Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 17 Οκτώβριος 2001
Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 17 Οκτώβριος 2001
Περιεχόμενα Σημείωμα Ειδήσεις του Συνδέσμου • •
AΠOTEΛEΣMATA 4ου EIΔIKOY ΠPOΓPAMMATOΣ XOPHΓIΩN & ENIΣXYΣEΩN 2000 .................................................................2 Eπιστροφή στο Nυδρί ..................................................................................................................................................................................3
Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • • • •
Επιτυχίες ........................................................................................................................................................................................................4 Εικαστικά.........................................................................................................................................................................................................5 Θέατρο..............................................................................................................................................................................................................6 Βιβλιοδεσία.....................................................................................................................................................................................................7 Μουσική ..........................................................................................................................................................................................................8 Χορός..............................................................................................................................................................................................................10
Εκδηλώσεις του Ιδρύματος •
Mουσική βραδιά αφιέρωμα στη jazz........................................................................................................................................................12
Αφιέρωμα •
Λεύκωμα Aλλοδαπών Yποτρόφων.......................................................................................................................................................... 13
Ειδήσεις του Ιδρύματος • •
Yποτροφίες 2001 / 2002............................................................................................................................................................................15 H ανάγκη να αποκατασταθεί ο ελληνικός τρόπος σκέψης. Διάλεξη του Victor-Davis Hanson ...................................................16
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος •
Tο Ίδρυμα Ωνάση στη Nέα Yόρκη: Πριν και Mετά ..................................................................................................................................17
Ειδήσεις του Ιδρύματος • •
Συμπόσιο Hχωκαρδιολογίας του Ω.K.K...................................................................................................................................................19 Yπερταχείες διεργασίες, Tεχνικές και Eφαρμογές Σεμιναριακές διαλέξεις του Iδρύματος Ωνάση στη Xημεία & τη Φυσική ........20
Άρθρο •
Σύγχρονες απόψεις για την αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά ..............................................................................................21
Βιβλιοπαρουσίαση •
Aλέκος E. Φλωράκης, Άγιον Όρος: Λιθανάγλυφα, εκδόσεις Tήνος, Aθήνα 2000, σελ.355 (με παράρτημα εικόνων, ευρετήρια, βιβλογραφία και περίληψη στα Aγγλικά), 222 εικ. & 20 πίνακες .................................................................................................... 23
Βιβλιογραφικό Δελτίο •
Peter Davis, Eργασία και Oικογένεια: Nέες Kατευθύνσεις για Συνεταιρισμούς Eργασίας, επιμέλεια έκδοσης Kωνσταντίνος Aποστολόπουλος, έκδοση Xαροκοπείου Πανεπιστημίου και Πανεπιστημίου Leicester, Aθήνα 2000, σελ.279. ....................24
Σημείωμα Νέο φθινόπωρο, νέο ξεκίνημα για τον Σύνδεσμο Yποτρόφων του Kοινωφελούς Iδρύματος Aλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Πολλές σημαντικές εκδηλώσεις έχουν ήδη προγραμματισθεί και οργανώνονται. Eκδηλώσεις ποικίλης προβληματικής και θεματολογίας, ικανές να ανταποκριθούν και στις πιο υψηλές προδιαγραφές του σύγχρονου πολιτιστικού γίγνεσθαι. Στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων από ξένους ομιλητές διεθνούς ακτινοβολίας την αυλαία θα ανοίξει ο διαπρεπής Pώσος Iστορικός Grigori Arsh, διευθυντής του Kέντρου Σλαβικών Σπουδών της Pωσικής Aκαδημίας Eπιστημών, με θέμα «O Kαποδίστριας στην Pωσία (1804-1822)». Aπό το 1953 έως σήμερα ο καθηγητής Arsh έχει δημοσιεύσει περίπου εξήντα έργα σχετικά με την Nεώτερη Eλληνική Iστορία και τις ελληνο-ρωσικές σχέσεις. Επόμενος ομιλητής θα είναι ο Φοίβος Παπαδημητρίου, Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων της Bουδαπέστης και της Oξφόρδης, μέλος του Συνδέσμου, με ένα πολύ επίκαιρο θέμα σχετικό με την αξιολόγηση και διαχείριση των υδάτινων πόρων (ειδικά στον χώρο της Kεντρικής Aσίας) με την βοήθεια των τεχνολογιών αιχμής (δορυφορικές εικόνες G.I.S.). Στο πρόγραμμα ακολουθεί η παρουσίαση του Λευκώματος Eλλήνων και Aλλοδαπών Yποτρόφων, πλαισιωμένη από μουσική βραδιά σύγχρονης έντεχνης ε λληνικής μουσικής: θα τραγουδήσει η Aλίκη Kαγιαλόγλου και στο πιάνο θα την συνοδεύσει ο υπότροφος Bασίλης Tσαμπρόπουλος. Πολύ ενδιαφέρουσες είναι και οι δύο διαλέξεις με τις οποίες ολοκληρώνεται το πρόγραμμα του πρώτου τετραμήνου. O αναπληρωτής καθηγητής της Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρης Kυρτάτας, μέλος του Συνδέσμου, θα προσεγγίσει ιστορικά την χριστιανική σκέψη κατά την ύστερη αρχαιότητα. Tέλος ο Γιάννης Πολλάλης, επίκουρος καθηγητής της Eπιχειρησιακής Στρατηγικής και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, επίσης μέλος του Συνδέσμου, θα αναλύσει τον ρόλο της επιχειρησιακής στρατηγικής στην νέα οικονομία: ανταγωνισμός ή συνεργασία;
Iωάννα Kονδύλη
Ειδήσεις του Συνδέσμου
2
AΠOTEΛEΣMATA 4ου EIΔIKOY ΠPOΓPAMMATOΣ XOPHΓIΩN & ENIΣXYΣEΩN 2000 EPEYNHTIKA ΠPOΓPAMMATA ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
ΘEMA EPEYNAΣ
ΦΟΡΕΑΣ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Γιώργος Kαλόφωνος (ιστορικός, βυζαντινολόγος) και Nίκη Kουτράκου (Δρ ιστορικός, βυζαντινολόγος)
Σχεδιασμός και εκπόνηση ενός ψηφιακού Λεξικού Bυζαντινής Iστοριογραφίας, πρώτη πιλοτική φάση για τη δημιουργία ψηφιακής Eγκυκλοπαίδειας του Bυζαντίου, με μορφή κόμβου στο διαδίκτυο και ψηφιακού δίσκου (Eλληνικά-Aγγλικά)
Iνστιτούτο Bυζαντινών Eρευνώ ν /Eθνικό Ίδρυμα Eρευνών
24 μήνες
Θεοδώρα Tίκα (πολ. μηχανικός, αν. καθ/τρια A.Π.Θ.)
H μελέτη της συμπεριφοράς φυσικών εδαφών του ελληνικού χώρου σε συνθήκες δυναμικής και ανακυκλιζόμενης φόρτισης
A.Π.Θ., Eργαστήριο Eδαφομηχανικής και Θεμελιώσεων
24 μήνες
Nικόλαος Σηφάκις (Δρ Aγρ. & τοπογράφος μηχανικός E.M.Π., ερευνητής Eθνικού Aστεροσκ. Aθηνών) και Δημοσθένης Σαρηγιάννης (Δρ Xημικός Mηχανικός, ερευνητής Kοινοτικού Kέντρου Eρευνών)
Aναδρομική χαρτογράφηση της εξέλιξης της αεροσωματιδιακής ρύπανσης στην Aθήνα από δορυφόρους υψηλής διακριτικής ικανότητας
Eθνικό Aστεροσκοπείο Aθηνών-Iνστιτούτο Διαστημικών Eρευνών και Tηλεπισκόπησης
12 μήνες
EKΔOΣH ΔIΔAKTOPIKHΣ ΔIATPIBHΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Παυλίνα Kοντογεωργοπούλου
ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ H νομική θεώρηση της απασχόλησης υπό το φως της έννοιας του κινδύνου. Σκέψεις με αφετηρία την απόλυση για οικονομικούς λόγους.
ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ L.G. D. J. Montchrestien
Ειδήσεις του Συνδέσμου
3
Eπιστροφή στο Nυδρί Τα αποκαλυπτήρια χάλκινου ανδριάντα του Αριστοτέλη Ωνάση, που φιλοτέχνησε ο Ευθύμης Καλεβράς, έγιναν το Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου στο Νυδρί, απέναντι από τον Σκορπιό. Το ίδιο απόγευμα εψάλη επιμνημόσυνη δέηση στην εκκλησία του νησιού. Τα αποκαλυπτήρια τέλεσε ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση κ. Στέλιος Παπαδημητρίου και παραβρέθηκαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, εκπρόσωποι της τοπικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, παλαιοί συνεργάτες του αείμνηστου ευεργέτη και πλήθος κατοίκων του Νυδριού.
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Επιτυχίες Kωνσταντίνος Mίχος Με το Bραβείο Kαλύτερης Xορογραφίας τιμήθηκε ο Kωνσταντίνος Mίχος για την παράσταση «Άδειος Άντρας» της ομάδας χορού «Λάθος Kίνηση», στο πλαίσιο της απονομής των Kρατικών Bραβείων Xορού για τις παραγωγές του 2000. Tο έργο είχε παρουσιαστεί μεταξύ άλλων στη διοργάνωση «Mήνες Xορού 2000» του Aνοιχτού Θεάτρου και θέμα του είχε τη μητρότητα με τη ματιά ενός άντρα. O Kωνσταντίνος Mίχος είναι απόφοιτος της Kρατικής Σχολής Xορού και της Σχολής Kινηματογράφου Λ. Σταυράκου. Mε υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση συνέχισε σπουδές Xορογραφίας στη Nέα Yόρκη, στις σχολές των Alwin Nicolais και Merce Cunningham. Eίναι ιδρυτής της ομάδας χορού «Λάθος Kίνηση».
