ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΣTEΓΗ
15 ΙΑΝΟΥΑρίου — 2 ΦEBΡOYAΡIOY 2014
μιχαηλ μαρμαρινοσ
του γκαιτε
SGT.GR
ΣΥΓΓΡΟΥ 107 ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 210 900 5 800 • SGT.GR
ΘΕΑΤΡΟ μΙχΑΗλ μΑΡμΑΡΙΝΟΣ
ΤΟΥ ΓκΑΙΤΕ 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ — 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014 — κΕΝΤΡΙκΗ ΣκΗΝΗ | 20:00 — ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 15-18-28 € ΜεΙωμ. 10-12-15 € | ΑνεΡΓΟΙ 5 €
«Πού βρίσκομαι Ω πού βρίσκομαι Ω μακριά μακριά μακριά πολύ μακριά Πατέρα Παππού κοίταξε πόσο μακριά Τι κάνω εδώ» *
Τα μεγάλα άσπρα κείμενα. Που περιέχουν όλα τα κείμενα, όλα τα άλλα κείμενα Όλα υπάρχουν εδώ Δεν υπάρχει τίποτα έξω από εδώ Έξω από τα μεγάλα άσπρα κείμενα. Ο Φάουστ δεν είναι θεατρικό έργο, είναι ένα ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ. Ή, έστω, μια σειρά στιγμών στη ζωγραφική. Μιχαήλ Μαρμαρινός
ΤΟ ΕΡΓΟ Των πΟλλΑπλων δΙΑδΡομων
Αν κάποιος με ρωτούσε, «τι είναι ο Φάουστ;», θα του έδινα μία και μοναδική απάντηση: «είναι ό,τι βλέπεις». Γιατί ο Φάουστ έχει τόσο πολλές διαδρομές, τέτοιο πλήθος από περιπέτειες, ώστε είναι αδύνατο να τις συνοψίσει κανείς σε μια εξήγηση, ακόμα και σε μια παράσταση. Κατ’ αρχήν, ο Φάουστ είναι ένας παλιός μεσαιωνικός μύθος γύρω από τη σύγκρουση του Καλού με το Κακό, του Θεού με τον Σατανά. Το «πειραματόζωο» στη σύγκρουση αυτή ονομάζεται Φάουστ. Ο Γκαίτε δανείζεται το μύθο, τον διευρύνει και του δίνει διαστάσεις μιας «ανθρώπινης τραγωδίας». Τι είναι, λοιπόν, ο Φάουστ του Γκαίτε; Κατ’ αρχήν είναι η τραγωδία ενός σοφού, ενός «πνευματικού ανθρώπου», ο οποίος στη δύση της ζωής του συνειδητοποιεί ότι αφιερώθηκε στη μελέτη και στο πνεύμα και δεν γεύτηκε καμιά από τις χαρές της ζωής. Όπως συμβαίνει συχνά με τους ανθρώπους, ο Φάουστ εκφράζει, κατόπιν εορτής, το διακαή πόθο να ξαναρχίσει τη ζωή του, αλλά να την αφιερώσει αυτή τη φορά στις γήινες απολαύσεις. Ο Σατανάς, που ακούει την επιθυμία του, εμφανίζεται και του προτείνει μια συναλλαγή: εκείνος θα του ξαναδώσει τη νεότητά του και τις γήινες απολαύσεις που στερήθηκε, με αντάλλαγμα να αποκτήσει την ψυχή του Φάουστ μετά το θάνατό του. Ο Φάουστ είναι, όμως, και η αφορμή ενός στοιχήματος ανάμεσα στον Θεό και στον Σατανά-Μεφιστοφελή. Ο Μεφιστοφελής υποστηρίζει ότι μπορεί να αποπλανήσει τον πνευματικά πιο εξοπλισμένο και σαρκικά πιο αποξενωμένο δούλο του Θεού, τον Φάουστ, και να τον παρασύρει στο δρόμο της αμαρτίας. Ο Θεός υποστηρίζει πως, όσο και αν προσπαθήσει, ο