32_cala

Page 1

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/Listopad 2016 (32) Przekazujemy Wam w kolejnym numerze Suwalskiej Gazety Organizacji Pozarządowych kawałek naszej nostalgii. Kawałek listopadowych wzruszeń, listopadowych wydarzeń oraz sukcesów. Życząc przy tej okazji czasu na zatrzymanie, pobycie ze sobą i z drugim człowiekiem w milczeniu i czasu na miłość.

PAŹDZIERNIK W CENTRUM NASZ BOHATER W tym miesiącu komisja konkursowa w składzie: Fundacja Lilia, Fundacja Zwierzęta Niczyje, Fundacja Prometeusz i Centrum Trójki, wyróżniła kolejnego nietuzinkowego bohatera - Annę Kuryło, która zawodowo związana jest z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach. Pani Anna od lat wspiera ofiary przemocy, dla każdego ma czas i dobre słowo. Dzięki jej działaniom, udaje się co roku zorganizować w Suwałkach Kampanię Białej Wstążki. Kampania zwraca uwagę na problem przemocy, przez 16 dni mężczyźni i chłopcy noszą białe wstążki przy bluzach, koszulach i garniturach jako znak sprzeciwu wobec przemocy, której doświadczają kobiety. Kampanii towarzyszy szereg wydarzeń. Przypominamy, że NASZEGO BOHATERA wybieramy, co miesiąc i zawsze czekamy na Wasze zgłoszenia pod adresem: biuro@centrum3.suwalki.pl.

• Dariusz Ułanowicz • Ewa Kotowska • Jarosław Ruszewski. Gratulujemy i życzymy owocnej współpracy.

POŻEGNANIE Jesień to taki czas niezwykle refleksyjny, gdy myślimy o naszych bliskich, których już z nami nie ma i też o naszej maleńkości i kruchości. Piszę o tym, nie bez powodu, piszę też dlatego, bo my w Centrum pożegnaliśmy naszego kolegę Adasia Makarewicza, który odszedł dużo za wcześnie. Ten wspaniały, wesoły człowiek, zostawił kawał pustki i kawał spraw niedokończonych. Prężnie działał w III sektorze, pomagał słabszym, biedniejszym, rozśmieszał do łez. Chcieliśmy go pożegnać też tutaj...

WYNIKI GŁOSOWANIA DO SUWALSKIEJ RADY DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO Do Suwalskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego III kadencji na lata 2017-2019 dostali się nasi chłopcy z Centrum​ Trójki: • Andrzej Sowul • Karol Świerzbin Pozostałe osoby, które zasiądą w radzie: • Danuta Złotnik


GŁOS ORGANIZACJI PRZEGLĄD PIEŚNI PATRIOTYCZNYCH Przegląd zorganizował Zarząd PZERiI oraz zespół Ocean Życia. W Sali Królewskiej Muzeum Okręgowego w Suwałkach wystąpiło sześć zespołów senioralnych: „Pojezierze” z Ełku, „Przeroślaki”, „My Piszanie”, „Złota Jesień” z UTW w Suwałkach, „Znaroku” z Przerośli i nasz „Ocean Życia”. Wśród licznie zgromadzonej publiczności byli znamienici goście m.in. Pani Alicja Andrulewicz- Naczelnik Wydziału Kultury, Turystyki i Promocji UM, Mjr Zbigniew Perkowski z 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej, Pan Robert Wagner – Kierownik Biura Posła Jarosława Zielińskiego, Pan Kazimierz Gagacki z Wydziału Kultury, Turystyki i Promocji UM, Pan Jerzy Brzozowski – Dyrektor Muzeum Okręgowego, Pani Danuta Złotnik – Prezes Stowarzyszenia UTW , Pani Aneta Perkowska – Dyrektor GOK w Krzywem, Pan Jarosław Rynkiewicz – Dyrektor GOK w Przerośli oraz Prezesi Oddziałów Rejonowych PZERiI w Ełku i Piszu, a także przedstawiciele mediów regionalnych, których powitał Pan Tadeusz Chludziński – Prezes Oddziału Okręgowego PZERiI w Suwałkach. Koncert pieśni poprzedziło odśpiewanie Roty oraz prelekcja pt. „Ścieżki Józefa Piłsudskiego w Suwałkach”, wygłoszona przez pracownicę muzeum mgr Celinę Kalejtę i wzbogacona pokazem multimedialnym. Zespoły wykonywały po 3-4 pieśni patriotyczne. Śpiewano pieśni znane takie jak: „Pierwsza kadrowa”, „Ojczyzno ma”, „Ułani, ułani”, „O mój rozmarynie”, a także mniej znane np. „Kołysanka wojenna”, „Raz w ciemną noc”, „Modlitwa obozowa” i „Niepodległa, niepokorna”. Łącznie wybrzmiały 23 piosenki. Był podniosły nastrój oraz łzy wzruszenia, a wykonawcy nagradzani byli rzęsistymi brawami. Koncert prowadziła Pani Jadwiga Sowulewska. Zespoły zostały nagrodzone pucharami oraz dyplomami. Po koncercie odbyło się spotkanie integracyjne członków zespołów w restauracji „Na Starówce”. Projekt dofinansowano przez UM w Suwałkach. Tekst: Łukasz Sowulewski; zdjęcia: Marianna Gref i Łukasz Sowulewski


