Το μοναστήρι της Δουραχάνης μέρος ζ΄ by Sth-mana-Panagia

Μήτηρ Θεού ή Ελεούσα. Εικόνα τού τέμπλου τού Ναού Γεννήσεως τής Θεοτόκου τής Μονής Ντουραχάνης.

Τ Ο ΊΔΡΥΜΑ «Έάν μη κύριος οι'κοδομήσγ] οΐκον, εις μάτην έκοπίασαν οι οικοδομούντες αυτόν» (Ψσ.λμ. 126 ,1)

ά αποσπάσματα της αφήγησης τοΰ γέροντα από διάφορες συνεντεύξεις καί κηρύγματα: «Μην καταφρόνησης τής εντολής τής άγάπης, δτι δι’ αύτής υιός Θεού έση» (Μάξιμος 'Ομολογητής). «Ή αγάπη γιά τά παιδιά προϋπήρχε. Άπύ μικρύς μέ συγκινοϋσε, δταν έβλεπα πεινασμένα παιδιά ./Όλη ή φαντασία καί τά όνειρά μου ήταν νά βρω μιά σπηλιά πού νά’χει ψωμί, νά τούς δίνω. Νά τούς λέω: “ Φάτε παιδιά...Φάτε παιδιά...Ή σπηλιά νά μήν αδειάζει ποτέ” . Μέ τράνταξε μιά κουβέντα τού Χριστού πρύς τόν Πέτρο: “ Βόσκε τά άρνία μου” (Κατά Ίωάννην 21,15). Κι εγώ πιάστηκα από τά παιδιά. Λαμπά διασα από τή Γραφή. Ή φλόγα τής επιθυμίας μεταβλήθηκε σέ μέθη καθήκον - υποχρέωση νά άνταποκριθώ» Ή αγάπη δημιουργεί, μεταμορφώνει. Ή αγάπη, μέ τή χάρη τού Θεού, ενερ γεί. Δύσκολες οί συνθήκες. Ή Παρουσία τού Θεού στήν ψυχή μετα τρέπει τή ζωή.

Ό γέροντας πρίν ακόμα γίνει μοναχός, νοικιάζει ένα παλιό σπίτι στά Γιάννενα. Τό έπισκευάζει, όσο μπορεί, μέ σκοπό νά προσφέρει στέγη καί τροφή σέ παιδιά πού θέλουν νά σπουδάσουν. Επιθυμεί νά φροντίσει γι' αυτά τά παιδιά. Νιώθει ευθύνη. ’Έσο δα δεν ύπάρχουν άπό πουθενά. ’Αναγκάζεται νά κάνει διάφορες δουλειές, νά κόψει τόν ϋπνο,γιά νά έξασφαλίσει «τόν άρτον τόν έπιούσιον». Γύρω του μιά όμάδα παρέχει τή συνδρομή της. «Στερήθηκα τά γράμματα.'Ύστερα είχα διαβά σει στην Παλαιά Διαθήκη γιά τή σημασία καί την άξία τής Παιδείας. “Δράξασθε παιδείας, μήποτε όργισθή Κύριος καί άπολεϊσθε έξ οδού δικαίας, δταν έκκαοθή έν τάχει ό θυμός αυτού» (Ψαλμ. 2 ,12). Θέλω τά παιδιά, γιατί μέσω τών παιδιών ήρθε ή ίερωσύνη. Μαζί τους άσχολοϋμαι άπό τό 1956. Πάντα ειχα αδυναμία, μέ γέμιζαν τά παιδιά. Δέν ένιωθα κούραση κοντά τους. Υπήρχε σύνδεσμος καί δράση μεταξύ μας. Κάθε παιδί γνώριζε ποιός υποφέρει στή γειτονιά το υ. Κρατούσαμε ονομαστικές καταστά σεις. Τό πρώτο οικοτρο φείο πού έκανα ήταν στήν Παντάνασσα τό 1962, όπου ή μακαρίτισσα ή Χατζή μοΰ έδωσε "Βόσκετάάρνίαμου"(ΐω.2i,ib) δωμάτιά. Κι εγω αντι γι

