Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 19 Ιούλιος 2002
Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 19 Ιούλιος 2002
Περιεχόμενα Σημείωμα Ειδήσεις του Ιδρύματος •
Bράβευση του Iδρύματος.......................................................................................................................................................................................2
Εκδηλώσεις του Συνδέσμου •
Εκδηλώσεις του Συνδέσμου.................................................................................................................................................................................3
Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • • • •
Επιτυχίες ..................................................................................................................................................................................................................4 Μουσική ...................................................................................................................................................................................................................5 Θέατρο.......................................................................................................................................................................................................................7 Εικαστικά .................................................................................................................................................................................................................9 Χορός......................................................................................................................................................................................................................12 Φωτογραφία..........................................................................................................................................................................................................13
Εκδηλώσεις •
Mουσικές της Eλλάδας και του Kόσμου .........................................................................................................................................................14
Εκδηλώσεις του Ιδρύματος •
Σεμινάρια Bιοϊατρικής & Πληροφορικής στο I.T.E. ......................................................................................................................................16
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος • • •
Πρόγραμμα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων 2002 του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης Νέας Υόρκης...................................................................................17 Έκθεση Aριστουργημάτων της Kυκλαδικής Tέχνης......................................................................................................................................20 Eπίσκεψη του Nέλσον Mαντέλα στο Ίδρυμα....................................................................................................................................................22
Ειδήσεις του Ιδρύματος • •
Διεθνής διαγωνισμός θεατρικού έργου 2005 Kανονισμοί 3ου διεθνούς διαγωνισμού για τη συγγραφή πρωτότυπου θεατρικού έργου............................................................................................................................................23 Θέατρο....................................................................................................................................................................................................................25
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος •
Γλαύκες, Έντομα και DNA στη Nέα Yόρκη.......................................................................................................................................................26
Διάλεξη •
Eπιπολιτισμός και ψυχολογική προσαρμογή μεταναστών Mαθαίνοντας να ζεις σε ένα νέο πολιτισμικό περιβάλλον ..................27
Άρθρο Iογενείς Mυοκαρδίτιδες .............................................................................................................................................................................................29
Βιβλιοπαρουσίαση •
•
Μιχάλης Π. Γιαννουλέας, Ούτε Θύμα Ούτε Θύτης, Με αυτοεπιβεβαιωτική συμπεριφορά, στη φιλία, το δεσμό, την οικογένεια, τον κοινωνικό και τον εργασικό χώρο, επιστημονική επιμέλεια Νίκος Ε. Δέγλερης, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, σελ. 140. .................................................................................................................................32 Γιάννης Α. Πολλάλης, Διονύσης Γιαννακόπουλος, Ιωάννης Παπουτσής, Εισαγωγή στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, Βασικές Έννοιες Συστημάτων Πληροφορικής, εκδόσεις Ίων, Αθήνα 1999, σελ.329. ..........................................................................................32
Σημείωμα Xορός και μουσική για το φθινόπωρο Tρεις σπουδαίες διοργανώσεις έχει προγραμματίσει ο Σύνδεσμος Υποτρόφων για το φθινόπωρο και έως τα Xριστούγεννα, διευρύνοντας συνεχώς τον κύκλο των δραστηριοτήτων του. Οι νέες εκδηλώσεις που έχουν δρομολογηθεί παρουσιάστηκαν στα μέλη κατά τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 26 Μαΐου 2002. Eιδικότερα, στις 9-10 Νοεμβρίου 2002 διοργανώνεται για πρώτη φορά Συνέδριο για τον Χορό, που θα συνοδευθεί και από παραστάσεις χορογράφων-υποτρόφων, στην Αίθουσα Δημήτρη Μητρόπουλου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Στους ομιλητές περιλαμβάνονται εξέχουσες προσωπικότητες του χορού από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και πολλοί υπότροφοι. Όπως εξήγησε στους παριστάμενους στη Γενική Συνέλευση η διοργανώτρια του Συνεδρίου, χορολόγος Κάτια Σαβράμη, «είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μια τόσο μεγάλη εκδήλωση για τον χορό και στόχος μας είναι να δείξουμε την πολυμορφικότητα του χορού σήμερα». Eξάλλου, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος του Συνδέσμου Ιωάννα Κονδύλη, από τον Οκτώβριο 2002, ο Σύνδεσμος θα καθιερώσει τον νέο κύκλο εκδηλώσεων Βραδυές Πιάνου, στις οποίες θα συμμετέχουν διακεκριμένοι πιανίστες-υπότροφοι και θα πραγματοποιούνται στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ιδρύματος. H τρίτη προγραμματισμένη εκδήλωση είναι η μεγάλη Χριστουγεννιάτικη μουσική βραδυά του Συνδέσμου που θα πραγματοποιηθεί στις 21 Δεκεμβρίου 2002 στον πολυχώρο «Αθηναΐς». Θα είναι μια συναυλία μουσικής δωματίου, με τη συμμετοχή του Κουαρτέτου Εγχόρδων της Καμεράτα Ορχήστρας Φίλων της Μουσικής (που απαρτίζεται από τους Sergiou Nastasa και Vasil Papa, βιολιά, Larisa Vylegzanina βιόλα και Renato Ripo βιολοντσέλο) και με σολίστ τους Έντυ Καλογερόπουλο (φαγκότο), Σπύρο Μουρίκη (κλαρινέτο) και Αντώνη Λαγό (κόρνο). Θα ερμηνεύσουν έργα Μότσαρτ και Σούμαν. Στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου, η πρόεδρος Ιωάννα Κονδύλη έκανε τον απολογισμό των πολυάριθμων εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο 12μηνο. O γενικός γραμματέας Γιώργος Καλόφωνος αναφέρθηκε στο οργανωτικό μέρος, την αύξηση των εκδηλώσεων που αναλαμβάνει ο Σύνδεσμος, αλλά και του αριθμού των μελών του, που δημιουργούν αυξημένο φόρτο, καθώς και στην ουσιαστική βοήθεια που παρέχει στον Σύνδεσμο το Ίδρυμα. Ανακοίνωσε, επίσης, ότι οι σελίδες του στο Διαδίκτυο βρίσκονται σε διαδικασία βελτίωσης και επανασχεδιασμού. Τον οικονομικό απολογισμό της χρονιάς έκανε ο ταμίας Παναγής Μαρκέτος. Εκ μέρους του Ιδρύματος, ο κ. Αντώνης Παπαδημητρίου σημείωσε ότι ο Σύνδεσμος παίρνει ενεργό θέση στα πολιτιστικά πράγματα της Ελλάδας και όπως τόνισε “κάνει πολλά και έχει πολλά ακόμα να επιτύχει, εφόσον το θελήσει”. Πρόσθεσε ότι ο Σύνδεσμος θα βρει το Ίδρυμα αρωγό σε κάθε αξιόλογη προσπάθεια που εντάσσεται στο πολιτιστικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων του και ανέφερε ότι με τη δημιουργία της Ωνασείου Στέγης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών η παρουσία του Συνδέσμου θα γίνει ακόμα πιο έντονη. Τέλος, υπενθύμισε τις επιχορηγήσεις του Ιδρύματος που απευθύνονται αποκλειστικά στα μέλη του Συνδέσμου για έρευνα και έκδοση διατριβής. Λήδα Mπουζάλη
Ειδήσεις του Ιδρύματος
2
Bράβευση του Iδρύματος
Από αριστερά: ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Δημ. Αβραμόπουλος, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος κ. Στ. Παπαδημητρίου, οι Αντιπρόεδροι κ. Π. Ιωαννίδης και Απ. Ζαμπέλας, και ο Πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου Αθηναίων κ. Αρτ. Αναπλιώτης.
Με το Μετάλλιο Τιμής και Ευποιίας της Πόλεως των Αθηνών για την πολύτιμη προσφορά του στον τόπο τιμήθηκε το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης από τον Δήμαρχο Αθηναίων κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο. Στη διάρκεια ειδικής τελετής στις 18 Ιουνίου στο παλαιό Δημαρχιακό Μέγαρο, ο κ. Αβραμόπουλος επέδωσε το μετάλλιο στον Πρόεδρο του Ιδρύματος κ. Στέλιο Παπαδημητρίου και στους Aντιπροέδρους κ. Παύλο Ιωαννίδη και κ. Απόστολο Ζαμπέλα και αναφέρθηκε στο μεγάλο κοινωφελές έργο που έχει επιτελέσει το Ίδρυμα, καθώς και στη «θρυλική μορφή» του εμπνευστή του Αριστοτέλη Ωνάση. Ο κ. Στ. Παπαδημητρίου εξέφρασε τις ευχαριστίες όλων των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος για τη βράβευση. Αναφερόμενος στα όσα σκοπεύει να πράξει το Ίδρυμα στο μέλλον, δήλωσε ότι καθήκον αποτελεί η περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομικής ισχύος του Ιδρύματος, πράγμα που θα του επιτρέψει να αναπτύξει ακόμα περισσότερο την κοινωφελή του δραστηριότητα, η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του στον τομέα της διαδόσεως του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό, καθώς και η ολοκλήρωση της ανεγέρσεως της Ωνασείου Στέγης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών.
Εκδηλώσεις του Συνδέσμου
3
Εκδηλώσεις του Συνδέσμου Μουσική βραδυά με τη Δόμνα Σαμίου, που περιλάμβανε τραγούδια και σκοπούς από διάφορες περιοχές του τόπου μας, με τίτλο «Μουσικό Οδοιπορικό», οργάνωσε ο Σύνδεσμος στις 18 Ιουνίου 2002 στο Αίθριο της Στοάς του Βιβλίου. Συμμετείχαν οι τραγουδιστές Κατερίνα Παπαδοπούλου και Ζαχαρίας Καρούνης. -Ο καθηγητής Κλασικής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον Hugo Meyer έδωσε διάλεξη στις 23 Μαΐου 2002 με θέμα «Λόγος περί θηλυκότητας: Νέες σκέψεις για τη διονυσιακή ζωφόρο από την Έπαυλη των Μυστηρίων στην Πομπηία». -Συναυλία με τη Σαβίνα Γιαννάτου και τους Primavera en Salonico με τίτλο «Οι Παναγιές του Κόσμου» οργάνωσε ο Σύνδεσμος στις 27 Απριλίου 2002 στον Πολυχώρο «Αθηναΐς». Συμμετείχε ο υπότροφος Σωκράτης Σινόπουλος και η επιλογή των τραγουδιών ήταν του Λάμπρου Λιάβα. -«Η βυζαντινή ιστορία μέσα από αρχαιολογικά δεδομένα: σκέψεις και προβληματισμοί» ήταν το θέμα της διάλεξης του Αμερικανού καθηγητή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάϊο Timothy E. Gregory, στις 25 Απριλίου 2002. -Ο καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Εμμανουήλ Μικρογιαννάκης έδωσε διάλεξη στις 4 Απριλίου 2002 με θέμα «Η Αρχή των Ολυμπιάδων». -Εκδήλωση με θέμα «Θέατρο Κούκλας: η δημιουργία του σεναρίου και η σκηνική του μεταφορά» με την ομάδα Πράσσειν Άλογα, καλλιτεχνική υπεύθυνη της οποίας είναι η υπότροφος Εμμανουέλλα Καποκάκη, οργάνωσε ο Σύνδεσμος στις 19 Μαρτίου 2002 στην Αίθουσα Λόγου και Τέχνης της Στοάς του Βιβλίου.
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Επιτυχίες Αθηνά Κούρτη Η Αθηνά Κούρτη βραβεύτηκε τον Δεκέμβριο 2001 από την Ακαδημία Αθηνών για την εκπόνηση της εργασίας «Understanding the timing of H.I.V. transmission from mother to infant»(Διευκρίνιση του χρόνου μεταδόσεως του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας από τη μητέρα στο νεογνό). Το βασικό της εύρημα ήταν ότι η μετάδοση του ιού γίνεται κατά κανόνα σε όψιμο στάδιο της κύησης, πράγμα σημαντικό για τη διαμόρφωση πολιτικής στη φαρμακευτική αγωγή και τη διαδικασία του τοκετού και της πρόληψης. Η κ. Κούρτη είναι παιδίατρος και λοιμωξιολόγος. Τελείωσε την Ιατρική Αθηνών με Άριστα και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι. Ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική και τη Λοιμωξιολογία στις Η.Π.Α. Από το 2001 είναι καθηγήτρια Παιδιατρικής στον τομέα HIV-AIDS του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων (G.D.C.) στην Ατλάντα των Η.Π.Α. Έχει βραβευθεί από πολλά επιστημονικά ιδρύματα και το 1999 τιμήθηκε με το βραβείο Νέου Ερευνητή από την Αμερικανική Ακαδημία Μικροβιολογίας.
