Chronologie Technologie & letterontwerp
In dit boekje vindt u een tijdlijn over de technologische vooruitgang van de samenleving. Deze technologische vooruitgang gaat gepaard met ontwikkelingen binnen het vak Grafisch Ontwerp en dus ook binnen het Letterontwerp. Op iedere pagina leest u aan de linkerkant de algemene ontwikkelingen van de technologie en aan de rechterkant leest welke letterontwerpen gepaard gingen met deze ontwikkelingen, ieder (nieuw) oppervlak vereist namelijk zijn eigen soort letter. Ook kunt u aan de rechterkant van de pagina de ontwikkeling binnen de tijdschriftontwerpen zien, deze wordt weergegeven aan de hand van voorbeelden.
1790
Robert, langzeefpapiermachine mechaniseert het scheppen van papier: egaal papier aan de rol ofwel ‘papier sans fin’.
1790 Robert, langzeefpapiermachine mechaniseert het scheppen van papier: egaal papier aan de rol ofwel ‘papier sans fin’
1792
Eerste vierkleurendruk Joh. Enschedé, Haarlem.
1792 eerste vierkleurendruk Joh. Enschedé, Haarlem
1794
Bouw optische Chappe-telegraaflijn Parijs-Lille.
1794 bouw optische Chappe-telegraaflijn Parijs-Lille
1796
Senefelder, lithografie of steendruk.
1796 Senefelder, lithografie of steendruk
±1800: vermoedelijk is het idee om vette romeinen en dergelijke als biljetletter te gaan snijden rond 1800 opgekomen omdat de moderne lettertypen van Didot en Bodoni met hun oververfijnde rechte lijnen op de aanplakwand vrijwel onleesbaar waren; er zijn drie mogelijke uitwegen: 1 de basisvorm van de tere Didot-achtigen extreem veel vetter maken: vette romein; 2 schreven overdrijven door ze rechthoekig te maken en van één stokdikte: egyptiënne; 3 de vorm van de letter terugbrengen tot zijn skelet en dit een overal gelijke stokdikte geven: schreefloze letter of grotesk; hoewel deze nieuwigheden alle drie in wezen noodgrepen waren, oefenden ze blijvend invloed uit op de typografis che stijl [naar Tschichold] 02 Walbaum, lettertype Walbaum (tussen 1802-28), remake door Simon voor de Curwen Press, ca 1919, Monotype Walbaum 1925 (zie 1928)
±1800
±1802
Vermoedelijk is het idee om vette romeinen en dergelijke als biljetletter te gaan snijden rond 1800 opgekomen omdat de moderne lettertypen van Didot en Bodoni met hun oververfijnde rechte lijnen op de aanplakwand vrijwel onleesbaar waren; er zijn drie mogelijke uitwegen: 1 de basisvorm van de tere Didot-achtigen extreem veel vetter maken: vette romein; 2 schreven overdrijven door ze rechthoekig te maken en van één stokdikte: egyptiënne; 3 de vorm van de letter terugbrengen tot zijn skelet en dit een overal gelijke stokdikte geven: schreefloze letter of grotesk; hoewel deze nieuwigheden alle drie in wezen noodgrepen waren, oefenden ze blijvend invloed uit op de typografis che stijl [naar Tschichold] Walbaum, lettertype Walbaum (tussen 1802-28), remake door Simon voor de Curwen Press, ca 1919, Monotype Walbaum 1925 (zie 1928).
1804
Trevithick, experimentele stoomlocomotief vervoert 70 passagiers.
Trevithick, experimentele stoomlocomotief vervoert 70 passagiers
1805
Jacquard ontwikkelt geprogrammeerd weven: weefgetouwen aangestuurd door een reeks of keten van ponskaarten.
1805 Jacquard ontwikkelt geprogrammeerd weven: weefgetouwen aangestuurd door een reeks of keten van ponskaarten
1816 lettergieterij Figgins lettertype Figgins Shaded en een jaar later een waarin speciale krantenletters, en een letter Egyptian (= niet egyptienne)
1816
Lettergieterij Figgins lettertype Figgins Shaded en een jaar later een waarin speciale krantenletters, en een letter Egyptian (= niet egyptienne).
1816 eerste schreefloze letters, alleen kapitalen in corps 28, in een proef van lettergieter caslon, londen
1816
Eerste schreefloze letters, alleen kapitalen in corps 28, in een proef van lettergieter caslon, Londen .
1
2
3
1820
1822
818 Bodoni, lettertype Bodoni I Boeken waren eerder losse of los bijeen gestikte vellen, die de koper zelf liet inbinden, nu ontstaan kant en klare machinegebonden, goedkope edities (vgl Manutius). Niépce, eerste fotografische opname of heliografie, vier jaar later fotografie naar de natuur. 1825 lettergieterij schelter in leipzig levert zeven schreefloze lettertypen smal-mager (corps 10 t/m 48)
1825
Bodoni, lettertype Bodoni I. 1820 boeken waren eerder losse of los bijeen gestikte vellen, die de koper zelf liet inbinden, nu ontstaan kant en klare machinegebonden, goedkope edities (vgl Manutius) 1822 Niépce, eerste fotografische opname of heliografie, vier jaar later fotografie naar de natuur
1825
Start aanleg van spoorwegen ter vervanging van kanalen en trekvaarten. 1830 schreefloze lettertypen (ook onderkast) Thorowgood
1936 Welsh Harpor, Baxter
1818
Lettergieterij schelter in leipzig levert zeven schreefloze lettertypen smal-mager (corps 10 t/m 48). 1825 start aanleg van spoorwegen ter vervanging van kanalen en trekvaarten
1830
Schreefloze lettertypen (ook onderkast) Thorowgood.
1832
Babbage, op zoek naar een algemeen bruikbare rekenmachine, bouwt zijn Analytical Engine, hoewel deze nooit heeft gewerkt is het de eerste computer die kan worden geprogrammeerd om een uitgebreide reeks reken- en logicaproblemen op te lossen.
1832 Babbage, op zoek naar een algemeen bruikbare rekenmachine, bouwt zijn Analytical Engine, hoewel deze nooit heeft gewerkt is het de eerste computer die kan worden geprogrammeerd om een uitgebreide reeks reken- en logicaproblemen op te lossen
1835
George Baxter maakt de eerste kleurenillustratie.
1835 Baxter, kleurenillustratie
1835
Fox Talbot, fotografie (contactafdrukken op zilverchloride papiernegatief) eerste buitenopname (zie 1839) belichtingstijd 30 min.
1837
1835 Fox Talbot, fotografie (contactafdrukken op zilverchloride papiernegatief) eerste buitenopname (zie 1839) belichtingstijd 30 min 1843 sevenlinegrotesk, thorowgood
Morse patenteert bruikbare elektrische telegraaf die berichten in code (punten en strepen) verzendt, een wereldwijd aanvaard systeem (dat pas in 2000 is afgeschaft), start aanleg telegraafnet in Engeland, Frankrijk en VS, eerst vooral langs en ten dienste van spoorwegen (seinen).
1837 Morse patenteert bruikbare elektrische telegraaf die berichten in code (punten en strepen) verzendt, een wereldwijd aanvaard systeem (dat pas in 2000 is afgeschaft), start aanleg telegraafnet in Engeland, Frankrijk en VS, eerst vooral langs en ten dienste van spoorwegen (seinen)
1839
Grove ontwikkelt de eerste droge batterij.
1839 Grove ontwikkelt de eerste droge batterij
1840
Britse posterijen-hervorming leidt tot postzegel ‘penny black’, vooraf betaald berichten verzenden.
1840 Britse posterijen-hervorming leidt tot postzegel ‘penny black’, vooraf betaald berichten verzenden1843 Lovelace, beschouwd als
1843
Lovelace, beschouwd als de eerste computerprogrammeur, publiceert haar notities en vertaalt het werk van Menabrea over de Analytical Engine van Babbage, zij verwacht dat computers menselijke intelligentie zullen kunnen simuleren: kunstmatige intelligentie 1843 Besley, lettertype Clarendon, egyptiënne met dikke rechthoekige schreven, Eidenbenz, Monotype Clarendon, Bitstream
1850 Hoogdrukpers
1843
Besley, lettertype Clarendon, egyptiënne met dikke rechthoekige schreven, Eidenbenz, Monotype Clarendon, Bitstream
1846
Bain verbetert de zendsnelheid van de telegraaf enorm door bij het verzenden van berichten gebruik te maken van papieren ponsband
Bain verbetert de zendsnelheid van de telegraaf enorm door bij het verzenden van berichten gebruik te maken van papieren ponsband
1847
Boole publiceert eerste aanzet tot zijn theorie van binaire logica en rekenen, nog steeds de basis voor de moderne rekenkunde
1847 Boole publiceert eerste aanzet tot zijn theorie van binaire logica en rekenen, nog steeds de basis voor de moderne rekenkunde
1850± lettertype Bell Antiqua in bezit van Stephenson Blake & Co Sheffield
1851
±1850
Wereldtentoonstelling Crystal Palace Londen 1852 Phemister, lettertype Old Style GB
1876 Hoogdruk krant
de eerste computerprogrammeur, publiceert haar notities en vertaalt het werk van Menabrea over de Analytical Engine van Babbage, zij verwacht dat computers menselijke intelligentie zullen kunnen simuleren: kunstmatige intelligentie
Lettertype Bell Antiqua in bezit van Stephenson Blake & Co Sheffield 1851 wereldtentoonstelling Crystal Palace Londen
1852
Phemister, lettertype Old Style GB
1858
Transatlantische telegraafkabel tussen Newfoundland en Ierland
1858 transatlantische telegraafkabel tussen Newfoundland en Ierland
1859
Pflücker ontdekt de kathodestralen, Crookes toont hun beweging en energie aan
1859 Pflücker ontdekt de kathodestralen, Crookes toont hun beweging en energie aan
1873
Sholes & Glidden (Remington) schrijfmachine of typemachine, oorsprong qwerty-toetsenbord, aanvankelijk alleen hoofdletters, daarna shift-toets, auteur Twain is een van de eersten die er mee werkt
1873 Sholes & Glidden (Remington) schrijfmachine of typemachine, oorsprong qwerty-toetsenbord, aanvankelijk alleen hoofdletters, daarna shift-toets, auteur Twain is een van de eersten die er mee werkt
1876
Bell-telefoon op de wereldtentoonstelling van Philadelphia
1876 Bell-telefoon op de wereldtentoonstelling van Philadelphia
1877
Thomson, later Lord Kelvin, toont aan dat het mogelijk is om machines zo te programmeren dat ze een groot aantal verschillende wiskundige problemen kunnen oplossen
1877 Thomson, later Lord Kelvin, toont aan dat het mogelijk is om machines zo te programmeren dat ze een groot aantal verschillende wiskundige problemen kunnen oplossen
1888 Halftoonraster Meisenbach 400%
1878
Edison, fonograaf.
1878 Edison, fonograaf
1879
Ilford droog glasnegatief wordt direct populair, Muybridge en Marey werken ermee (zie 1888) na 1880 daling papierprijzen wegens houtslijp en cellulose als grondstof voor papier (ipv lompen).
1879 Ilford droog glasnegatief wordt direct populair, Muybridge en Marey werken ermee (zie 1888) na 1880 daling papierprijzen wegens houtslijp en cellulose als grondstof voor papier (ipv lompen)
1884
Nipkowschijf, eerste aanzet televisie.
1884 Nipkowschijf, eerste aanzet televisie
1884
Edison patent ‘Edison-effect’, vormt basis van de moderne elektronica.
1884 Edison patent ‘Edison-effect’, vormt basis van de moderne elektronica
1887
Berliner grammofoonplaat.
1887 Berliner grammofoonplaat
1888
Burroughs vraagt patent aan op de eerste betrouwbare, sleutelgestuurde telmachine, de rekenmachine kan alleen optellen, kan vier jaar later ook aftrekken en een afdruk maken, en raakt wijdverbreid.
1888 Burroughs vraagt patent aan op de eerste betrouwbare, sleutelgestuurde telmachine, de rekenmachine kan alleen optellen, kan vier jaar later ook aftrekken en een afdruk maken, en raakt wijdverbreid
1890
Hollerith vraagt een patent aan op een elektromechanische informatiemachine die berust op de ideeën van Jacquards weefgetouw en Babbages Analytical Engine, en gebruik maakt van ponskaarten, wint de volkstellingscompetitie in 1890, maakt voor het eerst gebruik van elektricitelt in een groot dataverwerkingsproject.
1890 Hollerith vraagt een patent aan op een elektromechanische informatiemachine die berust op de ideeën van Jacquards weefgetouw en Babbages Analytical Engine, en gebruik maakt van ponskaarten, wint de volkstellingscompetitie in 1890, maakt voor het eerst gebruik van elektricitelt in een groot dataverwerkingsproject
1890
Senefelders lithografie of steendruk maakt nu grote formaten kleurenvlakdruk (affiches) mogelijk, eerst door direct met krijt tekenen op lithografische steen, later ook op zink- en aluminiumplaat, daarna fotolithografie, een fotochemisch vlakdrukprincipe vergelijkbaar met offsetdruk.
1890 Senefelders lithografie of steendruk maakt nu grote formaten kleurenvlakdruk (affiches) mogelijk, eerst door direct met krijt tekenen op lithografische steen, later ook op zink- en aluminiumplaat, daarna fotolithografie, een fotochemisch vlakdrukprincipe vergelijkbaar met offsetdruk
1890 Morris, lettertype Golden Type (gebruikt in 1898 voor Cockerell, A note by William Morris on his aims in founding the Kelmscott Press and an annotated list of the books printed thereat)
1890
Morris, lettertype Golden Type (gebruikt in 1898 voor Cockerell, A note by William Morris on his aims in founding the Kelmscott Press and an annotated list of the books printed thereat)
1891 william morris maakt ambachtelijke boeken in marge-drukkerij kelmscott press (gemiddeld 6 uitgaven per jaar, oplage 340) zijn letters troy, golden type, chaucer, doves press, subiaco imiteren (dmv fotografie) 15e eeuwse lettervoorbeelden; morris streeft in opmaak en druk naar eenheid van lettertype, inkt en papier, met de dubbele pagina als de eenheid van waaruit het ontwerp vertrekt; opvattingen en typografisch bewustzijn is van invloed op 20e eeuwse typografie en letterontwerp
1891
William Morris maakt ambachtelijke boeken in marge-drukkerij kelmscott press (gemiddeld 6 uitgaven per jaar, oplage 340) zijn letters troy, golden type, chaucer, doves press, subiaco imiteren (dmv fotografie) 15e eeuwse lettervoorbeelden; morris streeft in opmaak en druk naar eenheid van lettertype, inkt en papier, met de dubbele pagina als de eenheid van waaruit het ontwerp vertrekt; opvattingen en typografisch bewustzijn is van invloed op 20e eeuwse typografie en letterontwerp.
1891
Stoomsnelpers voor vellendruk in gebruik bij algemeen handelsblad, amsterdam: 4000 vel met een ‘koppensneller’ doorgesneden tot 8000 kranten p/u. minder drukkers, wel 30 vouwers en instekers nodig.
stoomsnelpers voor vellendruk in gebruik bij algemeen handelsblad, amsterdam: 4000 vel met een ‘koppensneller’ doorgesneden tot 8000 kranten p/u. minder drukkers, wel 30 vouwers en instekers nodig
1891
Grote rotatie-hoogdrukpers drukt per uur 90 000 kranten van 4 pagina’s.
1891 grote rotatie-hoogdrukpers drukt per uur 90 000 kranten van 4 pagina’s
1892 lettertype Troy Type (gebruikt in 1895 The Tale of Beowulf)
1892
Lettertype Troy Type (gebruikt in 1895 The Tale of Beowulf).
1892
Marconi patent draadloze telegrafie.
1892 Marconi patent draadloze telegrafie
1892
Bij daglicht laadbare Kodak nitrocellulose rolfilm, 12 opnamen (zie 1902, 1930).
1892 bij daglicht laadbare Kodak nitrocellulose rolfilm, 12 opnamen (zie 1902, 1930)
1894 De Vinne, Benton, lettertype Century
1894
De Vinne, Benton, lettertype Century.
1893
Chicago World Fair toont zetmachines waaronder Linotype regelzetmachine en een prototype van de Monotype losse letter zet/gietmachine, toont ook reclameslogans geprojecteerd tegen de wolken, 92.000 elektrische lampen en een geheel elektrische keuken.
1893 Chicago World Fair toont zetmachines waaronder Linotype regelzetmachine en een prototype van de Monotype losse letter zet/gietmachine, toont ook reclameslogans geprojecteerd tegen de wolken, 92.000 elektrische lampen en een geheel elektrische keuken
1895
Lumière, cinematograaf.
1895 Lumière, cinematograaf
1896
Hollerith sticht de Tabulating Machine Company (het latere IBM).
6 Hollerith sticht de Tabulating Machine Company (het latere IBM)
1896
Braun kathodestraalbuis of elektronenbuis voor beeldbuistoepassing.
1896 Braun kathodestraalbuis of elektronenbuis voor buistoepassing
1896 Goodhue, lettertype Cheltenham (ATF 1904-1911)
1896
Goodhue, lettertype Cheltenham (ATF 1904-1911).
