Alzheimercode 2.0

TELKENS EEN BEETJE AFSCHEID

“Hoe met ons is? Nee, dat vragen ze inderdaad niet vaak”, zeggen de dochter en kleindochter van Fien. “Terwijl het toch zwaar is”. Een gesprek met Annita Peeters en Cindy Wouters. Een gesprek over vallen, opstaan en loslaten. Over hun ma en oma. Fien Emmers, nu 86 en ondertussen zes jaar in woon- en zorgcentrum Hoevezavel.

“Nu gaat het terug goed met ons ma”, zegt Annita. “Toen ze net binnen was, is ze zwaar gevallen en had ze haar nek gebroken. Vijf bouten moesten erin. De artrose in haar lichaam heeft haar gered, vertelden ze in het ziekenhuis.” “De afgelopen jaren is ze vier keer slecht geweest”, vult Cindy aan. “We zeggen soms tegen elkaar dat we er niet van zouden schrikken, als ze zouden bellen. Al doe je dat natuurlijk wel. Maar bij een persoon met dementie neem je afscheid in stukjes.”

Het ging niet anders

“Op 10 oktober was ze exact zes jaar in Hoevezavel”, zegt Annita. “Daarvoor woonde ze nog alleen, met hulp en zorg aan huis. Het fornuis kon enkel door Familiehulp geactiveerd worden. Ze volgde de klok niet meer. Eten deed ze soms ‘s nachts. Ze had een alarm van het Wit-Gele Kruis, maar soms duwde ze er op. Ze kreeg dan een oproep via de telefoon, maar toen dacht ze dat er iemand in huis was en liep ze de straat op. Om 3 uur ’s nachts. Er moest iets gebeuren. Het ging niet anders.”

“Ik zal het nooit vergeten. Het was een donderdag toen we naar Hoevezavel gingen. Ze was boos. Pas op maandag ging ik terug, op advies van de medewerkers. De boosheid zou dan geminderd zijn. Maar weggaan bij haar in Hoevezaavel bleef moeilijk. Ik zei dan maar telkens dat ik naar de bakker moest. Gij gaat precies wel veel naar de bakker, zei ze na verloop van tijd. Toen had ze nog goede momenten. Maar in het begin ben ik vaak wenend opgestaan. Omdat ik elke dag bij haar was, zei men in Hoevezavel dat ik aan mezelf moest denken. Dat klopt ook.”

Alsmaar verder terug

“Nu plooit ze vooral terug op vroeger”, zegt Cindy. “Als ze haar jongste zus ziet, zegt ze altijd ‘mon’. Ze lijkt als twee druppels water op ‘pète Lutlommel’. En over Remi heeft ze het vaak. Dat was haar broer, maar die is al lang overleden. Ze gaat alsmaar verder terug in de tijd.” “Haar spraak is nu bijna zo goed als volledig weg. Maar kijven, wijzen met de vinger, dat gebeurt nog af en toe”, lacht Annita. “We gaan er natuurlijk gewoon in mee.”

“We zijn maar een kleine familie”, zegt Cindy. “Wij drieën. Dat is het. Ons ma is enige dochter, net als ik. Dat maakt het zwaar. Daarbij komt dat onze pa jong gestorven is. Dat was voor ons allemaal een moeilijke periode. Ook opa was toen nog niet lang overleden. Met dat alles heeft ze een klap gekregen. Als kind was ik natuurlijk vaak bij oma. Ze is mijn meter en ze heeft me mee ‘grootgebracht’, zoals ze zeggen. Dat maakt het voor mij nu niet makkelijk, als ik haar zo zie. Het is de oma van toen niet meer. Daar hebben we eigenlijk al afscheid van genomen.”

Dan lig ik eruit

“Je ziet het goed als ik haar help met eten geven. Als ons Cindy binnen komt, dan lig ik eruit”, zegt Annita. “Mij ziet ze bijna elke dag. Nee, dan moet Cindy helpen. Je ziet haar gezicht dan opklaren. Net zoals op vrijdag ooit de kleuters van de nabijgelegen school naar Hoevezavel komen. Daar geniet ze enorm van. De medewerkers betrekken haar heel goed bij de activiteiten. Ook al doet ze niet actief mee, ze is erbij. Ze luistert naar muziek. Of ze zit erbij, als ze samen wafels bakken. En soms gooit ze een bal terug, als ze in de kring zitten.”

Loslaten, afscheid, de woorden zijn al een paar keer gevallen. “Zo is het ook”, zegt Cindy. “Eerst stapte ze nog. Dan volgt de rolstoel. Daarna verdwijnt haar spraak. De herkenning blijft, maar je moet telkens weer een beetje afscheid nemen.” “Ik hoop alleen dat ze geen pijn meer moet hebben”, besluit Annita. “En die lach. Dat die er af en toe nog is.”

De Alzheimer Code

Met de Alzheimer Code wil de stad samen met diverse partners het taboe en onbegrip rond dementie doorbreken. De boodschap is duidelijk: onthoud mens, vergeet dementie. De hele maand november zijn er activiteiten rond het thema. Professor Christine Van Broeckhoven geeft op donderdag 21 november een lezing met een stand van zaken in het dementie- en Alzheimeronderzoek. Op dinsdag 26 november organiseert dienstencentrum ’t Trefpunt een infonamiddag. Daarin wordt vooral op zoek gegaan naar een gezonde balans tussen het zorgen voor iemand met dementie en anderzijds het samen genieten.

Op woensdag 6 november kan je in CC De Adelberg de voorstelling Leven in 3 dagdelen van Theater Hand in Hand bijwonen. “Ik heb het stuk in 2013 geschreven”, vertelt regisseuse Rita Scheepers. “In Nederland is het meer dan 100 keer opgevoerd. De huidige bezetting van Hand in Hand heeft het stuk al 35 keer gespeeld. Het is echt kamertoneel. Spelers en publiek zitten samen rond de salontafel. Een intieme voorstelling dus. Je zit op de koffie bij een echtpaar. Ze voeren een gesprek. Het lijkt een gewoon gesprek, maar dat is het niet. Plots lijkt het nergens op. Wordt gisteren morgen of is vandaag gisteren? De tijd is geen rechte lijn maar een kolkende ketel waaruit gebeurtenissen en mensen zomaar opduiken. Zo verward is het als dementie zich in je hoofd nestelt, voor jezelf maar ook voor anderen.”

Word je zelf geconfronteerd met dementie? Heb je vragen of hulp nodig? De ZorgGroep Lommel kan je daarbij helpen. Kijk op www.zorggroeplommel.be voor meer info. Alle details en de volledige kalender vind je achteraan in het magazine en op www.uitinlommel.be