de zigeunergodin
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 1
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 2
Meena Kandasamy
De zigeunergodin Roman vertaald door gerda baardman
Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 3
Het motto is afkomstig uit John Steinbeck, De druiven der gramschap, vertaald door Alice Snijder, 1940/2013, L.J. Veen Klassiek, Amsterdam
© 2014 Meena Kandasamy © 2016 Nederlandse vertaling Gerda Baardman Oorspronkelijke titel The Gypsy Goddess Oorspronkelijke uitgave Atlantic Books Ltd, Londen Omslagontwerp B’ij Barbara Omslagbeeld XXXX Foto van de auteur © Terri Pengilley Typografie binnenwerk Perfect Service, Schoonhoven Kaart © Jamie Whyte Drukkerij XXXX isbn 978 90 254 4708 3 d/2016/0108/548 nur 302 www.atlascontact.nl
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 4
Voor Amma, Appa en Thenral die me op de rails hebben gehouden.
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 5
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 6
Inhoud
Proloog 13 Deel een Achtergrond 1. Enkele opmerkingen over de vertelkunst 23 2. De titulaire schuldige 47 Deel twee Broedplaats 3. Nietsontziende kameraden 57 4. Tijden van geweld 71 5. Pamflet van de marxistische partij 85 6. Eed van trouw 99 7. Een levend lijk 129 Deel drie Strijdtoneel 8. Gelaatsuitdrukking 147 9. Een jonge getuige 155 10. Brandschade 159 11. In hechtenis 163 12. Een paar humanitaire gebaren 177 Deel vier Begraafplaats 13. Hoe te overleven 189 14. Wat er daarna gebeurde 207 Epiloog 247
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 7
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 8
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 9
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 10
Dood en verschrikking hielden hen niet tegen. Hoe kun je een man bang maken als de honger niet alleen zijn eigen samengekrampte maag tergt, maar ook de miserabele buiken van zijn kinderen? Je kunt hem niet bang maken – hij kent een angst die alle andere angsten te boven gaat. john steinbeck, de druiven der gramschap
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 11
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 12
PROLOOG ***
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 13
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 14
Lang leve de landbouw! Landbouw is een plicht tegenover de natie!! Wij Zullen de Rijstproductie Verhogen! Wij Zullen de Hongersnood Uitroeien!! bond van rijstproducenten, nagapattinam taluk 42/2, Mahatma Gandhi Salai, Nagapattinam, district Tanjore memorandum, overhandigd aan de hoogmogende eerste minister van madras met het verzoek de grieven van de rijsttelers terstond in behandeling te nemen Gegroet! Met pijn in het hart moet ondergetekende de nadelige gevolgen voor de rijsttelers van Nagapattinam van ondeugdelijk beleid en door de koelies verkeerd begrepen propaganda onder de aandacht van Uwe Excellentie brengen. Reeds tien jaar eisen de landbouwkoelies voortdurend verhoging van hun dagloon en als dat wordt geweigerd, organiseren ze stakingen waarmee ze het leven in ons district lamleggen. De zelfbenoemde communistische leiders, zelf in goeden doen, zijn ook verantwoordelijk voor de ongeoorloofde bezetting van de grond van andere eigenaars. Niet alleen gaan zij hiermee voorbij aan de rechten van de eigenaars, maar bovendien gedragen ze zich als militante mao誰stische Naxalieten door de arbeiders ertoe aan te zetten op deze bezette grond gewassen te verbouwen. Laat ons ermee volstaan vast te stellen dat ze in feite landbouwproducten van andermans grond oogsten en ontvreemden en een groot deel daarvan aan hun leiders geven. Door de toenemende vertwijfeling van de grondbezitten15
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 15
de mirasdars hebben wij ons gedwongen gezien de Bond van Rijstproducenten op te richten, met een tweeledig doel: de landbouwkoelies te bevrijden van de kwade invloeden van deze twijfelachtige leiders en wederzijdse welwillendheid en begrip tot stand te brengen tussen de grondbezitters, de pachters en de landbouwkoelies die een cruciale rol spelen bij de rijstteelt. De communistenleiders doen niets anders dan voortdurend eisen stellen en hun volgelingen tot staking oproepen. Als hun onredelijke eisen niet worden ingewilligd, benaderen ze de overheid, die dan bemiddelt tussen de strijdende partijen – grondbezitters en arbeiders – totdat er een tijdelijke overeenkomst wordt