Proscenium 13 by STEPP vzw

Toelating gesloten verpakking 03/39 Afgiftekantoor GENT X

BELGIË BELGIOUE •

P.B. 9000 GENT X 3/5493

1 1 1

)

scenïü

Vakblad voor theatertechniek en scenografie In samenwerking met de BASU

Commissie Publicatie Rose Werckx W73 december1999 Driemaandelijks jaargang3 PRoscenium is een uitgave van

•11

IViagazines B.I.C/MAKING MAGAZINE5

Baudelostraat 29 B-9000 Cent

tel. fox

(09) 233

8463 87

(09) 233 8o

%%.%

Redactie

•

Rose Werckx Azalealaan 30 B-1030 Brussel tel. (02) 215 o8 52 fax (02) 241 4476 e-maiI bastt@skynet.be http://users.skynet.be/bastt Werkten mee aan dit nummer Jacques Berwouts, Dré Darden, Luc Dhooghe, Ivo Kersmaekers, Marc Leuridan, Tom Timmerman, RoseWerckx, Mieke Bruggeman Advertenties MAKING MAGAZINE5

Inge De Ridder (os) 233 8463 fax (os) 233 8o 87 Secretariaat en abonnementen Anja Staelens Vormgeving

te!.

Engelse, Nederlandse en Belgische krijgen gelijke voordelen.

MAI<ING MAGAZINES

Yves Peters & Patrick Cattoir Druk Sintjoris Nevele ‘

Prijs per nummer

200 BEF

België (4 nrs.) Bank 068-2148521-95

Abonnement

Andere landen

700 BEF

1.000 BEF

Nederland

verbouwing van de ateliers en repetitiein het centrum van Brussel.

f45 ABN-Amro 46.12.48.913

Teksten,foto’s en illustraties mogen enkel

worden overgenomen mits oornfgaonde schrfteljke toestemming an de uitgwer. Verantwoordelijk uitgever J acques Berwouts Kunstenaarsstraat ioo B-9040 Gent

1999

Het volgende nummer verschijnt in maart 2 Varia

BASTT nieuws 30 ProSpot 31 OlSTATScenographyCommission Meeting Agenda/Boeken 31 Boeken

BOUWSTENEN VOOR PERFECTIE LUIDSPREKERS

. . . .

ais verstaanbaarheid belangrijk is cle cligitale stap richting perfectie een ‘must’ voor geluidstechnici compact, krachtig en topkwaïiteit

sLP b.v.b.a. ToekornstLian 1 teL 05

2 70 ANFWERPFN

641.62.50 fix: 05

641.62.51

E—I\4a11: sJ)((vinn(1.he

een gewaarborgde kwali voor afle geÏ.uicïstoepassingen

De terugkeer van de Blauwe Vogel

In het Gentse museum Van kunstenaars hun interpretatie van der Haegen loopt een char Maeterlincks vogel gestalte gegeven. mante tentoonstelling over Bij de tentoonstelling hoort de tekst leven en werk van Maurice “Blauwe vogel met spruiten” (5o BEF), Maeterlinck. De aanleiding een ironisch overzicht van Maeterlincks daarvoor is dat België’s enige leven en werk. De brochure “Maurice Nobelprijswinnaar literatuur vijftig jaar geleden Maeterlinck. Een Nobelprijs voor Gent.” overleed. Samensteller Yves Deprez kijkt naar de (250 BEF) belicht de band van de schrij auteur met het ironisch levensgevoel van vandaag. ver met zijn geboortestad. Drie wandelstokken worden bijvoorbeeld elk heel De tentoonstelling loopt tot sec aangeduid als ‘de stok waarmee Maeterlinck 23 december 1999 in het vermoedelijk Debussy wou aflossen’ tijdens een Museum Arnold Van der Haegen ruzie over diens operaversie van Maeterlincks Veldstraat 82, 9000 Gent Pefléas et MéÏisande. De meeste aandacht gaat naar tel. (09)2698460 De Blauwe Vogel, een sprookje over twee houthak Open van maandag tot vrijdag kerskinderen op zoek naar de mythische ‘blauwe To—12en14—163ou. vogel’ . In de tuin van het museum hebben negen

Hollywood, kostuumverkleed verleden Spectaculaire kostuums en sieraden, gedragen in grote Hollywoodfilms, zoals Gone with the Wind en Singing in the Ram, van de i8e eenw tot WO T. Tot i maart 2000 in het Haags Gemeentemuseum Stadhouderslaan 41, Den Haag tel. cc 3’ (70) 3381111

Brussel 2000, Herman Ieirlinckprijs de officiële gids “Theaterfotografie Iheaterfoto 1999 De Culturele Gids van Brussel van de kan grosso modo Stichting voor de Kunsten gaat dit jaar integraal over Brussel Europese cul tuurstad 2000. De gids geeft een overzicht van zowat alle culturele manifesta ties die in Brussel worden georgani seerd vanafnovember tot eind 2000. Naast de algemene filosofie en de grote krachtlijnen van het project Bruxefles/Brussel 2000 en de gevolgen voor het cultureel erfgoed krijgt u een handleiding bij de culturele plaatsen, een chronologisch overzicht van de belangrijkste evenementen en een aantal nuttige adressen, waaronder niet onbelangrijk voor wie al deze culturele kost wil verteren een uitgelezen selec tie restaurants en cafés. —

‘

—

prijs

De Officiële Gids . 2000 in Brussel Europese cultuurstad van hetjaar 2000 350 p., uitgegeven door Best OfPublishing & Stichting voor Kunsten 890 BEF (€ 22,06) GeactuaÏiseerde informatie vindt u op de internet-site van de Stichting voor de Kunsten: www.agenda.lie

vanuit twee verschillende, evenwaar dige uitgangspunten benaderd worden. Vooreerst is er het functionele rapporte ren van een voorstelling, het vakkundig documenteren van wat geweest is: foto’s die de essentie van een voorstelling bundelen in een krachtig en juist beeld, als blijvende herinnering aan het vluch tige theaterstuk. Een aantal van deze fotografen slagen er bovendien in om aan deze documentaire functie een persoonlijke ‘touch’ toe te voegen. Dat levert foto’s op die subtiel de gevoeligheid van de fotograaf weerspiegelen. De boeiendste van deze foto’s werden dan ook geselecteerd voor de tentoonstelling. Een nieuwe tendens in de theaterfotografie mani festeert zich in het werk van fotografen die niet het zuivere ‘rapporteren’ tot doel hebben. Hun foto’s zijn associatief, voornamelijk sfeerscheppend, en accentueren een emotie, een gedachte ofde visie van de theatermaker op dat moment. De inbreng van de fotograafis groter. Er is een intense wisselwerking tussen fotograaf en regisseur/gezelschap. De jury bepaalde vrij snel en unaniem dat één fotograaf deze invalshoek schitterend invult: Maarten Vanden Abeele. Op een indringende en verrassende manier biedt deze fotograafeen nieu we kijk op wat theaterfotografie kan zijn. Hij slaagt erin foto’s te maken die beklijven en die een grote betrokkenheid bij het gezelschap verraden. Het resultaat zijn beelden die je niet onberoerd laten: kwetsbaar, rauw, ontroerend, verhelderend. uit

brochure VTI Herman Teirlinckprijs. Theaterfoto ‘999 —

De tentoonstelling met het werk van ;o genomineerdefotografen loopt nog in deze centra: cc Hasselt Kunstlaan 5, 3500 Hasselt van ; tot 27februari 2000

cc De Werft

Geel van tOt2S maart ooo Het Paleis Meistraat 2, 2000 Antwerpen van 7 april tot 2 mei 2000 De Kortrijkse Schouwburg Schouwburgplein 14, 8oo Kortrijk van 9 tot 28 mei 2000

Werft 32, 2440

Waar eet Freek in Sneek? Er is een nieuwe editie verschenen van Waar eet Freek in Sneek?, een theater- en restaurantgids voor Nederland en België, waarin meer dan 125 theaters en bijna 400 restaurants staan vermeld. Het boek bevat veel praktische informatie over de schouwburgen in de verschillende ste den, zoals een plattegrond en telefoonnummers om kaarten te bestellen. Het betreft een volledig herziene versie, onder redactie van Shirley Constapel, Remco Dolstra en Sandy de Roos, met een voorwoord van Preek de Jonge. ISBN 90

pn:js

f27,50

6403

5202

—*,

•1

De nieuwe media en muIediaIe toe%assingen zijn de hype voor-

Rotjoch(1997-98-’99) een coproductie van het KunstenFESTiVALdesArts, Holland Festival en echurPoducties

bij. Het toverwoord interactiviteit kreeg plots een plaats in de koelkast, tussen de microwave-pizza en de gemodificeerde sojaburger. We hebben nog steeds niet gecopuleerd met spelletjesheldin Lara Croft ofvirtueel model Tookay, en dat zal nog wel even durenV

Niettemin bogen enkele youngsters onder leiding van Jan De Pauw zich tijdens het voorbije Theaterfestival over de werkelijke state-of-

the-art van de nieuwe media. In een workshop maakten ze actief kennis met het digitale presentatieprogartmia9ireor. uteucTwflTCnmerman

‘Thefuture is now’, maar is ze voor theatermakers ook morgen nog zo

‘bright’?

‘tc 1 .-

ultimedia zijn in het theater niet zo nieuw. Al sinds de jaren ‘20 zijn film en andersoortige projecties een steeds weerkerend gegeven in diverse theaterproduc ties. Men wou de direcffieid van de theatrale ruimte en tijd doorbreken, ofdus net dat omzeilen waarin het theater zich onderscheidt van andere kunsten. De grote doorbraak kwam er ongetwijfeld met de video rond de jaren ‘70. Vanaftoen was iedereen in staat beeld en verhaal te manipuleren zoals hij ofzij dat wenste, zonder grote technische ballast of onoverkomelijke kosten.

Hoppia, Wit leben! Ernst Toller 1927 Berlijn, Theater am Nollendorfplatz regie: Erwin Piscator decors: Traugott Müllec projecties: John Heartfield .

Sturmflut Altoos Paguet 1926 Berlijn, Volksbühne regie: Erwin Piscator decors: Edward Suhr Een combinatie van theater

Vlakke communicatie

De soft- en hardware die nu op de markt is, doet de video qua gebruiksgemak en als manipulatiewerktuig natuurlijk imploderen tot peanuts. Video lijkt wel een prehistorische automaat in vergelijking met de tools die fabrikanten als Macromedia, Adobe en Avid aanbieden. Gecombineerd met spraaktechnologie, verwezenlijkingen uit de domotica en elektronische beveiliging kan men gerust stellen dat onge veer alles wat je wilt ofverlangt vandaag mogelijk is. Dat is alles, met de beperking van het vlakke scherm. Voor het theater zelfis er sinds de eerste exploten van illuste re Duitse en Russische regisseurs uit het interbellum in de grond niet zo veel veranderd. De vraag blijft als we het over beelden hebben hoe je dat vlakke scherm functioneel in het theaterbeeld kan inpassen. Daar houdt het op. Je kunt anno 2000 op dat scherm wel laten zien wat je wil en wanneer je het wil, maar de essentie blijft gelijk.

—

What passed through one art and is stiÏÏ markcd by it, can no longcr enter another Robert Bresson

Buiten het theater heeft de revolutie wel plaatsgevonden: er zijn nieuwe media ontstaan die ftmctioneren volgens een totaal eigen dynamiek en code. Na verloop van tijd lijken ze de belofte van volledige communicatie wel te kunnen inlossen. Want waaraan je uiteindelijk werkt als theatermaker (of kunstenaar tout court) is communicatie. Het alfa en het omega van elke uitdrukking: mijn communicatieve machinerie.

mer £fstand en met snotterende neus. Als ik een kwartier surfop het internet is dat (voor mijn lichaam) anders dan een uur theater kijken. Wil ik dus bij wijze van spreken mijn Playstation inte greren in een theatenroorstelling, dan is er een confrontatie tussen beide gewaarwordingen van het lichaam. Een confrontatie die naar alle waarschijnlijkheid niet te overbruggen valt. Die confrontatie kan wel op verrassende en sti mulerende manieren getoond en aange De lichamelijke belevïng gaan worden, maar al bij al wordt ze De eerste grote vraag is natuurlijk of het niet overbrugd. allemaal wel zo nodig moet. Ofje Theater is als wandelen theater niet gewoon theater mag laten zijn in al zijn anachronisme, in al zijn De tweede grote vraag is ofhet wel zin lichamelijkheid, in al zijn unilateraliteit heeft. Theater vertelt ons natuurlijk wat en je de andere media niet gewoon alleen theater ons kan vertellen, daaraan kan aanwenden in die gebieden waar ze ontleent het zijn uniciteit. Theater kan niet vertellen wat mijn Playstation me zegt, noch wat de dj’s op een of ander obscuur rave-fest overbrengen, noch wat de nieuwste film van de gebroeders Wachowski (van o.a. The Matrix) ons bijbrengt. Of: als je de communicatie —

—

say something is dead, ‘t to say it’s not around.