Δημήτρης Χανδράκης Ο βιολιστής Δημήτρης Χανδράκης εξελέγη επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Σπούδασε με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικής Τέχνης της Βιέννης, απ’ όπου αποφοίτησε με Δίπλωμα Σολίστ. Ο Δημήτρης Χανδράκης έχει διδάξει στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και είναι εξάρχων της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Είναι ιδρυτικό μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου.
4
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Θόδωρος Τζοβανάκης Oπιανίστας Θόδωρος Τζοβανάκης έδωσε συναυλία στις 31 Μαρτίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μαζί με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, υπό τη διεύθυνση του επίσης υποτρόφου Μίλτου Λογιάδη, στο πλαίσιο αφιερώματος στον Βίτολντ Λουτοσλάφσκι. Ο Τζοβανάκης ερμήνευσε το Κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Πολωνού συνθέτη, όπου σύμφωνα με τον μουσικοκριτικό Νίκο Δοντά (Καθημερινή) «η μουσικότητα και η ευαισθησία του απελευθέρωσαν την ποιητική και ανθρώπινη πτυχή του έργου». Ο δε Μίλτος Λογιάδης διηύθηνε «διατηρώντας αμείωτη την εσωτερική ένταση της μουσικής, αναδεικνύοντας με σαφήνεια τους όγκους μέσα από συνεχείς αντιθέσεις». Η βραδυά περιλάμβανε, επίσης, τις Συμφωνικές Παραλλαγές (1938) και τη Συμφωνία αρ.2. Απόφοιτος του Ωδείου «Μουσικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης» ο Θόδωρος Τζοβανάκης συνέχισε τις σπουδές του στο σολιστικό τμήμα της ανωτάτης μουσικής ακαδημίας της Κολονίας με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Ύστερα από παραμονή πέντε χρόνων στη Γερμανία και απόκτηση του ανώτατου μεταπτυχιακού τίτλου Konzertexamen, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Βασιλική Ακαδημία της Σκωτίας (RSAMD). Έχει βραβευτεί σε μεγάλους διαγωνισμούς πιάνου: πρώτη θέση στο διαγωνισμό Yamaha Music Foundation of Europe (1996), πρώτη θέση στον πανελλήνιο διαγωνισμό Νέων Σολίστ (Βόλος 1997) και τρίτο βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό «Mackenzie artistic recognition award» στο πλαίσιο του «International Keyboard Institut and Festival» στη Νέα Υόρκη (1999).
Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο Σειρά συναυλιών έδωσε στη Θεσσαλονίκη το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, το οποίο απαρτίζεται από τους υποτρόφους Δημήτρη Χανδράκη και Χαρά Σειρά, καθώς και από τους Γιώργο Δεμερτζή και Απόστολο Χανδράκη. Σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου, το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο παρουσίασε έργα των Σοστακόβιτς, Μπάρτοκ, Μπετόβεν και Σούμαν, συμπράττοντας με τον διεθνούς φήμης πιανίστα Μαρτίνο Τιρίμο. Στον ίδιο κύκλο, το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο παρουσίασε σε πρώτη εκτέλεση δύο έργα αφιερωμένα σ’ αυτό: το Κουαρτέτο αρ. 3 του συνθέτη Κώστα Σιέμπη και το τελευταίο έργο του Δημήτρη Δραγατάκη, το Κουαρτέτο αρ. 7. Επίσης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσίασε με ιδιαίτερη επιτυχία σε συναυλία-αφιέρωμα στον Νίκο Σκαλκώτα, οργανωμένη από το Λύκειο Ελληνίδων, το Κουαρτέτο αρ. 1, τα «Σκίτσα» και 14 Χορούς, μεταξύ των οποίων και δύο πρόσφατα ανακαλυφθέντες από τον μουσικολόγο Γ. Σαμπροβαλάκη, σε πρώτη εκτέλεση. Στα προσεχή καλλιτεχνικά σχέδια του Κουαρτέτου περιλαμβάνονται συναυλίες στην Πράγα με έργα Μπάρτοκ, Σούμπερτ, Σκαλκώτα, εμφανίσεις στη Βιέννη στο A. Shonberg Institut, καθώς και σειρά συναυλιών στην Ιαπωνία υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού. Ηχογραφήσεις τους κυκλοφορούν σε CD από τη σουηδική εταιρεία ΒΙS.
5
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Άκης Λαλούσης Ο βαρύτονος Άκης Λαλούσης συμμετείχε στο αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη και τα τραγούδια του, που οργάνωσε το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ειδικότερα, έλαβε μέρος στους Κύκλους «Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού», «Πολιτεία» και «Πολιτεία Β΄» στις 11 Μαΐου στην αίθουσα Δημήτρη Μητρόπουλου, μαζί με τον τενόρο Ζάχο Τερζάκη, τη μέτζο σοπράνο Ιωάννα Φόρτη και την Καλλιόπη Γερμανού στο πιάνο. Ο Άκης Λαλούσης σπούδασε μονωδία-μελοδραματική στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση ολοκλήρωσε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στο Julliard School of Music-Manhattan School of Music της Νέας Υόρκης. Το 1996 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Συνάντηση των Ωδείων της Μεσογείου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Έχει ερμηνεύσει πολλούς ρόλους σε όπερες, έχει τραγουδήσει έργα Ελλήνων συνθετών και συμμετέχει σε συναυλίες μουσικής δωματίου.
Σπύρος Μοσχόπουλος O πιανίστας Σπύρος Μοσχόπουλος έδωσε ρεσιτάλ στο Κολέγιο Deree στις 26 Φεβρουαρίου με έργα Σοπέν και Λιστ. Σπούδασε πιάνο στο Πρότυπο Πειραματικό Ωδείο Αθηνών και αποφοίτησε από το Αττικό Ωδείο με άριστα και πρώτο βραβείο. Πήρε πτυχίο μουσικής το 1997 από το Κολέγιο Deree και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές πιάνου στη Βοστώνη. Έχει μετάσχει σε μουσικούς διαγωνισμούς και σεμινάρια και έχει δώσει ρεσιτάλ στην Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Bασίλης Χριστόπουλος O μαέστρος Bασίλης Χριστόπουλος διηύθυνε την Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής στις 19 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το πρόγραμμα περιλάμβανε έργα Μότσαρτ, Χέντελ, Γκριγκ και Φρόλοβ, με σολίστ στο Κονσέρτο για εκκλησιαστικό όργανο του Χέντελ τον Νίκολας Κίναστον. Ο Bασίλης Xριστόπουλος σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών ανώτερα θεωρητικά και όμποε και συνέχισε με διεύθυνση ορχήστρας στη Μουσική Ακαδημία του Μονάχου. Με υποτροφία του Ιδρύματος απέκτησε το ανώτατο δίπλωμα (meisterklassendiplom). Έχει διευθύνει πολλές διεθνούς φήμης ορχήστρες. Το 1999 κέρδισε ειδικό βραβείο στον 1ο Διαγωνισμό Διεύθυνσης Ορχήστρας των Γερμανικών Μουσικών Ακαδημιών και τιμήθηκε από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής με την ετήσια διάκριση σε νέο μουσικό. Το 2000 κέρδισε τον διαγωνισμό «Μπαντ Χόφμπουργκ» για νέους μαέστρους στη Γερμανία, καθώς και το Β΄ βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό «Δημήτρης Μητρόπουλος».
6
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Θέατρο Διονύσης Μαλλούχος και Αγγελική Στελλάτου Δύο υπότροφοι του Ιδρύματος ο Διονύσης Μαλλούχος και η Αγγελική Στελλάτου συνέπραξαν στο Θέατρο του Νέου Κόσμου στο ανέβασμα του έργου της Μαρίας Ευσταθιάδη «Στο δρόμο μου ένας άγγελος». Πρόκειται για ένα αφήγημα σε πρώτο πρόσωπο όπου αυτοβιογραφείται η Ορόρ Αμαντίν Λουσίλ Ντιπέν, γνωστή ως Γεωργία Σάνδη, ριζοσπαστική συγγραφέας, που συνδέθηκε με ένα φλογερό ειδύλλιο με τον μεγάλο Πολωνό συνθέτη Φρεντερίκ Σοπέν. Ο πιανίστας Διονύσης Μαλλούχος ερμήνευσε στο πιάνο τα καλύτερα έργα του Σοπέν, δίνοντας έναν ποιητικό τόνο στην παράσταση. Για τη χορογράφο-χορεύτρια Αγγελική Στελλάτου, το έργο αποτέλεσε την πρώτη της σκηνοθετική εμφάνιση και απέσπασε θερμές κριτικές. Τη Γεωργία Σάνδη υποδύθηκε η Μαρία Κατσανδρή. Ο Διονύσης Μαλλούχος σπούδασε πιάνο στο Ωδείο Αθηνών και με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση και του Ιδρύματος Μπάκαλα συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία «Ferenc Liszt» της Βουδαπέστης. Έχει εμφανιστεί σε πολυάριθμα φεστιβάλ, σε ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής δωματίου, έχει συμπράξει ως σολίστ με σημαντικές ορχήστρες και είναι ιδρυτικό μέλος του συνόλου μουσικής δωματίου «non legat»», που παρουσιάζει έργα κυρίως νεότερων συνθετικών τάσεων και συμμετέχει τακτικά σε συναυλίες που διοργανώνει η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών. Τον Αύγουστο πρόκειται να συνεργαστεί με τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου για εμφανίσεις στο πλαίσιο του φεστιβάλ του Εδιμβούργου, σε μια παραγωγή του σκηνοθέτη Απόστολου Δοξιάδη. Η Αγγελική Στελλάτου, αριστούχος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, συνέχισε με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση τις σπουδές της στο Merce Cunningham Dance Studio στη Νέα Υόρκη. Έχει συνεργαστεί ως χορεύτρια με τις ομάδες Ανάλια, Ελληνικό Χορόδραμα, SineQuaNon, τα Χορικά της Ζ. Νικολούδη, το Χοροθέατρο της Ν. Ζούκα και το Θέατρο Τέχνης. Ως χορογράφος έχει συνεργαστεί με τους σκηνοθέτες Α. Κοκκίνου (Ιφιγένεια εν Ταύροις), Τ. Μπαντή (Αγγέλα), Β. Θεοδωρόπουλο (Ο βασιλικός, Μαχαίρι στην κότα), Στ. Λιβαθινό (Φρεναπάτη) και Α. Καλογρίδη (Λούλου). Με το Θέατρο του Νέου Κόσμου έχει συνεργαστεί στις παραστάσεις Ο Χρυσαετός Άτυς και η βασιλοπούλα Ροδογάλη, Περλιμπλίν και Μπελίσα, Δύο Θεοί, Εδουάρδος Β΄, Τέλος του παιχνιδιού και Τολμηρές πολαρόιντ. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Ομάδα Εδάφους».
7
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Θέατρο Θανάσης Σαράντος O σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος με την εταιρία θεάτρου «ηθικόν ακμαιότατον» παρουσιάζουν τον Μικρό Πρίγκιπα του Antoine de Saint-Exupery στις 25 Iουλίου στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Τρίπολης. Πρόκειται για μια νέα ανάγνωση του λυρικού αυτού έργου για δύο ηθοποιούς, ένα σύνθετο πολυθέαμα με εκτεταμένη χρήση τεχνολογίας, ένα μαγικό παιχνίδι με ήχο και φως. Ο αφηγητής-πιλότος ερμηνεύει όλα τα πρόσωπα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο Μικρός Πρίγκιπας. Η μετάφραση, διασκευή και σκηνοθεσία είναι του Θανάση Σαράντου, ο οποίος κρατάει και το ρόλο του αφηγητή-πιλότου. Το ρόλο του Μικρού Πρίγκιπα ερμηνεύει η Μάγια Πολιτάκη, τα σκηνικά και κοστούμια είναι του Κώστα Βελινόπουλου, η μουσική του Studio 19 και η κίνηση της Κατερίνας Παπαγεωργίου. Μετά την Τρίπολη θα ακολουθήσει περιοδεία σε όλη την Ελλάδα με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ι.Φ. Κωστόπουλου. Ο Θανάσης Σαράντος είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης. Παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο ΗΒ Studio στη Νέα Υόρκη. Συμμετείχε σε πολλές θεατρικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Το 1999 έλαβε από το Ίδρυμα Ωνάση υποτροφία για σπουδές θεάτρου. Είναι συνιδρυτής της εταιρίας θεάτρου «ηθικόν ακμαιότατον». Έχει σκηνοθετήσει την παράσταση «Καλιγούλας» (ΚΘΒΕ-Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2000) και έχει συνεργαστεί με τον Ρόμπερτ Γουίλσον (Προμηθέας, Μέγαρο Μουσικής, 2001).
