read2me! | jonge jury | de weddenschap poĂŤzieweek | nederland leest live! | literatour | de inktaap
Lezen in de klas LEESBEVORDERING VAN VMBO TOT GYMNASIUM
colofon Deze brochure is een uitgave van Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam redactie Annemarie Terhell vormgeving Ramona Dales, Lijn 1, Haarlem fotografie Ruben Beekmans, Max Bredschneyder/ Studiofotomax, Helen Cats, Anne van den Hoogen, Jørgen Koopmanschap, Tim Leguijt, Kathleen Michiels, Ender Özçatı, Shutterstock, Annemarie Sint Jago, Maartje Strijbis druk Zalsman Zwolle © mei 2015 Stichting Lezen
Vo o r w o o rd
Inhoudsopgave
Lezen en literatuur in het voortgezet onderwijs
4
Read2Me!
vergen een structurele aanpak. Maar dat betekent
6
Jonge Jury
natuurlijk niet dat iedereen overal dezelfde aanpak
8
De Weddenschap
moet kiezen. Er leiden meer wegen naar Rome.
10
PoĂŤzieprojecten
Docenten en leerlingen verschillen nu eenmaal.
12
PoĂŤzieweek
Wel heeft iedereen baat bij een inspirerend
14
Boekenweek Live!
overzicht van mogelijkheden, een routekaart
15
Nederland Leest Live!
die richting kan geven. En dat is precies wat deze
16
Literatour en Dioraphte Literatour Prijs
brochure biedt: een rijk aanbod waarin u onge-
18
De Inktaap
twijfeld iets vindt dat bij uw lespraktijk past.
19
Prijs voor de Beste Leesomgeving
En dat helpt om in uw klas en op uw school
20
Evenementen en studiedagen
de structurele aanpak die lezen en literatuur
22
Handige websites
verdient te versterken. Ik wens u daarbij veel plezier en succes. Gerlien van Dalen, Directeur Stichting Lezen
De brochure Lezen in de klas is ook digitaal beschikbaar op lezen.nl
Read2Me!
foto’s jørgen koopmanschap
4
‘A l l e o g e n o p j e g e r i c h t ’
V M B O - H AVO - V W O 1
Read2Me! – Read2Me!, de voorleeswedstrijd
voorleesfeest
voor leerlingen in de brugklas, is al 4 jaar
Read2Me! bestaat uit verschillende voorrondes, die
een succesformule die aan populariteit wint.
in de eerste 4 maanden van het jaar plaatsvinden.
In een serie voorrondes en een grote finale
De eerste ronde wordt gevormd door de schoolkam-
strijden eersteklassers om de titel Voorlees-
pioenschappen, waarin de beste voorlezers uit ver-
kampioen van Nederland.
schillende brugklassen het tegen elkaar opnemen. Sommige scholen organiseren rond de schoolfinale een feestelijke avond met muziek of theater als
Voor veel leerlingen wordt voorlezen na de basis-
pauze-acts, die ook toegankelijk is voor ouders.
school minder vanzelfsprekend, maar het competitie-
Aansluitend volgen bibliotheekrondes, waarin school-
element van Read2Me! maakt voorlezen weer bijzon-
kampioenen uit de stad of regio elkaar ontmoeten.
der. Het kiezen van een fragment, het oefenen in voor-
De winnaars mogen door naar de provinciale finales.
lezen, het samen beleven van een verhaal en het aan-
In mei vindt de landelijke finale plaats in Utrecht,
moedigen van klasgenoten wakkeren het enthousiasme
waar de beste voorlezers uit 12 provincies aan deel-
voor boeken stevig aan. De reacties van docenten
nemen. De finale is een voorleesfeest met honderden
en deelnemende scholieren zijn dan ook bijzonder
toeschouwers. Leerlingen van alle niveaus uit het
positief.
voortgezet onderwijs kunnen meedoen.G
5
MEER INFORMATIE Cubiss
Eline (13 jaar)
‘Voorlezen is als dromen. Als je voorleest, of voorgelezen wordt, dan lijkt het alsof je samen in een andere wereld terechtkomt.’ Romeé (13 jaar)
‘Het is gewoon hartstikke fijn om een mooi of spannend verhaal aan anderen mee te geven, om daar te zitten met alle ogen uit de zaal op je gericht!’ Laura (13 jaar)
‘Ik vind het fijn om mensen mee te nemen in mijn verhaal, om ze te zien luisteren. Thuis lees ik mijn broertje regelmatig voor, daar genieten wij allebei van.’
5000 LA Tilburg Telefoon 013 - 465 61 19 Contactpersoon: Ingrid de Jong read2mevoorleeswedstrijd.nl
V M B O - H AVO - V W O 1
D e e l n e m e rs o v e r R e a d 2 M e !
