Š Jean-Louis Fernandez
© Jean-Louis Fernandez
Χορός στη Στέγη Akram Khan & Israel Galván TOROBAKA
10-11 & 13-15 Μαρτίου 2015 Κεντρική Σκηνή | 20:30 Εισιτήρια: 15–18–25–36€ Μειωμ. 10–12–15€ | Άνεργοι 5€
Μια διεθνής συμπαραγωγή της Στέγης
Κείμενα των Ισραέλ Γκαλβάν και Άκραμ Καν. Μάιος 2014
Δάσκαλε, μας έδειξες ασυνήθιστες εικόνες και ρυθμούς, ένα νέο κόσμο τον οποίο τώρα αναγνωρίζω ότι είναι το κατάκ. Υπάρχουν δηλητήρια που θεραπεύουν και το κατάκ είναι ένα από αυτά τα γιατρικά. Είναι πλέον φωλιασμένο μέσα στο σώμα μου. Δάσκαλε, μερικές φορές πρέπει να προχωρούμε μπροστά, να επιταχύνουμε το βήμα μας και να σταματούμε ξαφνικά. Ο Γκάντι ίσως να γνώριζε ότι βλέπεις πιο εύκολα τον κόσμο αν μένεις ακίνητος παρά όταν κινείσαι αδιάκοπα. Δάσκαλε, ήρθα προετοιμασμένος για μια κοκορομαχία, να παίξουμε το φίδι ενάντια στη νυφίτσα, και έχουμε γίνει μοναχοί, δύο άγιοι άνθρωποι σε ένα απομονωμένο μοναστήρι του χορού. Δάσκαλε, βρήκα έναν αδελφό, έναν και μόνο, μοναδικό. Ίσως τα βήματά μας να μην αρέσουν στους ανθρώπους, αλλά εγώ έχω μάθει τόσο πολλά. Αυτό που έχει σημασία είναι η διαδικασία. Ελπίζω να γίνει ορατή η καθεμία από τις χιλιάδες ώρες που περάσαμε στις πρόβες και δουλέψαμε μαζί. Ελπίζω να γίνουν ορατά όλα όσα βάλαμε στην παράσταση, αλλά και τα υπόλοιπα επίσης, όλα όσα αφαιρέσαμε. Ό,τι υπάρχει και ό,τι δεν υπάρχει: γιατί τα πάντα είναι σημαντικά. Israel Galván
Το να χορεύεις δίπλα στον Ισραέλ είναι σαν να χορεύεις πλάι σε έναν ανυπέρβλητο αφηγητή ρυθμών, όχι ρυθμών του παρελθόντος, αλλά ρυθμών του μέλλοντος. Απέκτησα μια τόσο διεισδυτική ματιά στο φλαμένκο μέσω του Ισραέλ. Μου άνοιξε τα μάτια στο πώς και τι είναι δυνατόν με το φλαμένκο: πώς μπορεί κανείς να το αποδομήσει, να το μεταμορφώσει και να το αναδημιουργήσει, προκειμένου να σχηματίσει νέες αφηγήσεις. Άλλωστε, οι αφηγήσεις είναι αυτές που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο. Νομίζω πως ο απλούστερος τρόπος για να περιγράψω την κοινή μας διαδικασία είναι να φανταστώ εάν το άρωμα δημιουργήθηκε πριν από το άνθος που το περιέχει· με αυτό τον τρόπο αναπτύχθηκαν οι ιδέες μας σε αυτό το υπέροχο ταξίδι. Αρχικά δημιουργήσαμε οσμές, χρώματα, σκίτσα και, μετά, οι δυο μας, μαζί με τους μουσικούς, τον σχεδιαστή φωτισμών, τον σχεδιαστή ήχου, τη σχεδιάστρια κοστουμιών, τον υπεύθυνο προβών και πολλούς άλλους, τα περικλείσαμε όλα αυτά στο σώμα ενός θέματος: στο TOROBAKA. Akram Khan
Κείμενα των Ισραέλ Γκαλβάν και Άκραμ Καν πριν ξεκινήσουν να δουλεύουν, oι πρώτες τους σκέψεις γι’ αυτό που επρόκειτο να γίνει το TOROBAKA. Αρχές του 2013
