Aktualiteiten 13 by STEPP vzw

wüHüH

ANTWERPEN 7 D

GPP

t81294t

B.A.S.T.T. vzw Desguinlei 66 2018 Antwerpen (03) 238 38 56

•1 III..

verantwoordelijke uitgever Dré Darden .1

p =

vzw

15,16,17 JUNI 1984 HASSE LT CULTUREEL CENTRUM KUNSTLAAN TEATERTECHNISCHE VAKBEURS TENTOONSTELLINGfl B E L G 1 IN TEATERAFFICHES OISTT ARCHITEKTUURWEDSTRIJD

. ‘.

VR 10.00> 20.00

OPEN: ZA 10.00 18.00

redakti e Werner Ë. De Bondt Eddy Galle Guido Snoeck Ria Verbergt Roos Werckx :.

‘

verschijnt zes maal per jaar

ZO 10.00

18.00

‘

11 TOUARTUBE pvba T.A.T. 7700 MOESKROEN Werkplaatsen:

Menenstraat 406 Tel. 056/33.13.44

Administratie: Ste. Germainstraat 136 Tel. 056/34.10.60 ALGEMENE MECHANISCHE UITRUSTING VAN TONEELRUIMTEN —

Hydraulisch brandscherm

—

Lichtbruggen

—

(octrooi)

Loopbruggen

—

Trekken .

—

Decors

—

beweegbare plafonds

HYDRAULISCH OPKLAPBARE GRADINS (Licentie) PODIUMELEMENTEN, polyvalent opstelbaar. ) ._%_

Onafhankelijke telescopische steunen (Octrooi) Degelijke en verzorgde uitvoeringen.

...

Dienst na verkoop. .:..

Uitstekende referenties.

1 TWIN DESIGN.

DEKORBOUW Herdersstraat 18 1 2700 Sint-Nïklaas Tel. 03-7764407

‘

?.;%a

‘

•

TEATERTECHNISCHE VAKBEURS Op vrijdag 15, zaterdag 16 en zondag 17 juni richt de vzw BASTT haar 2de tweejaarlijkse teatertechnische vakbeurs in. Het grote succes in 1982 te Strombeek-Bever verplichtte het zoeken naar een grotere ruimte. Zo biedt het kultureel centrum van Hasselt plaats aan verscheidene binnen— en buitenlandse firma’s die er hun nieuwste produkten en kreaties zullen tonen. De grootst mogelijke variëteit van professioneel lichten geluidsmateriaal, teatertechnische uitrustingen, teatertextiel, dekors, kostuums, effektenmateriaal, vakliteratuur, onderhoud, vindt u op onze beurs bij ..

A.D.B. 1 AUDIO ELECTRONICS / MB geluidstechniek 1 RON DE GROOT 1 LEON DUTZ 1 GHIGNY 1 HOLLAND DESIGN GROUP waaronder Beyne, Croese, De Reus, Flashlîght en Uniflex / INTERNATIONAL THEATRE BOOKSHOP A’dam 1 WILLEBRORD JACOBS 1 LIGHT BEAMS 1 MASSON DRAGUET 1 PANDORA 1 PAVLOVA / JEAN PHILIPS 1 PHLIPPO / REICHE & VOGEL / RODEN STAAL 1 TEATERHUIS VEKEMANS 1 TEATERWINKEL ANTWERPEN / TRPNS EUROPEAN MUSIC 1 TWIN DESIGN / RIA VERBERGT 1 VIEWTONE SHOWTRICS 1 M.A. VINK 1 WELKOM

::J: ,. [. : S

.: •:

I...j.

: 1.•

•

‘

•

....

• •• 1

••‘‘.‘ .

—

r-—r

‘

;

•:.t’

OI$TT ARCHITEKTUURWEDSTRIJD In 1983 richtte de architektuurkommissie van het OISTT een

ideënwedstrijd in. Het onderwerp van deze wedstrijd was het zoeken naar de meest optimale vorm voor een receptief teater waar gezelschappen van de meest uiteenlopende aardhun diverse kreaties, technische en scenische visies mogelijk zouden kunnen maken. Aan de deelnemers werd de grootst mogelijke vrijheid gegeven; er werden geen beperkingen opgelegd. 270 projekten werden ingezonden en de jury weerhield 47 projekten voor de eigenlijke finale tijdens de praagse quadriënnale van vorig jaar. •

Daar werden 5 ‘eerste prijzen”, 12 ‘eerste vermeldingen, 14 “tweede vermeldingen” en 4 “speciale vermeldingen” gegeven. Na teams uit Denemarken, USSR, Roemenië, USSR werd de vijfde eerste prijs uitgereikt aan België: Luc Dhooghe en Roos Werckx, beide leden van BASTT namen deze onderscheiding in ontvangst. De plannen en tekeningen van de vijf eerste prijzen zullen in Hasselt worden tentoongesteld. Ook zal er permanent een dia-reeks over de Praagse Quadriënnale te bekijken zijn.

UUD

91ULkRLEWU RU

BRANDVAIJF tRILlEN IN POlEN tG$ÏbFRING SCHO[N[N BOTTEN HOEDEN Oude Kalsijde 2

8748

Desselgem

Tel. (056) 71 2840

‘

.‘

rij

TEATERAFFICHES IN BELGIE Naast de interessante kollektie teateraffiches door Onze franstaijge kollega’s van A8STT ter beschikking geste, zal u een Uitgebrej verzameling affiches uit het vlaamse landsgedeelte kunnen bekijken Voor deze tentoonstelling werd medewerking gevraagd aan alle teaterdjrektjes en ontwerpers Reakties bleven niet uit. Daar teateraffiches dkWjjl5 lokaal worden verspreid en Zijn is deze tentoonstelling een unieke kans om kennis te maken met ongekend, oud en recent werk van vlaamse ontwerpers

êki4:r Verscheidene POppenteaters werden aangezocht om in de een Poppenkast_set op te bouwen. Dit naar aanleiding van een voordracht die zal worden gegeven door Freek Neirinck en Luk De Bruycker De eerste spreker zal het Voornamelijk hebben over de integraj van poppenspel in het teater en de tweede spreker aansluitend over de scenoqrafi en technische Problemen eigen aan het poppenteater Tot op heden hebben Freek Neirinck en Luk De Bruycker van Taptoe, Albert Vermeiren van Poppenteater Nele, Contrijn van het Mechels Stadspoppenteater en Jan Maillard reeds toeqezegd

•

.‘‘.‘... .‘

• .

—

•

LIGHTING

AFDELING l

SCENE

, .

•.

VERLICHTING

Halogeenlampen voor foto-, video• en filmopnames Halogeenlampen voor studios Halogeenlampen voor projektoren metaalhalogeenlampen METALLOGEN® HMI® voor film• en televisiestudio’s en sceneverlichting

LN%%tH:±i

Clean Color

C’1n Color

Il_____

C—46

7C 60 50 40 30 :8:

io 04

Uitgebreid gamma kleurfilters, getint in de massa en bestand tegen hoge temperaturen. (Speciaal bestemd voor gebruik met halogeenlampen.)

