendeels leeg en de hele omgeving verloederde. Vandaag is het een plek vol leven waar men sport, werkt, wandelt … en binnenkort speelt. Dit najaar verhuist de stedelijke kinderkribbe Craenendonck namelijk van de te klein geworden locatie aan de Lei naar een groot, nagelnieuw gebouw op deze voormalige fabrieksterreinen. Naast het kinderdagverblijf is dit ook het nieuwe onderkomen voor de stedelijke dienst voor opvanggezinnen en teledienst opvang zieke kinderen.
4
Niet alleen de structuur, ook de hoogte van het gebouw is gedefinieerd door de ondergrond. De constructie ligt aan de zijde van het park een halve verdieping lager dan aan de Kerkhofdreef. Bovenop de ondergrondse parking ligt er namelijk anderhalve meter grond zodat er bomen in het park kunnen groeien. Deze buffer gebruikten de ontwerpers om een grote buitenspeelruimte in te maken die iets lager ligt dan het park zelf. Door deze ingreep krijgen de kinderen op deze plek een meer geborgen gevoel, verdoken in het groen van het park. Tegelijk krijg je ook vanuit bijna alle ruimten in het gebouw zicht op het groen buiten en op de andere delen van het gebouw. Maar ook voor het zicht vanuit het park heeft dit voordelen. Het gebouw is er minder hoog en dankzij het groendak kan het park visueel doorlopen bovenop het verlaagde gebouw. Het park rond de kribbe wordt nog verder aangelegd zodat een optimale integratie in het park tot stand kan komen. opdrachtgever: stad Leuven ontwerper: De Gregorio & Partners
35
personeelsleden
144
4 748 m²
opvangplaatsen
bruto oppervlakte
09-2010
vermoedelijke openingsdatum
5
Kinderen in het Koetshuis In het Koetshuis – vroeger de plek voor het stallen van koetsen en gemeentewagens – spelen kinderen vandaag in een uniek kader: een gerenoveerd historisch pand met een opvallend nieuwbouwgedeelte. Dit bijgebouw van het voormalige gemeentehuis van Kessel-Lo, dat in realiteit verworden was tot de koterij van het parkkasteeltje, biedt vandaag onderdak aan de kinderwerking “De Bloesemboompjes” waar kinderen buiten de schooluren terecht kunnen. In de jaren ’60 tastten twee garages – die in het historische pand werden geplaatst – de oorspronkelijke structuur zwaar aan. Het zijn opvallend genoeg deze vrij grove verbouwingen die de huidige transformatie mogelijk gemaakt hebben. De ontwerpers schoven in de open ruimte die de garages boden, een hedendaags
6
olume van zink en glas, waardoor de kinderen en perv soneelsleden een aangename lichte ruimte krijgen op de gelijkvloerse verdieping. Op deze constructie zorgt een nieuw balkon voor buitenruimte aan de op de eerste verdieping gelegen functies. Naast het nieuwbouwvolume hebben de ontwerpers ook veel aandacht besteed aan de renovatie van enkele historische elementen: » Herstelling van de knipvoegen, die het strakke uitzicht van het gebouw bepalen. » Maximaal behoud met herstel van de oorspronkelijke kleuren van decoratieve houten elementen zoals balkons, friezen, consoles en kroonlijsten (rood aansluitend bij baksteen, en beige en blauw als een soort schaduwlijn).
