«ΠΕΝΘΕΣΙΛΕΙΑ» ΤΟΥ HEINRICH VON KLEIST | ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΕΝΤΑΚΗΣ by Onassis Stegi

HEINRICH VON KLEIST ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ: ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΔΕΝΤΆΚΗΣ

ΣΊΛΕΙ

ΝΘΕ

ΠΕ

Με υπέρτιτλους στα αγγλικά: Σάββατο 17, Κυριακή 18, Πέμπτη 22 και Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018 ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ Παρασκευή 16 Φεβρουαρίου 2018 Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές Συντονισμός: Σοφία Ευτυχιάδου, θεατρολόγος

ΘΕΑΤΡΟ 14–23.2.2018 (ΕΚΤΌΣ ΔΕΥΤΈΡΑΣ-ΤΡΊΤΗΣ) ΜΙΚΡΉ ΣΚΗΝΉ 21:00

HEINRICH VON KLEIST ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ: ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΔΕΝΤΆΚΗΣ Η Πεν θ ε σ ί λ ε ι α τον έφαγε τελικά τον Αχι λ λ έ α , από έρωτα μεν, όμως τον έ φ α γ ε κ υ ρ ι ο λ ε κ τ ι κ ά – κι εσείς μπορεί να κάνατε το ίδιο, κάτω από παρόμοιες συνθήκες. Heinrich von Kleist (από επιστολές προς την εξαδέλφη του, Μαρί φον Κλάιστ, φθινόπωρο του 1807)

ΝΘΕ

ΠΕ

ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΌ ΣΗΜΕΊΩΜΑ Πενθεσίλεια και Αχιλλέας, δύο θεοί. Που ήρθαν στον κόσμο για να συναντηθούν. Που ερωτεύτηκαν πριν γνωριστούν. Που πολέμησαν σαν αγρίμια για να κατακτήσουν ο ένας τον άλλον. Που συναντήθηκαν μόνο πάνω σε τραχιά σιδερένια κρεβάτια. Που ονειρεύτηκαν να ζήσουν μια ολόκληρη ζωή μαζί. Που δεν κατάφεραν να συνυπάρξουν παρά μόνο μια στιγμή. Που μπόρεσαν να ξεπεράσουν όλα τα εμπόδια που τους έβαλαν οι άλλοι. Που δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τη φύση τους. Που ήθελαν να γεννήσουν τον Τέλειο Άνθρωπο, αλλά γέμισαν με νεκρά κορμιά το πεδίο της μάχης. Που κυνήγησαν το όνειρο, αλλά βρέθηκαν να κολυμπούν μέσα σε εφιάλτες. Πενθεσίλεια και Αχιλλέας, δύο άνθρωποι. Που μπέρδεψαν τα φιλιά με τις δαγκωματιές.

ΣΊΛΕΙ Παντελής Δεντάκης

Φωτογραφίες © Σταύρος Χαμπάκης

ΛΊΓΑ ΛΌΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΈΡΓΟ Σύμφωνα με τον μύθο, όπως παραδίδεται από τον Οβίδιο και τον Βιργίλιο, κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου ο Αχιλλέας τραυματίζει στο στήθος τη βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια. Όταν όμως πλησιάζει και αφαιρεί το κράνος της για να δει τη νεκρή αντίπαλό του, θαμπώνεται από την ομορφιά της. Στους 3.043 στίχους της Πενθεσίλειας, την οποία ο Κλάιστ έγραψε κατά τα πρότυπα της Ι λ ι ά δ α ς , έμμετρα και σε 24 σκηνές, ο μύθος αντιστρέφεται. Ο Κλάιστ επινοεί το αδιανόητο. Εδώ, ο έρωτας ανάμεσα στους δύο αντιπάλους είναι αμοιβαίος. Ο Αχιλλέας και η Πενθεσίλεια ερωτεύονται κεραυνοβόλα στο πεδίο της μάχης. Ύστερα, όμως, από μια μοιραία παρεξήγηση, ο Αχιλλέας κατασπαράζεται ζωντανός από την Πενθεσίλεια και τα σκυλιά της. Όταν η Πενθεσίλεια συνέρχεται από την παραφορά που την εξώθησε σε αυτήν την πράξη, αυτοκτονεί επικαλούμενη «ένα κρύο σαν σίδερο αίσθημα εντός της». Αυτοκτονεί, δηλαδή, χωρίς κανένα φονικό όπλο, παρά μόνο από τη σφοδρή επιθυμία της να πεθάνει. Έτσι, άγρια, θέλησε να μας θυμίσει ο Κλάιστ πόσο εύθραυστοι είμαστε.