450

7j?3•4%

Clean Color C—86

500 ,

550

600

M€

650

700

90 )

50 40 30

± 50 KLEUREN BESCHIKBAAR

‘U

400

i-I4.4%

450

500

550

600 M

MASSON-DRAGUET INDUSTRIEPARK22 1430 WOUTERSBRAKEL 02 1 366.17.20 (5 1.) TELEX 23074

GEDETAILLEERDE DOKUMENTATIE OP AANVRAAG

Op 15, 16 en 17 augustus 1984 heeft in WestBerJijn een Teatertechnische Vakbeurs plaats, die het hele spektrum van de spektakelmarkt bestrijkt. Inrichtingvan zalen, toneeltechniek, belichting, klank, video en speciale effekten evenals veiligheidstechniek, voorkomen van ongevallen, bedrijfsorganisatie en service staan op het programma. Tegelijkertijd wordt er een congres gehouden met als thema: “Spektakelzalen en veiligheid” In de stad zelf ‘orden er verschillende manifestaties iri’gericht zoals een Laser-performancein de city, een “Super-symfonie” met vuur, klank, licht en kleur op de Wannsee, Popconcert en Rockballet in het I.C.C.Berlin. De vakbeurs is geopénd van 10.00 tot 18.00 en gaat door in het I.C.C.Berlin en op het MessegeJnde, gelegen aan de Messedamm. BELANGRIJK BASTT vzw zal voor haar leden een reis naar Berlijn organiseren. Meer inlichtingen over deze trip kan u bekomen tijdens onze vakbeurs in. Hasselt aan de BASTT info-stand in de inkomhall.

uI ..

;

‘.

•

...

ÂLLE WEEFSELS VOOR DECOR

13 KAPELLESTRMT B 8788 WAKKEN TEL,: (056)602253 -

%•%• .-

•

•: :-

•

‘:. .)

ETABL1 S DERVEAUX

.-.

•

r.-, —

LICHT dOet Herman Ëresen ARTIKEL Knutselen of knoeien was de titel van een leerboekje dat ik koc e leeftijd toen ik de eerste wankele schreden op zeer jeugdig t e op he Slingerfl pad dat electrotechfl.k electronica heet. zett De $lUkkingen als gevolg van het gebrek aan parate kenn5 waren legio, maar dat mocht de pret niet drukken, immers ook et knoej en je veel plezier hebben en och, je Stoorde er niernand mee. En nu, na jaren van Studie en ervaring en vooral leren van de j “Oude rotten’! in het vak, ben ik gaan inzien hoe belangrj het fl a is om een diepga kennis op te bouwen van alles wat met licht n n te maken heeft te te h h en c ic li be verl k ij rl n ij an u m ee k tu commerciele binding verweten worden, maar Na kennisrr beter is dan bedenk dan dat zelf5 °pgedan Daarbij komt dat veel van de gegeve5 die helemaal geen kennis ik in de komende artikels zal Spuien gewoon gebasee zijn op harde feiten, die gelijk zijn voor elke “kleur” Het zal de lezer in ieder geval in staat stellen om z’n eigen boontjes te doppen en door het gladde verkooppraatj heen te prikken van de vriende r die altijd een “pasklaar1 antwoord klaar lijk lachende verkope heeft voor alle lichttechnisch problemen Dat er daar om in deze artikelen reeks nogal eens harde woorden vallen moet U me maar vergev, er is immers al zo veel oeit; 1. SCHOppEN TEGEN HEILIGE HUISJES. Helaas wordt de funktie van het licht in het dramatische gebeu ren nog steeds Wat nu is hiervan de Oorzaak? Waarschijnli.k in de meeste geva van het len Okunde en onwetendheid Immers, de werp5) n n ij n te h e re s c is ss tu n s e de juiste a a de e ju va p (l e rm a to rs n e te s g il tussen il i h t in en c e rf d u en de ak h u j u rs m o e le v k verh ; ? !, ? n n te te h h c en ic li rl e e b “ “v r t te et rd h H tijd dat bepaalde mensen die aan de touwtjes wo ec n e n n k k va hu voetstuk komen om de elementaire beginse van tre te leren, (Wie de schoen en ;) e k n t, m s a k a e he a p tr geljj doet om de Terwijl de akteur al hetmojg persoon, die hj rd a a te maken, dekors met zorg worden moet uitbeelden, eloofw Ontworpen, volstaat men in veel gevall met een paar “Spots” die dat doen wat men ervan verwacht n.l. het gebeuren in een plas licht zetten, zodat alles “goed zichtbaar,, is. Zo kan het gebeur dat een avondstemming gespee wordt bi een hoeveelheid keihard licht, terwijl anderzijds het aantal spots tot een zodanig minimum wordt beperkt dat de toeschouwers na af loop hun zonnebril opzetten om zich te beschermen tegen de licht intensiteit van de maan. opt eeft geen recht van spreken als hj er Goed, wie zo hard 51sch e ht e v o n e g t e ho h dan wel zou moeten en daarom zullen nie te n l te ta n ij h n in ee aa w trac artikelen aan te geven 1 . De funktie en Opbouw van de verschillende typen schijnwep5 5 2. De keuze van de juiste schijnwerp voor de juiste toepassing

r 3. Minimum $Chijnwerper bezetting 4. Het beoordelen van adviezen Uitge5r door “deskundigent 5. Lichtregeijng Wat echter bovenal van belang is, is dat regiss5 en akteurs begrip moeten Opbrengen Voor de “technische man” die Vaak met niets of minder dan dat moet Werken en dus ook oVereenkomstige prestaties kan leveren terWijl indien hj de beschikking had OVer een minimum aantal 5Chijnwerp5 en een kleine lichtregea al die uren bj de grimeur en het werk aan die prachtige kostuums Plotseling wel tot hun recht zouden komen en een gemakkeljj af geleid publiek Plotseling sterk geboeid blijkt! Het is juist de die een Wisselwerking (licht) afgero geheel Verzorgt met de juiste accenten en nuances Licht, dit nu zo Veel uitgespr woord, wat is dit licht nu precies en hoe te beoordelen? Zuiver technisch gezien kan men licht beschouwen als een trilling met Verschil lende golflengte Ver0gfl Onze Ogen zijn beperkt in hun waarnemings en kunnen maar een beperkt gedeei waarnemen en wel het gedeel (spectrum) fl tussen infrarood en ultraviolet Indien dit tussenlgg gedeel g el ig de in he ge en in een bepaal is, ervaren we dit aanwez Verhoud als Wit licht0 Gezien het feit dat het niet de bedoeling is om in de sQhijner pers te kijken doch om met het licht van de schijnwerp iets zichtbaar te maken zullen we Ons in eerste instantie bezighou met de reflektie van een “aangeli of bestraald?! Vlak. De hoeveelheid licht die we waarnemen kunnen we slechts beoordelen door deze te Vergelijken met andere Vlakken welke of helemaal niet of minder of meer belicht zijn dan het te beoordelen Vlak. Het is dus het kontrast wat Ons een maat geeft ter beoordeling van de it Ook de mate waarin we iets kunnen onderscheiden lichtintensite geeft Ons een houvast. Dit onderscheidingsve is nu de belangrijk5 faktor. Een mens, komende van een door de zon fel Verlichte straat zal enige tijd nodig hebbén om ztn Ogen zich te laten aanpassen aan een veel lagere lichtintensiteit binnenshuis. Zou hij zo het theater binnelopen, hij zou weinig kunnen onder ks een elatjef hoog scheiden,Qndan lichtniveau van een op dat moment aanwezige lichtstand Na korte tijd echter zal hij alles Prima kunnen onderscheiden en een aantal details wordt nu ook zichtbaar Echter aan deze aanpassing is een grens, er zal toch een bepaalde hoeveelheid gereflekt licht de ogen moeten berei ken om deze onderscheiding tot in bepaalde details mogelijk te maken. Deze grens is Verschillend van mens tot mens en afhankelijk van leeftijd. Het is algeme bekend dat bij oudere mensen de “lichtsterktef, van de ogen, d.w.z. het onderscheidings achterui. Wat Voor jonge enthousiaste regisse5 nog prima zichtbaar is zal Voor de 65jarige verstokte theaterbezoeker onder gaan in een waa zonder details! Helaas wordt hier maar zelden rekening mee gehouden De andere belangrijke faktor, kontrast geeft de mogelijkj om, als aan de eerste eis van het is voldaan, bepaalde te belichten vlakkente bevoordelen, zodat hierop de aandacht kan worden gevestigd