» Vervanging van het bestaande schrijnwerk door nieuw schrijnwerk met dubbel glas, waarbij echter de oorspronkelijke detaillering en secties behouden werden. » Terugplaatsen van de oorspronkelijke dakbedekking in zinken losanges op de zijdaken en de specifieke rode en zwart gesmoorde Josson pannen in kruisverband op het hoofddak . » Renovatie van het uurwerk en de windvaan aan de buitengevel. » … Tenslotte is ook de buitenruimte rond het Koetshuis heringericht. Het is nu een buitenspeelplaats voor de kinderen van de opvang, omgeven door een hekwerk in kastanjehout. De klinkers rond het gebouw liggen opnieuw in het oorspronkelijke patroon. Een kwalitatieve kinderopvang maken in een historisch gebouw was allesbehalve vanzelfsprekend. Maar door de gedegen renovatie van grote onderdelen van het gebouw en de integratie van een groot hedendaags gedeelte, schrijft het pand een opvallend nieuw hoofdstuk in zijn bestaan. opdrachtgever: stad Leuven ontwerper: Stef Van Hoef
7
serviceflats en woonzorgcentrum ter putkapelle Het nieuwe wonen … voor ouderen Het wonen van ouderen is de laatste jaren snel geëvolueerd. Zeker omdat “de oudere” niet langer bestaat. Doordat mensen steeds langer leven heb je vandaag verschillende generaties senioren met verschillende behoeften. Daarenboven verwachten vele senioren vandaag andere zaken dan enkele decennia geleden. Ze willen niet alleen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, ze willen ook - wanneer hulp noodzakelijk blijkt - in een aangename en persoonlijke omgeving verblijven. Daarom is de ziekenhuissfeer die sommige rusthuizen in het verleden kenmerkte, niet langer een optie. Rusthuizen en andere opvangplaatsen voor ouderen, streven er steeds meer naar om een echte thuis te worden voor de bewoners, niet alleen qua sfeer en verzorging, maar ook architecturaal. Daarom zijn de gebouwen niet langer enkel functioneel, maar hebben ze ook een eigen esthetiek en uitstraling gekregen. Daarenboven speelt de onmiddellijke omgeving rond de verzorgingsinstellingen een steeds grotere rol. Net als een privé woning functioneert een verzorgings instelling niet alleen op zich, maar is het ook ingebed in een liefst zo prettig mogelijke omgeving waarin contact mogelijk is met buitenstaanders. In Leuven zijn er recent twee nieuwe centra geopend die deze nieuwe uitgangspunten hanteerden. Het Leuvense OCMW bouwde in de deelgemeente Wilsele Putkapel een woonzorgcentrum met bijbehorende serviceflats en een lokaal dienstencentrum, terwijl aan de rand van de binnenstad de nieuwe gebouwen van De Wingerd kwamen.
8
Het Leuvense OCMW realiseerde in het centrum van Wilsele Putkapel een compleet pakket van ouderenvoorzieningen met een nieuw woonzorgcentrum, een serviceflatgebouw en een lokaal dienstencentrum. Het terrein in de Bosstraat ligt centraal in deze Leuvense deelgemeente, vlakbij de kerk en een aantal voorzieningen. Daarom is het erg geschikt voor het wonen van ouderen die zorg- en/of dienstverlening nodig hebben.
Masterplan Op vraag van de stad Leuven maakten de ontwerpers een globaal masterplan dat het project in zijn bredere omgeving inpast. Het plan bekeek de hele buurt en gaf structuur aan het gebied tussen de Aarschotsesteenweg, de kerk en de spoorweg. Dankzij dit masterplan lijnt het serviceflatcomplex en het woonzorgcentrum vandaag de Bosstraat af. Toch komen de nieuwe gebouwen niet tot tegen de straat. Op de open strook die zo ontstaat werden bomen ingeplant. Dit zorgt voor meer open ruimtegevoel zowel vanuit het woonzorgcomplex als vanuit de straat zelf. Langs de achterzijde ontstaat een groene ruimte die als
tuin en centraal parkje voor Wilsele Putkapel zal dienen. Er loopt een wandel- en fietspad dat voor nieuwe linken in de omgeving zorgt. Het aangrenzende speelplein biedt op zijn beurt een uitgelezen kans op contacten tussen de spelende kinderen en de ouderen uit het woonzorgcentrum.
Ouderenvoorzieningen zelf Door het groeperen van een woonzorgcentrum, serviceflats en een lokaal dienstencentrum op één locatie creëert het OCMW een meerwaarde voor zowel de bewoners zelf als de buurtbewoners. Zo organiseert het woonzorgcentrum bijvoorbeeld activiteiten waarbij familie, buurtbewoners, het verenigingsleven en dergelijke betrokken worden en biedt het lokaal dienstencentrum extra dienstverlening aan. De projecten staan los van elkaar, maar zijn gelijkvloers met elkaar verbonden via een café. Het groen rondom tempert de inkijk in dit transparante café en zorgt zo voor de nodige privacy. Dit café, maar ook een polyvalente zaal, is niet alleen toegankelijk voor de bewoners van het complex. Ook buurtbewoners zijn hier welkom. Zo wordt de wisselwerking met de omgeving verder in de dienstverlening uitgebouwd.