ΣΕ ΘΈΛΩ, ΣΕ ΠΟΘΏ, ΣΕ ΛΑΤΡΕΎΩ. ΑΡΚΕΊ ΝΑ Σ' ΈΧΩ ΚΑΤΑΚΤΉΣΕΙ, ΝΑ «ΕΊΣΑΙ» ΜΌΝΟ ΓΙΑ ΜΈΝΑ. ΑΛΛΙΏΣ, ΘΑ ΣΕ ΔΙΑΛΎΣΩ, ΘΑ ΣΕ ΚΑΤΑΣΠΑΡΆΞΩ.

«Με την Πεν θ ε σ ί λ ε ι α δεν μπορώ να συμφιλιωθώ ακόμη. Είναι από τόσο θαυμαστή γενιά και κινείται σε μια τόσο ξένη χώρα, ώστε χρειάζομαι χρόνο για να εξοικειωθώ και με τα δύο…» Αυτά έγραφε ο Johann Wolfgang Goethe, ο απόλυτος άρχοντας της διανόησης και των τεχνών τον καιρό του γερμανικού ρομαντισμού, σε επιστολή του προς τον Κλάιστ, το 1808, λίγο πριν τον απορρίψει οριστικά ως υποψήφιο «επίγονό» του.

«ΣΤΗΝ ΠΕΝ Θ Ε Σ Ί Λ Ε Ι Α ΚΑΤΑΔΕΙΚΝΎΕΤΑΙ Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟΎ ΔΡΆΜΑΤΟΣ ΩΣ “ΙΔΡΥΤΙΚΉΣ ΠΡΆΞΗΣ” ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΔΡΆΜΑΤΟΣ. Ο ΚΛ Ά Ι Σ Τ , ΠΟΥ ΕΔΏ ΕΠΗΡΕΆΣΤΗΚΕ ΣΑΦΏΣ ΑΠΌ ΤΙΣ ΒΆ Κ Χ Ε Σ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΊΔΗ, ΥΠΉΡΞΕ ΈΝΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΣ ΣΤΑΘΜΌΣ ΜΕΤΆΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΊΑΣ ΣΤΗ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΉ.» Peter Stein (από το σκηνοθετικό του σημείωμα για την παράσταση της Π ε ν θ ε σ ί λ ε ι α ς στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 2002)