Τα χορευτικά σώματα της αναρχίας Η παράδοση είναι σαν το οξυγόνο στη διάρκεια της μέρας και στη διάρκεια της νύχτας είναι διοξείδιο του άνθρακα. Θα έλεγα πως αυτός είναι ο απλούστερος τρόπος που θα μπορούσα να σκεφτώ για να σκιαγραφήσω αυτό που κάνουμε ο Ισραέλ κι εγώ, ο καθένας μας με τη δική του παράδοση. Για τον Ισραέλ, το φλαμένκο θα ήταν η παράδοσή του και το δικό μου οξυγόνο θα ήταν το κατάκ. Εδώ και πολλά χρόνια είχα την ακόρεστη επιθυμία να δημιουργήσω ένα χώρο όπου αυτές οι δύο παραδόσεις να μπορούν να συνυπάρξουν η μία με την άλλη για να καταλήξουν σε ένα νέο δυναμικό χορό… Ο λόγος όμως που το καθυστερούσα ήταν το ότι πολύ απλά δεν με ενθουσίαζε η ιδέα να επαναλάβω κι εγώ ό,τι έχουν αποπειραθεί τόσο πολλοί καλλιτέχνες πριν από εμάς, δηλαδή να δείξω απλώς μια σύνδεση ανάμεσα στις δύο παραδόσεις. Πώς μπορούμε να σπάσουμε το καλούπι ή την παράδοση εκ των έσω; Μόνο όταν είδα επιτέλους τον Ισραέλ να ερμηνεύει, συνειδητοποίησα ότι αυτός ήταν ο καλλιτέχνης που περίμενα τόσο καιρό για να συνταξιδέψουμε σε αυτό το ταξίδι ανακάλυψης και αναρχίας…. (Άλλωστε, η αναρχία είναι ενίοτε απαραίτητη για να υπενθυμίζει στην παράδοση να ανανεώνεται.) Akram Khan
Σε κυοφορία Η μητέρα μου χόρευε φλαμένκο σε μαγαζιά της Σεβίλλης μέχρι τον έβδομο μήνα της εγκυμοσύνης της. Ήταν έγκυος σε μένα, εγώ ήμουν μέσα της. Μεγάλωσα χορεύοντας με τους γονείς μου και ανέπτυξα ένα σχεδόν θρησκευτικού χαρακτήρα σεβασμό προς το φλαμένκο. Είχα έναν δάσκαλο που τον έλεγαν Mario Maya. Όταν τον παρακολούθησα για πρώτη φορά να χορεύει, μαγεύτηκα ολοκληρωτικά από νέα πράγματα τα οποία δεν είχα σκεφτεί μέχρι τότε. Όταν έκανα κάποια πρόβα με τον Άκραμ στο Παρίσι, μου θύμισε εκείνον μου τον δάσκαλο. Ζήτησα από τον Άκραμ να χορογραφήσει κάποια χορευτικά βήματα που ήταν χαρακτηριστικά του δασκάλου μου. Ο Άκραμ συνέλαβε τέλεια αυτά τα βήματα, αισθάνθηκε σίγουρος με αυτά κι εγώ είδα σε αυτόν έναν νεαρό Μάριο. Ο τρόπος που επικοινωνεί ο Άκραμ καθώς κινείται μού ήταν πολύ οικείος. Χορεύω ξυπόλητος αλλά η διαχωριστική γραμμή ανάμεσά μας είναι οι μπότες μου με δάχτυλα και τακούνια. Μου είπε κάποτε ότι όταν χορεύει, είναι σαν να δίνει ένα δώρο στο κοινό. Εγώ πάλι, ως χορευτής, κληρονόμησα την άποψη να σκοτώνω τους θεατές προκειμένου να μη με σκοτώσουν εκείνοι. Έχω την εντύπωση ότι ο Άκραμ μεγάλωσε πιστεύοντας σε κάμποσους θεούς. Η οικογένειά μου με δίδαξε να πιστεύω σε έναν. Θα ήθελα να γνωρίσω πολλούς από τους δικούς του θεούς και να ευχαριστήσω το κοινό καθώς χορεύω. Israel Galván
Χορός στη Στέγη Akram Khan & Israel Galván TOROBAKA
10-11 & 13-15 Μαρτίου 2015
Λίγα λόγια από τον Pedro G. Romero, συνεργάτη του Ισραέλ Γκαλβάν, που παρακολούθησε τα πρώτα βήματα της δημιουργίας του TOROBAKA. Άκραμ Καν· Ισραέλ Γκαλβάν· Καν· Γκαλβάν· η ιδιαίτερη ευφωνία των ονομάτων τους θέτει τα θεμέλια. Ο χορός προτού υπάρξει ως τέχνη. Αυτή η μετάβαση, αυτός ο ενδιάμεσος χώρος, αυτό το διάκενο είναι εκεί όπου δραστηριοποιούνται. Δεν πρόκειται φυσικά για μια εθνοτική ανταλλαγή μεταξύ παραδόσεων, για μια άσκηση σε έναν οικουμενικό χορό. Αντιθέτως, πρόκειται για τη δημιουργία κάτι νέου από έναν τρόπο κατανόησης του χορού –που πηγάζει ασφαλώς από τους χορούς κατάκ και φλαμένκο–, ο οποίος μνημονεύει τις καταβολές της φωνής και της χειρονομίας, προτού αυτές αρχίσουν να παράγουν νόημα. Πρόκειται δηλαδή για μίμηση παρά για απομίμηση.
