AO 46 (December 2009) by Onassis Stegi

Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 46 Δεκέμβριος 2009

Περιεχόμενα Σημείωμα Ανακοίνωση •

Η νέα διαδικασία υποβολής προτάσεων για τις εκδηλώσεις του Συνδέσµου Υποτρόφων.....................................................................2

Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • • • •

Επιτυχίες ..................................................................................................................................................................................................................3 Κινηματογράφος ....................................................................................................................................................................................................7 Θέατρο......................................................................................................................................................................................................................8 Χορός .......................................................................................................................................................................................................................9 Μουσική .................................................................................................................................................................................................................10 Εικαστικά ...............................................................................................................................................................................................................13

Ειδήσεις του Συνδέσμου • •

Τραγουδώντας τις δύο πλευρές του Αιγαίου .................................................................................................................................................18 Συνέδριο του Συνδέσµου για την οικονοµική κρίση .....................................................................................................................................21

Ειδήσεις του Ιδρύματος • • •

Η Συλλογή Βελιµέζη στο αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας ........................................................................................................................22 Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών .......................................................................................................................................................26 Νέο ∆ιεθνές Βραβείο Ωνάση «Εστία» για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη ....................................................................................32

Εκδήλωση •

Συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων προς τιµήν του Ιδρύµατος Ωνάση ..........................................................................................34

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης • •

Αέναες Μεταβάσεις στην έκθεση της Καλλιόπης Λεµού .............................................................................................................................36 Οι καταβολές του El Greco µέσα από σπάνιες κρητικές εικόνες. ..............................................................................................................38

Διάλεξη •

∆ορυφορικές παρατηρήσεις της Γης: Εφαρµογές στην προστασία του φυσικού και του αστικού περιβάλλοντος ..........................42

Βιβλιοπαρουσίαση • •

Το Βορειοατλαντικό Σύµφωνο µπροστά σε νέες προκλήσεις ....................................................................................................................45 Χωρική κατανοµή απασχόλησης και ανεργίας στην Ελλάδα ......................................................................................................................48

Βιβλιογραφικό Δελτίο • •

MPantelis Golitsis, Les Commentaires de Simplicius et de Jean Philopon à la Physique d’Aristote: Tradition et Innovation. Commentaria in Aristotelem Graeca et Byzantina. .....................................................................................................................................50 Πήτερ Μάκριτζ, Εκµαγεία της ποίησης: Σολωµός, Καβάφης, Σεφέρης, Αθήνα: εκδ. Εστία, 2008, σελ. 431.....................................50

Παρουσίαση Δίσκου •

Ermis Theodorakis, Piano Music by Greek Composers (II)..........................................................................................................................51

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο...........................................................................................................................................................52

Σημείωμα Με άποψη και θέση απέναντι στα πράγµατα H ανανέωση, οι καινοτοµίες, αλλά και η διεκδίκηση ρόλου στο κοινωνικό γίγνεσθαι χαρακτηρίζουν τον σχεδιασµό των προσεχών δραστηριοτήτων του Συνδέσµου, όπως θα έχουµε την ευκαιρία να διαπιστώσουµε στην κοπή της πίτας στις 4 Φεβρουαρίου 2010. Το νέο προεδρείο του Συνδέσµου αποφάσισε να διοργανώσει µια εκδήλωση πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη των περασµένων χρόνων. Ο χώρος που επελέγη είναι το ΒΙΟS, τόπος συνάντησης όσο και ψυχαγωγίας. Η εκδήλωση θα πλαισιωθεί από προβολές έργων βίντεο αρτ που έχουν δηµιουργήσει εικαστικοί καλλιτέχνες, υπότροφοι και µη, ενώ θα παρουσιαστεί στους υποτρόφους και η υπό διαµόρφωση ηλεκτρονική πλατφόρµα επικοινωνίας των µελών του Συνδέσµου. Επιπλέον, αυτήν τη χρονιά, µαζί µε το φλουρί της πίτας, το Ίδρυµα θα δωρίσει σε κάθε τυχερό ένα έργο τέχνης. Προσδοκία του Συνδέσµου είναι η εκδήλωση της κοπής της πίτας, η οποία απευθύνεται στους υποτρόφους, να αποτελέσει µια εγκάρδια συνάντηση και να ενθαρρύνει την επικοινωνία και την δικτύωση µεταξύ των µελών. Η επόµενη σηµαντική ενέργεια είναι η τροποποίηση του Καταστατικού του Συνδέσµου, µε κύριο στόχο την ευρύτερη αντιπροσώπευση των υποτρόφων. Η αρµόδια επιτροπή αναθεώρησης του Καταστατικού επεξεργάζεται ήδη τις προτεινόµενες αλλαγές. Η Καταστατική Γενική Συνέλευση θα πραγµατοποιηθεί στις 28 Ιανουαρίου 2010, στις 7 το απόγευµα, στην Αίθουσα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναµένεται η παρουσίαση, στις αρχές Μαρτίου, των αποτελεσµάτων του µεγάλου διεθνούς συνεδρίου, του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών, το οποίο διοργάνωσε τον Νοέµβριο το Ίδρυµα Ωνάση µε θέµα την µετανάστευση και την ανάπτυξη. Στόχος της εκδήλωσης θα είναι η ενηµέρωση ―αφενός, των µελών του Συνδέσµου και, αφετέρου, όσων ασχολούνται επιστηµονικά µε τα ζητήµατα µετανάστευσης και ανάπτυξης― σχετικά µε την διαβούλευση που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φόρουµ και τα αποτελέσµατά της. Πιστός στην απόφασή του να διεκδικήσει ρόλο σε θέµατα άµεσης επικαιρότητας και ευρύτερης κοινωνικής σηµασίας, ο Σύνδεσµος Υποτρόφων προχωρεί τον Ιούνιο του 2010 στην διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου µε θέµα «Χρηµατοπιστωτική και οικονοµική κρίση: Η επιστροφή στην σταθερότητα». Περισσότερα για την διοργάνωση αυτήν, στις επόµενες σελίδες του ΑΩ. Καλή ανάγνωση...

Ανακοίνωση του Συνδέσμου

Η νέα διαδικασία υποβολής προτάσεων για τις εκδηλώσεις του Συνδέσµου Υποτρόφων Μια νέα διαδικασία υποβολής προτάσεων για τις εκδηλώσεις του Συνδέσµου αποφασίστηκε από το ∆ιοικητικό Συµβούλιό του, ώστε αυτές να εναρµονίζονται περισσότερο µε τους τοµείς ενδιαφέροντος του Ιδρύµατος Ωνάση ή να απηχούν επίκαιρα ζητήµατα που απασχολούν την κοινή γνώµη. Βάσει του νέου αυτού σκεπτικού, το ∆.Σ. προέκρινε εννέα θεµατικές ενότητες, οι οποίες θα αποτελέσουν τους κεντρικούς άξονες των εκδηλώσεων του Συνδέσµου. Έξι από τις ενότητες αυτές σχετίζονται άµεσα µε το σηµαντικό συνέδριο ∆ιάλογοι των Αθηνών, που θα πραγµατοποιηθεί στην Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών το φθινόπωρο του 2010: «Ταυτότητα και Ετερότητα», «Ιστορία και Ιστορίες», «Λόγος και Τέχνη», «∆ηµοκρατία και Πολιτεία», «Επιστήµη και Ηθική» και «Ποιότητα Ζωής». Η έβδοµη ενότητα επικεντρώνεται στην Μάχη του Μαραθώνα, ορόσηµο για την ελληνική ιστορία και τον πολιτισµό, ενώ η όγδοη ενότητα καλύπτει ένα κρίσιµο ζήτηµα που απασχολεί τον σύγχρονο άνθρωπο: «Κλιµατική Αλλαγή». Η τελευταία ενότητα, µε τίτλο «Οι Γυναίκες», σχετίζεται µε το θέµα της έκθεσης «Γυναίκες και Λατρεία», που διοργανώθηκε πρόσφατα στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο. Οι θεµατικές ενότητες που προτείνονται από το ∆.Σ. δεν αποκλείουν προτάσεις µε άλλη θεµατολογία, εφόσον αυτές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι επίκαιρες. Βασικά κριτήρια αξιολόγησης αποτελούν η πρωτοτυπία και η αποκλειστικότητα του σχεδιασµού για τις ανάγκες των εκδηλώσεων του Συνδέσµου Υποτρόφων. Σηµειώνεται ότι η θεµατική σύνδεση αφορά όλες τις µορφές εκδηλώσεων: διαλέξεις, µουσικές βραδιές, βίντεο αρτ, εικαστικά και άλλου είδους δράσεις. Καθορίστηκε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα για την υποβολή των προτάσεων. Κάθε χρόνο, οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να υποβάλλουν τις προτάσεις τους από την 1η Σεπτεµβρίου έως τις 10 ∆εκεµβρίου για εκδηλώσεις που θα πραγµατοποιούνται από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο, και από την 1η Φεβρουαρίου έως τις 31 Μαΐου για εκδηλώσεις που θα πραγµατοποιούνται από τον Σεπτέµβριο έως τον Ιανουάριο. Οι προτάσεις κατατίθενται γραπτώς, µε επιστολή, φαξ ή ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, και µπορούν να συνοδεύονται από βοηθητικό υλικό, π.χ. οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο θα εξηγεί το σχετικό σκεπτικό. Απαραίτητα συνοδευτικά των προτάσεων είναι το βιογραφικό σηµείωµα και µία φωτογραφία.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Ιωάννης Σ. Χατζηζήσης Στο ετήσιο ∆ιεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, που διεξήχθη στην Βαρκελώνη από τις 29 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεµβρίου 2009, η πειραµατική εργασία του ιατρού Ιωάννη Χατζηζήση, µε τίτλο Augmented expression of extracellular matrix-degrading enzymes by low endothelial shear stress promotes the formation of coronary atheromata with thin fibrous caps, βραβεύτηκε ως η καλύτερη εργασία του συνεδρίου µε χρηµατικό έπαθλο 1.500 ευρώ. Επίσης, τον ∆εκέµβριο του 2008, ο υπότροφος τιµήθηκε από την Ακαδηµία Αθηνών µε το Βραβείο Οικογενείας Ιωάννου Βλυσίδη, εις µνήµην Αντιγόνης Βλυσίδη, για την καλύτερη δηµοσιευµένη επιστηµονική εργασία στο πεδίο της Ιατρικής. Το βραβείο συνοδεύτηκε από χρηµατικό έπαθλο 3.000 ευρώ. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο Ιωάννης Χατζηζήσης πραγµατοποίησε µεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο ίδιο πανεπιστήµιο, καθώς και µεταδιδακτορική έρευνα στην µοριακή βιολογία της αθηροσκλήρωσης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης (Μ.Ι.Τ.), µε υποτροφία του Ιδρύµατος Ωνάση. Έχει δηµοσιεύσει σηµαντικό αριθµό άρθρων σε ξένα και ελληνικά επιστηµονικά περιοδικά και έχει βραβευτεί για το έργο του από διεθνείς και εθνικούς επιστηµονικούς οργανισµούς. Σήµερα είναι ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του Α.Π.Θ., ενώ παράλληλα ολοκληρώνει την ειδίκευσή του στην Καρδιολογία, στο Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Α.Χ.Ε.Π.Α.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Ζηνοβία-Μαρία Ζαφειριάδου Το δεύτερο βραβείο και αργυρό µετάλλιο απέσπασε η υψίφωνος Ζηνοβία-Μαρία Ζαφειριάδου στον ∆ιεθνή ∆ιαγωνισµό Grand Prix Μαρία Κάλλας 2009. Η Ζαφειριάδου πήρε διπλώµατα Πιάνου και Τραγουδιού το 2004, µε βαθµό «Άριστα» παµψηφεί και µε καθηγήτριες την Ντιάνα Βρανούση και την Νίνα Καλούτσα, αντιστοίχως. Παράλληλα, αποφοίτησε από το Τµήµα Γερµανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Τον Ιανουάριο του 2009, ολοκλήρωσε µεταπτυχιακές σπουδές Μονωδίας στην Ακαδηµία Μουσικής της Λιουµπλιάνα, έχοντας λάβει υποτροφία «Μαρία Κάλλας» (2005), καθώς και υποτροφία του Κοινωφελούς Ιδρύµατος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης (2008). Τον Οκτώβριο του 2008, κέρδισε επίσης το πρώτο βραβείο στον ∆ιεθνή ∆ιαγωνισµό Ondina Otta στην Όπερα του Μάριµπορ. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, εµφανίστηκε στο Φεστιβάλ Rossini στην πόλη Μπαντ Βίλντµπαλντ της Γερµανίας. Στις 19 Ιουνίου του 2009, εµφανίστηκε στην Αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός µαζί µε την µεσόφωνο Κατερίνα Ρούσσου και τον πιανίστα Marko Hribernik.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Μαριάννα Νταλαµάγκα Επίκουρη καθηγήτρια Κλινικής Βιοχηµείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών εξελέγη η ιατρός Μαριάννα Α. Νταλαµάγκα. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων (1989) και την Εθνική Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας (1997) µε µεταπτυχιακό δίπλωµα στην ∆ηµόσια Υγεία. Εκπλήρωσε την υπηρεσία υπαίθρου (1995-1996) ως αγροτική ιατρός του Κέντρου Υγείας Μετσόβου στην άγονη ορεινή κοινότητα Μηλέας Μετσόβου, όπου ανακηρύχθηκε επίτιµη δηµότης για την κοινωνική προσφορά της. Συνέχισε τις µεταπτυχιακές σπουδές της στην Κλινική Επιδηµιολογία, αποφοιτώντας από την Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ (Η.Π.Α.) µε µεταπτυχιακό δίπλωµα Master’s στην Επιδηµιολογία και έχοντας λάβει υποτροφίες του Ιδρύµατος Α. Ωνάση και του Ιδρύµατος Χάρβαρντ. Πραγµατοποίησε την ειδίκευσή της στην Βιοπαθολογία στο Νοσοκοµείο Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. και στην Ανοσολογία στο Νοσοκοµείο Ευαγγελισµός. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, µε θέµα την συµβολή των ιών στην αιτιολογία της παιδικής λευχαιµίας. Εργάστηκε ως ιατρός-µικροβιολόγος στο Νοσοκοµείο ΙΑΣΩ-General και ως επιµελήτρια Ε.Σ.Υ. Μικροβιολογίας και λέκτορας Βιοχηµείας στο Γενικό Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο «Αττικόν» (2003-2009). Έχει τιµηθεί µε αρκετές διακρίσεις και βραβεία, µεταξύ των οποίων το Βραβείο Α΄ Τάξης Θετικών Επιστηµών της Ακαδηµίας Αθηνών (2001), το Χωρέµειο Βραβείο και το Βραβείο του Εµπειρίκειου Ιδρύµατος.

Επιτυχίες Καλλιόπη Μηνιουδάκη Επίκουρη καθηγήτρια Κλινικής Βιοχηµείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών εξελέγη η ιατρός Μαριάννα Α. Νταλαµάγκα. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων (1989) και την Εθνική Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας (1997) µε µεταπτυχιακό δίπλωµα στην ∆ηµόσια Υγεία. Εκπλήρωσε την υπηρεσία υπαίθρου (1995-1996) ως αγροτική ιατρός του Κέντρου Υγείας Μετσόβου στην άγονη ορεινή κοινότητα Μηλέας Μετσόβου, όπου ανακηρύχθηκε επίτιµη δηµότης για την κοινωνική προσφορά της. Συνέχισε τις µεταπτυχιακές σπουδές της στην Κλινική Επιδηµιολογία, αποφοιτώντας από την Σχολή ∆ηµόσιας Υγείας του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ (Η.Π.Α.) µε µεταπτυχιακό δίπλωµα Master’s στην Επιδηµιολογία και έχοντας λάβει υποτροφίες του Ιδρύµατος Α. Ωνάση και του Ιδρύµατος Χάρβαρντ. Πραγµατοποίησε την ειδίκευσή της στην Βιοπαθολογία στο Νοσοκοµείο Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. και στην Ανοσολογία στο Νοσοκοµείο Ευαγγελισµός. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, µε θέµα την συµβολή των ιών στην αιτιολογία της παιδικής λευχαιµίας. Εργάστηκε ως ιατρός-µικροβιολόγος στο Νοσοκοµείο ΙΑΣΩ-General και ως επιµελήτρια Ε.Σ.Υ. Μικροβιολογίας και λέκτορας Βιοχηµείας στο Γενικό Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο «Αττικόν» (2003-2009). Έχει τιµηθεί µε αρκετές διακρίσεις και βραβεία, µεταξύ των οποίων το Βραβείο Α΄ Τάξης Θετικών Επιστηµών της Ακαδηµίας Αθηνών (2001), το Χωρέµειο Βραβείο και το Βραβείο του Εµπειρίκειου Ιδρύµατος.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Κινηματογράφος Θανάσης Σαράντος Η µικρού µήκους ταινία Μαρία (διάρκειας 27΄) του Θανάση Σαράντου, η οποία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην Τήλο, έκανε πρεµιέρα στο 32o Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους ∆ράµας τον περασµένο Σεπτέµβριο, ενώ τιµήθηκε µε το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας Ταινίας Μικρού Μήκους στο 4ο ∆ιεθνές Κινηµατογραφικό Φεστιβάλ Κύπρου. Στις 11 Οκτωβρίου, προβλήθηκε στον αθηναϊκό κινηµατογράφο Μικρόκοσµος και συµµετείχε επίσης στις πρόσφατες προβολές των Κινηµατογραφιστών στην Οµίχλη. Η ταινία έχει ήδη προεπιλεχθεί για προβολή στο 32ο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους του Κλερµόν-Φεράν κατά το διάστηµα 29 Ιανουαρίου-6 Φεβρουαρίου 2010. Η ταινία διαδραµατίζεται στην Τήλο το 1522, όταν τα νησιά του Αιγαίου µαστίζονταν από τις επιδροµές των Σαρακηνών πειρατών. Σε µια τέτοια επιδροµή, που κατέληξε σε ναυάγιο, η Μαρία, γυναίκα ενός σκληροτράχηλου βοσκού, βρίσκει σε µια ερηµική ακτή τον µοναδικό επιζώντα. Τον σώζει από βέβαιο θάνατο και τον κρύβει από τον άντρα της και τους υπόλοιπους βοσκούς. Πολύ γρήγορα αναπτύσσεται µεταξύ τους µια αλλόκοτη σχέση µε απρόσµενη κατάληξη. Ο Θανάσης Σαράντος υπογράφει το σενάριο και την σκηνοθεσία, και ο Άγγελος Βισκαδουράκης την διεύθυνση φωτογραφίας. Πρωταγωνιστούν η Μαρία Πανουργιά, ο Νίκος Λάµπρου, ο Μιχάλης Θεοφάνους και η ∆ήµητρα Στογιάννη. Την περίοδο των γιορτών, ο Θανάσης Σαράντος ανέβασε στο θέατρο Άλεκτον την θεατρική διασκευή του διηγήµατος «Ο Αµερικάνος» (1891) του Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Θέατρο Έλενα Τιµπλαλέξη Η θεατρολόγος Έλενα Τιµπλαλέξη σκηνοθέτησε και επιµελήθηκε την δραµατουργική εκδοχή του µυθιστορήµατος του Ιάκωβου Πιτσιπίου Ο Πίθηκος Ξουθ ή Τα Ήθη του Αιώνος. Η παράσταση-δραµατοποιηµένη διάλεξη παρουσιάστηκε στο Θέατρο Φούρνος κατά το διάστηµα 5 Οκτωβρίου-24 Νοεµβρίου 2009. Με χιούµορ και άφθονη ειρωνεία, η Έλενα Τιµπλαλέξη αποπειράθηκε να ανιχνεύσει την ανθρώπινη αυθεντικότητα πέρα από χωροχρονικούς περιορισµούς. Η παράσταση, µε λίγα λόγια: «Ο περιηγητής Βαρθόλδυς, επιφανής global traveler του 19ου αιώνα, έχει να σου πει δυο λόγια για το πώς ο ενστερνισµός των ‘‘ηθών του αιώνος’’ µπορεί να σε οδηγήσει σε πράξεις άνοµες, ανόητες και αντιαισθητικές. Θα σου εξηγήσει βήµα-βήµα πώς ο ίδιος έφτασε στο σηµείο να διαπράξει το στυγνότερο έγκληµα και πώς υπέφερε την τιµωρία του για 7 ολόκληρα χρόνια, βουβός, σε τόπο έρηµο, στην ζούγκλα, ανάµεσα στα άγρια θηρία. Θα προσπαθήσει δε να εµφυσήσει και σε σένα την ανάγκη να... φανείς «το κατά δύναµιν ωφέλιµος στην κοινωνίαν» και να αποκηρύξεις το ένοχο παρελθόν σου!»