Joseph Kosuth

zo geschikt voor zijn. Theater op televi sie bijvoorbeeld is noch goed theater, noch goede televisie. Om enigszins kwaliteit te garanderen, moet er bewerkt worden naar het medium toe, zodat het product bv. goede tv is, maar geen theater meer. Daarom is het zeer moeilijk met de nieuwe media verder te gaan dan het louter decoratieve, om die diverse ele menten vanuit henzelf volwaardige actors te laten zijn. De nieuwe media kunnen helpen om mooie theaterbeel den te maken, maar de belofte die ze als zelfstandig medium inhouden, lijken ze te verliezen bij gebruik on thefloor. Daarbij speelt nog een ander element een rol. In navolging van Deleuze en Guattari het is tegenwoordig zon mode om deze twee Franse filosofen te vernoemen, dat het bijna pijn doet werd de fysiologie geïntroduceerd in het denken over kunst en media. Een lichaam, het lichaam van de toeschou wer, reageert anders op een confronta tie met een schilderij, een bezoekje aan de cinema ofhet meemaken van een theatervoorstelling. Het zijn andere prikkels, die op verschillende manieren worden verwerkt. Vandaar dat een schilderij op een foto of een film nooit zo ‘mooi’ kan zijn (althans dezelfde sensatie kan oproepen) als wanneer je er voor staat, op 30 centi —

—

Rotjoch werkten. Het is de meest gebruikte tool voor het aanmaken van multimediapresentafies op cd-rom. De structuur van het programma is verge lijkbaar met andere mediamontagepro gramma’s als Composer en Premiere (en is er ook compatibel mee) Dat betekent dat je werkt met een tijdslijn waarop je alle elementen naar believen kunt plaatsen en activeren. Tekst, beeld, geluid, .

tum

die uiteindelijk tot stand komt, verge lijkt met de verplaatsing tussen punt A en punt B, dan kun je die afstand wan delen, fietsen, treinen, vliegen, enzo voort. Je raakt uiteindelijk altijd in punt B, maar de gewaarwording, de sensaties en prikkels zijn heel anders. Je zegt met andere woorden dus wel hetzelfde, maar communiceert het op totaal verschillende manieren. (1 hope 1 didn’t lose you on that one). De consequentie van dat beeld is echter dat de ene prikkel beter bij een bepaalde tijd en omstandigheid past dan een ander. Vrijwel niemand wandelt van de kust naar Brussel, de uitzondering daar gelaten neemt men de trein of auto. Waarom? Omdat de auto beschikbaar is, efficiënter is, en zelfs deel uitmaakt van onze cultuur. Hetzelfde met theater versus televisie, film, websites, enzo voort. Om de analogie compleet te maken, moet je theater wel vergelijken met het wandelen en niet met de auto. Het is dus een curiositeit wanneer het wordt gebezigd. Director 6.0 Concreet gezien werd de workshop op het Theaterfestival opgehangen aan een kennismaking met het digitale presen tatieprogramma Director (versie Cc, Macromedia) Director is onder meer de software waarmee de makers van .

ids

Opera (werktitel) Het Kaaitheater brengt binnenkort nieuw werk van de New Yorkse Bi,iildets Association. Deze groep is voor het derde opeenvolgende seizoen te gast. Hun nieuwe project Opera (werktitel) is gebaseerd op het verhaal en de structuur van een bekende opera. Het verhaal wordt verteld maar ook gedeconstrueerd in de typische Builders-mix van live performance en technologische hoogstandjes. Opera speelt in op de explosie van mediakunst die momenteel aan de orde is in technomuziek en video, en waarin fragmenten en samples worden gebruikt uit vele culturele bronnen. Opera onderzoekt de structuur van een van de grote klassieke opera’s en hanteert daarbij de taal van de hedendaagse dj- en vj-cultuur. Welke opera zal worden gebruikt, ligt nog niet helemaal vast, maar gedacht wordt aan zowel Brecht/WeilIs Mahogony als Benjamin Brittens The Tutt’i Oflhe Screw. Vele opera’s, vooral de negentiende-eeuwse, zijn te beschouwen als toenmalige ‘multimediaspektakels’ waarin muziek, theaterdesign, tekst en beweging samenkomen in een episch gebeuren dat het publiek in vervoering wil brengen. De hedendaagse techno muziek en -scène refiecteert dezelfde impulsen.

en 4 maart 2000, Lunatheater, Brussel

1,2,3

20.30

uur

>Series: .ess is more.

1f you think big is beautiful, we would like to convince you otherwise. The d&b C-Series, for example the C6 and C7-IOP systems, offers extremely compact, economical and proven sound reinforcement solutions for small to medium-sized applications. They show their surprising strengths in a variety of roles: in applicatĂŻons where speech and music playback do not necessitate addition al subwoofers, as centre clusters, delays or infills. In fact in any situation where full sound and well defined dispersion over an

xtended frequency range is required. And ,ith the addition of the C7-SUB, both systems Iso represent a powerful and efficient PA ystem with ample headroom. We wiN be appy to demonstrate with the d&b C-Series iat Iess really is more.

AMPTL tage & studio teck#o/oi

Hetstraat 25 3500 Hasselt

TeL+32-1 1-28 14 58 Fax+32-77-28 1459

wwwamptec.be BELGIUM

e-mall: sates@ampiec.be

video en animatie worden allemaal geïntegreerd bediend door één en hetzelfde programma, waardoor de mogelijkheden bijna oneindig worden. Director is zeer gebruiksvriendelijk. Na een week hadden de meeste deelnemers aan de workshop de structuur al doorgrond, en dan komt het er enkel nog op aan te weten welke touwtjes je op het juiste moment moet aantrekken. Met andere woorden: spelen, foefelen, trial and error. De enige drempel die voor sommigen misschien wat te hoog ligt, is het noodzakelijk gebruik van de progra meertaal Lingo. Lingo is echter relatief eenvoudig eenmaal de eerste twee stap. pen zijn gezet, en de hulpfunctie is in dit verband zeer uitgebreid. Het komt erop neer dat je vrijwel alles wat je kunt bedenken op het scherm getoverd krijgt. Als je verschillende media wilt gebrui ken in een theatervoorstelling, dan lijkt Director de aangewezen keuze. (Zelfs de terminologie van het programma komt overeen: cast, stage, score, ed.). Niettegenstaande de essentiële opmerkingen van de eerste paragrafen een absolute aanrader dus. Zeker in combinatie met spraakherkenning lijkt interactiviteit tussen acteurs en de theatrale machinerie maar net om de hoek te liggen, en zijn wilde fantasieën niet langer te bedwingen. Toch wordt al vlug duidelijk dat Director nog maar aan het begin staat van een gigantische evolutie, een evolutie waarvan het programma zelfal zwanger lijkt te zijn. Eens de interface van het vlakke scherm degelijk kan worden doorbro ken, lijken zeer spectaculaire resultaten —

—

niet vraf. Let wel, door de kracht van het werktuig ligt het gevaar voor gadgetisme en vormelijke effectjagerij dichtbij. (Onder welke categorie valt bijvoorbeeld Biped, de laatste productie van de nu al tachtigjarige Merce Cunningham, die haar Euro pese première beleefde op het International Tanzfest in Berlijn? Het gebruik van Motion Capture Technology en Character Studio R2 toont effectiefhet doorbreken van het vlakke scherm en levert ontzagwekkende beelden op, maar blijft in essentie even problematisch als fascinerend).

Tom Timmerman studeerde in 1999 af aan het departement GGS Theaterweten schappen van de UIA. Dit seizoen is hij medewerker van om. Het Toneelhuis ( Antwerpen) en MaÏpertuis (Tielt). Hij leverde verschillende bijdragen over de podiumkunsten in diverse media.

Kruisbestuiving De vragen naar zin en noodzaak om deze presentaties in het ‘theater’ te inte greren, blijven even prangend en onaf wendbaar als evident. Tegelijk met de zware behoefte om de traditionele gren zen op te heffen het is toch ook maar een kwestie van tijd vooraleer televisie, video, pc, internet en gameconsoles in één package worden aangeboden? voel ik evenzeer de behoefte aan voldoende sterke resultaten. Verder dan de Wooster Group en Buiïders Association is bijna nog niet geraakt, en die bevinden zich technologisch dan nog in een lang vervlogen oertijdperk. Vooralsnog overstijgt de ruis de melodie (al is dat misschien een kenmerk van gelijk welk geheel van creatieve uitingen: veel sop, weinig kool). —

—

Eerst en vooral is benjispringen geen parachutespringen ofomgekeerd, waarom zou alles dan wel plots theater moeten zijn (oftheater een heleboel andere dingen,for that matter)? Daarnaast denk ik ook dat de nieuwe media hun voordeel kunnen halen bij een slwp-around in de mechanismen van het theater (en film, en televisie) om in communicatie te treden met mensen, ze te binden, te raken en te entertai nen. Ondertussen kunnen theaterma kers wel nagaan waar hun anachronis me ligt, waar net die aantrekkingskracht ligt van de nieuwe media, om die dan te bewerken en te vertalen naar het eigen medium. Bon, problemen zijn eenvoudig, ant woorden zijn dat niet. Ik ga gewoon lekker naar de volgende drum’n bass rave.

Jan De Pauw is docent aan het RITS, voormalig medewerker van het mulfimedia programma Xplo (Kanaal2) en het Cybertheater, maar vooral passioneel wan neer het op jongerencultuur en media aankomt. Samen met Mathilde Geens vormt hij JaM Productions, dat onder meer de cd-rom voor het Gentse theaterhuis Victoria maakte.

Enkele URL’s www.zuper.com Zuper was met zijn partnerin crime Entropy8 te gast op de workshop met zijn prachtige webomgevingen. Top op het gebied van www-art. www.audiorom.com award-winning cd-romcollectief, gasten op de workshop, top qua noncommercieel cd-romontwerp. www.toneelsch u u r.nI productiehuis van Rotjoch, voorsteling in regie van Guy Cassiers, die te gast was op de workshop. www.victoria.be J an De Pauw is co-auteurvan de leuke cd-rom over tien jaar Victotia www.theaterfestival.be alle info over het voorbije theaterfestival kaaitheater.vgc.be gastheer/-vrouw van het theaterfesti val en organisatorvan de workshop

( op deze website zijn nog veel meer links en info te vinden i.v.m. de work shop). www.macromedia.com moederbedrijfvan Director Go, heeft ook Shockwcwe en Flash in het aanbod. De nieuwste versie (Director 7.0.2) werd reeds gelanceerd. Alle info daar te vinden ofte vragen. www.illusion2k.com Webbie Tookay is het eerste virtuele model van Elite, het grootste en belangrijkste modellenbureau ter wereld www. tombraider.com huis van Lara Croft, super c-babe en cultureel ambassadrice van GrootBrittannië. www.newmediacentre.com forum en pioniers van het ICA ( London) voor kunstenaars die met nieuwe media werken.

/:1;zvP1

YOUR PARTNER IN PRO AUDIO Ilijvenriestraat 1 35t)O Hasselt Tel t)11/23.23.55. Fax t)1 1/23.21.72. F—inaiÏ sales(° enul.1)e XVebSitC htt1s://www.enil.be .

—

DOCUMENTATIE AANVRAAG ETAALBARE EDITING VOOR PC&MAC: HanÏ— cii software van Bias, Lucid, Sek’d...

••••

••

T7 I\ABELS EN Ct)NNECTt)REN MuhikaÏeliyteiiicn 01) Neutrik, Switcïicraft...

N C)

iYlaat,

Fastliiie. Ho)sa,

RAAI)LOZE RTT Gt)EI)GEKEURI) : Saiiison

F LIGIITC MW S cD

I{ainbow, Unicase, . Ëlelicase.

0 LI)

. .

(1)

MARKEER A.U.B.

J::: i

AUDIo

PRo D0t t) 0 0 t) 00 0 t) 00 00 00 0 t) 0 t) t) t) 00 00 00 t) 0 00 00 0 t) 0 0 0 t) 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 t) 0 00 00 00 00 00 0 t) 0 t)

X I) Prtjs

AEE t Ïiiniters t.EDIt) lECIIIC k t nico, mt.uers. headphones BI 0) t audio edtttng softuarejor 1LIC BOt ER t usdiistrtstt •sott,ul equspinent. 1001 kI)AC t asttomated lire ntixtng consoles CED kR t audto restoration CHESI,E’Y t CD—ptaseis. ttsrntabÏes (Dii) cI{osit N t ainpÏifieis, mies 0 kS t speaker s)stems DR kit tOER t Eo & d)imanmmcs, + timbes ELECTR0- OJGE t speakers. amplUïers. mes fOCk SRIFE tpré-amps. EQi. comnptmimm. FOSTE\ t D IT ree., mnmmÏtttmaeks. speakers. immies GEF\ t 110 recorders II bRTKE t speakers & amnpt)ersJor bass gtmitars HEI.IC kSE t light teetghtfimghtectses HIIH t speaters HHB t portabte DAT recorders. CD-!? recorder I.A bi.. BIO t sigimal processtug LLCID t audio hardware/ir 114C tI kCKIE t ammatogite T digital mimers, amups, speakers MC LARREN t speaker systemims MC TIQLE t speaker s)stems METRt) AUDIO t mittercomn systeimis M0TI0NXI ORKS t remote eommtroÏlers, snehroimisers _

NE\0

t speemker systemims

PV0AS0IC t DIT recorders PI0EER t DIT recorders PHL t speakers PHOMC t eqimipmnentjir Dis 0 kI)B0’l\ tJlightcases S kBINE tfeedbackcomttrolÏeis, detoyb, EQi S tMSO\ bk BIO t mtxers. OlltJ)5, mies, EQi S kMSOf WIREJ.ESS t tetreÏess mie systems SEk’D t soft- and )tardmrareJir PC SOL NDTR kCS t anaÏogae & digital nmmtmers SPENDOR t studio moitttors 1k. BE-TECH t ttmbe geamt smgnaÏ )sroeessing LNICASE tjÏightcases \ EG k t mriretess intercoimt systeimis

Lfl

c-)

ACCESSORIES

0 ‘0

_0 0e,)

c =

.?: 2 cOu

SYSTEMEN OP MAAT: DAS, Electro-Voice, Mc-Laiien. Mc-

0 t) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

;

0 0 0 0 0 0 0 t) t) 0 0 0 0 0 0

UiDIO ACCESSORIES t putehj)anels. we. EML : acottsttc tretitment. nczterta0foi fC. tape fASTLINE t eab1e, coanectors FLITEWARE t nateriotsfisrjÏsg)itcoses 0 RTING t ntnltï-connectors HHB t recording media, tapes, CD-R F1))S t t cabÏes, adoptors, nee. Kit) t cable drums K&M t itic stands. speoker stands LIETLITE t gooseneck Ïig)sts, are. NELTRIT. t connectors. adesjtors 0\IMMt)LT t moustttlzg s)stenssjdr speakers PE’\ t nsateriaÏsforflightcetses SOC kPE\ t snuÏtt-coitnectors SWITCIICR tFT t connectors

1 “1T kR k t light & special effeets E.LiL PRO AUDIO CXfALOGUE (NL5LF)uI

of fax Raf Leiisseiis

meer inforniatie,

1 tiemo of t)OT een

ijl)lijvenil 1)eZoek

1. t)91 236.37.18 Lx. 09/ 236.37.19 II : t)75/ 66.98.49

M IXERS VOOR IEDERS BUDGET

•

Cadac, Mackie, Samson, SountÏtracs.