8
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Εικαστικά Βασίλης Λόης Η Γκαλερί Pleiades της Νέας Υόρκης διοργάνωσε και φέτος τον ετήσιο διαγωνισμό της για καλλιτέχνες. Κριτής των έργων που υποβλήθηκαν ήταν ο Larry Rinder, επιμελητής σύγχρονης Τέχνης του Whitney Museum of American Art. Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που επελέγησαν ήταν και ο υπότροφος του Ιδρύματος Βασίλειος Λόης. Το έργο που διάλεξε ο κριτής ήταν ένα άγαλμα από πηλό, ζωγραφισμένο με λάδι, «ένα τρισδιάστατο σχέδιο και όχι άγαλμα», κατά τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Έχει κατασκευαστεί με τρόπο ώστε οι λεπτομέρειές του δεν φαίνονται αμέσως, αλλά πρέπει κανείς να χρησιμοποιήσει έναν βοηθητικό φακό. Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν στις 29 Ιουνίου και διήρκεσε έως τις 13 Ιουλίου. Κάτοχος πτυχίου Αρχιτέκτονος-Μηχανικού από το Ε.Μ.Π., ο Βασίλης Λόης μετεκπαιδεύτηκε με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση στο Pratt Institute της Νέας Υόρκης στον κλάδο των Καλών Τεχνών. Έχει λάβει μέρος σε διάφορες εκθέσεις στην Αμερική και στην Ελλάδα.
Νίκος Τσιαπάρας Την πρώτη του ατομική έκθεση με τίτλο «My name is Lolita» παρουσίασε ο Νίκος Τσιαπάρας στον χώρο Τέχνης «a.antonopoulou.art» στο διάστημα από 15 Μαΐου έως 8 Ιουνίου. Οι πίνακες που εξέθεσε συνδυάζουν την παιδική αθωότητα με ένα υπόγειο ρεύμα διαστροφής. Χρησιμοποιεί το παιδί σαν ένα σύμβολο και καλεί τον θεατή στον ελκυστικό κόσμο της παιδικής αθωότητας. Τα κοριτσάκια ποζάρουν με βλέμμα στωικό αλλά και πονηρό συνάμα, σαν αυτό μιας βαριεστημένης σταρ του κινηματογράφου. Μιμούνται κινήσεις και μοντέλα συμπεριφοράς ηθοποιών, τραγουδιστών, μοντέλων. Μια παιδική αθωότητα η οποία όμως μέσα από το σύστημα της μόδας, των εντύπων και της τηλεόρασης έχει διαβρωθεί και έχει χάσει την ουσιαστική της ιδιότητα. Ο Νίκος Τσιαπάρας σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. και με υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση συνέχισε τις σπουδές του στο Goldsmiths College και στο Middlesex University του Λονδίνου, όπου εκπονεί και τη διδακτορική του διατριβή. Έργα του έχει εκθέσει στη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια, την Αθήνα, το Λονδίνο, τη Λιλ και τις Βρυξέλλες, καθώς και στην 8η και 9η μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Χωρών της Ευρώπης και της Μεσογείου.
9
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Εικαστικά Κωστή Βελώνη «Scandinavia» ήταν ο τίτλος της έκθεσης του Κωστή Βελώνη στο διάστημα 16 Φεβρουαρίου-2 Μαρτίου στον εκθεσιακό χώρο The Breeder Basement Projects στου Ψυρρή. Με κύριο μέσο τη Γλυπτική θέλησε να επανεξετάσει τις γνωστές αρχές απλότητας και χρηστικής λειτουργίας του σκανδιναβικού ντιζάιν. Με έργα όπως «Γραφείο για φοιτητές» και «Τάρανδος για εσωτερικούς χώρους» δημιούργησε αυτοτελείς ιστορίες, σχολιάζοντας με χιούμορ το βορειοευρωπαϊκό lifestyle και τις συνέπειές του στη φολκλορική παράδοση. Παραποιώντας βασικά μοντέλα εσωτερικής διακόσμησης, πρότεινε «σχεδιαστικές λύσεις» παρουσιάζοντας μια σειρά από κατασκευές, με σκοπό να σχολιάσει την οικουμενικότητα των στερεοτύπων, τη συλλογική αποδοχή τους, καθώς και την παθολογική σχέση της ανθρώπινης φύσης με τα αντικείμενα. Σπούδασε Καλές Τέχνες στη Γαλλία απ’ όπου πήρε το Maitrise του Πανεπιστημίου Paris VIII-Vincennes/Saint Denis. Για την προδιδακτορική του διατριβή του χορηγήθηκε υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Πρόσφατα ξεκίνησε στην Αγγλία Master of Philosophy στο London Consortium (Birkbeck, ICA, Tate Gallery, Architectural Association) με αντικείμενο την Κριτική Θεωρία και Φιλοσοφία της Τέχνης. Έργα του έχουν εκτεθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Αλέξανδρος Pfaff Το έργο του «Loving T.I.N.A.» εκθέτει έως τα τέλη Ιουλίου ο Αλέξανδρος Pfaff στον χώρο «365 καφέ» στην Αθήνα. Mε το «Loving T.I.N.A.», όπου όπως εξηγεί ο ίδιος Τ.Ι.Ν.Α. σημαίνει «This is not art», σχολιάζει το διάλογο της πρόσληψης του εικαστικού αντικειμένου, που είναι ο στόχος του 365 art project, θεωρώντας ότι η αμφιβολία για το τι είναι ή όχι Τέχνη, δηλαδή Πολιτισμός, είναι το θέμα της εικαστικής πράξης, αλλά και το αντικείμενο της αγάπης του θεατή. Σπούδασε Γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο Braunschweig της Γερμανίας. Έχει βραβευτεί από το Ίδρυμα Σπυρόπουλου και έχει παρουσιάσει έργα του στην Ελλάδα και τη Γερμανία.
10
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Εικαστικά Χριστίνα Παπαγεωργίου Η υπότροφος Χριστίνα Παπαγεωργίου συμμετείχε με έργα της στην έκθεση «Μήνας Εικαστικών Τεχνών» που διοργανώθηκε τον Οκτώβριο στο Γκάζι από το Επιμελητήτριο Εικαστικών Τεχνών και το υπουργείο Πολιτισμού. Συγκεκριμένα, παρουσίασε τα έργα της «Μορφή Ι» και «Μορφή ΙΙ», τα οποία ανήκουν σε μια σειρά έργων μεσαίων διαστάσεων, δουλεμένα στο μέταλλο ή στο τσιμέντο. Η Χριστίνα Παπαγεωργίου έχει σπουδάσει Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, ενώ με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Λονδίνο (M.A. in Text & Performance Studies) στο King’s College Royal Academy of Dramatic Arts.
11
Δραστηριότητες Υποτρόφων
12
Χορός Αποστολία Παπαδαμάκη Την πρώτη της σκηνοθετική εμφάνιση πραγματοποιεί η χορογράφος-χορεύτρια Αποστολία Παπαδαμάκη την Παρασκευή 12 Ιουλίου στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, με το έργο «Ιοκάστη» που ανεβαίνει στο πλαίσιο της ΧΙ Διεθνούς Συνάντησης Αρχαίου Ελληνικού Δράματος της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας 2001-2004. Η «Ιοκάστη» είναι μια λυρική τραγωδία για ηθοποιό, σοπράνο, βαρύτονο, ανδρική χορωδία και μικτή ορχήστρα. Η μουσική είναι του Γιώργου Κουρουπού, τα κείμενα της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, ενώ συμμετέχουν η σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου, η ηθοποιός Θέμις Μπαζάκα και η Ορχήστρα των Χρωμάτων, σε διεύθυνση Μίλτου Λογιάδη. Η παραγωγή είναι του Κέντρου Πολιτιστικών Πρωτοβουλιών και Επικοινωνίας Βέροιας («Η Ανθρώπινη Φωνή») και του υπουργείο Πολιτισμού. Η Αποστολία Παπαδαμάκη είναι πτυχιούχος της Γυμναστικής Ακαδημίας και της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης. Με υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση και του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Studio Merce Cunningham στη Νέα Υόρκη. Eίναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας σύγχρονου χορού «Sinequanon». Έχει χορογραφήσει για το Εθνικό Θέατρο, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Next Wave Festival ‘98 και τη Brooklyn Academy of Music.
Aπό παλαιότερη παράσταση του «Sinequanon»..
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Φωτογραφία Πάνος Kοκκινιάς Τα φωτογραφικά του έργα παρουσίασε σε ατομική έκθεση ο Πάνος Kοκκινιάς στην Aίθουσα Tέχνης Kαππάτος στο διάστημα 14 Nοεμβρίου-15 Δεκεμβρίου 2001. Φωτογράφισε τοπία μέσα στα οποία, και σε μεγάλη απόσταση, διακρίνεται ανθρώπινη παρουσία. H απόσταση αυτή καλεί τον θεατή, αφού εποπτεύσει τον χώρο, να πλησιάσει για ν’ ανακαλύψει τα δρώμενα και τη σχέση τους με το τοπίο, και να γίνει ενεργός ερμηνευτής και συμμέτοχος στη δημιουργία του νοήματος της εικόνας. H θέση του σημερινού ανθρώπου μέσα στη Φύση, η μεταφορά των αστικών του συμπεριφορών μέσα σε αυτή, το ίχνος που αφήνει πίσω του, είναι ζητήματα που αναδύονται μέσα από αυτές τις φωτογραφίες. O Πάνος Kοκκινιάς σπούδασε Φωτογραφία στα TEI της Aθήνας, στον Φωτογραφικό Kύκλο και στο School of Visual Arts της Nέας Yόρκης. Mε υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση πήρε το Master’s of Fine Arts in Photography από το Πανεπιστήμιο Yale των HΠA. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καθώς και σε ποικίλες εκδόσεις.
13
Εκδηλώσεις
Mουσικές της Eλλάδας και του Kόσμου
Η Σαβίνα Γιαννάτου και οι Primavera en Salonico στην πασχαλινή εκδήλωση του Συνδέσμου.
Δύο ζεστές μουσικές βραδυές χάρισε στα μέλη και στους φίλους του ο Σύνδεσμος Υποτρόφων με προσκεκλημένες σπουδαίες προσωπικότητες από τον χώρο της έντεχνης και παραδοσιακής μουσικής. Μια κατανυκτική πασχαλινή ατμόσφαιρα ζήσαμε το Σάββατο του Λαζάρου, απολαμβάνοντας τη συναυλία που έδωσε η Σαβίνα Γιαννάτου με τους Primavera en Salonico στον πολυχώρο «Aθηναΐς». Με τίτλο «Οι Παναγιές του Κόσμου», η μουσική βραδυά μετέφερε ακούσματα από κάθε γωνιά της γης, τραγούδια από την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Βουλγαρία, την Αρμενία, τον Λίβανο, την Ιταλία και την Κάτω Ιταλία (Ελληνόφωνοι και Αρβανίτες), αλλά και από τις Εβρίδες, τις Αντίλες, την Κορσική, τη Σαρδηνία, την Ισπανία, την Αφρική και την Καραϊβική. Παραδοσιακά τραγούδια, όπως παρουσιάστηκαν στη δισκογραφία της Σαβίνας Γιαννάτου (Παναγιές του Κόσμου, Τραγούδια της Μεσογείου, Άνοιξη στη Σαλονίκη, Terra Nostra) καθώς και νέα τραγούδια της διεθνούς «έθνικ» σκηνής. Δεν έλειψε το στοιχείο του παραδοσιακού και του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού ανάμεσα στη φωνή και τα όργανα. Τους Primavera en Salonico απαρτίζουν οι Λευτέρης Αγγουριδάκης (κρουστά), Γιάννης Αλεξανδρής (ούτι, κιθάρα, ταμπουράς), Κώστας Βόμβολος (κανονάκι, ακορντεόν, καλίμπα, ταμπουράς), Κυριάκος Γκουβέντας (βιολί), Χάρης Λαμπράκης (νέι, φλογέρα) και Μιχάλης Σιγανίδης (κοντραμπάσο). Η επιλογή των τραγουδιών ήταν του Λάμπρου Λιάβα, ενώ συμμετείχε και ο υπότροφος Σωκράτης Σινόπουλος (λύρα).
14
Εκδηλώσεις
Mουσικές της Eλλάδας και του Kόσμου
Η Δόμνα Σαμίου, αξεπέραστη ξεναγός στο Μουσικό Oδοιπορικό με σκοπούς απ’ όλη την Ελλάδα.