bereikt. Ondergetekende is net als andere rijsttelers van mening dat de privileges van de landbouwkoelies bij elke onderhandeling weer worden uitgebreid en dat de communistenleiders, die erop uit zijn hongersnood te veroorzaken en ons land zo vatbaar te maken voor het maoïsme, hierdoor worden gesterkt en aangemoedigd. Ondergetekende wil Uwe Excellentie erop wijzen dat de landbouwkoelies zullen blijven protesteren in de hoop op nieuwe overeenkomsten. Al deze overeenkomsten vormen een bedreiging voor de vrede en de openbare orde. Iedere keer dat de overheid besluit tot overleg met beide partijen komen de leiders met nieuwe onmogelijke eisen. Ondergetekende, grondbezitter te Irinjiyur en vertegenwoordiger van de mirasdars, heeft standgehouden en geweigerd deze eisen in te willigen, aangezien dat onpraktisch zou zijn, en heeft zich derhalve even koppig getoond als de leiders van de tegenpartij. Tengevolge van de compromisloze houding van ondergetekende en zijn vastberadenheid zich niet te laten gijzelen door een stel communistische chanteurs wordt hij beschouwd als hun grootste vijand. Zij hebben besloten onherstelbare scha16
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 16
de en ontberingen te veroorzaken en hebben meermaals gedreigd ondergetekende en zijn familie om te brengen. Voorts hebben zij deze verbale bedreigingen dikwijls kracht bijgezet door gewelddadige demonstraties te houden voor het huis van ondergetekende. Alleen dankzij zijn instinct voor lijfsbehoud en zijn grote tolerantie ten opzichte van deze provocaties heeft ondergetekende lichamelijk letsel weten te voorkomen. Hun onvolwassen optreden en hun politieke listen hebben evenwel niets veranderd aan de vastberadenheid of de ideologie van ondergetekende, en derhalve hebben de communisten ten einde raad een andere schokkende, gevaarlijke strategie omarmd. De leiders hebben nu een van hun plichtsgetrouwe trawanten, een zekere Chinnapillai, naar een geheime schuilplaats gestuurd en een klacht tegen ondergetekende ingediend omdat hij deze man zou hebben gedood en alle bewijzen van de moord zou hebben vernietigd. Uwe Excellentie kan verifiĂŤren dat deze aanklacht op of rond 15 maart 1968 is gedeponeerd bij het politiebureau van Keevalur in Nagapattinam, dat de man in kwestie daarbij als vermist is opgegeven en dat deze valse melding momenteel door de politie wordt onderzocht. Het is hierbij noodzakelijk te vermelden dat drie jaar geleden een vergelijkbaar complot tegen ondergetekende is gesmeed. Een zekere Sannasi was naar een dorp in de buurt van Karaikkal vertrokken en onmiddellijk deden verhalen de ronde dat deze man door de landeigenaren was omgebracht. Maar voordat het gerucht tot een valse, boosaardige klacht kon leiden, werd bekend dat Sannasi door vergiftiging om het leven was gekomen nadat hij in dat dorp illegaal gestookte arak had gedronken. Bovengenoemde aanklacht toont wel aan hoe malafide de communistenleiders zijn, die immers koppig pogen ondergetekende in de gevangenis te krijgen omdat hij de grootste bedreiging voor hun infame activiteiten vormt. 17
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 17
Niet alleen hebben zij een aanklacht ingediend, ze hebben ook openbare bijeenkomsten belegd om de onmiddellijke arrestatie van ondergetekende te bewerkstelligen. Aangezien hun inspanningen niet tot het gewenste resultaat hebben geleid, hebben de leiders nu hun aanvalsplannen gewijzigd. Als onderdeel van hun nieuwe strategie organiseren ze protestmarsen in de omgeving van de woning van ondergetekende, scanderen ze provocerende leuzen en veroordelen ze ondergetekende op de verachtelijkst denkbare wijze. Ze bestoken hem met verwensingen, met de geheime bedoeling hem naar buiten te lokken opdat ze met hem kunnen afrekenen zoals het hun goeddunkt. Onder die kwellende omstandigheden bleef ondergetekende evenwel wijselijk achter gesloten deuren en behoedde zich zo voor een ellendig lot. Ondergetekende twijfelt er geen moment aan dat de communisten hem als mikpunt voor hun acties hebben uitgekozen en dat ze in hun doel zullen slagen. Als de communisten niet worden gedwongen zich te beheersen en als er geen permanente juridische maatregelen worden getroffen om deze kwestie op te lossen, is geen landeigenaar meer veilig. Ondergetekende is van mening dat de openbare orde in Nagapattinam meer dan ooit tevoren in gevaar komt als deze dreiging niet in de kiem wordt gesmoord. Hoewel de communistenleiders en de goedgelovige arbeiders die hen volgen zich op ongeoorloofde wijze op onze grond hebben opgehouden, onze gewassen hebben geoogst en ons veel leed hebben aangedaan, hebben wij, de leden van de Bond van Rijstproducenten, ons strikt aan ons beleid van onwrikbare geweldloze oppositie gehouden. Om ons in de toekomst tegen deze dagelijkse chantage en deze misplaatste aanvallen te beschermen, ziet ondergetekende zich genoodzaakt Uwe Excellentie te verzoeken recht te doen. Het district 18