. . .

(DR!JF

TEL

STRAAT ‘\6E,\ENTE

FAX

NR POSTCODE

GëLïjke voordelen voor Duitse, ngeIse, NeUerfancs en Belgiscne theatertechnict

Verslag uit Zaandam kwam het dat ik de avond voor dien lii Amsterdam aan tafel zat met Howard Bfrd. de exctve directorvan de Asociatio ofBritisïi Theatre Iedrnicians KarIJ-feinz WoIImann stcttcrtreteii4cr Vorsitzender van de Deutsche Theatertecbische GeseUschaft. Paul van Oort voorzilier van de V?Ten enkele Nederlandse bestuursleden.

op 31 augustus 1999 vond in het

Voordelen voor BASTI-leden Uiteraard ging het gesprek over samen-

Zaantheater in Zaandam de

werkingsmogelijkheden tussen de verenïgingen. Al snel werd besloten de mogelijkheid te onderzoeken om aan alle leden dezelfde voordelen te geven. Ditwil zeggen datje metje RASTT ledenkaart in onze buurlanden dezelfde voordelen krijgt als de nationale leden. Devolgende keer dat de VPT hijvoor beeld een lezing organiseert. mag je metje BASTT-lidkaart binnen aan hetzelfde verminderd tariefals deVPT leden. Aangezien de Duitse DTHG al een dergelijke afspraak heeft met Zwitserland en Oostenrijk. is je BASTT lidmaatschap voortaan ook geldig in Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk. Engeland en Nederland voor alle activi teiten die de verenigingen organiseren.

ledenvergadering plaats van de

Vereniging voor PodiumTechnologie. Het bestuur van de VPT wou

zijn teden graag laten

kennismaken met de werking van zusterverenigingen uit de buurlanden, en had een bestuurslid uit Duitsland, Engeland en België uitgenodigd voor een korte lezing.

De volgende dagvond de jaarlijkse ledenvergadering plaats in het nieuwge bouwde Zaantheater in Zaandam. De voormiddagverliep klassiekvolgens de statuten: goedkeuring van het verslag van de vorige vergadering. goedkeuring van het financieel jaarverslag. verslagen

van de verschillende werkgroepen en commissies (en daarzijn erin Nederland véél van) en aftreden en verkiezen van bestuursleden

Nederlandse betanqsteflinq Na de lunch was het tijd voor de voorstelling van de zustervereiiigingen. Gelukkig mochten zowel Howard KarlHeinz als ïkzelfdit in onze moedertaal doen. Het was opvallend te vernemen hoe men met verschillende benaderin gen en filosoffeën hetzelfde doel tracht te bereiken. Rij Nederlandseleden was de interesse voor de werking van de BASTT bijzonder groot, en vooral ons onvolprezen tijdschrift ProScenium werd door de Nederlandse abonnees de hemel in geprezen. Hierna mochten de architect en de begeleïdendetheatertechnicus van het Zaanffieater ons rondleiden in hun creatie. Het theater bestaat uit een grote zaal met 900 stoelen een speelvlak van r6xi4 meter, een beweegbare orkestbak voor 6o musici en a zaaibruggen. Het opvallendste is de computergestuurde trekkenwand. De plaatselijke center man was er enthousiast over. maar naar mijn meningwas het geheel redelijk lawaaierig. De kleine zaal heeft oo stoelen op een uitschuifbare tribune, een speelvlak van iox8 meter, een bruggensysteem met een vrije hoogte van 7 meter en 12 elektrische trekken.

[ auteuri v 0 Kersaekers]

JERINNERINGEN

VAN

HET EINDE VAN DE JAREN â&#x20AC;&#x2DC;70

had de Koninklijke Vlaamse Opera van Antwerpen een uitstekende productie van The Rape of Lucretia van Benjamin Britten op het programma staan. Na voorstellingen tijdens de Musikfestspiele in Dresden en in het historische Praagse Tyltheatcr, waar we optraden in het kader van de Praagse Lente, werden we uitgenodigd om deel te nemen aan het Cervantino festival in Mexico. We zouden twee voorstellingen geven in Guanajuato en twee in Guadelajara. Het eigenlijke festival vond plaats in Guanajuato, een stad gelegen in de Sierra Madre in CentraalMexico.

EEN

THEATERTECHNICU!

Verandering van decor The Rape ofLucretia vertelt het verhaal van de verkrachting van de kuise en trouwe Lucretia door de Etruskische prins Tarquinius. Deze daad wordt uitgelokt door de Romeinse generaal Junius, die Tarquinius uitdaagt om de enige trouw gebleven echtgenote in Rome te verleiden. Tarquinius loopt in de val en Junius grijpt zijn misdaad aan om het Romeinse volk tot een opstand te bewegen, het Etruskische juk af te schudden en de Romeinse Republiek uit te roepen, uiteraard onder zijn bewind. Britten behandelt dit gegeven zeer koel en sober, de orkestbezetting bestaat uit

slechts 13 solo-instrumenten. Regie en scenografie werden met dezelfde soberheid aangepakt. Het eerste tafereel speelt in het tentenkamp van het Etruskisch-Romeinse leger, waar de drie generaals de toestand bespreken; het tweede tafereel ten huize van Lucretia. De tussenmuziek, waarin de twee vertellers de rit van Tarquinius beschrijven, duurt slechts 2 min. 15 sec. Wij kozen hiervoor een changement in de kap. De tent van het eerste tafereel plooide samen en werd opgetrokken, de volumezuilen met architraven werden neergelaten. In het eigen huis en in de vreemde theaters stelde dit geen probleem: het

changement was zonder moeilijkheden uit te voeren met tegengewichtstrekken. Een bezoek van de KVO- directie aan het Teatro Juarez in Guanajuato en de foto’s die zij daarvan meebrachten maakten ons echter duidelijk dat we een andere oplossing moesten zoeken. De kap van het in 1873 gebouwde theater was nog uitgerust met houten sparren en touwen. Daarom besloten we om voor de Mexicoreis een speciaal tweedimensionaal decor te bouwen met vlakke zuilen en architraven.

aangekomen, leverde het volgende hallucinante antwoord op: “Ja, vanuit mijn raam zie ik die container op de kade staan!” Nu restte ons nog de vraag hoe we hem tijdig ter plaatse zouden krijgen. Volgens de heer Gonzalez was de uitvoering van het oorspronkelijke plan uitgesloten: we zouden wel weten wan neer de container per spoor uit Galveston vertrok, maar niet wanneer hij in Queretaro zou aankomen. Er werd ten slotte besloten om een Amerikaanse truck te gebruiken en het Transportperikelen vervoer rechtstreeks langs de weg te Na de oplossing van dit probleem stelde laten gebeuren. zich een tweede vraag: op welke manier Voor mijn verplaatsing van Mexico City krijgen wij decor, attributen, kostuums naar Guanajuato kon ik gelukkig een lift en instrumenten tijdig in Centraalkrijgen van een van de festivalmedewer Mexico? In samenwerking met een kers. In de nacht van vrijdag op zaterdag Antwerps expeditiebedrijfkwam het verhuisde immers het secretariaat volgende scenario uit de bus: een conomdat ‘5 zondags de plechtige opening tainer met alle materiaal erin zou eerst zou plaats vinden. De afspraak was dat per schip getransporteerd worden van hij me om middernacht aan het hotel zou oppikken. De muur van de lobby de Lykes Line naar Galveston-Texas. Van daaruit moest het verder per spoor van het hotel was versierd met een

gram op mij te wachten met als tekst: “De voorstellingen in Guadelajara zijn verplaatst naar San Luis Potosi in het Teatro de la Paz. Breng een technisch bezoek en doe het nodige. De zaterdag brachten we door met een bezoek aan het festivalsecretariaat, waar men in verband met het transport van de container alleen kon meedelen dat de vrachtwa gen uit Galveston vertrokken was. We spraken afom ‘s anderendaags een bezoek te brengen aan het theater in San Luis Potosi. Wat hier in enkele lij nen neergeschreven staat, nam in wer kelijkheid uren en uren in beslag. De volgende dag stond er inderdaad een Chevrolet 4X4 voor de deur met een chauffeur die duidelijk van Indiaanse a&omst was. Helaas was zijn kennis van het Engels recht evenredig met mijn kennis van het Spaans, zodat de conversatie zeer beperkt was. Tot mijn verbazing maakte hij voor het vertrek een kruisteken en sprak enkele schietgebeden uit. De zin daarvan werd mij spoedig duidelijk. De rit naar San Luis

von t uu t

naar Queretaro over een afstand van 1500 km. Daar zou de container worden overgeladen op een vrachtwagen om zo Guanajuato te bereiken, een traject van nog eens 120 km. De voorstellingen waren gepland voor dinsdag 29 enwoensdag 30 april. Omdat er dagelijks voorstellingen waren, konden we pas vanafdinsdagochtend bouwen. Om alles in goede banen te leiden, stuurde de KVO-directie mij de week voordien naar Mexico-City, waar ik contact opnam met het secretariaat van het Cervantino festival. Daar kon men echter niets vertellen over ons transport, zodat ik mij in verbinding stelde met de Mexicaanse agenten van de Lykes Line. Ene Mr. Gonzalez verwelkomde mij met de groet: “Ik ben blij dat ik u zie, want wij weten niet wat er met uw container moet gebeuren! Toen ik hem de papieren van het expeditiebedrijftoonde, begon hij in mijn bijzijn te telefoneren. Achtereenvolgens ging hij het hele traject in omgekeerde volgorde af: Guanajuato, Q ueretaro, Laredo aan de AmerikaansMexicaanse grens en ten slotte Houston waar het hoofdhuis van de Lykes Line gevestigd is. Daar kon men ons uiteindelijk meedelen dat het schip in elk geval was gelost in Galveston. Een laatste telefoongesprek met de Lykes Line in Galveston met de vraag ofcontainer ‘nummer zoveel’ was

“

[auteurocéoaJ

muurschildering van Diego Rivera. Ik heb ruim de tijd gehad om dit werk te bewonderen, want de klok wees drie uur aan toen ik werd afgehaald om de 350 km naar Guanajuato afte leggen.

Potosi, over een afstand van i6o km, liep door de Sierra Madre langs enkele bergpassen. Van vangrails was nergens sprake en de afgronden leken akelig diep. Op onze tocht passeerden we slechts Tocht door de bergen twee dorpen. Voor het eerst maakte ik Om uur kwamen we aan in de hacien kennis met verkeersvertragers. In da waar we logeerden. Daar lag een tele- Mexico bestaan die uit drie dwars over

“

:i,MII1ïiI i

iheatertechnek

VERENIGDE

—.

BOCLA

S’

bvba

Fonteïnstraat 1 00

•

B 2300 Turnhout

Tel. 014/43 61 00 Fax 014/47 93 78

1. —

1 II

STATEN

In HOUSTON

—

22O

de weg geplaatste eterniet buizen met een onderlinge afstand van ongeveer 30 cm. Men neemt deze hindernissen het best stapvoets en doet er goed aan dit tempo aan te houden. Kippen, varkentjes en andere huisdieren lopen namelijk los door de dorpsstraten. In het theater werden we rondgeleid door een acteur die wel voortreffelijk Engels sprak. Ook hier was de tech nische infrastructuur zeer rudimentair. Vooral de belichtingsapparatuur liet veel te wensen over. Ik mocht een lijstje maken met al wat ik aan bijkomende spots nodig had en Raul de acteur beloofde mij voor alles te zorgen, zodat we gerustge. steld de terugweg konden aanvangen. Onderweg ontmoetten we enkele Indianen op ezeltjes, hoewel er heinde en ver niets anders te zien was dan ber gen, begroeid met schaarse agaven. Waar die mensen vandaan kwamen en waar ze heen gingen was mij een raadsel.

GUANAJUATO

—

• 5 modellen met werkhoogte vanaf 7.80 tot 1 660 m.