1897
Fabricage in Engeland van losse letter zet/gietmachine Monotype met ponsbandgeheugen (lanston, bancroft); twee apparaten: een toetsenbord dat een papierrol perforeert, en een ponsbandgestuurde gietmachine die letter voor letter giet en het zetwerk op volgorde op een galei plaatst; een eenhedenstelsel regelt het uitvullen; intikken van kopij gebeurt los van het luidruchtige gietproces; altijd nieuw zetsel, na gebruik omgesmolten (distribueren van letters vervalt); zetsel is per letter of spatie met de hand te corrigeren (voordeel in boekproductie); machinefabriek in salfords, surrey en een londens kantoor in fleet street ‘destined to develop strong associations with fine printing’; Monotype-machines zijn toegepast tot circa 1980.
fabricage in Engeland van losse letter zet/gietmachine Monotype met ponsbandgeheugen (lanston, bancroft); twee apparaten: een toetsenbord dat een papierrol perforeert, en een ponsbandgestuurde gietmachine die letter voor letter giet en het zetwerk op volgorde op een galei plaatst; een eenhedenstelsel regelt het uitvullen; intikken van kopij gebeurt los van het luidruchtige gietproces; altijd nieuw zetsel, na gebruik omgesmolten (distribueren van letters vervalt); zetsel is per letter of spatie met de hand te corrigeren (voordeel in boekproductie); machinefabriek in salfords, surrey en een londens kantoor in fleet street ‘destined to develop strong associations with fine printing’; Monotype-machines zijn toegepast tot circa 1980
1897
Thomson ontdekt het elektron, eerste bekende deeltje dat kleiner is dan een atoom.
1897 Thomson ontdekt het elektron, eerste bekende deeltje dat kleiner is dan een atoom
1897
Natuurkundige Popow gebruikt een antenne om radiogolven uit te zenden, Marconi verkrijgt het eerste patent voor radio, en is betrokken bij de opzet van een bedrijf dat zijn systeem verkoopt.
1897 natuurkundige Popow gebruikt een antenne om radiogolven uit te zenden, Marconi verkrijgt het eerste patent voor radio, en is betrokken bij de opzet van een bedrijf dat zijn systeem verkoopt
1898 lettertype Berthold Akzidenz Grotesk (old face) D anoniem schreefloos ontwerp van de Berlijnse lettergieterij Berthold
1898
Lettertype Berthold Akzidenz Grotesk (old face) D anoniem schreefloos ontwerp van de Berlijnse lettergieterij Berthold.
1900
Hollerith introduceert de automatische kaartinvoer in zijn informatiemachine bij het verwerken van de gegevens van de Amerikaanse volkstelling van 1900.
1900 Hollerith introduceert de automatische kaartinvoer in zijn informatiemachine bij het verwerken van de gegevens van de Amerikaanse volkstelling van 1900
1900
Parijse Wereldtentoonstelling: er verschijnt een bezoekersgids in steno, er is een rollend trottoirmet twee versnellingen, en veel elektriciteit.
1900 Parijse Wereldtentoonstelling: er verschijnt een bezoekersgids in steno, er is een rollend trottoirmet twee versnellingen, en veel elektriciteit
1901
Elektrische schrijfmachine Blickensderfer Electric.
1901 elektrische schrijfmachine Blickensderfer Electric
1901
Marconi draadloze radioverbinding Engeland- Newfoundland.
1901 Marconi draadloze radioverbinding Engeland- Newfoundland
1901 lettertype Monotype Old Style (series 2) GB
1901
Lettertype Monotype Old Style (series 2) GB.
1901 Goudy, lettertype Copperplate Gothic. Lettertypen krijgen nu namen en de ontwerpers van letters treden uit de anonimiteit; enkele bepalende schreeflozen ontstaan
1901
Goudy, lettertype Copperplate Gothic. Lettertypen krijgen nu namen en de ontwerpers van letters treden uit de anonimiteit; enkele bepalende schreeflozen ontstaan.
1903
Korn, telegrafische beeldoverdracht.
1903 Korn, telegrafische beeldoverdracht
1903
Telegram Roosevelt in 9 minuten rond de wereld.
1903 telegram Roosevelt in 9 minuten rond de wereld
1903
Wright, eerste vliegtuigvlucht.
1903 Wright, eerste vliegtuigvlucht
1903 Benton, lettertype ATF Franklin Gothic reg, demi, heavy, USA; Franklin en News Gothic zijn in toepassing universeel en tijdloos gebleken Amerikaanse schreeflozen; ze onderscheiden zich van tijdgenoot Akzidenz Grotesk en ook latere schreeflozen door klassiek gebruik van dik en dun, een klassieke onderkast g en een cijfer 1 met schreef (American Type Founders, later Bitstream)
1906
1903
Fessenden, eerste radiouitzending VS. 1907-27 lettertype bauer Venus D
Benton, lettertype ATF Franklin Gothic reg, demi, heavy, USA; Franklin en News Gothic zijn in toepassing universeel en tijdloos gebleken Amerikaanse schreeflozen; ze onderscheiden zich van tijdgenoot Akzidenz Grotesk en ook latere schreeflozen door klassiek gebruik van dik en dun, een klassieke onderkast g en een cijfer 1 met schreef (American Type Founders, later Bitstream). 1906 Fessenden, eerste radiouitzending VS
1907-27
Lettertype bauer Venus D.
1908 lettertype Monotype Didot naar 1784
1908
Lettertype Monotype Didot naar 1784.
1908 Benton, lettertype News Gothic USA (zie 1903) American Type Founders (later Bitstream); ATF bouwt letterbibliotheek op onder leiding van Bullen
1908
Benton, lettertype News Gothic USA (zie 1903) American Type Founders (later Bitstream); ATF bouwt letterbibliotheek op onder leiding van Bullen.
1908
De Forest geeft avondlange radiouitzending met Pathé-grammofoon op de Eiffeltoren, ontvangst 900 km verder.
1908 De Forest geeft avondlange radiouitzending met Pathégrammofoon op de Eiffeltoren, ontvangst 900 km verder
1909
De Baekeland vindt het bakeliet, te gebruiken als isolatiemateriaal in de elektrische industrie.
1909 De Baekeland vindt het bakeliet, te gebruiken als isolatiemateriaal in de elektrische industrie
4e jaargang van dit tijdschrift. Een wekelijks tijdschrift met ongeveer acht pagina’s per uitgave. Er worden veel verhalen en romans in verteld. Daarbij worden foto’s en illustraties gebruikt.
1911 Goudy, lettertype Kennerly 1912-28 Peignot, lettertype Peignot Garamond F
1911 1912-28
Goudy, lettertype Kennerly. Peignot, lettertype Peignot Garamond F.
1912 Johnston & Mason (Meynell, Jackson), lettertype Monotype Imprint eerste bewust ontworpen machineletter voor het tijdschrift Imprint GB
1912
Johnston & Mason (Meynell, Jackson), lettertype Monotype Imprint eerste bewust ontworpen machineletter voor het tijdschrift Imprint GB.
1912 De Roos, lettertype Hollandsche Mediaeval eerste Nederlandse letterontwerp sinds 150 jaar
1912
De Roos, lettertype Hollandsche Mediaeval eerste Nederlandse letterontwerp sinds 150 jaar.
Pierpont, lettertype Monotype Plantin naar Granjon en Plantijn GB
1913
Pierpont, lettertype Monotype Plantin naar Granjon en Plantijn GB.
1913 lettertype Stephenson Blake Fry Baskerville (dun) naar 1769 GB
1913
Lettertype Stephenson Blake Fry Baskerville (dun) naar 1769 GB.
1913 lettertype Monotype Clarendon (z 1845) GB
1913
Lettertype Monotype Clarendon (z 1845) GB.
1913 Johnston, lettertype London Underground Railway Sans Serif of London Underground Type; ontworpen voor, en nog steeds in gebruik bij London Transport
1913
Johnston, lettertype London Underground Railway Sans Serif of London Underground Type; ontworpen voor, en nog steeds in gebruik bij London Transport.
1914 Rogers, lettertype Centaur USA
1914
Rogers, lettertype Centaur USA.
1915 lettertype Monotype Caslon (z 1732) GB
1915
Lettertype Monotype Caslon (z 1732) GB.
1915-16 Goudy, lettertype Goudy Old Style atf USA
1915-16
Goudy, lettertype Goudy Old Style atf USA.
1917 Benton & Cleland, lettertype ATF Garamond USA
1917
Benton & Cleland, lettertype ATF Garamond USA.
1917 lettertype American Type Founders (ATF) Garamond
1917
Lettertype American Type Founders (ATF) Garamond .
1919 lettertype Berthold Walbaum (naar 1800) D (zie 1928)
1919
Lettertype Berthold Walbaum (naar 1800) D (zie 1928).
1919
Rotaprint klein-offset duplicator.
1919 Rotaprint klein-offset duplicator
1919
Radiobegin in Nederland.
1919 radiobegin in Nederland
1921
1920 lettertype Stempel Janson D
1920
Lettertype Stempel Janson D.
1920c lettertype Monotype Grotesque, anonieme ontwerpen voor de zet-gietmachine uitgebracht olv Pierpont, naar middeneuropese voorbeelden
1920
Lettertype Monotype Grotesque, anonieme ontwerpen voor de zet-gietmachine uitgebracht olv Pierpont, naar middeneuropese voorbeelden.
De Tjechische schrijver Capek verzint de term robot, in zijn populaire science fiction toneelstuk RUR (Rossum Universal Robots) beschrijft hij denkende machines die, ontworpen als bedienden, uiteindelijk de wereld overnemen en de hele mensheid vernietigen.
1921 de Tjechische schrijver Capek verzint de term robot, in zijn populaire science fiction toneelstuk RUR (Rossum Universal Robots) beschrijft hij denkende machines die, ontworpen als bedienden, uiteindelijk de wereld overnemen en de hele mensheid vernietigen
1921 lettertype Monotype Bodoni (naar 1818) GB
1921
Lettertype Monotype Bodoni (naar 1818) GB.
1922 Morison, lettertype Monotype Garamond GB
1922
Morison, lettertype Monotype Garamond GB.
1922 lettertype Monotype Old Style naar 1852 GB
1922
Lettertype Monotype Old Style naar 1852 GB.
1922 Erbar, lettertype Erbar Grotesk D
1922
Erbar, lettertype Erbar Grotesk D.
1922
Radiodienst persbureau Vaz Dias zendt gecodeerde nieuwsberichten door aan aangesloten dagbladen.
1922 radiodienst persbureau Vaz Dias zendt gecodeerde nieuwsberichten door aan aangesloten dagbladen
1923
El Lissitzky: ‘De gedrukte bladzijde overwint ruimte en tijd. De gedrukte pagina, de oneindigheid van het boek, moet overwonnen worden. De elektrobibliotheek.’.
1923 El Lissitzky: ‘De gedrukte bladzijde overwint ruimte en tijd. De gedrukte pagina, de oneindigheid van het boek, moet overwonnen worden. De elektrobibliotheek.’
1923
Jenkins, televisie-experiment over 200 km.
1923 Jenkins, televisie-experiment over 200 km
1923 lettertype Monotype Poliphilus GB
1923
Lettertype Monotype Poliphilus GB.
1923 lettertype Monotype Baskerville naar 1757 GB
1923
Lettertype Monotype Baskerville naar 1757 GB.
1924 Jones, lettertype Linotype Granjon
1924
Jones, lettertype Linotype Granjon .
Baskerville
1924
Holleriths Computing Tabulating Recording Company (CTR) heet vanaf nu International Business Machines (IBM), voert geruime tijd de computerindustrie aan en groeit uit tot één van de grootste concerns in de wereld.
1924 Holleriths Computing Tabulating Recording Company (CTR) heet vanaf nu International Business Machines (IBM), voert geruime tijd de computerindustrie aan en groeit uit tot één van de grootste concerns in de wereld
1925
Bell Telephone Company ontdekt een methode voor het elektrisch registreren van geluid.
1925 Bell Telephone Company ontdekt een methode voor het elektrisch registreren van geluid
1925 lettertype Monotype Fournier naar 1750 en 1764 GB
1925
Lettertype Monotype Fournier naar 1750 en 1764 GB.
1925 lettertype Linotype/Mergenthaler Ionic (letter naar britse egyptiënnes, stimuleert ontwerp krantenletters ‘legibility group’)
1925
Lettertype Linotype/Mergenthaler Ionic (letter naar britse egyptiënnes, stimuleert ontwerp krantenletters ‘legibility group’).
1925 Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Lutetia
1925
Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Lutetia.
1925 lettertype Monotype Walbaum
1925
Lettertype Monotype Walbaum.
1925
Drukker ingenieur Schünemann, Bremen bouwt meerkleuren vellen-diepdrukpers ‘Cascade Liti’.
1925 drukker ingenieur Schünemann, Bremen bouwt meerkleuren vellen-diepdrukpers ‘Cascade Liti’
1925
Leica 35mm rolfilm kleinbeeldcamera (barnack) bewegingsvrijheid fotograaf.
1925 leica 35mm rolfilm kleinbeeldcamera (barnack) bewegingsvrijheid fotograaf
1925-28 Renner, lettertype Bauer Futura (Adobe)
1926
1927
1925-28
Don Juan (Warner) eerste geluidsfilm.
Renner, lettertype Bauer Futura (Adobe). 1926 Don Juan (Warner) eerste geluidsfilm
1926 Jost, lettertype Bauer Bodoni naar 1818 D
1926
Jost, lettertype Bauer Bodoni naar 1818 D.
1926 Van Krimpen, lettertype Monotype Lutetia NL
1926
Van Krimpen, lettertype Monotype Lutetia NL.
1927 Middleton, lettertype Record Gothic voor Ludlow koppenzetmachines
1927
Middleton, lettertype Record Gothic voor Ludlow koppenzetmachines.
The Jazz Singer eerste gesproken film.
1927 The Jazz Singer eerste gesproken film
1927-30 De minimax-stelling stelt dat er in bepaalde nulsomspellen met perfecte informatie (dat wil zeggen spellen, waarin de spelers op elk tijdstip alle zetten weten die tot dan toe in het spel hebben plaatsgevonden), voor iedere speler een strategie bestaat die het voor beide spelers mogelijk maakt hun maximale verliezen te minimaliseren (vandaar ook de naam minimax). Bij het onderzoeken van elke mogelijke strategie moet een speler rekening houden met alle mogelijke tegenzetten van de tegenspeler en met het maximale verlies. De speler speelt dan de strategie die zal resulteren in het minimalisatie van het maximale verlies. Een dergelijke strategie, die het maximale verlies minimaliseert, wordt voor beide spelers optimaal genoemd, wanneer hun minimaxen (in absolute zin) aan elkaar gelijk en tegengesteld (in teken) zijn. Als de gemeenschappelijke waarde nul is, wordt het spel verder zinloos.
1928 1928
Gill, lettertype Gill Sans naar Johnston’s Railway Type uit 1916.
Gill, lettertype Gill Sans naar Johnston’s Railway Type uit 1916
1928
Gill, lettertype Monotype Perpetua GB.
1928 Gill, lettertype Monotype Perpetua GB
1928
1928 Renner, lettertype Bauer Futura regular, bold B Het rigide, geconstrueerde uitgangspunt van de Futura is opmerkelijk in de duitse context: de hang naar Fraktur, die tot in de Tweede Wereldoorlog heeft geduurd; misschien zet de ontwerper, Renner, zich juist daartegen af met verhoudingen die aan de klassieke romein (Garamond bijvoorbeeld) ontleend zijn: Futura heeft een kleine x-hoogte en een stoklengte groter dan de kapitaalhoogte; nieuw: het strikt lineaire karakter en de abstractie van de lettervorm (de verhoudingen van de regular zijn het minst tijdloos, zie bijvoorbeeld Cochin, 1930) In vergelijking heeft de schreefletter Walbaum (ca 1800), met een enorm grote x-hoogte en korte stokken juist een ‘fraktur-achtige’ verhouding die we ook vinden in de eerste schreefloze letters van rond 1900 – Akzidenz Grotesk (D) en Monotype Grotesque (GB), en Franklin Gothic (USA) en hun navolgers: een naar verhouding groot letterbeeld (de onderkastlettergrootte of x-hoogte), dat de zetter in staat stelt zeer klein en zelfs compres goed leesbaar te zetten in antwoord op de nieuwe advertentiebehoefte: met hetzelfde gemak c6 op 6 naast c6 op 12 • een tendens naar een grotere x-hoogte is ook meer algemeen waarneembaar, met name in de fontproductie onder leiding van Morison bij Monotype: bij historische schreefletters (Ehrhardt) en bij nieuwe ontwerpen (Times New Roman)
Renner, lettertype Bauer Futura regular, bold B Het rigide, geconstrueerde uitgangspunt van de Futura is opmerkelijk in de duitse context: de hang naar Fraktur, die tot in de Tweede Wereldoorlog heeft geduurd; misschien zet de ontwerper, Renner, zich juist daartegen af met verhoudingen die aan de klassieke romein (Garamond bijvoorbeeld) ontleend zijn: Futura heeft een kleine x-hoogte en een stoklengte groter dan de kapitaalhoogte; nieuw: het strikt lineaire karakter en de abstractie van de lettervorm (de verhoudingen van de regular zijn het minst tijdloos, zie bijvoorbeeld Cochin, 1930) In vergelijking heeft de schreefletter Walbaum (ca 1800), met een enorm grote x-hoogte en korte stokken juist een ‘fraktur-achtige’ verhouding die we ook vinden in de eerste schreefloze letters van rond 1900 – Akzidenz Grotesk (D) en Monotype Grotesque (GB), en Franklin Gothic (USA) en hun navolgers: een naar verhouding groot letterbeeld (de onderkastlettergrootte of x-hoogte), dat de zetter in staat stelt zeer klein en zelfs compres goed leesbaar te zetten in antwoord op de nieuwe advertentiebehoefte: met hetzelfde gemak c6 op 6 naast c6 op 12 • een tendens naar een grotere x-hoogte is ook meer algemeen waarneembaar, met name in de fontproductie onder leiding van Morison bij Monotype: bij historische schreefletters (Ehrhardt) en bij nieuwe ontwerpen (Times New Roman)
1928
Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Romanée. 1928 Von Neumann introduceert de minimax-stelling, een hypothese die later wijdverbreid raakt in computerspel-software
1928 Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Romanée Von Neumann introduceert de minimax-stelling, een hypothese die later wijdverbreid raakt in computerspel-software. Farnsworth introduceert volledig elektronische televisie, draadloze televisie op Berliner Funkausstellung, Zworykin patenteert een systeem voor kleurentelevisie.