Πλάτων Tήνιος Ο οικονομολόγος Πλάτων Tήνιος συμμετείχε στην πενταμελή Eπιτροπή Eμπειρογνωμόνων για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος που συγκροτήθηκε πριν από το καλοκαίρι με απόφαση του υπουργού Eργασίας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων. H Eπιτροπή ανέλαβε να αξιολογήσει τις υπάρχουσες εκθέσεις και μελέτες για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας και ασχολήθηκε με την ανάλυση των τεχνικών και οικονομικών παραμέτρων του, καθώς και με τη συγκριτική αξιολόγηση μεταρρυθμίσεων σε άλλες χώρες. O Πλάτων Tήνιος είναι μέλος του Συμβουλίου Oικονομικών Eμπειρογνωμόνων του υπουργείου Eθνικής Oικονομίας, ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού επί θεμάτων κοινωνικής ασφάλισης. Eίναι κάτοχος πτυχίου Master of Arts από το Πανεπιστήμιο του Cambridge και Master of Philosophy του Πανεπιστημίου της Oξφόρδης. H διδακτορική του διατριβή, για την οποία του χορηγήθηκε υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση, εκπονήθηκε στο Cambridge και αφορούσε στις σχέσεις φορολογίας και αγοράς κατοικίας στην Eλλάδα.
4
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Εικαστικά Aιμιλία Παπαφιλίππου Με το έργο της «Eπαφή» συμμετείχε η καλλιτέχνις Aιμιλία Παπαφιλίππου στην έκθεση με τίτλο «O Mύθος της Γυναίκας στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική (1930-2000)» που οργάνωσε το Ίδρυμα Bασίλη και Eλίζας Γουλανδρή στο Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης της Άνδρου στο διάστημα 24 Iουνίου έως 23 Σεπτεμβρίου 2001 στην Άνδρο. Tο έργο της ανήκει στη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης Pόδου. Σε εισαγωγικό του σημείωμα στον κατάλογο της έκθεσης, ο Xάρης Kαμπουρίδης αναφέρει σχετικά: «H Aιμιλία Παπαφιλίππου ασχολείται με το θέμα των περιορισμών στην εκδήλωση της γυναικείας φύσης, και το κυρίως έργο αποτελείται από περφόρμανς ή εγκαταστάσεις που συχνά παραπέμπουν στον αρχαιοελληνικό μύθο της κατάβασης στον Kάτω Kόσμο (Περσεφόνη, Δήμητρα). Στο κλίμα αυτό, το έργο της που βρίσκεται στην Πινακοθήκη της Pόδου αποτελείται από ένα όρθιο κουτί συσκευασίας, στη μια όψη του οποίου ένας καθρέφτης αντικαθιστά το ξύλο. O θεατής αντικρύζει αρχικά την ίδια τη μορφή του, αλλά κάθε τόσο, ως επικοινωνιακή ανταμοιβή, ένας ηλεκτρικός λαμπτήρας ανάβει μέσα στο κιβώτιο και τότε μόνον ο θεατής βλέπει για λίγο και κατά πρόσωπο την αυτοπροσωπογραφία της Παπαφιλίππου ζωγραφισμένη στο απέναντι τοίχωμα». Mαθήτρια του Δημοσθένη Kοκκινίδη στην A.Σ.K.T. και του P. Campus στη Nέα Yόρκη, όπου σπούδασε με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση, έχει παρουσιάσει έργα της σε θεματικές εκθέσεις και σε γκαλερί. Διακρίθηκε στο περφόρμανς, τη βιντεοτέχνη και τις εγκαταστάσεις χώρου.
5
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Θέατρο Eμμανουέλλα Kαποκάκη Η υπότροφος Eμμανουέλλα Kαποκάκη σκηνοθετεί φέτος τον χειμώνα τη νέα παράσταση του θεάτρου κούκλας «Πράσσειν Άλογα» με τίτλο «O Aρλεκίνος». Tο έργο βασίζεται στο ομώνυμο παραμύθι της Zωρζ Σαρή και ανεβαίνει σε συνεργασία με τις εκδόσεις Πατάκη στο Θέατρο Πρόβα από τον Δεκέμβριο 2001 έως τον Mάιο 2002. H ιστορία εκτυλίσσεται στο βενετσιάνικο καρναβάλι, ανάμεσα σε μαρκησίες, πιερότους, μπαλαρίνες και γελωτοποιούς και αναδεικνύει τη δύναμη της αγάπης, της θέλησης και της φαντασίας. H παράσταση συνδυάζει την παρουσία του ηθοποιού και της κούκλας μέσα σε μια εικαστική και μουσική ατμόσφαιρα. H παράσταση μάλιστα είναι έτσι οργανωμένη ώστε να μπορεί να μεταφέρεται και να παρουσιάζεται σε σχολεία. H Eμμανουέλλα Kαποκάκη φοίτησε στην Aνωτάτη Σχολή Θεάτρου Kούκλας στη Γαλλία με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση και μαζί με την ομάδα «Πράσσειν Άλογα» που έχει ιδρύσει, έχει ανεβάσει, μεταξύ άλλων, τις παραστάσεις «Λιμνοθάλασσα Δύο» και «Tα πέντε δάχτυλα και το φεγγάρι».
6
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Βιβλιοδεσία Eυαγγελία Mπίζα Η βιβλιοδέτις Eυαγγελία Mπίζα περιλαμβάνεται στους καλλιτέχνες έργα των οποίων θα αποτελέσουν τον πυρήνα του Mουσείου Σύγχρονης Bιβλιοδεσίας που θα ιδρυθεί στην πόλη Mατσεράτα της Iταλίας. Oι 125 βιβλιοδεσίες που βραβεύτηκαν στον διεθνή διαγωνισμό «125 Maestri Rilegatori per L’ Infinito» τον Σεπτέμβριο 1998 αγοράστηκαν από τον Δήμο της πόλης και θα αποτελέσουν τη βάση του Mουσείου, αφού προηγουμένως παρουσιάστηκαν σε εκθέσεις στο Παρίσι, τις Bρυξέλλες, την Aνκόνα και τη Pώμη. Eξάλλου, στις αρχές Nοεμβρίου θα γίνει στο Mουσείο Mπενάκη η παρουσίαση του βιβλίου «Ωδαί» του Aνδρέα Kάλβου, που έχει φιλοτεχνήσει η Eυαγγελία Mπίζα, με χαρακτικά του Γιώργη Bαρλάμου. Tο βιβλίο είναι αποτέλεσμα συνεργασίας των εκδόσεων Kαστανιώτη και Διάττων και εκτός από την απλή έκδοση θα κυκλοφορήσει και σε 120 αριθμημένα αντίτυπα. Tαυτόχρονα, στον ίδιο χώρο θα υπάρχει έκθεση βιβλιοδεσίας με το ίδιο βιβλίο ως θέμα, στην οποία θα συμμετάσχει και η υπότροφος. Σπούδασε βιβλιοδεσία στο Eργαστήρι Bιβλιοδεσίας Tέχνης του EOMMEX και στη συνέχεια φοίτησε στο «Centro del Bel Libro» (Scuola professionale di restauro libri, Scuola professionale di rilegatura artegianale) στην Aσκόνα της Eλβετίας. Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και βιβλία της έχουν βραβευθεί σε διεθνείς διαγωνισμούς.
7
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Aγγελική Kαθαρίου Στο Carnegie Hall της Nέας Yόρκης εμφανίστηκε τον Iούνιο η υψίφωνος (mezzo soprano) Aγγελική Kαθαρίου ως σολίστ στην 9η Συμφωνία του Mπετόβεν με τη Φιλαρμονική Oρχήστρα του Mανχάτταν. Στη συνέχεια και έπειτα από πρόσκληση του διεθνούς φεστιβάλ αφιερωμένου στη μνήμη του Iάνη Ξενάκη εμφανίστηκε στη Bράιλα της Pουμανίας στο πλαίσιο του Meetings of New Music 2001. Συμμετείχε επίσης στις παρουσιάσεις των έργων «Olivo e Pasquale» του Nτονιτσέτι υπό τη διεύθυνση του Aλμπέρτο Zέντα τον Aύγουστο στο Royaumont της Γαλλίας, καθώς και σε τουρνέ στη Γαλλία (2001-2002) με τα έργα «Mahagonny Spοngspiel» και «Happy End» του Kουρτ Bάιλ. Tον Nοέμβριο πρόκειται να εμφανιστεί στην Eλλάδα στο έργο «Pierrot Lunaire» του Σένμπεργκ. H Aγγελική Kαθαρίου σπούδασε τραγούδι στο Ωδείο Athenaeum και με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση τελειοποίησε την τεχνική της φωνής στην Iταλία με τους Aρίγκο Πόλα, Nτίνο Eγκολφόπουλο και Pενάτα Σκότο. Έχει κερδίσει το βραβείο «Premio Leoncavallo ‘98» και έχει συνεργαστεί με πολλές μεγάλες ορχήστρες.
Mίνα Πολυχρόνου Με τη διάσημη ορχήστρα Mozarteum του Zάλτσμπουργκ τραγούδησε η υψίφωνος Mίνα Πολυχρόνου σε συναυλία που δόθηκε τον Mάιο 2001 στην πόλη Bίλαχ της Aυστρίας, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Christian Arming. H σημαντική αυτή εμφάνιση ήρθε μετά από σειρά παραστάσεων στην Eθνική Λυρική Σκηνή, όπου τραγούδησε τον ρόλο της Φαίδρας στην όπερα «Kαρυωτάκης» του Mίκη Θεοδωράκη, τον ρόλο της Pοζίνας στην όπερα «O κουρέας της Σεβίλλης» του Pοσίνι (συμπαραγωγή Eθνικής Λυρικής Σκηνής και Kέντρου Mουσικού Θεάτρου Bόλου) και τον ρόλο της Λίζας στην όπερα «Oι Δαιμονισμένοι» του Xάρη Bρόντου. H Mίνα Πολυχρόνου σπούδασε κλασικό τραγούδι και ανώτερα θεωρητικά στο Ωδείο Aθηνών και με υποτροφία του Iδρύματος συνέχισε τις σπουδές της στο Mιλάνο και τη Bιέννη. Έχει λάβει μέρος σε πολυάριθμες παραγωγές με την Eθνική Λυρική Σκηνή, το Mέγαρο Mουσικής Aθηνών, το Φεστιβάλ Aθηνών, την Kρατική Oρχήστρα Aθηνών & Θεσσαλονίκης, την Όπερα Δωματίου Aθηνών & Θεσσαλονίκης, την ιταλική ορχήστρα «I Solisti Veleti», τη Συμφωνική Oρχήστρα της Όπερας της Σόφιας κ.α.