Φάουστ δεν θα εξοκείλει και στο τέλος θα σώσει την ψυχή του. Μέσα από αυτό το στοίχημα, ο Γκαίτε περιγράφει την περίπλοκη διαδρομή της σύγκρουσης ανάμεσα στο πνεύμα και τις επίγειες απολαύσεις, ανάμεσα στην αμαρτία και την αρετή, εν τέλει τη μακρά διαδρομή της αναζήτησης μιας σχέσης του ατόμου με την ψυχή του. Παράλληλα, ο Φάουστ είναι και η ιστορία ενός μεγάλου έρωτα, ανάμεσα σε έναν άντρα που «νεάζει», αφού πρώτα γέρασε, και σε μια νεαρή και αθώα κοπέλα, τη Μαργαρίτα. Το συναρπαστικό στον έρωτα ΦάουστΜαργαρίτας είναι ότι οι έννοιες καλού-κακού και αρετής-αμαρτίας αντιστρέφονται. Η ενάρετη είναι η Μαργαρίτα, ο αμαρτωλός είναι ο Φάουστ. Ο Γκαίτε ονομάζει το έργο του «μια τραγωδία», ίσως γιατί πίστευε ότι ο διχασμός του ατόμου, ανάμεσα στο επίγειο και στο επουράνιο, ανάμεσα στη σάρκα και στο πνεύμα, είναι ένας άλυτος διχασμός και από εκεί ξεκινά η ανθρώπινη τραγωδία. Τι είναι, λοιπόν, ο Φάουστ; Διαλέγετε και παίρνετε. Πέτρος Μάρκαρης
Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία –με κατεύθυνση νευροβιολογία– και Θέατρο. Η δουλειά του διέπεται κυρίως από δύο παραδοχές: α) Θέατρο είναι η τέχνη πάνω στην ιστορία των ανθρώπων. β) Δεν υπάρχει στιγμή στην καθημερινότητα που δεν είναι θέατρο μόλις υπάρξει το κατάλληλο βλέμμα. Εκτός από την Ελλάδα, παραστάσεις του έχουν ανέβει –ή άλλες έχουν περιοδεύσει σε διεθνή φεστιβάλ– σε διάφορες χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Βενεζουέλα, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Ισπανία, Ιταλία, Κορέα, Ολλανδία, Πολωνία, Ρωσία, Σερβία κ.α. Αξιοσημείωτες κάποιες στιγμές: Die Hamletmaschine (Χάινερ Μύλλερ, Θεσσαλονίκη – Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας), Camera degli sposi (Γιώργου Βέλτσου), Ρομαντισμός (Αθήνα), Ηλέκτρα (Σοφοκλή, Επίδαυρος), Άμλετ – το δάγκωμα του φιδιού (Σαίξπηρ, Αθήνα), Αγαμέμνων, a ghost sonata (Αισχύλου, Αθήνα / Καράκας / Σεούλ / Τιφλίδα / Ζυρίχη), Medeamaterial (Χάινερ Μύλλερ, Αθήνα / Τιφλίδα), Εθνικός Ύμνος, ένα θεώρημα για την ομαδικότητα (Αθήνα / Φλωρεντία / Τιφλίδα / Μόσχα / Σεούλ), Ρομέο + Ιουλιέτα, η Τρίτη Μνήμη (Σαίξπηρ, Αθήνα / Τιφλίδα), Κάφκα, μια επίσκεψη στον Πύργο του Κάφκα (Αθήνα, θησείον-Ένα θέατρο για τις Τέχνες), Πεθαίνω σαν χώρα (Δημήτρη Δημητριάδη, Αθήνα – Ελληνικό Φεστιβάλ / Βιέννη / Βρυξέλλες / Βαρσοβία / Παρίσι), Στάλιν, μια συζήτηση για το ελληνικό θέατρο (σε συνεργασία με τον Ακύλλα Καραζήση, Αθήνα – Εθνικό Θέατρο / Κολωνία), Βίοι (Ζωές) Αγίων, Agora - Ein Chor Stasimon (Volksbühne Berlin), Akropolis