ΠΕΝΘΕΣΊΛΕΙΑ

ΛΊΓΑ ΛΌΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ HEINRICH VON KLEIST Τσάι στην εξοχή και διπλή αυτοκτονία. Αυτή ήταν η συμφωνία του Χάινριχ φον Κλάιστ και της αγαπημένης του, Henriette Vogel, με την οποία διατηρούσε πλατωνική σχέση. Εκείνη έπασχε από ανίατη ασθένεια και του ζήτησε να την σκοτώσει. Εκείνος ήταν άπορος, άνεργος και βαθιά απογοητευμένος. Παρά το έργο του, δεν είχε μπορέσει να κατακτήσει, όπως έλεγε, «το μεγαλύτερο επίγειο αγαθό: τη δόξα». Στις 21 Νοεμβρίου 1811, στις όχθες της λίμνης Βάνζεε, κοντά στο Βερολίνο, ο Κλάιστ σκοτώνει την Εριέτα Φόγκελ με μια σφαίρα στην καρδιά. Έπειτα, βάζει το όπλο στο στόμα του και αυτοπυροβολείται. Ήταν και οι δύο 34 ετών. «Στην Π ε ν θ ε σ ί λ ε ι α έχω αποθέσει τα τρίσβαθα του Είναι μου, όλη τη λάσπη, όλη τη λάμψη της ψυχής μου» έχει πει ο ίδιος για το έργο που ολοκλήρωσε το 1807, έγκλειστος σε γαλλικά στρατόπεδα, ύστερα από σύλληψή του με την κατηγορία της κατασκοπείας. Γεννημένος το 1777 στο Βρανδεμβούργο, σε οικογένεια με μακρά στρατιωτική παράδοση, ο Κλάιστ κατατάχθηκε στη φρουρά του Πότσδαμ σε ηλικία 15 ετών. Συμμετείχε στην Εκστρατεία του Ρήνου εναντίον των Γάλλων, έφτασε στον βαθμό του ανθυπολοχαγού και, τελικά, σε ηλικία 22 ετών εγκατέλειψε οριστικά τη στρατιωτική ζωή που τον κατέπνιγε και σπούδασε μαθηματικά, φυσική, ιστορία του πολιτισμού, λατινικά και δημόσιο δίκαιο. Γνωστότερα θεατρικά έργα του: Η σ π α σ μ έ ν η σ τ ά μ ν α (1806), Τ ο Κ α τ ε ρ ι ν ά κ ι α π ό τ ο Χ α ϊ λ μ π ρ ό ν (1807), Ο π ρ ί γ κ ι π α ς τ ο υ Χ ό μ π ο υ ρ γ κ (1810). Εμβληματικό είναι το δοκίμιό του, Ο ι Μ α ρ ι ο ν έ τ ε ς (1810), που μιλά για τη λειτουργία του θεάτρου με απαράμιλλη ρομαντική αυτογνωσία, επικροτώντας τη χάρη και την αθωότητα των μαριονέτων που δεν έχουν, όπως ο άνθρωπος ηθοποιός, το βάρος της συνείδησης. H Π ε ν θ ε σ ί λ ε ι α ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1876, περίπου 70 χρόνια μετά τη συγγραφή της. Το Τρίτο Ράιχ έμελλε να παρερμηνεύσει και να κακοποιήσει όσο κανένα άλλο κείμενο το έργο του Κλάιστ, Η Μ ά χ η τ ο υ Α ρ μ ι ν ί ο υ (1808). (Πηγή: Χάινριχ φον Κλάιστ, Πενθεσίλεια, μτφρ. Τζένη Μαστοράκη, εκδ. Γράμματα)

ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΔΕΝΤΆΚΗΣ Ο Παντελής Δεντάκης είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης, αριστούχος απόφοιτος της σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Έχει συνεργαστεί με το Θέατρο του Νέου Κόσμου, το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής, το Θέατρο Πόρτα, το Θέατρο Κυκλάδων, το Θέατρο Πορεία, το Théâtre du Soleil, το Θέατρο Τέχνης, το Θέατρο Ακροπόλ κ.ά. Ως ηθοποιός, έχει δουλέψει με σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως τον Λευτέρη Βογιατζή, τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, την Ariane Mnouchkine, τον Θωμά Μοσχόπουλο, την Κατερίνα Ευαγγελάτου, τον Δημήτρη Τάρλοου, τη Μάγια Λυμπεροπούλου, τον John Todd, τον Παντελή Βούλγαρη, τον Νίκο Περάκη, τον Πέτρο Σεβαστίκογλου, τον Σπύρο Ευαγγελάτο και τον Γιώργο Γάλλο. Έχει σκηνοθετήσει, μεταξύ άλλων, τα έργα Κ ύ κ λ ω π α ς του Ευριπίδη, Δ ε ν π λ η ρ ώ ν ο μ α ι , δ ε ν π λ η ρ ώ ν ω του Dario Fo, Σ ο φ ί α Λ α σ κ α ρ ί δ ο υ : Μ ι α α γ ά π η μ ε γ ά λ η , Α γ α π η μ έ ν ε μ ο υ Χ έ ρ μ π ε ρ τ του Herbert Achternbusch, Ο β υ σ σ ι ν ό κ η π ο ς του Άντον Τσέχωφ, Ο Μ ο υ ν ή ς της Λένας Κιτσοπούλου, Α λ μ α ν ά κ της Μαριάννας Κάλμπαρη, Μ ι α γ ι ο ρ τ ή σ τ ο υ Ν ο υ ρ ι ά ν του Volker Ludwig, Ο Μ α ν δ ρ α γ ό ρ α ς του Niccolò Machiavelli, Ο κ λ έ φ τ η ς τ ω ν ε φ τ ά κ ά κ τ ω ν του Ευγένιου Τριβιζά, Ξ η μ ε ρ ώ ν ε ι της Μαρίας Παπαλέξη, Ο Σ υ γ γ ρ α φ έ α ς του Tim Crouch, Τ ο α ί ν ι γ μ α τ ο υ Τ ρ ο υ λ της Μαρίας Παπαγιάννη, Α δ ά μ κ α ι Ε ύ α : Γρ ά μ μ α τ α α π ό τ η γ η πάνω σε κείμενα του Mark Twain, Τ ι γ λ ώ σ σ α μ ι λ ά μ ε , Ά λ μ π ε ρ τ ; του Βασίλη Μαυρογεωργίου, Σ τ η Χ ώ ρ α τ ο υ Β α σ ι λ ι ά τ ω ν Κ λ ό ο υ ν της Συμέλας Μεσβελιάνη, T h r o u g h t h e D r a g o n s ' C o u n t r y πάνω σε κείμενο του Νίκου Καμτσή, κ.ά. Ενίοτε βλέπει τον κόσμο από ψηλά.