NIE ODWRACAJ WZROKU Fundacja Zwierzęta Niczyje, która od 3 lat walczy z bezdomnością, zachęca do sterylizacji/kastracji, prowadzi edukację w szkołach podstawowych, prosi mieszkańców o zwracanie szczególnej uwagi na psy i koty w okresie je-​ sienno-zimowym. Człowiek udomowił zwierzęta i jest za nie odpowiedzialny, dla nas podrzucenie wolnobytującemu kociakowi karmy, udostępnienie własnej piwnicy, czy wysłanie budy ciuchami, to niewiele, ale dla niego - uratowanie życia. Jeśli widzicie psa, który błąka się bez właściciela, reagujcie. Prawdziwa krzywda dzieje się, gdy wzruszami ramionami mówiąc: "To nie moja sprawa, nie mój obowiązek". Tylko miłość i empatia są w stanie uratować ten świat. Pamiętajcie też, że według Ustawy o Ochronie Zwierząt Rozdział 2 Art. 11. 1. Zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.Dlatego nie bójcie się powiadomić straży miejskiej, gdy widzimy ranne, chore zwierzę, gdy widzimy, że gdzieś urodziły się kotki i potrzebują karmy lub schronienia.

SPOTKANIE Z MĘŻCZYZNĄ OBECNYM Rozmowa z Kazimierzem Walijewskim Prezesem Zarządu Stowarzyszenia Mężczyźni Przeciw Przemocy. Andrzej Sowul: Cieszę się, że mogę ciebie gościć, gdyż śledząc wiele twoich działań, słyszałem o stowarzyszeniu, ale wiem, że powstało ono w Warszawie, dlaczego więc rozwija się również w Suwałkach? Kazimierz Walijewski: To prawda, Stowarzyszenie Mężczyźni Przeciw Przemocy zostało zarejestrowane w Warszawie, bo chcieliśmy, aby respektowało członkowski zasięg ogólnopolski, gdyż jego poszczególni członkowie mieszkają w wielu miejscach Polski i w swoim miejscu zamieszkania prowadzą działalność. A.S.: Opowiesz coś idei, która wam przyświecała? K.W.: Inicjatywa od początku była związana z moimi doświadczeniami w pracy z ofiarami przemocy oraz związkiem z Centrum Praw Kobiet. W 2010 roku wymyśliłem wspólnie z kolegą z Gdańska, Tomkiem Pietrzakiem, ciekawy konkurs, którego VII edycja jest w tym roku. A.S.: Co to za konkurs? Jak można zostać jego laureatem? K.W.: Konkurs nazywa się Wyróżnienie Białej Wstążki, a jego laureatem może zostać tylko mężczyzna, który w życiu zawodowym, ale i prywatnym pomaga krzywdzonym kobietom, wspiera, widzi i reaguje na krzywdzące zachowania innych, w dodatku jest zgłoszony przez kobiety. A.S.: Są tacy mężczyźni? K.W.: Corocznie Kapituła konkursu, w skład której wchodzi Urszula Nowakowska dyrektorka Centrum Praw Kobiet, Jolanta Kwaśniewska prezeska Fundacji Porozumienie Bez Barier i kilka innych zacnych osób, wyróżnia 8 laureatów. Ponieważ w tym roku jest 7 edycja łatwo policzyć, że dotychczas specjalną broszką w kształcie białej wstążki zostało wyróżnionych 48 osób. A.S.: Czy wśród laureatów był ktoś z Suwałk? K.W.: Niestety, nie mamy dotychczas laureata nie tylko z naszego miasta, ale nawet z naszego województwa. Co roku mam nadzieję, że w tym roku wreszcie pojawi się odpowiedni kandydat, który znajdzie uznanie w oczach Kapituły. Tutaj można zgłaszać kandydatów http://www.bialawstazka.org/zgloszenie A.S.: Rozumiem, że wciąż można zgłaszać kandydatów, ale odbiegliśmy trochę od tematu Stowarzyszenia. Miałeś mówić o jego początkach… K.W.: To, że w Polsce jest wielu mężczyzn występujących przeciwko przemocy i aktywnie włączających się we wszelkiego rodzaju działania antyprzemocowe mogłem przekonać się przy okazji organizacji konkursu, a ponieważ dyrektorka CPK mówiła, że zgodnie ze statutem do tej organizacji mogą należeć tylko kobiety, postanowiłem założyć Stowarzyszenie Mężczyźni Przeciw Przemocy. Jak wiesz, droga do uformowania stowarzyszenia bywa trudna i wyboista, a sąd nie ułatwiał nam tej drogi, kilkakrotnie odsyłając nasze dokumenty i zmuszał nas do ponownego zebrania się 15 członków założycieli i formułowania celów i zadań według wskazówek sądu. A.S.: W Centrum Trójki często pomagam fundacjom i stowarzyszeniom w ich rejestracji w sądzie, wiem ile to rodzi stresów...szczególnie, gdy komuś się śpieszy.