Χαρούμενο κι ανάλαφρο ήταν το κλίμα της αποχαιρετιστήριας μουσικής βραδυάς στο Αίθριο της Στοάς του Βιβλίου, που έκλεισε τον κύκλο εκδηλώσεων του Συνδέσμου πριν από τις διακοπές του καλοκαιριού. Το “Μουσικό Οδοιπορικό” με ξεναγό τη μοναδική Δόμνα Σαμίου μας ταξίδεψε σ’ όλη την Ελλάδα, από τα Δωδεκάνησα ως την Ήπειρο κι από τη Θράκη ως την Πελοπόννησο, χωρίς να παραλείψει και τη Μικρά Ασία. Τα περισσότερα τραγούδια ερμήνευσε η ίδια η Δόμνα Σαμίου με την ιδιαίτερη αγάπη, τη γνώση και τη σπάνια ικανότητά της να αποδίδει με ακρίβεια τα ποικίλα μουσικά ιδιώματα κάθε περιοχής. Τα υπόλοιπα τραγούδια παρουσίασαν οι νέοι ταλαντούχοι συνεργάτες της Κατερίνα Παπαδοπούλου και Ζαχαρίας Καρούνης. Τους πλαισίωσαν οι εξαίρετοι μουσικοί Γιώργος Κωτσίνης (κλαρίνο-φλογέρα), Νίκος Οικονομίδης (βιολί), Παναγιώτης Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Σωτήρης Μπούρμπος (λαούτο), Ανδρέας Παππάς (κρουστά) και ο υπότροφος Σωκράτης Σινόπουλος (λύρα πολίτικη, λάφτα).
15
Εκδηλώσεις του Ιδρύματος
16
Σεμινάρια Bιοϊατρικής & Πληροφορικής στο I.T.E. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Ιατρικής (1992) καθηγητής Έντμοντ Φίσερ και ο τιμηθείς με το βραβείο Τuring (1998) κ. Τζιμ Γκρέι θα είναι οι κεντρικοί ομιλητές των σεμιναριακών διαλέξεων Βιολογίας/Βιοϊατρικής και Πληροφορικής αντίστοιχα, που θα διεξαχθούν τον Ιούλιο στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (Ι.Τ.Ε.) υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ωνάση. Eιδικότερα, ο πρώτος σεμιναριακός κύκλος διοργανώνεται στο διάστημα 8-12 Ιουλίου με θέμα «Cell Signaling in Health and Disease», με κεντρικό ομιλητή τον καθηγητή Φίσερ, καθώς και με τους διακεκριμένους ομιλητές Ερνέστο Καραφόλι, επίτιμο καθηγητή ΕΤΗ Ζυρίχης και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, Χάντσον Φριζ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια Σαν Ντιέγκο και διευθυντή του Ινστιτούτου Burnham, Ε. Μουνδριανάκη (καθ. Βιολογίας Πανεπ. Αθηνών και Πανεπ. Τζον Χόπκινς), Α. Οικονόμου (βοηθ. Καθ. Πανεπ. Κρήτης & ΙΤΕ), Α. Παπαβασιλείου (καθ. Πανεπ. Πατρών), Β. Πάχνη (διευθ. Τομέα Μοριακής Νευροβιολογίας στο Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Λονδίνου), Ζακ Πουισεγκίρ, διευθυντή του Institute of Signaling, CNRS, της Νίκαιας. Τα σεμινάρια θα ασχοληθούν με το φαινόμενο της κυτταρικής σηματοδότησης σε διαφορετικά επίπεδα πολυπλοκότητας που αντικατοπτρίζονται στο εύρος του γνωστικού αντικειμένου των προσκεκλημένων ομιλητών. Ο δεύτερος σεμιναριακός κύκλος θα διεξαχθεί στο διάστημα 15-19 Ιουλίου με θέμα «The Data Avalanche: Reducing Information Overload» με κεντρικό ομιλητή τον Τζιμ Γκρέι, ο οποίος έχει αποσπάσει την ύψιστη διάκριση στον χώρο της Πληροφορικής, καθώς και με τους Π. Κωνσταντόπουλο (καθ. Πανεπ. Κρήτης & ΙΤΕ), Σ. Ορφανουδάκη (καθ. Πανεπ. Κρήτης & διευθ. Ινστιτούτου Πληροφορικής ΙΤΕ), Τ. Σελή (καθ. Ε.Μ.Π.) και Δ. Τσιχριτζή (καθ. Πληροφορικής Πανεπ. Γενεύης και προεδρος Εθνικού Κέντρου Πληροφορικής Έρευνας της Γερμανίας GMD). Θα εξεταστούν ζητήματα, όπως το φιλτράρισμα των δεδομένων, η ανάλυση δεδομένων και τεχνικές σύμπτυξης των δεδομένων, οι οποίες μπορούν ενδεχομένως να αποτελέσουν τη λύση του προβλήματος. Θα συζητηθούν, επίσης, ευρύτερα κοινωνικά θέματα που άπτονται του προβλήματος. Τα σεμινάρια αυτά εντάσσονται στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Ωνάση με τίτλο «The Onassis Foundation Lecture Series», που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στο Ηράκλειο της Κρήτης, με στόχο την περαιτέρω εκπαίδευση και προώθηση νέων, ταλαντούχων Ελλήνων επιστημόνων, μεταπτυχιακών και τελειοφοίτων φοιτητών από τον χώρο των θετικών επιστημών. Οι διαλέξεις δίνονται στη Αγγλική γλώσσα και καλύπτουν θέματα που βρίσκονται στην αιχμή της διεθνούς Επιστήμης και Έρευνας στις περιοχές της Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, των Μαθηματικών και της Επιστήμης Υπολογιστών. Σε 30 Έλληνες φοιτητές, μεταπτυχιακούς και τελειόφοιτους, παρέχεται μερική κάλυψη των εξόδων μετακίνησης και παραμονής τους στο Ηράκλειο Κρήτης με βάση τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. Σε φοιτητές που έχουν γίνει δεκτοί απονέμεται δίπλωμα μετά από επιτυχή συμμετοχή στις διαλέξεις. Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής είναι ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ κ. Γιάννης Παπαμαστοράκης και περισσότερες πληροφορίες μπορούν να βρουν οι ενδιαφερόμενοι στην ιστοσελίδα http://www.forth.gr/onassis/. Υπενθυμίζουμε ότι ο πρώτος κύκλος διαλέξεων διοργανώθηκε τον Ιούλιο 2001 με αντικείμενο τις υπερταχείες φυσικές και χημικές διεργασίες και τις εφαρμογές τους σε διάφορα επιστημονικά πεδία, με κεντρικό ομιλητή τον καθηγητή Ζουέιλ, Νόμπελ Χημείας 1999.
O καθηγητής Έντμοντ Φίσερ.
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
17
Πρόγραμμα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων 2002 του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης Νέας Υόρκης
Άποψη της εκθέσεως «Re-cast: Postmodern-Classical» στο αίθριο του Oλυμπιακού Πύργου.
KINHMATOΓPAΦOΣ 22 Φεβρουαρίου 2002 Clearview Cinema, Manhattan Nέα Yόρκη Πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας «Bυσσινόκηπος» του Άντον Tσέχωφ, σε σκηνοθεσία του Mιχάλη Kακογιάννη με τους Charlotte Rampling και Alan Bates. ΘΕΑΤΡO 25 Φεβρουαρίου 2002 Ανάγνωση του νέου θεατρικού έργου «The Women of Lockerbie» της Deborah B. Brevoort βραβευμένο με το αργυρό μετάλλιο του Διεθνούς Θεατρικού Διαγωνισμού Ωνάση 2001 και το Βραβείο Κέντρου Κένεντι 2001 από το Ταμείο για Νέα Αμερικανικά Θεατρικά Έργα με τους: Ellen Parker, Stephen Lang, Pauline Flanagan, Sandra Shipley, Eve Roberts, Lynn Cohen, Gerry Bamman σκηνοθεσία: Liz Diamond ΕΚΘΕΣΗ 1-25 Μαρτίου 2002 «Re-cast: Postmodern-Classical» στο αίθριο του Ολυμπιακού Πύργου παρουσίαση έργων των: Ron Baron, Muriel Castanis, Audrey Flack, Gabriel Koren, Yayoi Kusama, Allan McCollum, Melissa McGill, Dennis Potami, Judith Shea ΣΥΜΠOΣΙO 1 Μαρτίου 2002 «A Postmodern Perspective on Classical Casts: Curators, Educators and Artists» (οργάνωση City College του City University of New York, χορηγία του Θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση Νέας Υόρκης στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που συνδέονται με τη Συλλογή Εκμαγείων των Μαρμάρων του Παρθενώνα του CCNY)
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
18
Πρόγραμμα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων 2002 του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης Νέας Υόρκης
Oι ήχοι της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής συνόδευσαν τη διάλεξη του καθ. Λάμπρου Λιάβα «Η μουσική του Αιγαίου διαμέσου των αιώνων».
Τα σπάνια κυκλαδικά ειδώλια μάγεψαν μέσα από τις προθήκες τους επισκέπτες της έκθεσης «Σιωπηλοί Μάρτυρες».
ΦOΡOΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤOΝ OΙΚOΥΜΕΝΙΚO ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΒΑΡΘOΛOΜΑΙO Φωτογραφική έκθεση του Νικολάου Μαγγίνα 8-11 Μαρτίου 2002 “Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος-Δέκα Χρόνια Διακονείας 1991-2001” (επίσημα εγκαίνια παρουσία της Αυτού Αγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου) ΠΡOΒOΛΗ, ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ & ΣΥΝΑΥΛΙΑ 12 Μαρτίου 2002 “Η ελληνόφωνη παράδοση της Κάτω Ιταλίας. Grecia Salentina” “Οι Γέφυρες του Ιονίου”, ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Μαυρίκιου “Η Γλώσσα, η Ιστορία και ο Πολιτισμός της Grecia Salentina”, διάλεξη της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου του Λέτσε Isabella Bernardini συναυλία του “Ghetonia Music Ensemble” έκθεση φωτογραφίας του Luigin Chiriatti 13 Μαρτίου 2002 “Η Μουσική του Αιγαίου διαμέσου των αιώνων”, διάλεξη του καθηγητή Λάμπρου Λιάβα με τη συνοδεία του Νίκου Οικονομίδη, βιολί και του Keros Music Ensemble σε συνεργασία με το World Music Institute ΜOΥΣΙΚΗ 21 Μαρτίου 2002 Ελένη Μουζάλα, πιάνο Έργα Μότσαρτ, Σοπέν και Καλομοίρη Νένα Βενετσάνου, τραγούδι Τραγούδια Χατζιδάκι και Θεοδωράκη
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
Πρόγραμμα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων 2002 του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης Νέας Υόρκης ΕΚΘΕΣΗ 9 Απριλίου-30 Ιουνίου 2002 “Σιωπηλοί Μάρτυρες” Ο Πρωτοκυκλαδικός Πολιτισμός της Τρίτης Χιλιετίας π.Χ. σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού φορείς συμμετοχής: Μουσείο Ζαν Πολ Γκετί Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Ίδρυμα Ν.Π.Γουλανδρή Μουσείο Καλών Τεχνών της Βιρτζίνια - Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου ΜOΥΣΙΚΗ 3 Οκτωβρίου 2002 Κυπριανός Κατσαρής, πιάνο ΔΙΑΛΕΞΗ 7 Οκτωβρίου 2002 καθ. Peter Mackridge καθηγητής Νέων Ελληνικών, Κολλέγιο St. Cross, Οξφόρδη ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠOΣΙO 12 Οκτωβρίου 2002 “Οι Έλληνες πέραν του Αιγαίου. Από τη Μασσαλία ως την Άπω Ανατολή” συντονιστής: καθηγητής Βάσος Καραγεώργης προσκεκλημένοι ομιλητές: καθ. Π. Αθανασιάδη, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Eλλάδα καθ. Sir J. Boardman, Μουσείο Ashmolean, Οξφόρδη, M. Bρετανία καθ. L. Bonfante, New York University, H.Π.A. καθ. J.-Y. Empereur, Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας, Αλεξάνδρεια, Aίγυπτος καθ. Α. Hermary, Πανεπιστήμιο της Provence, Γαλλία καθ. Ν. Σταμπολίδης, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Eλλάδα καθ. G.R. Tsetskhlade, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, M. Bρετανία ΜOΥΣΙΚΗ 23 Οκτωβρίου 2002 Jiri Barta, τσέλο - Peter Clemente, βιολί - Τζένια Μανουσάκη, πιάνο Αφιέρωμα στον Μανώλη Καλομοίρη ΕΚΘΕΣΗ Νοέμβριος 2002-Φεβρουάριος 2003 “Μετα-Βυζάντιο. Η Μεγαλοπρέπεια της Βυζαντινής Τέχνης μετά την Πτώση της Κωνσταντινουπόλεως” Θησαυροί από το Μουσείο Βυζαντινής και Χριστιανικής Τέχνης Αθηνών
19
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
20
Έκθεση Aριστουργημάτων της Kυκλαδικής Tέχνης ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΌΠΗΣ ΧΡΗΣΤΟΦΉ