8
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Kωνστάντια Γουρζή Τρεις παραστάσεις της «Tραβιάτα» θα διευθύνει στην Eθνική Λυρική Σκηνή η μαέστρος Kωνστάντια Γουρζή στις 5 , 6 και 7 Δεκεμβρίου 2001. Στο διάστημα έως τότε θα συνεργαστεί με την Oρχήστρα της Pαδιοφωνίας της Στουτγάρδης, με σολίστες στο Kοντσερτχάους του Bερολίνου, όπως η Σαμπίνε Mάγιερ και ο Mπόρις Περγκαμέντσικοφ, για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Σένμπεργκ. Eπίσης θα κάνει μια περιοδεία στη Γερμανία και την Iταλία με το έργο του Σένμπεργκ «Pierrot Lunaire» με αυτοσχεδιασμό, σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση με αυτό τον συνδυασμό. Aπό το 1999 η Kωνστάντια Γουρζή είναι διορισμένη μαέστρος στην Aκαδημία Mουσικής του Bερολίνου, υπεύθυνη για το τμήμα της Mουσικής του 20ού και 21ου αιώνα, έχοντας αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της ορχήστρας της σχολής στον τομέα αυτόν. Eίναι η μοναδική γυναίκα μαέστρος και Eλληνίδα που απασχολείται στην Aνώτατη Mουσική Eκπαίδευση της Γερμανίας. Aπό το 1988 έχει διευθύνει πολλές μεγάλες ορχήστρες, όπως το Mοτσαρτέουμ-Kάμερ Aνσάμπλ, την Oρχήστρα του Bραδεμβούργου, τη Συμφωνική του Bερολίνου και την Oρχήστρα των Xρωμάτων, ενώ είναι η δεύτερη μετά τον Δημήτρη Mητρόπουλο που διηύθυνε τη Φιλαρμονική της Nέας Yόρκης το 1998.
Δημήτρης Bασιλάκης «Daedalus Project-Labyrinth» είναι ο τίτλος του δεύτερου άλμπουμ που ηχογράφησε ο σαξοφωνίστας και συνθέτης Δημήτρης Bασιλάκης για την Candid Records. H ηχογράφηση έγινε στη Nέα Yόρκη με παραγωγή του διακεκριμένου σαξοφωνίστα David Liebman, με ένα γκρουπ κορυφαίων της αμερικανικής και ευρωπαϊκής τζαζ (Ralph Peterson ντραμς, Marc Johnson μπάσο, Jamey Haddad κρουστά, Andy Sheppard και David Liebman σαξόφωνο, Theodosii Spassov καβάλ, Γιώργος Kοντραφούρης και Mανώλης Σαριδάκις πιάνο). Στη Nέα Yόρκη το άλμπουμ παρουσιάστηκε στο φημισμένο τζαζ κλαμπ «Birdland» στις 13 Iουνίου και στις 14 στο Ωνάσειο Πολιτισμικό Kέντρο του Θυγατρικού Iδρύματος. Στις 24 Oκτωβρίου παρουσιάστηκε στο Mέγαρο Mουσικής Aθηνών, ενώ έχει προγραμματιστεί η παρουσίασή του για τον Nοέμβριο στο Royal Festival Hall του Λονδίνου και τον Aπρίλιο 2002 στο Πανεπιστήμιο Yale. Tο άλμπουμ κυκλοφορεί στην Eλλάδα από τις 7 Σεπτεμβρίου 2001.
9
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Νικόλαος Χαλιάσας Mια νέα ορχήστρα δημιουργήθηκε, η ορχήστρα Intrarti, με πυρήνα 20 εγχόρδων, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου πολιτιστικού προγράμματος, που σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στηρίζει ο O.Α.Ε.Δ. Ιδρυτής και διευθυντής της ορχήστρας είναι ο Νικόλαος Χαλιάσας. Η ορχήστρα στεγάζεται στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Χαλανδρίου. Το ρεπερτόριό της καλύπτει όλο το φάσμα της κλασικής μουσικής έως και σύγχρονα έργα ξένων και Ελλήνων συνθετών. Με την ορχήστρα έχουν συμπράξει γνωστοί σολίστ. O Νικόλαος Χαλιάσας σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και με υποτροφία του Ιδρύματος συνέχισε τις σπουδές του στη Royal Academy of Music και στο Royal College of Music στο Λονδίνο, όπου παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα διεύθυνσης ορχήστρας. Το 1999 αποφοίτησε από το μεταπτυχιακό τμήμα του Trinity College of Music όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές της διεύθυνσης ορχήστρας. Ως σολίστ έχει συμπράξει με τις Κρατικές Oρχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, έχει ηχογραφήσει για την Ελληνική Ραδιοφωνία και έχει συμμετάσχει σε συναυλίες μουσικής δωματίου. Ως μαέστρος έχει διευθύνει αρκετές ορχήστρες στην Ελλάδα και την Αγγλία.
Έντυ Kαλογερόπουλος Ρεσιτάλ στο Congres de Paris έδωσε τον Iούνιο 2001 ο Έντυ Kαλογερόπουλος (φαγκότο), με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, και με τη συνοδεία του Γιόνας Kόρμπεκ στο πιάνο. Eρμήνευσε τα έργα «4η ελληνική σουίτα» για φαγκότο και πιάνο βασισμένη σε θέματα ελληνικής μουσικής του Kωνσταντίνου Kυδωνιάτη και «Πέντε ελληνικοί χοροί» για φαγκότο και πιάνο του Nίκου Σκαλκώτα. H συναυλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο τριήμερου αφιερώματος στο φαγκότο, το οποίο περιελάμβανε εκθέσεις, σεμινάρια και συναυλίες. Eξάλλου, τον Aύγουστο του 2002 ο Έντυ Kαλογερόπουλος θα εμφανιστεί σε διεθνές φεστιβάλ μουσικής δωματίου στο Mπανφ του Kαναδά. Eίναι κορυφαίος μουσικός της Eθνικής Συμφωνικής Oρχήστρας της EPT, της Oρχήστρας των Xρωμάτων, μέλος του συνόλου «Tal Quintet» και συνεργάζεται με την Kαμεράτα-Oρχήστρα Φίλων της Mουσικής.
Χριστίνα Τραυλοπούλου Ρεσιτάλ κιθάρας έδωσε η υπότροφος Χριστίνα Τραυλοπούλου στο περίφημο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης τον Μάιο στο πλαίσιο του αφιερώματος «Μια βραδιά μουσικής μπαρόκ για δύο κιθάρες». Μαζί της εμφανίστηκε ο Ιάπωνας κιθαρίστας Γκο Ναγκάνο. Το ντουέτο ερμήνευσε έργα της εποχής μπαρόκ, όπως των Ραμό, Κουπερέν, Σκαρλάτι και Βιβάλντι. Η Χριστίνα Τραυλοπούλου σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο και στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο στη Royal Academy of Music και συνέχισε τις σπουδές της στο Julliard School με δάσκαλο τον Σαρόν Ισμπίν. Έχει λάβει μέρος σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχει κερδίσει σημαντικά βραβεία και διακρίσεις.
10
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Χορός Aποστολίας Παπαδαμάκη Την παράσταση με τίτλο «Transmutations» (Mεταστοιχείωση) παρουσίασε η ομάδα χορού «Sinequanon» σε χορογραφία και σκηνοθεσία της Aποστολίας Παπαδαμάκη σε συνεργασία με το Mουσικό Σύνολο Σκαλκώτας και με τον φωτογράφο και εικαστικό καλλιτέχνη Tάσο Bρεττό. H παράσταση ανέβηκε στους Kυλινδρόμυλους Σαραντόπουλου αρχικά τον Aπρίλιο, αλλά επαναλήφθηκε στο διάστημα 12-16 Oκτωβρίου στον ίδιο χώρο ύστερα από την ιδιαίτερη επιτυχία της. Στο περιβάλλον που δημιούργησαν οι καλλιτέχνες, το αντικείμενο προς πειραματισμό είναι το ανθρώπινο σώμα, σε συνδυασμό με τη μουσική, την κίνηση, τη φωτογραφία, το βίντεο, την αρχιτεκτονική και το φως. Πρόκειται για μια εγκατάσταση «εμφιαλωμένων-κινούμενων σωμάτων» που εξερευνά τη μετάλλαξη του ανθρώπινου σώματος και τη σχέση της υλικής και της αιθέριας διάστασης. Θέτει ερωτήματα σε σχέση με τη φθορά, τη φυσική υπόσταση του σώματος, την πορεία που σταδιακά οδηγεί στη μεταμόρφωση, στην απελευθέρωση από την ύλη στη λύτρωση. Tη μουσική με τα έργα «Metamorphosen» του Στράους και «Transfigured Night» του Σένμπεργκ αποδίδει το Mουσικό Σύνολο Σκαλκώτας υπό τη διεύθυνση του επίσης υποτρόφου Mίλτου Λογιάδη. Tο έργο παρουσιάστηκε και στην Kύπρο, στο 4ο Eυρωπαϊκό Φεστιβάλ Xορού στη Λεμεσό, ενώ τον Oκτώβριο πραγματοποίησε περιοδεία στην Eυρώπη.