Postbus 90114
Jo n g e Ju r y
foto’s ender özçatı
6
V M B O - H AVO - V W O 1 | 2 | 3
D e Jo n g e Ju r y m a a k t l e z e n h i p Jonge Jury – Lezen, stemmen en vieren zijn de
keren per stemjaar een nieuw digitaal magazine
3 kernwoorden van de Jonge Jury nieuwe stijl.
geplaatst met schrijversinterviews, reportages, strips
Met een multimediale website, een livestream
en andere artikelen. Ook wordt er actief gecommuni-
en verschillende wedstrijden waaraan de leer-
ceerd op Facebook en via Instagram over de foto- en
lingen via Facebook en Instagram enthousiast
recensiewedstrijd. De Jonge Jury sluit goed aan bij een
meedoen, is het stemmen voor de publieksprijs
belangrijk doel van het onderwijs in de onderbouw:
voor het beste boek voor 12- tot 15-jarigen
het bevorderen van leesplezier.
nog leuker geworden.
workshops Wordt het een spannende thriller, een psychologische
Het nieuwe Jonge Jury-jaar gaat in augustus 2015 van
roman of een realistisch verhaal? In de Jonge Jury
start. De 5 boeken met de meeste stemmen vormen
kunnen leerlingen zelf hun stem uitbrengen en met
de nominaties voor de Prijs van de Jonge Jury en wor-
elkaar in discussie gaan, om te bepalen welk boek de
den in maart 2016 bekendgemaakt. De uiteindelijke
Prijs van de Jonge Jury verdient. Het afgelopen jaar
winnaar wordt gehuldigd tijdens de Dag van de Jonge
namen 14.000 scholieren deel. De Jonge Jury heeft
Jury, die plaatsvindt medio april 2016. De Dag van de
recent een vernieuwing ondergaan, waardoor het pro-
Jonge Jury heeft een festivalkarakter. Er zijn optredens,
ject nog beter aansluit op het curriculum. De niveau-
signeersessies, een literaire kermis en kleine work-
indeling van de boeken helpt u om leerlingen het
shops rond lezen. Thuisblijvers kunnen de Dag van
juiste boek aan te raden. Op de Jonge Jurywebsite
de Jonge Jury in de klas volgen via een livestream.
vindt u 25 leestips van professionals uit het boeken-
Ook voor hen wordt voorzien in een auteursbezoek
vak en scholieren, die zijn verenigd in het Jonge Jury
op school en een lesbrief met een verwerkingsop-
Boekgenootschap. Op de website wordt meerdere
dracht, die gebruikt kan worden in het fictiedossier.G
MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 3001 HG Rotterdam Telefoon 010 - 276 26 26
meedoen? Om uw school mee te laten doen met de Jonge Jury kunt u voor
Contactpersoon: Renée den Breems jongejury.nl
€ 37,50 een instapmodule bestellen. U ontvangt hiervoor posters, boekenleggers, stemansichtkaarten en u krijgt toegang tot een
Stichting Lezen
smartboardmodule waarmee u de Jonge Jury onder de aandacht
Nieuwe Prinsengracht 89
brengt in de les. Meer informatie over aanvullend lesmateriaal,
1018 VR Amsterdam
toegangskaarten voor de Dag van de Jonge Jury en andere
Telefoon 020 - 623 05 66
mogelijkheden vindt u op de Jonge Jury-website.
Contactpersoon:
jongejury.nl
Desirée van der Zander Peter van Duijvenboden
V M B O - H AVO - V W O 1 | 2 | 3
7
D e We d d e n s c h a p
foto jorgen koopmanschap
8
De uitdagers van het afgelopen jaar: Typhoon, Klaas van Kruistum en Toprak Yalçiner, tijdens de aftrap van De Weddenschap in nemo, Amsterdam.
Applaus voor jezelf! De Weddenschap – Het enthousiasmeren
andere typen van onderwijs ook heel goed moge-
van leerlingen voor lezen en boeken staat in
lijk. Elke weddenschap is namelijk persoonlijk:
De Weddenschap voorop. Door de formule van
de leerling kiest zelf boeken uit die het best bij
lezen in wedstrijdverband, is De Weddenschap
hem of haar passen.
uitgegroeid tot een succesvolle campagne voor het vmbo.
de uitdagers De drie uitdagers van De Weddenschap 2015-2016
VMBO-MBO
zijn acteur Frank Lammers, zanger Brownie Dutch ‘Boeken lezen, dat kun jij toch ook?’ In De Wed-
en blogger Teske. Frank Lammers is een veelzij-
denschap beloven 3 bekende Nederlanders om
dig acteur die bekend is van film, tv-series en
3 boeken te lezen, en dagen zij leerlingen uit om
reclames. Dit jaar is hij te zien als titelheld in
hetzelfde te doen. De persoonlijke boodschap
de speelfilm Michiel de Ruyter. Brownie Dutch
over boeken van bekende Nederlanders trekt
(Renaldo van Tuin) is een Nederlandse zanger,
aarzelende lezers over de streep, zo bleek in voor-
muziekproducent en televisiepresentator, de
gaande jaren. Ruim 3.500 leerlingen schreven
rechterhand van Ali B. en een grote naam in de
zich het afgelopen jaar in op de website. Vanwege
hiphopscene. Teske de Schepper (19 jaar) heeft
het laagdrempelige en open karakter van de actie
al jaren een populaire blog over beauty, lifestyle
is meedoen door leerlingen uit lagere klassen of
en fashion, Teskuh.nl.