΄Εργα της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, από τις Κυκλάδες, παρουσιάστηκαν υπό τον τίτλο «Σιωπηλοί Μάρτυρες» στο Πολιτισμικό Κέντρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης στο Μανχάτταν. Πρόκειται για περίπου 50 αντικείμενα Πρωτοκυκλαδικής τέχνης, ανάμεσά τους και δεκαεννέα που δεν είχαν εκτεθεί ποτέ εκτός Ελλάδος, ειδώλια, αγγεία και έργα μικροτεχνίας, αντιπροσωπευτικά δείγματα των Κυκλαδικών συλλογών του Μουσείου Getty, των Αρχαιολογικών Μουσείων Πάρου και Νάξου, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, και του Μουσείου Καλών Τεχνών της Πολιτείας Virginia. H έκθεση αυτή πραγματοποιήθηκε με αποκλειστική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης και λειτούργησε από τις 9 Απριλίου έως τις 30 Ιουνίου 2002. Ο αρχαιολόγος κ. Χρήστος Ντούμας είχε την επιστημονική επιμέλεια της έκθεσης, η οποία συνοδεύτηκε από κατάλογο 120 σελίδων, έκδοση του θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση στην Αμερική. Στόχος του Ιδρύματος ηταν να καταστήσει προσιτό στο ευρύ κοινό έναν υψηλού επιπέδου πολιτισμό, υπέροχη κληρονομιά της Ελληνικής Τέχνης, και να συμβάλει στην προαγωγή του επιστημονικού διαλόγου. Η έκθεση περιελάμβανε τρεις θεματικές ενότητες: Μετ’ Ευτελείας, Κατ’ Εικόνα και καθ’ Ομοίωσιν και Σιωπηλοί Μάρτυρες. Στην ενότητα Μετ’ Ευτελείας, εκτέθηκαν αντικείμενα καθημερινής χρήσης φτιαγμένα από πηλό, μάρμαρο και πέτρα. Τα πήλινα αγγεία ξεχωρίζουν για τη συμμετρία των αναλογιών, τη λεία επιφάνεια και κυρίως την πλαστικότητα των σχημάτων. Συχνά διακοσμούνται με εγχάρακτα γραμμικά σχέδια, στα οποία με τον καιρό προστίθενται και τα καμπυλόγραμμα. Η κατασκευή λίθινων σκευών αποτελεί μία από τις πλέον χαρακτηριστικές δραστηριότητες των Κυκλαδιτών κατά την τρίτη χιλιετία π. Χ. Η κατ’ εξοχήν πρώτη ύλη είναι το λευκό νησιώτικο μάρμαρο. Τα έργα διακρίνονται για την απλότητα, τις καμπύλες γραμμές, τα διάφανα τοιχώματα, και τη συμμετρία. Η ανάπτυξη της μεταλλοτεχνίας και η χρήση ανθεκτικών εργαλείων οδήγησε στην ακμή της λιθοτεχνίας. Νέοι τύποι αγγείων κατασκευάζονται, όπως η κυλινδρική και η σφαιρική πυξίδα, η κύλικα, τα ανθρωπόμορφα ποτήρια ή ζωόμορφα αγγεία. Η ενότητα Κατ’ Εικόνα και καθ’ Ομοίωσιν περιελάμβανε έργα ειδωλοπλαστικής, εκφραστές ενός ανθρωποκεντρικού πολιτισμού. Δύο τάσεις χαρακτηρίζουν την Πρωτοκυκλαδική γλυπτική: η φυσιοκρατική απόδοση και η σχηματοποίηση. Στην παλαιότερη περίοδο του Κυκλαδικού Πολιτισμού, γνωστή ως Πρωτοκυκλαδική Ι (περίπου 3200-2800 π. Χ.), ανήκουν τα «σχηματικά» ειδώλια διαφόρων τύπων. Το σχήμα της ανθρώπινης μορφής δηλώνεται χωρίς τρίτη διάσταση, με τον κορμό επίπεδο και εγκοπές στις μακρές πλευρές για τον διαφορισμό του σώματος. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα «βιολόσχημα» που αποδίδουν την ανθρώπινη μορφή σαν βιολί. Στην ίδια περίοδο ανήκουν τα «φυσιοκρατικά» ειδώλια τύπου «Πλαστηρά» από την ομώνυμη θέση της Πάρου. Τα ειδώλια αυτά είναι ακόμη μικρού μεγέθους, με ωοειδές κεφάλι και ανάγλυφη απόδοση των αυτιών και της μύτης. ΄Ιχνη χρώματος δηλώνουν ότι τα μάτια ήταν ζωγραφισμένα και μερικές φορές ένθετα από μελανή πέτρα. Οι βραχίονες είναι λυγισμένοι στους αγκώνες με τις παλάμες τοποθετημένες αντικριστά κάτω από το στήθος. Τα σκέλη διαχωρισμένα αποδίδονται με πλαστικότητα και τα πέλματα επίπεδα. Στο τέλος της ίδιας περιόδου ανήκουν τα ειδώλια τύπου «Λούρου» από το τοπωνύμιο στη Νάξο. Γνώρισμά τους η έλλειψη χαρακτηριστικών του προσώπου και οι ατροφικοί βραχίονες.
Mαρμάρινο ειδώλιο αρπιστού, Πρωτοκυκλαδική II περίοδος, μουσείο J. Paul Getty.
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
Έκθεση Aριστουργημάτων της Kυκλαδικής Tέχνης ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΌΠΗΣ ΧΡΗΣΤΟΦΉ
Η μαρμαρογλυπτική γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδο (περίπου 2700-2300 π.Χ.). Νέος τύπος ειδωλίου, γνωστού στην αρχαιολογική ορολογία ως «κανονικού», διαμορφώνεται με χαρακτηριστικά που διατηρήθηκαν σταθερά σε όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το λυρόσχημο κεφάλι με έντονη κλίση προς τα πίσω, τα λυγισμένα χέρια στους αγκώνες με τους πήχεις διπλωμένους κάτω από το στήθος, τα λυγισμένα στα γόνατα σκέλη που ξεχωρίζουν με βαθιά αυλάκωση εμπρός και πίσω και τα λοξά πέλματα αποτελούν τα κυριότερα γνωρίματα των «κανονικών» ειδωλίων. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου, με εξαίρεση τη μύτη, αποδίδονται σπάνια. Η αυστηρή εφαρμογή των κανόνων κατασκευής των “κανονικών” ειδωλίων δεν εμπόδισε τη δημιουργία παραλλαγών. Η αρχαιότερη είναι γνωστή ως παραλλαγή “Καψάλων” από το τοπωνύμιο στην Αμοργό. Σημαντική δημιουργία αυτής της παραλλαγής αποτελούν και οι ανδρικές μορφές των μουσικών, όρθιες ή καθιστές, όπως ο αυλητής, ο αρπιστής ή καλύτερα “τριγωνιστής”. Ακολουθεί η παραλλαγή “Σπεδού” από το τοπωνύμιο στη Νάξο. Περιλαμβάνει τα περισσότερα από τα γνωστά ειδώλια. Το ύψος τους κυμαίνεται από λίγα εκατοστά έως το φυσικό μέγεθος. Τα τελευταία αποτελούν τα πρώτα δείγματα μνημειακής γλυπτικής στο Αιγαίο. Μεταγενέστερες θεωρούνται οι παραλλαγές των “Δωκαθισμάτων” Αμοργού και της “Χαλανδριανής” Σύρου. Τέλος, η παραλλαγή “Κουμάσας” Κρήτης αντιπροσωπεύει μία τοπική παραγωγή για να καλύψει τις ανάγκες της Πρωτομινωικής κοινωνίας σε κυκλαδικά ειδώλια. Πολλές θέσεις διατυπώθηκαν για τη χρήση και τη σημασία των Πρωτοκυκλαδικών ειδωλίων. Λίγα ειδώλια βρέθηκαν σε οικισμούς και κανένα σε περιβάλλον που να μπορεί να χαρακτηριστεί ως Ιερό. Παράλληλα, είναι γνωστό ότι η πλειονότης των κυκλαδικών ειδωλίων προέρχεται από τάφους. Ερμηνεύτηκαν ως θεότητες, ως σύντροφοι των νεκρών στην επέκεινα ζωή, ως ψυχοπομποί, παιδικές κούκλες κ.λπ. Η έλλειψη γραπτών πηγών εμποδίζει την επιβεβαίωση κάποιας από αυτές τις θεωρίες, που παραμένουν ατεκμηρίωτες υποθέσεις. Το τελευταίο μέρος, Σιωπηλοί Μάρτυρες, παρουσίασε το περιεχόμενο τάφων που έχουν ανασκαφεί συστηματικά από αρχαιολόγους. Τα συγκεκριμένα εκθέματα παρουσιάζονται σαν αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία αποτελούν πολύτιμες πηγές για ιστορική και επιστημονική μελέτη. Σκοπός του τρίτου μέρους ήταν να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό σε θέματα αρχαιοκαπηλείας, παρουσιάζοντας το αρχαιολογικό περιβάλλον απ’ όπου προέρχονται τα περισσότερα ειδώλια, προτού χάσουν κάθε επιστημονική/ιστορική αξία και μετατραπούν σε συλλεκτικά αντικείμενα. Σειρά διαλέξεων από διαπρεπείς αρχαιολόγους από την Ελλάδα και τις Η.Π.Α. συνόδευσε την έκθεση.
21
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
22
Eπίσκεψη του Nέλσον Mαντέλα στο Ίδρυμα
Στο Ίδρυμα Ωνάση ο Νέλσον Μαντέλα, πλαισιωμένος από τον πρόεδρο κ. Στ. Παπαδημητρίου, τους αντιπροέδρους κ. Απ. Ζαμπέλα και Π. Ιωαννίδη, από τον δικηγόρο του κ. Γ. Μπίζο και από τον πρέσβη της Ελλάδας στη Νότιο Αφρική κ. Ι. Οικονομίδη
Tο Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης επισκέφθηκε ο πρώην πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, φιλειρηνιστής Νέλσον Μαντέλα, στο πλαίσιο της πρόσφατης επίσκεψής του στη χώρα μας τον Ιούνιο, και δήλωσε θαυμαστής του Αριστοτέλη Ωνάση. Ο μεγάλος ηγέτης μίλησε με λόγια θερμά τόσο για το Ίδρυμα Ωνάση, το σημαντικό κοινωφελές έργο του οποίου έδειξε ότι γνωρίζει καλά, όσο και για τον ιδρυτή του «τον ξακουστό στα πέρατα του κόσμου Αριστοτέλη Ωνάση», όπως είπε χαρακτηριστικά, αλλά και για τα παιδιά του Χριστίνα και Αλέξανδρο. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης του κ. Μαντέλα με τον Πρόεδρο του Ιδρύματος κ. Στέλιο Παπαδημητρίου και τους Aντιπροέδρους κ. Απόστολο Ζαμπέλα και κ. Παύλο Ιωαννίδη ετέθησαν οι βάσεις για τη συνεργασία του Ιδρύματος Ωνάση με το επίσης γνωστό για την ανθρωπιστική του δράση Ίδρυμα Μαντέλα, το οποίο εδρεύει στη Νότιο Αφρική και στοχεύει στη βοήθεια άπορων παιδιών. Ο κ. Παπαδημητρίου εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνεργασία των δύο Ιδρυμάτων, αφού οι ανθρωπιστικοί τους στόχοι είναι κοινοί.
Ειδήσεις του Ιδρύματος
23
Διεθνής διαγωνισμός θεατρικού έργου 2005 Kανονισμοί 3ου διεθνούς διαγωνισμού για τη συγγραφή πρωτότυπου θεατρικού έργου Χρόνος απονομής: τα Βραβεία θα απονεμηθούν στην Αθήνα το τελευταίο τρίμηνο του έτους 2005. Χρηματικά Βραβεία: Απονέμονται τρία χρηματικά βραβεία ως εξής: 1ο βραβείο: 150.000 (εκατόν πενήντα χιλιάδες) ευρώ 2ο βραβείο: 100.000 (εκατό χιλιάδες) ευρώ 3ο βραβείο: 75.000 (εβδομήντα πέντε χιλιάδες) ευρώ Χρόνος υποβολής των έργων: Έως την 30ή Ιουνίου 2003 το αργότερο. Διεύθυνση αποστολής των έργων: Γραμματεία Διεθνών Βραβείων Ωνάση, οδός Αισχίνου 7, 105 58 Αθήνα. Για πληροφορίες: pubrel@onassis.gr Τρόπος υποβολής των έργων: Ο κάθε συγγραφέας έχει δικαίωμα υποβολής ενός μόνον έργου. Τα έργα υποβάλλονται σε τρία δακτυλογραφημένα αντίγραφα. Μόνο ένα εκ των τριών αντιγράφων πρέπει να αναφέρει το ονοματεπώνυμο και τα πλήρη στοιχεία του συγγραφέως. Τα υπόλοιπα δύο πρέπει να αναφέρουν μόνο τον τίτλο του έργου. Συνοδευτικά δικαιολογητικά: Κάθε συγγραφέας οφείλει να προσκομίσει ή να στείλει στο Ίδρυμα: α). Bιογραφικό του με έμφαση στη θεατρική του δραστηριότητα. β). Βεβαίωση Συλλόγου Θεατρικών Συγγραφέων ή αρμόδιας Δημόσιας αρχής της χώρας του ότι ένα τουλάχιστον έργο του έχει παρουσιαστεί σε θεατρική σκηνή από επαγγελματικό θίασο ή βεβαίωση γνωστής θεατρικής Σχολής ή γνωστού θεατρικού κριτικού ή γνωστού θεατρικού συγγραφέως ότι το συγκεκριμένο έργο παρουσιάζει εχέγγυα αξιόλογης συμμετοχής σε διεθνή διαγωνισμό πρωτότυπου θεατρικού έργου. γ). Δήλωση του ιδίου του διαγωνιζόμενου ότι το έργο που υποβάλλει είναι πρωτότυπο και δεν έχει τυπωθεί, δημοσιευθεί, διδαχθεί από σκηνής ή αποτελέσει τον πυρήνα ή το σενάριο κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού έργου. δ). Δήλωση του συγγραφέως ότι αποδέχεται μετά το τέλος του διαγωνισμού το έργο του να είναι αναγνώσιμο από τρίτους ενδιαφερόμενους για τη σύνταξη μελέτης, για την άσκηση κριτικής ή για άλλους λόγους επαγγελματικού ενδιαφέροντος χωρίς ευθύνη του Ιδρύματος. ε). Δήλωση του διαγωνιζόμενου ότι αποδέχεται ανεπιφύλακτα όλους τους όρους του διαγωνισμού που αναγράφονται στην παρούσα προκήρυξη. Είδος έργων: Δραματικά έργα πάσης φύσεως και εύλογης εκτάσεως που στηρίζονται στον λόγο (όχι μουσικά-όπερες, οπερέτες, παντομίμες, ποίηση, βωβά δρώμενα ή διασκευές παντός τύπου).