K.W.:Zwłaszcza, jeśli członkowie Stowarzyszenia mieszkają w wielu miejscach Polski, mają liczne zajęcia i trudno wszystkich zebrać w jednym czasie na obowiązkowe poprawki! Mówiąc szczerze, zanim zostaliśmy Stowarzyszeniem to przez ponad 2 lata funkcjonowaliśmy jako Inicjatywa Mężczyźni Przeciw Przemocy Wobec Kobiet. A.S.: Jako grupa nieformalna prowadziliście jakieś działania? K.W.: Przeprowadziliśmy kilka ciekawych inicjatyw. Podczas 16 dni przeciw przemocy ze względu na płeć zorganizowaliśmy konferencję w Teatrze Buffo w Warszawie, a także w Łodzi i Piotrkowie Trybunalskim. Mówiliśmy o przemocy wobec kobiet i pokazywaliśmy, co mężczyźni mogą zrobić, aby tej przemocy było mniej. A.S.: Utarło się przekonanie – oparte zresztą na wielu statystykach, że mężczyźni to sprawcy, a kobiety to ofiary, a przecież każdy z nas zna wielu mężczyzn, którzy nie tylko nie stosują przemocy, ale potępiają ją i stoją po stronie krzywdzonych kobiet, a nie krzywdzących je mężczyzn. Sam nie odczuwam solidarności z „damskim bokserem” tylko dlatego, że jest mężczyzną. K.W.: To prawda Andrzeju, wokół nas jest pełno takich mężczyzn, a jednak wciąż odnosi się niemiłe wrażenie, że tych pozytywnych - ja nazywam ich „normalnymi” - jest wciąż za mało. Media ich nie pokazują, bo to nie bohaterowie, łatwiej przebijają się ci co krzywdzą i biją, niż ci, którzy pomagają i potępiają krzywdzicieli. A.S.: Podjęliście także działania w Sejmie… K.W.:To prawda. Najpierw była konferencja naszej Inicjatywy w Biurze Prezesa Ministrów z udziałem męskich ministrów(zdrowia, sprawiedliwości i spraw zagranicznych), potem konferencja prasowa w Sejmie z Marszałkinią Wandą Nowicką na temat nowych form przeciwdziałania przemocy wobec kobiet podejmowanych przez środowiska mężczyzn, a na koniec debata „Skutecznie przeciw przemocy wobec kobiet”. Było też zbieranie podpisów pod osobistą deklaracją o niestosowaniu przemocy przez parlamentarzystów. A.S.: Wielu posłów podpisało się pod taką deklaracją? K.W.: Bardzo wielu. Oczywiście liczyliśmy, że podpiszą się wszyscy, bo deklaracja była prosta i zasługiwała na uwagę, ale jak zwykle polityka okazała się silniejsza i część posłów nie chciała nawet rozmawiać na temat przemocy. A.S.: Wiemy już o początkach, waszych inicjatywach, opowiedz jeszcze trochę o planach na przyszłość. K.W.: Każdy z członków Stowarzyszenia działa na swoim terenie, wchodzi w różnego rodzaju