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Χορός Ζωή ∆ηµητρίου Η χορεύτρια και χορογράφος Ζωή ∆ηµητρίου παρουσίασε το φθινόπωρο, σε διαδοχικές παραστάσεις στην Αγγλία και την Ελλάδα, την τελευταία της δουλειά (ένα έργο εν εξελίξει) µε τίτλο In the Process of…: ένα παιχνίδι για δύο µε την µορφή σύντοµων ιντερµεδίων. Το ντουέτο - το οποίο ερµήνευσαν η Ζωή ∆ηµητρίου και ο Jos Baker, συνοδεία 60 ξύλινων χούλα-χουπ - είναι βασισµένο στις δοµές σύνθεσης του Conlon Nancarrow. Πρόκειται για µια µελέτη σχετικά µε το πώς η κίνηση του χαρακτήρα µιας ταινίας αλλάζει την εντύπωση που έχουµε για το φύλο του. Θεωρώντας ότι η σύνθεση είναι µια διαδικασία, η νεαρή χορογράφος προσπαθεί να συνδέσει το απολύτως λογικό µε το παράλογο και να δηµιουργήσει ένα συνεχές που κινείται ελεύθερα. Συγκρίνει την ποιότητα του ανθρώπινου σώµατος µε αυτήν των αντικειµένων, των λέξεων και της γλώσσας, του ήχου και του φωτός. Η παράσταση άνοιξε το φεστιβάλ Touch Wood στο Robin Howard Dance Theatre του θεάτρου The Place στο Λονδίνο στις 12 Σεπτεµβρίου, για να παρουσιαστεί ακολούθως στο Laban Studio Theatre του Λονδίνου. Στις 31 Οκτωβρίου, παρουσιάστηκε στην Αθήνα, στο Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας και Ραϋµόνδου Ντάνκαν, ενώ τον Ιανουάριο πρόκειται να φιλοξενηθεί στο Michaelis Theatre του αγγλικού Πανεπιστηµίου Ροχάµπτον.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Μυρσίνη Μαργαρίτη Εµφάνιση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών πραγµατοποίησε στις 15 Νοεµβρίου 2009 η υψίφωνος Μυρσίνη Μαργαρίτη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Χάλκινων Πνευστών, που διοργανώθηκε µε την καλλιτεχνική επιµέλεια του συνόλου Melos Brass. Σε σύµπραξη µε τον Manuel Lichtenwoher (τροµπέτα) και την Ουρανία Γκάσιου (εκκλησιαστικό όργανο), παρουσίασαν έργα Clarke, Martini, Händel, Beethoven, Hakim, Cochereau και Eben, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει την τροµπέτα, το εκκλησιαστικό όργανο και τις εκφραστικές τους δυνατότητες µέσα από έργα διαφορετικών εποχών και τεχνοτροπιών. Στο Μέγαρο Μουσικής, η Μυρσίνη Μαργαρίτη συµµετείχε επίσης τον Οκτώβριο ως κορυφαία στην παρουσίαση της όπερας Άλκηστη του Gluck σε συναυλιακή µορφή, µε την Ορχήστρα Πατρών σε όργανα εποχής και την Χορωδία της Ε.Ρ.Τ. υπό την µουσική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου. Στα προσεχή της σχέδια περιλαµβάνονται η συµµετοχή της στην ηχογράφηση του έργου Απόλλων και ∆άφνη του Händel, καθώς και εµφανίσεις στην Ελβετία, την Γερµανία και την Ελλάδα.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Βαρβάρα Γύρα Η ποίηση του Καβάφη, υπό τους µελωδικούς ήχους της κιθάρας της Βαρβάρας Γύρα, παρουσιάστηκε δραµατοποιηµένη στο Εθνικό Θέατρο της Τουλούζης, στις 13 Ιουνίου 2009, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Μαραθώνιος των Λέξεων, το οποίο διοργανώνεται από το 2004 και φέτος ήταν αφιερωµένο στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια. Στην απαγγελία ποίησης Κωνσταντίνου Καβάφη, µε τίτλο Περιµένοντας τους βαρβάρους, η σολίστ Βαρβάρα Γύρα συνόδευσε µε την κιθάρα της τον διεθνούς φήµης Γάλλο ηθοποιό Lambert Wilson και τον Πολύδωρο Βογιατζή, τον οποίο το αθηναϊκό κοινό απόλαυσε πρόσφατα στο µιούζικαλ Το κλουβί µε τις τρελές. Η παράσταση Περιµένοντας τους βαρβάρους είναι ένα θέαµα που αφορά τον χρόνο, τον έρωτα, την ελληνική ιστορία, το ταξίδι και την θάλασσα του Καβάφη. Ο Lambert Wilson, ντυµένος µε σκούρα χρώµατα και βλοσυρός, µιλούσε στα γαλλικά και συµβόλιζε εµµέσως τον χρόνο και το παρελθόν, ενώ ο Πολύδωρος Βογιατζής, µε τα εύηχα ελληνικά του και το λευκό του πουκάµισο υποσχόταν την νεότητα και την ελπίδα. Ο ρόλος της κιθάρας της Βαρβάρας Γύρα ήταν να ενώσει αυτούς τους δύο κόσµους, το παρελθόν και το µέλλον, δίνοντας µια νότα συµφιλίωσης και γαλήνης, καθώς και να φέρει πιο κοντά τις δυο γλώσσες, τα γαλλικά και τα ελληνικά, παίζοντας µουσικές του κόσµου, έργα κλασικά και αυτοσχεδιασµούς σε ανατολίτικο ύφος. Η παράσταση παρουσιάστηκε επίσης στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών στις 8 Οκτωβρίου, µε την Charlotte Rampling, τον Πολύδωρο Βογιατζή και την Βαρβάρα Γύρα, καθώς και στην Ισπανία, µε τον Lluίs Homar, πρωταγωνιστή της τελευταίας ταινίας του Pedro Almodόvar, Ραγισµένες Αγκαλιές.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Αγγελική Καθαρίου Κατά την διάρκεια της καλλιτεχνικής περιόδου Φθινόπωρο 2008-Καλοκαίρι 2009, η Αγγελική Καθαρίου εκπροσώπησε την Ελλάδα στο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Rencontres Musicales de la Méditerranée στην Μπαστιά της Κορσικής, συνεργάστηκε µε την Καµεράτα ως σολίστ στην πρώτη παγκόσµια παρουσίαση του έργου Über Plato του ∆ηµήτρη Τερζάκη και συµµετείχε στο «ροκ ορατόριο» Jeanne D’Arc του Belissario Capocci στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τον Μάρτιο του 2009, εµφανίστηκε στον κύκλο συναυλιών «200 Χρόνια Ελληνικό Λυρικό Τραγούδι» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Βυζαντινό Μουσείο ενώ, τον ίδιο µήνα, συµµετείχε επίσης στην παραγωγή της όπερας Θαΐς στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ερµηνεύοντας τον ρόλο της Μυρτάλης, µε την Ορχήστρα των Χρωµάτων. Επιπλέον, συνέπραξε µε την Μίνα Πολυχρόνου, τον Χρίστο Παπαγεωργίου και την Ορχήστρα Ferruccio Busoni, υπό τον Massimo Belli, στο Museo Revoltella της Τεργέστης. Ακολούθησε σειρά συναυλιών µε την Καµεράτα, καθώς και σύµπραξη µε το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο στο Αρχαίο Θέατρο Πυθαγορείου της Σάµου.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Εισαγωγή εικαστικών Επιµέλεια εικαστικών ειδήσεων: Αιµιλία Παπαφιλίππου Tα κείµενα που ακολουθούν επιχειρούν να καταγράψουν, µέσω των δράσεων των υπότροφων καλλιτεχνών, το εικαστικό τοπίο έτσι όπως διαµορφώθηκε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2009 µέσα από την διοργάνωση των εκθέσεων Μπιενάλε της Αθήνας και ReMap, καθώς και του πρότζεκτ «∆ηµοκρατία εν κινήσει». Η δεύτερη Μπιενάλε της Αθήνας, µε εκατόν πενήντα καλλιτέχνες και έξι διακριτές αλλά και συνεκτικές εκθέσεις µε γενικό τίτλο «Ηeaven» (ίσως σε αντιδιαστολή µε την πρώτη, που είχε τίτλο «Destroy Athens»), διοργανώθηκε µε την υποστήριξη, µεταξύ άλλων χορηγών, και του Ιδρύµατος Ωνάση. Εάν το «φαινόµενο Μπιενάλε», που παρατηρείται όλο και συχνότερα παγκοσµίως, συνδέεται έµµεσα µε τον αστικό ανασχεδιασµό, το ReMap το δηλώνει ευθαρσώς µε τον τίτλο του και επιλέγει να στήσει µια πλειάδα εκθέσεων σε εγκαταλελειµµένα, ερειπωµένα κτίρια και οικόπεδα στην περιοχή του Μεταξουργείου. Εν µέσω οικονοµικής κρίσης και µε πρόσφατα, στην Αθήνα, τα γεγονότα του περασµένου ∆εκεµβρίου, το ζήτηµα της «άµεσης δηµοκρατίας», ή η συλλογική αυτο-θέσµιση (αλλά και απο-θέσµιση), καθιστά ανάγκη να παρακολουθήσουµε τον δρασκελισµό του ανθρώπου από το χάος στο σχήµα, που είναι άλλωστε και το ζητούµενο της δηµοκρατίας, χωρίς να µας διαφεύγει ότι η µεν πορεία αυτή δουλεύει και από την ανάποδη, η δε ανάγκη, στην βάση της, είναι να βιωθεί ο κόσµος αισθητικά, ηθικά και ερωτικά.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Μαρία Κόντη H Μαρία Κόντη, γαλήνια και υπαινικτικά, συνεχίζει την έρευνά της ιχνηλατώντας το κοινωνικό φύλο (gender), έτσι όπως διαµορφώνεται από τις κοινωνικές συνθήκες και, κατ’ επέκταση, έτσι όπως αποτυπώνεται στην τέχνη. Στόχος της είναι η φύση της δηµιουργικής πράξης, η οποία παράγει αφενός το δηµιούργηµα, αφετέρου όµως τον/την δηµιουργό. Στο πλαίσιο του ReMap και σε επιµέλεια του Κωνσταντίνου ∆αγριτζίκου και της Yael Messer, η Κόντη έστησε στο παλιό, εγκαταλελειµµένο ξενοδοχείο «Γαλήνη» το έργο Εννέα Rebus, το οποίο είχε επίσης παρουσιαστεί τον Μάρτιο του 2008 στην έκθεση «Κοινή Θέα» (επιµ. Ελένη Κούκου και Ghislaine Dantan) στο θέατρο Rex. Πρόκειται για µια εγκατάσταση από σχέδια και κείµενα στον ερειπωµένο χώρο του ξενοδοχείου, η οποία, όπως υπαινίσσεται ο τίτλος («rebus»: γρίφος µε εικόνες) αναφέρεται σε κάποια άλλη συνθήκη... Η ίδια γράφει: «Ξύπνησα από τον µεσηµεριανό ύπνο σε µια δεύτερη ζωή. Ρωτώ, διακριτικά, αν θα µπορούσα να επισκεφτώ την ζωή µου». Σε µια πρώτη ανάγνωση, το έργο µοιάζει να αναλύει µε εικόνες και κείµενα το εγνωσµένης αξίας σχέδιο του Jan Van Eyck Aγία Βαρβάρα. «∆εξιά και αριστερά του πύργου αρθρώνεται ένα τοπίο... Ο πύργος που χτίζεται τόσο µακριά και αποµονωµένα είναι µια εξοχική κατοικία, ένας χώρος δηµιουργικής αποµόνωσης, ένα εργαστήριο; Mια εξορία; Εκούσια; » Ποιά είναι η νεαρή αυτή γυναίκα µε την διακριτική αγγελική µορφή; Γαλήνη. » Η ήρεµη έκφραση του προσώπου της δηλώνει ότι δεν µετέχει στο θορυβώδες γίγνεσθαι του τοπίου. Που την αφορά απόλυτα... Ξεφυλλίζει ένα βιβλίο µε εικόνες... Ωστόσο, κρατά µε το αριστερό της χέρι την πένα από φοίνικα. Σηµαίνει ότι γράφει; Σηµειώνει; Σχεδιάζει;...» Μοιάζει λες και η ίδια η νεαρή κόρη να τον καθοδήγησε σε αυτή την σκληρή απόφαση. Αρχικά του εγκλεισµού. Κατόπιν του αποκεφαλισµού». Η ζωή της Αγίας Βαρβάρας - την οποία φυλάκισε ο πατέρας της σε έναν πύργο προκειµένου να µην παντρευτεί και, µαθαίνοντας ότι είχε στραφεί στον χριστιανισµό, έναν άλλον Πατέρα, την οδήγησε στους Ρωµαίους βασανιστές, για να την αποκεφαλίσει τελικά ο ίδιος - είναι η βάση για την εικόνα του Van Eyck. ∆ιά χειρός, ή µάλλον ίχνους, Mαρίας Κόντη, καθότι σχεδιάζει ανασύροντας την εικόνα του Van Eyck µέσω του καρµπόν, ενώ παράλληλα προσθέτει και δικά της εικονογραφικά στοιχεία - διακρίνεται π.χ. ο κακός λύκος της Κοκκινοσκουφίτσας (;) - , αυτή η εικόνα παίρνει άλλη διάσταση, η οποία ανιχνεύει το δικαίωµα στην αυτοδιάθεση, συνεπώς και στην δηµιουργία. Μια διάσταση σιωπηλής και εκκωφαντικής συνάµα επισήµανσης: ότι αυτό που σε αποτελεί είναι καθαρώς η απόφασή Σου!

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Ζάφος Ξαγοράρης Ο Ζάφος Ξαγοράρης µετείχε στην Μπιενάλε της Αθήνας ως συνεπιµελητής, µαζί µε τον ∆ηµήτρη Παπαϊωάννου, του πρότζεκτ «Heaven_Live», που στόχο είχε να ενεργοποιήσει την περιοχή του Φλοίσβου-Μπάτη µε «εφήµερες εγκαταστάσεις που να σχηµατίζουν αλλεπάλληλες θεατρικές σκηνές, οθόνες και επιπλέουσες πλατφόρµες, έτσι ώστε οι θεατές και το θέαµα να εναλλάσσονται, καθώς οι κάτοικοι και οι χρήστες του υδάτινου ορίου προσκαλούνται να συµµετάσχουν ενεργητικά στην συγκρότηση κοινών χώρων». Αυτή η ποιητική στην σύλληψή της ιδέα - χαρακτηριστική η συµµετοχή του Αntti Laitinen µε το πλεούµενο νησί του (πηγή έµπνευσης, εν προκειµένω, ο Τadeusz Κantor, που τo 1967 από µια πλατφόρµα διηύθυνε τα κύµατα!) - , όπου τέχνη και πραγµατικότητα αλληλοδιαπλέκονται, µάλλον, όπως µε περισσή ειλικρίνεια διαπιστώνει ο Ζάφος, «είχε πολύ camouflage». Τo σηµαντικό είναι ότι στον Ξαγοράρη, αυτή η αντιστροφή που ανιχνεύει τα πράγµατα περισσότερο µεταφυσικά παρά ρεαλιστικά, χαρακτηρίζει το σύνολο της δουλειάς του ενώ παράλληλα συγκροτεί σχόλιο για το τι είναι κουλτούρα και, συνεπώς, ανθρώπινες σχέσεις. Άλλωστε, µε τον Παπαϊωάννου ξεκινούν να συνεργάζονται στο περιοδικό Μαύρο Μουσείο κατά την δεκαετία του 1980, αλλά και πρόσφατα, στην παράσταση Πουθενά, σε σκηνοθεσία ∆ηµήτρη Παπαϊωάννου, στο ανακαινισµένο Εθνικό Θέατρο. Το Πουθενά (που δεν µπορεί να στηθεί πουθενά αλλού παρά στην συγκεκριµένη σκηνή) καθιστά τους θεατές µέρος της δράσης και, ενώ βιώνουν όλη την «θεατρική µαγεία», τους αποκαλύπτεται απολύτως ο µηχανισµός εξαπάτησης, ο σκηνικός µηχανισµός δηλαδή, ώστε να υπαινιχθεί ότι ίσως ο «από µηχανής Θεός» δεν είναι παρά ο ίδιος ο Άνθρωπος! Στο συγκεκριµένο θέαµα/περφόρµανς/εγκατάσταση (φωτογράφηση Μαριλένας Σταφυλίδου) ανακαλύπτουµε τις ιδιολέκτους και των δύο δηµιουργών: την αφήγηση και την αναζήτηση του Έρωτα κατά Παπαϊωάννου και την αναµέτρηση της µονάδας αλλά και του πλήθους µε το Χάος, έτσι όπως αποτυπώνεται στα τελάρα και στα ηχητικά έργα του Ξαγοράρη. Ηχητικό είναι και το έργο Τravelogue, το οποίο δηµιούργησε ο Ξαγοράρης στο Ανακάπρι, µε επιµελητές την Arianna Rosica και τον Massimiliano Scuderi. Καθοδηγεί τα παιδιά του σχολείου να συλλέξουν ήχους από την καθηµερινότητά τους και να τους διαπλέξουν µε ήχους από τραγούδια. Τα παιδιά περιφέρονται µε τους ήχους τους - τα σχόλιά τους δηλαδή στο ηχητικό και, κατ’ επέκταση, στο πολιτιστικό τους περιβάλλον - στο προαύλιο του σχολείου τους, µεταφέροντας τα ηχεία στον λαιµό τους! Κινηµατογράφηση της δράσης αυτής παρουσιάστηκε επί έναν µήνα σε αίθουσα του σχολείου.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Κωστής Βελώνης Ο Κωστής Βελώνης συµµετείχε στην Μπιενάλε της Αθήνας στο πλαίσιο της έκθεσης «World Question Center», που επιµελήθηκε η Chus Martinez. Εξέθεσε τα έργα Το όνειρο της Ποπόβα είναι ο εφιάλτης του Κλούτσις και Ο Μαγιακόφσκι σύντοµα µετά την αυτοκτονία του. «Η συµµετοχή µου στην Μπιενάλε της Αθήνας µε χαροποίησε γιατί µπόρεσα να επεκτείνω κάποιες σκέψεις µου πάνω στους τρόπους που καταγράφεται η επίσηµη ιστορία, και πώς ο συλλογικός εκβιασµός µιας πολιτικής ιδεολογίας µπορεί να καταστρέψει ατοµικές συνειδήσεις», λέει ο ίδιος ο Βελώνης· και συνεχίζει: «στην περίπτωση των έργων που επέλεξα για την Μπιενάλε αναφέροµαι αποκλειστικά στην σοβιετική πρωτοπορία και την διάψευση των στόχων της µέσα από τις ιδιωτικές ιστορίες κάποιων επώνυµων πρωταγωνιστών της Οκτωβριανής Επανάστασης, όπως η Ποπόβα, ο Mαγιακόφσκι και ο Κλούτσις». Οι προαναφερόµενοι καλλιτέχνες, αν και ενεργοί στα χρόνια της «ρωσικής πρωτοπορίας», εξοντώνονται από το σοβιετικό κράτος. Ο Μαγιακόφσκι αυτοκτονεί απογοητευµένος το 1930, ο Κλούτσις εκτελείται το 1938 (παρότι συµµορφώνεται, αλλά όχι αρκετά, µε τις επιταγές της σοβιετικής προπαγάνδας), η Ποπόβα πεθαίνει νέα, το 1924, γλιτώνοντας από όλα αυτά. Το έργο Ο Μαγιακόφσκι σύντοµα µετά την αυτοκτονία του (τύπωµα, ξύλο, ύφασµα, πλαστικό, ακρυλικό), που παρατίθεται σε αυτήν τη σελίδα, ο Βελώνης το συσχετίζει µε το ποίηµα του Μαγιακόφσκι «Σύννεφο µε παντελόνια», προτάσσοντας ένα αντικείµενο, παλίµψηστο πολιτιστικών, πολιτικών και ηρωικών παραδηλώσεων του µύθου του καλλιτέχνη και της καλλιτεχνικής πράξης. Το έργο Το όνειρο της Ποπόβα είναι ο εφιάλτης του Κλούτσις παρουσιάστηκε στην Μπιενάλε ως µακέτα-γλυπτό και, σε µια µεγαλύτερη εκδοχή, ως αρχιτεκτονική εγκατάσταση στο Kunstverein του Αµβούργου. Πρόκειται για ανακατασκευή σκηνικού που είχε σχεδιάσει η Ποπόβα για το θεατρικό έργο Μεγαλόψυχος κερατάς. Κατά τον Βελώνη, «η ανακατασκευή µου, το Κερδίζοντας τον σοσιαλισµό χάνεις την γυναίκα σου (η εγκατάσταση πλέον σε φυσική κλίµακα) αναφέρεται στην ιδιαίτερη πλοκή του ‘‘Le Cocu magnifique’’, στο οποίο ο σύζυγος έχει αµφιβολίες για την πίστη της συζύγου του, που στην απελπισµένη αγάπη για τον άντρα της ακολουθεί τις επιθυµίες του και, κατά συνέπεια, αποδέχεται ο άντρας της να την προσφέρει σε όλους τους άντρες στην πόλη. Η παθολογική ζηλοτυπία του κύριου χαρακτήρα αντιπροσωπεύει την πτωτική πορεία της επανάστασης... εξετάζοντας εντέλει τις συγγενικές έννοιες της ιδιωτικότητας και της ατοµικής ελευθερίας». Ο Βελώνης δηλώνει ότι προσβλέπει «στην µετάθεση από την κλασική γλυπτική σε µια αντίληψη για το τι θα µπορούσε να είναι η σύγχρονη γλυπτική ― µια γλυπτική της άσκησης κριτικής» .

