Dossier steunpunt handicap & arbeid: Uitzendarbeid en Handicap Uitzendarbeid is ook mogelijk voor personen met een arbeidshandicap! In het eerste kwartaal van 2013 zijn er 729 VOP’s interim uitbetaald. Als consulent kan je in contact komen met bedrijven die interim arbeid aanbieden. Dit dossier geeft je meer informatie rond de tewerkstellingsmaatregelen in verband met uitzendarbeid, die anders geregeld zijn dan de ‘gewone’ tewerkstellingsmaatregelen. 1 BTOM & uitzendarbeid 11 VOP 12 VOP na interim 13 Tegemoetkoming in de kosten van arbeidsgereedschap- en kledij 14 Tegemoetkoming in de kosten van arbeidspostaanpassing 2 Wat is uitzendarbeid 3 De arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid 4 Wanneer kan men een beroep doen op uitzendarbeid 5 Loon en arbeidsvoorwaarden 6 Relatie uitzendbureau & gebruiker 7 Relatie uitzendkracht & gebruiker 8 Links
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
Enkele belangrijke begrippen Arbeidshandicap: in het VDAB-decreet wordt een arbeidshandicap gedefinieerd als 'elk langdurig probleem van deelname aan het arbeidsleven dat te wijten is aan het samenspel tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe factoren'. Als je aan deze definitie voldoet en je krijgt een positieve beslissing kan je een aanvraag indienen voor een BTOM of een bijzondere tewerkstellings ondersteunende maatregel. Een van deze maatregelen is de Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP). Vlaamse Ondersteuning Premie: dit is een premie die een werkgever krijgt van de Vlaamse Overheid als hij een persoon met een arbeidshandicap in dienst neemt. De premie is gedurende 5 jaar geldig, een verlenging aanvragen is mogelijk. Referteloon: het brutoloon van de werknemer + de werkgeversbijdragen – de verminderingen op de werkgeversbijdragen. Het referteloon is begrensd tot het dubbele van het gemiddeld gewaarborgd minimummaandinkomen (GGMMI). Het GGMMI bedraagt momenteel 1.501,82 euro.
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
1 BTOM & uitzendarbeid 11 VOP Als een uitzendkracht met een handicap wordt tewerkgesteld, en hij heeft recht op een VOP, dan kan het uitzendbureau als werkgever van de persoon met een handicap een VOP aanvragen. Belangrijk om te weten is dat deze VOP moet gedeeld worden met de gebruiker. Dit wil zeggen dat de helft van het gekregen bedrag moet doorgestort worden naar de gebruiker. Het bedrag van de VOP bij uitzendarbeid is: * 40% gedurende het eerste kwartaal van de aanvraag en de vier daaropvolgende kwartalen van tewerkstelling bij hetzelfde uitzendbureau * 20% gedurende de daaropvolgende kwartalen van tewerkstelling bij hetzelfde uitzendbureau. LET OP! Indien een werknemer met een handicap al 6 kwartalen werkt via uitzendbureau X waardoor uitzendbureau X nog maar recht heeft op 20% VOP, en deze werknemer begint ook nog eens te werken voor uitzendbureau Y, dan heeft uitzendbureau Y recht op 40% VOP voor het startkwartaal en de vier daaropvolgende. Het gaat immers om een nieuwe werkgever. De VDAB betaalt de VOP per kwartaal. In het eerste kwartaal van 2013 zijn er 729 VOP’s interim uitbetaald. Hieronder een overzicht van het aantal lopende VOP dossiers op het einde van de maand. Deze worden niet allemaal uitbetaald daar sommige werknemers al uit dienst zijn. Maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli
VOP Interim 669 695 639 701 776 818 770
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
12 VOP na interim arbeid Indien de persoon met arbeidshandicap niet meer via het uitzendbureau werkt maar rechtstreeks bij de gebruiker (en deze dus zijn werkgever wordt) dan heeft deze werkgever recht op de volledige VOP. Het gaat immers om een nieuwe tewerkstelling. De werkgever heeft recht op: 40% voor het kwartaal van tewerkstelling tot en met kwartaal 5 30% voor het zesde tot en met het negende kwartaal 20% voor het tiende en de daaropvolgende kwartalen De VOP wordt berekend op het referteloon. Indien nodig kan er na een jaar een verhoging aangevraagd worden naar 60%. De VOP is 5 jaar geldig. Na 5 jaar kan een verlenging aangevraagd worden. 13 Tegemoetkoming in de kosten van arbeidsgereedschap- en kledij De persoon met een handicap die via uitzendarbeid aan de slag wil, kan aan de VDAB de vraag stellen om tussen te komen in de kosten van arbeidsgereedschap- en kledij. De Dienst Arbeidshandicapspecialisatie van de VDAB bekijkt de vraag. Omdat het aangepaste gereedschap en/of kledij eigendom wordt van de persoon met een handicap, is een goedkeuring mogelijk. De werknemer met een handicap kan de gereedschap/kledij altijd meenemen van de ene werkplek naar de andere. 14 Tegemoetkoming in de kosten van arbeidspostaanpassing VDAB zal niet tussenkomen in de kosten van een arbeidspostaanpassing in het kader van uitzendarbeid. Een arbeidspostaanpassing gebeurt bij de werkgever, op de werkvloer. Bij uitzendarbeid is de gebruiker niet de werkgever, maar wel het uitzendbureau. Uitzendcontracten zijn tijdelijke contracten. Een grote investering voor een aanpassing wanneer het slechts gaat om een korte tewerkstelling is niet redelijk. Indien de gebruiker wel een duurzame tewerkstelling op het oog heeft, maar altijd eerst met uitzendcontracten werkt, kan hij een GIBO (Gespecialiseerde Individuele Beroepsopleiding) of een stage in het bedrijf overwegen. Hier heeft de gebruiker wel de mogelijkheid om arbeidspostaanpassingen aan te vragen.