koalicje i uczestniczy w pracach mających na celu propagowanie działań antyprzemocowych i popierających kobiety w ich walce o równouprawnienie. W tym roku na plakatach VII Suwalskiej Kampania Białej Wstążki pojawiło się logo Stowarzyszenia, bo właściwie od początku jestem jej koordynatorem. Nasze Stowarzyszenie nie ma roku i dopiero raczkuje, ale już widać, że jest miejsce i zapotrzebowanie na tego rodzaju działania. W wojnie płci oczywiście przegrywają kobiety, bo one mają mniejszy wpływ na sprawy społeczne, polityczne, kierownicze, mają mniejsze płace i mniejsze możliwości decydowania – nawet o sobie, ale i mężczyźni ponoszą także duże ofiary w tej wojnie. Nie umieją okazywać emocji, wpadają w uzależnienia, częściej niż kobiety są ofiarami samobójstw. W każdej wojnie są ofiary po obu stronach, a przecież każdemu z nas zależy na tym, aby tych ofiar nie było. A.S.: Rozumiem. Stowarzyszenie w swoim dalszym rozwoju będzie wspierało walkę kobiet i pomagało odnaleźć się mężczyznom. Faktycznie, jest wiele do zrobienia w tej materii. Cóż, życzę powodzenia i dziękuję za rozmowę.

• • • •

użyczymy bezpłatnie sali i sprzętu pomożemy Ci założyć własną organizację szkolimy doradzimy, gdzie szukać środków na działalność organizacji INTEGRUJEMY III SEKTOR

Wydawca: Fundacja Prometeusz, Redakcja: ul. Kościuszki 71, 16-400 Suwałki, e-mail:pozarzadufka@gmail.com. Redaguje: Anna Walijewska-Maksymowicz (redaktor naczelny) i współpracownicy.


AKTUALNOŚCI DLA NGO-SÓW RUSZYŁY KONKURSY DOFINANSOWANE Z URZĘDU MIASTA 1. Do 9 grudnia można składać oferty realizacji zadań publicznych na rzecz mieszkańców Suwałk w zakresie turystyki, krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży w 2017 roku. 2. Do 9 grudnia można składać oferty realizacji zadań publicznych na rzecz mieszkańców Suwałk w zakresie działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym w 2017 i 2018 roku. 3. Do 9 grudnia można składać oferty realizacji zadań publicznych na rzecz mieszkańców Suwałk w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w 2017 roku. Nie zapominajcie, że wnioski składamy tylko i wyłącznie w systemie elektronicznym Witkac.pl. W wersji papierowej, najpóźniej do 12 grudnia należy złożyć tylko Oświadczenia do oferty. Więcej informacji o szczegółach konkursu na stronie Urzędu Miejskiego oraz w Centrum Trójki (ul.Kościuszki 71) . Zapraszamy też do nas na poradnictwo.