αύτό μπογιάτιζα, έπιανα τίς σταλαματιές. Μετά στήν όδό Σκουμπουρδή, στην Παύλου Μελά». Όταν τόν ρωτούν γιά τό αν έχει άδεια οικοτρο φείου : «Γιατί, υπάρχει όριο πόσους θά φιλοξενείς στό σπίτι σου;» Σπίτι τους θέλει νά τό νιώθουν. Αφήνει έλευθερία κινήσεων, άρκεΐ νά μήν έρχεται σε σύγκρουση μέ τό σεβασμό στόν άνθρωπο γενικά. Φιλικός καί αύστηρός, όπου χρειάζεται. Βάζει τούς νόμους τής συμβίωσης μέ κίνητρο πάντα την άγάπη. Στη νεανική έπιπολαιότητα ύπάρχει τό άντίδοτο. Παίρνει τή λεκάνη, άνασκουμπώνεται καί πλένει τά πόδια τους. Μέ τή βοήθεια τού Θεού πολλά άπό τά παιδιά αύτά σπούδασαν, άπέκτησαν θέσεις. Τόν άγαπούν, τόν σέβονται, τόν επισκέπτονται. Κάποια άπό αύτά είναι κοντά του καί άπό τή θέση τους δίνουν χέρι προσφοράς. Τό 1970 γίνεται μοναχός. Τό 1974 τού δίνουν τό μοναστήρι τής Παναγιάς. Αργότερα έπιθυμεΐ νά μεταφερθεΐ δίπλα στό μοναστήρι, μακριά άπό τό θόρυβο τής πόλης, τό οικοτροφείο. Νά χτίσει καί σχολείο. Κοντά του μιά ομάδα, ένας πυρήνας πρώ των συνεργατών, πού έμπνέεται άπό τό όραμά του. «Μέ συγκινεΐ, όταν βλέπω άνθρώπους νά θέλουν νά άφοσιωθούνε στή διακονία τών άλλων. Μού άναψε ό ενθουσιασμός. Βάζουμε μία ιδέα νά κάνουμε εκπαιδευτήριο μέ τήν επιθυμία νά δοθούμε “ ψυχή τε καί σώματι” . Ταιριάζαμε στή “ λόξα” .

Πάντα διευκρι νίζει: “ Ή πίστις χωρίς των έργων νεκρά έστίν” (Ια κώβου 2,20) ...καί έργο χωρίς πίστη εγωιστικά φέρεται. Προϋπόθεση κάθε έργου,ή συντριβή τής ταπείνωσης. ’Άν δέν ύπάρχει, είμαστε γρανίτες , , , Εργαζεσβε την βρωσιν την μενουσαν καί οπού κι άν εις ζωήν αιώνιον" (Ιω. 6,27) χώσει τά νύχια του ό πονηρός, θά μάς γαντζώσει. ’Άν όμως είμαστε προ ζύμι, δέν μπορεί νά μάς κρατήσει. Ξεφεύγουμε καί ερχόμαστε άντιμέτωποι μέ τήν άμαρτωλότητά μας. ...Μιά γνώμη σέ μιά όμάδα άνθρώπων, νά γίνει κάτι έδώ πέρα. Τό έργο ξεκινάει μέ έφόδια τήν τόλμη καί τή θέληση στηριγμένη στή μακροθυμία τού ελέους Του. Μόνο άνωθεν σοΰ δίνεται νά άντλήσεις. 'Υπήρχαν δυσκολίες μέ τήν ’Α ρχαιολογία, τό Πολεοδομικό,τό Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλο ντος. Θεωρούσαν τό οικόπεδο παραλίμνια περιοχή καί πίστευαν ότι θά χαλούσε τό τοπίο. Στίς 26 Σεπτεμβρίου τού 1979 δίνεται έπιτέλους ή άδεια,γιά νά ξεκινήσει τό χτίσιμο. Τόν ’Οκτώβριο τού ϊδιου χρόνου μπουλντόζα καί τσάπα άνοίγουν πενήντα λακκούβες γιά τά θεμέλια. Τά όνειρα γίνο νται πραγματικότητα. Ή χαρά τής ψυχής δίνει φτε-