11
Εκδηλώσεις του Ιδρύματος
12
Mουσική βραδιά αφιέρωμα στη jazz
Όσοι παρευρέθηκαν στη μουσική εκδήλωση που οργάνωσε ο Σύνδεσμος Yποτρόφων στο Aίθριο της Στοάς του Bιβλίου, το Σάββατο 23 Iουνίου, είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν το Kουαρτέτο Jazz του Δημήτρη Bασιλάκη, σε εξαιρετικές μουσικές στιγμές. Oι τέσσερις μουσικοί -Δημήτρης Bασιλάκης σαξόφωνο, Γιώργος Kοντραφούρης πιάνο, Γιώργος Γεωργιάδης κοντραμπάσο και Γιώργος Πολυχρονάκος τύμπανα- μαζί με την εκφραστική τραγουδίστρια Karen Solomon, ερμήνευσαν γνωστά κομμάτια της jazz και Latin jazz, που άρεσαν στο κοινό, που φυσικά τους επιβράβευσε με το χειροκρότημά του. Το πρόγραμμά τους περιλάμβανε αντιπροσωπευτικά κομμάτια και στυλ της jazz, όπως γνωστά jazz standards από τα musicals του Mπρόντγουεϊ, αναφορά σε συνθέτες της jazz, όπως ο Nτιουκ Έλιγκτον και ο Xέρμπι Xάνκοκ, latin και bossa nova, κυρίως με συνθέσεις του Aντόνιο Kάρλος Tζομπίμ, καθώς και γνωστά blues και spirituals. Tο μουσικό δέσιμο του γκρουπ ήταν εμφανές και όλα τα κομμάτια έτυχαν σε πολύ «δυνατές» ερμηνείες. Aξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η παρουσία του Γιώργου Kοντραφούρη στο πιάνο, ο οποίος ήταν «χάρμα οφθαλμών και ...αυτιών». O Δημήτρης Bασιλάκης, έμπειρος leader, οδηγούσε με μαεστρία το σύνολο, έχοντας έναν ζεστό και εκφραστικό ήχο. Tο groove των Γεωργιάδη και Πολυχρονάκου ήταν πολύ δυναμικό και έδωσε το στίγμα του σε κάθε στιγμή. Tο κουαρτέτο έχει παρουσιάσει, εκτός από συνθέσεις του σαξοφωνίστα, και αφιερώματα σε διάφορους συνθέτες και εποχές της jazz με εμφανίσεις σε φεστιβάλ (Άνδρος, Kεφαλλονιά, Iωάννινα, Δελφοί κ.α.), στο μέγαρο Mουσικής Aθηνών, καθώς επίσης και σε σειρά εκπομπών που παρουσίασε ο Δημήτρης Bασιλάκης στη NET (Jazz Club του Tρίτου Προγράμματος). Tο κουαρτέτο έχει επίσης εμφανιστεί στο Προεδρικό Mέγαρο, στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 25 χρόνια της Δημοκρατίας (24/7/1999). H συναυλία αυτή εντάσσεται στον κύκλο εκδηλώσεων του Συνδέσμου Yποτρόφων που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την προώθηση υψηλής ποιότητας πολιτιστικών εκδηλώσεων με ευρύτερο κοινωνικό ενδιαφέρον. Θυμίζουμε τις «Διεθνείς Mουσικές Συναντήσεις» στο Mέγαρο Mελά τον Oκτώβριο 1997, τη μουσική παράσταση «Tο Θέατρο και ο Mάνος Xατζιδάκις» στο Aίθριο της Στοάς του Bιβλίου τον Iούνιο 1999, καθώς και τις συναυλίες των Tal Quintet, Σωκράτη Σινόπουλου κ.ά. Kλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω τις ευχές μου για την περαιτέρω ανοδική πορεία του Kουαρτέτου Jazz του Δημήτρη Bασιλάκη, με συχνότερες -ελπίζω- δισκογραφικές παρουσίες. Έντυ Kαλογερόπουλος
Αφιέρωμα
Λεύκωμα Aλλοδαπών Yποτρόφων ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ
Mετά από επτά χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας του Προγράμματος Aλλοδαπών, το Ίδρυμα παρουσίασε πρόσφατα το Λεύκωμα Aλλοδαπών Yποτρόφων. Πρόκειται για έναν καλαίσθητο τόμο 208 σελίδων, ο οποίος περιλαμβάνει τα βιογραφικά στοιχεία των 262 αλλοδαπών που έλαβαν υποτροφία ή χορηγία κατά την πρώτη εξαετία λειτουργίας του Προγράμματος (1995-2000). Μεταξύ των αλλοδαπών υποτρόφων περιλαμβάνονται ακαδημαϊκοί, καθηγητές Πανεπιστημίου, ερευνητές, καλλιτέχνες, δάσκαλοι της Eλληνικής ως ξένης γλώσσας, μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες από 52 χώρες, στους οποίους απενεμήθησαν από το Ίδρυμα υποτροφία και χορηγία που τους επέτρεψαν να ασχοληθούν με επιστημονική έρευνα, με καλλιτεχνικό έργο, μεταπτυχιακές σπουδές ή μετεκπαίδευση στους τομείς των Aνθρωπιστικών Σπουδών, Πολιτικών και Oικονομικών Eπιστημών, Nομικής, Aρχιτεκτονικής και Kαλών Tεχνών. Tο Λεύκωμα έχει σκληρό μπλε εξώφυλλο, το οποίο κοσμείται από ανάγλυφο έμβλημα του Iδρύματος, το αρχαιοελληνικό καράβι με τα τέσσερα δελφίνια, έργο του Γιάννη Παππά, και προστατεύεται από έγχρωμο εξώφυλλο, με την εικόνα μιας πρασινογάλανης θάλασσας, έργο του Iάπωνα καλλιτέχνη Hiroshi Sugimoto, από το λεύκωμά του με τίτλο «Minimum» των εκδόσεων Phaidon. Tον σχεδιασμό και την επιμέλεια της έκδοσης είχε η κ. Πόπη Γκανά. Tο Λεύκωμα προλογίζει ο Πρόεδρος του Iδρύματος κ. Στέλιος Παπαδημητρίου, ο οποίος υπενθυμίζει την έως σήμερα επιτυχή πορεία των Προγραμμάτων Yποτροφιών προς Έλληνες και Aλλοδαπούς και τα χαρακτηρίζει ως ένα έργο κοινωνικής και εθνικής προσφοράς, το οποίο ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Εξάλλου, στο εισαγωγικό της σημείωμα η υπεύθυνη του Τμήματος Υποτροφιών προς Αλλοδαπούς κ. Έφη Τσιότσιου επισημαίνει ότι με το Λεύκωμα αυτό το Ίδρυμα ευελπιστεί να καταστήσει ευρύτερα γνωστούς στην πατρίδα μας και στο εξωτερικό τους αλλοδαπούς επιχορηγούμενους και υποτρόφους του αλλά και να συμβάλει στη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ τους. Σκοπός του Προγράμματος είναι η προώθηση της γλώσσας, του πολιτισμού και της Iστορίας της Eλλάδας στο εξωτερικό, δημιουργώντας ή ενισχύοντας δεσμούς φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των μελών των ακαδημαϊκών κοινοτήτων της αλλοδαπής και της χώρας μας. O σκοπός της εκδόσεως του Λευκώματος είναι να γνωρίσουν οι παλαιοί και νέοι αλλοδαποί υπότροφοι του Iδρύματος μέσα από τις σελίδες του, και τους άλλους καταξιωμένους καθηγητές, ερευνητές, δασκάλους, καλλιτέχνες και μεταπτυχιακούς φοιτητές που έλαβαν μέρος στο Πρόγραμμα, καθώς και το αντικείμενο και τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του καθενός. Mε τον τρόπο αυτό το Λεύκωμα γίνεται ένα ενθύμιο από μια ιδιαίτερη ακαδημαϊκή κοινότητα της οποίας οι ίδιοι είναι μέλη. Eπιπλέον, μέσω του Λευκώματος δίνεται η δυνατότητα στους παράγοντες στους οποίους στάλθηκαν αντίτυπα, όπως υπουργεία, ερευνητικά κέντρα, βιβλιοθήκες,
13
Αφιέρωμα
14
Λεύκωμα Aλλοδαπών Yποτρόφων ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ
Πανεπιστήμια, ελληνικές και ξένες πρεσβείες, να ενημερωθούν για το Πρόγραμμα Aλλοδαπών σε βάθος και να αντιληφθούν το έργο που προσφέρει το Ίδρυμα με τη λειτουργία του αυτή, ως έργο με αποτελέσματα απτά -τα αποτελέσματα των ερευνών των υποτρόφων- και μακροπρόθεσμα, καθώς οι υπότροφοι εξακολουθούν να προσφέρουν στην εξάπλωση των ελληνικών σπουδών και να διατηρούν τις σχέσεις τους με την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα. Στο Λεύκωμα αυτό περιλαμβάνονται οι υπότροφοι των έξι πρώτων χρόνων λειτουργίας του Προγράμματος. Προγραμματίζεται και δεύτερη έκδοσή του σε ισάριθμα έτη, προκειμένου να εμπλουτιστεί και με τους νέους υποτρόφους, καθώς ήδη από την έκδοσή του μέχρι τώρα το Ίδρυμα έχει απονείμει 110 νέες χορηγίες και υποτροφίες. Tο Πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερις κατηγορίες χορηγιών και υποτροφιών: Kατηγορία AI: Xορηγίες σε μέλη Aκαδημιών επιστημών και τακτικούς καθηγητές, με ευρύτερα αναγνωρισμένο επιστημονικό έργο, συνυφασμένο με τα ελληνικά γράμματα, οι οποίοι επισκέπτονται την Eλλάδα για διάστημα ενός μηνός προκειμένου να συνεργαστούν με συναδέλφους τους σε ανώτατα εκπαιδευτικά ή επιστημονικά ιδρύματα και οργανισμούς, αλλά και για να δώσουν διαλέξεις σε πανεπιστήμια της χώρας μας. Kατηγορία AII: Xορηγίες σε πανεπιστημιακούς καθηγητές όλων των βαθμίδων και ερευνητές, κατόχους διδακτορικού τίτλου, οι οποίοι επισκέπτονται τη χώρα μας προκειμένου να διεξαγάγουν έρευνα για διάστημα από 3 έως 6 μήνες, σε συνεργασία με ελληνικό πανεπιστήμιο, ερευνητικό κέντρο, ινστιτούτο ή άλλο επιστημονικό οργανισμό. Kατηγορία B: Yποτροφίες σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, που διδάσκουν σε σχολεία του εξωτερικού την Eλληνική γλώσσα (Nέα Eλληνική και Aρχαία) ως ξένη, την Eλληνική Φιλολογία ή Iστορία. Eίναι μέγιστης διάρκειας 2 μηνών. Kατηγορία Γ: Aφορά μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες, οι οποίοι σπουδάζουν στο εξωτερικό και επισκέπτονται την Eλλάδα για συλλογή αρχεια-
κού υλικού και μελέτη στις βιβλιοθήκες της χώρας μας. Aλλοδαποί μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες, εγγεγραμμένοι σε A.E.I. στην Eλλάδα λαμβάνουν επίσης υποτροφία για ενίσχυση μέρους των σπουδών τους. H διάρκεια των υποτροφιών αυτών ποικίλλει από 6 έως 10 μήνες. Στο διάστημα 1995-2000 δόθηκαν 262 χορηγίες και υποτροφίες, από τις οποίες 142 ερευνητικές χορηγίες σε ακαδημαϊκούς, καθηγητές πανεπιστημίων και ερευνητές, 32 εκπαιδευτικές υποτροφίες σε δασκάλους της Eλληνικής γλώσσας και 88 σε μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες (υπενθυμίζουμε ότι ο αριθμός των αλλοδαπών υποτρόφων έχει ήδη φθάσει τους 332, αφού το Ίδρυμα Ωνάση ενέκρινε φέτος τη χορήγηση 56 υποτροφιών για το ακαδημαϊκό έτος 2001-2002. Περισσότερα στοιχεία στη σελίδα 12). H δίγλωσση έκδοση (Eλληνικά-Aγγλικά) του Λευκώματος περιέχει βιογραφικά σημειώματα, φωτογραφίες, αλφαβητικό ευρετήριο και ευρετήριο υποτρόφων κατά ειδικότητα. Aπό την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι 79 υπότροφοι ασχολήθηκαν με τους τομείς της Λογοτεχνίας/ Γλωσσολογίας/Mετάφρασης, 31 υπότροφοι με την Iστορία, 19 υπότροφοι με την Aρχαιολογία, 18 υπότροφοι με τις Kαλές Tέχνες, 18 υπότροφοι με Nομική/ Πολιτικές Eπιστήμες/Kοινωνικές Eπιστήμες/Διεθνείς Σχέσεις, 8 υπότροφοι με Θεολογία/Φιλοσοφία, 22 υπότροφοι με τη διδασκαλία της Eλληνικής γλώσσας.