1928 Farnsworth introduceert volledig elektronische televisie, draadloze televisie op Berliner Funkausstellung, Zworykin patenteert een systeem voor kleurentelevisie
1928-29 lettertype Monotype Bembo smal cursief en Bembo romein (Series 270 6800sets sold)
Lettertype Monotype Bembo smal cursief en Bembo romein (Series 270 6800sets sold).
1928 Tschichold publiceert Die Neue Typographie; zet aan tot bewustwording van zetter, opmaker en grafisch ontwerper
1928
Tschichold publiceert Die Neue Typographie; zet aan tot bewust wording van zetter, opmaker en grafisch ontwerper.
1929 Morison formuleert First Principles of Typography
1929
Morison formuleert First Principles of Typography.
1929 Gill, lettertype Monotype Joanna (1937-38, 1958)
1929
Gill, lettertype Monotype Joanna (1937-38, 1958).
1929 De Roos, lettertype Nobel naar duits voorbeeld Lettergieterij Amsterdam / Dutch Type Library)
1929
De Roos, lettertype Nobel naar duits voorbeeld Lettergieterij Amsterdam / Dutch Type Library).
1930± lettertype DIN Engschrift, Mittelschrift D (DIN = Deutsche Industrie Norm)
1930
1928-29
±1930
Lettertype DIN Engschrift, Mittelschrift D (DIN = Deutsche Industrie Norm).
1930 Uher-fotozetreclame en letterontwerpen door Tschichold (zie 1935, 1938, produkt van MAN)
1930
Uher-fotozetreclame en letterontwerpen door Tschichold (zie 1935, 1938, produkt van MAN).
1931 Griffith, lettertype Linotype Excelsior, alledaagse krantenletter en voorbeeld uit de ‘legibility group’; grove cursief is even breed als romein (tweelettermatrijs regelzetmachine)
1931
Griffith, lettertype Linotype Excelsior, alledaagse krantenletter en voorbeeld uit de ‘legibility group’; grove cursief is even breed als romein (tweelettermatrijs regelzetmachine).
1930 lettertype Monotype Bell Series 341 naar 18e eeuws Brits voorbeeld 300sets
1930
Lettertype Monotype Bell Series 341 naar 18e eeuws Brits voorbeeld 300sets.
Tot nu toe is de meeste zakelijke correspondentie en boekhouding, en is ook het bijhouden en het kopiëren van officiële akten en documenten handwerk, in Europa is een veelvoud van het aantal klerken werkzaam dat door Gutenberg werkloos is gemaakt: meer pennelikkers dan typisten, en meer typisten dan zetters, schrijfmachine, boekhoudmachine, doorslagpapier en stencilduplicators veranderen dat. 1931 lettertype Linotype Baskerville (naar 1757) D? GB?
1930 tot nu toe is de meeste zakelijke correspondentie en boekhouding, en is ook het bijhouden en het kopiëren van officiële akten en documenten handwerk, in Europa is een veelvoud van het aantal klerken werkzaam dat door Gutenberg werkloos is gemaakt: meer pennelikkers dan typisten, en meer typisten dan zetters, schrijfmachine, boekhoudmachine, doorslagpapier en stencilduplicators veranderen dat
1931
Lettertype Linotype Baskerville (naar 1757) D? GB?
1931
1931 Morison, Lardent, lettertype Monotype Times New Roman GB ontworpen als tekstletter voor het dagblad The Times, en daar in 1932 in gebruik genomen; ontwikkeling uit Plantin en Bodoni, voor Linotype regelzetmachines (1932) en ook Monotype losse letter zetmachines (1933).
1931
Morison, Lardent, lettertype Monotype Times New Roman GB ontworpen als tekstletter voor het dagblad The Times, en daar in 1932 in gebruik genomen; ontwikkeling uit Plantin en Bodoni, voor Linotype regelzetmachines (1932) en ook Monotype losse letter zetmachines (1933).
1931 Griffith, lettertype Linotype Excelsior, alledaagse krantenletter en voorbeeld uit de ‘legibility group’; grove cursief is even breed als romein (tweelettermatrijs regelzetmachine)
1931
Griffith, lettertype Linotype Excelsior, alledaagse krantenletter en voorbeeld uit de ‘legibility group’; grove cursief is even breed als romein (tweelettermatrijs regelzetmachine.
Huxley publiceert ‘Brave New World’ waarin hij het leven ‘in de zevende eeuw na Ford’ beschrijft, belangrijk thema is genetische standaardisatie.
1931 Huxley publiceert ‘Brave New World’ waarin hij het leven ‘in de zevende eeuw na Ford’ beschrijft, belangrijk thema is genetische standaardisatie
1932 Wolpe, lettertype Monotype Albertus D
1932
Wolpe, lettertype Monotype Albertus D.
1932 De Roos, lettertype LA Egmont
1932
De Roos, lettertype LA Egmont.
1932
Linotype teletypesetting (tts) en standaardmatrijzen: telegrafisch verzonden ponsbandkopij kan op meerdere locaties tegelijk direct door regelzetmachines worden verwerkt tot standaard krantenkolom (zie 1928).
1932 Linotype teletypesetting (tts) en standaardmatrijzen: telegrafisch verzonden ponsbandkopij kan op meerdere locaties tegelijk direct door regelzetmachines worden verwerkt tot standaard krantenkolom (zie 1928)
1932
Heisenberg ontvangt de Nobelprijs voor zijn ontdekking van de kwantum-mechanica.
1932 Heisenberg ontvangt de Nobelprijs voor zijn ontdekking van de kwantum-mechanica
lettertype Monotype Times New Roman beschikbaar als boekletter
1934
1933
Zworykin en Farnsworth vinden onafhankelijk de elektronische beeldaftaster of ikonoskoop die voor de ontwikkeling televisie van belang is. 1935 Bayer, lettertype Berthold Bayer-type
Lettertype Monotype Times New Roman beschikbaar als boekletter. 1934 Zworykin en Farnsworth vinden onafhankelijk de elektronische beeldaftaster of ikonoskoop die voor de ontwikkeling televisie van belang is
1935
Bayer, lettertype Berthold Bayer-type .
Times New Roman
1936
BBC begint met tv-uitzendingen.
1936 BBC begint met tv-uitzendingen
1937
In zijn essay ‘On Computable Numbers’ introduceert Turing de Turingmachine, een theoretisch model van een computer, Turing baseert zich op het werk van Russell en Babbage 1937 Church en Turing ontwerpen onafhankelijk van elkaar de Church-Turingstelling, die stelt dat alle problemen die een mens kan oplossen kunnen worden gereduceerd tot een reeks algoritmen, ze ondersteunen daarmee het idee dat machine-intelligentie in essentie gelijk is aan menselijke intelligentie.
1937 in zijn essay ‘On Computable Numbers’ introduceert Turing de Turingmachine, een theoretisch model van een computer, Turing baseert zich op het werk van Russell en Babbage 1937 Church en Turing ontwerpen onafhankelijk van elkaar de Church-Turingstelling, die stelt dat alle problemen die een mens kan oplossen kunnen worden gereduceerd tot een reeks algoritmen, ze ondersteunen daarmee het idee dat machine-intelligentie in essentie gelijk is aan menselijke intelligentie
1938
Eerste xerografie of fotokopie (Xerox).
1938 eerste xerografie of fotokopie (Xerox)
1938
Openbare demonstratie Philips-televisie jaarbeurs Utrecht, 405 beeldlijnen.
1938 openbare demonstratie Philips-televisie jaarbeurs Utrecht, 405 beeldlijnen
1938
Enigma, eerste generatie duitse coderingsmachines.
1938 Enigma, eerste generatie duitse coderingsmachines
1940
ABC, de eerste (nog niet programmeerbare) elektro-nische computer gebouwd door Atanasoff en Berry.
1940 ABC, de eerste (nog niet programmeerbare) elektro-nische computer gebouwd door Atanasoff en Berry
1940
Het britse Ultra-computerteam bouwt de eerste bruikbare computer, bekend als Robinson, een inspanning van tienduizend mannen en vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog, maakt gebruik van elektromechanische relais en decodeert met succes geheime boodschappen van Enigma, de duitse coderingsmachine.
1940 het britse Ultra-computerteam bouwt de eerste bruikbare computer, bekend als Robinson, een inspanning van tienduizend mannen en vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog, maakt gebruik van elektromechanische relais en decodeert met succes geheime boodschappen van Enigma, de duitse coderingsmachine
1941
De Duitse uitvinder Zuse ontwikkelt de eerste volledig programmeerbare digitale computer, de Z-3, de blinde wiskundige Fast programmeert de Z-3 en is daarmee de eerste programmeur van een bruikbare programmeerbare computer.
1941 de Duitse uitvinder Zuse ontwikkelt de eerste volledig programmeerbare digitale computer, de Z-3, de blinde wiskundige Fast programmeert de Z-3 en is daarmee de eerste programmeur van een bruikbare programmeerbare computer
1943
Het britse Ultra-computerteam vervolgt zijn oorlogsinspanning met de bouw van de Colossus, die ontcijfert nieuwe, nog complexere Duitse codes en draagt bij tot de overwinning van de geallieerden in de Tweede Wereld-oorlog, de Colossus maakt gebruik van
1943 het britse Ultra-computerteam vervolgt zijn oorlogsinspanning met de bouw van de Colossus, die ontcijfert nieuwe, nog complexere Duitse codes en draagt bij tot de overwinning van de geallieerden in de Tweede Wereld-oorlog, de Colossus maakt gebruik van
elektronenbuizen die honderd tot duizend keer sneller zijn dan de relais die in de eerdere Robinson werden gebruikt.
elektronenbuizen die honderd tot duizend keer sneller zijn dan de relais die in de eerdere Robinson werden gebruikt
1944
Aiken, programmeerbare computer Mark 1 maakt gebruik van papieren ponsband voor het programmeren, en van vacuümbuizen voor het rekenen.
1944 Aiken, programmeerbare computer Mark 1 maakt gebruik van papieren ponsband voor het programmeren, en van vacuümbuizen voor het reke-nen
1945
Von Neumann, hoogleraar aan het Institute for Advanced Study in Princeton, New Jersey, publiceert het concept van een in de computer opgeslagen programma.
1945 Von Neumann, hoogleraar aan het Institute for Advanced Study in Princeton, New Jersey, publiceert het concept van een in de computer opgeslagen programma
1946
Eckert & Mauchley, ENIAC, de eerste volledig (programmeerbare) elektronische digitale computer voor algemeen gebruik, ontwikkeld voor militaire doel-einden is ENIAC bijna duizend keer sneller dan de Mark 1.
1946 Eckert & Mauchley, ENIAC, de eerste volledig (programmeerbare) elektronische digitale computer voor algemeen gebruik, ontwikkeld voor militaire doel-einden is ENIAC bijna duizend keer sneller dan de Mark 1
1947
De transistor wordt uitgevonden door Shockley, Brattain en Bardeen, dit kleine apparaatje functioneert net als een vacuümbuis, maar is in staat om aanzienlijk sneller stroom aan- en uit te schakelen, de transistor brengt een radicale verandering teweeg in de microelektronica: omvang en kosten van computers nemen af, leidt tot de ontwikkeling van main-frame- en minicomputers.
1947 de transistor wordt uitgevonden door Shockley, Brattain en Bardeen, dit kleine apparaatje functioneert net als een vacuümbuis, maar is in staat om aanzienlijk sneller stroom aan- en uit te schakelen, de transistor brengt een radicale verandering teweeg in de microelektronica: omvang en kosten van computers nemen af, leidt tot de ontwikkeling van main-frame- en minicomputers
1948
Orwell beschrijft een huivering-wekkende wereld in zijn boek 1984, waarin computers worden gebruikt door grote bureaucratieën die de bevolking in de gaten houden en als slaaf gebruiken.
1948 Orwell beschrijft een huivering-wekkende wereld in zijn boek 1984, waarin computers worden gebruikt door grote bureaucratieën die de bevolking in de gaten houden en als slaaf gebruiken
1950 Zapf, lettertype Palatino D
1950
Eckert en Mauchley ontwikkelen UNIVAC, de eerste commerciële computer in de handel, UNIVAC wordt ingezet bij de Amerikaanse volkstelling en schrijft daarmee geschiedenis: het voor het eerst dat de resultaten van een volkstelling worden verwerkt door een programmeerbare computer.
1950
Zapf, lettertype Palatino D. 1950 Eckert en Mauchley ontwikkelen UNIVAC, de eerste commerciële computer in de handel, UNIVAC wordt ingezet bij de Amerikaanse volkstelling en schrijft daarmee geschiedenis: het voor het eerst dat de resultaten van een volkstelling worden verwerkt door een programmeerbare computer
The National Geographic was één van de eerste tijdschriften die kleurenfoto’s van goede kwaliteit kon verwerken. Met trots stond op iedere cover hoeveel kleurenpagina’s er in het blad stonden; in augustus 1950 telde het blad er 64 (van de 280 pagina’s).
1950
In zijn werk Computing Machinery and Intelligence, presenteert Turing de Turingtest, een methode waarmee kan worden vastgesteld of een computer wel of niet intelligent is.
1950 in zijn werk Computing Machinery and Intelligence, presenteert Turing de Turingtest, een methode waarmee kan worden vastgesteld of een computer wel of niet intelligent is
1950
Deberney & Peignot ontwikkelt fotozetmachines onder de naam Lumitype (Photon in usa).
1950 Deberney & Peignot ontwikkelt fotozetmachines onder de naam Lumitype (Photon in usa)
1950
Eerste commerciële kleurentelevisie-uitzending in de Verenigde Staten, een jaar later ook transcontinentale zwartwit-televisie.
1950 eerste commerciële kleurentelevisie-uitzending in de Verenigde Staten, een jaar later ook transcontinentale zwartwit-televisie
1950
Tts teletypesetting (met ponsband kunnen zetten van krantenkolommen) herontdekt, ‘De ponsstrook die de snelle teletype bedient, spreekt de internationale taal van de vijfkanelencode. Steeds meer machines in de fabrieken en op de kantoren gaan die taal verstaan en worden door die nietige ponsstroken bestuurd’ (in Kerstnummer 1956, p61).
1950 tts teletypesetting (met ponsband kunnen zetten van krantenkolommen) herontdekt, ‘De ponsstrook die de snelle teletype bedient, spreekt de internationale taal van de vijfkanelencode. Steeds meer machines in de fabrieken en op de kantoren gaan die taal verstaan en worden door die nietige ponsstroken bestuurd’ (in Kerstnummer 1956, p61)
1950
Geïllustreerde weekbladen en radio- en tvbladen in diepdrukrotatie (Rotogravure Leiden, De Spaarnestad Haarlem, Vada Wageningen, De Boer Hilversum).
1950 geïllustreerde weekbladen en radio- en tvbladen in diepdrukrotatie (Rotogravure Leiden, De Spaarnestad Haarlem, Vada Wageningen, De Boer Hilversum)
1951
Eckert en Mauchley bouwen EDVAC, eerste computer die met het concept van opgeslagen software werkt, het project vindt plaats aan de Universiteit van Pennsylvania.
1951 Eckert en Mauchley bouwen EDVAC, eerste computer die met het concept van opgeslagen software werkt, het project vindt plaats aan de Universiteit van Pennsylvania
1951
1951-53 Eidenbenz?, lettertype Clarendon naar Monotype 1913 D
1951-53
Eidenbenz?, lettertype Clarendon naar Monotype 1913 D
1951-54 Ganeau, lettertype Vendôme roman, bold F (Olive) een licht hellende romein door Fonderie Olive.
1951-54
Ganeau, lettertype Vendôme roman, bold F (Olive) een licht hellende romein door Fonderie Olive.
Televisiebegin in Nederland: 3 uur per week; in 1957 kwam de vijfde tv-avond; in 1959 15 uur per week. 1951 Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Spectrum (zie 1941, 1955)
1951 televisiebegin in Nederland: 3 uur per week; in 1957 kwam de vijfde tv-avond; in 1959 15 uur per week
1951
Van Krimpen, lettertype Enschedé/Monotype Spectrum (zie 1941, 1955).
In de tweede helft van de twintigste eeuw ontstaan een aantal nieuwe schreefloze lettertypen, waarvan Helvetica, Univers en Folio uit de jaren 50 tot de meest verbreide behoren; de enorm populair geworden Helvetica kent een 19e eeuwse wildgroei aan gradaties; Univers voorziet al bij de eerste presentatie in een internationaal gericht concept van genummerde gradaties (55 = roman, 65 = bold, 75 = extra bold, 56 = cursief), de letterfamilie is systematisch van opzet
In de tweede helft van de twintigste eeuw ontstaan een aantal nieuwe schreefloze lettertypen, waarvan Helvetica, Univers en Folio uit de jaren 50 tot de meest verbreide behoren; de enorm populair geworden Helvetica kent een 19e eeuwse wildgroei aan gradaties; Univers voorziet al bij de eerste presentatie in een internationaal gericht concept van genummerde gradaties (55 = roman, 65 = bold, 75 = extra bold, 56 = cursief), de letterfamilie is systematisch van opzet
1952-57 Frutiger, lettertype Univers 55 65 75 F
1952-57
Frutiger, lettertype Univers 55 65 75 F
1951-53 Eidenbenz?, lettertype Clarendon naar Monotype
1951-53
Eidenbenz?, lettertype Clarendon naar Monotype
1952
Computer UNIVAC in gebruik bij het televisiestation Columbia Broadcasting System (CBS), voorspelt met succes verkiezing van Eisenhower tot president van de VS.