„

οά %

στά πόδια νά πετάξουν από τόν ένα χωματένιο βράχο στόν άλλο. Ξαπλώνει σ’ ένα λάκκο καί σταυρώνει τά χέρια. Λέει παρα στατικά: «Μνήμη θα νάτου άΤΟΛκαί θεμέλιο ζωής γιά τόν ουρανό» (Α' Τιμόθεον 6,19). Ό ενθουσιασμός, ό Συνολική άποψη των πρώτων ζήλος έχουν αυξηθεί.... χτισμάτων του ιδρύματος. Δέ χρειάστηκαν εργατικά χέρια. Μέ έθελοντική έργασία γίνεται τό σκάψιμο,τό άνοιγμα των θεμελίων,τό καλούπωμα. Στήνονται οί κολόνες. Τό χώμα πρέπει νά στρώσει δίπλα τους. Μέ χαρά σύρονται τά καρότσια, πού μεταφέρουν τίς πέτρες. «'Αμα τό φτιάχνεις ό ’ίδιος, δένεσαι, τό ζεΐς. Όσοι δούλεψαν καί δουλεύουν, ή κούραση μέ τήν άγάπη γίνονται μιά μάζα, μιά φωτιά. Κάτι πού γίνεται μέ αγώνα παίρνει τή δωρεά τής ευλογίας τού Θεού. «Εάν μή Κύριος οίκοδομήσχι οϊχον εις μάτην έκοπίασαν οί οίκοδομοΰντες αυτόν» (Ψαλμ. 127,1). Στήν αρχή ό κύκλος είναι μικρός καί οί οικονο μικές δυσκολίες μεγάλες. Ούτε δεκάρα δέν ύπήρχε στήν τσέπη. Μου λέγαν τά παιδιά: Μέ τί θά χτί σουμε ; Έχει ό Θεός! Ειχα πάρει κάτι δανεικά. ’Έκανα όπως γίνεται στό έμπόριο: Σκούφωνε, ξεσκούφωνε. Δούλευα

γύρω στό ένα έκατομμύριο χωρίς νά έχω φράγκο. Έπαιρνα από σένα, έδινα στόν άλλον. Ένας κύριος, πού ήθελε νά μείνει άνώνυμος μοϋ έδωσε οκτακόσιες χιλιάδες (800.000) δραχμές καί πολλοί άλλοι διάφορα ποσά. Τίς μελέτες καί την έπίβλεψη άνέλαβαν δωρεάν άρχιτέκτονες καί μηχα νικοί. Μιά κυρία δώρισε ένα φορτηγό, γιά νά πηγαινοερχόμαστε στά Γιάννενα καί νά μεταφέ ρουμε ύλικά. Ό κόσμος έδινε δ,τι μπορούσε.. Τό μέρος τό παραχώρησε ή κοινότητα Λογγάδων. Στη συνέχεια άκολούθησαν κι άλλες δωρεές. ... Την ημέρα πού έρχότανε τά αύτοκίνητα, οί βαρέλες, ή πρέσα μέ έβδομήντα πέντε (75) κυβικά γιά νά ρίξουν τό πάτωμα, μάς σταματάνε». Ε μπ όδια είχαν στηθεί καί δυσκόλευαν την ολοκλήρωση τού έργου. Παρηγοριά τά λόγια τού Μεγάλου Αθανασίου πού τόσο συχνά έπαναλάμβανε καί επαναλαμβάνει ό γέροντας σέ δύσκολες στιγμές: «Συννεφάκι είναι καί γρήγορα θά περά σει ». «Χαρά στόν άνθρωπο πού ετοιμάζεται νά άντιμετωπίσει τίς δυσκολίες. Όταν άντιμετωπίζονται κατά Θεόν, μάς άνεβάζουν. Μέσω τού Γολγοθά κερδίζουμε τη λύτρωση. Στόν πόνο τού άγώνα, δέν ύπάρχει ισχυρότερο όπλο άπό την προσευχή, κατά τόν Ιωάννη τής Κλίμακας. Ή χάρη τού Θεού ένεργεϊ. ...Γίνεται μάχη, γιατί ειχα πάρει τήν έγκριση καταλληλότητας, υπήρχε ή άδεια γιά τό χτίσιμο. Γύρι ζα στά γραφεία γιά τό δίκιο. Σημαντικό ρόλο, γιά τή