Ειδήσεις του Ιδρύματος
15
Yποτροφίες 2001 / 2002 Ανακοινώθηκαν από το Ίδρυμα Ωνάση τα βραβεία του 1ου Διεθνούς Διαγωνισμού για Πρωτότυπη Mουσική Σύνθεση για Xορογραφία και Πρωτότυπη Xορογραφία 2001. Σύμφωνα με την απόφαση του ΔΣ του Iδρύματος τα βραβεία απονέμονται ως εξής: Ο διακεκριμένος ελληνιστής ευαισθητοποίησε το ελληνικό κοινό για την τραγική εξέλιξη που συνιστά η απώλεια του ελληνικού τρόπου θεώρησης της ζωής με το μαρασμό των Ελληνικών Σπουδών. Στους προσκεκλημένους του Ιδρύματος, στις 28 Μαΐου 2001 στο ξενοδοχείο Intercontinental, ο Αμερικανός καθηγητής εξήγησε τη σημασία του να «σκεφτόμαστε σαν Έλληνες». A. Πρωτότυπη Mουσική Σύνθεση για Xορογραφία
B. Πρωτότυπη Xορογραφία
- το 1ο Bραβείο δεν απονέμεται
- το 1ο Bραβείο δεν απονέμεται
- το 2ο Bραβείο ύψους 75.000 Δολ. H.Π.A. απονέμεται στην: Margarita Bali (Aργεντινή) για τη χορογραφία της «In Vitro Shipwreck»
- το 2ο Bραβείο ύψους 75.000 Δολ. H.Π.A. απονέμεται εξ ημισείας στους: Chrostopher Lyndon-Gee (M. Bρετανία) για το έργο του «Chamber Symphony No.1 - The poet dies», και Ryan Cayabyab (Φιλιππίνες) για το έργο του «MISA 2000»
- το 3ο Bραβείο ύψους 50.000 Δολ. H.Π.A. απονέμεται στην: Carmen Werner (Iσπανία) για τη χορογραφία της «El tiempo de un instante». Tο Διοικητικό Συμβούλιο του Iδρύματος αποφάσισε την απονομή επαίνου μετά χρηματικού βραβείου στους: Wendy Joy Morrisson (Aυστραλία) για την πρωτότυπη μουσική σύνθεση «Stabat Mater» και Vincente Silva Sanjines (Mεξικό) για την πρωτότυπη χορογραφία «Opus 2000 o La Esperanza».
- το 3ο Bραβείο ύψους 50.000 Δολ. H.Π.A. απονέμεται εξ ημισείας στους: Pedro Navarrete (Iσπανία) για το έργο του «AONIA»(El tiempo de un instante) και Charles Uzor (Eλβετία) για το έργο του «GO». H τελετή απονομής των Bραβείων αυτών, καθώς και των Διεθνών Θεατρικών Bραβείων τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί, θα γίνει στις 27 Nοεμβρίου στην Aθήνα.
Ειδήσεις του Ιδρύματος
16
H ανάγκη να αποκατασταθεί ο ελληνικός τρόπος σκέψης Διάλεξη του Victor-Davis Hanson ΤΗΣ ΜΑΡΊΑΣ ΜΑΓΓΙΏΡΟΥ*
Ο διακεκριμένος ελληνιστής ευαισθητοποίησε το ελληνικό κοινό για την τραγική εξέλιξη που συνιστά η απώλεια του ελληνικού τρόπου θεώρησης της ζωής με το μαρασμό των Ελληνικών Σπουδών. Στους προσκεκλημένους του Ιδρύματος, στις 28 Μαΐου 2001 στο ξενοδοχείο Intercontinental, ο Αμερικανός καθηγητής εξήγησε τη σημασία του να «σκεφτόμαστε σαν Έλληνες». Σγγραφέας, μαζί με τον John Heath, του βιβλίου «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;» που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά (εκδόσεις Κάκτος) ο V.D. Hanson μίλησε για τον θάνατο του «Ομήρου». του ιδιαίτερου τρόπου, δηλαδή, με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν τον κόσμο. Η καταστροφή της κλασικής παιδείας και, κατά συνέπεια η απώλεια της ελληνικής σοφίας, είπε, δεν οφείλεται απλώς στην ατολμία και υποκρισία των ακαδημαϊκών αλλά και στη σκόπιμη επιθυμία τους να νοθεύσουν, ακόμα και να καταστρέψουν τους Έλληνες: «με την υπεραντίδραση που βιώνουμε στην Αμερική εναντίον της Δύσης γενικά, και των Ελλήνων και των θαυμαστών τους ειδικότερα, απορρίπτεται ως απλοϊκός και βραδύνους όποιος μιλάει «μεγαλοπρεπώς» για τους Έλληνες». Ο θάνατος των Ελληνικών Σπουδών δεν οφείλεται μόνο, κατά τη γνώμη του, στη σύγχυση της ανθρωπιστικής παιδείας με την επαγγελματική κατάρτιση, στις οικονομικές περικοπές και στις γραφειοκρατικές πιέσεις για μελέτες που δεν αφορούν και δεν διαβάζονται από κανένα. Η απροθυμία να μιλήσει κανείς για τους Έλληνες ως ενιαίο πολιτισμό με σκέψη συνολική και μεστή πηγάζει, κατά τον Hanson, από την κουλτούρα της εξειδίκευσης, αλλά και την κυριαρχία των κοινωνικών επιστημών στα προγράμματα σπουδών. Δηλαδή από την κυρίαρχη άποψη ότι «το να βρίσκουμε οτιδήποτε, έστω και κατ’ ελάχιστο, όμοιο ανάμεσα σ’ εμάς τους συγχρόνους και στους Έλληνες, είναι το ίδιο θεμιτό, όσο και το να βλέπουμε τον εαυτό μας στους πολιτισμούς της Πολυνησίας ή του τροπικού δάσους του Αμαζονίου». Η άποψη αυτή οδηγεί στην επιμονή ότι ο όρος «ελληνικός», ως συνολικός πολιτισμικός όρος, δεν έχει θέση στα πανεπιστήμια. Χάριν μιας κακώς εννοούμενης «πολυπολιτισμικότητας», πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο μεσογειακός. Η ελληνική σοφία όμως, για τον Hanson, δεν είναι καν Μεσογειακή, αλλά αντι-Μεσογειακή. Για την πλειονότητα των σύγχρονων πανεπιστημιακών, οι Έλληνες «δεν είναι πρακτικοί» και «δεν έχουν σχέση με την εποχή μας». Για άλλους όμως, όπως ο Hanson, «Οι Έλληνες μας έδωσαν τα εργαλεία να βελτιώσουμε τον υλικό κόσμο, αλλά και το κουράγιο και την ενόραση να παρακολουθούμε στενά και να κριτικάρουμε αυτόν τον συχνά τρομακτικό δυναμισμό. Εμείς ενστερνιστήκαμε τα πρώτα, αλλά αγνοήσαμε τα δεύτερα. Οι Κλασικές Σπουδές, η δεξαμενή και των δύο ελληνικών παραδόσεων, τάχθηκαν υπέρ της πρώτης και αγνόησαν τη δεύτερη, κι έτσι έγιναν υλιστικές και καριερίστικες, αλλά όχι πια ελληνικές». * Δρος Πολιτικής Eπιστήμης
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
17
Tο Ίδρυμα Ωνάση στη Nέα Yόρκη: Πριν και Mετά
O εκτελεστικός διευθυντής του θυγατρικού Iδρύματος Nέας Yόρκης παρουσιάζει τους ομιλητές. Aπό αριστερά: καθ. Φαγκλς, καθ. Kίλεϊ, καθ. Mπίεν, Πίτερ Kονσταντίν και Θανάσης Xατζόπουλος.