• Alle toestellen CE gekeurd • Het meest verkochte merk in België • Vele referenties, culturele centra, toneelzalen, openbare besturen, enz. • Gratis en vrijblijvende demonstratie op aanvraag

UpRight

QURTARO

MEXICO CITY op maandag, één dag voor de voorstelling, kwam het gezelschap van de KVO met de technici ter plaatse. Men deelde ons mee dat de container dinsdagochtend vroeg gelost zou worden. De straten van Guanajuato, een stad in koloniale stijl, zijn zeer schilderachtig, maar ook zeer smal. Daarom is zwaar verkeer vanaf 6 uur ‘s morgens in het stadscentrum verboden. Het lossen moest dus daarvoor gebeuren. Op onze vraag waar de container nu was, kon men echter niet antwoorden. In elk geval zou onze technische ploeg om 4 uur ‘5 ochtends worden afgehaald. En inderdaad, om 4 uur, in het holst van de nacht, stond een van de festivaldirec teurs ons op te wachten, helaas om ons mee te delen dat de truck niet voor 8 uur zou aankomen. Dit had tot gevolg dat we aan de rand van de stad moesten overladen op kleinere vrachtwagens die wel nog het stadscentrum binnen mochten. Ondanks al deze moeilijkheden slaagden we er toch in de voorstelling om 21 uur te laten beginnen. Transportperikelen bis Op onze vraag wat er nu eigenlijk met In Guanajuato had men op de container gebeurd was, kregen we het secretariaat nog geen het volgende verhaal te horen: ongerust nieuws over onze container. geworden omdat er geen enkel nieuws ‘5 Avonds werd het festival was over het transport, had het festivalplechtig geopend door de comité met de tussenkomst van de voorzitster van het Festivalpresidentsvrouw het leger ingescha comité: mevrouw Carmen keld en met militaire helicopters de Romano de Lopez Portillo, route vanafde grens laten afzoeken. De echtgenote van de president truck werd inderdaad gevonden, inclu van Mexico. De aankomst siefde container en een slapende van mevrouw de president chauffeur. De brave man sliep echter was een voorstelling op zich, niet in zijn wagen, maar onder een metlijfwachten die uit de nog boom in de vrije natuur. rijdende auto’s sprongen en Nieuwe locatie, nieuwe problemen een erehaag van militairen die er door het lange wachten Na twee succesrijke voorstellingen verin de zon niet erg fris meer trokken mensen en materiaal over de voorkwamen. bergen naar San Luis Potosi. Raul —

;

SANLUIS POTOSI

ALVSTON

uiterst links: Guanajuato links: ons hotel in de Sierra Madre rechts: programmaboekje van het festival

verwelkomde ons heel fier en bevestigde dat hij voor al het gevraagde materiaal had gezorgd. Aangekomen in het theater wachtte ons echter een nieuwe verrassing: de gevraagde spots waren er wel, echter zonder kabels of stekkers. Gelukkig bleek dat T mei geen feestdag is in Mexico en dat al de winkels open waren, zodat wij het nodige konden aankopen en diezelfde dag nog alles in orde brengen. Ook zouden er zes plaatselijke arbeids krachten komen helpen bij het lossen van de vrachtwagen ‘s anderendaags om 8 uur ‘s ochtends. De afspraak met de festivalsecretaris indachtig, verwonder de het ons niet dat onze Mexicanen er pas rond io uur doorkwamen. Ondertussen was de vrachtwagen gelost en waren wij al met de montage begonnen.

:::J.

Tot de bezetting van het orkest behoorde ook een vleugelpiano. Bij mijn bezoek aan het theater had ik een vleu gel in een lokaal dichtbij de scène zien staan en gevraagd om die in de orkestbak te plaatsen. Omdat dit nog niet gebeurd was en wij toch al met de mon tage waren begonnen, gaven wij onze Mexicaanse hulpkrachten de opdracht ervoor te zorgen dat de vleugel in de orkestbak zou geraken. Rond 15 uur waren we klaar met de installatie en konden we beginnen met het maken van de lichtstanden. Op dat ogenblik stond de piano aan de rand van de orkestbak en lagen er op de vloer van de bak een aantal matrassen voor het geval dat. In samenspraak met de diri gent werd dan maar besloten om de . .

pianopartij in de coulissen te spe len. Behalve het feit dat we voor de communicatie met de chefelektricien aan de lichtregelaar een beroep moesten doen op een tolk, verliep de voorstelling nor maal. De tweede avond kwam de chef zelf niet opdagen zodat een van onze eigen technici de voorstelling moest draaien.

Het was een week waar veel van onze zenuwen werd gevraagd; desondanks hebben we de Mexicanen leren kennen als schatten van mensen, heel vriende lijk en bereid om alles te doen wat je maar vraagt, maar wél op hun eigen tempo. Geefze maar eens ongelijk!

The Rape of Lucretia (Benjamin Britten) de Knn)nk)))ke Vlaamse Opera van Antwerpen slntbee)d •

iheatectechniek

—J

r-in—

‘

“De ateliers en repetietieruimtes terugha len naar het centrum van Brussel draagt ook bij tot het opnieuw leefbaar maken van de binnenstad, vooral dan van het huizen-

blok tegenover de Munt, waarvan de deer niswekkendetoestand iedereen bekend is.” Bernard Foccroule

i9tl

Et.9. 4

oen halverwege de jaren tachtig de renovatiewerken aan de Muntschouwburg een aanvang namen, beperkte het programma zich tot het historische gebouwencomplex, zeg maar het opvoeringsplateau uit de 19 eeuw. Het bespeelbaar maken van de scĂ¨ne voor hedendaagse opera was hierbij een prioriteit. Het herinrichten en verhogen van de toneeltoren maakte het meteen mogelijk ook een ruime repetitiezaal in het dak te bouwen zodat de toren opnieuw werd geĂŻntegreerd in het geheel.

In architectuurkringen oogstte dit nogal wat kritiek omwille van de wijziging aan het profiel: sommigen vonden dat aan het historische dak niet mocht worden geraakt, anderen opperden dat het nieuwe dak een compromis was, waarbij de decoratieve horizontale blauwe fries onder de kroonlijst diende om de nadelige verhoudingen van de bovenbouw weg te werken.

Versplintering Al bij al bleefhet gebouw te klein om er alle functies in onder te brengen die bij een operabedrijfthuishoren. Door de ligging op een eiland tussen pleinen en straten was van enige uitbreiding buiten de bebouwde zone geen sprake. Nochtans zijn er in het buitenland legio voorbeelden waar, in analoge situaties, de overheid ingrijpt door het aankopen van tegenoverliggende panden inclusief het realiseren van ondergrondse verbin dingen. De directie van de Munt was dus verplicht om op verschillende locaties in de stad bijkomende ruimtes te huren voor ateliers, opslag van decors en kostuums, repetities en administratie. Door deze versplintering ging er veel tijd en ener gie verloren aan organisatie, communi catie, bewaking en permanentie, vervoer van materiaal en van personeel, enz. Vijftien jaar later is het er dan toch van gekomen.

laats ou

0 FaUteutL0h00gt F9 Lenqtedoorsnede Vanderborqhtgebouw 7

Grote repetitiezaal voor opera

Foyer van de grote repetitiezaal voor opera Repetitiezaal voor orkest

3 4 5

Foyer van de repetitiezaal voor orkest Atrium

Ateliers

Terras

Foyer van de kleine repetitiezaal

Kleine repetitiezaal voor opera

Goederenlift

11 72

Zaal voor de opbouw van de decors Magazijn

Los- en laadruimte

ecacchttectuuâ&#x20AC;?5

].-

SPARK 1D

COM

pU IÏLLi

MICRON 4D

ê.

PHOTON

imilil

jUIj IIattts*es#,n

4»H 1 .

JT[crT

1 i

;— ‘,

[

brT- 7

•—

8!)W71J.’ -

NiËGALIGHT nv : Tel O2-512O5.25 Fax O2-512.8Z54 1 3 d Parnassiusgaarde 1 050 Brussel Wij verdeten de volgende merken: COMPULITE, RVE, GE, PHILIPS, LEE, ROSCO, CONCEPT CABLE, SAGITTER, JEM, DTS, MAGLITE, LEATHERMAN, MANFROTTO, M TRUSS, MOBILTECH, VERLINDE, CM LODESTAR, TESA, ADVANCE, NICHIBAN, VELCRO,. enz . .

Een nieuwe locatie

De Munt werd eigenaar van een groot gedeelte (20 000 m2) van het Vander borghtgebouw en ook van een histo risch pand in de Leopoidstraat (nr 23), schuin tegenover de achtergevel van de Munt. De panden situeren zich binnen het gebouwenbiok tussen de Wolven gracht, de Leopoidstraat en de Schildknaapstraat. De Leopoidstraat maakt deel uit van de omgeving van het Muntplein en bevat enkele gebouwen, onder andere dat op nummer 23, die dateren uit de dezelfde periode als de Munt: ze vormen een stedenbouwkundig en architectonisch geheel. Tot aan de hoek van de Schildknaap straat is het een en al verkrotting en leegstand: een gedeelte van de histori sche bebouwing is er afgebroken en zo blijven liggen omwille van de ontbre kende toelatingen. In dit gedeelte, vlak tegenover de Munt, bevond zich de voormalige bioscoop L’Ecuyer, die de Munt begin de jaren tachtig affiuurde als repetitieruimte. Op de andere hoek van de straat, in de Globe, gingen we met zijn allen spaghetti eten na een dansvoorstelling van Béjart ofeen film van Bergman. Het Vanderborghtgebouw vormt de verbinding tussen de Wolvengracht en de Schildknaapstraat en bevat drie delen: een los- en laadzone langs de Wolven gracht, magazijnen en opslagruimte in

het centrale gedeelte en een showroom langsheen de Schildknaapstraat. Alleen de eerste twee delen zijn eigendom geworden van de Munt. Het winkelgedeelte en de showroom zijn door de Stad Brussel aangekocht in functie van Brussel 2000

—

Culturele

Hoofdstad. Het complex dateert van ‘935 (architect Verhaeghen) en herbergde tot in de jaren zeventig een bloeiende handelszaak van interieurinrichting. Het was een zeer gekend huis voor afwerkingsmaterialen en meubilering, waar de Brusselaar voor het eerst in contact kwam met het moderne designmeubel. De gevels van het gebouw zijn opgetrok ken in modernistische stijl: langsheen de Wolvengracht is de verticale trapto ren nog intact, alsook de horizontale raampartijen kenmerkend voor deze periode. Het gebouw telt zes verdiepin gen waarvan de twee bovenste terrasvor mig achteruitspringen op de straatge vel. Het is een skeletbouw in gewapend beton, samengesteld uit zuilen en pla ten. Wanneer de invulwanden eruit gehaald worden, krijg je enorme pla teaus, hier en daar onderbroken door atriums en lichtkokers. Er zijn dus gemakkelijk nieuwe verdelingen in te bouwen en zelfs sommige vloerdelen uit te breken, daar waar een dubbele hoogte nodig is (zoals in het decoratelier). In die zin beantwoordt de stmc

tuur van het gebouw al grotendeels aan het bouwprogramma. Het is een industrieel pand dat ook als dusdanig zijn herbestemming zal krij gen, als we het geheel van ateliers voor de aanmaak van decors en kostuums, opslagplaatsen en montageruimtes mogen beschouwen als een middelgroot industrieel bedrijf. Deze filosofie zal voor de ontwerpers de handleiding vormen hoe ze zullen omgaan met de inplanting en afwerking van de lokalen: zichtbaar metselwerk, epoxyvloeren, geen decoratieve materialen, zichtbare leidingen en kokers. Deze optie biedt meteen de beste garantie om binnen het beschikbare budget te blijven.

ecacchLtectuu”f

Platt.qrond niveau 6 Vand.rborqhtq.bouw Grote repetitiezaal voor opera Repetitiezaal voor orkest

D ,

w (1)

Ii.