UPOWSZECHNIANIE SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Minister Sportu i Turystyki ogłosił program „Upowszechnianie Sportu Osób Niepełnosprawnych” w 2017 w ramach rozwijania sportu poprzez wspieranie przedsięwzięć z zakresu upowszechniania sportu osób niepełnosprawnych. Program upowszechniania sportu osób niepełnosprawnych, zwany dalej „Programem”, jest adresowany do ogółu osób niepełnosprawnych mogących uprawiać sport. Cele Programu: Głównym celem Programu jest tworzenie optymalnych warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym zwiększanie uczestnictwa w różnych formach aktywności sportowej, włączenie w główne nurty życia społecznego oraz wyrównanie szans w dostępie do przestrzeni publicznej w obszarze sportu. Celami szczegółowymi są: 1. zwiększenie aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych, prowadzącej do poprawy sprawności fizycznej, stanu zdrowia i związanej z tym jakości życia; 2. wyrabianie nawyku stałego podnoszenia poziomu sprawności fizycznej; 3. kształtowanie zdrowego stylu życia; 4. rozbudzanie zainteresowań sportowych w zależności od potrzeb, możliwości i preferencji uczestnika; 5. tworzenie alternatywnej formy spędzania wolnego czasu dla osób niepełnosprawnych; 6. kształtowanie zdrowej rywalizacji, szczególnie poprzez umiejętność współzawodnictwa i chęci podjęcia wysiłku; 7. podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie sportu osób niepełnosprawnych. Priorytety Programu: 1. włączanie społeczne osób niepełnosprawnych; 2. włączanie społeczne starszych osób niepełnosprawnych (50+); 3. znaczenie zadania dla wzrostu aktywności fizycznej uczestników i promocji zdrowego stylu życia; 4. znaczenie zadania dla społecznych, edukacyjnych i wychowawczych wartości sportu. Preferencje Programu: 1. wysokość środków własnych, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy europejskich, sponsorów i innych; 2. udział wolontariuszy w realizacji zadania; 3. oszczędność i racjonalność kalkulacji kosztów. RODZAJE ZADAŃ OBJĘTYCH DOFINANSOWANIEM 1. wspieranie organizacji zajęć sekcji sportowych osób niepełnosprawnych; 2. wspieranie organizacji imprez sportowych dla osób niepełnosprawnych w tym mistrzostw Polski, dalej jako „MP” i pucharów Polski, dalej jako „PP” osób niepełnosprawnych; 3. prowadzenie zajęć sportowych dla osób niepełnosprawnych –„Animator sportu osób niepełnosprawnych”; 4. wspieranie organizacji obozów sportowych dla osób niepełnosprawnych; 5. zakup sprzętu sportowego dla osób niepełnosprawnych; 6. promocja sportu osób niepełnosprawnych. WNIOSKODAWCY UPRAWNIENI DO UZYSKANIA DOFINANSOWANIA O przyznanie dofinansowania zadań, o których mowa w rozdziale II mogą ubiegać się organizacje pozarządowe, których celem statutowym jest prowadzenie działalności w zakresie kultury fizycznej osób niepełnosprawnych. O przyznanie dofinansowania organizacji MP i PP osób niepełnosprawnych mogą ubiegać się ogólnopolskie organizacje pozarządowe, których celem statutowym jest prowadzenie działal-