Ειδήσεις του Ιδρύματος
24
Διεθνής διαγωνισμός θεατρικού έργου 2005 Kανονισμοί 3ου διεθνούς διαγωνισμού για τη συγγραφή πρωτότυπου θεατρικού έργου Γλώσσα συγγραφής των έργων: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ελληνικά, Ισπανικά ή Ιταλικά. Μετάφραση του έργου: Εκτός εάν το έργο έχει γραφεί εξαρχής στα Ελληνικά, Αγγλικά ή Γαλλικά, όλα τα άλλα έργα πρέπει να συνοδεύονται από μετάφρασή τους στα Ελληνικά ή στα Αγγλικά κατά την επιλογή του συγγραφέως και με δική του ευθύνη για μια προκαταρκτική κρίση του κατά πόσον το έργο πληρεί τους βασικούς όρους του διαγωνισμού. Τα έργα που θα πληρούν τους βασικούς όρους του διαγωνισμού κατά την επιεική κρίση της πρωτοβάθμιας Επιτροπής κρίσεως, θα κριθούν στη συνέχεια από μια δευτεροβάθμια Επιτροπή κρίσεως. Το κάθε μέλος της δευτεροβάθμιας Επιτροπής κρίσεως θα έχει ως μητρική γλώσσα μια από τις έξι γλώσσες που αναφέρονται ανωτέρω και θα κρίνει το έργο στην πρωτότυπη γλώσσα του, δεδομένου ότι αυτή είναι μια από τις έξι αυτές γλώσσες. Επιλογή των βραβευόμενων έργων: Όσα έργα θα επιλεγούν και από τις δύο αυτές Επιτροπές υποβάλλονται στην τελική κρίση μιας τριτοβάθμιας Επιτροπής κρίσεως, η οποία -σε κοινή συνεδρίαση με την Επιτροπή Διεθνών Βραβείων Ωνάση- εισηγείται στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, το οποίο αποφασίζει τελικώς αυτούς που θα βραβευθούν. Το Ίδρυμα αναθέτει την επιλογή των έργων που θα βραβευθούν σε τρίτα πρόσωπα (Έλληνες και μη), όπως π.χ. θεατρολόγους, καθηγητές Πανεπιστημίου, κριτικούς θεάτρου ή άλλους καλλιτέχνες που ασχολούνται με τα Γράμματα και το Θέατρο. Ανακήρυξη Βραβευομένων: Η απόφαση επιλογής των βραβευομένων έργων γίνεται χωρίς αιτιολογικό. Η αυτοπρόσωπη εμφάνιση των βραβευομένων στην Αθήνα την παραμονή και κατά την τελετή απονομής των βραβείων, της οποίας την ώρα, χρόνο και τόπο ορίζει ελεύθερα το Ίδρυμα, συνιστά απαραίτητο όρο για την απονομή και την καταβολή του χρηματικού επάθλου του βραβείου. Όλα τα έξοδα ταξιδίου και παραμονής και επιστροφής στην αφετηρία του βραβευομένου και ενός ακόμη μέλους, όχι νεότερου των 15 ετών, της επιλογής κάθε βραβευομένου καλύπτονται από το Ίδρυμα. Θέμα του έργου: Το θέμα του έργου δεν πρέπει να προσβάλλει τις ανθρώπινες αξίες. Έργα με περιεχόμενο μόνο τοπικό που δεν παρουσιάζουν ευρύτερο ενδιαφέρον αποκλείονται του διαγωνισμού. Επίσης, αποκλείονται έργα που έχουν ήδη μετάσχει σε προηγούμενο διαγωνισμό του Ιδρύματος. Δεν αποκλείονται όμως έργα που έχουν μετάσχει σε άλλους διαγωνισμούς τρίτων χωρίς να τύχουν διακρίσεως. Το Ίδρυμα επιφυλάσσει το δικαίωμα να μην απονείμει καμία βράβευση ή διάκριση εάν κατά την ελεύθερη κρίση του κανένα από τα υποβληθέντα έργα δεν είναι υψηλών καλλιτεχνικών προδιαγραφών. Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες κείμενο της προκηρύξεως οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέπτονται τον κόμβο του Iδρύματος: www.onassis.gr
Ειδήσεις του Ιδρύματος
25
Θέατρο της Ιωάννας Κονδύλη
O Kώστας Σπυρόπουλος με τον συγγραφέα του έργου Παναγιώτη Mέντη
Tην χειμερινή περίοδο 2001-2 η Nέα Σκηνή του Eθνικού Θεάτρου παρουσίασε στην Aθήνα το θεατρικό έργο του Παναγιώτη Mέντη «Ξένοι» σε σκηνοθεσία του Kώστα Mπάκα, σκηνικά κοστούμια Γιάννη Mετζικώφ, μουσική επιμέλεια Oλυμπίας Kυριακάκη, φωτισμούς Σπύρου Kαρδάρη και με βοηθό σκηνοθέτη τον Πέτρο Kοκόζη. Mε το έργο αυτό ο Παναγιώτης Mέντης βραβεύθηκε για δεύτερη φορά από το Kοινωφελές Ίδρυμα Aλέξανδρος Σ. Ωνάσης για την συγγραφή πρωτότυπου θεατρικού έργου. Ήδη στον πρώτο διεθνή διαγωνισμό του Iδρύματος ο Mέντης είχε αποσπάσει τιμητική διάκριση. Oι «Ξένοι» είναι ένα έργο πολύ σημαντικό, επίκαιρο, ευαίσθητο και αποδεικνύει ότι η συμμετοχή θεατρικών συγγραφέων σε σκληρούς διεθνείς διαγωνισμούς δίνει δημιουργικό ερέθισμα για την συγγραφή έργων αξιόλογων από κάθε άποψη. Tο έργο «Ξένοι» χωρίζεται σε δυο μέρη, σε σαράντα έξι σύντομες σκηνές. Tο πρώτο μέρος περιλαμβάνει είκοσι επτά σκηνές και το δεύτερο δεκαεννέα. H συγκεκριμένη γραφή και δομή ενέπνευσαν μιαν εφυιή σκηνοθετική άποψη που προβάλλει την ουσία των προσώπων, την καθαρότητα των σχέσεων, την τραγική μοναξιά στο βάθος των χαρακτήρων. Όλος ο θίασος είναι παρών στην εξέλιξη των γεγονότων, άλλοτε ως θεατής και άλλοτε ως δρων πρόσωπο. Tο έργο περιλαμβάνει δέκα πρόσωπα. Tοποθετείται στα δυο τελευταία χρόνια της προηγούμενης χιλιετίας σε κάποιο αμερικανικό προάστιο. Kύριος χώρος δράσης είναι η κουζίνα-καθιστικό στο σπίτι της κυρίας Mπεθ, της παραδοσιακής, ελληνικής καταγωγής, μητέρας της οικογένειας. Yπάρχουν ωστόσο και ανοιχτοί χώροι, όπως στην αυλή του σπιτιού, αλλά και έξω απ’ αυτό, όπως στην άκρη ενός χωματόδρομου. O συγγραφέας χρησιμοποιεί εκτεταμένα την τεχνική του μοντάζ, κυρίως πάνω στον χρονικό άξονα (παρελθόν-παρόν-μέλλον) και λιγότερο στον χωρικό. Mε βάση τον δεύτερο άξονα η αφήγηση έχει έδρα το σπίτι των Mακκέναν και ακολουθεί κατά κανόνα ομόκεντρη ανάπτυξη. Ψυχή του έργου, χωρίς όμως η πλοκή του να εστιάζεται διαρκώς επάνω της είναι η μάνα, γεννημένη στον Πειραιά (όπως και ο ίδιος ο Παναγιώτης Mέντης) με τις τραυματικές εμπειρίες του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Eκεί η Eλισάβετ (αμερικανιστί Mπεθ) γνωρίζει τον Tζων Mακκέναν που παντρεύεται με την ελπίδα ότι στην χώρα του θα ζήσει καλύτερη ζωή. Mαζί του αποκτά τρεις υιούς τον Πήτερ, τον Tζων και τον Tομ. Aργότερα, σε δεύτερο γάμο αποκτά τον Στηβ.
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
26
Γλαύκες, Έντομα και DNA στη Nέα Yόρκη της Ιωάννας Κονδύλη
Σκηνή από την παράσταση: Mπέττυ Bαλάση, Kώστας Σπυρόπουλος, Aλέξανδρος Σταύρου.
Oι δυο πρώτοι υιοί εντάσσονται πλήρως στην σκληρή αμερικάνικη κοινωνία, οι δυο τελευταίοι δυσκολεύονται. O Tομ ζητάει να παντρευτεί μια Pωσίδα, την Kάτια, μετανάστρια από τη Pωσία. H σχέση αποτυγχάνει και το μόνο θετικό που απομένει είναι η φιλία της με την Mπεθ. O Στηβ κατατάσσεται στον αμερικάνικο στρατό. Eπιστρέφει σπίτι του βαριά άρρωστος. Kάποιες πολεμικές επιχειρήσεις είναι η γενεσιουργός αιτία της αρρώστειας του. O Στηβ πεθαίνει και η οικογένειά του είναι σε αντιπαράθεση με την γραφειοκρατία που προσπαθεί να συσκοτίσει τα γεγονότα. Στο τέλος του έργου η Mπεθ πουλάει το μαγαζί της και αποσύρεται σε οίκο ευγηρίας. Tο έργο δίνει αδρά την εικόνα της σύγχρονης Aμερικής, που μέχρι πριν λίγα χρόνια η μεταναστευτική της πολιτική ήταν το “melting pot” (καζάνι που βράζει) δηλαδή η πλήρης αφομοίωση. Tο έργο “Ξένοι” είναι σκληρό και τρυφερό, ρεαλιστικό αλλά και με προεκτάσεις ψυχολογικές, ονειρικές. O Mέντης καταξιωμένος ήδη θεατρικός συγγραφέας υπόσχεται ένα πολύ δημιουργικό μέλλον! O Παναγιώτης Mέντης Γεννήθηκε το 1953. Mεγάλωσε σε μια λαϊκή γειτονιά, μεταξύ Nίκαιας και Kορυδαλλού, δίπλα σε προσφυγικές κατοικίες. H οικονομική κατάσταση της οικογένειας τον ανάγκασε να εργαστεί από μικρός σε τυπογραφείο, ενώ συγχρόνως φοιτούσε σε νυχτερινό σχολείο. Στο θέατρο μυήθηκε νωρίς. Aργότερα γράφτηκε στη σχολή του Πέλου Kατσέλη. Συνεργάστηκε με την Aλίκη Bουγιουκλάκη, το θέατρο Kρήτης και άλλους θιάσους. Tο 1989 βραβεύεται ως πρωτοεμφανιζόμενος θεατρικός συγγραφέας από το υπουργείο Πολιτισμού για το έργο «playmobil». Tο 1992-1993 έγραψε την τηλεοπτική φάρσα «Πολίτης Mπάμπης» ενώ το 1994 βραβεύεται για δεύτερη φορά από το υπουργείο Πολιτισμού για το έργο «Άννα, είπα». Tο 1997 και 2001 τιμήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση (βλ. αναλυτικά παραπλεύρως). Άλλα έργα του είναι η «Mπελίνα», «Tο Tραμ», η «Kρυφή πληγή του Φαραώ», το «Στριπτήζ», «Oι γυναίκες στη θάλασσα», «Cumparsita». O Π. Mέντης ασχολείται με τον έρωτα, την οικογενειακή ζωή, τον εκφυλισμό του κοινωνικού ιστού, την μοναξιά, τον θάνατο. Στο ύφος του χρησιμοποιεί μια γλώσσα σκληρή και κοφτερή.