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης Κινησιολογία: Αγγελική Στελλάτου Σκηνογραφία & Ενδυματολογία: Κωνσταντίνος Ζαμάνης Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Γεωργουδάκη Ηχογράφηση-Μίξη: AUX Studio Παναγιώτης Παρασκευαΐδης

Διανομή: Βίκυ Βολιώτη (Πενθεσίλεια), Σύρμω Κεκέ (Προθόη, Έλληνας λοχαγός), Κώστας Κορωναίος (Διομήδης, Ερμία), Ηρώ Μπέζου (Μερόη, Έλληνας Λοχαγός), Αργύρης Ξάφης (Οδυσσέας, Γλαυκοθόη), Άλκηστη Πουλοπούλου (Πρωθιέρεια της Άρτεμης, Έλληνας λοχαγός), Θάνος Τοκάκης (Αχιλλέας), Αινείας Τσαμάτης (Αντίλοχος, Έρωτας, Ιφινόη)

Μετάφραση υπερτίτλων στα αγγλικά: Μέμη Κατσώνη Εκτέλεση Παραγωγής: Λυκόφως - Γιώργος Λυκιαρδόπουλος Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση Ευχαριστίες στον Ντίνο Γκελαμέρη και την Μαρία Παπαδοπούλου

ΠΕΝ

ΠΕΝΘΕΣ

Α Ι Ε Λ Ί Σ ΘΕ

Ί Λ ΕΙΑ

With English surtitles on Saturday 17, Sunday 18, Thursday 22 and Friday 23 February 2018 PARALLEL EVENT Friday 16 February 2018 After performance talk with the director Moderated by Sophia Eftichiadou, theatre specialist

THEATRE 14–23.2.2018 (NO PERFORMANCES ON MONDAYS-TUESDAYS) UPPER STAGE 21:00

HEINRICH VON KLEIST DIRECTED BY: PANTELIS DENTAKIS

ESILE

NTH

“I want you, I d e s i r e y o u , I l o v e y o u , I a d o r e y o u , you are everything to me. To have conquered you suffices; to exist just for me, to poss e s s y o u , t o r u l e y o u . Otherwise, I wil l c r a s h y o u , destroy and break you.” An Onassis Cultural Centre’s production about war and being in love, passion, and the merciless games of power in the perpetual battle of the sexes.