1952 computer UNIVAC in gebruik bij het televisiestation Columbia Broadcasting System (CBS), voorspelt met succes verkiezing van Eisenhower tot president van deVS
1952
Zakformaat transistorradio.
1952 zakformaat transistorradio
1952 Zapf, lettertype Melior D
1952
Nederlandsche Rotogravure Mij, Leiden (z 1913) levert oa kwali teitswerk in driekleuren vellendiepdruk: ‘Actually, the ‘Leiden Process’ has become the mother of practically all the good photogravure printers of today. As far as I know, twenty-one firms in this line have actually received their training, or gained their knowledge, from this printing house, where dr. Nefgen (Deutsche Photogravure, Sieg burg) has put his theories into practice.’ [R. Conrad, Print magazine, jan 1952; bespreekt alleen vellendiepdruk] Diepdruk vraagt bijna 50x grotere cilinderdruk dan offset • aanvankelijk drukkend van drukplaten, later van massieve cilinders wordt vaak voor elke kleur een afzonderlijke éénkleurenmachine ingezet • in verband met krimp en uitzetten van het papier (registerprobemen) wordt snel gewerkt, soms in batches van 250-500 vel • de cilinder moet vrije beweging van de rakel toestaan (Mailänder, Stuttgart; L&M, Londen).
1952
Zapf, lettertype Melior D 1952 Nederlandsche Rotogravure Mij, Leiden (z 1913) levert oa kwaliteitswerk in driekleuren vellendiepdruk: ‘Actually, the ‘Leiden Process’ has become the mother of practically all the good photogravure printers of today. As far as I know, twenty-one firms in this line have actually received their training, or gained their knowledge, from this printing house, where dr. Nefgen (Deutsche Photogravure, Siegburg) has put his theories into practice.’ [R. Conrad, Print magazine, jan 1952; bespreekt alleen vellendiepdruk] Diepdruk vraagt bijna 50x grotere cilinderdruk dan offset • aanvankelijk drukkend van drukplaten, later van massieve cilinders wordt vaak voor elke kleur een afzonderlijke éénkleuren machine ingezet • in verband met krimp en uitzetten van het papier (registerprobemen) wordt snel gewerkt, soms in batches van 250-500 vel • de cilinder moet vrije beweging van de rakel toestaan (Mailänder, Stuttgart; L&M, Londen)
1952
Rochester ontwerpt de 701, de eerste elektronische digitale computer in serieproductie van IBM, de 701 wordt op de markt gebracht voor wetenschappelijk gebruik.
1952 Rochester ontwerpt de 701, de eerste elektronische digitale computer in serieproductie van IBM, de 701 wordt op de markt gebracht voor wetenschappelijk gebruik
1954
Fotozetmachine Linofilm in VS: ‘The need for a photosetting machine capable of producing high quality setting at great speed was recognised from the earliest stages of the American space programme. As they were working on artificial satellites (used for transmission from 1957), American scientists were faced with an enormous quantity of essential data. This spewed out of the teleprinters in such volume and quantity and was so illegible and hard to handle that the Mergenthaler Linotype Company came to the researchers’ help by constructing the Linofilm machine to transcribe computer data into ordinary type.’ Dreyfus in La Chose Imprimée, 1977 [Penrose] (zie ook Moran, 1965) Deze periode kent als concurrent van zetapparatuur een ontwikkeling van de schrijfmachine en schrijfmachine-achtigen (oa Varityper), met het oog op kantoorgebruik en huisdrukwerk, oa kopieersystemen, zoals stencil en xerox, en kleinoffset (Adressograph Multigraph). Gebruik van ponsband, proportioneel zetsel (1944) en verwisselbare lettertypen (zie 1961).
1954 fotozetmachine Linofilm in VS: ‘The need for a photosetting machine capable of producing high quality setting at great speed was recognised from the earliest stages of the American space programme. As they were working on artificial satellites (used for transmission from 1957), American scientists were faced with an enormous quantity of essential data. This spewed out of the teleprinters in such volume and quantity and was so illegible and hard to handle that the Mergenthaler Linotype Company came to the researchers’ help by constructing the Linofilm machine to transcribe computer data into ordinary type.’ Dreyfus in La Chose Imprimée, 1977 [Penrose] (zie ook Moran, 1965) Deze periode kent als concurrent van zetapparatuur een ontwikkeling van de schrijfmachine en schrijfmachine-achtigen (oa Varityper), met het oog op kantoorgebruik en huisdrukwerk, oa kopieersystemen, zoals stencil en xerox, en kleinoffset (Adressograph Multigraph). Gebruik van ponsband, proportioneel zetsel (1944) en verwisselbare lettertypen (zie 1961)
1955
Oprichting Shockley’s Semi-conductor Laboratory: begin van SiliconValley (zie 1957).
1955 oprichting Shockley’s Semi-conductor Laboratory: begin van SiliconValley (zie 1957)
1955
IBM introduceert een transistor-rekenmachine, die 2200 transistors gebruikt in plaats van 1200 vacuümbuizen die eerder nodig waren voor hetzelfde rekenvermogen.
1955 IBM introduceert een transistor-rekenmachine, die 2200 transistors gebruikt in plaats van 1200 vacuümbuizen die eerder nodig waren voor hetzelfde rekenvermogen
1955
Een Amerikaans bedrijf ontwikkelt het eerste ontwerp voor een robotachtige machine voor industrieel gebruik.
1955 een Amerikaans bedrijf ontwikkelt het eerste ont-werp voor een robotachtige machine voor industrieel gebruik
Miedinger, lettertype Helvetica reg, medium, bold, extra thin, thin, ultra light CH/D
1956
Miedinger, lettertype Helvetica reg, medium, bold, extra thin, thin, ultra light CH/D.
1956
Backus en een team bij IBM schrijven FORTRAN, de eerste wetenschappelijke programmeertaal
1956 Backus en een team bij IBM schrijven FORTRAN, de eerste wetenschappelijke programmeertaal
1956
MANIAC 1 eerste computerprogramma dat een mens verslaat met schaken
1956 MANIAC 1 eerste computerprogramma dat een mens verslaat met schaken
1956
De term kunstmatige intelligentie duikt op tijdens een computerconferentie in Dartmouth College
1956 de term kunstmatige intelligentie duikt op tijdens een computerconferentie in Dartmouth College
1957
Sputnik kunstmaan of aardsatelliet, zendt radio-gegevens over bovenlaag atmosfeer, Sputnik II heeft een hond aan boord, de eerste Amerikaanse satelliet volgt een jaar later: start ruimtevaartwedloop
1957 Sputnik kunstmaan of aardsatelliet, zendt radio-gegevens over bovenlaag atmosfeer, Sputnik II heeft een hond aan boord, de eerste Amerikaanse satelliet volgt een jaar later: start ruimtevaartwedloop
1957-58 Dooijes, schreefloos lettertype LA Mercator NL
1957-58
Dooijes, schreefloos lettertype LA Mercator NL
1957-62 Bauer & Baum, lettertype Bauer Folio, met een iets kleinere x-hoogte dan Helvetica
1957-62
Bauer & Baum, lettertype Bauer Folio, met een iets kleinere x-hoogte dan Helvetica
1957 oprichting ATYPI Association Typographique Internationale, internationale typografenvereniging [penrose]
1957
Oprichting ATYPI Association Typographique Internationale, internationale typografenvereniging [penrose]
1958
Kilby, Texas Instruments bouwt een geïntegreerde schakeling of integrated circuit
1958 Kilby, Texas Instruments bouwt een geïntegreerde schakeling of integrated circuit
1958
Aan Massachussetts Institute of Technology stichten McCarthy en Minsky het Artificial Intelligence Laboratory
1958 aan Massachussetts Institute of Technology stichten McCarthy en Minsky het Artificial Intelligence Laboratory
1958
Cray bouwt de Control Data Corporation 1604, eerste volledig van transistoren voorziene super-computer
1958 Cray bouwt de Control Data Corporation 1604, eerste volledig van transistoren voorziene super-computer
1958
Townes en Schawlow laser-principe
1958 Townes en Schawlow laser-principe
1958
Berthold AG Berlijn prototype eerste fotografische (koppen) zetmachine Diatype
1958 Berthold AG Berlijn prototype eerste fotografische (koppen) zetmachine Diatype
1958 Hartz, lettertype Monotype Juliana NL
1958
Hartz, lettertype Monotype Juliana NL
1958 Zapf, lettertype Optima naar romeinse inscripties • tussen schreef en schreefloos in (Stempel, Adobe)
1958
Zapf, lettertype Optima naar romeinse inscripties • tussen schreef en schreefloos in (Stempel, Adobe)
1958-59
In de jaren ’60 splitsen veel jonge ondernemingen zich af van Fairchild Semiconductors. Parallel met Kilby van Texas Instruments vindt Noyce, medeoprichter van Fairchild, in 1959 het geïntegreerde circuit (ic) uit. Deze basisinnovatie, bekend als de computerchip, leidt tot de ontwikkeling van veel goedkopere en vooral veel kleinere computers. Deze ontwikkelingen leiden tot steeds meer startende ondernemingen in Silicon Valley: Noyce en Moore starten in Santa Clara de firma Intel, die tijdens de jaren ’90 onder leiding van Grove tot de grootste halfgeleideronderneming van de wereld uitgroeit (zie 1982).
1958-59 in de jaren ’60 splitsen veel jonge ondernemingen zich af van Fairchild Semiconductors. Parallel met Kilby van Texas Instruments vindt Noyce, medeoprichter van Fairchild, in 1959 het geïntegreerde circuit (ic) uit. Deze basisinnovatie, bekend als de computerchip, leidt tot de ontwikkeling van veel goedkopere en vooral veel kleinere computers. Deze ontwikkelingen leiden tot steeds meer startende ondernemingen in Silicon Valley: Noyce en Moore starten in Santa Clara de firma Intel, die tijdens de jaren ’90 onder leiding van Grove tot de grootste halfgeleideronderneming van de wereld uitgroeit (zie 1982)
1959
Lunik III zendt televisiebeelden van de achterzijde van de maan naar de aarde.
1959 Lunik III zendt televisiebeelden van de achterzijde van de maan naar de aarde
1959
Elektronische documentaanmaak zorgt voor een toename in de papierconsumptie in de Verenigde Staten, in 1959 wordt er 7 miljoen ton papier verbruikt, in 1986 is dat opgelopen tot 22 miljoen ton, Amerikaanse bedrijven alleen verbruiken 850 miljard pagina’s in 1981, 2,5 biljoen pagina’s in 1986 en 4 biljoen pagina’s in 1990, het beloofde ‘paperless office’ dankzij computers blijkt een mythe.
1959 elektronische documentaanmaak zorgt voor een toename in de papierconsumptie in de Verenigde Staten, in 1959 wordt er 7 miljoen ton papier verbruikt, in 1986 is dat opgelopen tot 22 miljoen ton, Amerikaanse bedrijven alleen verbruiken 850 miljard pagina’s in 1981, 2,5 biljoen pagina’s in 1986 en 4 biljoen pagina’s in 1990, het beloofde ‘paperless office’ dankzij computers blijkt een mythe
1959
Xerox introduceert de eerste commerciële elekro-statische fotokopieer-machine.
1959 Xerox introduceert de eerste commerciële elekro-statische fotokopieer-machine
1960 Rondthaler Alphabet Thesaurus, 3000 lettertypen [penrose]
1960
Aanvankelijk laat de beeldweergave van computers zwaar te wensen over. De eerste beeldschermen zijn oscilloscopen, die de grafieken van wiskundigen en ingenieurs kunnen weergeven. Al vroeg wordt die moge-lijkheid ook voor andere doeleinden ingezet: ‘Space War’, dat in 1960 op de pdp-1 uitkomt, is één van de eerste computerspellen. Gebaseerd op de oscilloscoop ontstaan de eerste tekenplotters. Wetenschappelijke berekeningen kun je door een tekenplotter laten uittekenen in de vorm van een grafiek..
1960
Rondthaler Alphabet Thesaurus, 3000 lettertypen [penrose] 1960 aanvankelijk laat de beeldweergave van computers zwaar te wensen over. De eerste beeldschermen zijn oscilloscopen, die de grafieken van wiskundigen en ingenieurs kunnen weergeven. Al vroeg wordt die moge-lijkheid ook voor andere doeleinden ingezet: ‘Space War’, dat in 1960 op de pdp-1 uitkomt, is één van de eerste computerspellen. Gebaseerd op de oscilloscoop ontstaan de eerste tekenplotters. Wetenschappelijke berekeningen kun je door een tekenplotter laten uittekenen in de vorm van een grafiek
1960
Eerste laser-productie in Verenigde Staten.
1960 eerste laser-productie in Verenigde Staten
1961
Elektrische schrijfmachine met verwisselbare lettertype-bolletjes (IBM golf ball typewriter) populair als goedkope ‘zetmachine’ voor (klein)offset.
1961 elektrische schrijfmachine met verwisselbare lettertype-bolletjes (IBM golf ball typewriter) populair als goedkope ‘zetmachine’ voor (klein)offset
1961
Esselte Letraset droge transfer-letters (wrijfletters) • wie mooi koppenzetsel wil moet ze van dit soort vellen ‘wrijven’ • fotozetsel is doorgaans onscherp.
1961 Esselte Letraset droge transfer-letters (wrijfletters) • wie mooi koppenzetsel wil moet ze van dit soort vellen ‘wrijven’ • fotozetsel is doorgaans onscherp
1962 Novarese, lettertype Nebiolo Eurostile 1962-66 Excoffon, lettertype Antique Olive reg, bold, black, bedoeld als ‘franse Helvetica’ (Fonderie Olive / Adobe)
1962 1962-66
Novarese, lettertype Nebiolo Eurostile. Excoffon, lettertype Antique Olive reg, bold, black, bedoeld als ‘franse Helvetica’ (Fonderie Olive / Adobe).
1962
Eerste industriële robots worden op de markt gebracht door een Amerikaans bedrijf.
1962 eerste industriële robots worden op de markt gebracht door een Amerikaans bedrijf
1962
Eerste transatlantische of intercontinentale televisieuitzending via Telstar-satelliet van VS naar Europa, reparatie Telstar-computer op 4.000 km afstand, per radioverbinding.
1962 eerste transatlantische of intercontinentale televisieuitzending via Telstar-satelliet van VS naar Europa, reparatie Telstar-computer op 4.000 km afstand, per radioverbinding
lettertype Transport Road/Rail alphabet door Kinnear en Calvert in opdracht van het Warboys Committee on Road Signs en British Rail
1963
Een (enorme) computer kan volledige Encyclopaedia Brittannica in 3 minuten overzenden, 20 mio data per sec. 1964 Tschichold, lettertype Sabon CH
1964
1963
McLuhan voorziet in Understanding Media het potentieel van de elektronische media, vooral van televisie, om een ‘global village’ te creëren waarin ‘het medium de boodschap zal zijn’ (niet wát iets of iemand is, maar dát iets of iemand op tv verschijnt telt).
