ι,.
R-
Χ
,δ
\η
^§ υ^ "<Χ RΕ :L> ,ω\ υ^ ι-§
ξ< >ιη ι§ 'ο τ-τ Ηο3 δ.Α §Ε
,r9 Ξ.J
s:-
Qω ωaλ |Ξ ,s .§- μ
Α8
<:
a
Ρß '§\
Ξ
:
ϋ Ν h°tr "Καλόν έστϊν ημάς ώδε είναι..!' (Κατά Μάρκον 9,5)
ολλούς δρόμους παίρνει ή ψυχή, γιά νά βρει την άλήθεια. Μιά είναι ή Αλήθεια! Σιωπή! Τό Πνεϋμα τής αλήθειας, οδηγήσει ύμάς εις πάσαν την αλήθειαν", (κατά Ίωάννην 16,13) Ή Παναγιά, άγρυπνη ’Α γάπη, μάς ύποδέχεται στήν πόρτα τού Μ οναστηριού. Βλέποντάς Σ ε , μητέρα του Θεοϋ, μητέρα μας, πόσο πιό κοντά μας έρχεται ό ούρανός. “ Μεθόριον τής κτιστής καί άκτιστου φύσεως” (Γρηγόριος Παλαμάς). Έ σύ π ο ρεύ εσ α ι καί έ μ ε ΐς άπό πίσω ικ έτ ες λαχτάρας. Σέ χρειαζόμαστε, γιά νά γλυκάνεις τόν καημό τής καρδιάς. Σέ χρειαζόμαστε, νά ανοίξεις τό μονοπάτι, πού θά μάς οδηγήσει στή Ζωή. Σκοπός ή θέωση μέσω τής άγάπης. Ζεστή οικοδέσποινα μάς οδηγείς στό Ναό Σου, άφιερωμένο στήν ημέρα άνάμνησης τής Γέννησής Σου. ’Όψη λιτή. Χτισμένος μέ πέτρα. Σκεπασμένος μέ πλάκα. Βυζαντινός τύπος 18ου αιώνα. ’Ίσως ή κόγ χη κάπως παλιότερη.
44
Ή παλιά βαριά ξύλινη πόρτα μέ τά μεγάλα καρ φιά άνοίγει. Γαλήνη απόλυτη. Λιγοστό τό φως πού ύπάρχει. Μικρή, ταπεινή έκκλησία στρωμένη μέ πλάκα. Κράζουν τά πύρινα «έλέησον». Ήχοϋν καμπάνες χαρμόσυνες, οί δοξολογίες. Λάμπουν τά καντήλια. Μοσχοβολάει τό θυμίαμα. Ανάβουν τά κεριά. Κοντά Σου ό χρόνος χάνεται, έξαφανίζεται. Φέρε τά τίμια δώρα, νά κοινωνήσουμε Πνεύμα Θεού! Τί νά Σοϋ αφιερώσουμε; Μάς προτρέπουν οί 'Άγιοι. Ό αγώνας τού γέρο ντα. Νά έρθουμε « ε ις εαυτόν». Νά άνακαλύψουμε καί νά άποκαλύψουμε τό πρόσωπό μας. Νά προσφέρουμε τήν ομολογία τής πτώσης μας, γιά τήν απόλαυση τής ψυχικής κάθαρσης. Τή μοναξιά τού εγώ ,γιά τήν κοινωνία τού Θεού. Τό μάτωμα τής Σταύρωσης, γιά τή χαρά τής Ανάστασης. Νά άδειάσουμε σωρό ό,τι άχρηστο,γιά τή μακα ριότητα τής ουράνιας πλήρωσης. «Μ άθετε άπ’ έμού ότι πράός είμι καί ταπεινός τή καρδία, καί εύρήσετε άνάπαυσιν ταις ψυχαΐς ύμών ό γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου έλαφρόν έσ τιν» (Κατά Ματθαίον 11,29). Σηκώνει τό φορτίο μας. Μάς δανείζει,γιά νά κερδίσουμε τόν Παράδεισο. “ Εϊδομεν τό Φώς τό αληθινόν...” Ψυχή μου έπέστρεψε εις τήν άνάπαυσίν σου....