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
2 Wat is uitzendarbeid Uitzendarbeid is een vorm van wettelijk toegelaten tijdelijke arbeid. De tijdelijke jobs worden aangeboden door erkende uitzendbureaus. Er zijn altijd drie betrokken partijen bij uitzendarbeid: het uitzendbureau, de werknemer en de gebruiker. Het uitzendbureau is de werkgever. Een deel van het werkgeversgezag wordt overgedragen op de gebruiker. Dit is het bedrijf waar de uitzendkracht effectief gaat werken. De uitzendkracht werkt dus in opdracht van het uitzendbureau bij de gebruiker. Het is de gebruiker die de effectieve opdrachten geeft aan de uitzendkracht. Deze driehoek van gebruiker, uitzendkracht en uitzendbureau is specifiek aan interim arbeid. Voor andere werkgevers dan uitzendbureaus is het verboden om personeel ter beschikking te stellen en een gedeelte van het werkgeversgezag aan derden over te dragen (koppelbazen). Om te kunnen optreden als uitzendbureau moet je een vergunning hebben. 3 De arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid Uitzendkrachten worden volledig gelijkgesteld met andere werknemers, met alle rechten en plichten van de arbeidsreglementering. Ze hebben dus recht op hetzelfde loon, dezelfde arbeidsduur, op de feestdagen die gelden in de onderneming,‌ Voor de sociale zekerheid word je als "gewone" werknemer beschouwd. Je bent aan alle takken van de sociale zekerheid onderworpen, namelijk pensioen, ziekteverzekering, werkloosheid, kinderbijslag, arbeidsongevallen, jaarlijkse vakantie en beroepsziekten. Je bent dus gedekt en je betaalt daarvoor de gewone basispercentages op het gebied van sociale zekerheid. Veiligheid en gezondheid Je moet ook op dezelfde bescherming voor jouw veiligheid en gezondheid kunnen rekenen als de andere werknemers. De onderneming waar je gaat werken moet zorgen voor informatie, opleiding en instructies om veiligheids- en gezondheidsrisico's die specifiek zijn aan de werkplek en het bedrijf te vermijden. Het uitzendbureau moet je informeren over de risico's van het werk, de blootstelling aan gevaarlijke stoffen en preparaten, een eventueel gezondheidstoezicht dat samenhangt met deze risico's, de te gebruiken persoonlijke beschermingsmiddelen en het dragen van werkkledij, voorzien door de gebruiker. Deze informatie moet door de
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
gebruiker via een werkpostfiche aan het uitzendbureau meegedeeld worden. Kenmerkend voor de uitzendarbeid is dat twee overeenkomsten moeten worden afgesloten. De bedoeling om een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid te sluiten moet voor iedere werknemer afzonderlijk, door beide partijen schriftelijk worden vastgesteld uiterlijk op het tijdstip waarop de werknemer voor de eerste maal in dienst treedt van het uitzendbureau. De arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid zelf moet schriftelijk worden vastgesteld uiterlijk binnen 2 werkdagen te rekenen vanaf het tijdstip waarop de werknemer in dienst treedt. Deze arbeidsovereenkomst wordt gesloten als een arbeidsovereenkomst voor uitvoering van tijdelijke arbeid die de vorm kan aannemen van: • • •
Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Een arbeidsovereenkomst voor duidelijk omschreven werk Een arbeidsovereenkomst ter vervanging van een vaste werknemer
De arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid moet het volgende vermelden: • • • • • • • •
De naam van de gebruiker De reden en, in voorkomend geval, de duur van de overeenkomst De reden van de vervanging De beroepskwalificatie van de uitzendkracht De plaats van de tewerkstelling De arbeidsregeling Het bedongen loon De vergoedingen waarop de uitzendkracht recht heeft
4 Wanneer kan men beroep doen op uitzendarbeid Tijdelijke arbeid kan enkel uitgeoefend worden als vervanging voor een vaste werknemer, om te beantwoorden aan een tijdelijke vermeerdering van werk of om te zorgen voor de uitvoering van een uitzonderlijk werk. 5 Loon en arbeidsvoorwaarden Het loon van een uitzendkracht mag niet lager zijn dan dat waarop hij recht heeft, indien hij onder dezelfde voorwaarden als vaste werknemer door de gebruiker in dienst wordt genomen. Het is het uitzendbureau dat het loon betaalt.