ności w zakresie kultury fizycznej osób niepełnosprawnych, a które prowadzą współzawodnictwo sportowe o tytuł Mistrza Polski i o Puchar Polski w danym sporcie. WARUNKI UDZIELANIA DOFINANSOWANIA 1. Wnioskodawca musi przewidywać w ramach realizacji zadania udział środków własnych w wysokości nie mniejszej niż 20% całości kosztów zadania (w tym zadań jednostkowych). W przypadku zaś zadania: –„Animator sportu osób niepełnosprawnych” udział środków własnych lub środków pochodzących z innych źródeł nie może być mniejszy niż 50% całości kosztów bezpośrednich zadania. 2. W ramach środków własnych można wykazać środki jednostek samorządu terytorialnego dowolnego szczebla, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Unii Europejskiej, sponsorów lub własne (w tym w postaci pracy wolontariuszy – na podstawie stosownej umowy z wyceną świadczenia). Udziału własnego nie można finansować ze środków przekazanych przez Ministerstwo Sportu i Turystyki (np. otrzymanych w ramach innych konkursów lub naborach wniosków). 3. Zadania realizowane w ramach Programu muszą mieć charakter niekomercyjny – nie mogą zakładać osiągnięcia dochodu. 4. Ze środków dofinansowania można pokryć koszty obsługi zadania (tzw. koszty pośrednie), w łącznej wysokości nie większej niż 10 % sumy kosztów bezpośrednich dofinansowania z FRKF. Wysokość kosztów pośrednich ogółem (własnych i z dofinansowania) nie może przekraczać 10 % kosztów bezpośrednich ogółem (własnych i z dofinansowania). TERMIN I MIEJSCE SKŁADANIA WNIOSKÓW Wniosek wraz z załącznikami musi być sporządzony wyłącznie na formularzach zamieszczonych w systemie elektronicznym Ministerstwa Sportu i Turystyki - AMODIT. Wypełniony formularz należy przesłać drogą elektroniczną w systemie AMODIT. Jednocześnie po wypełnieniu elektronicznego formularza wniosku wraz z załącznikami należy go wydrukować, podpisać i wysłać na adres: Ministerstwo Sportu i Turystyki, Departament Sportu dla Wszystkich, 00-082 Warszawa, ul. Senatorska 14. 3. Na kopercie należy dopisać „Upowszechnianie sportu osób niepełnosprawnych – FRKF 2017” 4. Wnioski należy składać i przesyłać elektronicznie w terminie do 16 grudnia 2016 r. Datą złożenia wniosku jest data: - osobistego dostarczenia wniosku do siedziby Ministerstwa Sportu i Turystyki albo - data stempla pocztowego oraz wysłania elektronicznego w systemie AMODIT (data nie może wykraczać poza termin składania wniosków). Wnioski wraz z załącznikami nieprzesłane w systemie AMODIT, nie będą rozpatrywane (analogicznie nie będą rozpatrywane wnioski przesłane wyłącznie w formie elektronicznej w systemie AMODIT). Rozpatrzenie wniosków nastąpi nie później niż do 15 lutego 2017 r. Więcej informacji: https://bip.msit.gov.pl/bip/finansowanie-zadan/sport-osob-niepelnospr/2016-rok/1921,Program-Upowszechniania-Sportu-Osob-Niepelnosprawnych-w-2017-w-ramach-rozwijania.html

10 000 DOLARÓW MIESIĘCZNIE NA PROMOCJĘ W GOOGLE DLA NGO Fundacje i stowarzyszenia mogą skorzystać ze środków na promocję w Internecie dzięki Google Ad Grants. Co miesiąc jest do wykorzystania aż 10000 dolarów! Wykorzystaj możliwości Google Ad Grants Google Ad Grants działa podobnie jak reklamy online Google AdWords – wyświetla Twój komunikat użytkownikom, którzy szukają organizacji non-profit podobnej do Twojej. Jeśli Twoja organizacja spełnia kryteria programu, otrzymasz 10 000 USD miesięcznie do wykorzystania na reklamy AdWords. Opracowany z myślą o Twoim rozwoju Im częściej Twoje reklamy będą pojawiać się obok wyników wyszukiwania Google, tym więcej osób dowie się o działalności Twojej organizacji. To może przełożyć się na więcej darowizn i poszerzenie grona wolontariuszy, bez których nie może działać żadna organizacja non-profit. Daj znać światu o tym, co jest dla Ciebie ważne Wyobraź sobie, ile możesz zrobić, jeśli co miesiąc będziesz mieć 10 000 USD do wykorzystania na reklamy w AdWords – systemie reklamy online firmy Google. Tylko pomyśl – zachęcisz do współpracy kolejnych wolontariuszy. Zdobędziesz więcej darowizn. Opowiesz swoją historię odbiorcom z całego świata. To wszystko jest możliwe dzięki Google Ad Grants. Więcej informacji: https://www.google.pl/intl/pl/grants/

• • • •

użyczymy bezpłatnie sali i sprzętu pomożemy Ci założyć własną organizację szkolimy doradzimy, gdzie szukać środków na działalność organizacji INTEGRUJEMY III SEKTOR

Wydawca: Fundacja Prometeusz, Redakcja: ul. Kościuszki 71, 16-400 Suwałki, e-mail:pozarzadufka@gmail.com. Redaguje: Anna Walijewska-Maksymowicz (redaktor naczelny) i współpracownicy.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.