re-construction (Στανισλάβ Βυσπιάνσκι, Βρότσλαβ / Αθήνα), Ηρακλής Μαινόμενος (Ευριπίδη, Επίδαυρος / Αθήνα – Εθνικό Θέατρο), Insenso (Δημήτρη Δημητριάδη, Αθήνα – Ελληνικό Φεστιβάλ, Πειραιώς 260), Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (Σαίξπηρ, Αθήνα – Εθνικό Θέατρο), Φαίδρα (Ρακίνα, Παρίσι – Comédie Française). Έχει προσκληθεί να διδάξει, να διευθύνει εργαστήρια ή να συμμετάσχει σε συμπόσια με παρουσιάσεις και ομιλίες: Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Αμμάν, Βερολίνο, Βρότσλαβ, Ζυρίχη, Θεσσαλονίκη, Καράκας, Κέρκυρα, Κοπεγχάγη, Κρήτη, Λος Άντζελες, Μάαστριχτ, Μόντρεαλ, Μόσχα, Ούμπρια, Πράγα, Σεούλ, Σύδνεϋ, Ταλίν, Τιφλίδα κ.α. Από το 2006 διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ O Πέτρος Μάρκαρης, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και μεταφραστής, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες και από το 1976 εργάζεται ως ελεύθερος συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στα σενάρια των ταινιών Μέρες του ’36, Ο Μεγαλέξανδρος, Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού, Το Βλέμμα του Οδυσσέα, Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα, Η Σκόνη του Χρόνου. Έχει γράψει επίσης τα σενάρια της τηλεοπτικής σειράς Ανατομία ενός Εγκλήματος, που παιζόταν επί τρία χρόνια στην Ελλάδα. Έχει μεταφράσει στα ελληνικά έργα των Φρανκ Βέντεκιντ, Άρτουρ Σνίτσλερ, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Πέτερ Βάις, Φραντς Ξαβέρ Κραιτς και Τόμας Μπέρνχαρντ. Η τελευταία μεταφραστική δουλειά του ήταν η μετάφραση του Φάουστ του Γκαίτε σε σχολιασμένη έκδοση. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα Άμυνα Ζώνης (1998), Νυχτερινό Δελτίο (2000), Ο Τσε αυτοκτόνησε (2003), Βασικός Μέτοχος (2006), Παλιά, Πολύ Παλιά (2008), Ληξιπρόθεσμα Δάνεια (2010), Περαίωση (2011), Ψωμί Παιδεία Ελευθερία (2012). Όλα έχουν ήρωα τον αστυνόμο Κώστα Χαρίτο και κυκλοφορούν σε δεκατέσσερις γλώσσες, στα ελληνικά από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Έχει γράψει τα θεατρικά Η Ιστορία του Αλή Ρέτζο (Γαβριηλίδης, 1999), Το Έπος του Βασιλιά Υμπύ (από το έργο του Αλφρέ Ζαρύ), Οι Φιλοξενούμενοι, Όπως και τ’ Άλογα. Άλλα έργα του: Ο Μπρεχτ και ο Διαλεκτικός Λόγος (δοκίμιο, Κακουλίδης, 1983), Το ημερολόγιο μιας αιωνιότητας (ημερολόγιο, Γαβριηλίδης, 1998), Αθήνα πρωτεύουσα των Βαλκανίων (διηγήματα, Γαβριηλίδης, 2004), Κατ’ Εξακολούθηση (Πατάκης, 2006), Finstere Zeiten – Zur Krise in Griechenland (Diogenes, 2012), Η Αθήνα της μιας Διαδρομής (Γαβριηλίδης, 2013).