9
MEER INFORMATIE Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam Telefoon 020 - 623 05 66 Contactpersoon:
dewedddenschap.nl
foto max bredschneyder / studio fotomax
Peter van Duijvenboden
winnen De Weddenschap gaat van start op 12 oktober 2015 en eindigt op 10 april 2016. Scholieren die via de website, maken kans op een prijs. Er zijn individuele prijzen te winnen, zoals een iPad, bioscoopbonnen, pretparkbonnen, boekverfilmingen op dvd en boekenpakketten. Leerlingen die meedoen aan De Weddenschap in klassenverband maken kans op een meet & greet met een auteur naar keuze.G
VMBO-MBO
zich met de 3 boeken van hun keuze aanmelden
Po ë z i e p ro j e c t e n
foto het poëziepaleis
10
Finalisten Doe Maar Dicht Maar
Po ë z i e s c h r i j v e n e n b e l e v e n Poëzieprojecten – Met poëzie bezig zijn bete-
PoëzieRevue
kent niet alleen genieten en ervaren van taal,
In PoëzieRevue van School der Poëzie presente-
maar ook het ontwikkelen van taalrijkdom en
ren jongeren hun eigen gedichten tijdens een
zelfvertrouwen. Verschillende organisaties
inspirerende show met diverse kunstdisciplines
brengen sprankelende poëzieprojecten in het
in een lokaal theater. School der Poëzie zorgt
klaslokaal of in het theater.
voor een professionele entourage: licht, geluid, decor en begeleidende acts. De voordrachten
V M B O - H AVO - V W O 1 - 6
Doe Maar Dicht Maar
van leerlingen worden afgewisseld met optredens
Zelf aan de slag met poëzie? Doe Maar Dicht Maar
van professionele dichters, muzikanten, acteurs,
is de jaarlijks terugkerende dichtwedstrijd van het
dansers, rappers, vj’s en andere performers.
Poëziepaleis. Alle middelbare scholieren uit Neder-
Een deskundige jury beoordeelt de prestaties.
land en België kunnen meedoen door het insturen
Dit biedt jongeren een unieke ervaring in een
van maximaal drie gedichten via de website poezie-
hoogwaardig programma, waarvan ze zelf deel
paleis.nl (voor 1 februari 2016). Een vakjury en een
uitmaken. Zo slecht de revue de drempel voor
jongerenjury beoordelen de inzendingen en kiezen 10
poëzie en cultuur. Een PoëzieRevue is geschikt
finalisten. De beste 100 gedichten worden geplaatst
voor 150 tot 400 deelnemers; alle deelnemers
in de dichtbundel die wordt gepresenteerd tijdens
lezen poëzie en schrijven onder begeleiding van
het Doe Maar Dicht Maar Poëziefestival in Groningen.
docenten een gedicht.
’s Avonds staan de winnaars van de wedstrijd centraal in een dynamisch programma met muziek en optredens
school der poëzie
van professionele dichters.
School der Poëzie is een organisatie die landelijk opereert op het gebied van poëzieprojecten
het poëziepaleis
voor kinderen en jongeren. School der Poëzie
Het Poëziepaleis biedt een platform waarop kinderen
heeft een lesmethode ontwikkeld waarmee op
en jongeren kunnen kennismaken met poëzie en zich
middelbare scholen kan worden gewerkt – van
kunnen uiten en ontplooien in de dichtkunst. Het
vmbo tot en met vwo. Jongeren maken daarin
Poëziepaleis organiseert dichtwedstrijden, verzorgt
niet alleen kennis met het lezen en schrijven
workshops en masterclasses, produceert lesmateriaal
van poëzie, maar ook met het luisteren naar
en coacht jonge dichters.
en presenteren van poëzie aan een publiek.
11
MEER INFORMATIE School der Poëzie Postbus 11755 1001 GT Amsterdam Telefoon 020 - 330 78 17 schoolderpoëzie.nl versgedicht.nl
Stichting Poëziepaleis Postbus 41015 9701 CA Groningen Telefoon 050 - 313 84 33 poeziepaleis.nl
foto’s school der poëzie
info@poeziepaleis.nl
Huis van Gedichten Oranjestraat 3 2514 JB Den Haag Telefoon 070 - 737 00 29 info@huisvangedichten.nl
DICHT/VORM DICHT/VORM brengt poëzie tot leven op het
Huis van Gedichten
smartboard met een reeks fascinerende poëzie-
Huis van Gedichten helpt taalplezier stimuleren.
clips bij Nederlandse gedichten die zijn gemaakt
Deze Haagse organisatie biedt workshops aan
door animatiestudio il Luster. In de serie Klas-
voor alle niveaus van het voortgezet onderwijs:
siekers geven 10 films een overzicht van de Neder-
praktijkonderwijs, vmbo, havo en vwo, alsmede
landse poëziegeschiedenis, van Piet Paaltjens
speciaal onderwijs. Samen met Stichting Lezen,
tot Hendrik Marsman en Lucebert. Er is ook een
slo, Johan de Witt College Den Haag en Biblio-
serie met 15 moderne gedichten, van dichters
theek Den Haag ontwikkelde Huis van Gedichten
die rond de eeuwwisseling bekend werden.