συνέχιση τού έργου, έπαιξε ή Νομαρχία. Ή δήλωση τοϋ εισαγγε λέα δτι τό “ πεδίο είναι έλεύθερο’" μέχρι νά λυθεί ή διαφορά 'Υπουργεί ου Πολιτισμού - Νομαρχίας, πυρο δοτεί τόν αγώνα. Οί εργασίες συνε χίζονται μέ έντονη προσπάθεια, μεγαλύτερη ταχύτητα, γιά νά ολοκληρωθεί τδ στήσιμο τοϋ οικοδομήματος. Τά υλικά μεταφέρονται μέρα νύχτα. ...Γενική επιστράτευση. Δου λεύαμε άπύ νύχτα σέ νύχτα. Είχαμε τόσο ενθουσιασμό, πού Αί γαλακτοτροφούσαι μέσα σέ τρεις μέρες στρώσαμε τά ουράνια καιδιαχο~ ,, , δεκαοκτώ χιλιάδες κεραμίδια. Ιο νοοσαι τα επίγεια. σκεπάσαμε δλο τό οικοδόμημα. ...Τήν κολακεία φοβάμαι, όχι τή δυσκολία. Χρει άζεται “ μπανταλομάρα” , γιά νά προχωρήσεις. ...Πρέπει νά παραδεχτώ ότι στήν προσπάθειά μου αύτή, οί Γιαννιώτες συμπαραστάθηκαν συγκι νητικά. Κανένας δέ μοϋ άρνήθηκε τή βοήθειά του». Τό 1980 ιδρύεται ό Μορφωτικός καί Πολιτιστι κός Σύλλογος τό « ’Άνθος». Λειτουργεί άπό τότε μέ έδρα τή Ντουραχάνη καί σκοπό έχει τήν επιτέλεση πνευματικού, μορφωτικού καί κοινωνικού έργου. Προστάτριες είναι ό χορός τών μυροφόρων, πού τρέφονταν άπό τά ουράνια δόγματα καί διακονοΰσαν τά έπίγεια. «Στις 26 Σεπτεμβρίου τού 1981 - αν καί έλειπε άκόμα ένα χαρτί - παίρνουμε τήν άδεια λειτουρ-

/ -ν/ Α

rp./

γίας καί γίνονται τά εγκαίνια. Παλέψαμε νά ξεπεράσουμε την μπόρα. Δεκαεφτά μήνες περιμέναμε γιά την έγκριση. Τελικά δόθηκε άπό τό Νομάρχη». Τό χέρι τής Παναγίας έπεμβαίνει. Κάνει δυναμί τη την πάλη, νά τιναχθεϊ ό βράχος. Μέ την ευλογία του Ευαγγελιστή Ιωάννη, τή συνδρομή τής προ σευχής καί τή συμπαράσταση τού κόσμου, τό έργο πήρε «σάρκα καί οστά». ’Αποφασίζουμε αύτή τή μέρα κάθε χρόνο νά τή γιορτάζουμε βάζοντάς την βάση γιά όποιοδήποτε σημαντικό ξεκίνημα. Ή παράκληση στόν προστάτη 'Αγιο Ιωάννη, νά ύπάρχει άγάπη. Τό κτιριακό συγκρότημα οίκοδομεΐται. Τά κε ραμίδια τής στέγης, τό ξύλο πού επικρατεί, τά μπαλκόνια - στά πρότυπα τής Ηπειρωτικής λαϊκής αρχιτεκτονικής —γλυκαίνουν τά σύγχρονα οικοδο μικά ύλικά του καί εναρμονίζονται μέ τό φυσικό περιβάλλον. Τό 'ίδρυμα παίρνει μορφή, άποκτά πρόσωπο καί γίνεται προέκταση καί συμπλήρωμα τού έργου τού μοναστηριού. Ή μάνα Παναγία προσφέρει πλούσια τίς δωρεές τής εύσπλαχνίας καί τό “ αράζει” μέσα στό πνευματικό λιμάνι Της. ”Έπί Σοι χαίρει Κεχαριτωμένη, πάσα ή κτίσις...” «...'Ηρθαν τά πρώτα παιδιά. ’Άποψητοΰ ιδρύματος.

