Update voor Handboek Zonne-energie

nieken zoals verbrandingstechniek, regeltechniek, meettechniek, het uitvoeren van metingen, elektriciteitsleer en materialenkennis. Tot slot komen er nog diverse hoofdstukken over installatie-ontwerp en componenten in watervoerende en luchtvoerende installaties aan bod.”

Belangrijkste doelgroepen

Net als het ‘oude’ handboek mikt ISSO met het nieuwe handboek op zowel het onderwijs, in alle geledingen, als ook op de professionals in de bedrijven. “De kennis die wij bieden is echt heel compleet. Dat is fijn voor het onderwijs, maar ook in het dagelijks werk heb je toch geregeld de behoefte om eens op te zoeken hoe het nu ook alweer precies zat”, zegt Van Weele. “Bovendien hebben we veel nieuwe kennis toegevoegd. Wellicht niet direct in module 1, maar zeker wel in de delen die nog volgen. Zo ben ik op dit moment bezig met deel 8 over Duurzame energie technieken. Hierin vindt men straks veel kennis die nog niet eerder in één overzicht was gebundeld.” Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor een onderwerp als luchtfiltering, dat inzichten bevat die zijn opgedaan tijdens de coronapandemie, zegt Van Weele. “Natuurlijk is veel informatie ook in alle verschillende ISSO-publicaties te vinden. Maar dat is het mooie van dit handboek. Je hebt alle kennis straks over de meest uiteenlopende onderwerpen van bouw- en installatietechniek in één uitgave bij elkaar. Het nieuwe Handboek Bouw- & Installatietechniek is straks zowel als online uitgave maar ook als gedrukte uitgave beschikbaar.

Forse update voor Handboek Zonne-energie

De inmiddels vierde uitgave van het Handboek Zonne-energie verschijnt deze zomer. Het is dan ook een vakgebied waar de ontwikkelingen erg snel gaan. Zo heeft deze nieuwe editie een inhoud die voor meer dan 20% is aangepast, mede onder invloed van de nieuwe NEN1010 en de NEN7250 en diverse technische ontwikkelingen. De genoemde normen zijn belangrijk vanwege de kennis die nodig is om zonne-energiesystemen veilig en vakbekwaam te kunnen installeren.

De eerste uitgave van het Handboek Zonneenergie verscheen in 2012. Daarna kwamen er hernieuwde uitgaven in 2016 en 2019. De editie die nu verschijnt is op veel plaatsen aangepast, ook waar het gaat om de bouwkundige integratie van pv-systemen. “Door de komst van de vernieuwde NEN7250 hebben die bouwkundige aspecten een belangrijke basis in de normen gekregen. Dat wilden we dan ook goed weergeven in het handboek. Brandveiligheid is bijvoorbeeld een onderwerp dat in deze uitgave flink meer aandacht kreeg. Het is ook een onderwerp dat in de markt - bijvoorbeeld bij verzekeraars - veel aandacht heeft”, vertelt André Derksen, projectcoördinator voor het Handboek Zonne-energie bij ISSO. “We zijn daarom blij dat iemand namens het Verbond van Verzekeraars als lid van de Kontaktgroep input leverde en heeft meegelezen.”

Aangepast op NEN1010

Ook de NEN1010:2021, die inmiddels wel is vernieuwd maar bij het ter perse gaan van deze ISSO Info nog niet officieel is aangewezen, is waar mogelijk al in het Handboek Zonne-energie verwerkt. Dat wil zeggen, aldus Derksen, “dat we de teksten zoveel als mogelijk met de normen en regels in lijn hebben gebracht. Zeker op gebieden als gelijkstroom en decentrale opwekking bevat de vernieuwde NEN1010 belangrijke informatie die we graag in het handboek wilden opnemen.” Ook bevat het boek basisinformatie over smart grids. Bovendien verschijnt tegelijk met het handboek de

Handreiking Energieopslag, die als bijlage in het handboek wordt opgenomen (zie elders in deze ISSO Info).

Aandacht voor zonnewarmte

Wat ook meer aandacht krijgt in het vernieuwde handboek zijn de systemen voor zonnewarmte. Veel van die informatie dateert nog uit de eerste editie, die in 2012 verscheen. “Ook in dit deel van ons vak zijn de ontwikkelingen snel gegaan. Opslag van warmte staat in een groeiende belangstelling door de verduurzaming van ons vastgoed. Zeker met de huidige gasprijzen, de beschikbare ISDE-subsidie en de aandacht voor aardgasvrije wijken. En dat is te merken in de markt. Met ons handboek bieden we die markt de helpende hand. Holland Solar ontwikkelt bijvoorbeeld een nieuwe cursus voor zonnewarmte-installateurs en wil daarbij het ISSOhandboek als basis gebruiken.”

Inpassing in gebouwen

“We zien dat vooral in bestaande gebouwen de inpassing van een pv-installatie niet altijd goed gaat. Informatie over de materialen die je voor die integratie moet gebruiken, de kwaliteit van connectoren, maar bijvoorbeeld ook de eisen die verzekeraars of certificeringsregelingen op dit punt stellen, komen aan de orde. Ook de gevolgen van de inpassing van pv in bijvoorbeeld de meterkast van woningen. Soms is het beter om de elektrische voeding van een pv-systeem aan de andere kant van de hoofdschakelaar te plaatsen. Ook besteden we bijvoorbeeld aandacht aan de situatie waarin je wel en wanneer je geen aardlekschakelaar moet installeren.” Bij zonnewarmtesystemen spelen weer andere aandachtspunten. Daar hebben die issues vooral te maken met temperatuurniveaus en hydraulische inpassingen.

Voorbeelden ter inspiratie

Volgens Derksen vervult het handboek ook een belangrijke rol als inspiratiebron. “Wij laten in de bijlage voorbeelden zien van zogeheten ‘building integrated pv’ en systemen waarbij panelen (PVT) zowel voor elektriciteit als warmte worden gebruikt. Hiermee hopen we de lezers aan het denken te zetten en hen te inspireren. Zo tonen we bijvoorbeeld de toepassing van semi-transparante pv-panelen als afdekking van een veld met fruitstruiken of een parkeerplaats die met pv-panelen is overdekt. Dit zijn nu nog maatwerkoplossingen. We hopen en verwachten echter dat dergelijke oplossingen steeds vaker en ook steeds meer als standaardoplossing zullen worden aangeboden. Die rol kan het nieuwe Handboek Zonne-energie dus ook vervullen.”

Het Handboek Zonne-energie is naar verwachting aan het einde van het 3e kwartaal verkrijgbaar via open.isso.nl.