Διάλεξη
27
Eπιπολιτισμός και ψυχολογική προσαρμογή μεταναστών Mαθαίνοντας να ζεις σε ένα νέο πολιτισμικό περιβάλλον του Dr. John W. Berry*
Η μετανάστευση από και προς έναν τόπο αποτελεί μια φυσιολογική, αναπόφευκτη και διαρκή διαδικασία που συμβαίνει είτε μας αρέσει είτε όχι. Κατανοώντας τη διαδικασία αυτή και χρησιμοποιώντας την προς το κοινό συμφέρον θα μπορέσουμε να την εκμεταλλευτούμε προς όφελος τόσο εκείνων που μεταναστεύουν όσο και εκείνων που υποδεχόμαστε. Έρευνα για τους Έλληνες μετανάστες στον Καναδά. Στο πλαίσιο της μαζικής εισόδου μεταναστών στο έδαφος του Καναδά, οι Έλληνες μετανάστες έχουν αποτελέσει το αντικείμενο μελέτης πολλών ερευνητών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από το δικό μου ερευνητικό πρόγραμμα. Καταρχήν διερευνήθηκαν (Γεωργάς, Berry, Shaw, Χριστακοπούλου & Μυλωνάς, 1996) οι αλλαγές στη συμπεριφορά των μεταναστών, εξετάζοντας τις αλλαγές στο σύστημα των οικογενειακών αξιών μεταξύ των γενεών μετά τη μετανάστευση. Πέρα από τη μελέτη των γονέων και των απογόνων τους στην Ελλάδα και τον Καναδά, πραγματοποιήσαμε ανάλογη έρευνα και σε δύο άλλες χώρες οι οποίες διαφέρουν ως προς τον βαθμό αποδοχής της πολυπολιτισμικότητας. Το δείγμα περιλάμβανε άνδρες και γυναίκες, Έλληνες από αστικές και αγροτικές περιοχές, πρώτης και δεύτερης γενιάς Έλληνες μετανάστες στον Καναδά, την Ολλανδία και τη Γερμανία, καθώς και μη-Έλληνες στον Καναδά. Οι αξίες που μελετήθηκαν περιλάμβαναν 65 αξιώματα σχετικά με τις σχέσεις που πρέπει να διέπουν στο πλαίσιο της οικογένειας αφενός τους γονείς και τα παιδιά και αφετέρου τους άνδρες και τις γυναίκες. Για παράδειγμα, «ο πατέρας πρέπει να είναι ο αρχηγός της οικογένειας», «η μητέρα πρέπει να ζει για τα παιδιά της». Κάθε αξίωμα βαθμολογήθηκε βάσει μιας κλίμακας πέντε σημείων, που κυμαινόταν από το «συμφωνώ απολύτως» έως το «διαφωνώ απολύτως». Από τα 65 αξιώματα προέκυψε η συνολική βαθμολογία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα δείγματα διέφεραν μεταξύ τους με τρόπο αναμενόμενο: γενικώς, οι γονείς έτειναν να συμφωνούν με τα αξιώματα αυτά περισσότερο απ’ ό,τι τα παιδιά τους. Οι άνδρες έτειναν να συμφωνούν περισσότερο από τις γυναίκες. Οι Έλληνες (στην Ελλάδα) συμφωνούσαν περισσότερο απ’ ό,τι οι πρώτης γενιάς Έλληνες μετανάστες και τα δεύτερης γενιάς τέκνα τους. Οι πρώτης γενιάς Έλληνες μετανάστες συμφωνύσαν περισσότερο απ’ ό,τι οι δεύτερης γενιάς. Και οι Έλληνες του Καναδά (τόσο οι γονείς όσο και τα τέκνα) συμφωνούσαν περισσότερο απ’ ό,τι οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία και την Ολλανδία. Συνολικά, παρατηρούμε ότι οι παραδοσιακές ελληνικές οικογενειακές αξίες διαφέρουν από γενιά σε γενιά και αναλόγως του τόπου κατοικίας (αστική/αγροτική, εντός Ελλάδος/εκτός Ελλάδος). Διαφέρουν επίσης μεταξύ των Ελλήνων που έχουν μεταναστεύσει: όσοι ζουν στον Καναδά, όπου υποστηρίζεται η πολιτιστική ποικιλότητα, έφεραν αποτελέσματα πλησιέστερα προς εκείνα των κατοίκων στην Ελλάδα και δεν παρουσίαζαν απόκλιση από τις παραδοσιακές αξίες από την πρώτη στη δεύτερη γενιά μεταναστών. Συνεπώς, αλλαγές στη συμπεριφορά πράγματι συμβαίνουν, αλλά με τρόπους οι οποίοι σχετίζονται με το πολιτιστικό πλαίσιο στο οποίο ζουν οι άνθρωποι αυτοί. Μια δεύτερη μελέτη (Sands & Berry, 1993) ερεύνησε την ψυχική υγεία των Ελλήνων πρώτης και δεύτερης γενιάς που ζουν στον Καναδά (Τορόντο), χρησιμοποιώντας διάφορες μετρήσεις επιπολιτισμικών εμπειριών, επιπολιτισμικού στρες (κατάθλιψη, άγχος) και επιπολιτισμικών στρατηγικών. Δεν διαπιστώθηκαν διαφορές στην κατάσταση της ψυχικής υγείας μεταξύ των μεταναστών πρώτης και δεύτερης γενιάς. Ωστόσο και στις δύο γενιές διαπιστώθηκε θετική αναλογία ανάμεσα στο στρες και στη στρατηγική περιθωριοποίησης, όπως άλλωστε είχε προβλεφθεί. Από τη σύγκριση των δύο γενεών προέκυψε ότι η δεύτερη γενιά είχε δυσκολότερες επιπολιτισμικές εμπειρίες, όμως δεν παρουσίαζαν διαφορές ως προς το επίπεδο του επιπολιτισμικού στρες. Και στις δύο γενιές οι γυναίκες παρου-
Διάλεξη
28
Eπιπολιτισμός και ψυχολογική προσαρμογή μεταναστών Mαθαίνοντας να ζεις σε ένα νέο πολιτισμικό περιβάλλον του Dr. John W. Berry*
σίαζαν υψηλότερα επίπεδα στρες και τα άτομα με καλύτερη κατανόηση της Αγγλικής γλώσσας εμφάνιζαν λιγότερο στρες. Επίσης, μεταξύ της πρώτης γενιάς οι έγγαμοι εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα στρες, ενώ στη δεύτερη γενιά η έγγαμη κατάσταση συνεπάγετο μεγαλύτερο στρες. Η κοινωνική υποστήριξη (εκτός γάμου) ήταν σαφώς συνδεδεμένη με χαμηλότερα επίπεδα επιπολιτισμικού στρες, ιδιαίτερα μεταξύ των μεταναστών δεύτερης γενιάς. Συνολικά, μπορούμε να πούμε ότι το επιπολιτισμικό στρες είναι υπαρκτό στους Έλληνες μετανάστες και τους απογόνους τους στο Τορόντο, όμως ποικίλλει αναλόγως της επιπολιτισμικής στρατηγικής, της γλωσσικής κατανόησης και της κοινωνικής υποστήριξης: η μη ένταξη τόσο στην ελληνική όσο και στην καναδική κοινότητα συνδέεται με τον κίνδυνο επιπολιτισμικού στρες. Αντίστροφα, η ανάπτυξη δεσμών και με τα δύο πολιτισμικά περιβάλλοντα μέσω της συμπεριφοράς, της γλώσσας και των φιλικών σχέσεων φαίνεται να αποτρέπει την εκδήλωση του στρες αυτού. Η τρίτη μελέτη (Berry & Sabatier, 1996) εξέτασε τέσσερις ομάδες νέων μεταναστών στον Καναδά (Μόντρεαλ): από την Ελλάδα, την Αϊτή, την Ιταλία και το Βιετνάμ. Η μελέτη επικεντρώθηκε σε έναν αριθμό θεμάτων, μεταξύ των οποίων ήταν οι στρατηγικές επιπολιτισμού, η πολιτιστική ταυτότητα, οι φιλικές σχέσεις, η αντίληψη των διακρίσεων, η αυτοεκτίμηση και οι ακαδημαϊκές επιδόσεις. Οι νέοι Έλληνες είχαν την εντονότερη ταύτιση με την πολιτιστική τους κληρονομιά, είχαν τη μεγαλύτερη αναλογία φίλων της ίδιας εθνικότητας και τον μεγαλύτερο βαθμό αυτοεκτίμησης. Όλα αυτά φανερώνουν ότι οι νέοι Έλληνες στο Μόντρεαλ είναι πολύ Έλληνες και νιώθουν καλά γι’ αυτό! Ταυτόχρονα, παρουσίαζαν υψηλό βαθμό ταύτισης με τον Καναδά και σχετικά μικρή αντίληψη των διακρίσεων, πράγμα που υποδηλώνει κοινωνική ενσωμάτωση. Οι σχέσεις ανάμεσα σε αυτές τις συνιστώσες φανερώνουν ότι η ελληνική ταυτότητα σχετίζεται σαφώς με τον υψηλότερο βαθμό αυτοεκτίμησης και τη θετική εικόνα του εαυτού. Σε μικρότερο βαθμό δε σχετίζεται με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις. Συνεπώς δεν είναι απλώς καλό το να αισθάνεται κανείς Έλληνας, αφού το συναίσθημα αυτό έχει θετικές επιπτώσεις. Διαπιστώνουμε και πάλι ότι το να έχει κανείς μια θετική εικόνα του εαυτού του, τόσο όσον αφορά την πολιτιστική του κληρονομιά όσο και τη νέα του κοινωνία, καλλιεργεί το συναίσθημα της ευημερίας αλλά και την επίτευξη των στόχων. Συμπέρασμα: Εάν ήθελα να χαρακτηρίσω τα αποτελέσματα των διαφόρων ερευνών για τον επιπολιτισμό και την προσαρμογή των μεταναστών, καθώς και τα πορίσματα των ερευνών μεταξύ των Ελλήνων του Καναδά, το καλύτερο θα ήταν να επαναλάβω τα σοφά παμπάλαια ελληνικά αποφθέγματα: «Γνώθι σαυτόν» και «μηδέν άγαν». Η θετική εικόνα του εαυτού, η δημιουργία δεσμών και με τους δύο πολιτισμούς όπου κινείται το άτομο, και η διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ τους, αποτελούν τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο προσαρμογής προκειμένου να περάσει κανείς από τη διαδικασία του επιπολιτισμού. Mετάφραση: Λήδα Mπουζάλη “ Επίτιμου Καθηγητή Τμήματος Ψυχολογίας Πανεπ. Queen’s Καναδά
Άρθρο
29
Iογενείς Mυοκαρδίτιδες του Δημητρίου Λ. Τσίγκα*
H εικόνα του ιού όπως φαίνεται με το μικροσκόπιο.
Iστολογικές αλλοιώσεις που προκαλεί στο μυοκάρδιο ο ιός Cocsackie B (διήθηση λεμφοκυττάρων στον καρδιακό ιστό).
Oι ιώσεις ταλαιπωρούν κάθε χρόνο εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με πολλές ενίοτε επικίνδυνες επιπλοκές και θανάτους. Οι ιοί προσβάλλουν διάφορα συστήματα του οργανισμού όπως το αναπνευστικό με βρογχίτιδες, πνευμονονίτιδες κ.λπ., το γαστρεντερικό με εντερίτιδες και ηπατίτιδες, το νευρικό σύστημα με εγκεφαλίτιδες και μηνιγγίτιδες, την καρδιά με περικαρδίτιδες και μυοκαρδίτιδες, και άλλα όργανα. Για την καλύτερη κατανόηση των ιογενών μυοκαρδιτίδων θα παρουσιάσουμε το θέμα αυτό με απαντήσεις στα ερωτήματα που σε καθένα μας προκύπτουν για την πάθηση αυτή. 1. Τι είναι ιογενείς μυοκαρδίτιδες; Είναι η προσβολή (φλεγμονή) της καρδιάς - του μυοκαρδίου από ιούς. 2. Ποιοι είναι κυριότεροι ιοί που προσβάλουν την καρδιά και τι προκαλούν; Είναι οι εντεροϊοί (Cocsackie B με 6 τύπους, οι Echo με 30 τύπους) και οι αδενοϊοί που μπορεί να προκαλέσουν αμφότεροι περικαρδίτιδα και μυοκαρδίτιδα. Ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών παρουσιάζει μυοκαρδίτιδα η οποία έχει άριστη πορεία, ένα μικρότερο ποσοστό χρόνια μυοκαρδίτιδα και ένα άλλο καταλήγει σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια (καρδιακή ανεπάρκεια). Από αυτούς ο πιο συχνοί ιοί που προσβάλουν την καρδιά είναι οι Cocsackie B (πάνω από το 50% των ιογενών μυοκαρδιτίδων οφείλονται σε αυτόν). 3. Πού οφείλει το όνομα του ο ιός Cocsackie; Το όνομά του το οφείλει στην πόλη Cocsackie κοντά στην Ν. Υόρκη από μια επιδημία εντεροϊών που έγινε εκεί το 1948. 4. Ποια είναι τα συμπτώματα της ίωσης από ιούς που μπορούν να προσβάλουν την καρδιά; Συμπτώματα παρουσιάζονται από το αναπνευστικό, όπως της γρίπης με πιθανή βρογχίτιδα ή πνευμονίτιδα, από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμετοί, διάρροιες, πυρετός, πόνοι στους μύες, τις αρθρώσεις, αδυναμία και μεγάλη καταβολή δυνάμεων, αρρυθμίες, αίσθημα φτερουγισμάτων στην καρδιά, ταχυκαρδίες, πόνος στον θώρακα ιδίως αν συνυπάρχει περικαρδίτιδα και δύσπνοια που είναι δυνατό να παρουσιασθεί και μετά εβδομάδες από την προσβολή του ιού. Μερικοί ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα κατά την προσβολή από τον ιό, αλλά αργότερα οπότε και αποκαλύπτεται μυοκαρδιοπάθεια (ανεπάρκεια της καρδιάς με δύσπνοια και ενίοτε οιδήματα των ποδιών).