Josep Maria Foich, de technische direc teur van de Munt, volgt de evolutie van de werken op de voet: hij gafons uitge breid toelichting. Michel Verliefden leidt het architectenbureau A.2R.C dat belast is met deze opdracht. Hij tekende de aanpassingen aan de Munt in 1985— 86 onder de directie van Mortier en renoveerde eerder al het Schauspiel haus van Frankfurt en het Théâtre de la place des Martyrs in Brussel.

middel van trilbestendige en isolerende materialen. De architecten hebben dus gezocht, en dit is zeer merkwaardig, naar een com binatie tussen de optimale functionele samenhang van de ateliers op het gebied van communicatie en circulatie en een schikking volgens de intensiteit van de voortgebrachte geluiden. De repetitieruimte voor opera en die voor het orkest zijn daarom gelokaliseerd op de bovenste verdieping. Meteen kon zo Geluid als leidraad ook de hoogte ervan aangepast worden Het grote probleem bij het ontwerpen tot respectievelijk 8 en 12 meter. Ze zijn bleek de inpassing van drie repetitieza achteruitgeplaatst ten opzichte van de len, omwille van de geluidsoverlast van gevels, met respect voor het straatpro de ateliers en omwille van de toeganke fiel, zodat het geluid afkomstig van de lijkheid voor het publiek, dat in normale straat meteen een zorg minder is. Tege omstandigheden de werkruimten nooit lijk levert dit daglicht in de repetitiezaal mag doorkruisen. voor het orkest en buitenterrassen ten Om een optimale akoestiek te waarbor behoeve van de medewerkers. gen en een passend antwoord te vinden op de problemen rond de isolatie tussen Onderaan vormen de kostuumateliers de verschillende ruimtes, deed de Munt en de montageruimte voor het decor een beroep op Eckhard Kahle van het een stille zone als buffer van de ateliers New Yorkse akoestisch studiebureau voor houten metaalbewerking die in ARTEC. Dit resulteerde in een dubbele duplex op de derde verdieping liggen. aanpak: eerst en vooral werden er Op de eerste verdieping bevindt zich de bufferzones gecreëerd rond de lawaaie derde kleinere repetitieruimte die als rige ruimtes en bijkomend werden de een doos ingebouwd zit tussen het stilrepetietieruimtes ingebouwd als dozen, lere schildersatelier en de decoropslag. los van de bestaande structuur, door De benedenverdieping ten slotte is vol-

ledig ingenomen door laad-, los- en opslagruimten. De circulatie

Een centraal geplaatste decorlift van ongeveer drie bij twaalfmeter verzekert, samen met twee kleinere liften van elk twee bij drie meter, de aan- en afvoer van goederen en personen op elk niveau. Deze zone voor liften sluit op de benedenverdieping ook aan bij het gebouw aan de Leopoldstraat 23, waar de administratie en de Vrienden van de Munt onderdak krijgen. Op die manier fungeert dit gebouw als toegang en materiële verbindingsweg met de historische schouwburg: je moet alleen nog de straat oversteken. Moeilijker blijft echter het aan- en afbrengen van de decors, omdat alles toch nog in een vrachtwagen moet wor den geladen om er een huizenbiok mee rond te rijden. Een ondergrondse verbinding bleek niet mogelijk omwille van de collectoren en andere leidingen die zich onder de straat bevinden. Efficiëntie en beheer

Volgens de directeur van het decorate her, Raymond Van Haelen, zal de verhuizing in elk geval een grote tijdwinst betekenen door de betere werkomstan

“Overboord met het Opera. Tastbare Emotie is er gekomen naar aanleiding van het driehonderdj a verstandelijke denken. rige bestaan van de Muntschouwburg, Maar besefgoed dat en toont behalve facetten uit haar geschiedenis ook een sfeerbeeld over UJ die hier binnenopera in het algemeen, zowel vanuit het S. S stapt, niets anders zal standpunt van de muziek en de vertol S S king, als van de vormgeving en alles wat ontdekken dan wat uw met het ontstaansproces te maken beminde hart zal zien heeft. De Munt trok hiervoor Laurent Busine en horen. Als u niet E—---_--_ aan, directeur van het Paleis voor bemint, vlucht dan! Schone Kunsten in Charleroi. In zijn lou een dan gaan concept wil hij verder Nu kan het immers ter documentaire weergave. “Opera nog...” speelt zich afin de tijd”, zegt hij, “en een tentoonstelling in de ruimte.” Laurent Busine Daarom wil hij de parallellen tonen met r—i- !IriPml hedendaagse beeldende kunst: onder 1:-meer werk van Fabro, James Lee Byars t en Thierry De Cordier. “Om een tentoonstelling over opera te maken, moet 1 je niet vertalen. Je moet nemen wat de opera construeert en het anders zeggen, in een andere taal.” 1 Volgens Busine kent de beeldende w— ! kunst geen tijdsverloop, in tegenstelling tot de opera, die narratiefis. Het is juist in het zoeken naar de momenten dat opera aan de tijd ontsnapt, wanneer de actie stilvalt en de emotie de overhand neemt, dat er associaties ontstaan met het werk van beeldende kunstenaars. Met een capaciteit van 400 personen is Het samenvoegen van deze momenten van emotie met het ambachtelijke, de deze repetitiezaal ook geschikt voor de opvoering van kameropera’s. Het is dan voorbereiding en de geschiedenis, wil ook verwonderlijk dat ervoor werd geko hij in al zijn complexiteit tonen, met de digheden, meer oppervlakte, adequate bedoeling de toeschouwers op een an zen om geen natuurlijke verlichting verlichting en verwarming, en de dere manier naar opera te laten kijken. gemakmogelijk te maken, hoewel dit beschikking over een echte montagede door gekund had kelijk ruimte. Hierdoor kunnen eventuele problemen onmiddellijk opgelost wor daksituatie. Er werd echter van uitgegaan dat met kunstden en daar kan de kwaliteit van het licht elke denkbare mise-en decor alleen maar baat bij hebben. scène en alle effecten mogeMaar, voegt hij er aan toe, we zullen lijk zijn. Het wordt afwachten vooral een groter gevoel van samenho righeid kweken, wat onmisbaar is voor ofdit op langere termijn zo zal blijven: verduisteren kan de goede werking van een operahuis. immers altijd, zonlicht Dank zij de inspanningen en de visie binnenbrengen niet. kostenplaatje het zal van het bouwteam Men hoopt de operarepetitie van de werken beperkt blijven tot 300 zaal al te kunnen gebruiken miljoen frank, aankoop en intresten niet meegeteld, wat amper i5 000 frank voor de repetities van Wintermüdchen, een opera van per vierkante meter vloeroppervlak Philip Boesmans in regie van betekent. Deze som wordt volledig opgehoest door de Munt: door recuperatie Luc Bondy en met decors van Erich Wonder, die op io van de toekomstige huurkosten blijft januari in première gaat. De het een nuloperatie op lange termijn. verhuis van de ateliers vindt Uitrusting van de zalen later plaats, na de officiële De repetietieruimtes zullen naakt opge inauguratie. leverd worden, zonder theatertechni Tastbare emotie sche uitrusting, bruggen en rooster. De officiële opening is gekop Voorlopig zullen de medewerkers van peld aan een prestigieuze de Munt zich redden met gerecupe tentoonstelling over opera, reerd materiaal en zelf gemonteerde handbediende trekken. De ruimtes zelf die loopt van i6 januari tot houden rekening met de geplande toe- 2 juli 2000 in de lokalen van de ateliers. komstige invulling. De repetietiezaal voor het orkest meet bij 19 meter. Met een hoogte van 12 meter is het mogelijk rondomrond twee boven elkaar geplaatste loopbruggen voor belichting in te bouwen. De grote beglaasde wanden zijn voorzien van regelbare akoestische gordijnen, aanpasbaar aan de behoeften van elke dirigent. Door de geometrie van deze ruimte is het mogelijk dezelfde opstel ling te krijgen als tijdens de voorstellin gen. Toeschouwers nemen plaats op banken, op de grond ofop het omrin gende balkon. De capaciteit bedraagt maximum 300 personen zodat er in de toekomst ook kamerconcerten kunnen plaatsvinden. Terwijl de vorm van deze zaal gegroeid is uit die van het bestaande atrium onderaan, dat ingevuld werd met de montageruimte, waren de ontwerpers voor de grote operarepetitiezaal veel vrijer qua opstelling. De zaal is geconci pieerd als een langwerpige doos van i8 bij 35 meter en 8 hoog en biedt verschillende spelmogelijkheden gaande van frontaal tot lateraal, ofzelfs opdeelbaar in twee kleinere zalen. De ruimte is overwelfd met een plat dak dat rust op een betonnen geraamte. Ook hier is alles voorzien voor het op termijn inbouwen van horizontale werkbruggen. 22

(L2000

—

R1Itr

‘

:_D:J

TheatecacchÏtectuuc T

Roden Staal BV voor ontwerp, fabricage, montage en onderhoud van toneelmachines, zoals: 0 0 0 0 0 0

DECORTREKKEN ELECTRISCH BEDIEND DECORTREKKEN HANDBEDIEND BRANDSCFERMEÏ4 LICHTBRUGGEN MANTEMS BEWEEGBARE PODIA VÂRIABELE AKOESEK

1 “Tijdens het seizoen 7886—7887 werd in de Muntschouwburg eindelijk het nieuwe orgel geïnstalleerd dat men al zo lang eiste. Dit instrument, Belgiës belangrijkste operahuis waardig, kwam uit de ateliers van Schyven en Compagnie; het telt twintig registers en twee klavieren, met gescheiden pedalen.” jacques Isnardon

let toneelorgel tan de eze beschrijving van Jacques Isnardon in zijn boek ‘CLe Théâtre de lii Monnaie depuis sa fondation jus qu’â nos jours” (Ed. Schott Bruxelles, 1890, p. 631) is exact van toepassing op het instrument dat we vandaag horen. Nochtans heb ik er geen archiefstukken over terugge vonden. De Archieven van de Stad Brussel maken wel meiding van het vorige orgeL dat vandaag verdwenen is. Ze ont huilen dat Hippoiyte Loret, orgelbouwer uit Laken, op 14 juni i855 een offerte maakte van 3 500 franken voor de bouw van een toneelorgelmet één klavier. Op 19 juni haalt hij de aanbesteding binnen. In april i856 klaagt Loret over de laattijdige betalingen en meldt hij dat het opstapje om aan het klavier te kunnen te klein is: “de organist moest met mankracht opgetild worden, wat hem zozeer hinderde dat hij nauwelijks zijn instrument kon bespelen”. Doorgaans wordt het orgel geassocieerd met een kerk, hoewel het veel mobieler is dan dat. We vergeten immers vaak dat we het kunnen aantreffen in concertzalen, bioscopen, casino’s, cmiseschepen, muziekschoien, kastelen en huizen. Vooral in de 19C eeuw en aan het begin van de aoe eeuw raakte dit instrument wijdverspreid. Het orgel en zijn naaste verwant het harmonium vinden we vaak naast andere kla vierinstmmenten in diverse muziekensembles; vele compo sities bewijzen dit. Het orgelwas ookvrij goed ingeburgerd op de grote toneelpodia; zo heeft bijvoorbeeld ook de Opera van Gent een toneelorgel. Sommige aanwijzingen doen vermoeden dat ook de Munt een orgel bezat vôôr de schouwburg in i8 door een brand werd verwoest. Bij de wederopbouw werd meteen ook zonder de minste aarzeling de opdracht gegeven tot de installatie van een orgel. In de aanbestedingsnota die werd gericht aan Loret, lezen we: “De te gebruiken materialen en het mechanisme zelf moeten van de hoogste kwaliteit zijn; de afmetingen van de orgeikast en de beschildering etc. zullen u worden meege deeld door Poelaert, de architect-directeur van de werken aan de schouwburg, wiens aanwijzingen u strikt moet opvolgen.” Hoewel de archiefstukken met betrekking tot een voordien bestaand toneeiorgelniet echt duidelijkzijn, meen ik toch dat het door Loret geïnstalleerde orgelwel degelijk een bestaand orgel verving. Ons Schyven-orgel is representatiefvoor wat ik ‘een toneelorgel’ noem. Discreet verborgen in de machinerie van de toneelzolder, tussen de loopbruggen, achter de grote rondboog waarvan de versieringen lichtjes zijn aangepast, côté courter hoogtevan de Koninklijke Loge, bevindt het zich,

zonder de grootse echo van een kathe draal, maar het verleent met zijn klan ken uit de verte kleur aan het orkest of begeleidt in zijn eentje pathetische passages in bepaalde scènes. Ik ken geen voorbeelden van scènes waarin het orgel solo speelt. Door zijn bescheiden klankvolume en opstelling leent het zich daar trouwens niet toe. De recente geschiedenis van het orgel ken ikpersoonlijk. In 1974 droeg Maurice Huismans me op het orgel te restaureren. Mijn werk beperkte zich toen tot het ontstoffen van de pijpen, want het mechanisme zelfwas ontoe gankelijk. In 1985 werd onder toenmalig directeur Gerard Mortier de reno vatie en modernisering van de Munt

aangevat Op tien dagen tijd demon teerde ik met de hulp van verschillende Muntmedewerkers het orgel bij de Meistersinger-productie. We hadden nauwelijks de iom plannen uitte tekenen, foto’s te nemen en al het kostbare materiaal in kisten te stoppen. Daarna moest ik zelfhet idee promoten om het orgel terug op te bouwen op zijn oorspronkelijke plaats. Archiefstukken bewezen de waarde van dit patrinionium. Bernard Foccroulle en de Regie der Gebouwen namen het ter harte om dit project tot een goed einde te brengen. Vandaag is het Schyven orgel de enige restant van de oude, thans volledig vernieuwde toneelmachinerie.

Beschtijving van het orgel

Opmerking

Twee klavieren

C g”

De registers die aangeduid

Pedaal

c-f’

zijn met een accolade,

Koppelingen

Groot orgel tweede manueel

bestaan slechts uit een rij.

Pedaal groot orgel

Zo dient de derde do ‘an

Pedaal tweede manueel

hetfront 8’ ook als tweede

Tongwerk

(fourniture+tongwerk)

Algemeen tremolo

De luiken von de zwelkast zijn ‘erdwenen. Grootorgel

Montrei6’(c’-g”)

Bourdon i6’

Montre 8’

Bourdon 8’

Prestant 4’

Flûte 4’

Viola di gamba 8’

Fourniture 3 rijen

Bombarde i6’ Trompette 8’ clairon 4’ Tweede manuaal Salicional 8’ Dolce 4’

do con de prestant 4’. Niettemin worden in sommige getallen de hoge noten gevormd door pijpen die voorelk register onafhankelijk zijn ‘an elkaar. Hierdoor kunnen zeer eelpijpen uitgespoard worden. Dit door Schyven gepatenteerde systeem draagt de naam ‘système unit’.