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Λία Πέτρου H Λία Πέτρου συµµετείχε στην έκθεση «Ο Joseph Beuys και η Άµεση ∆ηµοκρατία. Οκτώ καλλιτεχνικές προσεγγίσεις», την οποία επιµελήθηκαν η Γκέλη Γρυντάκη και η Μαργαρίτα Καταγά και διοργάνωσε ο Γιάννης Μελανίτης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η έκθεση διοργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράµµατος «∆ηµοκρατία εν κινήσει – Λεωφορείο για την άµεση δηµοκρατία». Όπως περιγράφει ο τίτλος, µε ένα λεωφορείο, που περιοδεύει, επιχειρείται διασπορά και συµµετοχή στην αντίληψη που είχε διατυπώσει σαράντα χρόνια πριν ο Joseph Beuys ως προς την συνένωση πολιτικής και τέχνης, προσβλέποντας σε µια κοινωνία ως «κοινωνικό, συλλογικό γλυπτό». Η Πέτρου στήνει στην είσοδο της έκθεσης το έργο From Greece with love. Πρόκειται για µια κουρτίνα πλαστική ―µε λωρίδες―, ένα εµπόδιο, που όµως είναι προσπελάσιµο, που αποκλείει αλλά παράλληλα επιτρέπει την διέλευση. Ως δοµή παραπέµπει στα πλαστικά, µε λωρίδες, προστατευτικά του κρέατος στους πάγκους των κρεοπωλείων, στις κουρτίνες µε χάντρες, αλλά και στις διαφηµίσεις που εναλλάσσουν τις εικόνες τους. Ως προς την εικόνα πάνω στην κουρτίνα, η καλλιτέχνις µας πληροφορεί ότι «στην πλευρά της εισόδου έχει τυπωθεί µια γνώριµη εικόνα ενός ελληνικού νησιού, παρµένη από το online αρχείο του Ε.Ο.Τ. Με µια πρώτη µατιά, θέλω ο επισκέπτης να αναγνωρίσει την τυποποιηµένη εικόνα µε την κυκλαδίτικη εκκλησία, όπως λειτουργούν οι καρτ-ποστάλ που έχουν πέσει στα χέρια του κατά την διάρκεια των διακοπών. Ο ουρανός όµως δεν είναι µπλε, ούτε η θάλασσα. Αντ’ αυτού, το γνώριµο τοπίο αποδοµείται στα 4 χρώµατα που χρησιµοποιούνται στην τυπογραφία: κυανό, µατζέντα, κίτρινο και µαύρο. Ο επισκέπτης καλείται να εισέλθει στην εικόνα... επηρεάζοντας µε αυτόν τον τρόπο την δοµή της πολυδιαφηµισµένης εικόνας. Τα πράγµατα αλλάζουν στην εσωτερική πλευρά της εγκατάστασης: το ίδιο τοπίο δεσπόζει µε τόνους του γκρι αυτήν τη φορά». Σχολιάζει η ιστορικός τέχνης Ειρήνη Γερογιάννη: «Μια διάτρητη πόρτα στο φρούριο Ευρώπη, µια πόρτα ανεπαίσθητη σαν κουρτίνα, κι όµως παρούσα. ∆ιακοσµητική αλλά και χρηστική, κρατά εκτός κάθε ανεπιθύµητο βλέµµα, ενώ επιστρέφει µια εικόνα τυποποιηµένη και αρµονική, όπως αυτή µιας καρτ-ποστάλ. Μια πόρτα στην “δηµοκρατική” Ευρώπη, στην πολύχρωµη ήπειρο της πολυπολιτισµικότητας και των διαφορών, που η Ευρώπη έχει µάθει να ανέχεται και να αφοµοιώνει».

Ειδήσεις του Συνδέσμου

Τραγουδώντας τις δύο πλευρές του Αιγαίου

Γνωστές µελωδίες και ξεχασµένες εκτελέσεις τραγουδιών από την Μικρά Ασία και από αιγαιοπελαγίτικα νησιά περιλάµβανε το πρόγραµµα της εκδήλωσης στο Μουσείο Μπενάκη

Την µουσική παράσταση «Τραγούδια από την Μικρά Ασία και τα νησιά του Αιγαίου», µε τον Νίκο Χαλδαιάκη, διοργάνωσε τον περασµένο Ιούνιο ο Σύνδεσµος Υποτρό-φων στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη. Ήταν µια περιήγηση στις µουσικές µνήµες του ελληνισµού και της λαϊκής µας παράδοσης, µε τραγούδια για την καθηµερινή ζωή, τον έρωτα, τον θάνατο, την ξενιτιά και το γλέντι. Το πρόγραµµα περιλάµβανε γνωστές µελωδίες, αλλά και παλιές ξεχασµένες εκτελέσεις, από την Κωνσταντινούπολη έως την Σµύρνη και από τα ∆ωδεκάνησα έως το Βόρειο Αιγαίο και τις Κυκλάδες.

Ο Νίκος Χαλδαιάκης διαγράφει λαµπρή πορεία στον χώρο της παραδοσιακής µουσικής

Συνοδοιπόροι στην ιδιαίτερη αυτή βραδιά, ικανοί µουσικοί της νεότερης γενιάς ―ο Σωτήρης Μαργώνης (βιολί), ο Μάριος Παπαδέας (σαντούρι/ τραγούδι), ο Ανδρέας Παππάς (κρουστά), ο Κωνσταντίνος Σιδερής (λαούτο) και ο Κωνσταντίνος Τσεκούρας (κιθάρα)― οι οποίοι φανέρωσαν την δεξιοτεχνία τους στα ταξίµια και τα οργανικά µέρη. Πρόσθετη «αξία» της εκδήλωσης ήταν η νεαρή Ασπασία Στρατηγού στο τραγούδι, η οποία ερµήνευσε µε αυθεντικότητα και δροσιά αγαπηµένους σκοπούς του Αιγαίου και των χαµένων πατρίδων. Κορύφωση της βραδιάς, τα χορευτικά αποσπάσµατα από την Μικρά Ασία («Ολµάζ», «Άιντε Ώπλες» και «Βαρύς καρσιλαµάς») και από το Αιγαίο («Πάτηµα Λήµνου», «Ξύλα» και «Ικαριώτικος»), µε ερµηνευτές την Χριστίνα Αλεξανδροπούλου, την Φυλλιώ Γιαννακού, την Νίκη Καπέλα, την Μαρία Καραγκιόζη, τον Θανάση Λάκκα, τον Χρήστο Μεγαδούκα, τον Μαρίνο Ρουµελιώτη, τον ∆ηµήτρη Σινάνογλου, την Αθηνά Τασούλα και τον Γιώργο Φούτζουλα. Με το κέφι, την δεξιοτεχνία και τα νιάτα τους, οι χορευτές ξεσήκωσαν το πολυπληθές κοινό, που τους καταχειροκρότησε. Γεννηµένος στην Αίγινα, ο Νίκος Χαλδαιάκης δεν µπορούσε να µην συµ-

Η νεαρή Ασπασία Στρατηγού ήταν η «έκπληξη» της βραδιάς

Ειδήσεις του Συνδέσμου

Τραγουδώντας τις δύο πλευρές του Αιγαίου

Παραδοσιακοί χοροί ολοκλήρωσαν το πρόγραµµα της εκδήλωσης

περιλάβει στο πρόγραµµα τραγούδια από την ιδιαίτερη πατρίδα του: το αιγινίτικο νανούρισµα «Κοιµήσου, χαϊδεµένο µου» και το παραδοσιακό «Μαύρο γεµενί». Από την Αστυπάλαια, το αργό παραδοσιακό τραγούδι σε τετράσηµο ρυθµό «Τούρνα» συνταιριάστηκε µε τον αργό σκοπό του «Σαν ποθάνω» από την Πλαγιά Πλωµαρίου της Λέσβου. Ολόκληρο το Αιγαίο αντιπροσώπευσε ο «Μπάλος Μαστίχα», ειδικότερα την Κόρωνο της Νάξου ο «Βοθροιάτικος Μπάλος», ενώ η «Γιαλίτισσα» µας µετέφερε νοερά στην πανέµορφη Αµοργό. Το δωδεκανησιακό τραγούδι «Κουκουµάς» της Σύµης καταγράφει το οµώνυµο αρχαίο έθιµο, που αναβίωναν στις 2 Μαΐου ανύπαντροι νέοι και νέες. Ωστόσο, τα τραγούδια της Μικράς Ασίας ήταν εκείνα που κυριάρχησαν στο πρόγραµµα της µουσικής βραδιάς του Συνδέσµου Υποτρόφων. Ο Νίκος Χαλδαιάκης και οι µουσικοί του παρουσίασαν σκοπούς, περισσότερο ή λιγότερο γνωστούς, από την Ανατολική Θράκη, όπως το οργανικό «Σηλυβριανό», από την περιοχή της Κάτω Παναγιάς· το σεβνταλίδικο καθιστικό τραγούδι «Τα παλαιά µου βάσανα» σε αργό τετράσηµο ρυθµό· το «Μήλο µου και µανταρίνι», παραδοσιακό τραγούδι από την Μικρά Ασία· τον «Αϊδίνικο καρσιλαµά» σε ρυθµό 9/8 από το Αϊδίνι· το «Μελαχρινό µου πρόσωπο», συρτό και µπάλο από την περιοχή της Ερυθραίας· τον ατρόµητο «Τσακιτζή» ―λαϊκό ήρωα της Ανατολίας των αρχών του 20ού αιώνα― από την Ερυθραία και τον νοµό Αϊδινίου· το τραγούδι σε 9/8 από το Ρεΐς Ντερέ, «Από τον Πουνέντη», που απαντάται και στην Ίµβρο. Την Κωνσταντινούπολη αντιπροσώπευσαν το «Μια µαύρη πέτρα του γιαλού», παραδοσιακό τραγούδι από τα Βουρλά και την Τρωάδα, και το «Έναν καιρό επήγαινα», σε συρτό ρυθµό, από την Πόλη και την περιοχή της Προποντίδας. Τελευταία και κυριότερη, η οµάδα τραγουδιών της Σµύρνης κυριάρχησε

Ο Μάριος Παπαδέας στο σαντούρι και ο Σωτήρης Μαργώνης στο βιολί

Ο Νίκος Χαλδαιάκης δέχεται τα συγχαρητήρια του προέδρου του Ιδρύµατος

Ειδήσεις του Συνδέσμου

Τραγουδώντας τις δύο πλευρές του Αιγαίου

Ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Άγγελος ∆εληβορριάς, και ο αντιπρόεδρος του Ιδρύµατος Ωνάση, Γιάννης Ιωαννίδης, µε την σύζυγό του Φίλω τίµησαν µε την παρουσία τους την εκδήλωση

στο πρόγραµµα της βραδιάς. Ακούστηκαν τα αστικά τραγούδια «Σµύρνη µε τα περίχωρα», «Μαρίτσα» και «Θάλασσα λεβεντοπνίχτρα», καθώς και το τραγούδι σε συρτό ρυθµό «Από ξένο τόπο», από την περιοχή της Σµύρνης και του Βορείου Αιγαίου (Χίος-Μυτιλήνη). Ο Νίκος Χαλδαιάκης σπούδασε Βυζαντινή Μουσική στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» υπό την διδασκαλία του Λυκούργου Αγγελόπουλου, από όπου και αποφοίτησε µε γενικό βαθµό «Άριστα». Έχει συνεργαστεί, µεταξύ άλλων, µε τον ∆ιονύση Σαββόπουλο στην θεατρική παράσταση Φάλσταφ, µε τον Κώστα Φέρρη στην µουσική παράσταση Καφέ Αµάν, µε την Μέµη Σπυράτου στην µουσικοθεατρική παράσταση Καραγκιόζης Μιούζικαλ, µε τον Λάµπρο Λιάβα στην συναυλία Μουσική στους αιώνες – ∆ύο χιλιετίες ελληνικής µουσικής και στο ετήσιο Φεστιβάλ Ελληνικής Μουσικής στην Νέα Υόρκη. Έχει παρουσία σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκποµπές, στην διοργάνωση µουσικών παραστάσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και στον κινηµατογράφο. ∆ιδάσκει το µάθηµα του Παραδοσιακού Τραγουδιού στο Κέντρο Εθνοµουσικολογίας του Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων. Έχει επίσης εκδώσει και επιµεληθεί τον προσωπικό δίσκο Φως εξ αγίων θέρους και έχει συµµετάσχει στην δισκογραφική δουλειά του Χρίστου Τσιαµούλη ∆ωδεκάορτο και στο Ρεµπέτικο Μυστήριο της Θέσιας Παναγιώτου. Υπό έκδοση βρίσκεται ο προσωπικός του δίσκος µε τραγούδια από την Αίγινα και την Μυτιλήνη.

Ο πρόεδρος του Συνδέσµου, Παναγιώτης Αλεξάκης, µε τον πρόεδρο του Ιδρύµατος, Αντώνη Παπαδηµητρίου

Ειδήσεις του Συνδέσμου

Συνέδριο του Συνδέσµου για την οικονοµική κρίση Επιστηµονικό συνέδριο µε τίτλο «Χρηµατοπιστωτική και οικονοµική κρίση: Η επιστροφή στην σταθερότητα» και µε την συµµετοχή διακεκριµένων οµιλητών προγραµµατίζει ο Σύνδεσµος Υποτρόφων για τις 21 Ιουνίου 2010. Στο συνέδριο, που θα πραγµατοποιηθεί µε την στήριξη του Ιδρύµατος Ωνάση, αναµένεται να συµµετάσχουν εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του πολιτικού κόσµου, στελέχη του δηµόσιου τοµέα και των επιχειρήσεων, διεθνών οργανισµών και οµάδων, πανεπιστηµιακοί και επιστήµονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, και βεβαίως µέλη του Συνδέσµου Υποτρόφων. Έχοντας ως υπόβαθρο τα αίτια της κρίσης, το συνέδριο επιδιώκει να δώσει έµφαση στην υφισταµένη οικονοµική κατάσταση, καθώς και να διαµορφώσει προτάσεις µε στόχο την επιστροφή σε µια σταθερή και αναπτυσσόµενη παγκόσµια οικονοµία. Θα καλύψει θέµατα πολιτικής οικονοµίας, οικονοµικής ανάπτυξης, οικονοµικής συνοχής, περιβάλλοντος, καθώς και θέµατα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και του τοµέα των επιχειρήσεων κατά τις εξής βασικές ενότητες: • • • • • • • • •

Η παγκόσµια οικονοµία σήµερα Αίτια της κρίσης και συνέπειες για τις οικονοµικές πολιτικές Παγκόσµια οικονοµική συνοχή για την οικονοµική σταθερότητα Περιβαλλοντικές πολιτικές και οι οικονοµικές συνέπειες Είναι εφικτό ένα λιγότερο προ-κυκλικό χρηµατοπιστωτικό σύστηµα; Χρηµατοπιστωτική κρίση, χρέος και κανονιστικές µεταρρυθµίσεις Χρηµατοπιστωτική κρίση και συνέπειες για την διαχείριση κινδύνου Η κατάσταση και οι προοπτικές για τις επιχειρήσεις εκτός του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Επιπρόσθετες πολιτικές και δράσεις για την διασφάλιση θετικών προοπτικών για τις επιχειρήσεις.

Οι οµιλητές είναι διακεκριµένοι πανεπιστηµιακοί καθηγητές, εµπειρογνώµονες, διοικητικά στελέχη που επελέγησαν από την Επιτροπή Προγράµµατος και κατέχουν σήµερα κορυφαίες θέσεις και παγκόσµια αναγνώριση στον τοµέα τους. Μεταξύ των οµιλητών που έχουν επιβεβαιώσει την συµµετοχή τους περιλαµβάνονται οι εξής: Douglas Diamond και George Constantinides, καθηγητές στην Σχολή ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων Booth του Πανεπιστηµίου του Σικάγου· Charles Goodhart, καθηγητής στην Οικονοµική Σχολή του Λονδίνου· Philip Arestis και Χρήστος Πιτέλης, από το Πανεπιστήµιο του Καίµπριτζ· Michael Faure, του Πανεπιστηµίου του Μάαστριχτ· Νικόλαος Βρεττός, του οµίλου Boston Consulting, και Malcolm Sawyer, του Πανεπιστηµίου του Ληντς. Επίσης, έχει προσκληθεί και θα συµµετάσχει ως οµιλητής ο ∆ιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γεώργιος Προβόπουλος. Οι οµιλίες και οι συζητήσεις του συνεδρίου θα καταγραφούν και θα εκδοθούν σε τόµο πρακτικών, ενώ τα βασικά συµπεράσµατα και οι σχετικές προτάσεις θα ανακοινωθούν σε ελληνικά και ξένα µέσα ενηµέρωσης και θα αποσταλούν στους αρµοδίους φορείς ανά τον κόσµο.

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Η Συλλογή Βελιµέζη στο αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας

Η επιβλητική είσοδος των χειµερινών ανακτόρων του περίφηµου Μουσείου Ερµιτάζ µε την αφίσα της έκθεσης της Συλλογής Βελιµέζη

Το περίφηµο Μουσείο Ερµιτάζ της Αγίας Πετρούπολης, το αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας και το επιβλητικότερο της Ευρώπης, φιλοξένησε έκθεση των µεταβυζαντινών εικόνων της Συλλογής Βελιµέζη, την οποία απέκτησε πρόσφατα το Ίδρυµα Ωνάση ύστερα από δωρεά του Αιµίλιου και του Χρήστου Φ. Μαργαρίτη. Η έκθεση, η οποία φιλοξενήθηκε στα χειµερινά ανάκτορα του Μουσείου Ερµιτάζ, πραγµατοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας, Κάρολου Παπούλια. Εγκαινιάστηκε στις 11 Σεπτεµβρίου 2009 και διήρκεσε έως τις 13 ∆εκεµβρίου 2009. Όπως σηµειώνει ο επιµελητής της συλλογής, Χρήστος Μαργαρίτης, «η Έκθεση των εικόνων Βελιµέζη στο Ερµιτάζ είναι εξαιρετικά σηµαντική για τον λόγο ότι αποτέλεσε την πρώτη παρουσίαση στην Ρωσία ελληνικής συλλογής έργων τέχνης, την µετακίνηση και εξαγωγή των οποίων το Υπουργείο Πολιτισµού επιτρέπει µε πολλή προσοχή. »Ποτέ µέχρι σήµερα, πολιτιστικά αγαθά από την Ελλάδα δεν είχαν εκτεθεί σε µουσεία ή άλλους πολιτιστικούς φορείς στην Ρωσία· πολύ περισσότερο δε, ένα ενιαίο σύνολο, όπως οι εικόνες της Συλλογής Βελιµέζη. Η έκθεσή τους στο Ερµιτάζ µπορεί να θεωρηθεί ότι εγκαινίασε µια νέα περίοδο στις πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας». Στην λαµπρή τελετή των εγκαινίων, που πραγµατοποιήθηκε στις 11 Σεπτεµβρίου 2009 στην Αγία Πετρούπολη, παρευρέθηκαν µεταξύ άλλων: ο πρέσβης της Ελλάδας στην Μόσχα, Μιχαήλ Σπινέλλης· ο µορφωτικός ακόλουθος της Πρεσβείας της Ελλάδας στην Μόσχα, καθηγητής ∆ηµήτριος Γιαλαµάς· η γενική πρόξενος της Ελλάδας στην Αγία Πετρούπολη, Αντωνία Κατζουρού· ο αντιπρόεδρος του Ιδρύµατος Ωνάση, Γιάννης Ιωαννίδης, και ο επίτιµος αντιπρόεδρος Παύλος Ιωαννίδης µε τις συζύγους

Καλαίσθητος και άρτια τεκµηριωµένος κατάλογος στα ρωσικά και στα αγγλικά συνόδευσε την έκθεση

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Η Συλλογή Βελιµέζη στο αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας

Άποψη του εκθεσιακού χώρου µε εικόνες της Συλλογής Βελιµέζη, µαζί µε αντιπροσωπευτικά ανθίβολα της Συλλογής Μακρή-Μαργαρίτη

