KANSEN VOOR EEN MEER INCLUSIEVE SAMENLEVING

Van gendervrij taalgebruik tot neutrale toiletten

Sommige mensen beginnen spontaan te huiveren bij het woord 'genderneutraal'. Het wordt dan ervaren als 'moeilijkdoenerij'. Maar eigenlijk biedt een genderneutrale - of liever gendervrije - samenleving kansen voor elk van ons. Waarom spreken we steeds over een burgemeester en een brandweerman? En waarom moet je kiezen of je in het vakje van de mannen dan wel de vrouwen past als je naar het toilet moet? We spraken met Wanda over inclusiviteit en lieten het wijzende vingertje thuis.

Wanda Loyens (19) is eerstejaarsstudent sociaal werk. Ze speelt baseball en is lid van de werkgroep Kleurig Lommel. Op 15-jarige leeftijd ging Wanda in transitie om verder als vrouw door het leven te gaan.

Het begrip genderneutraal verwijst naar een non-binaire genderidentiteit? Of anders gezegd, naar personen die zich noch als man noch als vrouw identificeren?

“Niet helemaal, maar het wordt vaak gedacht. Genderneutraal verwijst niet zozeer naar een genderidentiteit. Maar wel het gendervrij maken van dingen of situaties. Denk aan toiletten, kleding, beroepen en taalgebruik. ‘Jongens- en meisjeskleding’ wordt vervangen door ‘kinderkleding’. Een ‘poetsvrouw’ wordt ‘poetshulp’. En ‘Beste mevrouw/meneer’ wordt ‘Beste klant’.”

Zijn er in Lommel al goede voorbeelden?

“Absoluut. Bijvoorbeeld toiletten in sommige cafés of restaurants. Misschien niet bewust, maar zij hebben eenzelfde ruimte met het bordje ‘toiletten’ in plaats van het man/vrouw-teken. Dat maakt het gendervrij.”

Waar liggen volgens jou de grootste kansen?

“Op dit moment vooral in het taalgebruik. Een woordkeuze kan een samenleving veranderen. Met ‘Beste jongens en meisjes’ maak je onbewust een opsplitsing. Een wij-zij gevoel. Met ‘Beste kinderen’ spreek je de groep aan als één geheel, waar iedereen gelijk is. Gendervrij taalgebruik betekent geen onderscheid maken tussen gender of geslacht. Daarbij worden woorden vermeden die vooringenomen, discriminerend of denigrerend kunnen zijn omdat een bepaald geslacht de norm zou zijn.”

“Het belang in gendervrij taalgebruik is dat iedereen zich in de teksten kan herkennen. Dat we inclusiever zijn. Je hoeft jezelf hier zeker niet drastisch voor aan te passen. Het enige dat je dan doet, is letten op je taalgebruik.”

Laat onze taal dit toe?

“Niet altijd. Neem bijvoorbeeld broer of zus. Wat is hier het neutrale Nederlandse woord voor? Mijn sibling is trouwens agender ofwel zonder gender. Ik grijp bewust naar dit Engelse woord omdat het een neutraal woord is. Het Nederlandse alternatief bestaat niet.”

Moeten we altijd genderneutraal gaan praten en schrijven?

“Dat niet. Spreek mensen gerust aan op hun gewenste manier. Ik ben zelf transvrouw en word liefst aangesproken met ‘zij’ of ‘haar’.”

Denk je dat gendervrij samenhangt met inclusiever zijn?

“Zeker en vast. In een gendervrije samenleving voelen LGBTQ+personen zich meer erkend en aanvaard. Iedereen voelt zich aangesproken, iedereen voelt zich betrokken. En eigenlijk is dit inclusiever zijn toch belangrijk voor iedereen.”