FlOte harmonique 8’ Flûte harmonique 4’

Voix célestes 8’ (c’- g”) Doublette 2’ Basson

Hautbois (verdwenen en wegens plaatsgebrek niet te reconstrueren)

Pedaal

Soubasse 7 6’ (emprunt du bourbon i6’) Octavebasse 8’ femprunt de la montre 8’)

â&#x20AC;&#x2DC;

e waard is in dit geval Geert Allaert, die als het ware vanuit het niets in een paar jaar tijd heeft bewezen dat ons land rijp is voor gigantische musicalproducties. Cats, Les Misérables en The Wizard ofOz hebben de weg geëffend naar dit nog grootser project. En terwijl aan het Antwerpse Zuid een ander Allaert-project, De Zuiderkroon, zijn voltooiing nadert, wordt in de Stadsschouwburg gebouwd aan de grootste theateropvoering die Vlaanderen ooit heeft meegemaakt. Wanneer dit artikel verschijnt, is het bouwen alweer verleden tijd, want op 31 oktober is de monstermusical The ?hantom ofthe Opera in première gegaan. ProScenium mocht een kijkje nemen achter ofliever tussen de scher men van de opbouw.

Opbouw van de set Niet minder dan 22 opliggers waren nodig voor de aanvoer van materiaal, licht- en klankmateriaal niet eens meegerekend. Met Geert Custers, technisch manager, nemen we even het lijstje door van wat er bij de productie is komen kijken. Voor de opbouw alleen waren 44 technici in de weer vanaf3 augustus, enkelen zelfs tot na de première om hier en daar nog kleinigheden bij te schaven. Dit leverde om en bij de 1200 setbouwdagen op. Licht Voor het licht waren 70 mandagen nodig om de 404 dimmers (AMT heeft er 2 x 520 en de relais zijn ook al hun eigendom) en 24 relais aan de praat te krijgen. De ii lichtjongens en -meisjes bekommeren zich ook over de 7 rookmachines (5 technofogs, i minimist en T DF50) die per voorstelling i8o kg koudijs verorberen, de 9 pyroftashes,

TH E

PHANTOM

THE

OPERA

GEMEENTE MERELBEKE Open Prijsvraag voor Ontwerpen Publieke Oproep tot kandidaatstelling -

Publicatie van dit volledige bericht: Proscenium nr. 1 2 september ‘99 RECHTZETTING VAN PUBLICATIE KORTE BESCHRIJVING VAN HET PROJECT EN WEDSTRIJDTYPE

Architectuurwedstrijd in twee fazen met het oog op het bouwen van een nieuw Cultureel Centrum voor Merelbeke voor 90 miljoen BEF, exclusief erelonen en BTW. Locatie: Gemeentekern. DE OPDRACHTGEVER

College van Burgemeester en Schepenen Gemeente Merelbeke dienst Cultuur Adres: Brandegems Ham 5, 9820 Merelbeke Tel. (09) 362 33 31 Fax (09) 362 29 81

UITERSTE DATUM EN UUR VAN INDIENEN VAN SELECTIEDOSSIER EN CONCEPTONTWERPDOSSIER

1 3 maart 2000 om 1 5u00 (i.p.v. 6 december 1 999). Alle inschrijvingen en teksten dienen opgesteld in het Nederlands en ingediend op het wedstrijdsecretariaat, Brandegems Ham 5, te 9820 Merelbeke. Merelbeke, 8 november 1999

Namens het College van Burgemeester en Schepenen De Secretaris wn.

De Burgemeester

dii

MACH 1 N ECON STRUCTI E

DE METS NV Pr. Pattynstraat 1 8870 Izegem-Kachtem Tel. 051/33 55 88 Fax 051/31 38 15 E-mail: de_mets@kortnjk.be

ONTWERPEN,

IL;J

ONDERHOUDEN .

•

Beweegbare podïa Podia voor discotheken

Rookluiken

Decorliften

• Verhuur van discobars met of zonder Di, licht en geluid voor optredens, inrichting en onderhoud van horeca . Fabricatie van flight-cases op maat . Totaalorganisatie en ondersteuning van evenementen

REFERENIIES

SOUND & LIGHIING EQUIPMENÏ Rent 6i Sole FIight.cose Industrie

• Brandschermen

bvba

Boutla theator (Antwerpen) Luna theater (Brussel)

NTG (Gent)

Museum VOO Sierkur st (Gent)

Bourla theater als orkestbak voorpodium zaalverlenging -

WNgstraat 3 9320 Erembodegem Tel. 053! 78 25 39 Fax 0531 7$ 5899 GSM 075! 590345

de io ontstekers, de vellen fiashpapier (25) en de 6 flashliulbs die ten gepasten tijde voor afleiding moeten zorgen. Verder beschikken ze nog over 38 scrol iers, cloudrotators en goboturnspins, proflelspots van Source Four, 6 volgspots waarvan 2 Robert Juliats 2,5 kW HMI (oorspronkelijk Supertroupers van Pani, maar vervangen door de eerstge noemden omwille van de geluidsvrien delijkheid), 4 beamlights en 2 verplaats bare volgspots op de scene zelf, in totaal 824 lichteenheden voor een totaal van 362 470 Watt. Dit alles wordt gestuurd door 2 Strandtafels die via netwerk met elkaar zijn gelinkt en die werken in een full back-irp-configuratie. Aan datzelfde netwerk zit ook nog een monitor vast voor de stage manager, die de cues onder zijn beheer heeft. Geluid

Vier klankjongens, 170 mandagen, 22 zendmicrofoons (deels Senheisser, deels Brüell-Kjaer) moeten zorgen voor een goede verstaanbaarheid, en worden via een Calac j met 88 modules gecon denseerd en gestuurd via Mac. Naast de frontcluster installeerde men bovendien een Surroundsystem met 48 spea kers JBI. Control i. Tenslotte werd de bestaande orkestbak voorzien van een opbouw, gefundeerd op silent blocs. Hoe de i8o kaarsen plots uit het niets opduiken, berust op een eenvoudig Als je bedenkt dat er in totaal 5.5 ton in systeem van in elkaar klikkende ronde de kap hangt, loop je wel voorzichtig schijfies, bij mekaar gehouden door een over de Bühne. Niet minder dan 46 veer die meteen de stroomgeleider is trekken zijn door de productie in beslag voor de kaarslampjes. De schijijes wor genomen, waarvan 3 elektrische. Omdat den opgedraaid via tandwieltjes, waareen paar decorstukjes het respectabele tussen een afstandsbestuurd bootje gewicht van 900 kg per stuk vertegen laveert, vanuit de coulissen gestuurd woordigen, worden speciaal hiervoor door een aandachtige stage-hand via 3 trekken hydraulisch aangestuurd. De joy-stick. trekken swingen aan een snelheid van i,6 ofo,8 m per seconde op en neer. Verder zijn er nog de opschuivende De snelheid waarmee de 450 kg zware balkons, de automatische piano, de verluchter uit de zaalzoldering naar benedwijnspiegel, de prachtige loodzware den dondert, zijn we niet te weten geko voorgordijnen die in verschillende men, maar ze is in elk geval indrukwek fronsingen worden neergezakt en wegkend, en beangsfigend spectaculair. Het gehaald, de razendsnelle vallen (hydrau mechanisme voor de bediening weegt lisch gestuurd), de reusachtige baltrap dan ook niet minder dan 2,4 ton. met erop gemonteerde figurines, gigan Decor

tische kandelaars met metaalframewerk en polyesterbeelden, het bed van ii Muto, de dakstructuur van de opera, teveel om op te noemen en alles even spectaculair. Opvallend hierbij is de solide structuur van alle elementen. Polyester en metaal zijn de basismaterialen. Ook het overwegend gebruik van hydraulica voor de meeste effecten springt in het oog. De bouwers vonden dit het meest betrouw bare aandrijfelement, en hebben daarin ook gelijk gekregen, te zien aan de leeftijd van de voorstelling... Mensenhanden Verder wordt de show gesteund door niet minder dan 27 stage-hands waarvan 2 alleen maar begaan met automati satie en 25 mensen voor kostumering en pruiken. Pain dAnvers zorgt voor de back-stage catering voor een cast van 39 en een orkest van 26 man, zonder de mensen van de Organisatie mee te reke nen. Zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor de praktische realisatie van deze voorstelling, maar ook voor de commercialisering ervan, die dit reu zenkind levensvatbaar moet maken en houden. The ?hantom ofthe Opera is in ieder geval een intrigerende voorstelling. —?IaIM4:IIJUE•

TheatectechnLek

Het ontwerpen, bouwen, onderhou den of renoveren van toneeltechni sche installaties (brandschermen, elektrische of handbediende trekken, beweegbare podia, lichtbruggen, enz.) in zowel grote als kleine theaters, feestzalen,culturele centra en derge lijke kent geen geheim voor ons. De Koninklijke Opera,de K.N.S., de Vooruit te Gent, de Spil te Roeselare en het BourlaTheater te Antwerpen zijn slechts een paar van onze realisa ties. Wenst u een informatie, studie, een vrijblijvende offerte of een bezoek aan

THYSSEN DE REUS N.V. Kaleweg 20 9030 GENT MARIAKERKE Tel. (09) 216 65 65 Fax (09)2166575

één van onze realisaties?

MCE 7

Neem contact met ons op volgend adres:

THYSSEN

GROEP

DT 290

beverdynamic)))) .

Deze fabrikant van studio-micro’s en -hoofdte{efoons met zijn stevige reputatie aLs Leverancier van kwaliteitsprodukten stelt een nieuw gamma microfoons en hoofdtetefoons voor. Dit omvat ‘onzichtbare” theatermicro’s (MCE 7), gehomotogeerde en (als enige) voLledig kristatge stuurde draadtoze sets S 250 en S 350 (NO mechanicat sound!), micro’s voor scène-betuistering ( SHM 22); grensvtak- en shotgunmicro’s, enz. Het nieuwe gamma hoofdtetefoons omvat het model DI 250 en de afgeteide headsets met micro DI 280 en DI 290. Comfort en kwaliteit verzekerd!!!

Ce fabricant, qui a to réputation depuis tongtemps de fournir des produits de haute quatité, présente une nouvette gamme de micraphanes et casques. Cette-ci se campose de micros “invisibtes pour théôtre (MCE 7); de micros sansflt homotogués, les seuts 6 être comptètement pitotés par quartz et qui nont pas un san mécanique, te 5 250 et 5 350; de micros découte de scène, te SHM 22; de micros de surface â gradient de pression, de micros fusits, etc. La nouvette gamme de casques comprend te modète DT 250 ainsi que les cambinaisons micro-casque dédvées, les DI 280 et DT 290. Confort et quatité assuré!

1 ‘ «

1 F 200

n.v. a. Prévost s.a. Houtweg 7

DYNACORD 1

Dynacord, U allen wel bekend, omvat het complete gamma van professionele audio-produkten, zoals mengpanelen, versterkers, digitate processoren en hoogwaardige tuidsprekersystemen. De realisatie van HiFi-weergavekwaliteit in uw theater/cultureel centrum is ons streefdoel!!!

Dynacord, qui nest ptus h présenter, offre une gamme complète de praduits audio professionnels comme mélangeurs, amplificateurs, processeurs digi-taux et systèmes de haut-parteurs de haute qualité. La réalisation d’une qualité sonore HiFi dans votre théôtre/centre culturel est notre but!!!

1130 BrusseL/BruxeL[es TeL.: 02/216.80.25 E-maiL: saLes@prevost.be

Hëlsïnki, 19 tot 22 augustus 1999

Technology_Commission 0 1 S

•1•A•lI• [

deze editie waren vijftien lan den waren vertegenwoordigd: de Verenigde Staten, GrootBrittannië, Japan, Hong Kong, Zweden, Estiand, Hongarije, Frankrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Nederland, Duitsland, Canada, Finland en natuurlijk België.

Internationaal gezelschap Het werkschema was strak en uitge breid, maar de eerste avond werd een hartelijk weerzien met oude vrienden en een kennismaking met nieuwe colle ga’s uit alle hoeken van de wereld. Voor de Finnen was het een goede gelegenheid om aan hun buitenlandse vakgeno ten een deel van de culturele uitgangs buurt van Helsinki te leren kennen. De vergaderingen hadden plaats in de theateracademie, waar we hartelijk werden ontvangen door onze gastheren Keijo Koli en Timo Tuovila. Na de gebruikelijke plichtplegingen wie is wie voor de nieuwkomers, goedkeuring van het verslag van de vorige vergade ring, opstellen van een dagorde voor de eerste vergadering staken we van wal. —

—

De Theateratlas De Theateratlas is het inventariserings project van alle theaterzalen door mid del van technische fiches. Bij een rondvraag zon twee jaar geleden bleek dat een dergelijk initiatiefal in vele landen is opgestart, maar dat het project slechts bij enkele met succes is afgerond. Andere landen beginnen er nu pas aan. Tsjechië heeft nog veel materiaal liggen van een rondvraag uit de jaren tachtig, en er is belangstelling om er verder aan te werken. In Joegoslavië is een poging gedaan om een database met technische specificaties op te starten. De Belgische database is in de uitvoeringsfase blijven steken bij gebrek aan belangstelling en fondsen.

auteuclvoKecsmaekers

standaardisering van de aangeboden informatie een goed argument is om fondsen te werven voor de uitvoering van het project. Een ander punt is het updaten en beschikbaar stellen van informatie. Algemeen wordt de wens uitgesproken om de atlas beschikbaar te stellen op internet. Ook dat is een argument om de hoeveelheid informatie niet te groot te laten worden. Links in de atlas zouden naar meer specifieke informatie voeren. Na lange discussies en tonnen e-mails is de commissie erin geslaagd een model samen te stellen dat de internationale goedkeuring wegdraagt. Afge lopen jaar werd dit model getest in een 3o.tal Belgische theaters, met medewer king van studenten van het RITS. De test bracht een aantal kinderziektes aan het licht, die werden bijgeschaafd. Op dit moment worden de laatste bugs uit het omrekeningsprogramma gehaald dat alle maten van het metrisch naar het imperiaal stelsel moet omzetten (en omgekeerd). Zodra de techni sche fiche vertaald is, is het de bedoe ling dat elk land zoveel mogelijk bespeelbare ruimten inventariseert en die informatie op zijn eigen website ter beschikking stelt. Zodra deze bal aan het rollen gaat, volgt meer nieuws hierover, ook op onze website.