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Μετάφραση: Πέτρος Μάρκαρης Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός Σύμβουλος δραματουργίας: Armin Kerber Μουσική, σχεδιασμός ήχου: Δημήτρης Καμαρωτός Φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος Σκηνικά: Kenny MacLellan Κοστούμια: Μαγιού Τρικεριώτη Βοηθός σκηνοθέτη: Μυρτώ Περβολαράκη Χειρισμός ήχου παράστασης: Κώστας Μπώκος - Studio 19st Υπεύθυνη παραγωγής: Ρένα Ανδρεαδάκη Β’ βοηθός σκηνοθέτη: Νεφέλη Μυρωδιά Βοηθοί ενδυματολόγου: Εύα Γουλάκου, Δανάη Ελευσινιώτη
ΗΘΟΠΟΙΟΙ Φάουστ: Ακύλλας Καραζήσης Μεφιστοφελής: Έλενα Τοπαλίδου, Εύη Σαουλίδου, Γιώργος Μπινιάρης, Θεοδώρα Τζήμου, Φοίβος Ριμένας, Νικόλας Χανακούλας Μαργαρίτα: Δάφνη Ιωακειμίδου-Πατακιά, Θεοδώρα Τζήμου, Εύη Σαουλίδου, Ηλέκτρα Νικολούζου, Έλενα Τοπαλίδου, Σμαρώ Γαϊτανίδου Βάγκνερ (μαθητής Φάουστ): Νικόλας Χανακούλας Μάγισσα: Ηλέκτρα Νικολούζου Μάρθα (γειτόνισσα): Σμαρώ Γαϊτανίδου Βάλεντιν (αδελφός Μαργαρίτας): Φοίβος Ριμένας Πνεύματα, Χορός Αγγέλων, Χορός Μαθητών, Περιπατητές, Παρέα κεφάτων παλικαριών, Ζώα, Φαντάροι, Χορός Μαγισσών, Φωνές Ευχαριστούμε τους Δήμητρα Δεριζιώτη, Άρη Θεοδωρόπουλο, Βασίλη Κασμά, Σπύρο Λάμπρου, Σωτήρη Παύλου, Γιάννη Φαράντο και τις εκδόσεις Γαβριηλίδης από τις οποίες κυκλοφορεί ο Φάουστ. *Ονειρικός χρόνος, Hans Peter Duerr (εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 1990)
Με ένα «Αχ!» ξεκινάει ο 19ος αιώνας.
Φρήντριχ Κίττλερ
ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Πρόλογος στον ουρανό Νύχτα Εκτός των τειχών Σπουδαστήριο Το κουτούκι του Άουερμπαχ στη Λειψία - Παρέα κεφάτων παλικαριών Η κουζίνα της Μάγισσας Δρόμος Βράδυ - Μικρό νοικοκυρεμένο δωμάτιο Κήπος. Στο σπίτι της γειτόνισσας Σπιτάκι στον κήπο Διάλειμμα Δάσος και σπήλαιο Δωμάτιο της Μαργαρίτας Ο Κήπος της Μάρθας Νύχτα - Φαντάροι Μητρόπολη Νύχτα της Βαλπούργης Μουντή μέρα. Ύπαιθρος Νύχτα. Κάμπος Φυλακή ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014 Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές Συντονισμός: Πλάτων Μαυρομούστακος
χΟΡΗΓΟΙ ΕπΙκΟΙνωνΙΑΣ
μΕ ΤΗν ΥπΟΣΤΗΡΙξΗ:
ΕπΙΣΗμΟΣ ΙΑΤΡΙκΟΣ ΥπΟΣΤΗΡΙκΤΗΣ:
χΟΡΗΓΟΣ ΦΙλΟξΕνΙΑΣ:
δΙΕΥΘΥνΣΗ ΕπΙκΟΙνωνΙΑΣ & MARkΕTInG ΤμΗμΑ ΕκδΟΣΕων
SGT.GR