τους· η καθηγήτρια στο Τµήµα Ιστορίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και συντάκτρια του επιστηµονικού καταλόγου της Συλλογής Βελιµέζη, Νανώ Χατζηδάκη· ο γενικός γραµµατέας για θέµατα πολιτιστικής κληρονοµιάς του Βατικανού, δρ Francesco Buranelli· από ρωσικής πλευράς, ο ηγούµενος της Μονής Αγίας Λαύρας, Αλεξάντρ Νιέφσκι, ο επίσκοπος Βίµπορκ Ναζάριος, ο διευθυντής του Μουσείου Ερµιτάζ, καθηγητής Μιχαήλ Πιοτρόφσκι, ο υπεύθυνος του τµήµατος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Συλλογών και επιµελητής του Μουσείου Ερµιτάζ, δρ Γιούρι Πιατνίτσκι, καθώς και εκπρόσωποι µουσείων και πολιτιστικών φορέων της Αγίας Πετρούπολης. Η προηγούµενη παρουσίαση της συλλογής πραγµατοποιήθηκε τον Νοέµβριο του 2008 από το Ίδρυµα Ωνάση, µε την συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη και της Συλλογής Ανθιβόλων Μακρή-Μαργαρίτη, στο Κέντρο Τεχνών της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Ο Αντώνης Παπαδηµητρίου και ο διευθυντής του Μουσείου, Μιχαήλ Πιοτρόφσκι, κόβουν την κορδέλα των εγκαινίων

«Τα ταξίδια της Συλλογής Βελιµέζη ζωντανεύουν τους ποικίλους τόπους όπου ο ελληνισµός σε όλες τις µορφές του ήταν παρών», ανέφερε στον πρόλογό του ο πρόεδρος του Ιδρύµατος, Αντώνης Παπαδηµητρίου. «Τόπους συναισθηµατικά φορτισµένους για εµάς, αλλά και τόπους για τους οποίους αισθανόµαστε υπερήφανοι. Αντίθετα από τον Οδυσσέα, τα ταξίδια της Συλλογής Βελιµέζη σηµάδεψαν µέρη, όπου η ελληνική κουλτούρα και ο ελληνικός πολιτισµός έχουν καταλήξει να µείνουν ως βάση της κοινής πολιτιστικής κληρονοµιάς της ανθρωπότητας. »Κάποιος µπορεί να αναρωτηθεί γιατί µιλάµε για την ελληνική πολιτιστική κληρονοµιά σε σχέση µε µία συλλογή µεταβυζαντινών εικόνων. Αυτό συµβαίνει γιατί οι εικόνες αυτές φέρουν µέσα τους σηµάδια και κοινά στοιχεία που επιβιώνουν διαχρονικά µέχρι σήµερα. Έχουν άµεση σχέση µε την Αρχαία Ελλάδα, όπως παρουσιάζεται µέσα από τις µινωικές τοιχο-

Το «κόσµηµα» της Συλλογής Βελιµέζη, Το Πάθος του Χριστού - Πιετά µε αγγέλους, του ∆οµήνικου Θεοτοκόπουλου

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Η Συλλογή Βελιµέζη στο αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας

Στιγµιότυπο από την συνέντευξη Τύπου στην Αγία Πετρούπολη

γραφίες, µε τις τοιχογραφίες της Βεργίνας και της Ποµπηίας, τα ρωµαϊκά µωσαϊκά και τα πορτραίτα Φαγιούµ, τις εικόνες της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά κ.λπ. Ενσωµατώνουν επίσης µια βαθιά πνευµατική διαδροµή, που άρχισε από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους, συνεχίστηκε µε τον Πλάτωνα, τους στωικούς και συνεχίζεται µέχρι τις ηµέρες µας. »Αυτή η κληρονοµιά είναι επίσης µέρος της κληρονοµιάς του ρωσικού λαού, που έχει τόσο στενούς δεσµούς µε τους Έλληνες, όχι µόνο µέσω του Βυζαντίου και όχι µόνο µέσα από την κοινή ορθόδοξη πίστη µας, αλλά και µέσα από κοινούς αγώνες και ιδέες στην διάρκεια των αιώνων. »Υπάρχει, προφανώς, µια οικουµενικότητα, που είναι τόσο διαχρονική όσο και πνευµατική. Στην δική µου αντίληψη είναι αναγκαίο να επαναλαµβάνω µε κάθε ευκαιρία ότι πολιτισµός και τέχνη απορρέουν από τις συνεχείς συναντήσεις των λαών. Οι διαφορές τους δεν διαχωρίζουν, αλλά δικαιολογούν τον υποσυνείδητα κοινό τους λόγο», κατέληξε ο Αντώνης Παπαδηµητρίου. Όπως σηµειώνει στον πρόλογο του καταλόγου της έκθεσης ο διευθυντής του Μουσείου Ερµιτάζ, Μιχαήλ Πιοτρόφσκι, «µετά την Πτώση της Κωνσταντινούπολης η Κρήτη αναδύθηκε ως το κέντρο µιας εξαιρετικά δραστήριας καλλιτεχνικής παραγωγής. Κοιτίδα της ξεχωριστής µεταβυζαντινής παράδοσης, η οποία συνδύαζε τα καλλιτεχνικά επιτεύγµατα της Ανατολής και της ∆ύσης, η Κρήτη γέννησε τον µεγαλοφυή Ελ Γκρέκο. Η Κρητική Σχολή εικονογραφίας παρουσιάζει αναλογίες µε την ιταλική ζωγραφική της πρώιµης Αναγέννησης, ενώ διακρίνονται επίσης οµοιότητες µε την νέα φάση της ρωσικής ζωγραφικής, κύριος εκπρόσωπος της οποίας είναι η Σχολή Στρογκανώφ». «Οι κρητικές εικόνες έχαιραν ιδιαίτερης εκτίµησης στην Ρωσία», συνεχίζει ο διευθυντής του Μουσείου. «Έφθασαν στην χώρα ως εκκλησια-

Εικόνες της Θεοτόκου και ο Άγιος Νικόλαος του Εµµανουήλ Τζάνε (1683)

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Η Συλλογή Βελιµέζη στο αρχαιότερο µουσείο της Ρωσίας στικοί θησαυροί ή πολύτιµα δώρα και δόθηκε µεγάλη σηµασία στην διαφύλαξή τους. Στην Ρωσία δηµιουργήθηκαν σπουδαίες συλλογές κρητικών εικόνων. Οι µελέτες Ρώσων βυζαντινολόγων αναγνώρισαν στην κρητική εικόνα µια ξεχωριστή θέση στην παγκόσµια πολιτιστική ιστορία. Με τον τρόπο αυτόν προστέθηκε ένας ακόµη κρίκος στην αλυσίδα που ενώνει την Ρωσία και το Βυζάντιο, ενώ ενισχύθηκε η εγγύτητα µεταξύ των ορθόδοξων χριστιανικών αισθητικών παραδόσεων. »Η παρούσα έκθεση ενισχύει την εγγύτητα αυτή, προσθέτοντας νέες λεπτοµέρειες στις παραδοσιακές επαφές µεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας. Στο Ερµιτάζ, οι µεταβυζαντινές εικόνες συνοµιλούν µε την αρχαία ελληνική κεραµική από τις ελληνικές αποικίες του Ευξείνου Πόντου», καταλήγει ο Μιχαήλ Πιοτρόφσκι. Σύµφωνα µε την παρουσίαση της Νανώς Χατζηδάκη στον κατάλογο της έκθεσης, οι εικόνες της Συλλογής Βελιµέζη προέρχονται, στην πλειονότητά τους, από Κρητικούς ζωγράφους οι οποίοι εργάστηκαν στην Κρήτη ή στα νησιά του Ιονίου µετά το 1644. Οι παλαιότερες χρονολογούνται από το δεύτερο µισό του 15ου αιώνα και προέρχονται από κρητικά εργαστήρια. Από αυτές ξεχωρίζουν η Παναγία Οδηγήτρια, η Παναγία Γλυκοφιλούσα (τέχνη Ανδρέα Ρίτζου), η Κυριακή της Ορθοδοξίας (περ. 1500) χάρις στην ασυνήθιστη θεµατολογία της, καθώς και οι Είκοσι τέσσερεις Οίκοι του Ακάθιστου Ύµνου των αρχών του 16ου αιώνα. Εµφανείς είναι οι δυτικές επιρροές στην Προσκύνηση των Μάγων, που αποδίδεται στο εργαστήριο του Άγγελου Πιτζαµάνου. Στην οµάδα των κρητικών εικόνων του 16ου αιώνα περιλαµβάνεται και το «κόσµηµα» της Συλλογής, το Πάθος του Χριστού – Πιετά µε Αγγέλους. Στην εικόνα αυτή εκφράζονται δυναµικά, για πρώτη φορά πριν από την αναχώρησή του από την Κρήτη το 1567, τα µοναδικά χαρακτηριστικά του προσωπικού ύφους του Θεοτοκόπουλου. Η εικονογραφία του 17ου αιώνα αντιπροσωπεύεται από τρία σηµαντικά έργα του Εµµανουήλ Τζάνε (Πιετά, 1657· Άγιος Νικόλαος, 1683· Το Θαύµα της Αγίας Ζώνης, β΄ µισό 17ου αι.). Συνεχιστές της κρητικής παράδοσης στα Ιόνια Νησιά ζωγράφισαν, µεταξύ άλλων, την Αγία Αικατερίνη και τον Άγιο ∆ηµήτριο έφιππο. Έντονες ιταλικές επιρροές, χάρις στην χρήση δυτικότροπων χαρακτικών ως πρωτοτύπων, είναι φανερές στην Αποκαθήλωση και τον Αποκεφαλισµό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, που

αποδίδεται σε εργαστήριο της Ζακύνθου. «Ανάµεσα στις εικόνες του 18ου αιώνα ξεχωρίζουν εκείνες που αποδίδονται στον Κωνσταντίνο Κονταρίνη και τον Νικόλαο Καλλέργη», επισηµαίνει η Νανώ Χατζηδάκη. «Η τέχνη των Επτανήσιων ζωγράφων, η οποία δίνει συχνά έµφαση στις διακοσµητικές λεπτοµέρειες και τα ζωηρά χρώµατα, αντιπροσωπεύεται από την Προσκύνηση των Μάγων, τον Αποκεφαλισµό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, την Κοίµηση της Θεοτόκου και τον Επιτάφιο Θρήνο». Ο κατάλογος της έκθεσης στην Αγία Πετρούπολη εκδόθηκε στην ρωσική και την αγγλική γλώσσα µε αναλυτικά επιστηµονικά κείµενα βυζαντινολόγων. Ταυτόχρονα, µεταφράστηκε και εκτυπώθηκε στην ρωσική γλώσσα ο επιστηµονικός κατάλογος της καθηγήτριας Νανώς Χατζηδάκη για τις εικόνες της Συλλογής Βελιµέζη, µε τίτλο Εικόνες της Συλλογής Βελιµέζη (Aθήνα, 1997), ο οποίος κυκλοφορεί ήδη στην αγγλική, την ελληνική, την ισπανική και την γερµανική γλώσσα. Η πρώτη παρουσίαση της Συλλογής Βελιµέζη στην Ρωσία, σε συνδυασµό µε το επιτυχηµένο «Πρόγραµµα Εργασιών» των συγκεκριµένων εικόνων, το οποίο χρονολογείται από το 1991, θα αποτελέσει µια σηµαντική ευκαιρία προβολής του ελληνικού πνεύµατος και του ελληνικού πολιτισµού.

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Επτακόσια εκατοµµύρια άνθρωποι, αριθµός ίσος µε τον πληθυσµό ολόκληρης της Αφρικής, θα ήθελε να εγκαταλείψει την χώρα του και να εγκατασταθεί σε κάποια χώρα της ∆ύσης. Περισσότερο επιθυµητός προορισµός, οι Η.Π.Α. Αυτό είναι ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία που ανακοινώθηκαν κατά την διάρκεια του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών, το οποίο διοργανώθηκε στις 2 και 3 Νοεµβρίου 2009 από το Ίδρυµα Ωνάση, στο πλαίσιο του 3ου Παγκόσµιου Φόρουµ για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη. Το θέµα των εργασιών του Φόρουµ, στο οποίο συµµετείχαν εκπρόσωποι 250 διεθνών οργανώσεων µεταναστών, αναπτυξιακών και εργατικών οργανώσεων, µέλη της διασποράς, πανεπιστηµιακοί και στελέχη ιδιωτικών φορέων, ήταν: «Η ένταξη µεταναστευτικών πολιτικών σε στρατηγικές ανάπτυξης προς όφελος όλων». Από την πλευρά της Ελλάδας, έλαβαν µέρος 30 εκπρόσωποι ανάλογων οργανώσεων. Επιπλέον, θέση παρατηρητών είχαν περισσότεροι από 50 εκπρόσωποι οργανώσεων των Ηνωµένων Εθνών και άλλων διεθνών οργανισµών, µε σκοπό να µεταφέρουν τα συµπεράσµατα και τις προτάσεις της Κοινωνίας των Πολιτών στους θεσµούς που εκπροσωπούσαν. Την εναρκτήρια τελετή τίµησε µε την παρουσία του ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Παρέστησαν και µίλησαν ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Σπύρος Βούγιας, ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος και ο βουλευτής Επικρατείας Βασίλης Μουλόπουλος. Ο πρόεδρος του Ιδρύµατος Ωνάση, Αντώνης Παπαδηµητρίου, αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους το Ίδρυµα αποδέχθηκε την πρόκληση της διοργάνωσης του σπουδαίου αυτού διεθνούς φόρουµ, επισηµαίνοντας ότι ο ίδιος ο Αριστοτέλης Ωνάσης ξεκίνησε ως µετανάστης στην Αργεντινή, για να αναδειχθεί τελικά σε έναν από τους σηµαντικότερους επιχειρηµατίες όλων των εποχών. Ο καταξιωµένος σκηνοθέτης

O πρόεδρος του Ιδρύµατος, Αντώνης Παπαδηµητρίου, κατά την διάρκεια της οµιλίας του στην έναρξη του συνεδρίου Κάτω: Η γραµµατέας του ∆.Σ. του Ιδρύµατος,

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Κώστας Γαβράς, προεδρεύων του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών, µίλησε για τα προσωπικά του βιώµατα ως µετανάστης, αλλά και για την δυνατότητα των µεταναστών να συµβάλουν στην ανάπτυξη των χωρών που τους υποδέχονται. Η γραµµατέας του ∆ιοικητικού Συµβουλίου του Ιδρύµατος και επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του Φόρουµ, Μαριάννα Μόσχου, αναφέρθηκε στο απαιτητικό έργο συντονισµού του συνεδρίου µέσα από διαφανείς διαδικασίες, στην πολύπλοκη διαδικασία επιλογής των συνέδρων, καθώς και στις προκλήσεις που συνάντησε η Οργανωτική Επιτροπή σε όλα τα στάδια της διοργάνωσης. Κάλεσε επίσης τους εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών να συζητήσουν µε βάση απτά παραδείγµατα και βέλτιστες πρακτικές, αλλά και να καταλήξουν σε συγκεκριµένες προτάσεις, οι οποίες θα µπορούν να ληφθούν υπόψη από τις κυβερνήσεις κατά την χάραξη των µεταναστευτικών πολιτικών τους. «Οι µακροπρόθεσµες επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στο µεταναστευτικό ρεύµα δεν είναι σαφείς», είπε η Μαριάννα Μόσχου, «αλλά µπορούµε να είµαστε βέβαιοι ότι η οικονοµική ανάκαµψη, όταν θα έλθει, θα φέρει αύξηση της ζήτησης για εργασία µεταναστών. Γι’ αυτό οι κυβερνήσεις θα πρέπει να σχεδιάσουν τρόπους αντιµετώπισης της ζήτησης αυτής όσο υπάρχει ακόµη χρόνος. Η Κοινωνία των Πολιτών και ο ιδιωτικός τοµέας µαζί µπορούν να συνεργαστούν µε τις κυβερνήσεις από

τώρα. Επίσης, οι κυβερνήσεις των χωρών προέλευσης και των χωρών υποδοχής µπορούν να ξεκινήσουν από τώρα την αντίστοιχη συνεργασία τους». Μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής ήταν ο πρέσβης Γιώργος Γεννηµατάς, ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών Ιωάννης Μεταξάς, η υπότροφος Αντιγόνη Λυµπεράκη, καθηγήτρια στο Τµήµα Οικονοµικών και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστηµίου, η Άννα Τριανταφυλλίδου, επίκουρη καθηγήτρια στο ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης και ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ, η υπότροφος Ρουµπίνη Γρώπα, λέκτορας στο Τµήµα ∆ιεθνών Σχέσεων στο ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης και ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ, η οικονοµολόγος Ευγενία Χριστοδουλάκου και η γράφουσα. Η Οργανωτική Επιτροπή συνεργάστηκε µε την ∆ιεθνή Συµβουλευτική Επιτροπή, στην οποία συµµετείχαν 21 διακεκριµένα στελέχη οργανώσεων που ασχολούνται µε ζητήµατα µετανάστευσης και ανάπτυξης από δεκατρείς χώρες και η οποία ήταν υπεύθυνη για την επιλογή των συνέδρων µέσα από χίλιες και πλέον αιτήσεις από όλον τον κόσµο. Τις διαστάσεις του κρίσιµου ζητήµατος της µετανάστευσης ανέδειξε η τελευταία σχετική έρευνα που πραγµατοποίησε το Ινστιτούτο Gallup σε δείγµα περίπου 260 χιλιάδων ανθρώπων σε 135 χώρες. Τα αποτελέσµατα της έρευνας παρουσίασαν στο πλαίσιο του Φόρουµ ο Jim Clifton, πρόεδρος της Gallup Inc., και η Neli Esipova, υπεύθυνη της έρευνας και διευθύντρια του Gallup

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Άποψη από συνεδρίαση στρογγυλής τραπέζης

World Poll. Σύµφωνα µε την έρευνα αυτήν, περίπου το 16% των ερωτηθέντων, δηλαδή σχεδόν 700 εκατοµµύρια ενήλικα άτοµα σε όλον τον κόσµο, θα επιθυµούσαν να µετακινηθούν προς µια ξένη χώρα για µόνιµη εγκατάσταση. Το 24% των ερωτηθέντων θα ήθελαν να εγκατασταθούν στις Η.Π.Α., ενώ από τις ευρωπαϊκές χώρες, τις πρώτες θέσεις στην λίστα των επιθυµητών προορισµών καταλαµβάνουν η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερµανία. Συνολικά, περίπου 210 εκατοµµύρια άνθρωποι θα ήθελαν να µετακινηθούν προς µια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην τελετή έναρξης µίλησε επίσης ο ∆ηµήτρης Παπαδηµητρίου, πρόεδρος του δεθνούς Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής (Migration Policy Institute/M.P.I.), µε έδρα την Ουάσινγκτον, ο οποίος χαρακτήρισε το σύγχρονο φαινόµενο της µετανάστευσης υποπροϊόν της παγκοσµιοποίησης και επεσήµανε ότι, παρά την παγκόσµια οικονοµική ύφεση, οι µεταναστευτικές τάσεις παραµένουν σταθερές. Προέβλεψε δε ότι, παρά την ύφεση, η οικονοµική σηµασία της µετανάστευσης θα αυξηθεί ακόµη περισσότερο κατά τις προσεχείς δύο δεκαετίες, τόσο για τις χώρες προέλευσης όσο και για τις χώρες προορισµού των µεταναστών. «Η σωστή διαχείριση του µεταναστευτικού ρεύµατος αποτελεί πρόκληση και ταυτόχρονα ευκαιρία», τόνισε ο ∆ηµήτρης Παπαδηµητρίου, «ενώ η υπεύθυνη µετανα-

Ο Κ. Γαβράς έδωσε συνέντευξη Τύπου µαζί µε τον Peter Sutherland, ειδικό εκπρόσωπο του Ο.Η.Ε. σε θέµατα διεθνούς µετανάστευσης και ανάπτυξης, τον γ.γ. του Ο.Η.Ε. Ban Ki-moon και την υφυπουργό Θεοδώρα Τζάκρη

στευτική και ενταξιακή πολιτική απαιτεί πολύ µεγαλύτερη συνεργασία φορέων σε όλα τα επίπεδα από ό,τι συµβαίνει σήµερα. Οι πλούσιες χώρες δεν µπορούν απλώς να προτρέπουν τους ανθρώπους να µείνουν στις χώρες τους, χωρίς να αναλάβουν το µακροπρόθεσµο και δαπανηρό έργο της βελτίωσης των συνθηκών ζωής στις χώρες εκείνες». Στην συνέχεια, οι σύνεδροι µοιράστηκαν σε συνεδριάσεις στρογγυλής τραπέζης προκειµένου να εξετάσουν τα επιµέρους θέµατα της συνάντησης: «Πώς να εξασφαλίσουµε ότι η κοµβική σχέση µετανάστευσης-ανάπτυξης θα συνδράµει στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας», «Ένταξη, επανένταξη και κινητικότητα των µεταναστών», «Πολιτική και θεσµική συνοχή και συνεργασίες», «Κτίζοντας συµµαχίες: Συνδέοντας τον ιδιωτικό τοµέα µε άλλους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών», «Το µέλλον του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών». Ξεχωριστή σηµασία για την όλη διοργάνωση είχε η συνάντηση των εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών µε εκπροσώπους κυβερνήσεων (Interface), αποτέλεσµα σκληρής και τελικά επιτυχηµένης διαπραγµάτευσης της επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής, Μαριάννας Μόσχου, στο πλαίσιο διεθνών συναντήσεων που είχαν προηγηθεί. Το Φόρουµ της Αθήνας έφερε για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι διαλόγου τις δύο πλευρές, σε

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

(από αριστερά) Η Milena Novy-Marx του Ιδρύµατος MacArthur, βασικού χορηγού του (από αριστερά) Η Neli Esipova, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Gallup, ο ∆. Παπαδηµητρίου, Φόρουµ, και ο πρόεδρος του Ιδρύµατος MacArthur, Bob Gallucci, µε τον Αντώνη Παπα- ο Jim Clifton, πρόεδρος του Ινστιτούτου Gallup, και ο Κ. Γαβράς δηµητρίου και τον Γιάννη Ιωαννίδη

παράλληλες άτυπες συναντήσεις. Οι επιλεγµένοι εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών είχαν την ευκαιρία να ενηµερώσουν τους κυβερνητικούς φορείς για τα αποτελέσµατα των συζητήσεων που είχαν διεξαχθεί στις συνεδριάσεις στρογγυλής τραπέζης του C.S.D., να µεταφέρουν ανησυχίες και να προτείνουν πιθανές λύσεις. Στον διάλογο αυτόν παρευρέθηκαν εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της Ολλανδίας, της Ελβετίας, της Βρετανίας, του Μεξικού, της Αργεντινής, της Ουγγαρίας, του Βελγίου, της Κολοµβίας, της Φινλανδίας, της Νορβηγίας, της Βραζιλίας, της Αιθιοπίας, της Γαλλίας, της Σρι Λάνκα, της Αυστραλίας, της Σουηδίας, της Κένυας και της Ταϊλάνδης. Σηµαντικά οικονοµικά στοιχεία για τα εµβάσµατα των µεταναστών, θέµα που δεσπόζει στις συζητήσεις περί της συµβολής της µετανάστευσης στην ανάπτυξη, παρουσίασε στην τελετή λήξης του Φόρουµ ο δρ Dilip Ratha, επικεφαλής οικονοµολόγος στο Τµήµα Μετανάστευσης και Εµβασµάτων της Παγκόσµιας Τράπεζας. Ο δρ Ratha, ο οποίος ήταν και µέλος της ∆ιεθνούς Συµβουλευτικής Επιτροπής, σε οµιλία του στην ολοµέλεια ανέφερε ότι, µε βάση τα µηνιαία και τριµηνιαία στοιχεία που δηµοσιεύτηκαν από ορισµένες κεντρικές τράπεζες, καθώς και σύµφωνα µε την έκθεση της Παγκόσµιας Τράπεζας για την διεθνή οικονοµία, η ροή των εµβασµάτων προς τις αναπτυσσόµενες χώρες εκτιµάται ότι, το 2009, θα µειωθεί στα 317 δισ. δολάρια.