tQ).

,: J

•,

-r -n

:—zr7.”—

Dat behoeft niet alleen te gebeuren d.m.v. een verhoogde licht intensiteit, maar kan ook gebeuren door kleurverandering. Deze kleurverandering geschiedt in het algemeen door absorbtie van bepaalde golflengten van het lichtspectruiri. Om een indruk te krijgen hoe de verhouding kleur/golflengte is, geven we hieronder een overzicht van het zichtbaar lichtspectrum met z’n bijbehorende golflengten, uitgedrukt in nanorneters (1 nanometer = 1/1000000 millimeter). ROOD ORANJE GEEL GEELGROEN GROEN BLAUWGROEN BLAUW VIOLET

780-630 630-600 600-570 570-550 550-520 520-500 500-450 450-380

nm (nanometer) nm nm nm nm nm nm nm

‘.

Het blijkt nu dat het oog een eigen typische gevoeligheid heeft voor deze golflengten zoals blijkt uit de hieronder weergegeven curve.

J(ND

fL°Io

,1\o

‘••

;

r ‘

401)

6(X)

600

700

iit

Lichten we nu met witlicht een vlak aan en we zien dit vlak rood; dan betekent dit dat het bestraalde vlak de golflengten tussen 780 en 630 reflekteert en het overige deel van het spectrum absor beert. Indien we echter een wit vlak rood willen zien betekent dit dat we gebruik moeten maken van een transparant filter welke het rode gedeölte van het spectrum zal doorlaten en het overige gedeelte van het spectrum zal absorberen. Dit noemen we dan ook selektieve absorb tie. In de handel zijn op dit moment kleurfilters van kunststof en glas verkrijgbaar waarmee een groot aantal kleuren kan gevormd in komhinatie met een schijnwerper.

‘‘:••

:•‘

Hoe belangrijk de oogcurve is zal duidelijk worden bij de bespre king van deze kleurfilters en hun toèpassing, en zeker omdat vele leveranciers hiervan een zogenaamde transmissie coefficient ( % doorgelaten licht) aangeven zonder rekening te houden met onze oogcurve zodat een volledig onzinnig cijfer aangeboden wordt waarmee we niets kunnen doen! DELICETBRON- LICHTOPBRENGST

LICHTSTROOM -BELICHTING$$TERKTE.

Het is• interessant om eens een blik in het verleden te werpen. De eerste electrische lichtbron voor het theater was de kooldraad— lamp, die vooreerst met laagspanning werd gevoed. (220V lampen verschenen pas jaren later.) De horizontale lichtsterkte, uitgedrukt in HK (Hefner kaars) lag bij de toegepaste modellen tussen 10 en 50 fIK. Het vermogen in Watt voor de lichtsterkte eenheid bedroeg ongeveer 3,0 tot 3,5W/fIK en slechts een zeer gering gedeelte werd bij de thermische lichtomzetting in zichtbare straling omgezet. Echter men kon zich niet beklagen over de levensduur van ongeveer 1000 branduren of over de stootva.—stheid (een zeer belangrijk punt bij theater gebruik) Groot nadeel was de typische kleur temperatuur, 1900°C, waarbij in het spectrum rood en geel de maximale intensiteit hadden. Deze warme “toon” was weliswaar aangenaam voor de ogen naar onge schikt voor kleurweergave en filtering. Buiten de geringe lichtemissie, gaf vooral de hoge temperatuur aan de glaswand nogal problemen. Speciaal bij ongeschikte behui zingen kwamen bij onvoldoende koeling nogaleens kleine brandjes voor. Dit argument werd dan weer dankbaar gehanteerd door de toen vele tegenstanders van electrisch licht. De opvolger voor de kooldraadlamp was de metaaldraadlamp die in vele uitvoeringen gemaakt is. De modernere lampen hebben een gloeidraad uit getrokken wolfram staal. Het bevindt zich in een vacuum ballon en bereikt een temperatuur van ca. 2100°C. Deze zogenoemde vacuum lampen hebben een specifiek Watt verbruik van 1 ,1W/HK. Doelmatiger is het om het modernere begrip “lichtopbrengst” te hanteren 2 lumen per Watt, waarbij 1 lumen (Lm) de eenheid lichtstroom is. Deze lichtstroom is gelijk aan de in 1 seconde door een lichtbron uitgestraalde lichthoeveelheid. De belichtingsterkt 1 Lux ontstaat op een vlak van 1mwelke door 1 lumen bestraald wordt. Werkt 1 fIK op een klein vlak op een afstand van 1 meter, dan brengt deze lichtsterkte eveneens 1 lux bij loodrecht inval. Vacuum lampen hebben een lichtopbrengst van ca. 9 Lm/W. Wordt de gloeidraad gebruikt in een neutrale gasatmosfeer van stikstof of Argen dan kan de lichtopbrengst opgevoerd worden tot ongeveer 20 Lm/W ( = 0,5 W/HK ) Deze waarde geldt voor lampen van 1000W en hoger, lagere vermogens hebben een ongunstige lichtopbrengst. De gloeidraad temperatuur van deze gasgevulde lampen is voor theater gebruik beduidend gunstiger, nl. 2500°C. Een ander belangrijk punt is de lichtdichtheid van de gloeidraad, deze lichtdichtheid is het quotient van het aantal RK en de uitHoe hoger de lichtdichtheid van de stralende oppervlakte in cn? lamp, des te interessanter is hij voor toepassing in optische systemen. .