45
Σ ιγή ... Μπροστά τό προσκυνητάρι μέ τή θαυματουργή εικόνα τής Παναγίας, γεμάτη αφιερώματα ψυχής καί ϋλης. Ασπασμός... Τό τέμπλο τοϋ ναοϋ ξυλόγλυπτο μέ θαυμαστές σκαλιστές λεπ τομέρειες. Οί παραστάσεις πολυ πρόσωπες, σκαλισμένες σέ ξύλο καρυδιάς. Οί μορ φές μιλοΰν στόν πιστό. «Ή σιωπηλή τέχνη γνωρίζει νά όμιλεΐ» (Γρηγόριος Νύσσης). Τά θέματα άπό τόν κύκλο Παλαιάς καί Καινής Διαθήκης καί συμβολικά από τή φύση, έχουν τήν τεχνική πού καλλιέργησαν οί μαστόροι τής Ηπείρου. Μέ φόντο τό μισοσκόταδο τά πρόσωπα, τά που λιά, τά λουλούδια, τά ζώα, οί δράκοντες καί οί σταυροί γίνονται συμπλέγματα, «πού αγκαλιάζουν τό παρελθόν κα ί τό μέλλον μέσα σ ’ ένα συνεχές παρόν» (Ούσπένσκυ). Πάνω στό τέμπλο δέ βρέθηκε χρονολογία, ούτε τό όνομα τοϋ τεχνίτη . Στήν ϊδ ια τεχνική καί ό Αρχιερατικός θρόνος μέ τόν άμβωνα. Οί εικόνες τοϋ τέμπλου έχουν έπίδραση άπό τή Δυτική τέχνη. Είναι έργα τοϋ Γιαννιώτη άγιογράφου Θεοδοσίου. 'Σκοπός τής εικονογραφίας είναι νά προ σανατολίσει προς τή μεταμόρφωση όλες τις πλευρές τής φύσης μας” , μαρτυρά σύγχρονος άγιογράφος. Ή Ελεούσα Παναγία τοϋ τέμπλου. Τό βλέμμα Της εισβάλει άκτίνα άγάπης. Δίπλα τό Γενέσιο τής Θεοτό κου. Μέρα τής Πανήγυρης τοϋ μοναστηριού. Στίς πέντε άπό τίς έξι μικρές εικόνες στό προ σκυνητάρι τοϋ τέμ π λο υ ύπάρχει ή επ ιγ ρ α φ ή : «Δαπάναις Αναστασίου Πρωτόπαπα Γρεβενίτη επί
46
Δανιήλ ηγουμένου 1882». Στή μεγάλη εικόνα τού τέμπλου τοϋ 'Αγίου Γεωργίου ή έπιγραφή: «Έπηροπεύοντος μετά τοϋ κύρ Σπόρου κ ι’ ό κυρ Αιαμάντης». Στήν εικόνα τοϋ Χριστού ή έπιγραφή κρύβεται άπό τό τέμπλο. Στό 'Άγιο Βήμα ξεχωρίζει ή Πλατυτέρα στήν κόγ χη. ’Έ νθρονη, βρεφοκρατούσα άνάμεσα ατούς 'Ιεράρχες. Συνομιλεί μαζί μας γιά τήν Αλήθεια τής Ζωής. Στόν κεντρικό άπό τούς τρεϊς τρούλους ό Παντο κράτορας διακριτικά φωτισμένος. Τό βλέμμα Του μάς άγκαλιάζει, όπου κι άν στα θούμε στό ναό. Στίς τοιχογραφίες τοϋ νότιου τοίχου ύπάρχουν οί έξής επιγρα φ ές άπό τό τέμ π λ ο πρός τήν είσοδο τού Ναού: α) δ ι’ έξύδων Παπαχρήστου από Άρδομίστα. β) δ ι’ εξόδων τοϋ κυρίου καί ηγουμένου Ά νανίου έξ ’ όρους 'Αγίας Παρασκευής. (Ό Άνανίας ήγουμένευσε στήν Τζόρα άπό τό 1843 έως τό 1855 περίπου, οπότε κατά τήν δωδεκαετία αύτή πρέπει νά έγιναν οί το ι χογραφίες) . γ) δι’ έξόδων Κωνσταντίνου Γεωργίου Μετσοβίτου διά χειρός Βασιλείου Θεοδοσίου Ζώη. Στίς τοιχογραφίες τοϋ δυτικού τοίχου: δ) δι’ έξόδων Γαβριήλ Μίτσου άπό Ζαγόριανη. Οί παλιές τοιχογραφίες ζωγραφισμένες άπό λαϊ-
47
κό τεχνίτη στό δεξιό μέρος. Ό χρόνος τίς έχει φθεί ρει, τίς έχει ξεθωριάσει. Στίς άλλες πλευρές, στό ιερό εικόνες από σύγχρονο άγιογράφο μέ βυζαντι νή τεχνοτροπία. Εκπέμπουν την πνευματική ομορ φιά καί αποκαλύπτουν τή Θεία Γνώση. Δέν είμαστε μόνοι. Οι εικόνες μάς φανερώνουν τόν κόσμο τού Παραδείσου. Τά πρόσωπα, ή ζωή των Αγίων έκπέμπουν Φως. « Ή μέθεξη στη θεία Ενέργεια τού Τριαδικού Θεού οδηγεί τόν πιστό νά γίνει ό ίδιος φως κατά χάρη» (Γρηγόριος Παλαμάς). Τούς νιώθουμε οικείους. Συνυπάρχουμε μέσα στήν πάλη μας γιά αγιότητα, γιά Φως! «Ποιά ευχαριστία θά ήταν άξια νά Σού προσφερθεϊ από μάς; Παναγιά μας ξεπέρασες τίς κορυφές όλου τού κόσμου. Μιά γυναίκα σήκωσε τό άνθρώπινο γένος. ’Έφτασε ή άρετή μιας ψυχής, νά σταματήσει τήν κακία των άνθρώπων όλων των αιώνων» (Νικόλαος Καβάσιλας). Μαζί Της μπορούμε νά παλαίψουμε μέ τόν παλιό εαυτό μας. Νά βλέπουμε πέρα από αύτόν. ’Α νά στασή μας ή Αγάπη καί μόνο μέ τήν άγάπη μπο ρούμε νά γίνουμε κοινωνοί Της.