Het woonzorgcentrum is geen solide blok: de H-vorm integreert een geborgen binnengebiedje waar de gangen op uitkijken. In de benen van de H zitten de private kamers. Het centrale deel omvat een aantal functionele ruimten. Daarnaast zijn er gemeenschappelijke leefruimten en zithoeken waar de bewoners elkaar kunnen ontmoeten. Door deze opbouw is er geen klassieke gang met aan beide zijden kamers, maar een luchtige, lichte gang die zorgt voor een heldere oriëntatie bij de bewoners, omdat ze voortdurend contact hebben met het herkenbare binnentuintje. Het gebouw wil de sfeer uitstralen van een hotel waar intensieve zorg en dienstverlening mogelijk is. De combinatie van de ruime private kamers met de gemeenschappelijke leefruimten geeft bewoners de kans zich thuis te voelen. De donkere bakstenen – die aansluiten bij de nabij gelegen kerk en de bestaande huizen in de buurt – en de streng in het gelid staande ramen, geven het woonzorgcentrum een duidelijke uitstraling. Binnenin scheppen de dikke muren en het gefilterd licht een eigen sfeer.
opdrachtgever: OCMW Leuven ontwerpers: De Gregorio & Partners
9
woonzorgcentrum De Wingerd Een centrum met een ietwat andere doelgroep is De Wingerd. In dit woonzorgcentrum voor dementerenden wil men de bewoners resoluut laten deel uitmaken van de samenleving. Om deze visie ruimtelijk te vertalen bouwde men een nagelnieuw complex dat de bewoners niet alleen de nodige privacy schenkt, maar ook opvallend ingebed is in de omliggende woonwijk. Tot 2008 huisde het woonzorgcentrum in een voormalig klooster in de Noormannenstraat. Omdat het complex daar niet langer aangepast was om nieuwe ideeën rond kleinschalig en zo normaal mogelijk wonen van dementerenden te realiseren, zocht het woonzorg centrum een nieuw onderkomen. Aan de overzijde van de ring, in de woonwijk langsheen de ’s Hertogenlaan, had de stad nog een interessante bouwgrond voor dit
soort kwalitatieve en innovatieve projecten. Daarom ruilden beiden hun eigendom. De nieuwe Wingerd kon gebouwd worden en het complex in de Noormannenstraat werd in eerste instantie eigendom van de stad. Later verkocht de stad het complex door aan de universiteit en nam het het onbebouwde deel in erfpacht. De voormalige tuin is sindsdien een openbaar parkje (cf. Mozaïek september 2009).
10
De nieuwe Wingerd is een groot complex. Het unieke karakter zit echter in de manier waarop er kleinschalig gedacht is in deze grootschalige omgeving. Om de bewoners zo normaal mogelijk te laten wonen – net zoals thuis – en om beter zorg op maat aan te kunnen bieden, wonen ze samen in groepjes van acht. Naast deze kleine groepswoningen zijn er een aantal grotere groeps woningen voor 15 personen, een dagcentrum, een centrum voor kortverblijf en zorgflats voor koppels. Een lokaal dienstencentrum – dat de activiteiten openstelt voor ouderen uit de brede omgeving – zorgt voor meer animo en een betere verankering in de buurt. De ruimtelijke vertaling van de vernieuwde zorg ideeën van dit woonzorgcentrum werkt: de dementerende ouderen leven zichtbaar op in de kleine groeps-
oningen. Daar leven ze bijna als in een echte thuis w situatie met acht. Het complex is geen monoliet geheel. Het bestaat uit twee volumes die volledig los van elkaar staan. Elk van deze volumes vormt een aaneenschakeling van kleinschalige onderdelen. Door deze specifieke inplanting heb je veel private buitenruimten bij de verschillende woningen.