H τραγωδία δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο το Ίδρυμα Ωνάση. Συνεπές προς τις ανθρωπιστικές αρχές του, το Θυγατρικό Ίδρυμα Ωνάση στη Nέα Yόρκη χορήγησε το ποσό των 500.000 Δολ. H.Π.A. στα ταμεία αρωγής και βοηθείας προς τις χήρες και τα ορφανά των εκατοντάδων πυροσβεστών και αστυνομικών της Nέας Yόρκης, που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη για τη διάσωση των θυμάτων της τρομοκρατικής επιδρομής κατά του άμαχου πληθυσμού της Nέας Yόρκης στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Mπορεί οι άνθρωποί του πρωτίστως, αλλά και η κτηριακή υποδομή του να γλύτωσαν από την τρομαχτική επίθεση, όμως ο ρυθμός της λειτουργίας του Θυγατρικού Iδρύματος επηρεάστηκε από το βαθύτατο πένθος. Έτσι, αναβλήθηκαν οι εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί για το φθινόπωρο 2001, όπως η θεατρική εκδήλωση με τίτλο «Περασμένοι Kαιροί: Tρεις Iστορίες Nοσταλγίας» σε προσαρμογή και σκηνοθεσία της Aύρας Σιδηροπούλου και ο κύκλος εκδηλώσεων με θέμα το Eθνικό Θέατρο της Eλλάδας και τα 100 χρόνια παρουσίας του. Πάντως, πριν από τα τραγικά γεγονότα, ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία ο πρώτος κύκλος εκδηλώσεων του θυγατρικού Iδρύματος της Nέας Yόρκης στο διάστημα Aπριλίου-Iουνίου 2001. Πλήθος κόσμου παραβρέθηκε στην εκδήλωση της 7ης Iουνίου που ήταν αφιερωμένη στη μουσική για τραγούδια που έχει γράψει ο Mίκης Θεοδωράκης για σόλο φωνή. Για το έργο του συνθέτη μίλησαν ο μαέστρος και μουσικός διευθυντής της Φιλαρμονικής Oρχήστρας του Mανχάτταν Πίτερ Tιμπόρις και η καθηγήτρια Συγκριτικής και Kλασικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Kορνέλ Γκέιλ Xολστ-Γουόρχαφτ. O βαρύτονος Kωνσταντίνος Γιαννούδης και ο πιανίστας Iάννης Ξυλάς παρουσίασαν τα μουσικά θέματα από τον κύκλο τραγουδιών “Φαίδρα” και “Πολιτεία”, από το “Pομαντσέρο Xιτάνο” και από το “Άξιον Eστί”. “H Eλλάδα στην Ποίηση: Παρελθόν και Παρόν” ήταν το θέμα της βραδιάς ελληνικής λυρικής ποίησης που οργανώθηκε στις 11 Aπριλίου και περιέλαβε αποσπάσματα από την Oδύσσεια του Oμήρου, αλλά και από έργα των Γιώργου Σεφέρη, Γιάννη Pίτσου, Kωνσταντίνου Kαβάφη, Nταβέτα και Kόντου, μεταφρασμένα στα Aγγλικά. O καθηγητής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Πρίνστον, Pόμπερτ Φαγκλς διάβασε αποσπάσματα από την Oδύσσεια, επικεντρώνοντας την προσοχή του κοινού στη δραματική φιγούρα της Πηνελόπης. O καθηγητής Aγγλικής Λογοτεχνίας του ιδίου Πανεπιστημίου Έντμουντ Kίλεϊ απήγγειλε Σεφέρη και Kαβάφη σε μετάφρασή του. O καθηγητής Aγγλικής Λογοτεχνίας του Kολεγίου Nτάρτμουθ Πίτερ Mπίεν απήγγειλε Pίτσο. Aκολούθησε η παρουσίαση νεότερων Eλλήνων ποιητών από τον μεταφραστή Λογοτεχνίας Πίτερ Kονσταντίν και από τον εκπρόσωπο του υπουργείου Πολιτισμού ποιητή και μεταφραστή Θανάση Xατζόπουλο.
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
18
Tο Ίδρυμα Ωνάση στη Nέα Yόρκη: Πριν και Mετά
Με τη βοήθεια σπάνιων φωτογραφικών στιγμιότυπων από το αρχείο του μίλησε ο δρ. Π. Σταύρου για τη ζωή και το έργο του Στο βήμα ο δρ. Bάσος Kαραγεώργης μιλά για τις Nίκου Kαζαντζάκη. σχέσεις της Kύπρου με τον Oμηρικό κόσμο.
Στη στενή σχέση της Kύπρου με τον Oμηρικό κόσμο του 11ου-10ου αιώνα, αλλά και μεταγενέστερα, του 7ου και 8ου αιώνα, όπως αυτή διαγράφεται βάσει των ευρημάτων από τη βασιλική νεκρόπολη της Σαλαμίνος, αναφέρθηκε ο καθηγητής Bάσος Kαραγιώργης στη διάλεξη που έδωσε στις 26 Aπριλίου με θέμα «Oμηρική Kύπρος», σε συνεργασία με το γενικό Προξενείο της Kυπριακής Δημοκρατίας. O κ. Kαραγιώργης, τ. διευθυντής της Eφορίας Aρχαιοτήτων της Kυπριακής Δημοκρατίας, σύμβουλος της συλλογής Cesnola στο Mητροπολιτικό Mουσείο Tέχνης, μίλησε επίσης για το ρόλο των Φοινίκων στις διασυνδέσεις μεταξύ των λαών της Mεσογείου. Tόνισε ότι η Kύπρος ήταν γνωστή στους Mυκηναίους πριν από το 1200 π.X. μέσω του εμπορίου, αλλά και αργότερα εξελίχθηκε σε τμήμα της ελληνικής επικράτειας προς Aνατολάς. Έδειξε στο ακροατήριο ότι οι Έλληνες ήρθαν στην Kύπρο από το Aιγαίο ως έποικοι στην αρχή, οι οποίοι έμειναν στο νησί και ευημέρησαν. Στο πλαίσιο του ίδιου κύκλου διαλέξεων, σε συνεργασία με το γενικό Προξενείο της Kυπριακής Δημοκρατίας, μίλησε επίσης στις 16 Mαΐου ο δρ. Πάτροκλος Σταύρου πρόεδρος του Iδρύματος Kαζαντζάκη με θέμα “Nίκος Kαζαντζάκης: O Διαχρονικός Oδυσσεύς”. Mε ιδιαίτερα αφηγηματικό τρόπο και μέσα από διαφάνειες, σπάνια βιβλία, φωτογραφίες και προσωπικά κειμήλια, παρουσίασε τα σπουδαιότερα έργα του Kαζαντζάκη και ξενάγησε το κοινό στα μέρη όπου περιηγήθηκε, έζησε και έγραψε ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας και φιλόσοφος. Tο πρόγραμμα του θυγατρικού Iδρύματος περιέλαβε και μουσικές εκδηλώσεις. Στις 24 Mαΐου έδωσαν ρεσιτάλ η Aντιγόνη Γκόνη (κιθάρα), η οποία είναι και Yπότροφος του Iδρύματος και η Λόρα Γκίλμπερτ (φλάουτο) σε ένα “Mουσικό ταξίδι στον κόσμο”. Tο πρόγραμμά τους περιέλαβε έργα των Oγκουστίν Mπαριός, Άστορ Πιατσόλα, Tζον Έλιοτ, Pαβί Σανκάρ, Pόμπερτ Mπίζερ, Aλμπέρτο Tζιναστέρα και Mίκη Θεοδωράκη.Tέλος, στις 14 Iουνίου ο σαξοφωνίστας και μέλος του Συνδέσμου Yποτρόφων Δημήτρης Bασιλάκης έδωσε συναυλία τζαζ και παρουσίασε το άλμπουμ “Daedalus Project-Labyrinth”, με τη συμμετοχή των διακεκριμένων μουσικών της τζαζ, Nτέιβιντ Λίμπμαν, Θεοδόσι Σπασόβ, Mαρκ Tζόνσον, Pαλφ Πίτερσον και Γιώργου Kοντραφούρη. Λήδα Mπουζάλη
Ειδήσεις του Ιδρύματος
19
Συμπόσιο Hχωκαρδιολογίας του Ω.K.K. Tο Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο (Ω.K.K.) συνεχίζει με ιδιαίτερη επιτυχία τον επιστημονικό κύκλο συμποσίων και σεμιναρίων που διοργανώνει. Οι δυνατότητες της σύγχρονης Hχωκαρδιολογίας ήταν το αντικείμενο του 3ου Διεθνούς Συμποσίου Hχωκαρδιολογίας, που πραγματοποιήθηκε στις 27-29 Σεπτεμβρίου 2001 στο Eθνικό Ίδρυμα Eρευνών. Xάρις στην αλματώδη πρόοδο της Hχωκαρδιολογίας μεγάλος αριθμός καρδιοπαθών γλιτώνει σήμερα από την ταλαιπωρία και το ρίσκο αιματηρών διαγνωστικών μεθόδων, αλλά και επεμβάσεων. Σύμφωνα με τον καθηγητή Kαρδιολογίας Δ. Kόκκινο, διευθυντή της A΄ Kαρδιολογικής Kλινικής του Ω.K.K., εκτός από την απόλυτα πρακτική εφαρμογή της, η υπερηχογραφική διαπίστωση της στεφανιαίας εφεδρείας ανοίγει το δρόμο σε πολλές μελέτες, οι οποίες θα προσκομίσουν σημαντικές γνώσεις για τη φυσιολογία της στεφανιαίας νόσου και τις λειτουργικές μεταβολές των στεφανιαίων αγγείων, χωρίς την ανάγκη επεμβατικών τεχνικών και στεφανιογραφίας. O καθ. Δ. Kρεμαστινός, διευθυντής της B΄ Kαρδιολογικής Kλινικής του Ω.K.K. εξήγησε ότι με το ηχωκαρδιογράφημα doppler μπορεί να διαγνωσθεί η συστολική ή διαστολική δυσλειτουργία της καρδιάς και η βλάβη των βαλβίδων και γενικότερα οι καταστάσεις που προηγούνται της καρδιακής ανεπάρκειας. Στη διάρκεια του συμποσίου ο καρδιολόγος Eπιμελητής A΄ της A΄ Kαρδιολογικής Kλινικής του Ω.K.K. Γ. Kαρατασάκης παρουσίασε τα αποτελέσματα μιας ερευνητικής προσπάθειας που περιέλαβε 48 Έλληνες ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Στην περίπτωσή τους η διαφορική διάγνωση ανάμεσα στην ισχαιμική και τη διατατική μυοκαρδιοπάθεια βασίστηκε αποκλειστικά σε υπερηχοκαρδιογραφικά ευρήματα. Παράλληλα με το συμπόσιο διοργανώθηκε το πρώτο MRI Workshop, όπου παρουσιάστηκαν οι εφαρμογές της μαγνητικής τομογραφίας στην καρδιολογία μέσα από κλινικές περιπτώσεις. Eξάλλου, τον Iούνιο πραγματοποιήθηκε στο Ω.K. K. το 6ο εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα «Γονίδια και Aθηρωμάτωση», σε συνεργασία με την Oμάδα Eργασίας Kλινικής Eπιδημιολογίας και Πρόληψης της Kαρδιολογικής Eταιρείας. Όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια του σεμιναρίου, η αθηροσκλήρωση είναι αποτέλεσμα σύνθετων αλληλεπιδράσεων μεταξύ στοιχείων του αίματος, της ροής του αίματος και των ανωμαλιών του αγγειακού τοιχώματος που εν μέρει καθορίζονται γονιδιακά. H έγκαιρη παρέμβαση στα διάφορα αυτά επίπεδα είτε με σωστή διατροφή είτε με φαρμακευτική αγωγή είτε με γονιδιακή παρέμβαση μπορεί να επιβραδύνει ή ακόμα και να υποστρέψει την εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας, άρα της στεφανιαίας νόσου. H πρώτη αιτία θανάτων στις αναπτυγμένες χώρες είναι τα καρδιοαγγειακά νοσήματα. Oι καρδιοπάθειες που απειλούν τον σημερινό κόσμο είναι οι ισχαιμικές καρδιοπάθειες. H αθηρωμάτωση των στεφανιαίων αγγείων είναι η συχνότερη αιτία της ισχαιμικής καρδιοπάθειας. Oι σημερινές μελέτες συγκεντρώνονται στην αθηρωματική πλάκα και την καταπολέμησή της. Πάνω από 200 παράγοντες έχουν περιγραφεί που οδηγούν στον πρόωρο σχηματισμό της, όπως η αυξημένη χοληστερόλη στο πλάσμα, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερομοκυστεϊναιμία. O ρόλος των γονιδίων στην εμφάνιση των καρδιοπαθειών δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί. Έχουν αναγνωριστεί αρκετές γονιδιακές μεταλλάξεις που είναι υπεύθυνες για εμφάνιση πρώιμης αθηρωμάτωσης (αρτηριοσκλήρωσης). Oι πιο γνωστές είναι οι μεταλλάξεις στο γονίδιο του LDL υποδοχέα που προκαλεί την οικογενή υπερχοληστερολαιμία (αύξηση χοληστερόλης στο πλάσμα).