lfljflg 1a zeer POpUlair aangezj Hierdoor was vroeger de laagspaf deze Over een klein gloei element van relatief dikke draad beschikte Waardoor een hoge lchtdjchthejd verkregen werd. een pzeer Iedere echte “theaterratir kent ook de koolspitsiamp dieijn w en hoge lchtdichtheid had en toegepa werd als volgsch • to projec De rnoderne gloeilape verkrijgen hun grote lchtdjchthejd door een zo klein ogeljjk filament dat sPiraalsgewjjs naast elkaar. °pgebou is en hj de laatste typen in twee secties, achter elkaar geplaat Hierbij wordt de HK waarde °pgevoer door een zo hoog van de gloeidra Dat hierdoor de Ogelijke t t moeilijk te begrijp ur rk ie is du is pe n be levens De modernste theaterlarnpen nu algemeen toegepast zijn voorzien van kwarts glas kolven die een veel hogere temperatuur kunnen verdragen zodat de uiterlijke vorm kleiner kan zgijn en de wanden De toegepa5 gasvullin bestaat uit dicht bij de gloeidra e . t ar d en n e tb en ze Bij de ge tre lampe zich haloge verpulvering van r id n, re n e s pe j de go op de ar de glo ou lam waarbij het zoal b t p aldus afnam en m t n d de la em et am en ar er s va h w zw gla langza rend p en ud een vrijwel bj toenemende levensduur De halogeenla beho n le t re ur ij u he rb jk en du d de gloei li e aa de ge ns e em g w g leve rend ° t ur k en tu 00 0Q d ei en de ss ra el 32 n 30 er aa k vin tu ee tempe b dr met een spectrum dat een goede kleurweergave en filtering verzekert. gsip Ik wil hier niet ingaan op de verschillende typen ontladin zoals C$i, CDI, HMI en Xenon aangezi de kleurtemperatuu hiervan minder geschikt isvoor typisch theater gebruik, zeker als gelijk toegepa5 worden welke tijdig de standaard n ee lampe gebruiken en n m ei o ge r ge lo en halo g arg Ove het al n i t ze lampe ectri$ch niet of zeer he Daarh kom het feit dat de a a lb e . g il n t Dit w echter niet zeggen dat deze lampzij perk re t tegende s a p e g e ers het n t n is waar, imm nie worde to type wp n ij h c t s n t lg a o en ss or kt v ze g vo projek maa hoge rendem j tere a in d u e h , de ?? c gd en is r s ze p te ng al ti n ge zo Ech en ty tore belich en n ng en e n ge si te ak di nd io ij n in en va z vi zij leg Oplos beperk meer passen in de echte theatersfeer en Een uitzondering wil ik echter maken voor de TinHalide lamp welke Philips produceert, deze lamp zal, na verluid wordt, ook worden van ca. 3QQQo kelvin en heeft uitgebr met een j ri voordelen van verschillende lamp daarmee een aantal belang t; ch ra r n eb aa ij g k pe b ty el gslp Het hoge rendement en de lichtdichtheid van de ontladin p van de halogeenla e h c regelbaarj grote electris bij regeling (zeer interessant bIj constante ) rs g te n il si van kleurf toepas In het volgende artikel gaan we in op de verschillende Optische 5 toegepast system zoals deze in de gangbare schijnwerp worden. *

1 0K (Kelvin)

-273°c

Herman Fresen (Reiche & Vogel Benelux)

—

Geruime tijd geleden werd als speciaal nummer van AKTUALITEITEN de TT-gids beloofd. Dit is vlugger gezegd dan gedaan. Het werd een hele.klus die zich uiteindelijk dan toch resulteerde in een handig boekje. In deze eerste uitgave vindt u een 350-tal firma’s die rechtstreekse teatertoeleveringsbedrijven zijn ofwel produkten of diensten leveren die op een of andere wijze ook hun toepassing in teater kunnen vinden. Deze firma’s zijn ondergebracht in rubrieken. Achteraan bevt de gids ook een lijst met adres en telefoonnummer van alle schouwburgen, gezelschappen en culturele centra. De leden die de vakbeurs in Hasselt bezoeken kunnen de gids op vertoon van hun lidkaart daar bekomen. Aan de anderen wordt hij nadien per post opgestuurd. De TT-gids staat voor AKTUALITEITEN nummer 12 / APRIL 84.

t’

vfr

Op de april-vergadering van de raad van beheer heeft Guido Canfyn, onder wiens voorzitterschap de vzw BASTI startte en uitgroeide tot een dynamische vereniging zijn funktie van voorzitter overgedragen aan Dré Darden, die reeds van in den beginne een aktieve onder-voorzi tter was Guido Canfyn zal als 1 i d van de raad van beheer .

in de vereniging werkzaam blijven. De kandidaturen van Mon De Leenheir en Roger Pottier werden weerhouden. Mark Peters was ontslagnemend.

—

ziJ-

-7-

Lf1J LL\Ifl:1J11:!1L1 .

; •::•.

TOT

Naar aanleiding van de tentoonstelling over het scenografisch werk

van Werner De Bondt werd een katalogus uitgegeven. Deze kan op schriftelijk verzoek verkregen worden op het sekretariaat van BASTT vzw.

Op volgende bladzijden houdt Jèrôme Maeckelbergh u op de hoogte van wat er verschijnt op scenografisch en teatertechnisch vlak.

•

---

‘

PAGE 16

•

by Bonn Smith, page 31

NOT FOR CHILDREN ONLYTHE CHILDREN’STHEATREOF MINNEApOLIS

paqe3o

ON LdCAT1ON: FILM AND VIDEO PRODUCTION HOUSES IN THE TWIN CITIES

page 29

JACK DARKLA: SETrING tHE TWIN CITIES SCENE

page 28*

MEDNIKOV AT THE CRICKET

by Susan Levi Wallach. pagn 27

COLLEGE GUIDE

TRAINING IN THE TWIN CITIES: A

pagn 26

TRP—IN THE ROUND. IN THE COMMUNITY

DESIGN FOR LIVING: FOUR PROFESSIONALS AT WORK by Dennis Behi. page 25

STYLE ON STAGE: LIVIU CIULEI RESHAPES THE GUTHRIE BV Susan Leberman page 22

THE EMERALD CITY COMES OF AGE by Mason Riddip. page 1

WORKING IN CITIES THAT WORK by Susan Lieberman. p.’iqt 16

The home of approximate 105 ptofes. siona communty. and academic theaties —inciuding the Gulhne The Chi’dren Theatre Company and the Cticket—is It anv vonder that Minneao s-St Paul has the countrys highest pet canIa numbet of batr5 In this special seciion. Thearm Crafts looks al lite in the theatre in the twin Cites

SPECIAL

,‘

‘,

PAGE 33

Uttz (David to his Itiends), the British set and costume designe director, actor, and writef crossed the Atlantic with Goodand came backto design the Nahonal Arts Centre (Canada) production of A Madsum met Nghts Dream Levene, a freelance writer based in New York, discusses Ultra many visions of theatre.

ULTZ: BRITAIN’S NEW WAVE by Ellen Levene

1 i.

standard elements—atthough tew design. ets work withthem as yet Chase reviews how tifrn/proections ware used in produc tenshehasdesigned Photo ©KenHoward.

Fifrn and projechons, says Ronald Chess. should be considered one of set Uesi9rs

by Ronald Chase

CINEMAT1C APPROACHES To THEATRE

‘T

8,10,12

112 112

CALLBOARD ADVERTISERS INDEX

Wilhelm. Lighting’ Craig Miller Sound. Robert Jorissen. Photo: Joe Giannetti.