Lettertype Transport Road/Rail alphabet door Kinnear en Calvert in opdracht van het Warboys Committee on Road Signs en British Rail. 1963 een (enorme) computer kan volledige Encyclopaedia Brittannica in 3 minuten overzenden, 20 mio data per sec
1964
Tschichold, lettertype Sabon CH. 1964 McLuhan voorziet in Understanding Media het poten-tieel van de elektronische media, vooral van televisie, om een ‘global village’ te creëren waarin ‘het medium de boodschap zal zijn’ (niet wát iets of iemand is, maar dát iets of iemand op tv verschijnt telt)
1965
Hennessey, ‘Mijn eerste ervaring met computers deed ik op in 1965 met een IBM 360 mainframe computer, die de ruimte van een hele kamer innam en een speciale air-conditioning vereiste om hem draaiende te houden. Zoals je weet is de computer voortgekomen uit de tabuleer- en ponskaartenindustrie en dientengevolge moest deze compter geprogrammeerd worden met ponskaarten: één kaart per instructie; honderden kaarten per programma. het kwam er op neer dat je dagen lang bezig was met het pnsen van de kaarten. Tenslotte bracht je de stapel, bijeengehouden door ontelbare elastiekjes, naar een loket van het rekencentrum. De man achter het loket nam de stapel in ontvangst en vroeg je meestal een week later weer langs te komen voor de uitdraai (er bestonden nog geen videoterminals lees: beeldschermen). Een week later kwam je terug bij hetzelfde loket, nam je kaarten in ontvangst; alleen nu waren ze omwikkeld in ontelbare, nauwelijks leesbare pagina’s computer printout met perforaties aan de zijkant. Op de eerste bladzijde stond meestal zoiets als ‘Syntax error card number 32’ en de overige tien pagina’s waren dan blanco. Dus ging je terug naar het loket, overhandigde weer de stapel aan de persoon achter het loket en wachtte weer een week. Als je dan voor de tweede keer terugkwam om je pakket af te halen, dan werd je ergste nachtmerrie bewaarheid als er dan op de uitdraai stond ‘Syntax error number 33’. Onnodig te zeggen dat dit weken en maanden zo door kon gaan en ook doorging. maar als dan tenslotte alle programmeerfouten eruit waren en je programma eindelijk draaide, dan had je nog steeds geen zekerheid dat je de resultaten kreeg die je wilde. De term ‘interactief ’ kwam, geloof mij, in dit hele scenario niet voor. Ondanks deze problemen raakten ik en anderen aan mijn universiteit geïnteresseerd in de vraag hoe wij de computer zouden kunnen inschakelen bij het ontwerpen van producten.[...]’ (intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993) zie 1980
1965 Hennessey, ‘Mijn eerste ervaring met computers deed ik op in 1965 met een IBM 360 mainframe computer, die de ruimte van een hele kamer innam en een speciale air-conditioning vereiste om hem draaiende te houden. Zoals je weet is de computer voortgekomen uit de tabuleer- en ponskaartenindustrie en dientengevolge moest deze compter geprogrammeerd worden met ponskaarten: één kaart per instructie; honderden kaarten per programma. het kwam er op neer dat je dagen lang bezig was met het pnsen van de kaarten. Tenslotte bracht je de stapel, bijeengehouden door ontelbare elastiekjes, naar een loket van het rekencentrum. De man achter het loket nam de stapel in ontvangst en vroeg je meestal een week later weer langs te komen voor de uitdraai (er bestonden nog geen videoterminals lees: beeldschermen). Een week later kwam je terug bij hetzelfde loket, nam je kaarten in ontvangst; alleen nu waren ze omwikkeld in ontelbare, nauwelijks leesbare pagina’s computer printout met perforaties aan de zijkant. Op de eerste bladzijde stond meestal zoiets als ‘Syntax error card number 32’ en de overige tien pagina’s waren dan blanco. Dus ging je terug naar het loket, overhandigde weer de stapel aan de persoon achter het loket en wachtte weer een week. Als je dan voor de tweede keer terugkwam om je pakket af te halen, dan werd je ergste nachtmerrie bewaarheid als er dan op de uitdraai stond ‘Syntax error number 33’. Onnodig te zeggen dat dit weken en maanden zo door kon gaan en ook doorging. maar als dan tenslotte alle programmeerfouten eruit waren en je programma eindelijk draaide, dan had je nog steeds geen zekerheid dat je de resultaten kreeg die je wilde. De term ‘interactief ’ kwam, geloof mij, in dit hele scenario niet voor. Ondanks deze problemen raakten ik en anderen aan mijn universiteit geïnteresseerd in de vraag hoe wij de computer zouden kunnen inschakelen bij het ontwerpen van producten.[...]’ (intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993) zie 1980
1965
Beelschermterminals kunnen vanaf midden jaren ’60 alfanumerieke tekens weergeven. Een ingebouwde teken-generator zet de 128 tekens van de American Standard Code for Information Interchange (ASCII) in schrijfbewe-gingen van elektronenstralen om. Voor de weergave van eenvoudige grafische elementen staan lijnstukken en
1965 beelschermterminals kunnen vanaf midden jaren ’60 alfanumerieke tekens weergeven. Een ingebouwde teken-generator zet de 128 tekens van de American Standard Code for Information Interchange (ASCII) in schrijfbewe-gingen van elektronenstralen om. Voor de weergave van eenvoudige grafische elementen staan
rechthoeken ter beschikking. Het kost programmeurs veel tijd en moeite om alles op het beeldscherm te omkaderen, te accentueren en te onderstrepen. Dit alles verandert met de komst van grafische beeldschermen op basis van ‘picture elements’ (pixels), die in het werkgeheugen van de computer opgeslagen worden. Uitgaande van het 35 mm fotoformaat (4:3), wordt aanvankelijk een beeldscherm van 640 bij 480 pixels gebruikt. Bij 1 byte (8 bit) per pixel kunnen 256 kleuren worden weergegeven; afzonderlijke beeldpunten (pixels) vormen één geheel in het oog van de waarnemer.
1965 ±1965
Simon voorspelt dat rond 1985 ‘machines in staat zul-len zijn iedere taak die een mens kan verrichten te evenaren’.
±1965 Hell Digiset digitale zetmachine (kathodestraalbuis of crtfilmbelichter)
Hell Digiset digitale zetmachine (kathodestraalbuis of crtfilmbelichter).
1965
Directeur stadsbibliotheek Haarlem Van Dijk krijgt zwo-subsidie om Coster versus Gutenberg-kwestie uit te zoeken, en vindt geen gedrukt bewijs: weerlegt de Coster-legende.
1966
Amateur Computer Society Newsletter is een van de eerste computertijdschriften.
1970
lijnstukken en rechthoeken ter beschikking. Het kost programmeurs veel tijd en moeite om alles op het beeldscherm te omkaderen, te accentueren en te onderstrepen. Dit alles verandert met de komst van grafische beeldschermen op basis van ‘picture elements’ (pixels), die in het werkgeheugen van de computer opgeslagen worden. Uitgaande van het 35 mm fotoformaat (4:3), wordt aanvankelijk een beeldscherm van 640 bij 480 pixels gebruikt. Bij 1 byte (8 bit) per pixel kunnen 256 kleuren worden weergegeven; afzonderlijke beeldpunten (pixels) vormen één geheel in het oog van de waarnemer 1965 Simon voorspelt dat rond 1985 ‘machines in staat zul-len zijn iedere taak die een mens kan verrichten te evenaren’
1965 directeur stadsbibliotheek Haarlem Van Dijk krijgt zwo-subsidie om Coster versus Gutenberg-kwestie uit te zoeken, en vindt geen gedrukt bewijs: weerlegt de Coster-legende 1966 Amateur Computer Society Newsletter is een van de eerste computertijdschriften
1966 Meyer, lettertype Syntax D
1966
Meyer, lettertype Syntax D.
1966 Bpr, lettertype Interstate reg, bold USA
1966
Bpr, lettertype Interstate reg, bold USA.
1968 Frutiger, lettertype OCR a en b, machinaal leesbaar (optical character recognition) 1968 het idee van een computer die kan zien, spreken, horen en denken prikkelt de verbeelding: in de film 2001: A Space Odyssey van Clarke en Kubrick wordt de computer HAL geïntroduceerd
1968
Frutiger, lettertype OCR a en b, machinaal leesbaar (optical character recognition) 1968 het idee van een computer die kan zien, spreken, horen en denken prikkelt de verbeelding: in de film 2001: A Space Odyssey van Clarke en Kubrick wordt de computer HAL geïntroduceerd.
Floppy diskmagneetschijf voor het opslaan van computergegevens.
1970 floppy diskmagneetschijf voor het opslaan van computergegevens 1970 aan Stanford University ontwikkelt onderzoeker Engelbart een
1970
Aan Stanford University ontwikkelt onderzoeker Engelbart een ‘x-y indicator for a display system’ ofwel muisbesturing van de cursor op een computerbeeldscherm rond 1970 ontwikkelen onderzoekers van het Xerox Palo Alto Research Center (PARC) een experimentele personal computer Alto, pionier in het gebruik van door bits in kaart gebrachte grafische voorstellingen, vensters, menu’s, iconen en muisbesturing, bediening volgens visuele analogie in plaats van abstracte commando’s in letters en getallen.
1970
Floppy disk voor het opslaan van computergegevens.
1970
Aan Stanford University ontwikkelt onderzoeker Engelbart een x-y indicator for a display system, de muisbesturing van de cursor op een computerbeeldscherm; circa 1970 ontwikkelen onderzoekers van het Xerox Palo Alto Research Center (PARC) de eerste personal computer Alto, pionier in het gebruik van door bits in kaart gebrachte grafische voorstellingen, vensters, menu’s, iconen en muisbesturing; bediening volgens visuele analogie in plaats van abstracte commando’s in letters en getallen.
‘x-y indicator for a display system’ ofwel muisbesturing van de cursor op een computerbeeldscherm rond 1970 ontwikkelen onderzoekers van het Xerox Palo Alto Research Center (PARC) een experimentele personal computer Alto, pionier in het gebruik van door bits in kaart gebrachte grafische voorstellingen, vensters, menu’s, iconen en muisbesturing, bediening volgens visuele analogie in plaats van abstracte commando’s in letters en getallen 1970 floppy disk voor het opslaan van computergegevens 1970 aan Stanford University ontwikkelt onderzoeker Engelbart een x-y indicator for a display system, de muisbesturing van de cursor op een computerbeeldscherm; circa 1970 ontwikkelen onderzoekers van het Xerox Palo Alto Research Center (PARC) de eerste personal computer Alto, pionier in het gebruik van door bits in kaart gebrachte grafische voorstellingen, vensters, menu’s, iconen en muisbesturing; bediening volgens visuele analogie in plaats van abstracte commando’s in letters en getallen
1970? lettertype IBM Courier (typewriter) USA
1970
Lettertype IBM Courier (typewriter) USA.
1970? lettertype Letter Gothic (typewriter) USA
1970
Lettertype Letter Gothic (typewriter) USA.
1970? lettertype IBM New Courier (typewriter) USA
1970
Lettertype IBM New Courier (typewriter) USA.
Courier Courier Courier Courier
1971
Eerste microprocessor, Intel 4004.
1971 eerste microprocessor, Intel 4004
1971
Stanford University in Palo Alto geldt als de bakermat van Silicon Valley, het dal zuidoostelijk van San Francisco kreeg die bijnaam naar het chemische element silicium, waaruit computerchips gemaakt worden, belangrijk zijn de vestiging van Hewlett Packard (1938) en dat hoogleraar Terman er in 1951 in slaagt, een deel van de campus voor nieuwe bedrijfjes open te stellen, in 1954 besluiten assistenten van William (medeuitvinder van de transistor, 1947) bij het ontwikkelen van een productieproces voor transistors hun eigen
1971 Stanford University in Palo Alto geldt als de bakermat van Silicon Valley, het dal zuidoostelijk van San Francisco kreeg die bijnaam naar het chemische element silicium, waaruit computerchips gemaakt worden, belangrijk zijn de vestiging van Hewlett Packard (1938) en dat hoogleraar Terman er in 1951 in slaagt, een deel van de campus voor nieuwe bedrijfjes open te stellen, in 1954 besluiten assistenten van William (medeuitvinder van de transistor, 1947) bij het ontwikkelen van een productieproces voor transistors hun eigen
1971
1972-73
weg te gaan, zij kiezen voor silicium als grondstof en richten in 1957 hun eigen firma Fairchild Semiconductors op, in de jaren 1960 splitsen veel jonge ondernemingen zich daarvan af, de uitvinding van de ge誰ntegreerde schakeling (1959 door Noyce, medeoprichter van Fairchild, parallel met Kilby van Texas Instruments) leidt tot meer ondernemingen in Silicon Valley, Noyce en Moore stichten Intel in Santa Clara, dat uitgroeit tot grootste halfgeleideronderneming ter wereld.
weg te gaan, zij kiezen voor silicium als grondstof en richten in 1957 hun eigen firma Fairchild Semiconductors op, in de jaren 1960 splitsen veel jonge ondernemingen zich daarvan af, de uitvinding van de ge誰ntegreerde schakeling (1959 door Noyce, medeoprichter van Fairchild, parallel met Kilby van Texas Instruments) leidt tot meer ondernemingen in Silicon Valley, Noyce en Moore stichten Intel in Santa Clara, dat uitgroeit tot grootste halfgeleideronderneming ter wereld
Digitale zakrekenmachine optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.
1971 digitale zakrekenmachine optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen Lettertype Monotype Helvetica.
1972 lettertype Monotype Helvetica Karow, digitale vectorbeschrijving lettercontour, programma Ikarus M (URW Hamburg), de computer berekent en voltooit de gebogen lettercontour tussen zogenaamde ankerpunten, letters en symbolen werden aanvankelijk in de gedaante van bitmaps (bitbeschrijvingen) omgezet in individuele puntjes en zo op de harddisk opgeslagen, dat kostte zoveel opslagruimte dat zetsystemen maar een paar complete fonts ter beschikking hadden, voor iedere corpsgrootte en voor iedere resolutie van het afdrukapparaat moest een aparte bitbeschrijving worden gehanteerd, vectorbeschrijving vereenvoudigt de digitale opslag, verbetert de weergave (beeldscherm, plotter, printer, belichter) en vergroot de systematiek van het letterontwerpen
1972
Karow, digitale vectorbeschrijving lettercontour, programma Ikarus M (URW Hamburg), de computer berekent en voltooit de gebogen lettercontour tussen zogenaamde ankerpunten, letters en symbolen werden aanvankelijk in de gedaante van bitmaps (bitbeschrijvingen) omgezet in individuele puntjes en zo op de harddisk opgeslagen, dat kostte zoveel opslagruimte dat zetsystemen maar een paar complete fonts ter beschikking hadden, voor iedere corpsgrootte en voor iedere resolutie van het afdrukapparaat moest een aparte bitbeschrijving worden gehanteerd, vectorbeschrijving vereenvoudigt de digitale opslag, verbetert de weergave (beeldscherm, plotter, printer, belichter) en vergroot de systematiek van het letterontwerpen
1974
Experimentele Apple I personal computer.
1974 experimentele Apple I personal computer
1975
De uitvinding van de transistor en de daarop gebaseerde ontwikkeling van microprocessors (1971) maakt goedkope kleine computers technisch mogelijk, Roberts, New Mexico introduceert de MITS Altair 8800, wel gezien als de eerste personal computer, geheugen van 256 bytes, enorm succes, de verkoop van microcomputers in de VS overstijgt de vijfduizend. Frutiger, lettertype Frutiger oorspronkelijk voor bewegwijzering vliegveld De Gaulle, Roissy bij Parijs, Deberny et Peignot
1975 de uitvinding van de transistor en de daarop gebaseerde ontwikkeling van microprocessors (1971) maakt goedkope kleine computers technisch mogelijk, Roberts, New Mexico introduceert de MITS Altair 8800, wel gezien als de eerste personal computer, geheugen van 256 bytes, enorm succes, de verkoop van microcomputers in de VS overstijgt de vijfduizend.
1976
Frutiger, lettertype Frutiger oorspronkelijk voor bewegwijzering vliegveld De Gaulle, Roissy bij Parijs, Deberny et Peignot.
1976
Kurzweil Reading Machine (KRM) voor visueel gehandicapten, kan welk lettertype dan ook (boeken, tijdschriften, getypte documenten) door middel van OCR-technologie (optical character recognition) scannen en hardop voorlezen ca 1976 ‘Mijn eerste eigen personal computer (microcomputer) is inderdaad zeer ‘persoonlijk’. Ik moet hem zelf bouwen: een OSI-Superboard (PCB) (ik heb hem nog). Dit is de eerste computer gebouwd op één zogenaamd ‘moederbord’. Alles is aanwezig: een toetsenbord, een centrale verwerkingseenheid (CPU), een geheugen met een omvang van 4k RAM, dat kan worden uitgebreid tot in totaal 8k. Het bewaart zijn programma’s op tape, waar een normale bandrecorder voor gebruikt wordt. De schermresolutie is 30 x 30 tekens. Mijn grootste prestatie bestaat uit het programmeren van driedimensionale grafische draadafbeeldingen. De resultaten zijn, zoals u kunt begrijpen, erg primitief.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993).
1976
Wozniak en Jobs stichten Apple Computer Corp.
1977
Levensechte robotsmet overtuigende menselijke emoties worden uitgebeeld in de film Star Wars.
1977
Eerste experimentele glasvezelverbindingen.
1977
Apple ll personal computer wordt een groot succes, de Apple II uit 1978 benadert als eerste onze huidige voorstelling van een pc en gaat in miljoenen exemplaren over de toonbank.
1977
Xerox 9700 electrophotographic printer, voorloper van de laserprinter, gebruikt eerste digitale fonts.
1979
Bricklin en Frankston ontwikkelen VisiCalc het eerste elektronisch spreadsheetprogramma, draagt ertoe bij dat de personal computer als een serieus bedrijfshulpmiddel wordt gezien.
1976 Kurzweil Reading Machine (KRM) voor visueel gehandicapten, kan welk lettertype dan ook (boeken, tijdschriften, getypte documenten) door middel van OCR-technologie (optical character recognition) scannen en hardop voorlezen ca 1976 ‘Mijn eerste eigen personal computer (microcomputer) is inderdaad zeer ‘persoonlijk’. Ik moet hem zelf bouwen: een OSI-Superboard (PCB) (ik heb hem nog). Dit is de eerste computer gebouwd op één zogenaamd ‘moederbord’. Alles is aanwezig: een toetsenbord, een centrale verwerkingseenheid (CPU), een geheugen met een omvang van 4k RAM, dat kan worden uitgebreid tot in totaal 8k. Het bewaart zijn programma’s op tape, waar een normale bandrecorder voor gebruikt wordt. De schermresolutie is 30 x 30 tekens. Mijn grootste prestatie bestaat uit het programmeren van driedimensionale grafische draadafbeeldingen. De resultaten zijn, zoals u kunt begrijpen, erg primitief.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993) 1976 Wozniak en Jobs stichten Apple Computer Corp. 1977 levensechte robotsmet overtuigende menselijke emoties worden uitgebeeld in de film Star Wars 1977 eerste experimentele glasvezelverbindingen 1977 Apple ll personal computer wordt een groot succes, de Apple II uit 1978 benadert als eerste onze huidige voorstelling van een pc en gaat in miljoenen exemplaren over de toonbank 1977 Xerox 9700 electrophotographic printer, voorloper van de laserprinter, gebruikt eerste digitale fonts 1979 Bricklin en Frankston ontwikkelen VisiCalc het eerste elektronisch spreadsheetprogramma, draagt ertoe bij dat de personal computer als een serieus bedrijfshulpmiddel wordt gezien
Een maandelijks magazine sinds 1888 afkomstig uit Washington en te herkennen aan de brede gele rand die rond om de omslag staat. Het blad gaat vooral over expedities over de hele wereld. National Geographic was ook een van de eerste magazines die gebruikmaakte van kleurenfotografie. in 1979 gebruiken ze pagina vullende foto’s.