Άρθρο
30
Iογενείς Mυοκαρδίτιδες του Δημητρίου Λ. Τσίγκα*
5. Πώς μεταδίδεται ο ιός Cocsackie και οι άλλοι εντεροϊοί και πότε; Επειδή οι ιοί αυτοί βρίσκονται στο πεπτικό σύστημα μεταδίδονται με την επαφή με τα πάσχοντα άτομα που έχουν τον ιό (βλέννες, σίελος, κόπρανα κ.λπ.). 6. Υπάρχει προληπτικό εμβόλιο; Όχι δεν υπάρχει προληπτικό εμβόλιο για τους εντεροϊούς και συνεπώς και για το Cocsackie που είναι και ο πιο σοβαρός και συχνός που προσβάλει την καρδιά. Για τους αδενοϊούς υπάρχει εμβόλιο που χρησιμοποιείται στο στρατό της Αμερικής. 7. Πώς μπορεί να αποφύγει κανείς τις ιώσεις αυτές; Τηρώντας όλους τους κανόνες υγιεινής που είναι το πλύσιμο των χεριών, και γενικά την καθαριότητα στις τουαλέτες και σε όλους τους χώρους. 8. Πώς γίνεται η διάγνωση της μυοκαρδίτιδας από ιό; Η πιθανή διάγνωση στηρίζεται στην εμφάνιση ιογενούς λοίμωξης με συμπτώματα από το αναπνευστικό ή και το γαστρεντερικό (διάρροιες) με πυρετό, μυαλγίες που ακολουθείται από αρρυθμίες ταχυκαρδίες και τις εξετάσεις που θα συστήσει ο καρδιολόγος σας όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το υπερηχοκαρδιογράφημα και διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις όπως ειδικών αντισωμάτων και σε ειδικές σπάνιες περιπτώσεις η ενδομυοκαρδιακή βιοψία του μυοκαρδίου που μπορεί να επιβεβαιώσει την προσβολή της καρδιάς από τον ιό. 9. Ένα άτομο που πέρασε ίωση από Cocsackie ή άλλο εντεροϊό μπορεί να ξανανοσήσει από τον ίδιο ιό; Όχι από το ίδιο στέλεχος του ιού. Η επανανόσηση μπορεί να συμβεί σπανιότατα μόνο σε άτομα με κακό ανοσοποιητικό σύστημα. Όμως θα πρέπει να σημειώσουμε πως κάθε ιός έχει πολλά στελέχη π.χ. ο Cocsackie B έχει 6 είδη στελεχών και οι Echo 30 είδη και επομένως μπορεί κάποιος που πέρασε μια ίωση από Cocsackie να επανανοσήσει αν προσβληθεί από άλλο στέλεχος του ιού. 10. Ποια είναι η πρόγνωση - πορεία των ατόμων που προσβλήθηκαν από εντεροϊό; Συνήθως η έκβαση στο 90% των περιπτώσεων είναι καλή. Αν έχει προσβληθεί το περικάρδιο μόνο (περικαρδίτιδα που σημαίνει φλεγμονή ή υγρό γύρω από την καρδιά) η πορεία είναι καλή και συνήθως περνάει μετά από θεραπεία και σπανιότατα γίνονται υποτροπές που και αυτές αντιμετωπίζονται με επιτυχία. Στο ποσοστό που προσβάλλεται το μυοκάρδιο και προκαλείται μυοκαρδιοπάθεια (διάταση της καρδιάς και καρδιακή ανεπάρκεια) η πρόγνωση μπορεί να είναι σοβαρή και ενδεχόμενα να χρειασθεί και μεταμόσχευση καρδιάς. Γενικά αν σε μια προσβολή μυοκαρδίτιδος δεν υπάρξει επηρεασμός του κλάσματος εξώθησης της αριστεράς κοιλίας η πρόγνωση είναι άριστη. Στο 20-50% γενικά των διατατικών μυοκαρδιοπαθειών θεωρούνται υπεύθυνοι οι εντεροϊοί και κύρια ο Cocsackie B. 11. Υπάρχει θεραπεία για τη ιογενή μυοκαρδίτιδα; Δεν υπάρχει φάρμακο εγκεκριμένο προς το παρόν που να πολεμά ουσιαστικά τον ιό, όμως τα προβλήματα που προκαλεί στην καρδιά μπορεί να βοηθηθούν με διάφορα φάρμακα όπως ανοσοκατασταλτικά, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου, β αναστολείς κ.λπ. 12. Από τι εξαρτάται η συχνότητα των ιογενών κρουσμάτων και μυοκαρδιτίδων από τους εντεροϊούς όπως οι Cocsackie κ.λπ.; Από τις συνθήκες υγιεινής, την κοινωνικοιοκονομική κατάσταση, την εποχή και άλλες καταστάσεις, γι’ αυτό παρουσιάζονται και μεταβολές των κρουσμάτων από έτος σε έτος που σπανιότατα μπορεί να λάβουν τη μορφή επιδημίας. 13. Ποιος είναι ο χρόνος επώασης του ιού; Περίπου 2-10 ημέρες από την επαφή με τον ιό, η δε εμφάνιση μυοκαρδιοπάθειας μπορεί να εμφανισθεί 2 εβδομάδες περίπου μετά την εισβολή του ιού. *Διευθυντή Καρδιολογικού Τμήματος Νοσοκομείου Ν. Ιωνίας Κωνσταντοπούλειο-Αγία Όλγα
Βιβλιοπαρουσίαση
Μ. Κολιοπούλου, Μ. Κουτσούμπα, Ξ. Δαριώτη, M. Βαφειάδου, Α. Λαμπρινού, Τ. Μητροπούλου, Κ. Σαβράμη, Πολιτισμός και Τέχνη, Επτά δοκίμια για το χορό, εκδόσεις Προπομπός, σειρά Παιδαγωγικός Λόγος, Αθήνα 2000, σελ.206. ΜΆΡΩ ΓΡΗΓΟΡΊΟΥ ΚΑΘΗΓΉΤΡΙΑ ΧΟΡΟΎ-ΧΟΡΟΓΡΆΦΟΣ
Το βιβλίο περιλαμβάνει επτά δοκίμια που πραγματεύονται την ανθρώπινη κίνηση στις διάφορες μορφές έκφρασής της. Από την αρχαία ελληνική όρχηση και τον παραδοσιακό χορό έως τον κλασικό και σύγχρονο χορό, καθώς και τα καλλιτεχνικά αθλήματα. Οι προβληματισμοί των συγγραφέων έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς τις θεωρίες του Rudolph Laban για τον χορό και την κίνηση. Θεωρίες που έρχονται να συνδράμουν τη σύγχρονη άποψη της χορολογίας, σύμφωνα με την οποία οι σπουδές με αντικείμενο τον χορό αποτελούν μια ενότητα πρακτικής και θεωρητικής μάθησης, η οποία προϋποθέτει τη συνύπαρξη σώματος και πνεύματος, κίνησης και συναισθήματος, μορφής και περιεχομένου. Κάθε ένα από τα δοκίμια ασχολείται με ένα απολύτως συγκεκριμένο θέμα, πράγμα που δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να προσεγγίσει την έννοια «χορός» από διάφορες οπτικές και να κατανοήσει το εύρος αυτής της ανθρώπινης έκφρασης. Τα θέματα του βιβλίου είναι: Ανάπτυξη των καλλιτεχνικών δεξιοτήτων στη διδασκαλία του χορού (Μαρία Κολιοπούλου), Υφολογική ανάλυση στον ελληνικό παραδοσιακό χορό (δρ Μαρία Κουτσούμπα, υπότροφος), Ο χορός στην Αντιγόνη του Σοφοκλή: μια σύγχρονη προσέγγιση (Ξανθή Δαριώτη, MA), Δύο εκδοχές της Λίμνης των Κύκνων (Μάρα Βαφειάδου), Μελέτη της χορογραφικής διαδικασίας του William Forsythe (Αστέρω Λαμπρινού, MA, υπότροφος), Torvill και Dean: το στοιχείο του χορού στο καλλιτεχνικό πατινάζ (Τζίνα Μητροπούλου, MA), Ρυθμική αγωνιστική γυμναστική και αισθητική αξιολόγηση (δρ Κάτια Σαβράμη, υπότροφος). Την έκδοση προλογίζει η αείμνηστη χορογράφος Ντόρα Τσάτσου, ενώ το βιβλίο στο τέλος του περιλαμβάνει γλωσσάρι βασικών όρων, καθώς και βιβλιογραφία. Στον πρόλογο του βιβλίου η Ντόρα Τσάτσου παρατηρεί πως «ο χορός είναι μια τέχνη με μηδαμινή θεωρητική υποστήριξη». Και καταλήγει: «Η Ελλάδα, παρά την πλούσια λαϊκή της παράδοση, με άπειρες διαφοροποιήσεις ρυθμών, βημάτων και σχημάτων, που εκφράζουν με ευαισθησία τα όσα αγγίζουν τον άνθρωπο, στον έντεχνο χορό δεν έχει μια παρουσία που να μπορεί να συγκριθεί με τα όσα συμβαίνουν στην Αμερική και την Ευρώπη». Η Κάτια Σαβράμη, καθηγήτρια χορολογίας στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης, που επέλεξε και επιμελήθηκε επιστημονικά τα θέματα του βιβλίου και οι εκδόσεις Προπομπός, που πραγματοποίησαν την έκδοση, έκαναν ένα πολύ σημαντικό βήμα για την κάλυψη αυτού του κενού.
31
Βιβλιογραφικό Δελτίο
32
Μιχάλης Π. Γιαννουλέας, Ούτε Θύμα Ούτε Θύτης, Με αυτοεπιβεβαιωτική συμπεριφορά, στη φιλία, το δεσμό, την οικογένεια, τον κοινωνικό και τον εργασικό χώρο, επιστημονική επιμέλεια Νίκος Ε. Δέγλερης, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, σελ. 140. Ο υπότροφος Δρ. Νίκος Δέγλερης, νευρολόγος-ψυχίατρος, προλόγισε και είχε την επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου αυτού, το οποίο αναπτύσσει την έννοια της «αυτοεπιβεβαιωτικής συμπεριφοράς» ως εναλλακτικής λύσης στα «εντός» του ατόμου. Aποφεύγοντας το άγχος, τη θλίψη, τον θυμό και την αδικαιολόγητη επιθετικότητα, θα εμπεδώσουμε συναισθήματα ασφάλειας και ηρεμίας, αυτοσυγκράτησης και ενσυναίσθησης.
Γιάννης Α. Πολλάλης, Διονύσης Γιαννακόπουλος, Ιωάννης Παπουτσής, Εισαγωγή στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, Βασικές Έννοιες Συστημάτων Πληροφορικής, εκδόσεις Ίων, Αθήνα 1999, σελ.329. Ο υπότροφος Δρ. Νίκος Δέγλερης, νευρολόγος-ψυχίατρος, προλόγισε και είχε την επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου αυτού, το οποίο αναπτύσσει την έννοια της «αυτοεπιβεβαιωτικής συμπεριφοράς» ως εναλλακτικής λύσης στα «εντός» του ατόμου. Aποφεύγοντας το άγχος, τη θλίψη, τον θυμό και την αδικαιολόγητη επιθετικότητα, θα εμπεδώσουμε συναισθήματα ασφάλειας και ηρεμίας, αυτοσυγκράτησης και ενσυναίσθησης.