Radiomicrofoons

Sinds de introductie van digitale radio en televisie werd de wetgeving rond het gebruik van zendmicro’s en draadloze intercom internationaal aangepast. Aangezien wij ook met onze producties naar het buitenland gaan en onze theaters buitenlandse groepen ontvan gen, is het noodzakelijk om op de hoogte te zijn van de reglementering en het gebruik van vreemde apparatuur. Daarom besloot de Technology Commission van de OISTAT om de Problemen? zenderwetgeving van alle landen te verHet blijkt dat de meeste projecten stran zamelen en te bundelen. den omdat ze ‘te volledig’ willen zijn. De meeste landen hebben hun werk al Daarom vroeg de commissie zich afwat gedaan, de Belgische wetgeving verer ten minste in zon database moet scheen trouwens enkele nummers geleden in dit blad en is nog steeds te staan. Behalve een duidelijk, correct raadplegen op de website van de BASTT plan en enkele maten en cijfers, is het belangrijk te vermelden waar en bij wie (users.skynet.be/bastt). Eerdaags zal het meer info te verkrijgen is. Iedereen was internationaal overzicht te bekijken zijn het erover eens dat een wereldwijde op de OISTAT-website (www.oistat.nl).

Na Nederland mocht dit jaar Finland de Technology

Commission ontvangen. Gelukkig blijven we de laat. ste jaren in Europa, want verre reizen zijn een dure grap voor mensen met een karig budget, zoals ondergetekende. In tegenstelling tot de meeste andere landen heeft de Belgische regering nog steeds weinig oog voor het belang en de internationale uitstraling van deze vergaderingen, zodat subsidies uitblijven. Standaarden en normen voor theatertechnische apparatuur Professor Bruno Gröesel, decaan aan de universiteit van Wenen en medeopstel ier van de Oostenrijkse standaarden voor mechanische uitrustingen van theaters, heeft getracht om wereldwijd alle normen hierover te verzamelen en zo tot een Europese ofzelfs een 150norm te komen. Het blijkt echter dat in de meeste landen geen specifieke nor men bestaan. Nu is de Technology Commission op zoek naar officiële instanties in de verschillende landen die zich met deze regelgeving bezig houden, zodat professor Gröesel met hen een dialoog kan aangaan. Voor de geïnteresseerden: de Oostenrijkse normen zijn te vinden op de homepage van de ÖTHG (ook in Engelse vertaling): www.oethg.or.at, zoek onder “Information en “Normenfür “

Bühnentechnik”.

Het project Hong Kong Wai-Hung Yu en Ming-Wai Yun, onze collega’s uit Hong Kong, roepen de hulp en ervaring in van de commissie voor de reorganisatie van de theaters aldaar sinds Hong Kong is terugge keerd naar het moederland China. Alle technische directiefuncties zijn daarbij overgegaan naar staatsambtenaren die van theater geen kaas hebben gegeten. Daarom zijn ze dringend op zoek naar richtlijnen, werkmethodes en taakom schrijvingen. Gezien hun korte theatergeschiedenis staan die zaken bij hen nog maar amper in de kinderschoenen. Verscheidene leden van de Technology Commission bieden graag hun hulp aan. Verder wordt er in de nabije toekomst een uitgave van de Chinese versie van Theatre Words gepland.

Evaluatie van de P0 ‘99 Ondanks de organisatorische proble men kon het randprogramma een suc ces genoemd worden. Vooral de con_:IIM1:II7II1• i

versLag

L%.iJ

Lichtdaq

frontatie van studenten scenografie met technische problemen is een initiatief dat om uitbreiding vraagt. Nieuwe voorzitter Om de vier jaar kiest de commissie een nieuwe voorzitter, zo ook weer dit jaar. Vanafnu leidt de sympathieke Cana dees John Mayberry de vergaderingen, de Nederlander Louis Janssen en de Oostenrijker Bruno Gröesel assisteren hem als ondervoorzitters.

In het kader van onze bijscholingscursussen organiseren BASTT samen met FEVECC een Lichtdag in de Gentse KNS. Deze cursusdag vindt plaats op 3 februari 2000 en wordt geleid door Jaak Vandevelde. De locatie en periode werden bepaald in functie van de productie Peter Pan die op dat moment daar loopt. Niet alleen gaat het hier om een spectaculaire musical, maar tevens valt er qua licht heel wat te beleven! De agenda ziet eruit als volgt: To u. Ontvangst met koffie 10.30 u. Algemene principes van belichting in functie van een gegeven productie Keuze van armaturen in func

tie van de gevraagde effecten. Randactiviteiten Gelukkig is het niet alleen vergaderen en werken op zon commissiebijeen komst. Onze Finse collega’s nodigden ons uit naar een authentieke Finse sauna, houtgestookt en gelegen midden in de natuur. Daar werd het voorste geopperd om voortaan, voor de goede sfeer, minstens één vergadering naakt door te brengen, en elkaar bij die gelegenheid te slaan met bussels twijgen.

Fr was ook tijd om een uitgebreid tech nisch bezoek te brengen aan het vernieuwde Helsinki City Theatre, waar we werden rondgeleid door Keijo Koli, technisch directeur, en Bernard Schweinberger, ingenieur van Waarner Biro, die de verbouwingen heeft geleid. Het theater heeft een zeer grote zaal met draaischijfen hefpodia, en twee vlakke-vloer-theaters, alle uitgerust met uitgebreide technische voorzieningen. Grote hout-, metaal-, schilder- en kos tuumateliers zijn samen met de repeti tieruimten in hetzelfde gebouw ondergebracht. Vooral indrukwekkend was de precisie en de geruisloosheid waarmee zowel de geautomatiseerde trekkenwand als de punttrekken hun werk deden. We hadden er dan ook geen problemen mee dat de firma Waagner Biro ons uitnodigde op een slotdiner in een typisch Laplands restaurant.

12 ii.

Lunch in het foyer van de KN S Tomatensoep Konijntje met pruimen (specialiteit van het huis) Assortiment gebakjes

13 u.

Peter Pan, toepassingen van

bewegend licht en waarom. aansluitend Rondvraag nadien Ieder zijn meug Deelname in de onkosten:

leden

T 000 BEF

Inschrijven kan tot 15 januari door uw deelnamegeld te storten met vermel ding van Lichtdag Gent” uw naam en het aantal personen op rekening van “

BASTT vzw: 402-5525161-38.

Op zoek naar •

...ructrttq. Wij bieden u een paskiare en betaalbare oplossing voor uw theater-, dans- oF m uzi ekvoo rstefii n gen, repetities, tentoonstellingen, workshops, colloquia, ve rga den n gen

...

900 BEF

niet-leden

het IStQclt(i$

Cqntrum voor Amatqurkun$tqn Veeweydestraat 24-26 te 1070 Brussel

InFo? 02/555 06 00 Diane Mandelings, coördinator inFrastructuur VCA

c-D*

De BASTT-T-shirts hebben succes. Wie er nog geen heeft, kan er nog bestellen op het secretariaat met de vermelding van de maat (L, XL, XXL), het aantal gewenste exemplaren en leveringsadres.

Lt©sk’ net.b

Kostprijs

t.be astt

Kostprijs

bij afhaling bij toezending

Te storten op rekeningvan BASTTvzw: 402-55251 6i -38

Basiscursus theatertechniek voor professionelen

Basiscursus elektriciteit Deze cursus is bestemd voor technici die geen scholing hbben genoten op elektrisch gebied. Hij kan ook beschouwd worden als een inleiding op de Basiscursus theatertechnick die volgend jaar opnieuw plaatsvindt in het Dommelhofin Neerpelt. De basiscursus elektriciteit is bedoeld om de cursisten te helpen bij het verwerken van de theoretische vakken. Deze cursus kan ook een aanzet zijn om zich verder individueel bij te scholen door zeifstudie ofvia het avondonderwijs voor volwassenen. Kort overzicht van de leerstof: .

330 BEF/Stuk 430 BEF/Stuk

Samenstelling van de stof, geleiders, elektri sche stroomkring, grootheden, wet van Ohm Weerstand van geleiders, wet van Pouillet, serieschakeling Parallelschakeling, vermogen, arbeid, rendement Universeel meettoestel, wet van Ohm d.m.v. metingen (serie- en parallelketen) Gemengde keten, Joule-effect (toepassingen en metingen), lichtschakelingen, foutzoeken Beveiligingen, draaddoorsneden, opsporen van verliezen, veiligheidsnormen bij het werken aan en het herstellen van elektrische installaties.

Wij stellen dit cursuspakket voor op twee plaatsen: Antwerpen en Waregem. Beide cursussen worden georganiseerd door BASTT in samenwerking met FËVECC. 1 Antwerpen

De cursus is gespreid over sessies, zowel theorie als praktijk. De vijfde sessie is bestemd voor een examen. De lessenreeks is inhoudelijk sterk geconcentreerd. Om het assimileren te bevorde ren, wordt er ook gewerkt met (huis)taken.

In 2000 organiseert BASH voor de elfde maal een cursus theatertechniek. Vanwege de grote vraag richten wij deze cursus nu jaarlijks in. We blijven op onze eerste stek, het Dommelhof in Neerpelt, en wel van maandag 5 juni tot en met vrijdag 9 juni 2000. De hoofdlijnen van de cursus zijn de theoretische en praktische grondslagen van de algemene theatertechniek, Inlichtingen en inschrijvingen op het geluids- en belichtingstechniek, veiligBASTT- secretariaat heid, speciale effecten, productieproble tel. (02)215 o8 52 men en de structuur van het theater in fax (02)2414476 Vlaanderen. We voorzien ook enkele e-maiÏ bastt@skynet.be demonstraties. Het wordt een zwaar uurrooster, dage2 Waregem lijks van 9 tot 22 uur (46 uren in totaal), maar enthousiasme en interesse van de De cursus is gespreid over zes sessies. De eerste deelnemers garanderen een prima drie lessen behandelen de theorie, de andere drie resultaat. De docenten zijn ook deze zijn praktijkiessen die plaatsvinden in een lokaal van het Vrij Technisch Instituut van Waregem. De keer theaterpractici met jarenlange ervaring in het vak. De cursisten moezevende sessie is bestemd voor een examen. De ten bij voorkeur in het theatertechnisch lessenreeks is inhoudelijk sterk geconcentreerd. beroep staan. Als er plaatsen open blijOm het assimileren te bevorderen, wordt er ven, zijn ook amateurs welkom. gewerkt met (huis)taken. Cursisten die geen ofweinig elementai re kennis hebben omtrent elektriciteit Plaats en data: raden wij aan zich voorafte documente theorie woensdag 5, 12 en 19 april 2000 ren ofeen cursus elektriciteit te volgen. in De Schakel praktijk woensdag 26 april, 3 en 10 mei 2000 (info zie bijlage) in het VTI van Waregem Het cursusgeld bedraagt i ooo BEF examen op woensdag 17 mei 2000 voor BASTT-leden, niet-leden betalen Geslaagden krijgen een attest. 20 000 BEF. Een voorschot van Alle lessen lopen van 14 tot i8 uur. 3 000 BEF dient gestort te worden voor 1 mei 2000, het saldo voor i juni 2000, Inschrijving: op het rekeningnummer Voor persoonlijke bijscholing kunnen er 880-379441-42 met vermelding 28 uur in rekening gebracht worden. Mensen die enkel en alleen komen om hun aantal uren “BASTT-cursus 2000”. Wacht niet te lang met uw inschrijving, vorming op te trekken, zijn niet welkom. Het maximum aantal cursisten is i8 personen. er zijn al verschillende aanvragen en het deelnemersaantal is onherroepelijk Er wordt gewerkt met een wachtlijst. beperkt tot 36. cursusbijdrage In het cursusgeld is inbegrepen: 5000 BEF voor BASTT-leden het lessenpakket 2000) werkjaar ( vier overnachtingen in Dommelhof 6ooo BEF voor niet-leden ontbijt, middagmaal, avondmaal en Inschrijven kan uitsluitend via: tweemaal per dag koffie. CC De Schakel Inlichtingen en inschnjvingen op het Frank D’haene BASTT- secretariaat Schakelstraat 8 8790 Waregem tel. (02)215 o8 52 Inlichtingen tijdens de kantooruren: fax (02)2414476 (056)62 1340 e-maiÏ basff@skynet.be .

maximum aantal inschrijvingen 12 lesgevers Luc Van Casteren Dany Vergauwen cursusbijdrage 5000 BEF voor BASTT-leden ( werkjaar 2000) 6ooo BEF voor niet-leden In de SIVO zijn er warme maaltijden te verkrij gen, in CC Luchtballunchpakket meebrengen.