De architectuur zorgt voor een duidelijke eenheid: de platte daken, de verticale ramen, de sobere grijze bakstenen en het w  itte pleisterwerk, ‌. Door maximaal twee bouwlagen hoog te gaan, integreert dit woonzorgcentrum zich beter in de omgeving. Het is geen afgesloten complex maar de buitenruimte vormt een wandelpark waar bewoners, familieleden en de mensen uit de buurt elkaar kunnen ontmoeten. Opvallend zijn ook de kunstwerken van Jef Claerhout. Het is een reeks vogels die elk op hun manier ergens mank zijn, die naar je kijken, en als het ware met elkaar praten. Door de inplanting, de afwerking van de gebouwen, de kleinschaligheid en het open karakter van de omliggen-
de groene ruimten is De Wingerd niet alleen een interessante plek om te wonen voor dementerende ouderen. De instelling vormt ook een meerwaarde voor de omgeving. Iets wat niet vanzelfsprekend voor zulke complexen. Ontwerpers: RDBM architecten en partners www.woonzorgnet-dijleland.be
11
Kazerne Michotte Jarenlang was de kazerne een ontoegankelijke en ietwat geheimzinnige plek in de levendige Parkstraat. Na een tijdje de stadswachten te hebben gehuisvest, komt er nu een totaal nieuw complex. Op de plek waar vroeger een militaire orde heerste, komt nu – na een grondige gedaantewissel – een open centrum voor basiseducatie. Open school is een organisatie die een hele reeks basisopleidingen aanbiedt voor volwassenen die vroeger niet zo lang naar school zijn geweest. Het gaat onder meer om opleidingen Nederlands, wiskunde, computercursussen, algemene vorming, voorbereidingscursussen Frans en Engels en Nederlands voor anderstaligen. Open School huist momenteel in een gebouw aan de Ruelensvest. Door het stijgende aantal cursisten hebben ze nood aan extra ruimte in de hoofdzetel in Leuven.
De locatie in de Parkstraat leent zich uitstekend voor dergelijke nieuwe functie. Deze plek is niet alleen gemakkelijk bereikbaar door de ligging vlakbij de ring, het stadscentrum en het openbaar vervoer, de functie past ook perfect binnen het karakter van de buurt. De huidige aanblik van de kazerne is – hoe kan het anders – gesloten en vrij militaristisch: een lange gevelmuur sluit het binnengebied af van de straat, het voormalige kazernegebouw achteraan op het terrein oogt streng en symmetrisch, het voorplein is een banale parkeerplaats en verspreid op het terrein staan losse gebouwen. De ontwerpers zullen de oude en gesloten kazerne transformeren tot een gebied waar oude en nieuwe elementen elkaar verrijken.
© Stramien bvba Antwerpen
12
In plaats van een gesloten muur aan de straatkant komt er een open en transparant volume. Dit sluit de gevellijn in de Parkstraat en dient als visitekaartje voor Open School. Tegelijk moet dit toegangsgebouw mensen aantrekken richting binnenplein. Het volume telt twee bouwlagen en past zich zo goed in tussen de bestaande woningen in de Parkstraat. Onderaan is het volledig opengewerkt. Niet alleen letterlijk, als open doorgang naar het achtergelegen binnengebied, maar ook visueel open door de grote, transparante glaspartijen die de cafetaria omsluiten. Op de eerste verdieping worden nieuwe leslokalen gebouwd. Hier zorgt de afwisseling tussen gesloten houten gevelelementen en grote ramen voor de nodige lichtinval en de gewenste privacy. De cafetaria loopt overigens verder door op het binnenplein en vervangt daar enkele losse gebouwen. Zo krijg je een logische verbinding tussen het nieuwe en het oude gedeelte, en krijg je een aangenaam binnenplein in plaats van de huidige mistroostige parking.
Door de nieuwe functies die op het binnenplein uitkijken, kan dit plein uitgroeien tot een rustpuntje voor de bezoekers van Open School en door de openheid aan de straat meteen voor de hele buurt. De ontwerpers versterken deze kansen door het binnenpleintje groen aan te kleden en er zitbanken te voorzien. Achteraan op het terrein komen in het voormalige kazernegebouw – dat volledig wordt gerenoveerd – het onthaal, de administratie, een open leercentrum en leslokalen. Onder het binnenplein zorgt een ondergrondse parking tenslotte voor een verkeersvrij binnenplein en voor minder parkeerdruk op de openbare weg. Ontwerpers: tijdelijke vereniging Stramien cvba Antwerpen – IRS studiebureau Kortenberg Realisatie: 2010 – 2012 Ingebruikname door Open School: verwacht midden 2012
© Stramien bvba Antwerpen
13
Welzijnsbureau OCMW Fonteinstraat Inplanting
Open huis
Op een braakliggend terrein op de hoek van de Fonteinstraat en de Predikherinnenstraat komt een nieuw welzijnsbureau voor het Leuvense OCMW. In de Fonteinstraat grenst dit terrein aan een appartementencomplex van niet minder dan 10 bouwlagen, terwijl in de Predikherinnenstraat rijwoningen van één bouwlaag met een hellend dak staan. Ook verderop in de Fonteinstraat is de bebouwing lager. Het nieuwe pand moet deze vrij bruuske schaalovergang verzachten. Om toch voldoende plaats te bieden voor het vooropgestelde programma, ontwierpen de architecten een gebouw met een gelijkvloerse verdieping en vier bouwlagen met als eindbegrenzing een teruggetrokken technische dakverdieping. Door de hedendaagse vormgeving valt het nieuwe welzijnsbureau onmiddellijk op tussen de gebouwen in de Fonteinstraat. Door deze herkenbaarheid is het een goed zichtbaar en toegankelijk open huis.