een methodiek en lesvoorbeelden in de leerlijn
In zeer uiteenlopende animaties wordt het werk
‘Poëzie schrijven en lezen voor het voortgezet
van onder meer Ramsey Nasr, Ingmar Heytze en
onderwijs’, die vrij te downloaden is op de
Arjan Witte verbeeld. De poëzieclips zijn te
website huisvangedichten.nl: Ga met een blauw
bekijken via Vimeo.G
paard dwars door de hoogste bergen.
vimeo.com/album/2092453
V M B O - H AVO - V W O 1 - 6
Finalisten Vers Poëzie
Po ë z i e w e e k
foto’s annemarie sint jago
12
Finale NK Poetry Slam
H AVO - V W O 1 - 6
Po ë z i e s t o r m ra a s t o v e r h e t l a n d Poëzieweek – ‘Met zingen is de liefde begon-
traditiegetrouw geopend met de Gedichtendag
nen’. Zo luidde het motto van de Poëzieweek,
en afgesloten met het Gedichtenbal in de Stads-
die begin 2015 over Nederland en Vlaanderen
schouwburg Amsterdam.
raasde. Het was een feestelijke week met
De komende editie van de Poëzieweek vindt
dichters op school, een prijzenregen en de
plaats van donderdag 28 januari tot en met
finale van het NK Poetry Slam.
woensdag 3 februari 2016. Op de Poëzieweekwebsite kunt u lessuggesties downloaden met gedichten en ideeën voor in de klas. Voorafgaand
De Poëzieweek is binnen enkele jaren uitgegroeid
aan de week wordt de vsb Poëzieprijs uitgereikt
tot een geslaagd evenement waarin veel organi-
voor 1 van de 5 genomineerde titels. De winnaar
saties hun krachten bundelen om de Nederlandse
krijgt 25.000 euro en een glaskunstwerk. In 2015
poëzie in het zonnetje te zetten. In Vlaanderen
won Hester Knibbe de vsb Poëzieprijs met haar
en Nederland vinden tijdens deze themaweek
bundel Archaïsch de dieren.
tal van activiteiten plaats. De Poëzieweek wordt
poezieweek.com
13
MEER INFORMATIE Het Literatuurhuis Oudegracht 237 3511 NK Utrecht Telefoon 030 - 231 83 76 hetliteratuurhuis.nl poetryslam.nl
Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Telefoon 020 - 626 49 71 Contactpersoon: Ezra Homan poezieweek.com
NK Poetry Slam Op het NK Poetry Slam betreden de beste slam-
Poëziegeschenk
Poetry Slam is een poëziewedstrijd waarbij niet
Wie tijdens de Poëzieweek voor € 12,50 aan
alleen de tekst, maar ook de voordracht centraal
poëzie koopt, krijgt van de deelnemende boek-
staat. Tijdens de Poëzieweek 2016 vindt de veer-
verkopers het poëziegeschenk cadeau. Bij het
tiende editie van het NK plaats. De Nederlands
ter perse gaan van deze brochure was de schrij-
kampioen - of ‘Slampion’ - wint 1.000 euro en
ver van het geschenk van 2016 nog niet bekend.
de wisseltrofee 'De Gouden Vink', vernoemd
In 2015 schreef Ilja Leonard Pfeijffer de sonnet-
naar dichter en inspirator van vele poetryslam-
tenkrans Giro giro tondo. Anna Enquist en
mers, Simon Vinkenoog. Het NK bracht in het
K. Schippers gingen hem voor als schrijvers van
verleden winnaars voort als Erik Jan Harmens,
het poëziegeschenk.
Krijn Peter Hesselink, Ellen Deckwitz, Kira Wuck
Gedichten op de smartphone
kampioenschap van 2015. Er worden lokale
en Laura van der Haar. Daan Zeijen won het Nog een poëzieweekcadeautje: in de iTunesstore
voorrondes van Poetry Slam georganiseerd in
is gratis de PoëzieBieb-app te downloaden met
onder meer Amsterdam, Utrecht, Leiden, Delft,
gedichten van onder meer Jules Deelder, Paul
Tilburg, Boxtel, Leeuwarden, Groningen, en
Bogaert, Hugo Claus en Ilja Leonard Pfeijffer.
Maastricht.
H AVO - V W O 1 - 6
dichters van het land het Utrechtse podium.
14
B o e ke n w e e k L i v e ! BOEKENWEEK 2016 De Boekenweek vindt plaats van zaterdag 12 maart t/m zondag 20 maart 2016. Esther Gerritsen schrijft het boekenweekgeschenk van volgend jaar. Op de website van de Boekenweek kunt u gratis
foto helen cats
lessuggesties rond het thema downloaden, om te gebruiken in de klas. Het thema van deze eenentachtigste Boekenweek was bij het ter perse gaan van deze brochure nog niet bekendgemaakt.