Ο κυνηγός που είναι χαμένος κάπου στην ύπαιθρο μιμείται το διασκελισμό του ζώου που έχει έρθει να κυνηγήσει. Απομένει να καθοριστούν οι λέξεις, οι λαρυγγισμοί που γίνονται αντιληπτοί ως εντολές, διαταγές. Κάθε μέρος του σώματος είναι εκφραστικό, οι κινήσεις διαβάζονται, επιτελούν μια λειτουργία. Torobaka! Ούτε υπάρχει κάποια ανάγκη για πρωτογονισμό. Σε μία από τις πρόβες, ο Καν και ο Γκαλβάν καταπιάστηκαν με το Toto-Vaca, ένα φωνητικό ποίημα του Tristan Tzara εμπνευσμένο από τους Μαορί. Και τότε όλα έγιναν αυτόματα. Ο ταύρος (toro) και η αγελάδα (vaca), τα ιερά ζώα στην εθνική παράδοση των δύο χορευτών, αλλά ενωμένα, βεβηλωμένα (με την έννοια της επαναφοράς τους στην πρωταρχική, μη-ιερή, κοινή τους φύση), σε ένα ντανταϊστικό ποίημα δίχως όρια. Ισραέλ Γκαλβάν και Άκραμ Καν. Αυτό είναι όλο τελικά, αυτοί να χορεύουν χωρίς συμβιβασμούς και το κοινό να συνεχίζει να το εκλαμβάνει αυτό ως τέχνη. Pedro G. Romero Ιανουάριος 2014
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015 Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τον Akram Khan και τον Israel Galván
Δημιουργία και Ερμηνεία: Israel Galván και Akram Khan Ενορχήστρωση και Ερμηνεία Μουσικής: David Azurza, B C Manjunath, Bobote, Christine Leboutte Σχεδιασμός Φωτισμών: Michael Hulls Σχεδιασμός Κοστουμιών: Kimie Nakano Ήχος: Pedro León Διεύθυνση Προβών: Jose Agudo Συντονισμός Παραγωγής: Amapola López Διεύθυνση Παραγωγής: Sander Loonen Τεχνικός Συντονισμός: Pablo Pujol Φωτισμοί: Stéphane Déjours Διεύθυνση Περιοδείας: Amapola López και Mashitah Omar Εκτέλεση Παραγωγής: Farooq Chaudhry & Bia Oliveira (Khan Chaudhry Productions) και Chema Blanco & Cisco Casado (A Negro Producciones) Συμπαραγωγή: MC2 (Γκρενόμπλ), Sadler’s Wells (Λονδίνο), Mercat de les Flors (Βαρκελώνη), Théâtre de la Ville (Παρίσι), Les Théâtres de la Ville de Luxembourg (Λουξεμβούργο), Festival Montpellier Danse 2015 (Μονπελιέ), Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών (Αθήνα), Esplanade Theatres on the Bay Singapore (Σιγκαπούρη), Prakriti Foundation (Ινδία), Stadsschouwburg Amsterdam / Flamenco Biënnale (Ολλανδία), Concertgebouw (Μπρυζ), HELLERAU – European Center for the Arts (Δρέσδη), Festspielhaus St. Pölten (Αυστρία), Romaeuropa Festival (Ρώμη) Χορηγός: COLAS Η παραγωγή έγινε στη διάρκεια φιλοξενίας των καλλιτεχνών στα Mercat de les Flors της Βαρκελώνης και MC2 της Γκρενόμπλ Με την υποστήριξη του Arts Council England