Weghl. Sets John Arnone Costumes: Kurt

Producfions such as Candide, presented during the 1982—83 season, reflect his eclectic view ottheatre and his feekng that “theatre is play” Directed by Garland

011 1h cover: Liviu Ciulei, artistic director of The Guthrie Theater since 1981, hee brought a decidedly nontraditional look to thetheatres traditionally classic repertoire

report on video—in theatre, in dance, and in colleges and universities. Hnethis lechnology is being putto uso by the most orthodox tothe most avant garde cornpanies. schods, and artists, and whal challenges and changes t has broughtto Iheir work

Prwtews: Coifling 1 Octobet a special

110

800K NOTES

PRODUCTNEWS 102,104,106,106

NEWS NOTES REVIEWS

CALENDAR

LETTERS

DEPARTMENTS

discusses using pneurnatic cable cyhn ders to sotve scenic problems.

The eighth instaflment in Scale series

LAB THEATRE CabI• CyIInd.rs by Robert Scales

PAGE 90

August/Sipbmbr lge3

,4fume 1 7, Number 7

‘,_,ç_..,

_,‘;,,

‘

‘ii;

SPECIAL REPORT: THE ELECTRONIC THEATRE

:-:-

PAGE 16

PLUGGED-IN THEATRE

THE ir PROSCENIUM:

THE PIONEERS page 27

DOCUMENTING DANCE: DENNIS I»MOND AND DTW page 26

THE CAMERA INSIDE DANCE: MICHAEL SCHWARÏZ page 24

10 M1NUTE 1V: DAVID GORDON page 23

bff Ronn Srnith, page 22

MOVEMENT

V1DEODANCING: UONITORING

WITH EQUIPUENT page 18

KNOW YOUR VCR: COPING

PERFORUING AT 30 FRAUES PER SECOND By Mary Luaer, page 16

Video and the performing arts share a historylhat dates back lothe earltest days ottelevisron. Overthe past 20 years, this relationship has evolved trom a simple. presentational one into a richly interactive, collaborative lom Sparked by rapid gains In technology and a burgeoning spirit of experimentation in the arts, this new held reinvents theatre as it estends the bounds of 1V

‘,--

‘:..

PAGE 68

by Michael Hotlois, page 68

POOR MAN’S VACUFORM MACHINE

SCENE SHOP CASEBOOK

by Sleve Paslrick, page 40

WAS GENE KEUX 611401W’ W4 THE RICE?

SPECIAL EFFECTS CASEBOOK

PAGE 40

STYLIZED ANIUAL COSTUMES USING POLYURETHANE FOAU by Annette E. tloffnisn

COSTUME CASEBOOK

PAGE 38

ACCESSING VIDEO EQUIPUENT page 45

NEW LANGUAGESft4EW TOOLS: SCHOOLS EXPLORE VIDEO by Susan Lieberrnan. page 34

OPERA FOR TELEVISION: THE NEW WORKS OF ROBERT ASHLEY page 33

page 32

THE EUGENE O’NEILL THEATER CENTER: THE TELEPLAY’S THE THING

TRANSFORUING THEATRE: THE WOUEN’S INTERART CENTER page 31

UABOU UINES—HAJJ page 30

IJNCLE DUNC’S TIPSHEET

by R. Duncan MacKenzie

Shorr. Photo. Mary Lucrer

collaboratron with Peter Cordon and PatS

vieen director John Sanborn. Produced m cdtaboralron relh Carkifta Schoolman lor the Kdchen Cenler tot Vrdeo, Music, and Dance Music wriflen in collaboraten esth Blue Gans Tyranny Music produced

lelevision: John Sanborn Stage set lor concert sereen. Leerence Brickman Tele-

teleesion series lor Great Brltawrk Channel Fout Frisctbess rehes heavityon mamp ulation of the video trage lor its high lech look Other pertotmers mckide Ashley (as the Narralor) and Blue Gene Tyranny (as Buddy the iM3dd’s Grealest Piano Ptayer) Costumesand malreup: Jacqueline Humbert Color plan Mary Ashley Set kir

leleesion. As 5 the performance and as s

0fl Mie covr: David van Tegtiam endJil Kroesen star ei Robert Ashley’s Pltrcf Lees(Privafe Paus), en opera created lor

Presliw: Coming ki Ncswrnbet piorkic hendePh5pRosenhergdoicusses h.s work on D&&. Tom Munn ta$rs abotS hghting the repertory al the San Francisco Opera And more.

ADVERT1SERS INDEX

CAILBOARD

BOOKNOTES

PRODUCT NEWS

6-14

EDITORIAL

NEWS NOTES REVIEWS

PAGE 95

LETTERS

DEPARTMENTS

‘

klurne 17. Number8 Odobse 1913

IT IS WHAT IT IS—A HITI by RonnSmith

Cape aus FoLles

:: 1

PAGE16

How costume designer Theors Aldredge. set designer David Mitchell. and kgNing designerJules Fisher sperit bundfescreat ing Broadways first smash of 1983. La

IVS ALL IN THE PLOT byGlennM.Loney

directoc o(the San Francisco Opera m

As Tom Munn explains. being the Iightwg

PAGE 24

volves as much management skiU as artishc vtskxi.

VAT’S IT, FOLKS by Jan Fox

PAGE 24

M economcal way tc build a dye vat.

WHO NEEDS GUCCI? by Gaye Bw Turning tabr into mock leather is cheap and easy

•L, .,, ,

tflri , .

lume 17, Number9 November 1983

PAGE74 LAB THEATRE by Robert Scales

PAGE 25 DRESSING UP REHEARSALS tijJamas Peuter Thefinal installment in our Lab Theatre

senes.

DEPARTUENIS

6-14

Air-powered curtaintracks wtüz any produc bon alorig MacKenze is with George Thomas Howard Associates, i Hollywood.

by R. Duncan Mackenzie

UNCLE DUNC’S TiP SHEET

PAGE 82

Maptabte rehearsat ckthes cati help ac kxs gat a ballet handle on penod parts.

PAGE 28 REASSEMSUNG THE FACE OF NEW YORK by Don&d Chase Production designer Ph.kp Rosenberg has a knackfor making New York kok drflerent ei each film he has desgned. Oan& is ha mostcomplex work to date. Chase is au lhor Rknmakwg: The Coaboiativa M puheshed by UW.. Brn.

EDITORIAL

PAGE 32 IT COMES WITH THE TERRITORY by Mark Sumner

NEWS, NOTES, REVIEWS

LETTERS

Hoaiban eflecthe publïcitycaspagn.

8442

BOOKNOTES

PRODUCT NEWS

PRINT OR PERISH by Dods Schneer

CALLBOARD

PAGE33

Whatevarytheatre manager needs to know about prmtmg bul what was afraid to ask

PAGE34

On the covar:George Hearn is Albin in La Cape aux FoIIes, the $5 milhon Broadway musical produced by Alan Car which has audiences giving a chorus line of transves files a standing iation every night. Photo. Martha Swope.