Het boek in de studio Boekenweek – In maart vond de uitzending
livestream
Boekenweek Live! plaats, een interactieve
Boekenweek Live! is een bijzonder project.
talkshow rond het thema van de Boekenweek,
Het brengt scholieren in aanraking met literatuur
waarin scholieren en schrijvers met elkaar in
en biedt aanknopingspunten om een roman op
gesprek gaan. Dat leverde een unieke uitzen-
verschillende manieren te verbeelden en te
ding op, onder leiding van Arie Boomsma.
beleven. Voorafgaand aan de uitzending lezen
H AVO - V W O 4 - 5
scholieren het betreffende boek en maken daarMidden in de Boekenweek van 2015 spraken
bij een verwerkingsopdracht. Ze schrijven bijvoor-
scholieren met Dimitri Verhulst, de schrijver van
beeld een essay of een gedicht, verfilmen een
het boekenweekgeschenk, over zijn roman De
boekfragment, schrijven een lied of maken een
helaasheid der dingen. Leerlingen presenteerden
muziekstuk.
werkstukken die ze hadden gemaakt naar aan-
De makers van de winnende inzendingen worden
leiding van deze roman: filmpjes, bordspellen,
uitgenodigd om tijdens de uitzending in de
T-shirts, muziek en poëzie. Cheverney uit Lely-
studio aanwezig te zijn. Vanuit bibliotheken in
stad betoverde de zaal met een gedicht over het
heel Nederland kijken leerlingen via een live-
moment waarop de vader van het gezin Verhulst
stream mee naar het programma en zij kunnen
besluit om af te kicken van zijn alcoholverslaving
deelnemen aan het gesprek via Twitter.G
in een kliniek, en daar bij binnenkomst een man uit het raam ziet springen. ‘Adem in, adem uit. Laat los. Laat je vallen. Maar pas op voor de grond.
Boekenweek Live! is een initiatief van de Stichting
Want vallen is ook vliegen.’ Verhulst is er stil van:
CPNB en Stichting Lezen in samenwerking met de
‘Wat moedig dat ze dit doet. En wat ontroerend:
Openbare Bibliotheek Amsterdam. De uitzending van
dat is ook mijn favoriete scène.’
2015 is terug te zien op boekenweek.nl en oba.nl.
Nederland Leest Live!
15
MEER INFORMATIE Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Telefoon 020 - 626 49 71 Contactpersoon: Anne van den Hoogen
Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam Telefoon 020 - 623 05 66 Contactpersoon: foto ruben beekmans
Daan Beeke
boekenweek.nl/school nederlandleest.nl/school
Nederland Leest Live! heeft dezelfde opzet
van het Nederland Leest-boek en een aantal
als Boekenweek Live!. Leerlingen lezen het
affiches. Tijdens de editie Nederland Leest 2015
boek dat centraal staat tijdens de campagne
staat het korte verhaal centraal. Speciaal voor
Nederland Leest en mogen hun fantasie de
deze campagne stelt A.L. Snijders, bekend als
vrije loop laten. De beste inzendingen worden
schrijver van zeer korte verhalen, een bundel
tijdens een livestreamuitzending gepresen-
samen met een staalkaart van korte verhalen uit
teerd aan het publiek.
de Nederlandse geschiedenis. Nederland Leest Live! vindt dit jaar plaats op woensdag 25 novem-
Om deel te nemen aan Nederland Leest Live!
ber 2015. Op de scholierenwebsite is informatie
kunnen docenten zich vanaf half mei tot eind
over het boek en de schrijver te vinden, op de
juni bij hun bibliotheek opgeven. De scholieren-
bijbehorende docentenpagina staat een docenten-
editie bestaat uit een pakket van 32 exemplaren
handleiding met verwerkingsopdrachten.G
H AVO - V W O 4 - 5
L i v e s t re a m u i t z e n d i n g o v e r ko r t e v e r h a l e n
16
L i t e ra t o u r MEER INFORMATIE Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Contactpersoon: Anne van den Hoogen Telefoon 020 - 623 05 66 literatour.nu
H AVO - V W O 4 | 5 | 6
Boekenweek voor jongeren Literatour – Jongeren hebben sinds dit jaar
in gesprek met scholieren. Dat leverde interes-
hun eigen Boekenweek. Literatour is een
sante en soms zeer verhitte discussies op.
nieuwe campagne die leerlingen tussen 15 en 19 jaar in contact brengt met hedendaagse
boekentipper
schrijvers en uitdagende literatuur.
Tijdens de Literatour werd ook de Boekentipper gelanceerd – een online tool die door het beantwoorden van een aantal vragen een passende
Afgelopen maart stapten Khalid Boudou, Mano
leestip tevoorschijn tovert. De Boekentipper
Bouzamour, Ineke Riem, Lydia Rood, Daniëlle
is een intelligente zoekmachine die scholieren
Bakhuis en andere schrijvers in een blauwe
helpt om een boek te vinden dat bij hun interes-
Volkswagenbus voor een rondreis door
ses aansluit. De zoekmachine is ontwikkeld in
Nederland: de Literatour. Tijdens de Literatour
samenwerking met Talent, de lesmethode Neder-
bezochten zij middelbare scholen en gingen zij
lands van uitgeverij Malmberg.G
foto anne van den hoogen
17
D e D i o ra p h t e L i t e ra t o u r P r i j s uit van de vakjury. Aan de dlp is een prijzen-
tour Prijs is het feestelijke sluitstuk van de
bedrag verbonden van 15.000 euro per bekroning.