1979
Shields, University of Missouri, schrijft software die per regio de inhoud aangeeft voor de ‘ideale speech’ van politieke kandidaten ca 1980 ‘Het eerste design-computerlab dat ik installeer is op het Rochester Institute of Technology en bestaat uit twee Apple II computers. De Apple II bezit een grafische user-interface met een hoge resolutie die ons tezamen met een digitaal tablet in staat stelt om wire-frame afbeeldingen te maken. We proberen ook de vlakken in te kleuren, maar bij een resolutie van 40 x 40 en slechts vijftien kleuren is dat primitief en verre van bruikbaar.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993). 1980 Unger, lettertype Flora NL
1979 Shields, University of Missouri, schrijft software die per regio de inhoud aangeeft voor de ‘ideale speech’ van politieke kandidaten ca 1980 ‘Het eerste design-computerlab dat ik installeer is op het Rochester Institute of Technology en bestaat uit twee Apple II computers. De Apple II bezit een grafische user-interface met een hoge resolutie die ons tezamen met een digitaal tablet in staat stelt om wire-frame afbeeldingen te maken. We proberen ook de vlakken in te kleuren, maar bij een resolutie van 40 x 40 en slechts vijftien kleuren is dat primitief en verre van bruikbaar.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993)
1980
Unger, lettertype Flora NL.
1981
Introductie Xerox Star computer en daarmee het concept van desktop publishing, een goedkope en efficiënte manier voor schrijvers en kunstenaars om hun eigen kant-en-klare producten te maken, het ‘wysiwyg’ werkstation beschikt over ‘a graphical user interface (‘gui’) of icons, menus, mouse control, and a WYSIWYG display screen’, Apple’s Laserwriter zal vier jaar later de haalbaarheid vergroten.
1981 introductie Xerox Star computer en daarmee het concept van desktop publishing, een goedkope en efficiënte manier voor schrijvers en kunstenaars om hun eigen kant-en-klare producten te maken, het ‘wysiwyg’ werkstation beschikt over ‘a graphical user interface (‘gui’) of icons, menus, mouse control, and a WYSIWYG display screen’, Apple’s Laserwriter zal vier jaar later de haalbaarheid vergroten
1981
IBM introduceert, opgejaagd door succes van onder meer Apple Computer, een eigen personal computer (pc), in 1981 sluit Microsoft een verbond met IBM, dat na zes jaar ook eindelijk het potentieel van de pc inziet. Dankzij deze pc zal Microsofts DOS besturingssysteem tot industriestandaard uitgroeien, kort daarna beginnen vele firma’s deze computer na te bouwen en goedkoper dan IBM te verkopen, de combinatie IBM-pc en MS DOSbesturingssysteem wordt wereldwijd kantoorstandaard.
1981 IBM introduceert, opgejaagd door succes van onder meer Apple Computer, een eigen personal computer (pc), in 1981 sluit Microsoft een verbond met IBM, dat na zes jaar ook eindelijk het potentieel van de pc inziet. Dankzij deze pc zal Microsofts DOS besturingssysteem tot industriestandaard uitgroeien, kort daarna beginnen vele firma’s deze computer na te bouwen en goedkoper dan IBM te verkopen, de combinatie IBM-pc en MS DOSbesturingssysteem wordt wereldwijd kantoorstandaard
1981
Canon presenteert een prototype van de Bubble Jet ink jet printer.
1982
Opkomst standaard 3,5 inch diskettes.
1981 Canon presenteert een prototype van de Bubble Jet ink jet printer
1982
10% loodzetters naast 90% fotozetters.
1982 opkomst standaard 3,5 inch diskettes 1982 10% loodzetters naast 90% fotozetters
±1982
Bewegend negatief fotozetmachine Compugraphic; de fotozetmachines van Berthold en Compugraphic markeren het begin van mogelijkheden voor paginaopmaak dmv beeldscherm‘simulatie’; de opmaak wordt vervolgens mechanisch-fotografisch op film belicht; techniek is ontwikkeld voor de beeldschermopmaak van kranten; het begrip ‘werkstation’ vindt ingang: werktafel, toetsen bord, monitor (Video Display Terminal) en in de tafel ingebouwde computer(s); halftoon-rasterbeeld en tekst zijn dan nog volledig gescheiden trajecten.
1982
Cd (compact disc) wordt nieuwe internationale audiodrager, kan ook voor data-opslag worden benut. 1982 De Does, lettertype Autologic/Enschedé Trinité NL Verschillende stok- en staartlengten naar keuze binnen hetzelfde font. Lange stokken voor titels, de kortste voor kolomzetsel, woordenboek of krant. Autologic/Enschedé (The Enschedé Font Foundry 1990)
1982-86
Ca Berthold AG Berlijn fotografische zetmachine bereikt met conventionele stilstaand negatief-belichting (matrijsraam naar Monotype) hoge kwaliteit. Koppeling aan digitale techniek: beeldscherm met opmaaksimulatie, beeldscherm met kopij en codes. magneetschijven, geïntegreerde paginaopmaak: kan volledig opgemaakte pagina op film uitdraaien, volgt een laserproefprinter. de fontbibliotheek van Berthold omvat meer dan 2000 lettertypen gepresenteerd in dikke letterproeven.
1983
Faxmachines, naar een concept uit de 19e eeuw, worden vanzelfsprekend in ieder kantoor, de scan van een origineel document wordt via een telefoonlijn overgeseind en gereproduceerd op thermisch of gewoon papier, e-mail brengt al na tien jaar een spoedig einde in zicht.
1983
Licentieovereenkomst tussen Adobe en Apple Computer over gebruik paginabeschrijvingstaal Adobe PostScript.
±1982 bewegend negatief fotozetmachine Compugraphic; de fotozetmachines van Berthold en Compugraphic markeren het begin van mogelijkheden voor paginaopmaak dmv beeldscherm‘simulatie’; de opmaak wordt vervolgens mechanisch-fotografisch op film belicht; techniek is ontwikkeld voor de beeldschermopmaak van kranten; het begrip ‘werkstation’ vindt ingang: werktafel, toetsen bord, monitor (Video Display Terminal) en in de tafel ingebouwde computer(s); halftoon-rasterbeeld en tekst zijn dan nog volledig gescheiden trajecten 1982 cd (compact disc) wordt nieuwe internationale audiodrager, kan ook voor data-opslag worden benut
1982
De Does, lettertype Autologic/Enschedé Trinité NL Verschillende stok- en staartlengten naar keuze binnen hetzelfde font. Lange stokken voor titels, de kortste voor kolomzetsel, woordenboek of krant. Autologic/Enschedé (The Enschedé Font Foundry 1990). 1982-86 ca Berthold AG Berlijn fotografische zetmachine bereikt met conventionele stilstaand negatief-belichting (matrijsraam naar Monotype) hoge kwaliteit. Koppeling aan digitale techniek: beeldscherm met opmaaksimulatie, beeldscherm met kopij en codes. magneetschijven, geïntegreerde paginaopmaak: kan volledig opgemaakte pagina op film uitdraaien, volgt een laserproefprinter. de fontbibliotheek van Berthold omvat meer dan 2000 lettertypen gepresenteerd in dikke letterproeven 1983 faxmachines, naar een concept uit de 19e eeuw, worden vanzelfsprekend in ieder kantoor, de scan van een origineel document wordt via een telefoonlijn overgeseind en gereproduceerd op thermisch of gewoon papier, e-mail brengt al na tien jaar een spoedig einde in zicht 1983 licentieovereenkomst tussen Adobe en Apple Computer over gebruik paginabeschrijvingstaal Adobe PostScript
1983
Eerste versie Microsoft Word.
1983
Symposium ‘Design 2003’, Breda, ongeveer 600 geïnteresseerden uit het hele Nederlandse kunstonderwijs bezoeken deze manifestatie waar de stand van zaken op het gebied van visuele computertoepassingen wordt geïnventariseerd, kort hierop wordt de daadwerkelijke introductie van computers in het kunstonderwijs via subsidies van het ministerie van O&W op gang gebracht, in het studiejaar 84/85 treedt het Informatica Stimuleringsplan (INSP) in werking, toekenning van subsidies aan speerpuntprojecten: instellingen ontvangen na toekenning van een speerpunt de benodigde infrastructuur (apparatuur, software en bijscholing van docenten) van de overheid in ruil voor leerplanontwikkeling en ervaringsuitwisseling met collega-instellingen, voor dan nog relatief grote bedragen worden zo op vijf terreinen (grafisch-, audiovisueel-, interieur- en industrieel ontwerpen, en autonome kunst) een à twee werkstations aangeschaft, min of meer gelijktijdig starten academies ook zelf met eenvoudige pc’s (Atari, Amiga, Apple), die steeds betaalbaarder worden. 1984 Adobe lanceert paginabeschrijvingstaal PostScript en softwaretechnologie voor vectorfonts als onderdeel daarvan, ontwikkeling Type 1 fonts voor Linotype, PostScript betekent een volkomen nieuwe manier van pagina’s produceren, letters kunnen ophun kant worden gezet en afbeeldingen in de tekst worden meebelicht, inclusief rasters en grijstinten, de gebruiker kan een letter volkomen willekeurig schalen tussen corps 1 en 127 en soms meer, letters zijn nu opgeslagen als formules die de lettercontour beschrijven, dat kost weinig opslagruimte, tijdens het verwerken van de paginabeschrijving (afdrukproces) worden de benodigde contouren door de PostScript-vertaler vertaald naar beeldstipjes voor de printer of belichtingsapparatuur in kwestie, van iedere contourbeschrijving wordt een volle letter met de juiste grootte en gradatie gemaakt 1984 P.M. Noordzij, lettertype Caecilia NL (zie 1989) 1884 Offset rotatiepers
1983 eerste versie Microsoft Word 1983 symposium ‘Design 2003’, Breda, ongeveer 600 geïnteresseerden uit het hele Nederlandse kunstonderwijs bezoeken deze manifestatie waar de stand van zaken op het gebied van visuele computertoepassingen wordt geïnventariseerd, kort hierop wordt de daadwerkelijke introductie van computers in het kunstonderwijs via subsidies van het ministerie van O&W op gang gebracht, in het studiejaar 84/85 treedt het Informatica Stimuleringsplan (INSP) in werking, toekenning van subsidies aan speerpuntprojecten: instellingen ontvangen na toekenning van een speerpunt de benodigde infrastructuur (apparatuur, software en bijscholing van docenten) van de overheid in ruil voor leerplanontwikkeling en ervaringsuitwisseling met collega-instellingen, voor dan nog relatief grote bedragen worden zo op vijf terreinen (grafisch-, audiovisueel-, interieur- en industrieel ontwerpen, en autonome kunst) een à twee werkstations aangeschaft, min of meer gelijktijdig starten academies ook zelf met eenvoudige pc’s (Atari, Amiga, Apple), die steeds betaalbaarder worden
1984
Adobe lanceert paginabeschrijvingstaal PostScript en softwaretechnologie voor vectorfonts als onderdeel daarvan, ontwikkeling Type 1 fonts voor Linotype, PostScript betekent een volkomen nieuwe manier van pagina’s produceren, letters kunnen ophun kant worden gezet en afbeeldingen in de tekst worden meebelicht, inclusief rasters en grijstinten, de gebruiker kan een letter volkomen willekeurig schalen tussen corps 1 en 127 en soms meer, letters zijn nu opgeslagen als formules die de lettercontour beschrijven, dat kost weinig opslagruimte, tijdens het verwerken van de paginabeschrijving (afdrukproces) worden de benodigde contouren door de PostScript-vertaler vertaald naar beeldstipjes voor de printer of belichtingsapparatuur in kwestie, van iedere contourbeschrijving wordt een volle letter met de juiste grootte en gradatie gemaakt.
1984
P.M. Noordzij, lettertype Caecilia NL (zie 1989).
1984
Tafelcomputer Apple Macintosh past desktopmetafoor toe van pionier Xerox PARC (windows/icon/ mouse/pull-down menus: ‘wimp’), met door bits in kaart gebrachte grafische weergave: vensters, ikonen, rolmenu’s en muisbesturing, computer en een klein zwartwit-beeldscherm zijn in één behuizing ondergebracht die voorzien is van een handgreep voor transport, alle software staat op een 3,5 inch diskette, er is programmatuur voor tekstverwerking, tekenen, het maken van grafieken, en beeldbewerking (MacWrite, MacPaint), de grafische beschrijvingstaal PostScript (gebruik van vectorfonts) maakt de machine uitvoeronafhankelijk: iedere vorm van weergave (beeldscherm, inkjetprint, of uitvoer op filmvia een Linotron elektronische filmbelichter) is in principe gelijk dus ‘what you see is what you get’ (wysiwyg), markeert begin desktop publishing of dtp (zie 1985): digitale paginaopmaak, eenmansuitgeverij.
Tafelcomputer Apple Macintosh past desktopmetafoor toe van pionier Xerox PARC (windows/icon/ mouse/pull-down menus: ‘wimp’), met door bits in kaart gebrachte grafische weergave: vensters, ikonen, rolmenu’s en muisbesturing, computer en een klein zwartwit-beeldscherm zijn in één behuizing ondergebracht die voorzien is van een handgreep voor transport, alle software staat op een 3,5 inch diskette, er is programmatuur voor tekstverwerking, tekenen, het maken van grafieken, en beeldbewerking (MacWrite, MacPaint), de grafische beschrijvingstaal PostScript (gebruik van vectorfonts) maakt de machine uitvoeronafhankelijk: iedere vorm van weergave (beeldscherm, inkjetprint, of uitvoer op filmvia een Linotron elektronische filmbelichter) is in principe gelijk dus ‘what you see is what you get’ (wysiwyg), markeert begin desktop publishing of dtp (zie 1985): digitale paginaopmaak, eenmansuitgeverij
1984
De Nederlandse systeemontwikkelaar Claessens introduceert prototype Aesthedes ontwerpcomputer, een ‘geïntegreerd systeem van hard- en software, modulair opgebouwd voor aanpassingen’, op proef werken enkele ontwerpbureaus er mee.
De Nederlandse systeemontwikkelaar Claessens introduceert prototype Aesthedes ontwerpcomputer, een ‘geïntegreerd systeem van hard- en software, modulair opgebouwd voor aanpassingen’, op proef werken enkele ontwerpbureaus er mee
1984
Eerste 1 Mb RAM chip.
1984 eerste 1 Mb RAM chip
1984
Computergebruik door de eerste 3 van 15 kunstonderwijsinstellingen, Eindhoven, Rotterdam en Breda als eersten, Groningen en Utrecht volgen snel, rond 1990 initiëren Groningen, Arnhem, Kampen en Zwolle een landelijk leerplanontwikkelingsproject in het kader van VIT, Vernieuwingsbeleid Informatietechnologie.
computergebruik door de eerste 3 van 15 kunstonderwijsinstellingen, Eindhoven, Rotterdam en Breda als eersten, Groningen en Utrecht volgen snel, rond 1990 initiëren Groningen, Arnhem, Kampen en Zwolle een landelijk leerplanontwikkelingsproject in het kader van VIT, Vernieuwingsbeleid Informatietechnologie
1985
1985 PostScript Level 1 verschijnt Aldus lanceert ‘desk top publishing’ (dtp) met paginaopmaakprogramma Aldus PageMaker 1.0 voor Macintosh. (+ Aldus Freehand). 1986 Unger, lettertype Swift, krantenletter naar 17e eeuwse typen als Van Dijck (ook: Vendôme) Hell/Elsner + Flake
1985
PostScript Level 1 verschijnt. 1985 Aldus lanceert ‘desk top publishing’ (dtp) met paginaopmaakprogramma Aldus PageMaker 1.0 voor Macintosh. (+ Aldus Freehand)
1986
Unger, lettertype Swift, krantenletter naar 17e eeuwse typen als Van Dijck (ook: Vendôme) Hell/Elsner + Flake.
1985 lettertype Adobe Garamond USA (zie 1989)
1985
Lettertype Adobe Garamond USA (zie 1989).
1985 Holmes, lettertype Lucida voor laserprinters. Eerst gebruikt door tijdschrift Scientific American
1985
Holmes, lettertype Lucida voor laserprinters. Eerst gebruikt door tijdschrift Scientific American.
1985
Apple LaserWriter: laserprinter voor proefprints of kleine oplagen completeert ‘desktop publishing’, ten dele gebaseerd op de elektrostatische techniek van fotokopieermachines, razendsnel door ingebouwd geheugen en opgeslagen printerfonts, de fijnheid is aanvankelijk standaard 300 dpi (dots per inch, later 600 dpi en 1200 dpi en ook kleuren-laserprint), onderhoudstruc is dat met iedere tonercartridge ook de drum vervangen wordt.
1985 Apple LaserWriter: laserprinter voor proefprints of kleine oplagen completeert ‘desktop publishing’, ten dele gebaseerd op de elektrostatische techniek van fotokopieermachines, razendsnel door ingebouwd geheugen en opgeslagen printerfonts, de fijnheid is aanvankelijk standaard 300 dpi (dots per inch, later 600 dpi en 1200 dpi en ook kleuren-laserprint), onderhoudstruc is dat met iedere tonercartridge ook de drum vervangen wordt
1985
Alle ingrediënten voor desktop publishing zijn er nu, de Macintosh tafelcomputer met grafische user interface, muisbediening en uitvoeronafhankelijkheid dankzij de PostScript paginabeschrijvingstaal voor het weergeven van tekeningen, digitale letterfonts en ook halftoonrasters, een pagina-opmaakprogramma (Aldus PageMaker) voor het opmaken van pagina’s inclusief grafieken en beeldmateriaal, er is PostScript uitvoerapparatuur, zoals de lage resolutie a4-formaat 300dpi laserprinter voor proefprints en hoge resolutie 2540 dpi laserbelichters voor het op film belichten van halftoonrasterbeeld en tekst (Linotron/Linotronic), behalve de corpsgrootte (en soms de regelafstand) worden alle grafische maten standaard in millimeters uitgedrukt, ontwerpers en typografen blijven ‘corps 8 op 10’ zeggen en gebruiken, de nieuwe ‘pt’ in computersoftware staat voor pica point, een aan de inch gerelateerde maat: 1 inch = 72 pica point.