Σύµφωνα µε την έκθεση της Παγκόσµιας Τράπεζας, αν και το µεταναστευτικό ρεύµα έχει ελαττωθεί, οι ήδη υπάρχοντες µετανάστες δεν επιστρέφουν στην πατρίδα τους, παρόλο που η αγορά εργασίας είναι εξασθενηµένη σε πολλές από τις χώρες προορισµού. Προβλέπεται ότι θα υπάρξει αύξηση της ροής µετανάστευσης και εµβασµάτων το 2010 και το 2011, αν και, κατά πάσαν πιθανότητα, η ροή αυτή θα είναι επιφανειακή. «Σε όλες τις περιοχές του κόσµου», τονίζει η έκθεση, «η ροή εµβασµάτων αναµένεται να αντιµετωπίσει τρεις αρνητικούς παράγοντες που θα οδηγήσουν στην µείωση: µια οικονοµική ανάκαµψη χωρίς θέσεις εργασίας, τους αυστηρότερους ελέγχους µετανάστευσης και τις µετακινήσεις απρόβλεπτων ποσοστών συναλλάγµατος. Παρά τους κινδύνους αυτούς, τα εµβάσµατα αναµένεται να παραµείνουν πιο ελαστικά από την ροή ιδιωτικών κεφαλαίων και θα αποκτήσουν πολύ µεγαλύτερη σηµασία ως πηγή εξωτερικής χρηµατοδότησης σε πολλές αναπτυσσόµενες χώρες». Σηµαντική στιγµή της διοργάνωσης υπήρξε επίσης η παρουσίαση της Έκθεσης για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη 2009 (δηλαδή για τα δεδοµένα του προσδόκιµου ζωής, της µόρφωσης και της ποιότητας ζωής) του Αναπτυξιακού Προγράµµατος των Ηνωµένων Εθνών από την διευθύντρια του αρµόδιου φορέα, Jeni Klugman. Στην οµιλία της, επεσήµανε ότι δεν υπάρχει «τυπικό προφίλ µετανά-

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Στην πρόεδρο του Ιδρύµατος Bancomer, η Μαριάννα Μόσχου προσέφερε ως αναµνηστι- Με ένα γλυπτό ―ορειχάλκινη ελιά― ευχαρίστησαν τον προεδρεύοντα Κώστα Γαβρά το κό ένα έργο τέχνης της Αιµιλίας Παπαφιλίππου Ίδρυµα Ωνάση και η Οργανωτική Επιτροπή του Φόρουµ

στη», αφού εργάτες, νοσηλευτές, πολιτικοί πρόσφυγες, χτίστες, πανεπιστηµιακοί και προγραµµατιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών υπάγονται όλοι στους σχεδόν ένα δισεκατοµµύριο ανθρώπους οι οποίοι µετακινούνται είτε στο εσωτερικό της χώρας τους είτε στο εξωτερικό. Η ποικίλη σύνθεση αυτής της ανθρώπινης οµάδας και οι κανόνες που διέπουν την µετακίνησή της καθιστούν την ανθρώπινη κινητικότητα ένα από τα πιο περίπλοκα ζητήµατα που αντιµετωπίζει ο κόσµος σήµερα, ιδιαίτερα εν µέσω της οικονοµικής κρίσης, σηµείωσε χαρακτηριστικά η Jeni Klugman. Στην τελετή λήξης παρευρέθηκαν και µίλησαν η Θεοδώρα Τζάκρη, υφυπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής ∆ιακυβέρνησης και Πρόεδρος του 3ου Παγκόσµιου Φόρουµ για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη, καθώς και ο Peter Sutherland, ειδικός εκπρόσωπος των Ηνωµένων Εθνών σε θέµατα διεθνούς µετανάστευσης και ανάπτυξης, ο οποίος αναφέρθηκε στην ιστορία και τις µελλοντικές προοπτικές του Φόρουµ και ευχαρίστησε το Ίδρυµα Ωνάση για την άρτια διοργάνωση. «Είµαι ευγνώµων στον Αντώνη Παπαδηµητρίου», είπε ο Peter Sutherland, «γιατί είχε την διορατικότητα να αναλάβει το τεράστιο έργο της διοργάνωσης του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την Μαριάννα Μόσχου για την αποφασιστικότητά της να προσδώσει αληθινό νόηµα και στόχο στο C.S.D. [Civil Society Days],

ανεβάζοντας την διοργάνωση σε νέο επίπεδο. Πιστεύω πως ο Αριστοτέλης Ωνάσης θα ήταν δικαίως πολύ περήφανος για όλα όσα πετύχατε». Τέλος, στο πλαίσιο της τελετής λήξης, η Μαριάννα Μόσχου παρέδωσε την προεδρία του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών στην πρόεδρο του Ιδρύµατος Bancomer, Marianna Torres Blair, που θα διοργανώσει τον Νοέµβριο του 2010 το Φόρουµ στο Πουέρτο Βαγιάρτα του Μεξικού. Το αναµνηστικό που έλαβε η Μεξικανή εκπρόσωπος ήταν ένα σχέδιο σε µάρµαρο, το οποίο φιλοτέχνησε ειδικά για την περίσταση η υπότροφος εικαστικός Αιµιλία Παπαφιλίππου. Το διήµερο των γόνιµων συζητήσεων και της ανταλλαγής εµπειριών µεταξύ των εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών οδήγησε σε µια σειρά από συγκεκριµένα συµπεράσµατα και προτάσεις ως προς την σχέση ανάµεσα στην µετανάστευση και την ανάπτυξη, τις συνέπειες της οικονοµικής κρίσης, την κυκλική µετανάστευση, την ανάγκη για συνοχή πολιτικών και εµπειρικών ευρηµάτων, την οικοδόµηση συµµαχιών µεταξύ του ιδιωτικού τοµέα και άλλων φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και το µέλλον του Φόρουµ (βλ. www.gfmd2009. org/defaultgr.aspx). Τα συµπεράσµατα αυτά παρουσιάστηκαν από τους γενικούς εισηγητές του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Το Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Η γραµµατέας του ∆.Σ. του Ιδρύµατος, Μαριάννα Μόσχου, ήταν η επικεφαλής της Οργα- Ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Σπύρος Βούγιας, εκπροσώπησε την ελληνική νωτικής Επιτροπής του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών κυβέρνηση κατά την εναρκτήρια τελετή του Φόρουµ

στις 4 Νοεµβρίου 2009 στους εκπροσώπους των κυβερνήσεων, οι οποίοι συναντήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στο πλαίσιο του Παγκόσµιου Φόρουµ για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη, που διοργάνωσε το ελληνικό Υπουργείο Εσωτερικών. Επιπλέον, η σχετική έκθεση επιδόθηκε προσωπικά στον Γενικό Γραµµατέα του Ο.Η.Ε. Ban Ki-moon από τον προεδρεύοντα του C.S.D. Κώστα Γαβρά.

Γραφείο Εργασίας (Business Centre) µε υπολογιστές και πρόσβαση στο διαδίκτυο δηµιουργήθηκε για την εξυπηρέτηση των συνέδρων κατά την διάρκεια του Φόρουµ

Στο περιθώριο των εργασιών, διοργανώθηκαν ξενάγηση και δεξίωση στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Νέο ∆ιεθνές Βραβείο Ωνάση «Εστία» για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη

Ο Αντώνης Παπαδηµητρίου και η Μαριάννα Μόσχου επέδωσαν το βραβείο «Έστία» στον πρόεδρο της οργάνωσης Γιατροί του Κόσµου, Νικήτα Κανάκη

Κορυφαία στιγµή της τελετής λήξης του Φόρουµ αποτέλεσε η απονοµή του ∆ιεθνούς Βραβείου Ωνάση «Εστία» για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη στην ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί του Κόσµου, για την πρωτοβουλία της «Ανοιχτό Πολυϊατρείο». Την Εστία, αρχαία θεά της εστίας, της οικιακής ζωής και της οικογένειας, επέλεξε το Ίδρυµα Ωνάση ως «πρέσβειρα» του νέου βραβείου που θέσπισε φέτος, θέλοντας να συµβολίσει το νέο σπίτι και την νέα ζωή που κτίζουν οι µετανάστες στις χώρες υποδοχής τους, καθώς και την ενσωµάτωσή τους σε αυτές. Η διεθνής αυτή διάκριση συνοδεύεται από χρηµατικό ποσό ύψους πενήντα χιλιάδων ευρώ και έχει στόχο την επιβράβευση µιας αξιόλογης κοινωνικής και πρωτοποριακής πρωτοβουλίας κοινωνικής ένταξης µεταναστών και ανθρώπινης ανάπτυξης. Το Ίδρυµα Ωνάση, θέλοντας να υπογραµµίσει ότι θα συνεχίσει και τα επόµενα χρόνια να παρακολουθεί µε ενδιαφέρον τον διάλογο γύρω από τα ζητήµατα µετανάστευσης και ανάπτυξης, καθιέρωσε το εν λόγω βραβείο για µία τριετία. Η διάκριση θα απονεµηθεί σε συνάρτηση µε τις δύο επόµενες διοργανώσεις του Παγκόσµιου Φόρουµ για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη: ειδικότερα, στο Μεξικό το 2010, σε οργάνωση της Λατινικής Αµερικής, και στην Μαδρίτη το 2011, σε οργάνωση που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη. Το πρόγραµµα των Γιατρών του Κόσµου επελέγη µεταξύ είκοσι επτά ανθρωπιστικών και µη κυβερνητικών οργανώσεων από όλη την Ελλάδα. Οι υποψηφιότητες αξιολογήθηκαν από την εξαµελή Επιτροπή Απονοµής του Βραβείου «Εστία», η οποία αποτελείτο από Έλληνες και ξένους ακαδηµαϊκούς, καθώς και µέλη της Κοινωνίας των Πολιτών, µε πρόεδρο (χωρίς

Η Οργανωτική Επιτροπή σε στιγµιότυπο από την τελετή λήξης

(από αριστερά) Ο ∆. Παπαδηµητρίου, ο Κ. Γαβράς και ο P. Sutherland

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Νέο ∆ιεθνές Βραβείο Ωνάση «Εστία» για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη

Εκπρόσωποι µεταναστευτικών οργανώσεων από όλον τον κόσµο είχαν την ευκαιρία να µοιραστούν τις εµπειρίες τους

ψήφο) την γραµµατέα του ∆.Σ. του Ιδρύµατος Ωνάση, Μαριάννα Μόσχου. Στην συνέχεια, οι πέντε επικρατέστερες συµµετοχές βαθµολογήθηκαν από είκοσι µέλη της ∆ιεθνούς Συµβουλευτικής Επιτροπής του Φόρουµ της Κοινωνίας των Πολιτών 2009. Η πρόεδρος της Επιτροπής Απονοµής του Βραβείου, Μαριάννα Μόσχου, δήλωσε σχετικά: «Είχαµε πολύ αξιόλογες συµµετοχές και το έργο της βαθµολόγησης ήταν πράγµατι δύσκολο. Μας τιµά που ενισχύουµε την αποτελεσµατικότητα ανθρωπιστικών πρωτοβουλιών, οι οποίες φέτος προήλθαν από την Ελλάδα, του χρόνου θα προέρχονται από την Λατινική Αµερική και το 2011 από την Ευρώπη». «Είµαστε ευτυχείς που το φετινό βραβείο απονέµεται σε µια οργάνωση διεθνούς αναγνωρισιµότητας, αλλά και περήφανοι που µε το βραβείο ‘‘Εστία’’ θα µπορέσουµε να συµβάλουµε στην περαιτέρω ανάπτυξη του πολύτιµου έργου της», επεσήµανε κατά την τελετή απονοµής ο πρόεδρος του Ιδρύµατος Ωνάση, Αντώνης Παπαδηµητρίου. Το πρόγραµµα «Ανοιχτό Πολυϊατρείο» των Γιατρών του Κόσµου προσφέρει δωρεάν ιατρική και φαρµακευτική περίθαλψη, καθώς και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, σε οµάδες µεταναστών µε περιορισµένη ή µηδενική πρόσβαση στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Το δυναµικό της οργάνωσης Γιατροί του Κόσµου απαρτίζεται από εθελοντές ειδικευµένους ιατρούς, νοσοκόµους, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, Έλληνες και αλλοδαπούς, µε την βοήθεια των οποίων, τα τελευταία δώδεκα χρόνια, έχουν λάβει ιατροφαρµακευτική περίθαλψη περισσότεροι από 150.000 ασθενείς µετανάστες από αφρικανικές χώρες, το Ιράκ, το Μπανγκλαντές, το Ιράν, την Βουλγαρία, την Πολωνία, την Ουκρανία και την Αλβανία στις πολυκλινικές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και των Χανίων. Με αυτή την πρωτοβουλία του, το Ίδρυµα Ωνάση επιβεβαιώνει το αµείωτο ενδιαφέρον και την ισχυρή δέσµευσή του στην ζωτικής σηµασίας κοινωνική πρόκληση που αφορά την µετανάστευση.

Εκδήλωση

Συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων προς τιµήν του Ιδρύµατος Ωνάση

Η Ορχήστρα των Χρωµάτων, θέλοντας να τιµήσει το Κοινωφελές Ίδρυµα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης για την πολύτιµη υποστήριξη που της προσφέρει εδώ και πολλά χρόνια, διοργάνωσε στις 25 Οκτωβρίου 2009 ένα γκαλά όπερας, µε την συµµετοχή υπότροφων καλλιτεχνών, στην Αίθουσα ∆ηµήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Η συναυλία περιλάµβανε άριες και ντουέτα του Gioacchino Rossini. Συµµετείχαν οι υπότροφοι λυρικοί τραγουδιστές Ειρήνη Καράγιαννη, Μίνα Πολυχρόνου, Τάσος Αποστόλου και Βασίλης Καβάγιας, ενώ την Ορχήστρα διηύθυνε ο µόνιµος µαέστρος της και υπότροφος του Ιδρύµατος, Μίλτος Λογιάδης. Τραγούδησαν, ακόµη, η Μαρίτα Παπαρίζου και ο Νίκος Σπανός. Μέλη της Ορχήστρας των Χρωµάτων είναι και οι υπότροφοι Ηλίας Σδούκος (βιόλα) και Έντυ Καλογερόπουλος (φαγκότο). Η επιλογή των έργων που ακούστηκαν έγινε από τον Άρη Χριστοφέλλη. «Είναι σε όλους γνωστή η συµβολή του Ιδρύµατος Ωνάση στις επιστήµες, τα γράµµατα και τις τέχνες», ανέφερε στο σηµείωµά του ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Ορχήστρας των Χρωµάτων, συνθέτης Γιώργος Κουρουπός. «Ιδιαίτερα όσον αφορά την µουσική, το Ίδρυµα έχει προσφέρει σηµαντικές χορηγίες σε οργανισµούς και καλλιτέχνες της έντεχνης µουσικής. Παράλληλα, µε υποτροφία του Ιδρύµατος, πολλοί νέοι αλλά και καταξιωµένοι πλέον Έλληνες µουσικοί έχουν σπουδάσει στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Ορχήστρα των Χρωµάτων έχει επίσης ιδιαίτερα ευεργετηθεί από το Ίδρυµα. Επί σειρά ετών, η σηµαντική οικονοµική στήριξη που µας παρέχει, µας επιτρέπει την επιτυχή αντιµετώπιση των διαχρονικών προβληµάτων που σχεδόν όλοι οι πολιτιστικοί φορείς της χώρας αντιµετωπίζουν. »Ας είναι, λοιπόν, η αποψινή συναυλία µια δηµόσια δήλωση ευγνωµο-

Ο Μίλτος Λογιάδης, µόνιµος µαέστρος της Ορχήστρας των Χρωµάτων

Ο βαρύτονος Τάσος Αποστόλου

Η υψίφωνος Μίνα Πολυχρόνου

Εκδήλωση

Συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων προς τιµήν του Ιδρύµατος Ωνάση

Ντουέτο της Ειρήνης Καράγιαννη µε τον Βασίλη Καβάγια

σύνης της Ορχήστρας των Χρωµάτων προς το Κοινωφελές Ίδρυµα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, µε την ευχή η Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών του Ιδρύµατος, που σε λίγους µήνες θα εγκαινιάσει την λειτουργία της, να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτιστική σκηνή όχι µόνο του τόπου µας, αλλά και του κόσµου όλου». Μετά την ορχηστρική εισαγωγή του Κουρέα της Σεβίλλης, το πρόγραµµα της βραδιάς ξεκίνησε µε τον νεαρό τενόρο Βασίλη Καβάγια, ο οποίος ερµήνευσε από την όπερα Η Ιταλίδα στο Αλγέρι την άρια «Languir per una bella» του Λιντόρο, του νεαρού Ιταλού σκλάβου στο παλάτι του Αλγερινού µπέη, ο οποίος θυµάται την αγαπηµένη του Ιζαµπέλλα. Η Μαρίτα Παπαρίζου απάντησε µε την άρια της Ιζαµπέλλα από την ίδια όπερα. Από την όπερα Σεµίραµις ήταν η επόµενη άρια της βραδιάς. Η υψίφωνος Μίνα Πολυχρόνου ερµήνευσε το τραγούδι της βασίλισσας «Bel raggio lusinghier», όπου η Σεµίραµις περιµένει στους βασιλικούς κήπους της Βαβυλώνας τον αγαπηµένο της αξιωµατικό Αρζάτσε. Το ντουέτο της Σταχτοπούτας και του ∆ον Ραµίρο ερµήνευσαν στην συνέχεια η µεσόφωνος Ειρήνη Καράγιαννη και ο Βασίλης Καβάγιας. Στο τραγούδι «Tutto è deserto», ο ∆ον Ραµίρο, µεταµφιεσµένος σε υπηρέτη, αναζητεί σε όλη την χώρα την κοπέλα που θα κάνει γυναίκα του, ενώ η Αντζελίνα, η γνωστή Σταχτοπούτα, νιώθει αµέσως την

αγάπη να την πληµµυρίζει µόλις ο ξένος χτυπά την πόρτα του σπιτιού της. Το δεύτερο µέρος της συναυλίας άνοιξε ο άλτο τενόρος Νίκος Σπανός µε την άρια «Di tanti palpiti» από την όπερα Τανκρέδος. Από τον Κουρέα της Σεβίλλης, η περίφηµη άρια της Ροζίνα «Una voce poco fa», που τραγούδησε η Ειρήνη Καράγιαννη, και η άρια «La calunnia è un venticello» του κωµικού χαρακτήρα του Μπαζίλιο, την οποία ερµήνευσε ο βαρύτονος Τάσος Αποστόλου, ενθουσίασαν το ακροατήριο. Το ντουέτο του Αρζάτσε και της βασίλισσας από την όπερα Σεµίραµις τραγούδησαν η Μίνα Πολυχρόνου και η Μαρίτα Παπαρίζου, ενώ η βραδιά έκλεισε µε την εισαγωγή από την Κλέφτρα Κίσσα. Την εκδήλωση τίµησαν µε την παρουσία τους ο πρόεδρος του Ιδρύµατος, Αντώνης Παπαδηµητρίου, µε την σύζυγό του Ελένη, ο επίτιµος αντιπρόεδρος του Ιδρύµατος, Παύλος Ιωαννίδης, µε την σύζυγό του Κάτια, τα µέλη του ∆.Σ. του Ιδρύµατος Παρασκευάς Ιωαννίδης και Γεώργιος Μπαµπινιώτης, ο διοικητής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Κωνσταντίνος Μπίκας, ο πρόεδρος του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, Ιωάννης Παπαδηµητρίου, άλλα µέλη του ∆.Σ. του Ω.Κ.Κ., καθώς και µέλη του ∆.Σ. του Συνδέσµου Υποτρόφων.