Plaats en data: SIVO, Grote Steenweg 226, 2600 Berchem woensdag 19 januari 2000 van 8 tot 12.30 u. woensdag 26 januari, 2 en 9 februarï van 8 tot 17 u. Cultureel Centrum Luchtbal Columbiastraat iio, 2030 Antwerpen woensdag 16 februari 2000 van 8 tot 17 u. Inschrijving: .

te attesteren uren

(1x4) + (4x8)

36 uren

1 J

—a.1:I:1iwli• GASTT-nLeuws i

‘4

0 P

Opleiding Theatetteci (unstefl de Theatets00t VOOt de Hogeschoot

JJJLJJ

iAM pco

Amsterdamse

BELGIUM

QMAUZTERDAGE

AKG

22 jaflUati 2000 2000 26 febtuati 25 maart 2000 14.00

UUt

A.R.T. li ASL

BSS ?yS

PASKLARE DPLDSSINGEN

ADVIES, DNTWIKKELING,

TECHNISCHE DNDERSTEUNING

?eS

BEKABELING

CREST Audio

VDDR ELK PRD]ECT

UUt

i j .J .J

16.00 23 Amsterdam

DDA

REALISATIE

MA1

EN DPVDLGING

MIDAS

?y AKDESTISCHE STUDIES

527 76 20 jnformatie +3 t 20 info.theateCh@te1’ e-mt -

(

Audio

EXCLUSIEVE DISTRIBUTIE

RENKUS..HEINZ

AMPCDPRDDUCTEN

ahk.nhIthel Ott

• KLANK EN LICHT

• GORDIJNEN

DECORWEEFSEL

• KLANK EN LICHT

%RLI’TE

breUe woeiseis voor Uehor IÏssO$ orae Iaroeur povr necot I)oorniksesteerneg 151 858(1 AeIgern teL 1)56/64 89 28 fax 056/64 89 3f) ‘

Making Magazines Baudelostraat 29 9000 Gent fax 09-233 80 87

Verhuur van concertinstallaties

INDUSTRItS

t NIEUW!!

Totale technische logistiek voor evenementen zowel huur als aankoop Belichting en geluidssystemen podia, decor

Eigenaarsstraat ) 7 2300 Turnhout Tel./fax (014) 41 72 73

Mortelsesteenweg 41 Tel. 32 (3) 454 32 03

Verhuur repetitieruimte 300 m2 Pierre Leconte Klokkestraat 84

2540 [love Fax 32 (3) 454 32 04

. .

2570 Duffel

E-mail SlA@Pandora.be

•

Gelieve deze bon op te sturen of tefaxen naar

audio servic

SON’_

Theatertextïel

Tel.: 015/322746 Fax: 015/322747

Ik bestel 4 opeenvolgende inlassingen onder ProSpot.

Rubriek

Firma

Prijs per inlassing 4 inlassingen + magenta

Naam F

Adres

2.000 BFex.BTW

8.ooo BFex.BTW 500 BF/inlassing

:z:EE:*ft

:EiEim1h).A Postcode

Gemeente

.H-i Tel.

---

Fax .

BTW

Handtekening s_t

Ik wens een steunkleur (magenta-rood)

De advertenties worden per inlassing gefactureerd +oo 8F per factuur) Het materiaal wordt opgestuurd tegen de iste van de maand voor verschijning Gelieve mij te contacteren in verband met

-= (Buitenland

J J

advertentiemateriaal

Antwerpen, september 1999

OISTAT Sceno•q ra•phy Commission Meeting D

at de bijeenkomst van de Commissie Scenografie van de OISTAT toch iog kon plaatsvinden in Antwerpen is hoofdzakelijk te danken aan het initiatief en de inzet van J erôme Maeckelbergh en zijn echtgeno te Christa. Omwille van de financiële beperkingen hadden ze een low-budget programma uitgedokterd en hun huis opengesteld voor onthaal en logies van de meeste gasten. Terwijl Jerôme de vergaderingen en diverse bezoeken organiseerde, was Christa in de weer om slaapgelegenheid te creëren en het welkornstdiner te bereiden.

AD B-TTV Technologies verwelkomde de deelnemers op een sympathieke manier in haar studio te Zaventem en sponsorde een theatertrip naar Brussel en Cent voor een bezoek aan de Muntschouwburg, de Vooruit, de Minard en de KNS. Van de wandelin gen werd gebruik gemaakt m ook iets anders van de stad te laten zien, zoals de Sint-Hubertusgalerijen en de Grote Markt in Brussel en het Gentse SintBaafs. Daar eindigde ook de ‘sneukel tocht’ een geleid bezoek langs handelszakei; van Gentse specialiteiten, waar allerlei lekkers kon woiden geproefd. Dit initiatiefvan Jacques Berwouts werd door iedereen fel ‘gesmaakt’. ,

Van 29 september tot 4 oktober zakten zowat dertig ontwerpers af naar Antwerpen. Ze vertegenwoordigden zestien landen: Chili, Duitsland, Ëstland, de Filippijnen, Frankrijk, Groot-Brittannië, Israël, Japan, J oegoslavië, Korea, Nederland, Slovakije, Tsjechië, de Verenigde Staten, Zweden en gastiand België. Naast de meetings voor commissiele den omvatte het programma ook activi teiten voor een ruimer publiek.

Studio Herman Teirlinck opende zijn deuren voor een symposium onder de titel “Theatre and Design today. Does Scenographer need to become Directoi?” Het panelgesprek werd voorafgegaan door een bespreking van de tentoongestelde werken van de studen ten Theatervormgeving, in aanwezigheid van studenten en docenten. Het was een welgevuld en boeiend programma, waarop we in het volgende num mer van ProScenium uitvoerig zullen terugkomen.

In Antwerpen bestond de agenda uit een officiële ontvangst op het stadhuis door Schepen van Cultuur Eric Anthonis en een bezoek aan de Bourla, het Rubenshuis en de Stadsschouw burg, met een voorstelling van Fietsen door Het Paleis.

Introduction â Venrëqistrement sonore Het boek volgt het productieproces van de opname en geeft achtereenvolgens de verschillende technieken van klankopname en -weergave, met praktische toepassingen zoals het gebruik van microfoons, localisatie en iuinltewerking van het geluid, mixage en achtergrondgeluiden. De meeste problemen worden concreet behandeld: stemopname, muziekinstrumenten van een symfonisch orkest ofvan een rockgroep, enz. Tegelijk een theoretische en praktische benadering om het opnemen van geluid beter te begrijpen en te beheersen.

door G. Alkin Eyrolles, ‘999, Prijs

332

blz.

170FF

Guide pratique du

mixaqe1 sonorisation

et enréqistrement

Na een hoofdstuk gewijd aan de basisprincipes van auditieve perceptie, behandelt de auteur de verschillende kabelaanslui tingen en de basistechnieken van geluidsmenging. op het einde van het boek vindt de lezer tal van voorbeelden van opnames en mixage van groepen van twee, vier of zes muzikanten iYiet suggesties over correctie en balans Een prachtige gids met eenvoudige technieken. door L. Haidant ETSF, september 15X24, 131 blz. Prijs

98FF

AGCNDA- GCURZCN IN 2000 Viions•of th&iuture sfl u; Vakbeurs Theatertechrijek Kan Techplus S1e12000 WorldofEvents2000 “•: j SIPI 2000 (Salon International des Professians de I’Imaqe) GTB2000 ¶r1 Pralight & Sound 9: Expolatina Expo Cinec 2000 .

‘

•

:•

Ombres et lumiëres

Doeken in het theatr door Frits van den Haspel met illustraties van Benno de Vries ISBN 90 6403 557 1

GUIDE E L!

)ANSE

t] LENSE1GNEMENT

t I t ti t t, t t 1 II Hoewel iedereen die op de scène zijn in contact mee dagelijks er uitoefent vak komt, was het werken met doeken in het theater nergens goed omschreven. Het hoe en waarom wordt nog steeds mondeling van de ene generatie op de andere overgedragen. Dit kan leiden tot onduidelijkheden, misverstanden en verlies van gegevens. Het doel van dit boek was dan ook Onderwijs en dans informatie te verzamelen en Contredanse publiceerde onlangs het eerste nummer van een serie: Guide dc ervaringen te bundelen. 1cr dansc en communautéfran.çaisc dc hoofdHet begint met enkele stukken over de verschillende BcÏgiquc l’Enscigncmcnt. Het is een dui delijke gids waar geinteresseerden ant vezels, fabricagemethodes, productnamen, gazen en ver- woord vinden op hun vragen in verband met dansscholen, cursussen, profes edeling en behandeling van soren, stages,... Zon 350 referenties! doeken. Zo komen we te Een kleine rubriek vermeldt ook de weten welke stoffen in aanNederlandstalige scholen. Het prakti merking komen voor wat, sche boekje telt ‘50 pagina’s. hoe lang en hoe breed ze gemaakt kunnen worden en Verkrijgbaar hij dc boekhandelaar waarom, in welke richting je oftc bestellen bij Contredanse ze moet ophangen, wat het Vlaamsesteenweg 46 verschil is tussen ftuweel en 1000 Brussel velours, hoeze vlamdovend tel. (02)502 03 27 en schoongemaakt kunnen worden en fax (02)5138739 wat de gevolgen daarvan zijn. Ook aan Prijs 380 BEF kunststoffen, folies en etikettering wordt aandacht besteed. Al deze infor WïIIiam Forsythe: matie is op gericht de theaterpraktijk. Improvisatîon Technologies Hierna begint een serie hoofdstukken over afwerking, ophanging, opspanning A Tool for the Analytical Dance Eye en bewegingen van doeken. Er wordt een poging gedaan om tot internationa ZKM/Zentrum fOr Kunst und Medientechnologie Karisruhe le symbolen te komen, te gebruiken in De choreografteën van Forsythe spre technische en ontwerptekeningen. De tekeningen van Benno de Vries werken ken een eigen taal, die begrippen als lichaam, ruimte, tijd en beweging hierbij zeer verhelderend. Tot slot opnieuw definieert. behandelt het boek het opplooien, opbergen, verpakken, markeren, onder- In 1994 ontwikkelde hij samen met het 7KM een interactieve computerinstal houd en bewaren van doeken. Telkens latie “Improvisation Tcchnologics een technieken die van soort tot soort stof soort ‘digitale dansschool’ als trainings kunnen verschillen. De volledigheid en duidelijkheid van dit instrument voor de Frankfurter Compagnie. Intussen heeft Forsythe dit boekje maken het tot verplichte litera tuur, zowel voor de student theatertech instrument verder ontwikkeld met een publikatie van ZKM digital arts edition. niek als voor wie al jaren met theaterIn meer dan 6o videohoofdstukken doeken in de weer is. men geconfronteerd met de wordt om Het is de bedoeling van de uitgever principes van zijn bewe. belangrijkste te uitgaven meer tijd afzienbare binnen gingstaal. De acts worden becommenta realiseren. De eerstvolgende zal gaan rieerd door Forsythe zelf. over “Vloeren”. Het boekje is een uitgave van de VPT en Deutsches Tanzarchiv Köln/ International Theatre & Film Books. SK Stiftung Kultur Om Doeken” te bestellen, kunt u een cd-rom (Engels) met begeleidende bedrag storten van 780 BEF (Ccc BEF tekst 64 blz. (Duits Engels) voor per boek en i8o BEF verzendkosten per Mac en Windows. boek) op Postcheque-rekeningnummer ISBN 3-7757-0850-2 000-1635615-01 (opnaamvan Hatje Cantz Verlag, Vereniging voor Podiumtechnologie te Ostfildern ‘999 Amsterdam), met vermelding “Doeken” Prijs 58DEM en uw adres. .‘

Een reftectie over de visuele waarne ming van geometrische en architectoni sche objecten. Het boek analyseert de wijze waarop wij die objecten waarne men als resultaat van de lichtinval en onderzoekt de mogelijkheden om dezelfde effecten te reconstrueren in een grafische voorstelling door gebruik te maken van verschillende procedés. door J.P. Jungmann La Vilette, ‘995, 148 blz. Prijs

SpieIsttten der Schweiz Scènes de Swisse Luoghi teatrali in Svizzera Historisches Handbuch -

Zwitserland was in de i8e en de ie eeuw het trefpunt van Duitse, Franse, Italiaanse en Zwitserse regisseurs en theatergroepen. Het boek bevat docu mentatie over 137 steden en gemeenten met 314 speelruimtes waar 527 regis seurs gewerkt hebben. Elke vermelding gaat gepaard met een literatuurverwij zing met bronnen. De gebouwen worden aangeduid met bouwdatum, naam van de architecten, data van de verbouwingen in de loop van de tijd voor zover bekend, beschrij ving van vorm en afmetingen van de scéne. Tevens wordt verwezen naar de actuele toestand van de betreffende theatergebouwen. Simone Gojan Chronos Verlag, Zürich 1998 gebonden, 654 blz. met talrijke afbeeldingen en tekeningen. ISBN 3-905312-88-3

Prijs

99DEM

A practical Guide to Stage Liqhtinq Steven Louis Shelley Oxford, Focal Press, 280 blz., paperback, geïllustreerd met lijntekeningen

“,

“

180FF

ISBN 0240803531

Prijs f75,95

Scenic Art for the Theatre History, To&s and Techniques Susan Crabtree, Peter Beudert Oxford, Focal Press, 300 blz., paperback, geïllustreerd ISBN 0240801873

Prijs

f109,45

01.

LIGHTING

SOUND

RIGGING