Ο Ισραέλ Γκαλβάν είναι Εταίρος Καλλιτέχνης του Théâtre de la Ville στο Παρίσι και του Mercat de les Flors στη Βαρκελώνη. Ο Άκραμ Καν είναι Εταίρος Καλλιτέχνης του Sadler’s Wells στο Λονδίνο και υπήρξε επίσης Εταίρος Καλλιτέχνης του MC2 στην Γκρενόμπλ (2011-14) κατά τη διάρκεια δημιουργίας του TOROBAKA. Ιδιαίτερες ευχαριστίες: σε όλη την ομάδα του MC2 και στους Hervé Le Bouc, Sophie Sadeler, Béatrice Abeille-Robin, κ. & κα Khan, Yuko Khan, Aditi Mangaldas, Pedro G. Romero, Pandit Lachhu Maharaj, Shlomo και Jacob Galván Παγκόσμια πρεμιέρα: MC2: Grenoble, Γαλλία, 2 Ιουνίου 2014 Ισπανική πρεμιέρα: XXXI Festival de Otoño a Primavera, Μαδρίτη, 27 Ιουνίου 2014 Βρετανική πρεμιέρα: Sadler’s Wells Theatre, Λονδίνο, 3 Νοεμβρίου 2014
Χορηγός:
Israel Galván
Ο Israel Galván de los Reyes τιμήθηκε το 2005 από το ισπανικό Υπουργείο Πολιτισμού με το Εθνικό Βραβείο Χορού, στην κατηγορία Δημιουργίας, «για την ικανότητά του στην παραγωγή μιας νέας δημιουργίας στην τέχνη του φλαμένκο, χωρίς να ξεχνά τις πραγματικές ρίζες που την έχουν διατηρήσει μέχρι τις μέρες μας και την έχουν καταστήσει ένα οικουμενικό χορευτικό ιδίωμα». Το 2012 τιμήθηκε με το New York Bessie Performance Award στην κατηγορία Εξαιρετικής Παραγωγής και με το Μετάλλιο Καλών Τεχνών από το Υπουργικό Συμβούλιο της ισπανικής κυβέρνησης. Γιος των bailaores [χορευτών φλαμένκο] Χοσέ Γκαλβάν και Ευγενία δε λος Ρέγιες, μεγάλωσε φυσικά μέσα στην ατμόσφαιρα των tablaos [πίστες χορού φλαμένκο], των fiestas και των ακαδημιών χορού φλαμένκο, όπου συνήθιζε να συνοδεύει τον πατέρα του. Ωστόσο, μόλις το 1990 αισθάνθηκε πραγματικά ότι θα γινόταν και ο ίδιος χορευτής. Το 1994 εντάχθηκε στην Compañía Andaluza de Danza (Ομάδα Χορού της Ανδαλουσίας), διευθυντής της οποίας ήταν ο Mario Maya, και αυτή ήταν η αφετηρία μιας αδιάκοπης σταδιοδρομίας, που θα του απέφερε τα σημαντικότερα βραβεία φλαμένκο (και) χορού.
Έχει κάνει πολλές συνεργασίες σε πρότζεκτ πολύ διαφορετικής φύσης και με πολύ διαφορετικούς καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονται και οι Enrique Morente, Manuel Soler, Pat Metheny, Vicente Amigo και η ομάδα Lagartija Nick. Το 1998 ο Ισραέλ παρουσίασε την πρώτη του δημιουργία, που είχε τον τίτλο ¡Mira! / Los Zapatos Rojos. Το έργο, που υμνήθηκε από όλους τους κριτικούς ως ένα επίτευγμα ιδιοφυΐας, επέφερε μια επανάσταση στην ολική σύλληψη των παραστάσεων φλαμένκο. Έκτοτε έχει παρουσιάσει τις παραγωγές La Metamorfosis (2000), Galvánicas (2002), Arena (2004), La Edad De Oro (2005), Tábula Rasa (2006), Solo (2007), El Final De Este Estado De Cosas - Redux (2008), Israel vs Los 3000 και La Curva (2010) και Lo Real/Le Réel/The Real (2012). Για την τελευταία αυτή δουλειά του, με την οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Στέγη τον Απρίλιο του 2014, έλαβε 3 βραβεία Premios Max de Teatro το Μάιο του 2014: καλύτερης παραγωγής χορού, καλύτερης χορογραφίας και καλύτερου χορευτή. Έχει επίσης δημιουργήσει τα La Francesa και Pastora για την αδελφή του, Pastora Galván. Ο Γκαλβάν είναι εταίρος καλλιτέχνης του Théâtre de la Ville στο Παρίσι και του Mercat de les Flors στη Βαρκελώνη.