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 18
Oost-Tanjore behoeft dringend bescherming van zijn eer en zijn traditionele positie als rijstschuur van de gehele natie. Als de communisten vrij spel hebben, is de hongersnood nabij en wacht de bevolking een ramp. In het voorbeeldige boek Thee Paravattum schrijft Uwe Excellentie over het vuur van de rede, dat de dogma’s van het bijgeloof in de as legt. Nu is de tijd daar om de dogma’s van het communisme, die de bevolking in klassen verdelen en die tegen elkaar opzetten, in de as te leggen. Als hier niet wordt ingegrepen, zal dat onkruid in onze maatschappij iedere hoop op een toekomstige oogst verstikken. Daarom smeken wij Uwe Excellentie, onze geachte Eerste Minister, eerbiedig ten spoedigste in deze ernstige kwestie in te grijpen en de noodzakelijke stappen te zetten om het geschonden vertrouwen van de geterroriseerde landeigenaren, die in voortdurende angst leven, te herstellen en Nagapattinam uit de klauwen van de communisten te bevrijden teneinde geweld en bloedvergieten te voorkomen. Ik heb de eer te zijn, Mijnheer, Uw nederige, dienstwillige dienaar gopalakrishna naidu Voorzitter Datum: 1 mei 1968 Plaats: Irinjiyur
19
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 19
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 20
Deel een
ACHTERGROND ***
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 21
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 22
1. Enkele opmerkingen over de vertelkunst
Het is moeilijk een roman te schrijven als je in een land woont waar tirannieke barden ervoor hebben gezorgd dat de literatuur langer dan duizend jaar alleen in de vorm van poëzie heeft bestaan – alliteratie onder de arm, algebra rond de rijmende voet. Metrum was het enige wat ertoe deed. Maar elke taal brengt zijn eigen kunstenaars en kooplieden voort en zo ontstond het Tamilproza. Als kindsterretje verscheen het nu en dan hier en daar in het openbaar, maar in die tijd, toen realitytelevisie nog niet bestond, werd de kleine rebel al snel een kluizenaar, die weigerde te spreken of te zingen en koos voor een teruggetrokken bestaan. Jaren later werden de eerste tekenen van een snor en borsten zichtbaar, haren ontsproten in neerwaartse spiralen en het proza bereikte zonder veel ophef de puberteit. Het ging gebukt onder de angsten waar jongeren aan ten prooi zijn en was opgezadeld met een androgyne stem, dus zag het weldra in dat de poëzie niet te vervangen was. De zelfveroordeelde kwam tevoorschijn uit zijn bibliotheek vol vleermuizen en kroop listig het systeem in onder het mom van lof. Uitvoerige kritische aantekeningen over het werk van voornoemde despotische dichters werden geschreven, en wat erger is, gelezen. De poëzie was de megaster van het multiversum; het proza begon aan zijn nederige loopbaan als dubieus filologisch commentator. Verraad en laster waren voor een andere tijd, dichtbij maar nog verborgen. Eeuwen la23
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 23
ter zouden de dedestructivisten dit verschijnsel bestuderen en hun bevindingen twitteren – poëzie: verpest door vleierij en valsheid; proza: bewees dat praatjes wel degelijk gaatjes vullen, werd rood en groeide nooit over de neiging heen op alles commentaar te leveren. Terug naar deze roman: Tamil van smaak, Engels op de tong, vrij van poëzie en prosodie, opgedist in pronkend proza. Vergeef deze tekst zijn drammerige neiging tot verklaren, zijn behoefte bij elke zinswending een mening te geven. Begrijp alstublieft dat breedsprakigheid bij het proces van het proza hoort. En wees ook zo goed te begrijpen dat het feit dat ik mezelf al bij voorbaat afkam een duidelijk bewijs is van mijn totale overgave aan mijn missie van zelfsabotage. Maar gun me een voorspoedig begin. Amen en Bismillah-ir-Rahman ir-Rahim. En zo verder enzovoort. En zes keer voor mijn heilige moedertaal: Murugamurugamurugamurugamurugamuruga.
24
De zigeunergodin; Kandasamy [PS] 2e proef pag 24