1985 alle ingrediënten voor desktop publishing zijn er nu, de Macintosh tafelcomputer met grafische user interface, muisbediening en uitvoeronafhankelijkheid dankzij de PostScript paginabeschrijvingstaal voor het weergeven van tekeningen, digitale letterfonts en ook halftoonrasters, een pagina-opmaakprogramma (Aldus PageMaker) voor het opmaken van pagina’s inclusief grafieken en beeldmateriaal, er is PostScript uitvoerapparatuur, zoals de lage resolutie a4-formaat 300dpi laserprinter voor proefprints en hoge resolutie 2540 dpi laserbelichters voor het op film belichten van halftoonrasterbeeld en tekst (Linotron/Linotronic), behalve de corpsgrootte (en soms de regelafstand) worden alle grafische maten standaard in millimeters uitgedrukt, ontwerpers en typografen blijven ‘corps 8 op 10’ zeggen en gebruiken, de nieuwe ‘pt’ in computersoftware staat voor pica point, een aan de inch gerelateerde maat: 1 inch = 72 pica point
Sony introduceert de cd-rom(compact disc read only memory) voor interactieve cd-toepassingen: digitale spellen, leermiddelen en dergelijke, niet te verwarren met de omstreeks die zelfde tijd ontwikkelde cd-i, een soortgelijke schijf die zonder computer op televisie afspeelbaar was, cd-i’s zijn na 1996 niet meer te koop, de cdrom bestaat nog in 2004 maar verliest snel terrein door opkomst dvd.
1986 Sony introduceert de cd-rom(compact disc read only memory) voor interactieve cd-toepassingen: digitale spellen, leermiddelen en dergelijke, niet te verwarren met de omstreeks die zelfde tijd ontwikkelde cd-i, een soortgelijke schijf die zonder computer op televisie afspeelbaar was, cd-i’s zijn na 1996 niet meer te koop, de cdrom bestaat nog in 2004 maar verliest snel terrein door opkomst dvd
1986
Garamond
Lucida
Op de voorpagina worden complementaire kleuren gebruikt en het logo bestaat uit een combinatie van verschillende fonts. Op de achterpagina wordt rood als accentkleur gebruikt en zijn de voorwerpen schuin geplaatst. Aan de binnenkant zijn er grote afbeeldingen op twee pagina’s en heeft de spread een grijze achtergrond.
1987
Apple color monitor kleurenbeeldscherm.
1987 Apple color monitor kleurenbeeldscherm
1987
Tekenprogramma Adobe Illustrator 1.0.
1987 tekenprogramma Adobe Illustrator 1.0
1987
Paginaopmaakprogramma Quark XPress, concurrent van Aldus PageMaker, met een grotere typografische precisie: drie cijfers achter de komma.
1987 paginaopmaakprogramma Quark XPress, concurrent van Aldus PageMaker, met een grotere typografische precisie: drie cijfers achter de komma
1987
(over ontwerpcomputer Aesthedes) ‘...aanschaf van het automatiseringssysteem staat niet op zichzelf. Wie als eerste nieuwe techniek in huis haalt, zal ook administratieve systemen, opslagsystemen en gebruikersplanning moeten uitvinden. Met een machinerie, waarvan de produktietijden nog niet, en de uurkosten des te beter bekend zijn. Eigen operators moesten bovendien worden opgeleid, niet alleen voor de bediening, maar veel meer gericht op het systeembeheer.’ (Groenendijk citeert Van Haren Loman van bureau TD in grafisch vakblad Compres, 6 jan. 1987).
1987 (over ontwerpcomputer Aesthedes) ‘...aanschaf van het automatiseringssysteem staat niet op zichzelf. Wie als eerste nieuwe techniek in huis haalt, zal ook administratieve systemen, opslagsystemen en gebruikersplanning moeten uitvinden. Met een machinerie, waarvan de produktietijden nog niet, en de uurkosten des te beter bekend zijn. Eigen operators moesten bovendien worden opgeleid, niet alleen voor de bediening, maar veel meer gericht op het systeembeheer.’ (Groenendijk citeert Van Haren Loman van bureau TD in grafisch vakblad Compres, 6 jan. 1987)
1987
‘“Je staat er versteld van hoe gretig jonge mensen zich werpen op het hele computergebeuren. Als je ziet hoe ze daarmee omspringen! geen ontwerper kan zich in de toekomst permitteren om niets van die ontwikkeling af te weten.” Wie de definitie van deze deskundige leest kan zich niet aan de indruk onttrekken dat dit de verwezenlijking wordt van een jongensdroom, dezelfde die in de jaren zestig-zeventig leidde tot vormen van totaalcultuur van de toenmalige underground, de verweving van kunstmedia, beeld, taal, muziek, expressie, theater, dans en design.’ (Groenendijk in grafisch vakblad Compres, 6 januari 1987).
1987 ‘“Je staat er versteld van hoe gretig jonge mensen zich werpen op het hele computergebeuren. Als je ziet hoe ze daarmee omspringen! geen ontwerper kan zich in de toekomst permitteren om niets van die ontwikkeling af te weten.” Wie de definitie van deze deskundige leest kan zich niet aan de indruk onttrekken dat dit de verwezenlijking wordt van een jongensdroom, dezelfde die in de jaren zestig-zeventig leidde tot vormen van totaalcultuur van de toenmalige underground, de verweving van kunstmedia, beeld, taal, muziek, expressie, theater, dans en design.’ (Groenendijk in grafisch vakblad Compres, 6 januari 1987)
1988
Tekenprogramma Adobe Illustrator 88 (Mac).
1988 tekenprogramma Adobe Illustrator 88 (Mac)
1988
Tekenprogramma Aldus Freehand 1.0.
1988 tekenprogramma Aldus Freehand 1.0
1988
Computergeheugen kost nu maar één honderdmiljoenste van wat het in 1950 kostte.
1988 computergeheugen kost nu maar één honderdmiljoenste van wat het in 1950 kostte
1988 Aicher, lettertype Rotis D de ontwerper was verbonden aan de Hochschule für Gestaltung Ulm.
1988
Aicher, lettertype Rotis D de ontwerper was verbonden aan de Hochschule für Gestaltung Ulm.
Agfa Gevaert neemt Compugraphic over en noemt zich Agfa Compugraphic. De letterbibliotheek omvat 2500 gedigitaliseerde lettertypen waaronder veel originele fonts, nieuwe soorten en fontlicenties
1988
Agfa Gevaert neemt Compugraphic over en noemt zich Agfa Compugraphic. De letterbibliotheek omvat 2500 gedigitaliseerde lettertypen waaronder veel originele fonts, nieuwe soorten en fontlicenties.
1989 fontsoftware Adobe Type Manager 1.0
1989
Fontsoftware Adobe Type Manager 1.0.
In twee artikelen over Ikarus M van Gerrit Noordzij in Compres (die daarin in 1978 voor het eerst studentenwerk met Ikarus M publiceerde, en stelt dat inmiddels Linotype, Monotype, Berthold en andere letterproducenten er mee werken) wordt ingegaan op het tekenen van vignetten en fonts. ‘Ik heb mij altijd beperkt gevoeld door de beperkte mogelijkheden die de industrie mij biedt om mijn ontwerpen op hun praktische waarde te toetsen. Het was niet mogelijk om een letterontwerp even in tien verschillende corpsen in platte tekst uit te proberen of om het juiste gewicht van een vignet te controleren met een reeks interpolaties. Deze beperking dwingt de ontwerper tot een bepaalde voorzichtigheid die niet alleen veel tijd kost, maar die zijn werk ook met verstarring bedreigt. In het jaar dat ik nu met Ikarus M werk ben ik van deze beperking verlost. Ik kan vanavond aan een nieuw lettertype beginnen en er morgenochtend proefpagina’s uit zetten die mij laten zien of ik op het goede spoor ben met mijn ontwerp. [...]
1989
In twee artikelen over Ikarus M van Gerrit Noordzij in Compres (die daarin in 1978 voor het eerst studentenwerk met Ikarus M publiceerde, en stelt dat inmiddels Linotype, Monotype, Berthold en andere letterproducenten er mee werken) wordt ingegaan op het tekenen van vignetten en fonts. ‘Ik heb mij altijd beperkt gevoeld door de beperkte mogelijkheden die de industrie mij biedt om mijn ontwerpen op hun praktische waarde te toetsen. Het was niet mogelijk om een letterontwerp even in tien verschillende corpsen in platte tekst uit te proberen of om het juiste gewicht van een vignet te controleren met een reeks interpolaties. Deze beperking dwingt de ontwerper tot een bepaalde voorzichtigheid die niet alleen veel tijd kost, maar die zijn werk ook met verstarring bedreigt. In het jaar dat ik nu met Ikarus M werk ben ik van deze beperking verlost. Ik kan vanavond aan een nieuw lettertype beginnen en er morgenochtend proefpagina’s uit zetten die mij laten zien of ik op het goede spoor ben met mijn ontwerp. [...].
In de tijd dat de grafische vakpers elke verdere mechanisering van de grafische produktie toejuichte als een bijdrage tot de industrialisering van de bedrijfstak, dreigde het ambachtelijk karakter van het management (waar de vormgeving van de produktie bijhoort) uit het gezichtsveld van de grafische ondernemer te raken. Deze blikvernauwing (aangeprezen als ‘markgericht denken’) biedt een bevredigend verklaring voor de tragische ondergang van een aantal roemruchte ondernemingen.
In de tijd dat de grafische vakpers elke verdere mechanisering van de grafische produktie toejuichte als een bijdrage tot de industrialisering van de bedrijfstak, dreigde het ambachtelijk karakter van het management (waar de vormgeving van de produktie bijhoort) uit het gezichtsveld van de grafische ondernemer te raken. Deze blikvernauwing (aangeprezen als ‘markgericht denken’) biedt een bevredigend verklaring voor de tragische ondergang van een aantal roemruchte ondernemingen.
De automatisering van de produktie heeft de toekomstprofeten overvallen. Hun juichtonen zijn verstomd. Automatisering versterkt het ambacht ten koste van de industriële produktie.’ (p21, 18 juli 1989) Het programma Ikarus M (Macintosh), URW Hamburg, kost DM4000, de elektronische tekenplank voor het invoeren van tekeningen Aristo Digitizer, op A3 formaat DM2500.
De automatisering van de produktie heeft de toekomstprofeten overvallen. Hun juichtonen zijn verstomd. Automatisering versterkt het ambacht ten koste van de industriële produktie.’ (p21, 18 juli 1989) Het programma Ikarus M (Macintosh), URW Hamburg, kost DM4000, de elektronische tekenplank voor het invoeren van tekeningen Aristo Digitizer, op A3 formaat DM2500.
FontShop International producent en distributeur van digitale fonts opgericht door Erik en Joan Spiekermann, Berlijn. Spiekermann, die eerder werkte voor Berthold, Linotype en Scangraphic begint eigen postorderbedrijf voor digitale letterfonts (met filialen in Europa, Amerika en Australië en ca 30 000 fonts van ca 50 producenten)
1989
FontShop International producent en distributeur van digitale fonts opgericht door Erik en Joan Spiekermann, Berlijn. Spiekermann, die eerder werkte voor Berthold, Linotype en Scangraphic begint eigen postorderbedrijf voor digitale letterfonts (met filialen in Europa, Amerika en Australië en ca 30 000 fonts van ca 50 producenten).
1989 Majoor, lettertype FF Scala (serif) NL oorspronkelijk speciaal voor Muziekcentrum Vredenburg, Utrecht
1989
Majoor, lettertype FF Scala (serif) NL oorspronkelijk speciaal voor Muziekcentrum Vredenburg, Utrecht.
Spiekermann & Van Rossum, lettertype Officina serif D (Fontshop)
1990
Spiekermann & Van Rossum lettertype Officina serif D (Fontshop).
1990 in het FontShop font FF Beowolf genereert de computer telkens een willekeurig andere lettercontour
1990
In het FontShop font FF Beowolf genereert de computer telkens een willekeurig andere lettercontour.
1990 Licko, lettertype Triplex serif condensed, light, bold, extra bold USA (Emigre)
1990
Licko, lettertype Triplex serif condensed, light, bold, extra bold USA (Emigre).
1990
Beeldbewerkingsprogramma Adobe Photoshop verovert in de jaren ’90 de hele (litho)grafische wereld.
1990 beeldbewerkingsprogramma Adobe Photoshop verovert in de jaren ’90 de hele (litho)grafische wereld
1990
Microsoft Windows 1.0 in de handel, de vensterinterface begint de wereld te veroveren.
1990 Microsoft Windows 1.0 in de handel, de vensterinterface begint de wereld te veroveren
1990
De ontwikkeling van Hyper Text Markup Language (HTML) door onderzoeker Berners-Lee en het vrijgeven daarvan door CERN (natuurkundig laboratorium voor hoge energie in Genève) leidt tot het ontstaan van het World Wide Web (zie 1994).
1990 de ontwikkeling van Hyper Text Markup Language (HTML) door onderzoeker Berners-Lee en het vrijgeven daarvan door CERN (natuurkundig laboratorium voor hoge energie in Genève) leidt tot het ontstaan van het World Wide Web (zie 1994)
1990
Digitale fotografie staat vanwege grove resolutie nog in de kinderschoenen : ‘in de persfotografie worden conventioneel gemaakte en ontwikkelde beelden dikwijls in digitale tekens vertaald voor verzending en verdere verwerking, zodat nu al de vraag speelt wie deze tekens manipuleert en wat daarin geoorloofd is’ (Koole, manager Audiovisuele Faciliteiten Capilux-vak), in de reprografie: ‘Reclamebureaus gaan door de computer steeds meer productietaken zelf uitvoeren: het vervaardigen van werktekeningen, maar ook het uitdraaien van layout en tekst (waarbij full colour nog wel aan lithografische bedrijven blijft voorbehouden), en ook drukkerijen trekken reprografisch werk naar zich toe.’ [VIT eindrapportage], de verfijning van de grafische paginaopmaakprogrammatuur en het letterontwerpen brengt grote precisie binnen handbereik van ontwerpers, het gebruik van tafelmodel digitale vlakbedscanners en digitale beeldbewerking via Photoshop worden gemeengoed, computers en rip’s van printers en laserbelichters worden krachtiger en sneller, grafisch ontwerpbureaus werken inmiddels vooral met Apple Macintosh en gebruiken de programma’s PageMaker, Quark Xpress, Illustrator en Freehand, er is een verschuiving merkbaar van puur ontwerpen naar het eveneens uitvoeren van productietaken, waar de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (bno) in een nieuwsbrief voor waarschuwt.
1990 digitale fotografie staat vanwege grove resolutie nog in de kinderschoenen : ‘in de persfotografie worden conventioneel gemaakte en ontwikkelde beelden dikwijls in digitale tekens vertaald voor verzending en verdere verwerking, zodat nu al de vraag speelt wie deze tekens manipuleert en wat daarin geoorloofd is’ (Koole, manager Audiovisuele Faciliteiten Capilux-vak), in de reprografie: ‘Reclamebureaus gaan door de computer steeds meer productietaken zelf uitvoeren: het vervaardigen van werktekeningen, maar ook het uitdraaien van layout en tekst (waarbij full colour nog wel aan lithografische bedrijven blijft voorbehouden), en ook drukkerijen trekken reprografisch werk naar zich toe.’ [VIT eindrapportage], de verfijning van de grafische paginaopmaakprogrammatuur en het letterontwerpen brengt grote precisie binnen handbereik van ontwerpers, het gebruik van tafelmodel digitale vlakbedscanners en digitale beeldbewerking via Photoshop worden gemeengoed, computers en rip’s van printers en laserbelichters worden krachtiger en sneller, grafisch ontwerpbureaus werken inmiddels vooral met Apple Macintosh en gebruiken de programma’s PageMaker, Quark Xpress, Illustrator en Freehand, er is een verschuiving merkbaar van puur ontwerpen naar het eveneens uitvoeren van productietaken, waar de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (bno) in een nieuwsbrief voor waarschuwt
1991
Computerprogramma Adobe Premiere 1.0.