Dit nieuwe welzijnsbureau gaat het bestaande welzijnsbureau in de Ridderstraat vervangen. De open benedenverdieping nodigt uit om binnen te komen. Hier krijgen de meer publieke functies een plek. Naast de centrale ontmoetingsruimte bevinden zich hier de ontvangstlokalen voor het verstrekken van informatie en consultaties. Boven zijn de individuele werkplekken voor de verschillende medewerkers, de vergaderruimten en de polyvalente refter. Deze laatste dient overigens niet alleen voor de werknemers, maar kan ook gebruikt worden voor de buurtwerking. De gelijkvloerse en de eerste verdieping zijn door grote glaspartijen opengewerkt om het open karakter van het welzijnsbureau te benadrukken, terwijl de bovenliggende verdiepingen – voorzien van een gevelbekleding in leien – eerder gesloten zijn van karakter. Het spelen met open en gesloten geveldelen komt voort uit de oriëntatie van deze gevelvlakken en zorgt tegelijkertijd ook voor de nodige privacy voor klanten en medewerkers.
© AR-TE, STABO
Duurzaam
14
Het gebouw is uiterst duurzaam. De ambitie is om een passiefkantoor te realiseren. Door een doorgedreven isolatie en een goede detaillering voor de luchtdichtheid en de ventilatie, konden de ontwerpers de warmte verliezen, maar ook de ongewenste warmtewinsten beperken. Deze ingrepen leiden tot een zichtbare energiebesparing. Daarnaast zorgt een warmtepomp in combinatie met energie- en funderingspalen voor een groot deel van de energievoorziening in het gebouw. Een warmtepomp is een milieuvriendelijk alternatief voor een klassieke verwarmingsinstallatie. Klassieke systemen halen namelijk alle energie die ze nodig hebben uit (fossiele) brandstoffen, terwijl een warmtepomp de warmte en de koude uit
de natuur – in dit geval uit de grond – haalt en op zijn beurt weer afgeeft aan het verwarmings- en koelingssysteem van het gebouw. Tenslotte worden de aanvullende fossiele energiebronnen efficiënter ingezet en wordt het elektrische verbruik beperkt door de keuze voor hoogstaande technieken. Zo kiest het OCMW onder andere voor computermateriaal dat niet veel warmte afgeeft waardoor de behoefte aan koeling afneemt en voor warmterecuperatie op de binnenverluchting. Het gebouw is ook sociaal duurzaam: er is namelijk veel aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor personen met een handicap.
© AR-TE, STABO
Opdrachtgever: OCMW Leuven Ontwerpers: AR-TE, STABO Realisatie: 2010-2011
Avondwandelingen stadsvernieuwing
Ontdek deze zomer hoe jouw stad evolueert tijdens de avondwandelingen stadsvernieuwing. Vaartkom 1 juli 2010 2 augustus 2010 3 augustus 2010
20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur
Kop van Kessel-Lo en Centrale Werkplaatsen 2 augustus 2010 20.00 uur 3 augustus 2010 20.00 uur 23 augustus 2010 20.00 uur Fochplein in 30 minuten 9 september 2010 18.30 uur 19.00 uur 19.30 uur 20.00 uur 14 september 2010 18.30 uur 19.00 uur 19.30 uur
© AR-TE, STABO
Dijle levend door nieuwe woonprojecten 5 augustus 2010 20.00 uur 7 september 2010 19.00 uur
De wandelingen zijn gratis. Meer info en inschrijven via 016 272 272 of infohuis@leuven.be
15
KOETSHUIS 2007
KOETSHUIS 2010