Akram Khan
Ο Άκραμ Καν είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς και αναγνωρισμένους καλλιτέχνες της εποχής μας στο χορό. Μέσα σε διάστημα μόλις μίας δεκαετίας, έχει ήδη δημιουργήσει μια εργογραφία με σημαντική συνεισφορά στο χώρο της βρετανικής τέχνης, αλλά και διεθνώς. Η φήμη του οικοδομήθηκε πάνω στην επιτυχία των ευφάνταστών, πολύ προσιτών και αλληλοσχετιζόμενων παραγωγών του, ανάμεσα στις οποίες είναι και οι DESH, iTMOi, Vertical Road, Gnosis και zero degrees. Η πρώτη από αυτές παρουσιάστηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία στη Στέγη, το Δεκέμβριο του 2012. Ο Καν, που είναι εκ φύσεως δεκτικός στις συνεργασίες, έχει αποτελέσει μαγνήτη για παγκόσμιας κλάσης καλλιτέχνες από διάφορες χώρες και ιδιώματα. Ανάμεσα στις προηγούμενες συνεργασίες του αναφέρουμε ενδεικτικά το Εθνικό Μπαλέτο της Κίνας, την ηθοποιό Juliette Binoche, την μπαλαρίνα-φαινόμενο Sylvie Guillem, τον χορογράφο και χορευτή Sidi Larbi Cherkaoui, την τραγουδίστρια Kylie Minogue, τους εικαστικούς καλλιτέχνες Anish Kapoor, Antony Gormley και Tim Yip, τον συγγραφέα Hanif Kureishi και τους συνθέτες μουσικής Steve Reich, Nitin Sawhney, Jocelyn Pook και Ben Frost. Το έργο του θεωρείται βαθιά συναισθηματικό, ενώ η ευφυώς επεξεργασμένη αφήγησή του γίνεται αβίαστα οικεία και επική. Ένα πρόσφατο επίτευγμα στη σταδιοδρομία του Άκραμ Καν, τον οποίο οι Financial Times περιέγραψαν ως καλλιτέχνη «με τεράστια φωνή για τεράστια πράγματα», ήταν η δημιουργία ενός μέρους της Τελετής Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου (2012), που έγινε ομόφωνα δεκτό με επαίνους.
Ο Καν έχει λάβει αναρίθμητες βραβεύσεις στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται το Βραβείο Laurence Olivier, Bessie Award (Βραβείο Χορού και Περφόρμανς Νέας Υόρκης), το Βραβείο Διακεκριμένου Καλλιτέχνη από τον υψηλού κύρους οργανισμό ISPA (International Society for the Performing Arts), το Herald Archangel Award στο Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, το Βραβείο Τεχνών South Bank Sky και με έξι Εθνικά Βραβεία Χορού που απονέμει ο βρετανικός Κύκλος Κριτικών. Το 2005 τιμήθηκε με τον τίτλο του MBE, δηλαδή του Μέλους του Εξαίρετου Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (Member of the Most Excellent Order of the British Empire), για την προσφορά του στο χορό. Είναι επίσης επίτιμος απόφοιτος των πανεπιστημίων Roehampton και De Montfort, καθώς και επίτιμος διδάκτωρ του Trinity Laban. Είναι εταίρος καλλιτέχνης του θεάτρου Sadler’s Wells του Λονδίνου.
© Jean-Louis Fernandez
Χορός στη Στέγη Akram Khan & Israel Galván TOROBAKA
10-11 & 13-15 Μαρτίου 2015
Χορηγοί επικοινωνίας
Χορηγοί
Με την υποστήριξη
Επίσημος ιατρικός υποστηρικτής
Χορηγός φιλοξενίας
Διεύθυνση Επικοινωνίας & Marketing Τμήμα Εκδόσεων
13-15 Μαΐου 2015 Milo Rau / International Institute of Political Murder
Μπορούν να σκοτώσουν οι λέξεις; Μπορεί μια ραδιοφωνική εκπομπή να οδηγήσει σε μαζικές δολοφονίες; Πόσο ευάλωτοι είμαστε στη χειραγώγηση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης; Ρουάντα, 1994. Μια ραδιοφωνική εκπομπή υποδαυλίζει την πιο άγρια γενοκτονία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η κοινωνία γοητεύεται από την ιδέα του αφανισμού μιας μειονότητας, στο όνομα της ειρήνης και της ελευθερίας. Είκοσι χρόνια αργότερα, ένας κορυφαίος δημιουργός του θεάτρου αρχίζει να ερευνά την αληθινή ιστορία και παρουσιάζει μια καθηλωτική παράσταση-ντοκουμέντο που επιχειρεί να ερμηνεύσει το αδιανόητο.