Literatour. In 2015 zijn de prijzen gewonnen
In de DLP staan boeken centraal waarin de
door De veteraan van Johan Faber (Nederlands)
belevingswereld van jonge mensen wordt ver-
en Eleanor & Park van Rainbow Rowell (ver-
taald naar kwalitatief hoogwaardige literatuur.
taald). Birk van Jaap Robben kreeg de meeste
De DLP is daarom een uitgelezen kans om litera-
online stemmen en won daarmee de publieks-
tuur in de klas tot leven te brengen en leerlingen
prijs.
onderling te laten discussiĂŤren over de criteria van moderne literatuur voor jongeren. De publieks-
De Dioraphte Literatour Prijs (dlp) bestaat
campagne van de volgende editie van de Dioraphte
sinds 2010 en is de prijs voor het beste literaire
Literatour Prijs zal van start gaan in maart 2016.
jongerenboek voor lezers van 15 tot en met 18
De prijswinnaars worden ter afsluiting van de
jaar. Sinds dit jaar maken ook 2 jongeren deel
jongerenboekenweek bekendgemaakt.G
H AVO - V W O 4 | 5 | 6
DLP – De uitreiking van de Dioraphte Litera-
De Inktaap
18
MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 foto’s kathleen michiels
3001 HG Rotterdam Telefoon 010 - 276 26 26 Contactpersoon: Anouk Prins inktaap.org
Verhitte discussies in het slotdebat De Inktaap – In maart vond de uitreiking van
literaire prijzen van het Nederlands taalgebied: De
De Inktaap plaats, de literaire scholierenprijs
Gouden Boekenuil, de ECI Literatuurprijs (voorheen
van het Nederlands taalgebied. In aanwezig-
AKO Literatuurprijs), de Libris Literatuur Prijs, plus
heid van bijna 1.000 leerlingen ging de prijs
een nominatie uit het Nederlandstalige deel van de
naar La superba van Ilja Leonard Pfeijffer.
Cariben en Suriname. Uit de 4 genomineerde titels
H AVO 5 - V W O 5 | 6
kiezen de jongeren hun eigen winnaar, die De Inktaap Een rappende Joke van Leeuwen, de 100.000 dingen
krijgt. Scholieren uit de bovenbouw van het secun-
die Joost de Vries inspireren, een uitzinnige Ilja
dair onderwijs in Nederland, Vlaanderen, Suriname
Leonard Pfeijffer die iedereen in de zaal wel wilde
en op Curaçao kunnen zich inschrijven in schoolver-
zoenen – het is terug te kijken in een videoverslag
band. Per school wordt een schooljury geformeerd
van De Inktaap-slotdag 2015. De prijsuitreiking van
van circa 15 leerlingen die 5 maanden de tijd krijgen
deze literaire jongerenprijs vindt afwisselend plaats
om de 4 boeken te lezen, te beoordelen en een stem
in Vlaanderen en in Nederland, tijdens een slotdag
uit te brengen in een slotdebat op school. Alle jury-
met debatten, talkshows, ontmoetingen en interviews.
rapporten samen bepalen wie de winnaar wordt van
Dit jaar was de beurt aan Antwerpen. De winnaar
De Inktaap.G
werd Ilja Leonard Pfeijffer met zijn stadsroman en liefdesverhaal La superba dat zich afspeelt in het
In 2015 namen ruim 100 scholen deel. U kunt zich
Italiaanse Genua.
inschrijven voor De Inktaap 2016 via de website.
schooljury
op de feestelijke slotdag in maart 2016 in De Doelen
Alle juryleden en hun begeleiders worden uitgenodigd De Inktaap is een levendig project dat jongeren
in Rotterdam, met als hoogtepunt de uitreiking van
confronteert met de winnende boeken van de grote
De Inktaap 2016.
Prijs voor de Beste Leesomgeving
19
MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 foto’s annemarie terhell
3001 HG Rotterdam Telefoon 010 - 276 26 26 Contactpersoon: Renée den Breems prijsvoordebesteleesomgeving.nl
De Beste Leesomgeving – Een inspirerende
het stimuleren van leesplezier, een een-op-een-
leesomgeving is belangrijk voor het leeskli-
benadering van leerlingen en een actieve promotie
maat op school. Om scholen aan te zetten tot
van de collectie hoog in het vaandel staan. De prijs,
het investeren in een aantrekkelijke media-
bestaande uit een boekenpakket ter waarde van
theek, reiken Stichting Lezen en Passionate
1.000 euro, werd uitgereikt door Aidan Chambers aan
Bulkboek sinds 5 jaar de Prijs voor de Beste
mediathecaris Joke Boonstra tijdens de Dag van het
Leesomgeving uit.