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Αέναες Μεταβάσεις στην έκθεση της Καλλιόπης Λεµού

ΓΛΥΠΤΑ ΑΠΟ ΑΤΣΑΛΙ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΟΠΗΣ ΛΕΜΟΥ. ΑΠΟ ΤΟ 2006, Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΣ ΚΑΤΑΠΙΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΜΙΑ ΣΥΝΘΕΤΗ ∆ΟΥΛΕΙΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΦΙΛΟ∆ΟΞΕΣ ΓΛΥΠΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ. Και στις τρεις περιπτώσεις κυριαρχεί µια εντυπωσιακή εγκατάσταση από βάρκες. Οι τόποι που επέλεξε η Καλλιόπη Λεµού για να τις παρουσιάσει είναι η Ελευσίνα, η Κωνσταντινούπολη και το Βερολίνο (στο πλαίσιο του εορτασµού των είκοσι χρόνων από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου), τόποι οι οποίοι σχηµατίζουν ένα τρίγωνο, χαράσσοντας νοητά την τυπική διαδροµή που ακολουθούν µετανάστες από την Ανατολή προς την ∆ύση, σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Στις εγκαταστάσεις αυτές, η Καλλιόπη Λεµού διερευνά την έννοια τού υπάρχειν µεταξύ πολιτισµών, ταυτοτήτων και συνόρων. Επίκεντρο του έργου της αποτελούν αυθεντικές ξύλινες βάρκες από την Τουρκία, οι οποίες χρησιµοποιούνται από τους λαθροµετανάστες και, ως εκ τούτου, φέρουν ένα ιδιαίτερο ιστορικό, συναισθηµατικό και εννοιολογικό βάρος. Για την καλλιτέχνιδα, οι βάρκες αυτές αποτελούν ιερά αντικείµενα. Αντιµετωπίζοντας τον δηµόσιο χώρο της έκθεσής τους σαν σκηνή όπου παρουσιάζει την ανθρώπινη τραγωδία και τις ιστορικές διαστάσεις του προβλήµατος της µετανάστευσης, η Λεµού εγκαινιάζει έναν διάλογο ανάµεσα στα τρία έργα, τον συγκεκριµένο χώρο έκθεσης σε κάθε πόλη και το κοινό.

Ο συµβολισµός της βάρκας, του σκάφους, µε τις µεταφορικές του προεκτάσεις, είναι αυτός που κυρίως τροφοδοτεί την φαντασία της. Οι βάρκες υπήρξαν ανέκαθεν ισχυρά σύµβολα: από τις λευκές, νεκρικές πιρόγες των αιγυπτιακών τάφων και τις απεικονίσεις σκαφών στα αρχαία ελληνικά αγγεία έως τις σύγχρονες αξιοµνηµόνευτες περιπτώσεις ελεγειακών πλοίων σε έργα του Anselm Kiefer (από τσιµέντο), του Wolfgang Laib (από φυσικό κερί), του Cai Guo-Qiang (από ξύλο) και του Cy Twombly (ζωγραφική). Στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο, η Καλλιόπη Λεµού εκθέτει από την 1η Ιουλίου 2009 τις «Αέναες Μεταβάσεις» της: µία ακόµη υποβλητική εγκατάσταση από βάρκες που αιωρούνται σαν να ταξιδεύουν µέσα στο ευρύχωρο αίθριο του Πολιτιστικού Κέντρου, µε φόντο τον καταρράκτη. Η ίδια η καλλιτέχνις ονοµάζει τα ολόλευκα, αρχετυπικά σκάφη της «bean boats» γιατί θυµίζουν το περίβληµα των οσπρίων. Τα σχήµατά τους θυµίζουν επίσης σπίτια αναποδογυρισµένα, µήτρες, αποθήκες σπόρων ή λειψανοθήκες, εµβληµατικά των κύκλων ζωής και θανάτου, µεταβάσεων και σωτηρίας. Λεπτές και ελαφρές, οι βάρκες έχουν µήκος περίπου δυόµισι µέτρα και είναι κατασκευασµένες από γύψο. To περίβληµα των σκαφών, στις άκρες, είναι πτυχωτό, οιονεί αιδοιόµορφο, ενώ το εσωτερικό τους είναι γεµάτο µε σφαίρες από λείο λευκό γύψο. Κάθε σφαιρίδιο µοιάζει να έχει πλαστεί µέσα στις χούφτες των δύο χεριών, χαρακτηριστικό που δίνει έµφαση στην διαδικασία, κα-

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Αέναες Μεταβάσεις στην έκθεση της Καλλιόπης Λεµού

Ο εκτελεστικός διευθυντής του θυγατρικού Ιδρύµατος Ωνάση στην Νέα Υόρκη, πρέσβης Λουκάς Τσίλας, και ο Αντώνης Παπαδηµητρίου υποδέχονται τους προσκεκληµένους στα εγκαίνια της έκθεσης

θώς η φόρµα µοιάζει να είναι αποτέλεσµα επαναληπτικών ψηλαφήσεων. Κάθε σκάφος περιέχει επτά στοιχεία ―σπόρους ή αυγά―, τα οποία αντιπροσωπεύουν την αλληλεξάρτηση του υλικού/σωµατικού µε το πνευµατικό στοιχείο. Μαζί, συµβολίζουν το όλον. Οι «Αέναες Μεταβάσεις», όπως και τα άλλα έργα της Λεµού, είναι έργο αλληγορικό και αναφέρεται σε διαδροµές-ταξίδια ως ιεροτελεστίες µετάβασης, µεταµόρφωσης και ανανέωσης. Από το πέρασµα των ψυχών από την Στύγα της ελληνικής µυθολογίας έως το ινδουιστικό έθιµο του σκορπίσµατος της στάχτης των νεκρών στα ιερά νερά του Γάγγη, το σώµα µετατρέπεται σε κάτι άλλο, κάτι πιο φευγαλέο. Το συµβολικό βάρος που φέρουν αυτά τα στοιχειωµένα σκάφη είναι παγκόσµιο: το βάρος της ιστορίας και των ονείρων, της ελπίδας και της απόγνωσης. Στην πραγµατικότητα, θεµατικός άξονας της καλλιτέχνιδας είναι ο διαλογισµός γύρω από το πέρασµα του χρόνου, την αρχή και το τέλος, την διαρκή αναγέννηση. (Το κείµενο βασίζεται στην παρουσίαση της Lilly Wei, ανεξάρτητης επιµελήτριας, δοκιµιογράφου και κριτικού, µε έδρα την Νέα Υόρκη, η οποία αρθρογραφεί στην επιθεώρηση τέχνης Art in America και συνεργάζεται µε τα περιοδικά ARTnews και Art Asia Pacific.)

Η Καλλιόπη Λεµού µε τον πρόεδρο του Ιδρύµατος Ωνάση

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Οι καταβολές του El Greco µέσα από σπάνιες κρητικές εικόνες στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Νέα Υόρκη

Άποψη της εισόδου του Ωνασείου Πολιτιστικού Κέντρου, όπου θα φιλοξενείται η έκθεση κρητικών εικόνων έως τα τέλη Φεβρουαρίου

Το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης παρουσιάζει µοναδικές κρητικές εικόνες του 15ου και του 16ου αιώνα, µεταξύ των οποίων και πρώιµα έργα του ∆οµήνικου Θεοτοκόπουλου, στο πλαίσιο της έκθεσης Οι καταβολές του El Greco: Η ζωγραφική εικόνων στην βενετοκρατούµενη Κρήτη. Στις 8 ∆εκεµβρίου 2009, ο υπουργός Πολιτισµού Παύλος Γερουλάνος τέλεσε τα επίσηµα εγκαίνια της έκθεσης, παρουσία του προέδρου του Ιδρύµατος Ωνάση, Αντώνη Παπαδηµητρίου, και των συνδιοργανωτών της έκθεσης, της προέδρου του Μουσείου Μπενάκη Αιµιλίας Γερουλάνου και του αρχιεπισκόπου Κρήτης Ειρηναίου. Η έκθεση, η οποία διοργανώνεται σε συνεργασία µε το Μουσείο Μπενάκη και την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης, θα διαρκέσει έως τις 27 Φεβρουαρίου 2010. Εξετάζοντας τον συνδυασµό των βυζαντινών και των ιταλικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν τις δηµιουργίες των εργαστηρίων ζωγραφικής στην βενετοκρατούµενη Κρήτη του 15ου και του 16ου αιώνα ―το περιβάλλον στο οποίο ανδρώθηκε καλλιτεχνικά ο ∆οµήνικος Θεοτοκόπουλος―, η έκθεση του θυγατρικού Ιδρύµατος Ωνάση είναι η πρώτη που επικεντρώνεται στην εξέλιξη της πολύπλευρης σχέσης των Κρητικών ζωγράφων µε την δυτική τέχνη κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου. Σαράντα έξι εξαιρετικές εικόνες από µουσεία και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τις Η.Π.Α. και

τον Καναδά, πολλές από τις οποίες ταξίδεψαν για πρώτη φορά στην Αµερική, παρουσιάζονται στην έκθεση αυτή, την οποία επιµελήθηκε η δρ Αναστασία ∆ρανδάκη, επιµελήτρια της Βυζαντινής Συλλογής του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα. Σύµφωνα µε την επιµελήτρια, «οι ζωγράφοι εικόνων στα εργαστήρια της Κρήτης του 15ου και του 16ου αιώνα ήταν φηµισµένοι για την ικανότητά τους να φιλοτεχνούν εικόνες όχι µόνο σύµφωνα µε το βυζαντινό ύφος αλλά και σύµφωνα µε δυτικά πρότυπα. Αν και ο διάλογος της βυζαντινής µε την δυτική τέχνη είχε µακρά ιστορία ήδη από την παλαιολόγεια περίοδο, οι ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες που επικρατούσαν στην βενετοκρατούµενη Κρήτη έπαιξαν αναµφίβολα αποφασιστικό ρόλο στην βαθύτερη εξοικείωση των Κρητικών καλλιτεχνών µε την εικονογραφία και το ύφος της ∆υτικής Τέχνης, ιδιαίτερα µετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453». Τις συναρπαστικές αυτές καλλιτεχνικές εξελίξεις φωτίζει η έκθεση «Οι καταβολές του El Greco: Η ζωγραφική εικόνων στην βενετοκρατούµενη Κρήτη», µέσα από σπάνια έργα που διατρέχουν δύο αιώνες. Πυρήνα της έκθεσης αποτελούν ένδεκα εξαιρετικές εικόνες από την Συλλογή της Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών Ηρακλείου, του Επικοινωνιακού και Μορφωτικού Ιδρύµατος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. Η εκκλησία

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Οι καταβολές του El Greco µέσα από σπάνιες κρητικές εικόνες στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Νέα Υόρκη

ρίπτυχο µε την ∆ευτέρα Παρουσία, την Ανάσταση, το «Ἐπὶ σοὶ χαίροι» και το τοπίο του Όρους Σινά, τέλη 16ου αι., Γεώργιος Κλόντζας

της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο, που ιδρύθηκε περίπου τον 10ο αιώνα ως µετόχι της οµώνυµης µονής στο Όρος Σινά, υποστήριζε µια µεγάλη και λόγια µοναστική κοινότητα µέχρι τον 16ο αιώνα. Από το 1967 φιλοξενεί µια ιδιαίτερα σηµαντική συλλογή ορθόδοξων εικόνων και εκκλησιαστικών αντικειµένων. ∆έκα από τις εικόνες της Συλλογής της Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών έχουν ταξιδέψει µόνο µία φορά στο παρελθόν, το 1993, για τις ανάγκες µίας έκθεσης στην Αθήνα. Το ενδέκατο έργο, Ο Μυστικός ∆είπνος του Μιχαήλ ∆αµασκηνού, παρουσιάστηκε εκτός Κρήτης µόνο µία φορά, στην έκθεση «El Greco: Ταυτότητα και Μεταµόρφωση» του 1999, που φιλοξενήθηκε στην Μαδρίτη, την Ρώµη και την Αθήνα. Τέσσερεις εικόνες της έκθεσης προέρχονται από την συλλογή του Μουσείου Ερµιτάζ ― η Πιετά, η Ανάσταση και το Μή µου ἅπτου, η Παναγία Νικοποιός µε τους αγίους Αθανάσιο, Σπυρίδωνα, Μαρίνα και Ρόκο και ο Άγιος ∆ηµήτριος του ∆ονάτου Βιτζαµάνου. Από το 1930, όταν τα έργα αυτά εντάχθηκαν στην συλλογή του Ερµιτάζ, είναι η πρώτη φορά που ταξιδεύουν εκτός της Αγίας Πετρούπολης. Επίσης για πρώτη φορά ταξιδεύει και η ∆έηση του Νικόλαου Τζαφούρη, από το Βυζαντινό Μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα. Ιδιαίτερα σηµαντικό στοιχείο της έκθεσης που οργανώνει το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Νέα Υόρκη είναι η παρουσίαση, για πρώτη φορά, δύο φύλλων τρι-

πτύχου της ιταλικής περιόδου του ∆οµήνικου Θεοτοκόπουλου —της Βάπτισης του Χριστού, που ανήκει στον ∆ήµο Ηρακλείου Κρήτης, και της Προσκύνησης των Ποιµένων, που ανήκει στο Πανεπιστήµιο Queen’s στο Κίνγκστον του Οντάριο—, τα οποία θεωρείται ότι αρχικά αποτελούσαν τµήµατα του ίδιου έργου. Σηµαντικά έργα της έκθεσης είναι, ακόµη, η γνωστή πρώιµη εικόνα του ∆οµήνικου Θεοτοκόπουλου Η Κοίµησις της Θεοτόκου, η οποία σπάνια ταξιδεύει µακριά από τον χώρο φύλαξής της, τον οµώνυµο ναό στην Ερµούπολη της Σύρου, καθώς και ένα όψιµο έργο του ίδιου ζωγράφου, από την περίοδο της διαµονής του στην Ισπανία, Η Στέψη της Θεοτόκου, το οποίο ανήκει στην συλλογή του Ιδρύµατος Ωνάση και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Νέα Υόρκη. Τα έργα της έκθεσης δάνεισαν, από την Ελλάδα, το Βυζαντινό Μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, η ∆ηµόσια Βιβλιοθήκη της Λευκάδας, ο ∆ήµος Ηρακλείου Κρήτης, η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, ο Ιερός Ναός Κοιµήσεως της Θεοτόκου στην Ερµούπολη Σύρου, το Κοινωφελές Ίδρυµα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης στην Αθήνα, το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο Κρήτης, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, καθώς και η Συλλογή Μαριάννας Λάτση. Από την Ευρώπη, τις Η.Π.Α.

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Οι καταβολές του El Greco µέσα από σπάνιες κρητικές εικόνες στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Νέα Υόρκη

Πιετά, περ. 1500, πιθανώς του Ν. Τζαφούρη ή του κύκλου του

Χαρακτηριστική άποψη του εκθεσιακού χώρου στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο

και τον Καναδά έργα δάνεισαν το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στην Νέα Υόρκη, το Μουσείο Ερµιτάζ της Αγίας Πετρούπολης και το Κέντρο Τέχνης Agnes Etherington του Πανεπιστηµίου Queen’s στο Κίνγκστον του Οντάριο.

και πιο χαρακτηριστική σε διαπολιτισµικό επίπεδο, τα ονόµατα των δηµιουργών άρχισαν να κάνουν την εµφάνισή τους. Καλλιτέχνες όπως ο Άγγελος, ο Ανδρέας Παβίας και ο Νικόλαος Τζαφούρης έχαιραν µεγάλης δηµοσιότητας, όπως άλλωστε και ο µανιεριστής Γεώργιος Κλόντζας, του οποίου οι αφάνταστα πυκνές, µικρογραφικές κοσµολογίες συγκαταλέγονται στα πιο σηµαντικά και εντυπωσιακά στοιχεία της έκθεσης. Το 1584, ο Μιχαήλ ∆αµασκηνός, ήδη φηµισµένος στην Βενετία, επέστρεψε στην Κρήτη, για να τελειοποιήσει µια βυζαντινή/ αναγεννησιακή σύνθεση, η οποία γνώρισε τεράστια επιτυχία και βρήκε αµέτρητους µιµητές.

Την έκθεση συνοδεύει έγχρωµος κατάλογος 132 σελίδων µε όλα τα παρουσιαζόµενα έργα, καθώς και κείµενα της επιµελήτριας, δρος Αναστασίας ∆ρανδάκη, της καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Κρήτης, δρος Όλγας Γκράτσιου, και του οµότιµου καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστηµίου Κρήτης και παγκοσµίου φήµης ειδικού στον El Greco, δρος Νίκου Χατζηνικολάου. «Πρόκειται ουσιαστικά για µια εικαστική µελέτη µε διπλό στόχο», σχολιάζει σε εκτενές αφιέρωµα ο αρθρογράφος Holland Cotter της εφηµερίδας The New York Times. «Αφενός, σκιαγραφεί τον ειδικό, κοσµοπολιτικό χαρακτήρα του νησιού όπου συναντάται η Ανατολή µε την ∆ύση· αφετέρου, διηγείται την ιστορία ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, ο οποίος αναδύθηκε µέσα από τον πολιτισµό αυτόν, έζησε εκτός αυτού και ανήκε για πάντα σε αυτόν». Στην Κρήτη, πολλοί παλαιότεροι πίνακες είχαν µείνει ανυπόγραφοι, αλλά, καθώς η ζωγραφική γινόταν όλο

Έως τα είκοσι πέντε περίπου χρόνια του, ο ∆οµήνικος Θεοτοκόπουλος παρέµεινε στην Κρήτη και ευδοκίµησε. Η Κοίµηση της Θεοτόκου χρονολογείται πριν από το 1567, χρονολογία κατά την οποία ο El Greco έφυγε ―µόνιµα, όπως αποδείχτηκε― για την Βενετία. Η Προσκύνηση των Μάγων ανήκει πιθανότατα στην περίοδο της παραµονής του στην Ρώµη. Μετέβη ακολούθως στην Ισπανία, γεµάτος ελπίδες, αλλά, σταδιακά, ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄, που µέχρι πρότινος ήταν οπαδός της τέχνης του, σταµάτησε να τον υποστηρίζει. Έτσι, κατέληξε να εργάζεται για εκκλησίες, τους θεσµούς δηλαδή που τον είχαν στηρίξει και αρχικά στην Κρήτη. Αναδύθηκε και πάλι ο εικονογράφος. Το διαπιστώνουµε αυτό στην τελευταία εικόνα της έκθεσης, µια µελέτη σε λάδι του 1603 για την Στέψη της Θεοτόκου, παραγγελία του νο-

Θυγατρικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης

Οι καταβολές του El Greco µέσα από σπάνιες κρητικές εικόνες στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Νέα Υόρκη

Ο Χριστός και η Σαµαρείτιδα, τέλη 15ου αι., πιθανώς του Νικόλαου Τζαφούρη

Η Βάπτιση του Χριστού, περ. 1570, ∆οµήνικος Θεοτοκόπουλος

σοκοµείου της πόλης Ιγέσκας. «Οι εικόνες ως ζωντανές και διαδραστικές πηγές ενέργειας µπορούν να αποτελέσουν το αντικείµενο µιας ξεχωριστής έκθεσης, την οποία ίσως δούµε στο µέλλον», καταλήγει ο Holland Cotter. «Προς το παρόν, η τρέχουσα έκθεση στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο παρουσιάζει έργα τέχνης που σε αγκαλιάζουν και σε συναρπάζουν, πλαισιωµένα από µια καίρια επιστηµοσύνη σε ένα σπινθηροβόλο περιβάλλον, καθώς και µε την υπόκρουση της βυζαντινής µουσικής του σχήµατος Εν Χορδαίς, που θα εντυπωθεί µέσα σας για πάντα. Κατά τρόπο αξιοθαύµαστο, µάλιστα, όλα αυτά παρέχονται δωρεάν».

