OP PAD MET EEN ARCHEOLOOG

Archeologische opgravingen op Kristalpark

Een begraven landschap van ongeveer 14.000 jaar geleden. Dat vind je niet elke dag. Toch slaagden enkele archeologen van ArcheoWorks, verbonden aan de KU Leuven, hierin. En dat op het Kristalpark in Lommel dichtbij de Molse Nete. Archeoloog Dave Geerst geeft meer uitleg over deze unieke vondst.

Hoe zijn jullie bij deze site uitgekomen?

Dave: “We hadden een vermoeden dat hier een archeologische site was op basis van vooronderzoek in de regio en landschapsonderzoek op de site zelf. In de 20ste eeuw werden in dit gebied ook al verschillende vondsten gedaan door enkele amateurarcheologen. Daarnaast was het ook van belang dat er een archeologisch onderzoek kwam op deze site voor de start van de bouw van de glasfabriek.”

Wat hebben jullie hier juist gevonden?

Dave: “Een prehistorische site. Zo’n site bestaat voornamelijk uit een oude bodem die bedekt zit onder lagen zand. Daarin gaan we op zoek naar artefacten. Dat zijn prehistorische overblijfselen zoals schrabbers, kleurstoffen, houtskoolresten ... Die kunnen wijzen op bewoning. Prehistorische sites vinden is enorm uniek, omdat ze vaak niet intact blijven. Deze site is dan ook één van de grootste prehistorische sites die we tot nu toe hebben gevonden in Noordwest-Europa.”

Daarnet vonden jullie nog een schrabber. Waarvoor werd die gebruikt?

Dave: “Een schrabber werd vroeger vaak gebruikt tijdens het maken van kledij. Om kledij te maken gebruikten prehistorische mensen namelijk huiden van dode dieren. Daarbij kwam een schrabber van pas om het vet, vlees en haar van de huid te ‘schrabben’. Een schrabber is een prehistorisch werktuig uit silex, ook wel vuursteen genoemd, dat je gemakkelijk kan bewerken. Hierdoor kan je de randen snel enorm scherp maken en is het dus ook een ideale grondstof voor werktuigen zoals pijlpunten, bijlen en dus ook schrabbers.”

Wat kunnen jullie afleiden uit deze vondsten?

Dave: “Dat er aan het einde van de ijstijd, ongeveer 14.000 jaar geleden, Federmessergroepen zich hier hebben gevestigd. Ook op Maatheide hebben archeologen vondsten van de Federmessergroepen ontdekt. We vermoeden dat deze site op het Kristalpark hun seizoensgebonden uitvalsbasis was. Tijdens onze opgravingen hebben we al artefacten gevonden zoals kleine wapens en kleurstoffen, maar ook enkele paalkuilen. Dat wijst erop dat de Federmessergroepen waarschijnlijk zelfs kampen hebben gebouwd. En dat maakt deze site helemaal uniek, want paalkuilen komen we zeer zelden tegen. De Federmessergroepen zullen zich hier toch enige tijd hebben gevestigd.”

Hoe onderzoeken jullie deze site?

Dave: “We werken met spades en zeven. Iemand schept het zand zorgvuldig in de zeef terwijl de andere bekijkt of er artefacten in het geschepte zand zitten. Bij een grote site werken we eerst volgens de kwadrantenmethode. Dit houdt in dat we verspreid over het terrein verschillende vakken van 0,5 meter op 0,5 meter uitgraven en bestuderen. Als we een concentratie aan artefacten vinden in zo'n vak, bestuderen we het verder. We graven dan grotere sleuven uit om zo een ruimer oppervlak te bestuderen. Dit is ook wat we nu aan het doen zijn.”

Wat gaat er gebeuren met de vondsten en de site als jullie klaar zijn?

Dave: 'We maken de site dicht als we alle vondsten hebben gerecupereerd. Artefacten sturen we naar het labo voor verder onderzoek om bijvoorbeeld te kijken naar hoe de werktuigen werden gemaakt. Daarna worden ze vrijgegeven en kunnen we ze tentoonstellen in archeologische depots zoals Archeohuis De Kolonie.”

Archeologiedag

Kom op zondag 28 mei van 14 tot 18 uur naar de gratis archeologiedag. Een archeoloog geeft je een kijkje achter de schermen en je kan deelnemen aan vele workshops. Toegang via Tusdijk aan de Zandstraat in Kattenbos. Meer info via erfgoedbosland.be