Literatuuronderwijs 2014. Het Wolfert Pro in Bergschen-
‘Vind jij altijd precies dat ene leuke boek in de kast
500 euro.
hoek kreeg een aanmoedigingsprijs ter waarde van van de schoolbieb, waar je naar op zoek was? Word je goed geholpen en zijn er relaxte plekken waar je op
meedoen?
je gemak kunt lezen? Kortom: Is jouw schoolbieb
Scholieren kunnen zelf hun school kandidaat stellen
top? Maak dan een coole foto en wie weet wint jouw
voor de Prijs voor de Beste Leesomgeving. In een ver-
school de Prijs voor de Beste Leesomgeving!’ Met die
volgtraject moet blijken wat de sterke punten zijn van
tekst worden jongeren aangesproken om zelf hun
de leesomgeving en of de school in aanmerking komt
schoolmediatheek te nomineren voor de Prijs voor de
voor de prijs. De inzendtermijn voor 2015 is reeds
Beste Leesomgeving onder het motto: ‘Mijn school-
gesloten, maar leerlingen die hun school willen aan-
bieb is top!’
melden voor volgend jaar, kunnen tot 1 mei 2016 een foto van de mediatheek insturen via info@passionate-
de winnaar van 2014
bulkboek.nl, onder vermelding van de naam, het adres
De Prijs voor de Beste Leesomgeving 2014 werd
en het e-mailadres van hun school. Na de voordracht
gewonnen door het CGS Augustinus in Groningen.
neemt de organisatie contact op met de mediathecaris
De schoolbieb daar is een inspirerende ruimte waar
van de school om de inzending compleet te maken.G
DOCENTEN EN LEERLINGEN
Mijn schoolbieb is top!
Evenementen en studiedagen
foto’s tim leguijt | ender özçatı | maartje strijbis
20
Evenementen en studiedagen – Het kan zo
DAG VAN DE LITERATUUR
inspirerend zijn: een dag lang ideeën opdoen,
De Dag van de Literatuur is een groots literair evene-
ervaringen uitwisselen met vakgenoten, en
ment voor scholieren en docenten uit de bovenbouw
luisteren naar de nieuwe inzichten van des-
van het vo. Op dit festival maken tientallen Nederlands-
kundigen. Voor docenten Nederlands zijn er
talige schrijvers en een groot aantal cabaretiers, film-
verschillende mogelijkheden om inspiratie
sterren en artiesten hun opwachting. Zij presenteren
op te doen binnen hun vakgebied.
zich in voorleessessies, interviews en talkshows.
DAG VAN HET LITERATUURONDERWIJS
vertonen van verfilmde literatuur, kleinkunstoptredens,
DOCENTEN
Daarnaast vinden er ckv-activiteiten plaats, zoals het De Dag van het Literatuuronderwijs is een tweejaarlijks
exposities en toneel. Door het festivalkarakter en de
symposium voor iedereen die zich bezighoudt met
diversiteit van het programma leren jongeren een
literatuureducatie, zoals docenten Nederlands, docen-
eigen keuze te maken uit het grote boekenaanbod.
ten moderne vreemde talen en andere professioneel
Daarbij speelt het directe contact met auteurs een
geïnteresseerden. In een aantrekkelijk en inspirerend
belangrijke rol. De Dag van de Literatuur is een twee-
programma komen actuele onderwerpen die in het
jaarlijks evenement; de eerstvolgende editie vindt
(literatuur)onderwijs spelen aan de orde. Een groot
plaats in maart 2017.
aantal schrijvers werkt mee aan de lezingen en work-
De Dag van de Literatuur en de Dag van het Literatuur-
shops. De komende editie vindt plaats in november
onderwijs worden georganiseerd door Passionate
2016.G
Bulkboek.G
dagvanhetliteratuuronderwijs.nl
dagvandeliteratuur.nl
21
GOOD PRACTICE DAY TALEN De Good Practice Day Talen is een nascholingsdag voor docenten Nederlands, Duits, Engels, Frans en Spaans in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De nascholingsdag biedt een uitdagend programma, waarbij een keuze kan worden gemaakt uit een gevarieerd aanbod van workshops. In januari 2015 vond de vijftiende Good Practice Day Talen plaats. Tijdens het dagprogramma verzorgden docenten uit het voortgezet onderwijs workshops, wisselden zij ervaringen uit met de deelnemers, en werden de didactische mogelijkheden van het vak bediscussieerd. Tijdens de 16e Good Practice Day Talen zal de samenwerking met de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden worden geïntensiveerd. De eerstvolgende studiedag vindt plaats in Leiden op 29 januari 2016.G iclon.leidenuniv.nl
HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Docenten Nederlands uit Nederland en Vlaanderen
DAG VAN TAAL, KUNSTEN EN CULTUUR
Nederlands (hsn). De conferenties zijn uitgegroeid tot
Tijdens de jaarlijks terugkerende Dag van Taal, Kunsten
een onmisbaar forum voor iedereen die zich bij de
en Cultuur kunnen docenten van de taal- en kunst-
ontwikkelingen in het onderwijs Nederlands betrok-
vakken zich op de hoogte stellen van de actuele ont-
ken voelt. Tijdens de komende conferentie zullen alle
wikkelingen op hun vakgebied en ideeën opdoen voor
leeromgevingen aan bod komen waarin Nederlands
hun lespraktijk. Het programma is een mix van in
geleerd wordt: van basisschool, secundair onderwijs
totaal 30 vakinhoudelijke en vakdidactische presen-
(voortgezet onderwijs) tot hogeschool en lerarenop-
taties en workshops, zowel theoretische als zeer prak-
leiding. Naar verwachting staan er weer 80 workshops,
tische. Zo werd in 2015 de plenaire lezing verzorgd
lezingen en andere activiteiten op het programma.