PNvlew: Coming in January, lightng deaigner Allen Sranton discusses his work for the recent David Bowie concert tour. Jason Barnes, proouction manager of the Cottlesloe Theatre, writes aboutthe most adaptable of the three theatre spaces within Britains National Theatre. Plus a special report on working in lelevision comniercials.

ADVERTISER’S INDEX

SWITCH TO SOUND by Michael Masterson Building an intercom lor under $200 isrYt hard. Wha(s more, t vidually wireless.

PAGE 35 PROPERTYUASTER’SNWEBOOK Frank L Wnaley. J

F000 OFTHE OODS ij

HelpM snts lor making lood piops lor plays 0$ antqsty o how 10 make hyena meatfrom bologna.

UPFRONT: page 10

PAGE1O

THE PRAGUE QUADRENNIAL 1983

PORTAPAK

BAD SUELLS

Over 25 countries exhibitedin this intenia tional design competition Bul where re the Americans

THARP

by Craig Bromberg, page 12

PAGE 17

Choreographer Twyla Tharp has been playing with video for years Her newest dance Bad Smells, goes one step further Bromberg is a critic and pedorn-ance artist. .

SERIOUS—AND STUNNING— UOONLIGHT by Patricia Mackay Everyone knows David Bowie is a handsome lellow Thanks to A en Branton’s lighting design, he looked even better during his recent US concert our

PAGE 20 A TALE OF TWO FILM LOCATIONS by Donaki Chase Mthe Right Moves was shot entirely in Johnstown Pennsvania, whde The Hotel New Hampshire was shot entirely in Montreal Designers Mary Ann Biddie and Jocelyn Herbert describe the challenges Chase is the author

01 Filmmaking: The C&laborative Ad.

kilume 18, Number 1

PAGE 72

STRENGTH IN NUMBERS

PAGE24

by Barbara Di$tar

...--

•

‘

-t

‘

•‘: r.;31

•

DEPARTUENTS

NEWS,

LEfl’ERS

83-93

800K NOTES

ing sound equipmerd.

Preetew: Coming ei February Ming Cho Lee, head of design at the Yais School of Drama alla about Ns special approaches to Shakespeare. opera and Broadway. A look at Canadian theatre—fkiunshing, teisly and problem-ndden. Plus a IC gusde on access

ADVERTISER’S INDEX

CALLBOARD

PRODUCT NEWS

6,8,13

Corbeftaaregulwconlribuforki Theatre Craits.

byTomCorbett, page 80

SCENE SHOP: WHAT—WORE WIRE CUTTËRS?

Martei is associale Iechnecaldirector atthe Tennessee Pedorming Ma Center.

by Suva Sco8-Msisn, page 80

SOUND: DON’TTURN UP THE WLUME

Olsson is a graduate olliw Univarsity of sh mgfon School cl Drama.

by Gregg Ofsson, pa 78

AND ONTO THE STAGE

SCENE SHOP: OUT OFTHE HOSPITAL

PAGE 78

‘1 HATE DECORATION ONSTAGE”

“;

;

•.

-qr-

by Don Shewwy

‘-

•-‘‘

Equity bargaating agreements Ictr stage managers. Decer is atAhord Stage Management Forma and Formals.

•

•--

•‘

•1

•

HOWTO:

Het been called a genius, a wunderkind and a Jerk No matter what you think of his p(oductions. director Peter Sellars has a strong visual sense Shewwy writes about theatre for Tt)e New York Times and the Village kiice

[

‘

- •-

‘:,;:.Çf

ISPECIAL REPORT: TY OMUERCIALS :

‘

•‘-

••

.‘

ÇtY

bier $7 .4 8oii was sperx last year making.” maas 3Osecond advertisemante w’i orne’ , 1.200 producbon houses compatklg k*ttw• ‘ txiainess. A guido os whoonieahk hpfU sch unn sta mvolved, n18teP96

‘..

GREAT, 8UTIS IT ART? 1LOOKS nHae.8

‘:

1’ t tmIO DOES WHATWHERE oSpe0

‘.

[UNRWEUNGTHEUNIC)14S t 31 , q • - ;

(cATIVITYYCOUMflTEE ;b,Sueaaieberni,p.ge32

THING5 THEY NEVEfl TAUGHT ME

NIGOFTHATJOB p•35 ?

PAGE 37

INFINITE RICHES IN A UULE ROOM

by Jason Barnes

WMNG PASSION

The Coftesloe may be the smallest of the hee spaces in GreatBritairis National Theatre, bid t is clearly the most versatile. Barnes is the production manager of the Cotieskie.

by hrisIopher Barfiett-JLJdd, page 39

How one Coltesloe production, Ttie Passion, was adapted kit leisvision Bartistt heads lnlernation& Ughbng Associates in London

On tI cover: Daad Bowis Serious Moon light our has taken the world by storm, Wher evar he goes, Bowe is accompanwd by Allen Branions magndeenf kghêing. Photo: Detvs ORegan

Contents

[jGH PERFDRMANi

Volume 36

Number 1

March 1984

THEATRE JOURNAL

Cbntents

Issue 24

THE INTERPRFflVE AOR

Cary M. Mazer

Volume 6, Number4, 1983

Actors or GramOphOrSes: The Paradox of

Granvllle Barker

FEATURES The Body Obsolete by Paul McCarthy Interv,ewwith5telarc

John Rouse

Brecht and the Contradictory Actor

Gay Gibson Cima

Acting on the Cutting Edge: Pmt& and the

Dauid Soran

Syntax of Grwma

Through A Glass DaMy by Mark Dery •New Music’s Maestro, Philip Claus, Clears Things Up Mt farm Strikes Again by Linda Bumham Artists Sue Hard Rock Cafe in a First Stnke Approach to the Image War

Josepli A. Done

Aristophanic Parody: Thannophoriazuw.e

Emilie &rrnann

The Epic Vswn of Cervant&s Numancia

THEATRE REVWW

Halen M. Whall, Editor Xerxes Mrhta, Mars, R. Davidson. David 1. DaRcee. linda Ben-Zvi. Joel G. Pink. Osristian H. Moe. Albert E. Icalsois. Stephanie Amold. Dannh Carroil.

and the Three-Actor Rule

Sharing the Vocabulary by Martin A. David Luanda Childs Talks of Creative Collaboration in Available Light

No Se No: On the Homefront by Roberto Gauthier A Subway Is a Ballroom Compared to No 5e No on the Lower East Side

Serious Noise by Steven Dudand Interview with Z’ev on Percussion, Titanium, War and the Scheme ofThings

Patrick A. Farm&. Susan Galenbeck.