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
Het voorgaande betekent niet dat de uitzendkracht hetzelfde loon moet krijgen als de vaste werknemer die hij vervangt, maar wel dat hij het loon moet ontvangen waarop hij recht heeft als hij als vaste werknemer wordt aangeworven. Het loon van de uitzendkracht wordt op dezelfde manier geïndexeerd en verhoogd als dat van de vaste werknemers van de gebruikers. De CAO’s van de sector waaronder de klant-gebruiker valt zijn van toepassing. 6 Relatie uitzendbureau & gebruiker. Er wordt een overeenkomst afgesloten tussen het uitzendbureau en de gebruiker. Het uitzendbureau verbindt er zich toe een uitzendkracht ter beschikking te stellen. De schriftelijke overeenkomst wordt uiterlijk binnen de 7 werkdagen gesloten te rekenen vanaf het moment waarop de tewerkstelling begint. Het moet tenminste volgende bepalingen bevatten:
het erkenningsnummer van het uitzendbureau het inschrijvingsnummer van het uitzendbureau bij de R.S.Z. de benaming van het paritair (sub)comité waaronder de gebruiker ressorteert de reden van de tewerkstelling van de uitzendkracht de plaats en de duur van de tewerkstelling de arbeidsregeling in de onderneming van de gebruiker de beroepskwalificatie van de uitzendkracht het loon van de vaste werknemer met dezelfde kwalificatie in de onderneming van de gebruiker de wijze van betaling van het loon de specifieke kenmerken van de in te nemen arbeidsplaats.
7 Relatie uitzendkracht & gebruiker Het uitzendbureau is de juridische werkgever van de uitzendkracht. De gebruiker oefent het werkgeversgezag uit. Tijdens de periode dat de uitzendkracht bij de gebruiker werkt staat deze laatste in voor de toepassing van de wetgeving. Dit op het gebied van reglementering en bescherming van de arbeid die gelden op de plaats van tewerkstelling. De bepalingen die betrekking hebben op de arbeidsduur, de feestdagen, de zondagsrust, de vrouwenarbeid, de arbeid van jeugdige personen, de nachtarbeid, de arbeidsreglementen, de deeltijdarbeid, de gezondheid en
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013
de veiligheid van de werknemers en dergelijke worden beschouwd als bepalingen die gelden op de plaats van tewerkstelling. 8 Links www.vooruitzenden.be een initiatief van het Vormingsfonds voor uitzendkrachten. www.diversiteitwerkt.be een site boordevol tips die het de uitzendconsulenten gemakkelijker maken om de gebruiker/klanten te overtuigen om te werken rond diversiteit. www.manpower.be voor Manpower unlimited Een project om de tewerkstelling van mensen met een handicap te bevorderen. Manpower brengt personen met een arbeidshandicap in contact met interessante bedrijven. Ze geven advies op maat en persoonlijke begeleiding. www.vdab.be/arbeidshandicap de VDAB – Dienst Arbeidshandicapspecialisatie (DAH) staat in voor de toekenning en uitvoering van bovenstaande maatregelen.
Steunpunt handicap & arbeid Van Vaerenberghstraat 6 2600 Antwerpen-Berchem info@handicapenarbeid.be
steunpunt handicap & arbeid
13 november 2013