door schrijver Frits van Oostrom, sprak Wim Daniëls
De hsn-conferenties zijn het resultaat van nauwe
over taalbeschouwing en taalbeheersing en was er
samenwerking tussen alle Nederlandse en Vlaamse
een bijdrage van Mieke Urff over karaokelezen voor
verenigingen van leraren en didactici Nederlands en
dyslectici. De dag wordt georganiseerd door de Uni-
worden ondersteund door de Nederlandse Taalunie
versitaire Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit
en Stichting Lezen. Dit schooljaar vindt de conferentie
Groningen. De vijftiende editie van het symposium is
plaats op vrijdag 13 en zaterdag 14 november 2015
gepland op vrijdag 22 januari 2016.G
in Tilburg.G
dagvantaalkunstenencultuur.nl
hetschoolvaknederlands.org
DOCENTEN
ontmoeten elkaar ieder jaar tijdens Het Schoolvak
Handige websites
foto’s shutterstock
22
DBNL.ORG
LEESKR8.NL
De website van de Digitale Bibliotheek voor de Neder-
Leeskr8! benadert lezen als ontspannende bezigheid,
landse Letteren is een uitgebreide, informatieve digita-
waarbij ook voor de onderbouw van het vmbo informa-
le bron over literatuur. De site bevat duizenden gedigi-
tieve boeken, kranten, strips en tijdschriften worden
taliseerde werken uit de periode van de middeleeuwen
betrokken. Het project bestaat uit een film en een
tot nu, plus foto’s, illustraties, brieven, video’s en
website, een spel, een lesmodule en een app.
geluidsfragmenten. Voor docenten én leerlingen.
SSS.NL LITERATUURGESCHIEDENIS.NL
Platform van Schrijvers School Samenleving dat
Literatuurgeschiedenis.nl bevat een overzicht van de
bemiddelt en adviseert bij het organiseren van lezingen
literatuurgeschiedenis van Hebban olla vogala tot
en (school)bezoeken door schrijvers, prentenboeken-
Tirza. De website is opgezet als een digitaal leerboek
makers en illustratoren.
dat begint bij de middeleeuwen en eindigt bij de eenentwintigste eeuw.
LEESMONITOR.NL
LEESPLAN.NL
op het gebied van leesbevordering en leesbeleid van
DOCENTEN
Leesmonitor is een databank van actueel onderzoek Leesplan is een online tool waarmee onderwijs-
het kennis- en expertisecentrum van Stichting Lezen.
instellingen op eenvoudige wijze een gestructureerd
Op deze website worden inzichten uit onderzoek, of
toekomstplan kunnen uitstippelen voor een rijk en
dat nu wetenschappelijk, toegepast of marktonderzoek
verantwoord leesbevorderingsbeleid.
is, toegankelijk gepresenteerd in artikelen en nieuwsberichten.G
23
DE LEESFABRIEK.NL
BOEKENZOEKER.ORG
Platform voor jongeren vanaf 15 jaar die graag lezen.
De Boekenzoeker is een zoekmachine voor jongeren
Met boekentips, een uitgebreid recensiearchief geschre-
tussen 8 en 18 jaar. Wie een profiel aanmaakt en zijn
ven door jonge redacteuren, nieuwsberichten, interviews
of haar leeftijd, hobby’s en leesvoorkeuren aangeeft,
en ook offline activiteiten.
krijgt Nederlandse en Vlaamse leestips aangereikt.
LITERATUURPLEIN.NL en JONGERENLITERATUURPLEIN.NL
LITERATOUR.NU Website van de Boekenweek voor jongeren met infor-
Literatuurplein is een uitgebreide website waarmee
matie over de rondreizende schrijvers van de Literatour,
bezoekers inspiratie kunnen opdoen en op de hoogte
de Dioraphte Literatour Prijs en de Boekentipper – een
kunnen blijven van ontwikkelingen in de literatuur.
zoekmachine die door het doorlopen van een aantal
Voor jongeren is er Jongerenliteratuurplein, een eigen
vragen een passende leestip tevoorschijn tovert.
LEESPLEIN.NL
lijst.
Leesplein is een website van de Stichting Bibliotheek.nl voor wie op de hoogte wil blijven van
PASSIONATEPLATFORM.NL
jeugdliteratuur. De site bevat actuele nieuwsberichten,
Passionate Platform is een multimediaal literair
een recensie-archief, schrijversinformatie, een agenda,
platform waarop jongeren poëzie, proza, fotostrips,
een overzicht van vakliteratuur en de projectenbank
beeldverhalen en blogs van jonge, opkomende,
Taal en Lezen.G
auteurs kunnen ontdekken.
LEERLINGEN
platform met boekennieuws, boekideeën, gedichten, interviews, een literaire agenda en tips voor de lees-
1018 vr Amsterdam lezen.nl
foto ender özçatı
Nieuwe Prinsengracht 89