In P e n t h e s i l e a , Kleist is inspired by an episode from the Trojan War, unknown to many. It tells the story of an overwhelming love affair that takes place during the war. Greeks and Amazons fight against each other in front of the walls of Troy. Penthesilea, Queen of the Amazons, and Achilles, the leader of the Greeks, gradually turn these battles into a dangerous erotic game. In love, they act like beasts, wishing to devour each other. The obsessive need to rule each other turns into a horrible blood orgy. In the production, the characters initially give a sense of uncertainty and bewilderment, as if they are placed there by accident. In all their dealings, they have a playful mood that touches the limits of satire. No one takes the other seriously, and no one feels threatened by the other. Just like everyone in love, they are both tragic and comic. They sometimes get carried away by the poetry of a rapid speech; at other times, it makes them awkward. The initial dreamy atmosphere of the scenic space is transformed into a landscape of deconstruction and destruction. As Pantelis Dentakis characteristically notes: ‘Narrative theatre meets comic prose, touching the limits of farce and gradually entering the realms of ancient tragedy and splatter.’ It is a production about falling in love that begins as a harmless game, but is ultimately identified with death.

PANDELIS DENTAKIS Pandelis Dentakis, a graduate of the National Theatre Drama School, is an actor and director. He has worked with the Theatre of the New World (Theatro Neou Kosmou), the National Theatre, the Festivals of Athens and Epidaurus, The Athens Concert Hall, Theatro Porta, Theatro Cycladon, Theatro Poreia, Théâtre du Soleil, the Art Theatre, Theatro Acropol, etc. As an actor, he has worked with outstanding directors like Lefteris Voyatzis, Vangelis Theodoropoulos, Ariane Mnouchkine,Thomas Moschopoulos, Katerina Evangelatou, Dimitris Tarlow, Maya Limberopoulou, John Todd, Pandelis Voulgaris, Nikos Perakis, Petros Sevastikoglou, Spyros Evangelatos and Yorgos Galos. He has directed, among others, the plays: C y c l o p s by Euripides, I ’ m n o t P a i d , I ’ m n o t P a y i n g by Dario Fo, S o p h i a L a s k a r i d o u : A G r e a t L o v e , D e a r e s t H e r b e r t by Herbert Achternbusch, T h e C h e r r y O r c h a r d by Anton Chekhov, C u n t by Lena Kitsopoulou, A l m a n a c by Marianna Kalbari, A F e a s t a t N u r i a n ’ s by Volker Ludwig, M a n d r a g o r a by Niccolò Machiavelli, T h e S e v e n C a c t i T h i e f by Evgenios Trivizas, D a y b r e a k by Maria Papalexi, T h e W r i t e r by Tim Crouch, T h e T r o u l ’ s E n i g m a by Maria Papagianni, A d a m a n d E v e : L e t t e r s f r o m E a r t h based on Mark Twain’s writings, W h a t L a n g u a g e d o w e S p e a k , A l b e r t ? by Vassilis Mavrogeorgiou, I n t h e C o u n t r y o f T h e K i n g o f C l o w n s by Symela Mesveliani, T h r o u g h t h e D r a g o n s ' C o u n t r y based on writings by Nikos Kamtzis, etc. He occasionally sees the world from above.

PENTHESI

LEA

Χορηγοί Επικοινωνίας

Χορηγός Μετακινήσεων

Με την υποστήριξη

Χορηγός Φιλοξενίας

Επίσημος Ιατρικός Υποστηρικτής

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ

ΒΆΚΧΕΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΑΡΗΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ

ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΊΔΗ έως

EARLY

21 Φ

BIRD

εβρ ουα ρίου ιορισ – μένο εισιτ ς αριθ μός ηρίω ν

περ

21.3—1.4.2018 (εκτός Δευτέρας & Τρίτης) ΚΕΝΤΡΙΚΉ ΣΚΗΝΉ 20:30

Όταν η ροκ μουσική ηλεκτρίζει τον ποιητικό λόγο του Ευριπίδη, όταν η πανκ βάζει στην πρίζα τον μύθο των Βακχών, τότε ο μέγας θεός Διόνυσος τραγουδάει. Ο Άρης Μπινιάρης εμφανίζεται για πρώτη φορά στη Στέγη και, σκηνοθετώντας τους Γιώργο Γάλλο, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστο Λούλη, Εύη Σαουλίδου και άλλους Έλληνες ηθοποιούς, προσεγγίζει τη σύγκρουση μεταξύ του βασιλιά Πενθέα και του θεού Διονύσου σαν έναν οργισμένο ύμνο πάνω στον διχασμό της ανθρώπινης ψυχής, τη λογική και το ένστικτο.