Σωστό μελίσσι. Στό κάποτε έρημο μέρος, πού κατέ βαιναν οί άλεπούδες καί τά τσακάλια καί άκούγονταν τά ουρλιαχτά τους, τώρα άκούγονται οί χαρούμενες φωνές καί τά δυνατά ξεφωνητά των παιδιών...» “ ’Άφετε τά παιδία... έλθεΐν πρός μετων γάρ τοιούτων έστίν ή Βασιλεία, των ουρανών” (Κατά Ματθαίον 19,14). «Απόδειξη της άγάπης η πράξη» (Μάξιμος 'Ομολογητής).

Τό δυναμικό ενός έργου είναι τά πρόσωπα, όχι τά κτίρια. «Ψυχή» ή Παναγία. Στό ανθρώπινο δυναμικό ό ιερομόναχος Αθανάσιος, κατά κόσμο Σωτήριος Χατζής, καθοδηγητής και συμβουλάτορας. Γύρω από τό χώρο τής Παναγίας δημιουργούνται πολλές κυκλικές χορείες. Ό καθένας παίζει τή μουσι κή τής καρδιάς του, άνάλογα μέ τά χαρίσματά του, τή διάθεσή του καί βάζει τή δική του πέτρα στό «χτίσι μο», στήν «οικοδομή» τού έργου. Καθένας, άπό τό χώρο του, προσθέτει τή δική του παρουσία. Πρόσω πα διάφορα. Τό καθένα μέ τήν ίδιαιτερότητά του. Πολλά τά στρατεύματα. Ό καθένας στρατεύεται στό τάγμα του. Άπό όλες τίς ηλικίες καί τούς κλάδους βοηθάνε μέ λόγια ή μέ πράξεις καί ενθαρρύνουν,

δυναμώνουν τό έργο. Τονίζει: “ Δεν υπάρχει ωραιότερο καί δημιουργι κότερο από τή συνεργασία, τήν ομόνοια καί τήν κατανόηση. Αλλιώς τά πράγματα δεν μπορούν νά προχωρήσουν. Όσα χαρίσματα έχουμε πρέπει νά τά άξιοποιήσουμε -π ρ ό ς δόξαν Κυρίου -σ τό κοινό συμφέρον. Πρέπει νά δώσουμε δλοι τή μάχη, νά βγάλουμε φυτώριο. Είναι αναμμένο κάρβουνο ή εύθύνη μας στους νέους. Νά τούς δώσουμε κοινωνία μέ Θεό. Πιό ελεύθερος άνθρωπος από αύτόν πού ενώνεται μέ τό Θεό δέν ύπάρχει “ ή αλήθεια έλευθερώσει ύμάς” (Κατά Ίωάννην 8,32).” Λέει ό Ιερός Χρυσόστομος: «Χρειαζόμεθα πολλήν φιλανθρωπίαν. Διότι καθ’ έκάστην ημέραν εις πολλά σφάλλομεν. Διά τούτο καί πολύ ελεος χρει άζεται δι’ ημά ς»... «ότι ή αγάπη καλύψει πλήθος αμαρτιών» (ΑΉέτρου 4,8). "Τής δέ εύποίί'ας καί κοινωνίας μη έπιλανθάνεσθε τοιαύταις γάρ θυσίαις εύαρεστεΐται ό θεός." (Εβρ. 13,16) Ό Θεός μιλάει στόν καθένα. Συχνά ύπενθυμίζει μέ λόγια καί πράξεις τή φιλο σοφία τής ζωής του: «Δέν ύπάρχει ώραιότερο άπό τό νά μπορείς νά μοιραστείς - τά πάντα - τόν