Doo Dah Parade by Steven Dudand An Altemative to Pasadenas Toumament of Roses Parade

Willem T. &Rdly. Robert Pottec. Thomas Gu

Dangers of Dumb by Lewis MacAdams Two Talbng Packages from Harvey Kubemik’s LA. Bram

BOOK REVWW in 38

Pwtopedormance by Moe Meyet

Two Nineteenth Century Forerunners of Amencan Performance Art

Qwt Your Job & Praise b by Linda Bumham Church of the SubGenius Promises Instant Good Luck & Plenty of Slack

Teaching Performance Art in Montana by Randy Bolton & Dennis Voss Students Come from Billings, Bozeman, Butte, Two Dot & Musseisheil

Sam Shepartfs Conceptual Prison:

Action and the Unseen Hand

- ,

Felicia Londré. Editor Wayne Hamilton. Kathieen Conlin, Gillian Lane-Pbeda. Rosensarie K. Bank. Daniel 1. Waternwier, Herbert L Camburn, Naomi Boreti, Vincent C. Brano, Larry D1enbec Janies A. Winn, Ju&th Millions, John C. Counuyrnan. Spencer Golub. Thomas P. Adiec. Leonard Powlick, Michael Muflin. Briant Hamor Lee. Ronald G. Perriec. Michael Heins, Johii O’Conoor, Doreen B. Heard, Weldon B. Dsuhain. An&ew B. Harris

DEPARTM ENTS Letters Hot Shods Poetry by Guillermo Gomez-Pefla

SubGenius Dept Viewpoint Tadt by Steven Dudand

46 53 Inside Back Cover

THEATRE SURVEY

1D&T

THE AMERICAN JOURNAL OF THEATRE HISTORY NUMBERS 1 AND 2 VOLUME XXIV MAY AND NOVEMBER 1983

ARTICLES 1

CARY M. MzER. Treasons, Stratagems, and Spoik Edwerdian

Actor-Managers and the Shakespeare Memorial National Theatre COLIN VISsER. The Descent ofOrpheus at the Cockpit, Drury Lane

55 JOHN DOWLING. Moratin’s Creation of the Comic Rok for the Older Actress 65

YASHDIP SINGH BAINS. frederick Brown and Montreal’s Doomed

Theatre Royal, 1825-26 77 GERALD KAHAN. Fanny Kemble Reads Shakespeare: Her first American Tour, 1849-50 99 1 17

C. RAMIREZ. A History of Mexican American Professional Theatre in Texas Pnor to 1900 0-ARA H0LLOSI. Chekhov’s Reactions to Two Interpretations of

Volume XIX

•

Number 3

•

Fali, 1983

Journal of the United States Institute for Theatre Technology, Number 73

C0NTENTs 4 Contemporary British Scenography, Part II by Jarka Burian 14 Theatrical Communication through Projections by W. Jo.eeph Steil 19 from Ballets to Ballots and Back by Richard S. Peterson 22 Research: Costume Pattern Drafts by Kevin L. Seligman 24 Technical Report: Gobos for Performance Lighting by J.M. Chapman 26 Theatre Architecture 30 Book Reviews 32 OISTr ‘flIEATRE DESIGN AND 1CHNOLOGY Volume XIX • Number 4 • Winter, 1983 Journal of the United States Institute for Theatre Technology, Number 75

EuzABETH

Nina

NOTES AND DOCUMENTS 127

‘UIEATRE DESIGN AND lÉCHNOLOGY

LAURENCE SENELICK, New Information on My Life in Art. CALHOUN WINTON, Authorship of 71w fatal Extravagance, Once Again. BARRY V. DANIELs, A footnote to Daguerre’s Career as a Stage Designer. BERNARD DUKORE, Dramatic Vaeory and Criticisnc A Ciarification.

Continued

C0NTENTs 4 11 12 16

24 26 27 28

Contemporary American Designers: Robin Wagner by Eric Fielding Theatre Architecture The Special Effects of Richard Huggins by Michael Rourke Rebuilding the Paper Miii Playhouse Architect’s Description by Ashok M. Bhavnani Rebuilding a Regional Theatre in the $Os by Jim Th&ng Book Reviews Research: Costume Pattern Drafts by Kevin L. Setigman OISTr New Products Index to Volume XIX

STATE UNIVERSITY OF NEW YORK ÂT ALBANY ..

2/84

Inhalt

PtR

““

Forum

\chrkhin mpresum

.‘

f)pcr

Skandal in der Oper: Die Wöchter

•4’..4 A’r

(cchichtc

100 Jukre Met in der ,rnen Well

Buch:

—

Oper 12

%frdirn

Hier können wie es Wahrheit machen! Rudolf Noelle bel der Ftrnsehauf zeichnung von Michael Kramer beohachtel

Orpheus in der Fernhwlt

—

Buhnen Abonnent komgiert Umbaupl#ne der Niirnberger Opet- und hïlft Millionen und Zeil speren

Au%Iand

Deutxh-franzôsiwhe —

Gen Heidenreich: Der Werterpilot

LUTZ GÖRNER ist mit Goethe, Heifle, Tuchoisky und anderen ,,ver brannten Dichtern” der meistgefragte Rezitator an Bundesdeutschiands Theatem. Sein Terminkalender sieht aus wie der eines Tourneetheaters. S. 21

eine Diskussion

Deulscher Theater in 32

Rumënien

GERT HEIDENREICH hat sein neu es Stück ,,Der Wetterpilot” über den Umgang mit der Angst vor Hochrü stung und Atomkrieg geschrieben. Le seprobe und Bericht über die Urauf Seite 22 führung in Osnabrück

55. Jahrgang

3/84 2

;;h

•

bert 4’jtsops Beitrag zum multii’donaIen 5jeklajl CIVIL trotS in KOm PresN7Itate

•

53’

,CJVJL weeS

Singer

Walter Barry Ober &nuJ Opernbetrieb und Geld

SrhuivpkIrr

Ender ,,Momo in der szenischen Fassung Johanna Kindermanns uraufgeführt

Komponis(en GLsether Kkber zwoifte Oper Die Fastnachtsbeichte uruufgeführt

Oberhausen gröbt Mark Lothars

Gustl Bayrhammer als Star des netten Münchner Volkstheaters Mechthild Grossmann in einer ehrgeizi gen One-Woman-Show in Köln

forum

Xachrichien

,,Maschinist Hopkins

Scballpbtten

Auloren Franz Xaver Kroetz Furcht und Hoff nung der BRD’ in Düsseldorf und Bochum

Reisler

Des jungen Thomas Strittmatler vierter

Persoi.en und Projekte

Stück: ,Poknweiher’ in Konstanz Der Regisseur Christoph Pfelffer portrd tiert den jungen Osterreichischen Autor

Herwig Kaiser

Kinder- und Jugrndtheutrr Samurai statt Video: Em Spid vom SplÉ ten om Mannheimer Schnawwl

Titdtno: &r(uu ty

Nr 5

Mal 1984

•

Komponisfrn

Einakter von Woifgang Andreeo Schultz und Babette Koblenz om Saartöndiwhen Slaat5theater

Biekfeld entdeckt Max Brands Oper ,Maschintst Hopkins neu

Augusl Everding Ober die Lehr- und Lernbarkeit von Opernregie

Kuhurpnti(ik

1ntendantençuch Intendanlenfindung lntendantenvahl: Wet- int zustöndig for

weilweites

Geschöft?

was?

Wirischaftliche Fragen der

Gölz Friedrich: Videooper 14 Kinder end Jugendtheater

Grimm kontra Grips?