Η Σταύρωση, τέλη 15ου αι., Ανδρέας Παβίας

Διάλεξη

Δορυφορικές παρατηρήσεις της Γης: Εφαρµογές στην προστασία του φυσικού και του αστικού περιβάλλοντος ΤΟΥ ΝΊΚΟΥ ΣΗΦΆΚΙ, ΔΡΟΣ ΤΗΛΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ PARIS VII, ΚΎΡΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΉ ΣΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ∆ΙΑΣΤΗΜΙΚΏΝ ΕΦΑΡΜΟΓΏΝ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΎ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΊΟΥ ΑΘΗΝΏΝ, ΠΡΟΈΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΌΓΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΏΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΎ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΊΟΥ ΑΘΗΝΏΝ

Με τις δορυφορικές παρατηρήσεις του περιβάλλοντος ασχολείται σήµερα η επιστήµη της Τηλεπισκόπησης, δηλαδή της παρατήρησης και µελέτης αντικειµένων από απόσταση. Η απόσταση αυτή ποικίλλει, ανάλογα µε το δορυφορικό σύστηµα, από 350 µέχρι 35.000 χιλιόµετρα. Η µεγάλη αυτή απόσταση παρατήρησης αποτελεί το σηµαντικότερο πλεονέκτηµα των δορυφόρων και είναι ο καλύτερος τρόπος για να παρακολουθήσουµε µε ασφάλεια επικίνδυνα φαινόµενα, όπως τις φυσικές καταστροφές ή τα τεχνολογικά ατυχήµατα. Οι δορυφορικές λήψεις από τόσο µεγάλες αποστάσεις δίνουν στους επιστήµονες συνοπτική και ταυτόχρονα συνθετική εικόνα της Γης, επιτρέποντάς τους να µελετούν καλύτερα τις σχέσεις των φυσικών φαινοµένων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων µε τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Πενήντα χρόνια µετά την δηµιουργία της NASA από τις Ηνωµένες Πολιτείες, πρωτοβουλία η οποία ήλθε ως απάντηση στην εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου Σπούτνικ από την Ρωσία, η Γη περιτριγυρίζεται από χιλιάδες δορυφόρους, από τους οποίους µερικές εκατοντάδες διαθέτουν συστήµατα παρατήρησης για περιβαλλοντικούς ή στρατιωτικούς σκοπούς. Τα δορυφορικά αυτά συστήµατα αποτελούνται από δέκτες οι οποίοι καταγράφουν την ενέργεια που εκπέµπουν ή ανακλούν η γήινη επιφάνεια και η ατµόσφαιρα. Η έντονη νεφοκάλυψη που χαρακτηρίζει ορισµένες περιοχές του πλανήτη

µας είναι περιοριστική για την παρατήρησή τους µε τα περισσότερα είδη δορυφόρων. Εντούτοις, ορισµένοι δέκτες είναι τύπου ραντάρ και εκπέµπουν σήµατα τα οποία διαπερνούν την νεφοκάλυψη και µπορούν έτσι να παρατηρήσουν όλες τις περιοχές ακόµη και κατά την διάρκεια της νύκτας. Στις εφαρµογές των δορυφορικών παρατηρήσεων στο περιβάλλον περιλαµβάνονται παραδείγµατα επιπτώσεων του φαινόµενου της κλιµατικής αλλαγής, χαρτογράφησης της ατµοσφαιρικής ρύπανσης επάνω από µεγαλουπόλεις, όπως η Αθήνα, παρακολούθησης των επιπτώσεων της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των κατοίκων των αστικών κέντρων, επιτήρησης των θαλασσών για πετρελαιοκηλίδες και προστασίας της φύσης και των βιότοπων. Οι δορυφόροι µάς επιτρέπουν σήµερα να αξιολογήσουµε ακόµη και την επικινδυνότητα διαφόρων περιοχών ως προς την εξάπλωση ασθενειών όπως της εγκεφαλίτιδας, του άσθµατος και της ελονοσίας! Όµως, η σηµαντικότερη ίσως εφαρµογή για την ελληνική πραγµατικότητα σχετίζεται µε την διαχείριση των φυσικών καταστροφών, όπως είναι οι δασικές πυρκαϊές. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες οι οποίες θα υποστούν άµεσα τις συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής, για αυτό και οφείλουµε να προσαρµοστούµε υιοθετώντας κανόνες λήψης αποφάσεων

Διάλεξη

Εικόνα από δορυφόρο των καταστρεπτικών πυρκαϊών στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2007

Στιγµιότυπο από την διάλεξη του δρος Νίκου Σηφάκι

για την αντιµετώπιση επικίνδυνων φαινοµένων που τα επόµενα χρόνια θα απειλήσουν την βιωσιµότητα του περιβάλλοντος αλλά και την οργάνωση των κοινωνιών όπως την γνωρίζουµε. Με δεδοµένη την κλιµατική αλλαγή, είναι αναγκαίες η συντονισµένη δραστηριοποίηση και η στενή συνεργασία των αρµόδιων αρχών και των Ευρωπαίων εταίρων µας κατά την διάρκεια όλων των φάσεων διαχείρισης κρίσεων, µέσω µεθόδων που έχουν εφαρµοστεί µε επιτυχία σε άλλες χώρες, όπως είναι οι δορυφορικές παρατηρήσεις (τηλεπισκόπηση). Αυτές µπορούν να εφαρµοστούν σε επιχειρησιακό επίπεδο για την διαχείριση πληµµυρικών επεισοδίων, αλλά και, κυρίως, των δασικών πυρκαϊών.

για την διαχείριση της κρίσης. Οι εικόνες αυτές επιτρέπουν τον εντοπισµό εστιών φωτιάς και την αντικειµενική απεικόνιση της συνολικής κατάστασης, την επιβεβαίωση των αναγγελιών φωτιάς, την συγκριτική εκτίµηση της εξέλιξης των µετώπων ακόµη και την νύκτα, αλλά και την άµεση και συνοπτική ενηµέρωση των πολιτών. Ακόµη και µετά το συµβάν, η διάθεση δορυφορικών εικόνων λίγες ώρες µετά την καταστροφή απεικονίζει µε λεπτοµέρειες το µέγεθος του προβλήµατος και επιτρέπει στις αρµόδιες υπηρεσίες να λάβουν άµεσα µέτρα. Έτσι, η φάση αποτίµησης (χαρτογράφησης) των καµένων περιοχών ανά είδος και ανά περιοχή πραγµατοποιείται µε εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και µε ακρίβεια καλύτερη από ένα µέτρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις επιχειρησιακών εφαρµογών, οι δορυφορικές πληροφορίες αξιοποιούνται µε την βοήθεια Συστηµάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (τα γνωστά G.I.S.), τα οποία είναι ψηφιακά συστήµατα ικανά να αποθηκεύσουν, να συνδυάσουν και να διαχειριστούν χωρικά δεδοµένα.

Οι δορυφόροι µπορούν να αξιοποιηθούν ήδη από την φάση της «πρόληψης», αξιολογώντας την «τρωτότητα» των δασικών και των αστικών περιοχών (µε ακριβείς χάρτες καύσιµης ύλης και υποδοµών), που µαζί µε τον καθηµερινό υπολογισµό της «επικινδυνότητας» (άνεµος, θερµοκρασία, υγρασία) θα βελτιώσουν την ετοιµότητα και την αµεσότητα παρέµβασης των φορέων διάσωσης και της πολιτικής προστασίας. ∆ορυφορικά δεδοµένα πολυ-ανάλυσης θα πρέπει να εφαρµοστούν σε αυτή την φάση. Στην συνέχεια, δορυφορικές εικόνες χαµηλότερης ανάλυσης µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά την διάρκεια του συµβάντος για την αντιµετώπισή του και

Οι δορυφόροι δεν αποτελούν πανάκεια, αλλά ούτε και θεραπεία στα προβλήµατα «υγείας» του περιβάλλοντος. Αποτελούν, όµως, το διαγνωστικό εργαλείο που θα µας βοηθήσει να καθορίσουµε την κατάλληλη «αγωγή» για να σώσουµε τον σηµαντικότερο ασθενή: τον ίδιο µας τον πλανήτη. Η χώρα µας διαθέτει τόσο το επιστηµονικό δυ-

Διάλεξη

Τρισδιάστατη αναπαράσταση της αστικής ρύπανσης στο Λεκανοπέδιο Αττικής

ναµικό όσο και την τεχνογνωσία για την αξιοποίηση δορυφορικών δεδοµένων στην περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση. Είναι απολύτως αναγκαίο να ενηµερωθούν σωστά για τις νέες τεχνολογίες όλοι οι αρµόδιοι φορείς, αλλά και οι πολιτικοί, ώστε να αξιοποιηθούν άµεσα και πλήρως οι υφιστάµενες δυνατότητες.

[Ο δρ Νίκος Σηφάκις έχει εργαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες ως συντονιστής του µεγαλύτερου έργου δορυφορικών παρατηρήσεων (CORINE) και συµµετείχε στην οµάδα που συνέταξε το πρόγραµµα εργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος.]

Οι δορυφορικοί χάρτες, που εµφανίζουν την εικόνα της παράκτιας ρύπανσης και του φυτοπλαγκτού, βοηθούν στην βέλτιστη διαχείριση της αλιείας

Βιβλιοπαρουσίαση

Το Βορειοατλαντικό σύµφωνο µπροστά σε νέες προκλήσεις ΓΡΆΦΕΙ Ο ΔΡ ∆ΗΜΉΤΡΙΟΣ ΣΜΟΚΟΒΊΤΗΣ, VISITING SCHOLAR, ΚΈΝΤΡΟ ∆ΙΕΘΝΏΝ ΥΠΟΘΈΣΕΩΝ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΧΆΡΒΑΡΝΤ

Μάριος-Παναγιώτης Ευθυµιόπουλος, Το ΝΑΤΟ στον 21o Αιώνα: Η ανάγκη για ένα νέο στρατηγικό πλάνο και η διεύρυνση των σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσίας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη: εκδ. Σάκκουλα, 2008, σελ. xx+376. ISBΝ: 978-960-445-380-1 Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο έργο, στο οποίο ο διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Κρήτης Μάριος-Παναγιώτης Ευθυµιόπουλος εξετάζει και αναλύει το σηµαντικό και επίκαιρο ζήτηµα της ύπαρξης και της λειτουργίας της Ατλαντικής Συµµαχίας κατά τον 21ο αιώνα. Επισηµαίνεται η ανάγκη νέου στρατηγικού σχεδιασµού µε προοπτική την διεύρυνση των σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσικής Οµοσπονδίας. Ευθύς εξαρχής, ο συγγραφέας διευκρινίζει ότι το έργο του συνιστά αυστηρώς επιστηµονική ερευνητική µελέτη, ανεξάρτητη από τις πολιτικές του ΝΑΤΟ, του κράτους ή άλλων φορέων. Στον «Πρόλογο» τονίζεται σαφώς ότι σκοπός του έργου αυτού είναι η προσφορά στην ακαδηµαϊκή και επαγγελµατική κοινότητα, την πολιτική επιστήµη, τις διεθνείς σχέσεις και την στρατιωτική-διπλωµατική διαπραγµάτευση, µε την αποσαφήνιση διαφόρων πτυχών του όλου ζητήµατος και την δηµιουργία µιας βασικής υποδοµής για τους µελλοντικούς ερευνητές του χώρου. Στην «Εισαγωγή», ο συγγραφέας επιχειρεί εκτενή ιστορική αναδροµή και αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο και την εξέλιξη του ΝΑΤΟ από την ίδρυσή του, το 1949, µέχρι σήµερα. Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο κύρια µέρη. Το Μέρος Α΄, µε γενικό τίτλο «Το νέο στρατηγικό και γεωπολιτικό περιβάλλον», περιλαµβάνει τα εξής επτά κεφάλαια: «Θεωρίες και έννοιες» (κεφ. 1), «Το διεθνές περιβάλλον και η συνεχής µετάλλαξή του. Το πλαίσιο κατανόησης των πολιτικών από το ΝΑΤΟ» (κεφ. 2), «∆ιεθνείς οργανισµοί και η πολιτική τους στα πλαίσια του ΝΑΤΟ» (κεφ. 3), «Οι ευρω-ατλαντικές σχέσεις στον 21ο αιώνα: Η πολιτική του ΝΑΤΟ στις περιπτώσεις της Εσθονίας, Βελγίου, Γαλλίας, Ισλανδίας και Η.Π.Α.» (κεφ.4), «Οι ευρω-ατλαντικές σχέσεις στον 21ο αιώνα: Η ευρωπαϊκή προοπτική, οι περιπτώσεις της Πορτογαλίας, Ηνωµένου Βασιλείου, Γερµανίας, Πολωνίας, ∆ανίας, Ρουµανίας και Ελλάδας» (κεφ.5), «Το ΝΑΤΟ στον 21ο αιώνα: Εσωτερικές υποδοµές µετά την µετάλλαξη» (κεφ.6) και «Το ΝΑΤΟ στον 21ο αιώνα: Οι διµερείς σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας» (κεφ.7). Το Μέρος Β΄, µε γενικό τίτλο «Οι Προκλήσεις του ΝΑΤΟ στην συµπλήρωση της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα», περιλαµβάνει τα ακόλουθα τέσσερα κεφάλαια: «Το ΝΑΤΟ και οι ασύµµετρες προκλήσεις» (κεφ.8), «Η Ρωσία του 21ου αιώνα. Το ΝΑΤΟ και οι νέες προκλήσεις» (κεφ.9), «Προτάσεις για την συµµαχία του 21ου αιώνα» (κεφ.10) και «Συµπεράσµατα» (κεφ.11). Αναλυτικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο ο συγγραφέας θέτει το θεωρητικό

Βιβλιοπαρουσίαση

πλαίσιο της ερευνητικής του εργασίας και εµβαθύνει σε διάφορες θεωρίες και έννοιες, οι οποίες έχουν διατυπωθεί σχετικά µε την δηµιουργία του ΝΑΤΟ, την λογική της ύπαρξής του, την θέση και την σηµασία του στο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται αναλυτικότερα σε ένα συνεχώς µεταλλασόµενο διεθνές πολιτικό περιβάλλον και σε ένα µοντέλο νοµικής διακυβέρνησης στο πλαίσιο του οποίου το ΝΑΤΟ καθορίζει τους στόχους του και την διεθνή επικοινωνιακή του πολιτική. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται διεθνείς οργανισµοί και η πολιτική τους απέναντι στο ΝΑΤΟ (ο Οργανισµός Ηνωµένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση, ο Οργανισµός Ασφαλείας κ.ά.).

Άτυπη σύνοδος των υπουργών Αµύνης των χωρών του ΝΑΤΟ στην Μπρατισλάβα

Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται ανάλυση των ευρω-ατλαντικών σχέσεων κατά τον 21ο αιώνα, µε περιπτωσιολογικές µελέτες πέντε χωρών (της Εσθονίας, του Βελγίου, της Γαλλίας, της Ισλανδίας, των Η.Π.Α.). Στο πέµπτο κεφάλαιο συνεχίζεται η ανάλυση των ευρω-ατλαντικών σχέσεων κατά τον 21ο αιώνα επτά άλλων χωρών (της Γερµανίας, του Ηνωµένου Βασιλείου, της Πολωνίας, της ∆ανίας, της Ρουµανίας, της Ελλάδας), καθώς και της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών αυτών. Τονίζεται ο όρος «πρόκληση» για την σχέση των διαφόρων χωρών µε το ΝΑΤΟ κατά τον 21ο αιώνα. Στο έκτο κεφάλαιο εξετάζονται και αναλύονται οι εσωτερικές υποδοµές του ΝΑΤΟ µετά την µετάλλαξη, ενώ στο έβδοµο κεφάλαιο µελετώνται συγκεκριµένα οι διµερείς σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσικής Οµοσπονδίας. Στο όγδοο κεφάλαιο αναλύονται οι ασύµµετρες προκλήσεις για το ΝΑΤΟ, όπως η οικολογική καταστροφή, το δηµογραφικό πρόβληµα, το µεταναστευτικό πρόβληµα, η τροµοκρατία, τα όπλα µαζικής καταστροφής. Το ένατο κεφάλαιο αναφέρεται πιο συγκεκριµένα στην Ρωσία του 21ου αιώνα, στο ρεύµα ανανέωσης της πολιτικής ηγεσίας της, στην εξωτερική της πολιτική κ.ά., εξετάζοντας την σχέση της µε το ΝΑΤΟ και τονίζοντας την ηγετική προσωπικότητα και τον καταλυτικό ρόλο του Βλαντίµιρ Πούτιν. Στο δέκατο κεφάλαιο, ο συγγραφέας προχωρεί στην κατάθεση προτάσεων για το ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα, επανερχόµενος στο ζητούµενο της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ρωσικής Οµοσπονδίας.

Ο γενικός γραµµατέας του NATO, Anders Fogh Rasmussen

Τέλος, τα γενικά συµπεράσµατα της παραπάνω ανάλυσης καταγράφονται και παρατίθενται στο ενδέκατο κεφάλαιο («Συµπεράσµατα»). Εδώ ο συγγραφέας θέτει το ερώτηµα κατά πόσον το ΝΑΤΟ αποτελεί µια στρατιωτική µηχανή ειρήνης και έχει πολιτική αποδοχή, διερωτώµενος επίσης κατά πόσον υπάρχει ανάγκη µιας νέας Συνθήκης της Ουάσινγκτον µε προοπτική ένα νέο και ανανεωµένο στρατηγικό σχέδιο ασφάλειας, δεδοµένου ότι το µέλλον του ΝΑΤΟ περνά από την Ρωσική Οµοσπονδία. Ακολουθεί σύντοµος «Επίλογος», στον οποίο ο συγγραφέας θέτει επιτακτικά το θεµελιώδες ερώτηµα κατά πόσον µπορεί να υπάρξει ένα νέο όραµα για το ΝΑΤΟ. Ουσιαστικά, δίνει ο ίδιος την απάντηση, υποστηρί-

Οι κλιµατικές αλλαγές και τα περιβαλλοντικά προβλήµατα περιλαµβάνονται στα θέµατα προτεραιότητας του ΝΑΤΟ, καθώς άπτονται ζητηµάτων παγκόσµιας ασφάλειας

Βιβλιοπαρουσίαση

ζοντας ότι «εφόσον υπάρξει πραγµατικός και ουσιαστικός συγκερασµός των απόψεων, καθώς και συµφωνία στα συµφέροντα και τις επιδιώξεις των κρατών-µελών µε την Ρωσία, τότε θα µπορεί να οριστικοποιηθεί σε επίπεδο συλλογικής ασφάλειας µια πιο ουσιαστική πολιτική/ιδεολογική συνεργασία». Ο συγγραφέας καταλήγει ότι το πλάνο για µια νέα στρατηγική πολιτική είναι εφικτό υπό την προϋπόθεση πρωτοβουλιών των ηγετών Συµµαχίας και Ρωσίας για ενιαία στρατιωτική πολιτική προς το συµφέρον και των δύο µερών. Ένα θέµα που, κατά την γνώµη του συγγραφέα, δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής είναι η ανάγκη προσέγγισης της Σερβίας από το ΝΑΤΟ, ώστε να κλείσει οριστικά το θλιβερό κεφάλαιο των βοµβαρδισµών της πρώτης από το δεύτερο, για την διευκόλυνση της συνεργασίας των χωρών της Βαλκανικής και της Ρωσικής Οµοσπονδίας µε το ΝΑΤΟ. Θα πρέπει να αναφερθούν η ευρύτατη και εντυπωσιακή διεθνής βιβλιογραφία, καθώς και οι αναφορές σε αξιόπιστες πηγές που εδραιώνουν την επιστηµονικότητα και την σφαιρικότητα της εν λόγω ερευνητικής προσπάθειας. Η ενηµέρωση του αναγνώστη σχετικά µε τον εν γένει προβληµατισµό, την σηµασία και την προοπτική του ΝΑΤΟ κατά τον 21ο αιώνα ασφαλώς και θα εκτιµηθεί δεόντως από επιστήµονες, ερευνητές και πολιτικούς, ενώ η εξεταζόµενη µελέτη αναµένεται να αποτελέσει και στο µέλλον έργο αναφοράς, σηµαντική πηγή έµπνευσης και ουσιαστικής προσέγγισης των διεθνών σχέσεων. Ο Μάριος-Παναγιώτης Ευθυµιόπουλος, µε εύστοχους προβληµατισµούς και επιστηµονική ανάλυση, εισάγει τον αναγνώστη στην «νέα εποχή», όπου ο «εχθρός» δεν είναι πάντα ευδιάκριτος και οι προκλήσεις για συµµαχίες είναι ασύµµετρες και, κατά µία έννοια, πολύ πιο επικίνδυνες από την «βίαιη ευταξία» που είχε επιβάλει ο Ψυχρός Πόλεµος. Κατά την άποψή του, ένα σύστηµα δίκαιης και βιώσιµης παγκόσµιας ειρήνης στην σύγχρονη εποχή δεν είναι δυνατόν να περνά µέσα από ροµαντικές θέσεις και υλιστικές αθεϊστικές κοσµοθεωρίες που, κατά την εφαρµογή τους, εξελίχθηκαν από όνειρο σε εφιάλτη των λαών. Αντιθέτως, η παγκόσµια ειρήνη µπορεί να επιτευχθεί µε ορθολογική σκέψη. Το βιβλίο συνιστάται στους φοιτητές, τους πανεπιστηµιακούς, τους πολιτικούς ερευνητές, καθώς και τους σπουδαστές στρατιωτικών σχολών, τους διαµορφωτές της εθνικής πολιτικής του Υπουργείου Εξωτερικών και άλλων ερευνητικών ινστιτούτων, όπως του ΕΛΙΑΜΕΠ, του Ινστιτούτου Στρατηγικών Αναλύσεων του Υπουργείου Εθνικής Άµυνας και άλλων ινστιτούτων στρατηγικών µελετών. Πρόκειται για µελέτη µε εξαιρετική προοπτική, η οποία προάγει τον τοµέα των πολιτικών επιστηµών και των διεθνών σχέσεων. Ο κ. Ευθυµιόπουλος είναι άξιος συγχαρητηρίων για την εξαίρετη αυτήν εργασία του.