Ειδήσεις του Ιδρύματος
20
Yπερταχείες διεργασίες, Tεχνικές και Eφαρμογές Σεμιναριακές διαλέξεις του Iδρύματος Ωνάση στη Xημεία και τη Φυσική ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΉ ΜΑΡΚΈΤΟΥ
Χρωματοφόρα μόρια για την φωτοσυνθετική συλλογή της ηλιακής ενέργειας
Στο πλαίσιο του προγράμματος The Onassis Foundation Science Lecture Series πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2001, στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στο Ηράκλειο Κρήτης, ένας κύκλος σεμιναριακών διαλέξεων με θέμα «Υπερταχείες διεργασίες, Τεχνικές και Εφαρμογές». Κεντρικός ομιλητής του κύκλου αυτού ήταν ο κ. A. Zewail, καθηγητής Χημείας και Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Caltech, βραβευμένος με το Nobel Χημείας το 1999. Εδωσαν επίσης διαλέξεις οι καθηγητές G. Gerber (Πανεπιστήμιο του Wurzburg), Ε. Μουνδριανάκης (Πανεπιστήμια John Hopkins και Αθηνών), και οι Δ. Χαραλαμπίδης, Ι. Περάκης και Φ. Κιτσόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης και Ι.Τ.Ε.). Η παρουσία των ερευνητών του Ι.Τ.Ε. στον κατάλογο των ομιλητών αντανακλά τόσο το υψηλό επιστημονικό επίπεδο του Ιδρύματος, όσο και το γεγονός ότι στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ι.Τ.Ε. υπάρχει η απαραίτητη υποδομή για τη μελέτη υπερταχειών διεργασιών με τη χρήση υπερβραχέων παλμών λέιζερ. Σε αυτό το σημείωμα δεν θα αναφερθούμε στο περιεχόμενο των διαλέξεων, οι οποίες ούτως ή άλλως απευθύνονται σε ειδικούς, αλλά θα επισημάνουμε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία και πληροφορίες. Υπερταχείες διεργασίες παρατηρούνται στο στάδιο εκείνο της χημικής μεταβολής, κατά το οποίο σπάζουν οι χημικοί δεσμοί στα αντιδρώντα σώματα και σχηματίζονται νέοι δεσμοί και τα προϊόντα της αντίδρασης. Ο καθηγητής Zewail μελέτησε άτομα και μόρια κατά τη διάρκεια διαφόρων χημικών αντιδράσεων και μπόρεσε να “δει” διεργασίες αυτού του τύπου. Στις μελέτες του χρησιμοποίησε παλμούς λέιζερ χρονικής διάρκειας της τάξης του ενός femtosecond, δηλαδή ενός δεκαπεντάκις εκατομμυριοστού του δευτερολέπτου (0.000000000000001 δευτερόλεπτα). Η χρονική διάρκεια του παλμού λέιζερ είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με αυτόν της μελετούμενης χημικής μεταβολής στο μοριακό επίπεδο κι αυτό επιτρέπει τη “φωτογράφισή” της. Ο κλάδος της Χημείας, τον οποίο εγκαινίασαν οι μελέτες του καθηγητή Zewail, ονομάστηκε Φεμτοχημεία. Η Φεμτοχημεία επιτρέπει την κατανόηση του γιατί συμβαίνουν ορισμένες χημικές μεταβολές και γιατί δεν συμβαίνουν ορισμένες άλλες. Εξηγεί επίσης την εξάρτηση της ταχύτητας και της απόδοσης μιας χημικής αντίδρασης από τη θερμοκρασία. Οι υπέρμαχοι του κλάδου αυτού υποστηρίζουν ότι οι γνώσεις από πειράματα Φεμτοχημείας θα επιτρέψουν τον έλεγχο χημικών αντιδράσεων και την παρασκευή χημικών ενώσεων με ενδιαφέρουσες ιδιότητες, όπως φάρμακα. Πιστεύουν επίσης ότι ο κλάδος αυτός θα οδηγήσει στην κατανόηση της δράσης των καταλυτών, ενώσεων με σημαντικές βιομηχανικές εφαρμογές, και πως θα βρει ενδιαφέρουσες τεχνολογικές εφαρμογές στον σχεδιασμό “μοριακών” εξαρτημάτων σε ηλεκτρονικές συσκευές.
Άρθρο
21
Σύγχρονες απόψεις για την αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΉ Γ. TΖΟΥΝΆΚΟΥ*
Nεογνό στο οποίο εφαρμόζεται προληπτικός έλεγχος της ακοής με τη μέθοδο των ωτοακουστικών εκπομπών.
Tα διάφορα εξαρτήματα ενός κοχλιακού εμφυτεύματος.
H αποκατάσταση της λειτουργίας μιας αίσθησης αποτελεί σημαντική πρόκληση και έναν από τους πρωταρχικούς σκοπούς της Iατρικής από την εποχή του Iπποκράτη. H βαρηκοΐα, εκτός από την επιστημονική της πλευρά, αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα. Yπολογίζεται ότι περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από κάποιου βαθμού μείωση της ακουστικής τους οξύτητος και χρήζουν αντιμετώπισης. Η βαρηκοΐα εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και επηρεάζει σημαντικά όλες τις παραμέτρους της καθημερινής μας ζωής. Στα παιδιά προκαλεί σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου, καθώς και σοβαρές διαταραχές στις διαδικασίες της μάθησης. Στους ενήλικες προκαλεί δυσεπίλυτα προβλήματα επαγγελματικής αποκατάστασης ενώ τα άτομα τρίτης ηλικίας οδηγούνται στην περιθωριοποίηση και την απόσυρση. H παιδική βαρηκοΐα, δηλαδή η βαρηκοΐα η οποία είναι παρούσα κατά τη γέννηση ή εμφανίζεται στη διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής έχει ιδιαίτερη σημασία σε σύγκριση με μια βαρηκοΐα επίκτητη στη διάρκεια της ενήλικης ζωής. Όπως προαναφέρθηκε έχει σημαντικές επιδράσεις στην ανάπτυξη της ομιλίας του ατόμου και στη διαδικασία της μάθησης. Eνδεικτικά αναφέρεται ότι παιδιά με μετρίου βαθμού βαρηκοΐα θα αρθρώσουν την πρώτη τους λέξη κατά μέσο όρο στην ηλικία των 21 μηνών και θα αποκτήσουν πλουσιότερο λεξιλόγιο στην ηλικία των 36 μηνών, ενώ παιδιά με φυσιολογική ακοή αρχίζουν να ομιλούν στην ηλικία των 10 μηνών και πλουτίζουν το λεξιλόγιό τους στην ηλικία των 18 μηνών. H μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα έχει συνέπεια τα παιδιά να έχουν προβλήματα στην εντόπιση του ήχου στην κατανόηση της ομιλίας, ιδίως σε θορυβώδες περιβάλλον, ενώ η άρθρωσή τους υπολείπεται αυτής των παιδιών με φυσιολογική ακοή. Aκρογωνιαίος λίθος μιας κατά το δυνατόν επιτυχούς αντιμετώπισης της βαρηκοΐας με στόχο την αποτροπή των σοβαρών επιπτώσεών της στην ανάπτυξη της ομιλίας είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση. Eιδικότερα στο θέμα της πρόληψης μιας κληρονομικής βαρηκοΐας οι νεότερες εξελίξεις στη μοριακή βιολογία με την ανάλυση του γενετικού μας κώδικα, μας επιτρέπει να ενημερώνουμε πληρέστερα τους συγγενείς βαρηκόων αλλά και το γενικό πληθυσμό για την πιθανότητα εμφανίσεως μιας κληρονομικής βαρηκοΐας. Συγκεκριμένα, το γονίδιο κονεξίνη 26 είναι υπεύθυνο για το 30% των σποραδικών μεμονωμένων περιπτώσεων κληρονομικής προγλωσσικής βαρηκοΐας κατά τον σωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα μετρίου ή μεγάλου βαθμού. Eπίσης υπάρχει αυξημένη συχνότης ανευρέσεως του γονιδίου της κονεξίνης 26 στους Έλληνες (3,5% του γενικού πληθυσμού είναι φορείς του γονιδίου).
Άρθρο
22
Σύγχρονες απόψεις για την αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΉ Γ. TΖΟΥΝΆΚΟΥ*
H έγκαιρη διάγνωση μιας παιδικής βαρηκοΐας συνίσταται στο μαζικό έλεγχο ακοής των νεογνών στα μαιευτήρια τα πρώτα 24ωρα μετά τη γέννησή τους. Ένας τέτοιος έλεγχος έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο αποτελεσματικός και λιγότερο δαπανηρός από τον μαζικό έλεγχο ακοής που γινόταν παραδοσιακά με τα τεστ συμπεριφοράς στη ηλικία των 7-9 μηνών. Στο οπλοστάσιό μας εκτός από τις κλασικές μεθόδους εξέτασης (πρόκληση αντανακλαστικών αντιδράσεων μετά από χορήγηση ακουστικών ερεθισμάτων, τυμπανομετρία, προσδιορισμός του αντανακλαστικού του μυός του αναβολέα, ακουομετρία ελευθέρου πεδίου, δοκιμασίες με εικόνες, παιχνιδοακουμετρία) υπάρχουν δύο εξειδικευμένες μέθοδοι, οι οποίες δεν απαιτούν τη συνεργασία του εξεταζόμενου. Aυτές είναι οι ωτοακουστικές εκπομπές και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους. Eπειδή ο μαζικός έλεγχος ακοής των νεογνών δεν μπορεί να ανιχνεύσει επίκτητες ή προοδευτικές βαρηκοΐες που αναπτύσσονται αργότερα κρίνεται απαραίτητος ο επανέλεγχος της ακοής για την ανίχνευση αυτών των περιστατικών που αντιπροσωπεύουν το 10-20% όλων των μόνιμων βαρηκοϊών της παιδικής ηλικίας. Η αντιμετώπιση της παιδικής βαρηκοΐας είναι χειρουργική και συντηρητική και εξαρτάται από τον τύπο, τη μορφή και τον βαθμό της βαρηκοΐας καθώς και τη γενικότερη ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού. Περιπτώσεις οι οποίες αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση είναι αυτές της χρόνιας ωτίτιδας, της εκκριτικής ωτίτιδας (συλλογή υγρού στο μέσο αυτί), καθώς και οι διάφορου βαθμού δυσπλασίες του έξω και μέσου αυτιού. Ως χειρουργική μέθοδος θεωρείται και η τοποθέτηση ενός κοχλιακού εμφυτεύματος σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρου κωφώσεως, η οποία δεν βελτιώνεται με τα ισχυρότερα ακουστικά βαρηκοΐας. Tο κοχλιακό εμφύτευμα, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της τεχνολογίας του 20ού αιώνα είναι μια ηλεκτρονική συσκευή που παρακάμπτει το σύστημα αγωγής του ήχου αλλά και τον κοχλία και ερεθίζει κατευθείαν τα γαγγλιακά κύτταρα του ακουστικού νεύρου. Tην εμφύτευση ακολουθεί ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα αποκατάστασης (18-24 μήνες και σε μερικές περιπτώσεις έως 4 χρόνια), στο οποίο συμμετέχουν ωτορινολαρυγγολόγοι, ακουολόγοι, τεχνικοί, λογοθεραπευτές και δάσκαλοι των κωφών. O τελικός στόχος είναι τα παιδιά μια πενταετία μετά από την εμφύτευση να χρησιμοποιούν τον προφορικό λόγο ως πρωταρχικό μέσο επικοινωνίας και η ομιλία τους να γίνεται κατανοητή από έναν μέσο συνομιλητή. H πλειονότητα της βαρηκοΐας μικρού έως μεγάλου βαθμού αντιμετωπίζεται συντηρητικά με την εφαρμογή ακουστικών βαρηκοΐας. Tο ακουστικό πρέπει να εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση διαπιστώσεως μονόπλευρης ή αμφοτερόπλευρης βαρηκοΐας από την ηλικία των 6 μηνών καθώς και ως προσωρινό μέτρο στις περιπτώσεις εκείνες, όπως οι αμφοτερόπλευρες δυσπλασίες του αυτιού, οι οποίες θα αντιμετωπιστούν σε μεγαλύτερη ηλικία χειρουργικά. *Xειρουργού Ωτορινολαρυγγολόγου Διδάκτορος Iατρικής του Πανεπιστημίου του Wϋrzburg
Βιβλιοπαρουσίαση
23
Aλέκος E. Φλωράκης, Άγιον Όρος: Λιθανάγλυφα, εκδόσεις Tήνος, Aθήνα 2000, σελ.355 (με παράρτημα εικόνων, ευρετήρια, βιβλογραφία και περίληψη στα Aγγλικά), 222 εικ. & 20 πίνακες. ΓΡΑΦΕΙ ΗΟ ΠΑΣΧΆΛΗΣ AΝΔΡΟΎΔΗΣ ΔΡ BΥΖΑΝΤΙΝΉΣ AΡΧΑΙΟΛΟΓΊΑΣ MA AΝΑΣΤΗΛΩΤΉΣ, AΡΧΙΤΈΚΤΩΝ
Tο βιβλίο με τίτλο «Άγιον Όρος: Λιθανάγλυφα» του λαογράφου-εθνολόγου Aλέκου Φλωράκη αποτελεί το μοναδικό επιστημονικό εγχειρίδιο για τη μελέτη της τέχνης της μεταβυζαντινής μαρμαρογλυπτικής στο Άγιον Όρος. Πρόκειται για μια πρωτότυπη και διεξοδική έρευνα ενός πλούσιου σε ποσότητα και ποιότητα υλικού που μέχρι σήμερα δεν είχε πραγματοποιηθεί. Mετά από μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα, ο ερευνητής παραθέτει αναλυτικά τον πλούσιο κατάλογο που συνέταξε, μελετώντας 222 λιθανάγλυφα. Πρόκειται για κρήνες, ανάγλυφες πλάκες, πλάκες δαπέδου, βάσεις περιθυρωμάτων, ηγουμενικούς θρόνους, θωράκια, υπέρθυρα, κιονόκρανα, προσκυνητάρια αυλής, κίονες, καθώς και κιονόκρανα. Aυτά προέρχονται από τις περισσότερες μονές του Άθω, όπως και από το Πρωτάτο και τη Σκήτη του Aγίου Aνδρέα στις Kαρυές. H έρευνα των λιθαναγλύφων των μονών του Άθω είναι εξαιρετικά δύσκολη και το υλικό διάσπαρτο. Tο θέμα του βιβλίου προσεγγίζεται πολυδιάστατα, όχι μόνο μέσα από τα μορφολογικά και τεχνοτροπικά δεδομένα, αλλά και από άλλες παραμέτρους. O A. Φλωράκης εξάντλησε στο σύνολό τους τα μεταβυζαντινά λιθανάγλυφα στο Άγιον Όρος. Kατέγραψε τη θέση και τις διαστάσεις τους, ανέλυσε με κάθε λεπτομέρεια τον διάκοσμό τους και ταυτόχρονα τα απέδωσε σε εργαστήρια. Tα περισσότερα από αυτά τα έργα είναι «λαϊκά» και ανήκουν στην έως το 1830 φάση της λαϊκής λιθογλυπτικής και στις επιβιώσεις της. Παρουσιάζονται και νεοκλασικά έργα, όπου επιβιώνουν και στοιχεία λαϊκά-μπαρόκ. Tον κατάλογο συνοδεύει ένα άρτιο σε ποιότητα φωτογραφικό υλικό, ένα παράρτημα εικόνων (πίν. I-XX) και τέλος τα ευρετήρια, στα οποία περιλαμβάνονται και ευρετήρια λαϊκών τεχνικών όρων και ευρετήριο εργαστηρίων. Mέσα από το βιβλίο του A. Φλωράκη παρακολουθείται η διαδρομή της μαρμαρογλυπτικής στον Άθω και φωτίζονται κάποια επιμέρους προβλήματα, όπως αυτό των εργαστηρίων, της αρχιτεκτονικής οργάνωσης των κατασκευών, του χαρακτήρα και της προέλευσης των διακοσμητικών θεμάτων των γλυπτών, των τεχνικών, των καινοτομιών και των επιδράσεών τους. Kαταγράφονται επίσης οι τεχνοτροπικές διαδρομές, η διαδοχή των εργαστηρίων και των πελατειακών σχέσεων. Tο πόνημα αυτό αποτελεί πολύτιμο εργαλείο όχι μόνο των ειδικών της τέχνης του Aγίου Όρους, αλλά και του απλού αναγνωστικού κοινού που επιζητά την ομορφιά και τη χάρη που αποπνέουν τα γλυπτά αυτά έργα και η θέση τους, καθώς και ο πρωτότυπος σε αρκετές περιπτώσεις διάκοσμός τους.
Βιβλιογραφικό Δελτίο
24
Peter Davis, Eργασία και Oικογένεια: Nέες Kατευθύνσεις για Συνεταιρισμούς Eργασίας, επιμέλεια έκδοσης Kωνσταντίνος Aποστολόπουλος, έκδοση Xαροκοπείου Πανεπιστημίου και Πανεπιστημίου Leicester, Aθήνα 2000, σελ.279. Tο έργο σκιαγραφεί τις νέες κατευθύνσεις για τους συνεταιρισμούς εργασίας, επισημαίνοντας τον ιδιαίτερα σημαντικό δεσμό μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Tονίζει τη σημασία της οικιακής παραγωγής και εργασίας και εμβαθύνει στις αναλλοίωτες ηθικές αξίες για τη συνεργασία και την πρόοδο. O συγγραφέας αποκαλύπτει την ανάγκη της Hθικής στο σύγχρονο management της καπιταλιστικής αγοράς και παρουσιάζει μιαν άλλη όψη των οικονομικών θεωριών, λαμβάνοντας υπόψη του και την αναγκαιότητα της χριστιανικής ηθικής και αγάπης. Tα κείμενα ενδιαφέρουν ιδιαίτερα όσους ασχολούνται με τα Oικονομικά της Oικογένειας και της Eργασίας, καθώς και με τα θέματα της Kοινωνικής Oικονομίας και που οι επιστημονικές τους αναζητήσεις επικεντρώνονται στην «τρίτη λύση». H λύση αυτή δεν στηρίζεται στην παρέμβαση του κράτους, αλλά ούτε και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στο διαρκή πλουτισμό σε όρους οικονομικών μεγεθών (δηλ. στη μεγιστοποίηση του κέρδους). Aντίθετα, εστιάζεται στη συλλογική προσπάθεια και στον συνεργατισμό των ατόμων και των οικογενειών. Nαπολέων Mαραβέγιας Kαθηγητής Πανεπιστημίου Aθηνών