1991 computerprogramma Adobe Premiere 1.0
1991 Spiekermann, lettertype Meta plus normal, black D oorspronkelijk ontworpen voor de Bundespost, (FontShop)
1991
Computergebruik door kunstonderwijsinstellingen in Nederland: ‘op alle 12 opleidingen grafisch ontwerpen; 6 van de 10 opleidingen architectonische vormgeving; 5 van de 8 opleidingen audiovisuele vormgeving; 3 van de 4 opleidingen industriële vormgeving; 2 van de 11 modeopleidingen, 2 van de 3 opleidingen textielvormgeving; beide opleidingen computergraphics/beeld & mediatechnologie; 2 van de 14 opleidingen autonome toepassingen, en door de op maar één plaats aangeboden opleidingen educatieve doeleinden; scenario/
1991
Spiekermann, lettertype Meta plus normal, black D oorspronkelijk ontworpen voor de Bundespost, (FontShop). 1991 computergebruik door kunstonderwijsinstellingen in Nederland: ‘op alle 12 opleidingen grafisch ontwerpen; 6 van de 10 opleidingen architectonische vormgeving; 5 van de 8 opleidingen audiovisuele vormgeving; 3 van de 4 opleidingen industriële vormgeving; 2 van de 11 modeopleidingen, 2 van de 3 opleidingen textielvormgeving; beide opleidingen computergraphics/beeld & mediatechnologie; 2 van de 14 opleidingen autonome toepassingen, en door de op maar één plaats aangeboden opleidingen educatieve doeleinden; scenario/
regie film & documentaire en mediakunst, deze getallen geven geen informatie over plaats en intensiteit van het computergebruik in het kunstonderwijs, hoofdargumenten van de opleidingen voor computertoepassing zijn ‘opbouwen van vaardigheid en ervaring’, ‘ontwikkelen van inzicht in de gebruiksmogelijkheden’ en ‘stimuleren van onderzoek en experiment’ [Eindrapportage Informatietechnologie in Beeldende Kunst en Vormgeving, VIT Leerplanontwikkelingsproject 1991]
regie film & documentaire en mediakunst, deze getallen geven geen informatie over plaats en intensiteit van het computergebruik in het kunstonderwijs, hoofdargumenten van de opleidingen voor computertoepassing zijn ‘opbouwen van vaardigheid en ervaring’, ‘ontwikkelen van inzicht in de gebruiksmogelijkheden’ en ‘stimuleren van onderzoek en experiment’ [Eindrapportage Informatietechnologie in Beeldende Kunst en Vormgeving, VIT Leerplanontwikkelingsproject1991]
1991
Mobiele telefoon en e-mail nemen in populariteit toe als bedrijfs- en persoonlijk communicatiemiddel, een fysiek netwerk van zenderontvangers voor mobiele telefonie verbreidt zich over de wereld, providers regelen via abonnement het digitale berichtenverkeer (e-mailen en internetten) en de bijbehorende persoonlijke toegangscodes.
1991 mobiele telefoon en e-mail nemen in populariteit toe als bedrijfs- en persoonlijk communicatiemiddel, een fysiek netwerk van zender-ontvangers voor mobiele telefonie verbreidt zich over de wereld, providers regelen via abonnement het digitale berichtenverkeer (e-mailen en internetten) en de bijbehorende persoonlijke toegangscodes
1992
Zwartwit laserprinters betaalbaar.
1992 zwartwit laserprinters betaalbaar
1992
Apple Computer introduceert eerste pda (personal digital assistant), een computer ter grootte van een hand.
1992 Apple Computer introduceert eerste pda (personal digital assistant), een computer ter grootte van een hand
1992 Smeijers, lettertype Quadraat, naar 17e eeuwse voorbeelden, (FontShop)
1992
Smeijers, lettertype Quadraat, naar 17e eeuwse voorbeelden, (FontShop).
1993 Majoor, lettertype Scala Sans NL Schreefloze naast Scala Serif (1989)
1993
Majoor, lettertype Scala Sans NL Schreefloze naast Scala Serif.
1993
Bloemsma, lettertype Balance NL.
1993
Letterror, lettertype Trixie NL.
1993
De Does, lettertype The Enschedé Font Foundry Lexicon ontworpen als woordenboekletter voor de dikke Van Dale, later gebruikt in NRC-Handelsblad.
1993 Bloemsma, lettertype Balance NL 1993 Letterror, lettertype Trixie NL
1993
1993 De Does, lettertype The Enschedé Font Foundry Lexicon ontworpen als woordenboekletter voor de dikke Van Dale, later gebruikt in NRC-Handelsblad QMS kleuren-laserprinter.
1993 QMS kleuren-laserprinter 1993 computerprogramma Adobe Acrobat 1.0
1993
Computerprogramma Adobe Acrobat 1.0.
1993
Het Internet is bij het grote publiek nog volledig onbekend maar telt reeds 5 miljoen gebruikers, bijna uitsluitend in wetenschappelijke kringen, april 1993 besluiten de uitvinders om de www-technologie vrij te geven aan de wereld.
1993 het Internet is bij het grote publiek nog volledig onbekend maar telt reeds 5 miljoen gebruikers, bijna uitsluitend in wetenschappelijke kringen, april 1993 besluiten de uitvinders om de www-technologie vrij te geven aan de wereld
1993
‘We hebben nu computerprogramma’s met meer mogelijkheden dan we ooit allemaal kunnen gebruiken [...] (maar) genieten van eenvoudig gereedschap, dat voldoet aan onze behoeften en plezierig in het gebruik is. Ingewikkelde oplossingen voor eenvoudige problemen moeten vermeden worden.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993).
1993 ‘We hebben nu computerprogramma’s met meer mogelijkheden dan we ooit allemaal kunnen gebruiken [...] (maar) genieten van eenvoudig gereedschap, dat voldoet aan onze behoeften en plezierig in het gebruik is. Ingewikkelde oplossingen voor eenvoudige problemen moeten vermeden worden.’ (Hennessey, intreerede hoogleraar Industrieel Ontwerpen Delft 1993)
1993
Intel lanceert Pentium 32-bit microprocessor, een chip met 3,1 miljoen transistors.
1993 Intel lanceert Pentium 32-bit microprocessor, een chip met 3,1 miljoen transistors
1994 Lucas de Groot, lettertype Thesis
1994
Lucas de Groot, lettertype Thesis.
1994
Vlakbedscanners en cd-rom’s in algemeen gebruik.
1994 vlakbedscanners en cd-rom’s in algemeen gebruik.
1994
Het publieke gebruik van internet start in de VS als de eerste browser MOSAIC (later omgedoopt in Netscape) beschikbaar komt, internet heeft al snel 25miljoen abonnees, het world wide web ontstaat, een wereldomspannend netwerk van computers die via telefoon- en satellieten met elkaar in verbinding staan, bedrijven en instellingen voorzien zich van websites waarmee hun bibliotheken, databanken, productoverzichten voor de hele wereld op afroep toegankelijk worden, informatie kan worden uitgewisseld en transacties kunnen plaatsvinden, het World Wide Web telt in 1995 18 miljoen pagina’s.
1994
Cd-rom’s in algemeen gebruik.
1994 het publieke gebruik van internet start in de VS als de eerste browser MOSAIC (later omgedoopt in Netscape) beschikbaar komt, internet heeft al snel 25miljoen abonnees, het world wide web ontstaat, een wereldomspannend netwerk van computers die via telefoon- en satellieten met elkaar in verbinding staan, bedrijven en instellingen voorzien zich van websites waarmee hun bibliotheken, databanken, productoverzichten voor de hele wereld op afroep toegankelijk worden, informatie kan worden uitgewisseld en transacties kunnen plaatsvinden, het World Wide Web telt in 1995 18 miljoen pagina’s
1994
DEC introduceert een 300-MHz-processor die een miljard instructies per seconde uitvoert.
1994 cd-rom’s in algemeen gebruik 1994 DEC introduceert een 300-MHz-processor die een miljard instructies per seconde uitvoert
±1995
Laserbelichten van complete drukvorm op film voor offset. Software regelt het inslagschema, het samenstel van pagina’s voor een compleet drukvel: de imposition. De ‘grootmontage’ is daarmee volledig gedigitaliseerd.
±1995 laserbelichten van complete drukvorm op film voor offset. Software regelt het inslagschema, het samenstel van pagina’s voor een compleet drukvel: de imposition. De ‘grootmontage’ is daarmee volledig gedigitaliseerd
1995
Petrella noemt het obsceen om voor miljarden dollars ‘superhighways of information’ aan te leggen, terwijl 1,4 miljard mensen dag in dag uit geen vers drinkwater hebben ‘laten we eerst overal ter wereld waterleiding aanleggen.’ (interview door Smiers, 1995).
rella noemt het obsceen om voor miljarden dollars ‘superhighways of information’ aan te leggen, terwijl 1,4 miljard mensen dag in dag uit geen vers drinkwater hebben ‘laten we eerst overal ter wereld waterleiding aanleggen.’ (interview door Smiers, 1995)
1997
Dicteersoftware voor vloeiende spraak.
1997 dicteersoftware voor vloeiende spraak
1997
Windows (als deel van de pc-markt) populairder dan Apple Mac OS.
Windows (als deel van de pc-markt) populairder dan Apple Mac OS
1997
Programma Macromedia Flash voor webanimatie.
1997 programma Macromedia Flash voor webanimatie
1997
Introductie dvd (digital video disk).
1997 introductie dvd (digital video disk)
1997
Schaakcomputer Deep Blue verslaat in een officieel toernooi Kasparov, wereld-schaakkampioen.
1997 schaakcomputer Deep Blue verslaat in een officieel toernooi Kasparov, wereld-schaakkampioen
1997
World Wide Web telt 351 miljoen pagina’s.
1997 World Wide Web telt 351 miljoen pagina’s
1997
Mediaconglomeraten proberen overal ter wereld zoveel mogelijk copyrights op te kopen, veel fusies en overnames in de cultuurbranche zijn er met name op gericht om muziek-, film-, beelden literaire rechten in de wacht te slepen, in de verkeerde handen schaadt dat de belangen van zowel de bron (het werk zelf) als die van het publiek (Smiers/Jaquet, Cornering Creativity 1997; Boyle, Shamans, Software, and Spleens, 1996).
1997 mediaconglomeraten proberen overal ter wereld zoveel mogelijk copyrights op te kopen, veel fusies en overnames in de cultuurbranche zijn er met name op gericht om muziek-, film-, beelden literaire rechten in de wacht te slepen, in de verkeerde handen schaadt dat de belangen van zowel de bron (het werk zelf) als die van het publiek (Smiers/Jaquet, Cornering Creativity 1997; Boyle, Shamans, Software, and Spleens, 1996)
1997
De kleuren-laserprinter ontwikkelt zich tot een full colour digitale pers, concurrent van de offsetpers voor spoedeisende, kleine of precies op de gebruiksbehoefte afgestemde oplagen (printing on demand), soms per exemplaar anders uitgevoerd/geadresseerd, als laatste restant fotografie verdwijnen film en offsetplaat: de
1997 de kleuren-laserprinter ontwikkelt zich tot een full colour digitale pers, concurrent van de offsetpers voor spoedeisende, kleine of precies op de gebruiksbehoefte afgestemde oplagen (printing on demand), soms per exemplaar anders uitgevoerd/geadresseerd, als laatste restant fotografie verdwijnen film en offsetplaat: de
‘drukvorm’ is dan puur digitale instructie, immaterieel geworden 1998 Apple iMac, populaire internetcomputer 1998 boekje OogApple: de komiek Van Duin, de regisseurs Eastwood, Coppola, Stone en Maas, kinderboekauteur Dros, ontwerper Brandt, fotograaf Rutting verklaren hun liefde voor de Macintosh.
‘drukvorm’ is dan puur digitale instructie, immaterieel geworden 1998 Apple iMac, populaire internetcomputer 1998 boekje OogApple: de komiek Van Duin, de regisseurs Eastwood, Coppola, Stone en Maas, kinderboekauteur Dros, ontwerper Brandt, fotograaf Rutting verklaren hun liefde voor de Macintosh
1998
De verscheidenheid die cyberspace biedt is een verfrissend alternatief voor de conformiteit die de media veelal uitstralen: ‘Kunstenaars tonen hun werk in virtuele galeries. Musici verbreden er het luisterbereik voor hun composities. Als de bandbreedte vergroot wordt en de technologie verbetert, dan kunnen Internetauteurs het gevecht tegen de Disneys van deze wereld met gemak aan [...]’ (Smiers citeert Shapiro, ‘New voices in cyberspace’, The Nation 1998).
1998
‘Kunstenaars en ontwerpers hebben als producenten en kenners van sfeer, codes en representatie een sleutelrol in de samenleving; ze zijn de makers van infotainment, nieuws in wollige verpakking [...] zemaken het jaarverslag voor Nike dat niet vertelt dat alle 30.000 Indonesische schoenmaaksters van Nike bij elkaar minder verdienen dan Michael Jordan, die het merk promoot.’ (Smiers citeert Miyoshi, ‘Globalisation, Culture and the University’ in Jameson & Miyoshi, The Cultures of Globalisation 1998).
1998 de verscheidenheid die cyberspace biedt is een verfrissend alternatief voor de conformiteit die de media veelal uitstralen: ‘Kunstenaars tonen hun werk in virtuele galeries. Musici verbreden er het luisterbereik voor hun composities. Als de bandbreedte vergroot wordt en de technologie verbetert, dan kunnen Internetauteurs het gevecht tegen de Disneys van deze wereld met gemak aan [...]’ (Smiers citeert Shapiro, ‘New voices in cyberspace’, The Nation 1998) 1998 ‘Kunstenaars en ontwerpers hebben als producenten en kenners van sfeer, codes en representatie een sleutelrol in de samenleving; ze zijn de makers van infotainment, nieuws in wollige verpakking [...] zemaken het jaarverslag voor Nike dat niet vertelt dat alle 30.000 Indonesische schoenmaaksters van Nike bij elkaar minder verdienen dan Michael Jordan, die het merk promoot.’ (Smiers citeert Miyoshi, ‘Globalisation, Culture and the University’ in Jameson & Miyoshi, The Cultures of Globalisation 1998)
1998
‘De productie van één pc vergt evenveel energie als het jaarverbruik van een gemiddeld Europees huishouden. Een computer is na drie à vier jaar verouderd en wordt gedumpt, met als gevolg een zeer snel groeiende afvalberg van elektronica waarin zich onder mee giftige stoffen als pvc, broom, antimoon, lood en cadmium bevinden.’ (Hamelink, Digitaal fatsoen. Mensenrechten in cyberspace 1999).
1999 ‘De productie van één pc vergt evenveel energie als het jaarverbruik van een gemiddeld Europees huishouden. Een computer is na drie à vier jaar verouderd en wordt gedumpt, met als gevolg een zeer snel groeiende afvalberg van elektronica waarin zich onder mee giftige stoffen als pvc, broom, antimoon, lood en cadmium bevinden.’ (Hamelink, Digitaal fatsoen. Mensenrechten in cyberspace 1999)
1999
Adobe paginaopmaakprogramma InDesign 1.0.
1999 Adobe paginaopmaakprogramma InDesign 1.0
1999
MIT, Lucent en E Ink werken aan elektronisch papier, een doorzichtige, flexibele kunststof drager vol transistorschakelingen
1999 MIT, Lucent en E Ink werken aan elektronisch papier, een doorzichtige, flexibele kunststof drager vol transistorschakelingen
(Bell Laboratories) waarop een laag ‘elektronische inkt’ gedrukt wordt, cellen die zwart of wit kunnen kleuren.
(Bell Laboratories) waarop een laag ‘elektronische inkt’ gedrukt wordt, cellen die zwart of wit kunnen kleuren
1999
Cd-brander wordt betaalbaar.
1999 cd-brander wordt betaalbaar
2000
De overgang naar het nieuwe millennium gaat met uitgesproken computerbijgeloof gepaard, er wordt wereldwijd een enorme inspanning geleverd (en veel geld uitgegeven) om de millenniumbug te bestrijden.
2000 de overgang naar het nieuwe millennium gaat met uitgesproken computerbijgeloof gepaard, er wordt wereldwijd een enorme inspanning geleverd (en veel geld uitgegeven) om de millenniumbug te bestrijden
2000
Op 17 maart gaat World Online onder leiding van Nina Brink naar de beurs, markeert voor Nederland de start van de internetrecessie.
op 17 maart gaat World Online onder leiding van Nina Brink naar de beurs, markeert voor Nederland de start van de internetrecessie
2000-2004
De echte millenniumbug blijkt snel na aanvang van de nieuwe eeuw niet in de apparatuur of software maar in de hoofden van de mensen te zitten, verwachtingen rond internet en als gevolg daarvan rond de hele computerindustrie zijn in enkele jaren zo opgeblazen dat de zeepbel niet anders kan dan uiteenspatten.
2000/2004 de echte millenniumbug blijkt snel na aanvang van de nieuwe eeuw niet in de apparatuur of software maar in de hoofden van de mensen te zitten, verwachtingen rond internet en als gevolg daarvan rond de hele computerindustrie zijn in enkele jaren zo opgeblazen dat de zeepbel niet anders kan dan uiteenspatten
2001 Reichel, lettertype Dax
2001
Reichel, lettertype Dax.
2002
Adobe Photoshop 7.0; InDesign 2.0.
2002 Adobe Photoshop 7.0; InDesign 2.0;
2004
Een flinke opleving is waarneembaar in de interesse in ict, grote bedrijven, banken voorop, investeren fors in webdienstverlening, de verkoop van pc’s neemt weer toe, er zijn wel essentiële veranderingen waarneembaar, het voorgaande chronologisch overzicht werd gedomineerd door technische vindingen en vernieuwingen, apparaten of programma’s die iets konden wat voorheen onmogelijk was, in het nu vóór ons liggende tijdperk zal het naar verwachting veel meer gaan om gebruikersvriendelijkheid en om inhoud, een technologische vondst zonder aanwijsbaar voordeel of nut maakt niet veel kans meer, de echte verschuivingen zijn in de toekomst waarneembaar in de software en de ‘content’.
2004 een flinke opleving is waarneembaar in de interesse in ict, grote bedrijven, banken voorop, investeren fors in webdienstverlening, de verkoop van pc’s neemt weer toe, er zijn wel essentiële veranderingen waarneembaar, het voorgaande chronologisch overzicht werd gedomineerd door technische vindingen en vernieuwingen, apparaten of programma’s die iets konden wat voorheen onmogelijk was, in het nu vóór ons liggende tijdperk zal het naar verwachting veel meer gaan om gebruikersvriendelijkheid en om inhoud, een technologische vondst zonder aanwijsbaar voordeel of nut maakt niet veel kans meer, de echte verschuivingen zijn in de toekomst waarneembaar in de software en de ‘content’
In de bijna dertig jaar sinds zijn start in 1982 heeft Items, tijdschrift voor vormgeving, zich ontwikkeld tot het toonaangevende designblad in het Nederlandstalige gebied. Items richt zich tot ontwerpers en geïnteresseerden in design en cultuur.
Stephanie van der Harst