αγώνα,τή θλίψη, τή χαρά,την ψυχή μέ τόν πλησίον. ’Αν βοηθήσουμε ό ένας τόν άλλο, θά νιώσουμε τή χαρά τής κοινωνίας, θά κερδίσουμε τήν άγάπη τοϋ Θεοϋ». Οί δυσκολίες μπορεί νά είναι πικρές άλλά εύεργετικές γιά τήν ψυχή μας. Ό Ιωάννης τής Κλίμακας λέει ότι είναι «όπως ή αψιθιά πού καθαρίζει τή χολή». ’Έτσι γιγαντώνεται ή πίστη. Όταν τοϋ μιλούν γιά τύ έργο, άπαντά: «Αύτό δέν άνήκει σέ μένα. Ανήκει σέ όλους, εϊτε έδώ πού ζούν καί άγωνίζονται, εϊτε έκείνοι πού προσφέρουν άπύ μακρύτερα. Ανήκει στύ σύνολο. Όλοι οί κάτοικοι τής πόλης καί τών περιχώρων, καί όχι μόνον αύτοί άλλά καί άπό άλλα μέρη τής Ελλά δας καί άπό τό έξωτερικό, είναι συνεργάτες καί συνδρομητές. Ό λαός προσφέρει τόν ιδρώτα του. Πολλοί μαθη τές καί φοιτητές δίνουν «στό ταμείο τής προ σφοράς» τό χαρτζιλίκι τους. Νέοι άκουμπάνε τόν πρώτο τους μισθό. Άλλοι, ένα ποσοστό «μερίδιο» άπό τό μισθό τους κάθε μήνα. Πολλοί σοϋ λένε μέ τή συμπεριφορά τους «έδώ είμαστε». Δέ μετριέται ή συγκίνηση, όταν βλέπεις τόν κόσμο νά προσφέρει μέ εύχαρίστηση, νά τό νιώθει άνάγκη νά συνεργα στεί, νά μή ζητάει μόνο «τό εαυτού άλλά καί τό τοϋ ετέρου» (Α'Κορινθίους 10,24). Όσοι άγωνίσθηκαν καί όσοι πάλεψαν καί πρόσφεραν (γιατί πολλοί άπό αύτούς έχουν φύγει) θά πάρουν «τό μισθό τους». Στίς 26 Σεπτεμβρίου μετά τή Θεία Λειτουργία τελείται μνημόσυνο στίς ψυχές τους. Όλοι όσοι βοηθούν, ό καθένας μέ τον τρόπο του,

γνωστοί καί άγνωστοι, είναι έγγεγραμμένοι στό έμψυχο δυναμικό προσφοράς. Ή άγάπη τοϋ Θεοϋ μάς ενώνει μέ δλους. Μάς δίνει τό νόημα τοϋ νά ύπάρχουμε. Ό άνθρωπος ολοκληρώνεται, δταν δεν άνήκει στόν εαυτό του. Τίποτα δεν είναι δικό μας. Ό τ ι έχουμε είναι άνωθεν. Είμαστε διαχειριστές. Δικά μας είναι τό «έλθέ καί σκήνωσον» στό Θεό καί «άφες τά παραπτώματα» τών άλλων. Μόνο κοντά Του ύπάρχει αρμονία στη ζωή. Άν προχωρήσουμε μέ πίστη, πραγματική άγάπη πρός τό συνάνθρωπο, έλεος συγχώρησης, θά νιώσουμε τό πολυπόθητο τής ψυχής, τόν παράδεισο τοϋ νά μετέχουμε στή ζωή τής Κοινωνίας τοϋ Θεοϋ. «Ή Βασιλεία τοϋ Θεοϋ εντός ήμών έστίν» (Κατά Λουκάν 17,21). Εκείνος πού ζεΐ κατά Χριστό γεύεται τά τοϋ Παραδείσου. «Έάν δέ έν τώ φωτί περιπατώμεν, ώς αύτός έστίν έν τώ φωτί, κοινωνίαν έχομεν μετ’ άλλήλων» (Α'Ίωάννου 1,7).

ΌΠαλαιός τών Ήμερων.