Eine Zahkn-Untersuchung

Ober zehn Spietzeiten Kinderlhealer

Zwti Kufturdezernenten Peter Nentier und Wilhetm Godde,geben Auskunfi Dokumentation Ober Verfakren der Intendantenfindung In den letzten Jahren

medialen Opernverwertung 11

—

Von der Mond- zur Sonnenkuttur: Pertröl der Komponistin Babelte Koblenz

Titel Thearer-TV: Em

Carmen

Schmtlpli(trn

Szene Leopold Ahlsens bayeriwhe Variante von Kleists Zerbrochnem Krug’ Die

Vom Publikum angenommen: Berghaus-tnszenierung der Trojaner’

rnrmiri tmpressum

Max Brandt Knmi- und Fabrik-Oper

Regisseurr

DïeDeütscheBühne Theatermag&in

F.çupi

in Augsburg

Tyll Eulenspiegel aus

;iIrn1t Nschrlchien

25 ,Dreigroxhenoper” Deutschsprachige £rstaufführung von Henry Monniers Monsieur Prudhomme

Wolfram Mehring inszenkrt

Tröume

Auloren Hnidenreichs , Wetterpilot’ Uraufftlhrung Bunderdeulsche Erstaufführung einer Stücks von Nazim Hikmet Dario Fos ,Qper vom groften Hohn geldchter’ noch Brechts

Tild Da beneWe ich die Schauspielkute” — Gespröck mii dern Bon,,er GMD Gusiuv Kuhn

Schuuspkfrr Lebt von einem Ein-Mann Programm: Lutz Gôrner

Autoren

Bühnenbildner Portröt: Axet Manthey,

Bühnen

Personen und Projekte

Besetzungsilsten von 230 netten lnszenk rungen

Jmprmsum

Geld und wenig 24 Gerd Niensiedt leilet Musik lheater-Kooperation zwischen Hof und Bamberg em 27

Mii Louchiring und Btawrchesler: Die New Yorker Opernszene aufterhatb

Titel

Die Wkderentdeckung der Dramatikerin line Langner

Die amerikanische Sopranistin Wintfred Fair Brown 31 Komponisten Der DDR-Komponist Paul-

Heinz Dittrich schrieb cme 32 Olivier Messiaens Alters werk und erste Oper: ,,Francois d’Assise’ 33

Kafra-Oper

&hönberg-A&nd in der Hamburgischen Staatsoper

Autoren

,,Ada und Evald’ der DDRAulorin Monika Maron 35 Ôdön von Horvaths Doku mentarstück ,,Drr fail f” 35 fin Srück der Wende: Zeus löchett’ von Stefan Andres fin Stück aus der künftigen Nachkriegszeit 36 ,,Merced&’ Uraufführung von Brasch 37 38

Recklinghausen und HeWetberg spie ten Jura Soyfer: ,,Drr Wettunier gang’, ,,Drs- Lechner Edi schaut ons 12 Paradies Das Stück von 1933: friedrich Wo(fs ,Professor Mamlock in Memmingen 13 Anmerkungen von Gerda &hefftt zu in Marviaux wind seinem Theater Drutschiand Em neuer &hweizer Auto,: Lukes 8 Suter, ,&hrebers Garien in Zürich”

‘,

Esther Viurs ,,Amerikan&he PBp sKin” mit Maria Becker

Bühnen Geföhrticher &hnürboden? Streit neon die

Theatenechnik:

Walter Ulirkkr Klemntheater-Puule zwischen Bad Godesberg und Neuwied 35

Seite 20 Ausbildung

Wie tin &rtiner Verein in den Liguri —

schen Bergen Theater-fortbildung tse37 treibt Tbeater and fernseben

Personen end Projekte

19 h.

Komponisten

&innentngen en Hermann Goals’ Der WWerspenstigen Zdhmung”

—

Augsburg probiert Charpentiers 24 Loui” Naties von Cimarom: ,,Die Itatwnenn in Loudon’

— .

Technik Momentaufnahmen aus den Hambur set Querden um technische Sicherheit

der Theater

Strafie”

—

Peter Stem utid Ktaus Michael Grüber inszenieren Txhechow in &rtin: ,,Drei Schwestern ,,An der groflen

Autoren

Sangerportrat

Dos Wdflheater der Ariane Mnouchkine

Regisseere

let Hintertand’

derMet

Luc Bondy inszeniert &hnitzlet in Pa32 ria: ,,Dos witt Land”

Die Szene line Langner: ,,frau Emma kömpft

Kulturpotïtik

Personen und Projekte

Ausland

•

Nechrichten

Pubtikumsreservoir

unter Peter Mussbach

Iiihalt

4/84 forum

Theater in Coburg: Hochseiakt zwischen wettig

Die Mögtichkeiten von Thcarer-fördervereinen

Theuier tand Fernsehen

vertorenen Sohn Bert Brecht

Bühnenbitdner und zeil kurzem auch Regisseur

Premitren

Augsburg errichter seinem eiste Gedenksiëtte

k ‘-“

New York hal auch auflerhaib der groften Sdte 27 Höuzer viel Oper zu bieten.

Premieren

&setzungshslen von Ober 180 netten Inszeniarungen

39 4

Impresae

Unzere Tuelzeite zeigt zweimat line Langnet-, 1929 tand 1984 sowie abn Szenenfoto

aus der Pforzheimer Inesenierung von ,,frau &nma kömpft im Hinterland.

Fotos (2): Sabine Haymann

‘

PROGRAM MA debat, dèmonstratïe, lezing VRIJDAG 15 JUNI

16.00

“DE RECHTEN EN DE PLICHTEN VAN DE SCENOGRAAF” Waar begint en eindigt de opdracht van de scenograaf? Wie is scenograaf? Is hij onderbetaald of onbetaalbaar? Deze en andere vragen zullen het onderwerp van gesprek vormen. Bij deze worden alle scenografen en geïnteresseerden uitgenodigd om deel te nemen aan dit rondetafelgesprek dat zal geleid worden door regisseur Jan Verbist.

ZATERDAG 16 JUNI “POPPENTEATER” 10.30 door Freek Neirinck en Luk De Bruycker (zie bladzijde 4) Na de voordracht is er de mogelijkheid met deze heren een gesprek aan te knopen. 14.00

“GRIME” Eddy De Mayer, hoofd—grimeur van de Opera voor Vlaanderen, zal een grime-demonstratie brengen. Aansluitend kan men bij hem terecht met vragen en/of problemen omtrent deze discipi me.

ZONDAG 17 JUNI Om de bekende reden wordt er in de voormiddag geen aktiviteit gepland. 15.00

“REKWISIETEN” lezing door William R. Lockwood (zie AKT. nr 9 / okt 83) Als hoofd van het rekwisietenatelier van het Royal Shakespeare Theatre staat deze man zowat 25 jaar in de praktijk. Het hoeft geen betoog dat hij al die jaren een enorme ervaring heeft opgedaan met materialen en werkmethoden; ervaringen waarover hij maar al te graag spreekt. Ook aan de hand van dia’s van werk in eigen atelier verschaft hij uitleg over gebruikte werkwijzen. Een must voor elke rekwisiteur.

—

— ‘.—

..——

.——.———.————..—.——.—..

-‘

t’,,