Συζήτηση µε θέµα τις νέες προκλήσεις για την παγκόσµια ασφάλεια, στο Μπρντο της Σλοβενίας

Στιγµιότυπο από την άτυπη σύνοδο του Συµβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Κέρκυρα

Βιβλιοπαρουσίαση

Χωρική κατανοµή απασχόλησης και ανεργίας στην Ελλάδα ΓΡΆΦΕΙ Η ΜΑΡΊΑ ΜΑΓΓΙΏΡΟΥ, ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΕΠΙΣΤΉΜΩΝ, ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΤΡΑΠΕΖΏΝ

Prodromos-Ioannis K. Prodromidis, The Spatial Distribution of Male and Female Employment and Unemployment in Greece, Αθήνα: Κέντρο Προγραµµατισµού και Οικονοµικών Ερευνών, 2008, σελ.262, Παράρτηµα µε χάρτες, Βιβλιογραφία, Ευρετήριο. ISBN: 978-960-341-081-2 Πρωτότυπη µελέτη του υποτρόφου Πρόδροµου-Ιωάννη Κ. Προδροµίδη, οικονοµολόγου, ερευνητή ΚΕΠΕ. Η µελέτη αυτή, που κυκλοφορεί από το Κέντρο Προγραµµατισµού και Οικονοµικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), εισάγει µια νέα αντίληψη σχεδιασµού: την παραδοχή ότι τόσο η ανοµοιογένεια όσο και το πολυσύνθετο της οικονοµίας στον χώρο αναδεικνύονται από τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται σε χαµηλότερο γεωγραφικό επίπεδο και όχι από τα στοιχεία που συνήθως παρουσιάζονται σε επίπεδο διοικητικών περιφερειών και νοµών. Αξιοποιώντας τα απογραφικά στοιχεία και κατάλληλα ποσοτικά εργαλεία, ο Πρόδροµος Προδροµίδης διαπιστώνει ότι η συνηθισµένη κλίµακα χωρικής ανάλυσης (περιφέρεια, νοµός) συσκοτίζει τις ιδιοµορφίες απασχόλησης/ανεργίας που παρατηρούνται σε επίπεδο δήµων/κοινοτήτων. Αµφισβητεί, λοιπόν, την χρησιµότητα να εξετάζονται η οργάνωση και η κατανοµή της παραγωγικής και οικονοµικής ζωής βάσει της περιφερειακής ή νοµαρχιακής διαίρεσης της χώρας, δεδοµένου ότι η εσφαλµένη διάγνωση των αδυναµιών εµποδίζει τις προτεινόµενες πολιτικές να είναι οι καταλληλότερες. Πιο συγκεκριµένα, εξετάζει την µεταβολή της απασχόλησης και της ανεργίας κατά το διάστηµα 1998-2007 µέσα από τις Έρευνες Εργατικού ∆υναµικού και διαπιστώνει ότι οι πληθυσµοί των 13 περιφερειών της χώρας κινούνται µε διαφορετικές ταχύτητες προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Στην συνέχεια, εστιάζει στην διερεύνηση της δηµογραφικής, εκπαιδευτικής και εργασιακής σύνθεσης των τοπικών πληθυσµών κατά το έτος της απογραφής και προσδιορίζει τις οικονοµικές ζώνες της Ελλάδας και τα χαρακτηριστικά τους µε διαστρωµατικές αναλύσεις. Η µελέτη αυτή, µε τίτλο Τhe Spatial Distribution of Male and Female Employment and Unemployment in Greece [Η χωρική κατανοµή της απασχόλησης και της ανεργίας ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα], αποτελεί τον δεύτερο τόµο µιας ερευνητικής τριλογίας, της οποίας ο πρώτος τόµος, µε τίτλο A Regional Analysis of Declared Income in Greece [Περιφερειακή ανάλυση του δηλωθέντος εισοδήµατος στην Ελλάδα], βραβεύτηκε από την Ακαδηµία Αθηνών (βλ. ΑΩ, τ. 43). Η µελέτη εκείνη, µε επίκεντρο την χαρτογράφηση και την διαστρωµατική ανάλυση των εισοδηµατικών ανισοτήτων σε επίπεδο δήµων/κοινοτήτων και ταχυδροµικών τοµέων (κατά το έτος της τελευταίας απογραφής, 2001), δι-

ΧΑΡΤΗΣ: Εκτίµηση χωρικών ιδιαιτεροτήτων κατόπιν (α) αφαιρέσεως των δηµογραφικών, εκπαιδευτικών, κλαδικών επιδράσεων των απογραφικών στοιχείων και (β) συνυπολογισµού των ροών των εργαζόµενων κατοίκων (2001). Περιοχές µε υψηλά ποσοστά ανέργων ή/και χαµηλά ποσοστά απασχολουµένων επί του τοπικού πληθυσµού. (Πιθανότητα σφάλµατος ≤1%.)

Βιβλιοπαρουσίαση

απίστωνε σηµαντική ετερογένεια στον ελλαδικό χώρο, συνδέοντάς την µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, µε την ολοκλήρωση του τρίτου τόµου, θα φωτιστούν ακόµη περισσότερο τα θέµατα της παραγωγικής λειτουργίας και της ανάπτυξης της χώρας, καθότι ο τόµος θα πραγµατεύεται τις εξελίξεις και στα δύο ζητήµατα (εισοδήµατος – απασχόλησης και ανεργίας) κατά την διάρκεια της δεκαετίας, συνδυάζοντας την διαστρωµατική και την διαχρονική προσέγγιση. Τα ευρήµατα του παρουσιαζόµενου τόµου προσφέρουν ένα χρήσιµο περίγραµµα για τον σχεδιασµό αποτελεσµατικής αναπτυξιακής περιφερειακής πολιτικής που αποσκοπεί στην αύξηση της απασχόλησης, στην µείωση της ανεργίας και, κατ’ επέκταση, στην βελτίωση της ευηµερίας των πολιτών. Από τα ευρήµατα της µελέτης του κ. Προδροµίδη σταχυολογούµε: • Την διαπίστωση ότι το 61,7% του πληθυσµού κατοικεί σε 179 πυκνοκατοικηµένους δήµους και κοινότητες, και ο υπόλοιπος πληθυσµός σε 853 αραιοκατοικηµένους δήµους και κοινότητες (από τους οποίους 21 δήµοι/κοινότητες έχουν λιγότερους από 150 κατοίκους). • Την σχετικά ισορροπηµένη διασπορά του πληθυσµού ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο, καθώς και την µάλλον ανισσόροπη διασπορά ως προς την ηλικιακή σύνθεση (αφού στο µεγαλύτερο µέρος της υπαίθρου µεγάλο ποσοστό του πληθυσµού είναι άνω των 65 ετών). • Την σηµασία της ιδιάζουσας γεωµορφολογίας, η όποια κατακερµατίζει την χώρα. • Την ετερογένεια των περιφερειών και νοµών της χώρας ως προς την απασχόληση, την ανεργία και την αποχή από το εργατικό δυναµικό· την συνακόλουθη διαµόρφωση παραπλανητικών εντυπώσεων από την συνεχιζόµενη χρήση περιφερειακών σχηµάτων και συγκεντρωτικών δεικτών στους κύκλους που ασκούν την οικονοµική πολιτική. • Τα διαφορετικά συµπεράσµατα που προκύπτουν για το ποιες προτάσεις πολιτικής πρέπει να υιοθετηθούν ανάλογα µε το αν επιλέγεται χωρική οργάνωση της χώρας (α) κατά περιφέρειες, (β) κατά νοµούς, (γ) κατά συστάδες δήµων/κοινοτήτων που συγκροτούν τοπικές αγορές εργασίας. • Την χρησιµότητα της οικονοµετρικής αποµόνωσης

των επιδράσεων που ασκούν οι γεωγραφικοί παράγοντες από τις επιδράσεις µη γεωγραφικών παραγόντων (δηµογραφικών, εκπαιδευτικών, κλαδικών) στην ερµηνεία της απασχόλησης και της ανεργίας. • Τον προσδιορισµό 40 περιοχών πολιτικής προτεραιότητας (όπως είναι η Πάτρα, τα Ιωάννινα και τµήµατα της Πίνδου, η Κοζάνη και η Πτολεµαΐδα, η Χίος και µερικές µικρές νησιωτικές κοινωνίες του ανατολικού Αιγαίου) που εµφανίζουν ιδιαίτερα προβλήµατα ανεργίας/απασχόλησης, άρα και προβλήµατα κοινωνικής συνοχής, ενδεχοµένως και επιβίωσης. • Την ανάγκη διαφοροποίησης της παραγωγής σε µεγάλα τµήµατα της υπαίθρου που φαίνεται να εξαρτώνται αποκλειστικά από αγροτικές δραστηριότητες (σαν να «βάζουν όλα τα αυγά σε ένα καλάθι»).

Εκτενέστερη ανάπτυξη της µελέτης παρατίθεται στην ιστοσελίδα www.kepe.gr/pdf/PProdrom%20 abs66.pdf, η οποία συνοδεύεται από κατά κεφάλαιο σχολιασµό του καθηγητή Ι. Ψυχάρη (www. kepe.gr/pdf/Prof_Psicharis.pdf.).

Βιβλιογραφικό Δελτίο

Pantelis Golitsis, Les Commentaires de Simplicius et de Jean Philopon à la Physique d’Aristote: Tradition et Innovation.Commentaria in Aristotelem Graeca et Byzantina. Quellen und Studien Bd. 3, Βερολίνο/ Νέα Υόρκη: εκδ. Walter de Gruyter, 2008, σελ. ix+306. ISBN: 978-3-11-019541-5 Η µονογραφία, αναθεωρηµένη εκδοχή του πρώτου µέρους της διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα στην École Pratique des Hautes Études του Παρισιού, επιχειρεί να αναδείξει τον φιλοσοφικό προσανατολισµό που προσλαµβάνει η ἐξήγησις κατά την όψιµη αρχαιότητα µέσα από την διεξοδική µελέτη των παρεκβάσεων, µε τις οποίες εµπλουτίζουν τον υποµνηµατισµό των Φυσικών του Αριστοτέλη ο εθνικός Σιµπλίκιος (περ. 485-545) και ο χριστιανός Ιωάννης Φιλόπονος (περ. 485570). Ο Παντελής Γκολίτσης αναφέρεται αρχικά στον ιδιαίτερο τρόπο µε τον οποίο καθένας από τους δύο εξηγητές αντιδρά έναντι της παράδοσης του υποµνηµατισµού που του κληροδοτήθηκε, για να επικεντρωθεί ακολούθως στην πρακτική των παρεκβάσεων που και οι δύο χρησιµοποιούν στα υποµνήµατά τους, µέσω των οποίων διατυπώνονται σκέψεις που υπηρετούν, από διαφορετικούς δρόµους, την διανοητική όσµωση του φθίνοντος παγανισµού µε τον σταθερά ανερχόµενο χριστιανισµό. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το παράρτηµα, στο οποίο ο συγγραφέας σχολιάζει τις επιµέρους παρεκβάσεις, ενώ τα ευρετήρια εννοιών, ονοµάτων και χωρίων καθιστούν την µελέτη ιδιαίτερα εύχρηστη. Το βιβλίο εκδόθηκε µε χορηγία του Ιδρύµατος Ωνάση ―στο πλαίσιο του Ειδικού Προγράµµατος Χορηγιών και Ενισχύσεων προς τα µέλη του Συνδέσµου Υποτρόφων― και έλαβε το 2009 το βραβείο Zographos της Association des Études Grecques του Παρισιού.

Πήτερ Μάκριτζ, Εκµαγεία της ποίησης: Σολωµός, Καβάφης, Σεφέρης, Αθήνα: εκδ. Εστία, 2008, σελ. 431. ISBN: 978-960-05-1394-3 Στο πλαίσιο των εορτασμών της μνήμης του Αποστόλου Ανδρέου, και με τον συντονισμό και την επιστημονική επιμέλεια του Χαράλαμπου Γ. Χοτζάκογλου, βυζαντινολόγου και μέλους του Συνδέσμου, οργανώθηκε πριν από λίγους μήνες στην Δημοτική Πινακοθήκη της Πάτρας έκθεση εικόνων και κειμηλίων από την Κύπρο, που απεικονίζουν τον πολιούχο και προστάτη τόσο της Πάτρας όσο και της κατεχόμενης σήμερα Καρπασίας ― ή σχετίζονται με την λατρεία του. Αντιπροσωπευτικά δείγματα της ζωγραφικής και της μεταλλοτεχνίας της περιόδου από τον δέκατο έκτο έως και τον εικοστό αιώνα, τα οποία προέρχονται από τις συλλογές σημαντικών εκκλησιαστικών και πολιτιστικών φορέων της Κύπρου, περιγράφονται διεξοδικά από ειδικούς επιστήμονες στα λήμματα του καταλόγου. Παράλληλα, τα εισαγωγικά κεφάλαια της έκδοσης, πέρα από μιαν ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση των σχέσεων της Πάτρας με την Κύπρο, προσφέρουν στον αναγνώστη την οδυνηρή υπόμνηση των όσων χάθηκαν μετά την τουρκική εισβολή: των ιερών κειμηλίων που κλάπηκαν, και κυρίως των πολυάριθμων και εξαιρετικά σημαντικών βυζαντινών μνημείων που έχουν αφεθεί να καταστρέφονται στα κατεχόμενα. Ανάμεσά τους, ο Ναός της Παναγίας Κανακαριάς, με τα ανεκτίμητα ψηφιδωτά του 6ου αιώνα, που αποσπάσθηκαν από Τούρκους αρχαιοκάπηλους και που σημαντικό μέρος τους μοιάζει να έχει οριστικά χαθεί. Επιμέλεια: Τιτίκα Καραβία

Παρουσίαση Δίσκου

ΝΕΟΣ ∆ΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΠΙΑΝΙΣΤΑ ΕΡΜΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΓΡΆΦΕΙ Ο ΔΙΟΝΎΣΗΣ ΜΑΛΛΟΎΧΟΣ

Ermis Theodorakis, Piano Music by Greek Composers (II) (Μουσική Εταιρεία Αθηνών, 2009) Η δισκογραφική παραγωγή του Ερµή Θεοδωράκη Μουσική για πιάνο από Έλληνες σύνθετες (ΙΙ) κυκλοφόρησε πριν από λίγους µήνες από την Μουσική Εταιρεία Αθηνών µε την οικονοµική υποστήριξη του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος. Πρόκειται για την πρώτη παγκόσµια ηχογράφηση έργων για πιάνο Ελλήνων συνθετών, τα οποία γράφτηκαν πρόσφατα ειδικά για τον Ερµή Θεοδωράκη. Ο τριαντάχρονος πιανίστας, µε πολλαπλή και ήδη σηµαντικότατη συµβολή στην διάδοση των πιο σύγχρονων τάσεων της µουσικής, αποτελεί πλέον σηµείο αναφοράς για πιανιστικά έργα που λόγω εξαιρετικής δυσκολίας έµεναν, κατά κυριολεξίαν, στην αφάνεια. Ο Θεοδωράκης επιδεικνύει σπάνια και πολύτιµα προσόντα ευκρίνειας πιανιστικού ήχου, κατανόησης ιδιαίτερα περίπλοκων µουσικών κειµένων και, κυρίως, ικανότητας σαφούς χάραξης της γραµµής της δοµής ενός έργου - παράγοντα ο οποίος στο συγκεκριµένο είδος µουσικής αποτελεί και την λυδία λίθο της σχέσης ανάµεσα στον συνθέτη, το έργο του και την αποδοχή του από το κοινό. Παράλληλα, λειτουργεί ως πηγή έµπνευσης για αρκετούς συνθέτες, οι οποίοι γράφουν ακριβώς γιατί κάποιος ερµηνευτής στον κοντινό τους χώρο έχει την ικανότητα να µεταφέρει σωστά την σκέψη τους... Στον συγκεκριµένο δίσκο, µε την σφραγίδα της καθαρής και πολυχρωµατικής ηχοληψίας του Θέµη Ζαφειρόπουλου, περιέχονται έργα Ελλήνων συνθετών που ανήκουν µεν σε διαφορετικές γενιές, αλλά παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά ως προς τον τρόπο διαχείρισης του υλικού τους, πάντα µε γνώµονα τον αποδέκτη τους ― τον ερµηνευτή Ερµή Θεοδωράκη. Ο Μάριος Τσαγκάρης γράφει δύο έργα, «Ακρότητες Α΄ – Β΄», µε επίµονη χρήση των υψηλών και χαµηλών περιοχών του πιάνου αντιστοίχως· ο Γιάννης Ιωαννίδης (δάσκαλος-µέντορας του Ερµή Θεοδωράκη, ο οποίος απέκτησε δίπλωµα σύνθεσης κοντά του) συνθέτει τρία έργα: «Εµµέλεια», «Κόρδαξ», «Σίκιννις», µια αναφορά στους τύπους όρχησης του αρχαίου δράµατος· ο Μιχάλης Αδάµης παρουσιάζει το έργο «Έσω Θέα» του 2007· ο Μηνάς Μπορµπουδάκης συµµετέχει µε ένα πολύ ενδιαφέρον και απαιτητικό έργο για πιάνο και ηλεκτρονικά, «Ροαί ΙΙΙ – Dataflow»· ο Μανώλης Βλητάκης διαλέγει την δεύτερη σπουδή του για πιάνο (από έναν κύκλο µε τρεις) µε τίτλο «Blue Notes»· ο Λευτέρης Παπαδηµητρίου, στο έργο του «Άνω Λιόσια» του 2007, εξοµολογείται την «υποκειµενική εντύπωση χάους που του προκάλεσε η περιοχή αυτή της Αθήνας»· ο Γιώργος Αδάµης (γιος του Μιχάλη Αδάµη) γράφει το 2008 το πρώτο του έργο για πιάνο µε τίτλο «Μονοπολύφωνος» και ο Παναγιώτης Κόκορας ολοκληρώνει την µουσική διαδροµή του δίσκου µε το έργο «Bold Ridge Apex». Ο δίσκος του Ερµή Θεοδωράκη είναι ένα ηχογράφηµα µε εξαιρετικό ενδιαφέρον: νέα έργα ακούγονται κ αι δισκογραφούνται για πρώτη φορά, τυγχάνοντας εξαιρετικά υψηλού επιπέδου ερµηνείας. Η παρουσίασή τους εξασφαλίζει την αποδοχή και την αφοσίωση του ακροατή, έστω και αν αυτός δεν είναι πιστός οπαδός του συγκεκριµένου τρόπου εκφοράς της µουσικής σκέψης.

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο AΩ - TPIMHNIAIO ENHMEPΩTIKO ΔEΛTIO ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Κωδ. εντύπου: 7244 Aισχίνου 4, Aθήνα 105 58, Tηλ.: 210-3314965, 210-3713000 • e-mail: scholars.association@onassis.gr Εκδότης: Παναγιώτης Αλεξάκης Σύµβουλος Έκδοσης: Ιωάννα Κονδύλη Aρχισυντάκτρια: Λήδα Mπουζάλη Συντακτική Eπιτροπή: Τιτίκα Καραβία, Μαρία Μαγγιώρου, Γιόλα Χριστούλα Τακτικοί συνεργάτες: ∆ιονύσης Μαλλούχος, Αιµιλία Παπαφιλίππου Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: ∆ηµήτριος Σµοκοβίτης, Νίκος Σηφάκις Διόρθωση: Γιάννης Παπαδημητρίου • Σχεδιασμός: Κώστας Κάτσουλας Προσαρμογή για το internet: Graphics.gr • Eκτύπωση: Μπάξας Α.Ε.

TO ΔIOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO TOY ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Πρόεδρος: Aντιπρόεδρος A’: Aντιπρόεδρος B’: Γενικός Γραμματέας: Eιδικός Γραμματέας: Tαμίας: Aναπληρωτής Tαμίας: Mέλη: