faces-of-pre

FACES of Pre-Columbian Chile Illustrations by José Pérez de Arce

1

ESTE LOGO HABRIA QUE SACARLO DE MATERIAL EN ESPAÑOL FOREWORD >ViÃÊ vÊ*Ài Õ L > Ê iÊ«ÀiÃi ÌÃÊ>ÊÃi iVÌ Ê vÊ ÕÃÌÀ>Ì ÃÊV ÛiÀ }Ê> ÊiÝÌi à ÛiÊ«>ÀÌÊ vÊ

iAÃÊ«Ài ÃÌ ÀÞ]Ê«À `ÕVi`ÊLÞÊÌ iÊ ÕÃi Ê i Ê`iÊ ÀÌiÊ*ÀiV L AÃÊÀi Ü i`Ê ÕÃiÊ>ÀÌ ÃÌ]Ê ÃjÊ*jÀiâÊ`iÊ ÀVi° / iÊ`À>Ü }ÃÊ>ÀiÊV>ÀivÕ ÞÊVÀ>vÌi`ÊÀi«ÀiÃi Ì>Ì ÃÊ vÊ` vviÀi ÌÊ«Ài Õ L > Ê«iÀ `ÃÊ ÊÛ>À ÕÃÊ «>ÀÌÃÊ vÊÌ iÊV Õ ÌÀÞ°Ê/ iÞÊÜiÀiÊ`iÛi «i`ÊÜ Ì Ê}Õ `> ViÊvÀ Ê` ÃÌ }Õ Ã i`Ê >Ì > Ê>ÀV >i } ÃÌÃ]Ê > `Êvi>ÌÕÀiÊ>ÕÌ i Ì VÊ>ÀÌ v>VÌÃ]Ê ÃÌÊ vÊÜ V ÊV> ÊLiÊv Õ `Ê ÊÌ iÊ >Ì AÃÊ ÕÃiÕ Ã°Ê ÃÊ>ÊÀiÃÕ Ì]ÊÌ iÞÊ V> ÊLiÊ>««ÀiV >Ìi`Êv ÀÊL Ì ÊÌ i ÀÊ ÕÌÃÌ> ` }Ê>ÀÌ ÃÌ VÊ iÀ ÌÊ> `ÊÌ i ÀÊÀ V Ê> `ÊÀ } À Õà ÞÊÀiÃi>ÀV i`Ê >ÀV >i } V> ÊV Ìi Ì° >V Ê `À>Ü }Ê ÃÊ «Àiv>Vi`Ê Ü Ì Ê > Ê iÝ« > >Ì Ê >L ÕÌÊ Ì iÊ V À } V> ]Ê }i }À>« V> Ê > `Ê VÕ ÌÕÀ> ÊV ÀVÕ ÃÌ> ViÃÊ vÊÌ iÊÃVi iÊ`i« VÌi`°Ê ÊÌ iÊv Ü }Ê«>}iÃ]ÊÌ iÊ>ÀÌ ÃÌÊ Ãi vÊ«À Û `iÃÊ>Ê «iÀà > Ê>VV Õ ÌÊ vÊ ÜÊÌ iÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÜ>ÃÊÀiÃi>ÀV i`Ê> `ÊVÀi>Ìi`° / iÊL AÃÊ > i]Ê >ViÃÊ vÊ*Ài Õ L > Ê i]ÊÜ>ÃÊV Ãi ÊÌ ÊÕ `iÀÃV ÀiÊÌ iÊV ivÊ> Ê vÊ Ì iÊ ÕÃÌÀ>Ì Ã\ÊÌ Ê} ÛiÊÃÕLÃÌ> ViÊ> `Ê viÊÌ ÊÌ iÊÃV i Ì wVÊ`>Ì>Ê> `Ê >ÌiÀ > Ê L iVÌÃÊLÀ Õ} ÌÊÌ Ê } ÌÊ LÞÊÌ iÊ >Ì AÃÊ>ÀV >i } ÃÌðÊ/ ÃÊ«ÕL V>Ì Ê ÃÊ> Ê>ÌÌi «Ì]ÊÌ iÀiv Ài]ÊÌ Ê Õ >ÌiÊÌ iʺv>Vi»Ê vÊ

iAÃÊ«Ài ÃÌ ÀÞÊ> `ÊÌ Ê` ÃV ÛiÀÊÌ iÊ«iÀ `AÃÊ Õ > Ê«À Ì>} ÃÌÃ°Ê Ì }Ê ÃÊ ÀiÊ `i> ÞÊÃÕ Ìi`Ê Ì ÊÌ ÃÊ«ÕÀ« ÃiÊÌ > Ê>ÀÌ°

Ê SERGIO LARRAIN GARCIA-MORENO ÊÊ *Àià `i ÌÊ Ê Õ `>V Ê > >Ê >ÀÀ> Ê V i µÕiÊ

JAIME RAVINET DE LA FUENTE >Þ À Õ V «> ÌÞÊ vÊ-> Ì >}

-> Ì >} ]Ê iÆÊ Ûi LiÀÊ£ Ç 2

> V Ê-> Ì >} ]Ê>Ê«À Û>ÌiÊL> Ê Ê i]ÊÜ>ÃÊiÃÌ>L à i`Ê Ê > Õ>ÀÞÊ£Î]Ê£ Ç]ÊÌ À Õ} ÊÌ iÊ iÀ}iÀÊ vÊÌÜ Ê vÊÊÌ iÊ >Ì ½ÃÊ i>` }Êw > V > Ê ÃÌ ÌÕÌ Ã\ÊÊ > V Ê`iÊ-> Ì >} Ê> `Ê > V Ê"½ }} ðÊÊ ÌÊ iÀ ÌÃÊvÀ ÊL Ì Ê>Ê` ÃÌ }Õ Ã i`Ê i}>VÞÊ vÊV Õ ÌÞÊÃiÀÛ ViÊv VÕÃi`Ê«À >À ÞÊ ÊÃÌ Õ >Ì }]Ê «ÀiÃiÀÛ }Ê> `Ê` ÃÃi >Ì }ÊÌ iÊV Õ ÌÀÞ½ÃÊVÕ ÌÕÀ> Ê«>ÌÀ Þ°Ê ÕÀ }ÊÌ iÊ«>ÃÌÊÌÜ Ê`iV>`iÃ]Ê iÞÊ >VÌ Û Ì iÃÊ >ÛiÊLii \ÊÌ iÊ«ÕL à }Ê vÊL Ã]Ê Ê>Ãà V >Ì ÊÜ Ì ÊÌ iÊ ÕÃi Ê i Ê`iÊ ÀÌiÊ*ÀiV L ÆÊÌ iÊë à Àà «Ê vÊÌ iÊ-> Ì >} Ê Õ V «> Ê/ i>ÌiÀ½ÃÊ> Õ> Ê «iÀ>Ê> `É ÀÊL> iÌÊÃi>à ÃÆÊ > `ÊÌ iÊVÀi>Ì Ê vÊ ÕÀ> ÃÊLÞÊ«À i ÌÊ>ÀÌ ÃÌÃÊ Ê-> Ì >} ½ÃÊ iÌÀ ÊÃÕLÜ>ÞÊÃÌ>Ì Ã° "ÕÀÊÃÕ«« ÀÌÊv ÀÊÌ iÊ ÕÃi Ê i Ê`iÊ ÀÌiÊ*ÀiV L ]ÊÜ V Ê`>ÌiÃÊL>V ÊÌ ÊÌ iÊ ÃÌ ÌÕÌ ½ÃÊ v Õ ` }]Ê V Õ`iÃÊÌ iÊ«ÕL à }Ê vÊ£xÊ ÕÌÃÌ> ` }ÊÀiÃi>ÀV ÊÛ Õ iÃÊÜ ÃiÊ` ÃÃi >Ì Ê >ÃÊ} iÊ v>ÀÊLiÞ `ÊÌ iÊ >Ì ½ÃÊL À`iÀÃ\ÊÊ ÕÃi Ê i Ê`iÊ ÀÌiÊ*ÀiV L Ê­£ nÓ®ÆÊ* >ÌiÀ >Ê À>ÕV> >Ê­£ nήÆÊ /ià À ÃÊ`iÊ-> Ê*i`À Ê`iÊ Ì>V> >Ê­£ n{®ÆÊ À V>]Ê iâÊ Ê ÃÊ­ À V>]Ê/i Ê/ ÕÃ> `Ê9i>ÀÃÆÊ£ nx®ÆÊ >}Õ Ì>Ã]Ê*ÕiL ÃÊ`i Ê ÀÌiÊ6iÀ`iÊ­/ iÊ >}Õ Ì>Ã]Ê-iÌÌ i i ÌÃÊ Ê ÀÌiÊ6iÀ`iÆÊ£ nÈ®ÆÊ LÀiÃÊ`i Ê-ÕÀÊ­ i Ê vÊÌ iÊ- ÕÌ ÆÊ£ nÇ®ÆÊ"LÀ>ÃÊ >iÃÌÀ>ÃÊ­ >ÃÌiÀ« iViÃÆÊ£ nn®ÆÊ ÀÌiÊ >Þ ÀÊ`iÊ ÃÊ `iÃÊ­ Ê L iÊ `i> Ê ÀÌÆÊ£ n ®ÆÊ ÀÌ wViÃÊ`i Ê >ÀÀ Ê­ ÀÌ ÃÌÀÞÊ Ê >ÞÆÊ£ ä®ÆÊ ÃÊ"ÀviLÀiÃÊ" Û `>` ÃÊ`iÊ jÀ V>Ê­ iÀ V>½ÃÊ 6> à i`Ê iÌ> Ã Ì ÃÆÊ£ £®ÆÊ ÀiÃÊ`iÊ jÀ V>Ê­£ Ó®ÆÊ `i Ì `>`ÊÞÊ*ÀiÃÌ } Êi Ê ÃÊ `iÃ\Ê ÀÀ Ã]Ê /ÕÀL> ÌiÃÊÞÊ >`i >ÃÊ­ `i Ì ÌÞÊ> `Ê*ÀiÃÌ }iÊ ÊÌ iÊ `iÃ\Ê >«Ã]Ê/ÕÀL> ÃÊ> `Ê >`i ÃÆÊ£ ήÆÊ >Ê

À` iÀ>Ê`iÊ ÃÊ `iÃ\Ê,ÕÌ>Ê`iÊ VÕi ÌÀ Ê­/ iÊ `iÃ\Ê*>Ì Ü>ÞÊ vÊ V Õ ÌiÀÃÆÊ£ {®ÆÊ- ` ÃÊ`iÊ jÀ V>Ê­- Õ `ÃÊ vÊ iÀ V>ÆÊ£ x®ÆÊ> `Ê >ÃV>Ê­ >ÃV>ÆÊ£ È®° "ÕÀÊ >ÌiÃÌÊ ÌÊ «ÕL V>Ì Ê Ü Ì Ê Ì iÊ ÕÃiÕ ]Ê >ViÃÊ vÊ *Ài Õ L > Ê i]Ê Ài«ÀiÃi ÌÃÊ > Ê « ÀÌ> ÌÊ iÃÌ iÊ Ê ÕÀÊ VÕ ÌÕÀ> Ê ` ÃÃi >Ì Ê ivv ÀÌÃÊ > `Ê Ê Ì iÊ ` vvÕÃ Ê vÊ v À >Ì Ê >L ÕÌÊ Ì iÊ >Ì ½ÃÊ«>ÃÌ]Êà ViÊ ÌÊÜ ÊLiÊ` ÃÌÀ LÕÌi`Ê ÌÊ ÞÊ Ê i]ÊLÕÌÊ> à ÊÃ Õ Ì> i Õà ÞÊ Êv ÕÀÊ Ì iÀÊ V Õ ÌÀ iÃÊ Ê- ÕÌ Ê iÀ V>\ÊÊ À}i Ì >]Ê*>À>}Õ>Þ]Ê*iÀÕÊ> `Ê1ÀÕ}Õ>Þ° 7iÊÌ> iÊ}Ài>ÌÊ«À `iÊ Êë à À }ÊÌ ÃÊ iÜÊL ]ÊViÀÌ> ÊÌ >ÌÊ ÌÊÜ ÊLiÊ}Ài>Ì ÞÊ>««ÀiV >Ìi`ÊL Ì Ê >Ì > ÞÊ> `Ê ÌiÀ >Ì > ÞÊv ÀÊ ÌÃÊ«À v Õ `Ê> `ÊÃi Ã Ì ÛiÊ>ÀÌ ÃÌ VÊ> `Ê` `>VÌ VÊV Ìi Ì]Ê> `ÊÌ >ÌÊ ÌÊÜ ÊÃiÀÛiÊÌ ÊÃÌÀi }Ì i ÊÌ iÊVÕ ÌÕÀ> Ê> `ÊvÀ>ÌiÀ > ÊL `ÃÊ vÊV Õ ÌÀ iÃÊ i`ÊLÞÊ>ÊV Ê À } Ê

HECTOR VALDES RUIZ i iÀ> Ê > >}iÀÊ

ANDRONICO LUKSIC CRAIG

> À > Ê vÊÌ iÊ >À`

-> Ì >} ]Ê iÆÊ Ûi LiÀÊ£ Ç 3

4

CHRONOLOGY AND LOCATION OF CHILE始S PRE-COLUMBIAN CULTURES

5

Õ ` }Êv ÀÊÌ iÊ«ÕL V>Ì Ê vÊÌ ÃÊL ÊÜ>ÃÊ >`iÊ« Ãà L iÊLÞÊ i½ÃÊVÕ ÌÕÀiÃÊ` >Ì ÃÊ >Ü°

6

INTRODUCTION

1 iÊÌ iÊ ÃÌ À > ]ÊÜ ÊV> ÌÊ> Ü>ÞÃÊ ÌÀ>ViÊiÛiÀÞ`>ÞÊiÛi ÌÃÊLiV>ÕÃiÊÌ iÞÊ>ÀiÊ ÌÊ ÕÃÕ> ÞÊ ÀiV À`i`Ê Ê ÜÀ ÌÌi Ê ` VÕ i ÌÃ]Ê Ì iÊ >ÀV >i } ÃÌÊ`i> ÃÊÜ Ì Ê`> ÞÊ vi°Ê Ê iÀ V>]Ê Ì iÊ ÃÌÊ V Ê «Ài ÃÌ À VÊ Ã ÌiÃÊ >ÀiÊ Ì iÊ iÃÊ ivÌÊLÞÊÌ iÊ À > Ê } }Ê>VÌ Û Ì iÃÊ vÊ i ]ÊÃÕV Ê>ÃÊ viÊ Ê Õ Ì }ÊV> «ÃÊ> `ÊÛ >}iÃÊ > `]Ê iÝVi«Ì > ÞÊ Ê ÀiÊ V « iÝÊ Ã ÌiÃ]Ê ÃÕV Ê>ÃÊViÀi > ÊVi ÌiÀÃÊ ÀÊV Ì iðÊ7 i Ê Ü À }Ê ÊÌ iÃiÊ V>Ì Ã]ÊÌ iÊ>ÀV >i } ÃÌÊ Àià ÀÌÃÊ Ì Ê Ì iÊ Ài > ÃÊ ivÌÊ LÞÊ Ã V iÌÞÊ Ì >ÌÊ «À Û `iÊiÛ `i ViÊ vÊÌ iÊ>VÌ Û Ì iÃÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊ LÞÊ ÌÃÊ i LiÀðÊ- iÊ vÊÌ iÊ«ÀiviÀÀi`Êà ÌiÃÊ >ÀiÊ}>ÀL>}iÊ`Õ «Ã]ÊLiV>ÕÃiÊÌ iÞÊV Ì> Ê>Ê Üi> Ì Ê vÊ v À >Ì Ê >L ÕÌÊ Ì iÊ iV Þ]Ê ÌiV } iÃÊ> `Ê Ì iÀÊ>ëiVÌÃÊÌ >ÌÊ i «ÊÌ Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊÌ iÊÜ>ÞÊ vÊ viÊ vÊÌ iÊ«i « iÊLi }Ê ÃÌÕ` i`°Ê"Ì iÀÊ«À Û i}i`Ê>ÀV >i } V> Êà ÌiÃÊ >ÀiÊÌ iÊ iÃÊÌ >ÌÊ«À Û `iÊ v À >Ì Ê>L ÕÌÊ `i>Ì ]Ê> `Ê iÀi]ÊÌ iÊÃV >ÀÊV iÃÊV ÃiÀÊÌ Ê > Ê>ÃÊ> Ê ` Û `Õ> ]ÊÀiÌÀ iÛ }Ê ÃÊÀi > ÃÊ > `Ê LÃiÀÛ }ÊÌ iÊ vviÀ }ÃÊÌ >ÌÊÌ iÊ ÕÀ iÀÃÊ `i« à Ìi`ÊLÞÊ ÃÊà `i°

vÊ ÃÌÕ`Þ }Ê > Þ ÕÃÊ V >À>VÌiÀÃÊ Ü ÃiÊ ` Û `Õ> ÌÞÊ ÃÊ ` vv VÕ ÌÊ Ì Ê v `Ê Ê ÜÀ ÌÌi Ê Ã ÕÀViÃ]Ê iÊÀiÌÀ iÛiÃÊ ` Û `Õ> Ê viÃ]Ê > iÃ]Ê `i>ÃÊ > `Ê `ii`Ã]Ê iëiV > ÞÊ vÊ « ÀÌ> ÌÊ V >À>VÌiÀÃÊ Ü ÃiÊ >VÌ Û Ì iÃÊ >ÛiÊ Lii Ê vÊ Ài iÛ> ViÊÌ ÊÌ iÊ«i « i° / iÊ ii`ÊÌ Ê ÌÀ `ÕViÊ > Ê>ÃÊ> Ê>VÌ ÀÊ vÊ «Ài Õ L > Ê ÃÌ ÀÞ]Ê Ã Ê Ì >ÌÊ >Ê ` ÀiVÌ]Ê i>ÃÞÊ > `Ê i` >ÌiÊ >Ãà V >Ì Ê vÊ Ì iÊ V `Ê Ài > ÃÊ vÊ Õ > Ê `ÕÃÌÀÞÊ Ü Ì Ê Ì iÊ ` Û `Õ> ÃÊÜ Ê >`iÊÕÃiÊ vÊÌ i Ê VVÕÀÃ]Ê ÃÊ Ü >ÌÊ Ì Û>Ìi`Ê ÕÃi Ê i Ê `iÊ ÀÌiÊ *ÀiV L Ê Ì Ê V « i i ÌÊ ÌÃÊ iÝ L ÌÃÊ Ü Ì Ê ÕÃÌÀ>Ì ÃÊ Ì >ÌÊ ÀiVÀi>ÌiÊ ÃVi iÃÊ vÊ «Ài ë> VÊ vi°Ê/ ÃÊ V >Ì ÛiÊÜ>ÃÊv>Û Ài`Ê LÞÊ Ì iÊ >««ÞÊ V V `i ViÊ Ì >ÌÊ iÊ vÊ ÕÀÊ ÕÃiÕ ÊiÝ«iÀÌÃÊ ÃÊ> à Ê>Êà i`Ê>ÀÌ ÃÌ]ÊÜ Ì Ê iÝ«iÀ i ViÊ Ê Ì iÊ wi `Ê Ì >ÌÊ V L iÃÊ >ÀÌÊ > `ÊÃV i Vi°Ê"ÕÀÊ ÕÃi } ÃÌÊ ÃjÊ*jÀiâÊ`iÊ ÀVi]ÊÜ ÊÜ À ÃÊ ÊV ÃiÊV «iÀ>Ì ÊÜ Ì Ê >ÀV >i } ÃÌÃÊ Ã«iV > âi`Ê Ê i>V Ê iÊ vÊ Ì iÊ VÕ ÌÕÀiÃÊ ÕÃÌÀ>Ìi`Ê iÀi]Ê >ÃÊ > >}i`Ê Ì Ê LÀ }Ê Ì }iÌ iÀÊ Ê Ì iÊ V ÕÀÃiÊ vÊ > ÃÌÊ ÌÜ Ê `iV>`iÃÊ vÊ iÝ L Ì Ã]Ê > Ê ÌiÀiÃÌ }Ê V iVÌ Ê vÊ ÕÃÌÀ>Ì ÃÊ vÊ >Ê Õ LiÀÊ vÊ «Ài ÃÌ À VÊVÕ ÌÕÀiÃÊ vÊ iÀ V>°

ÌÊ ÃÊÕ i ÞÊÌ >ÌÊÌ iÊÃV >ÀÊ vÊ«Ài ÃÌ ÀÞÊ >ÃÊ>VViÃÃÊÌ Ê « ÀÌ> ÌÊ« Ì V> ]Êà V > Ê> `Ê Ài } ÕÃÊ v>VÌÃ]Ê Ì iÊ ÌÀ>ViÃÊ vÊ Ü V Ê >ÛiÊ ÌÊ> Ü>ÞÃÊLii Ê ivÌÊLi `Ê ÊÌ iÊ >ÌiÀ > Ê ÌiÃÌ iÃÊ iÊ ÃÊÃÌÕ`Þ }°Ê" ÊÌ ÃÊ« Ì]ÊÌ iÊ ÃÌ À > Ê ÃÊ>ÌÊ> Ê>`Û> Ì>}i]ÊLiV>ÕÃi]Ê ÃÌi>`Ê

Ê Ì ÃÊ i` Ì Ê ÜiÊ «ÀiÃi ÌÊ Ì ÃiÊ >Ãà V >Ìi`ÊÜ Ì ÊÌ iÊ«Ài ÃÌ ÀÞÊ vÊ i°

7

I

HUNTERS FROM THE PUNA ­ °ÊÊ °äääÊ ÊÈ°äääÊ ° °® ÊÌ iÊv Ài}À Õ `]ÊLi `ÊÌ iÊ Õ ÌiÀ]ÊÜiÊÃiiÊ>Ê }Àii ]ÊÃ Õ ÕÃÊllaretaÊ« > Ì]ÊÜ V ÊëÀi>`ÃÊ ÛiÀÊ Ì iÊÀ V ÃÊÌ Ê«À ÌiVÌÊ ÌÃi vÊvÀ ÊÌ iÊ VÞÊÜ `ÃÊ> `Ê Ãi>À }]Ê } Ê> Ì ÌÕ`iÊÃÕ °

- ViÊ } v À} ÌÌi Ê Ì iÃ]Ê Ì iÊ `iÃÊ Õ Ì> ÊV > ÊÜ>ÃÊ VVÕ« i`ÊLÞÊ Õ ÌiÀÃÊ> `Ê }>Ì iÀiÀÃÊÜ Ê >`iÊÕÃiÊ vÊÌ iÊ« i Ì vÕ ÊÀià ÕÀViÃÊ vÊÌ iÊ } > `ðÊ/ ÃÊÛ>ÃÌÊ>Ài>Ê ÃÊÀ V Ê Ê } Ê > Ì ÌÕ`iÊÃÜ> «ÃÊ> `ÊÜiÌ > `ÃÊÜ iÀiÊ > > Ã]Ê ÃÕV Ê>ÃÊÌ iÊÛ VÕ >]ÊÌ iÊ}Õ> >V Ê> `Ê>ÊÛ>À iÌÞÊ vÊ `iiÀÊ}À>âi°Ê Ê Õ LiÀÊ vÊL À`Ã]ÊÃÕV Ê>ÃÊ`ÕV Ã]Ê «>ÀÌÀ `}iÃÊ> `ÊÜ `Ê` ÛiÃ]Ê> Ã Ê iÃÌÊÌ iÀi°Ê

Õ Ì }Ê> `Ê}>Ì iÀ }Ê ÊÌ iÊ `i> Ê i } ÌÃÊ ÊÌ iÊ- ÕÌ Ê> `Ê >À - ÕÌ Ê vÊ iÊ> `Ê À}i Ì >Ê ÃÊ>ÊÜ>ÞÊ vÊ viÊÌ >ÌÊiÝ ÃÌi`ÊÕ Ì ÊÛiÀÞÊÀiVi Ì Þ°Ê Ê Ì iÊ wÀÃÌÊ V À V iÃÊ vÊ Ì iÊ 86 Ê Vi ÌÕÀÞ]Ê Ì iÊ -«> >À`ÃÊ`iÃVÀ LiÊÛ>À ÕÃÊ}À Õ«ÃÊëiV > âi`Ê Ê Õ Ì }ÊÜ Ê >L Ìi`ÊL Ì Êà `iÃÊ vÊÌ iÊ `iÃ°Ê " iÊ vÊÌ iÊ >ÃÌÊà V iÌ iÃÊÌ Ê«ÀiÃiÀÛiÊÌ ÃÊÜ>ÞÊ vÊ viÊÜ>ÃÊÌ iÊSelknam vÊ/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} ]Ê}Õ> >V Ê Õ ÌiÀÃÊÜ ÊÃÕÀÛ Ûi`ÊÕ Ì ÊÌ iÊi>À ÞÊ`iV>`iÃÊ vÊ Ì ÃÊVi ÌÕÀÞ°Ê- iÊ vÊÌ iÊ v À >Ì Ê>L ÕÌÊÌ ÃÊ «i « i]ÊÜ V ÊÜ>ÃÊvÕÀ à i`ÊLÞÊÌ iÊ«À iÃÌÊ> `Ê > Ì À « } ÃÌÊ >ÀÌ Ê Õà `i]Ê i «i`ÊÌ iÊ>ÀÌ ÃÌÊ Ì Ê > iÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì °

/ ÃÊÃVi iÊà ÜÃÊ>Ê Õ Ì }Ê«>ÀÌÞÊà iÜ iÀiÊ Ê Ì iÊ } Ê «Õ >Ê i>ÀÊ Ì iÊ Ûi}iÌ>Ì Ê i°Ê iV>ÕÃiÊ vÊ Ì iÊ «Ài` > ViÊ vÊ icchu, >Ê `Ê vÊ V >ÀÃiÊ LÕ V Ê }À>ÃÃ]Ê Ì ÃÊ >Ài>Ê ÃÊ Ü Ê >ÃÊ Ì iÊ } Ê `i> Ê}À>Ãà > `]Ê ÀÊ«> > Ê>ÃÊ ÌÊ ÃÊ > à ÊV> i`ÊLÞÊÌ iÊ V> Ê«i « i°Ê }ÊÌ iÊviÜÊ > > ÃÊÌ >ÌÊ > iÊÕÃiÊ vÊÌ iÃiÊ}À>ÃÃiÃÊv ÀÊv ``iÀÊ >ÀiÊ}Õ> >V ÃÊ> `ÊÛ VÕ >Ã°Ê ÌÊ ÃÊµÕ ÌiÊV ÊÌ Ê ÃiiÊ iÀ`ÃÊ vÊÌ iÃiÊ> > ÃÊ}À>â }Ê ÊÌ ÃÊ>Ài>°Ê 8

9

/ ÃÊ« VÌÕÀiÊÜ>ÃÊ V Ãà i`ÊLÞÊ>ÀV >i } ÃÌÊ *iÌiÀÊ Û iÌ Ê vÊÌ iÊ >Ì > Ê ÕÃiÕ Ê vÊ >ÌÕÀ> Ê ÃÌ ÀÞÊ vÊ iÜÊ9 À ÊÌ Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊ> ÊiÝ L ÌÊ vÊ L iVÌÃÊLi } }ÊÌ Êi>À ÞÊ `i> Ê Õ ÌiÀÃ°Ê ÌÊ >`ÊÌ Ê V Õ`iÊ >ÀV > VÊ}Õ> >V Ê Õ ÌiÀÃÊÕà }Ê L >ðÊ

/ iÊ > `ÃV>«iÊ ÃÊ>Ê } Ê `i> Ê« >Ìi>ÕÊ vÊÌ iÊ> Ì « > Ê ÌÞ«i°Ê ÌÊ ÃÊÃÕV Ê>Êy>ÌÊ > `ÃV>«iÊ Ì >ÌÊ ÞÊÌ iÊÀ V ÃÊV ÛiÀi`Ê LÞÊllareta VÕà ÃÊ«À Û `iÊ>Ê ` }Ê« >ViÊÌ ÊÃÌ> ÊÌ iÊ iÀ`ÃÊ vÊ}Õ> >V ÊÌ >ÌÊ}À>âiÊ ÊÌ iÊ }À>Ãà > `Ã°Ê ÊÌ iÊ` ÃÌ> ViÊ>ÀiÊ Ã Ü V>««i`ÊÛ V> ð

ÌÊÜ>ÃÊ>Ê LÊ` iÊ>ÌÊ>Ê ` ÃÌ> Vi°Ê7iÊÃÌ>ÀÌi`Ê vvÊÜ Ì Ê ÛiÀÞÊ ÌÌ iÊ v À >Ì Ê> `Ê >`ÊÌ Ê V Õ`iÊ L iVÌÃÊÃ Ü Ê Ê>Ê` ë >ÞÊ Ì >ÌÊV> iÊvÀ Ê` vviÀi ÌÊ« >ViÃÊ > `Ê«iÀ `ðÊ/ iÀiÊÜ>ÃÊiÛi Ê> Ê iÌ }À>« VÊTehuelcheÊL >ÊÌ >ÌÊ >`ÊÌ Ê>««i>ÀÊ ÊÌ iÊ« VÌÕÀi° / Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊÌ iÊ« Þà V> Ê >««i>À> ViÊ vÊÌ iÃiÊ«i « iÃ]ÊÜiÊ Ã Õ} ÌÊ Ã« À>Ì Ê ÊÌ iÊÜi> Ì Ê vÊ « Ì }À>« ÃÊÌ >ÌÊ >ÀÌ Ê Õà `iÊ ivÌÊ vÊÌ iÊSelknam «i « iÊpÊ iÊ vÊ/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} AÃÊ >ÃÌÊ Õ Ì }Ê Ã V iÌ iÃÊpÊÜ ÊÜiÀiÊ«À L>L ÞÊ Ài >Ìi`ÊÌ ÊÌ iÊ> V i ÌÊ Õ ÌiÀÃÊÜiÊ ÜiÀiÊ`À>Ü }°Ê >Û }Ê>Là ÕÌi ÞÊ Ê v À >Ì Ê>L ÕÌÊÌ iÊV Ì }Ê Ì iÃiÊ«i « iÊÜ Ài]ÊÜiÊ`i« VÌi`Ê Ì i Ê > i`]Ê >Û }Ê ÕÃÌÊ`À ««i`Ê Ì i ÀÊ}Õ> >V Ã Ê > Ì iÃÊ>ÃÊ Ì iÞÊV Ãi`Ê Ê ÊÌ i ÀÊ«ÀiÞ]Ê ÕÃÌÊ >ÃÊÌ iÊselknam ` `°Ê ÕÀÌ iÀ Ài]Ê >ÀV >i } ÃÌÊ Õ ÕÃÊ À`Êv Õ `Ê Ì iÊÀi > ÃÊ vÊ>Ê}Õ> >V Ã Ê V>«iÊ> }ÊÜ Ì Ê Ì iÀÊ L iVÌÃÊ Li } }ÊÌ Êà ÕÌ iÀ Ê `i> Ê Õ ÌiÀÃ]Ê ÊÌ iÊ iÀÀ Ê- Ì>ÊV>Ûi]Ê i>ÀÊÌ iÊ >}>i > Ê-ÌÀ> Ì°

IZ]jZaX]Z WdaVh# HidcZ VcY ]^YZ# 6i i]Z XZciZg! id ]jci \jVcVXdh0 dc i]Z aZ[i! [dg dhig^" X]Zh0 Vi i]Z g^\]i! [dg ]dghZh# 8da# 6bZg^XVc BjhZjb d[ CVijgVa =^hidgn! CZl Ndg`#

10

8]jc\VgV AV`Z 6g^XVÈh 6ai^eaVcd#

AaVgZiV 6odgZaaV XdbeVXiV # 6 eaVci i]Vi \gdlh ^c i]Z ]^\]aVcYh#

HZa`cVbh hig^eeZY d[[ i]Z^g [jg XadV`h [dg ]jci^c\# B# <jh^cYZ! &.-. P&.(,R#

<jVcVXd AVbV \jVc^XdZ #

11

II

ANCIENT FISHERMEN ARICA ­ °ÊÓ°äääÊ Ê£°äääÊ ° °® Ê À V>]ÊÌ iÊwÀÃÌÊwà }Ê> `ÊÃi> }>Ì iÀ }Ê «i « iÃÊ >««i>ÀÊ >À Õ `Ê Ì iÊ Þi>ÀÊ n]äääÊ ° °Ê / iÊ >ÀÌ wV > Ê Õ wV>Ì Ê vÊ Õ > Ê L ` iÃÊ pÊÀi} ÃÌiÀi`Ê>ÃÊÌ iÊ `iÃÌÊ Ê Õ > Ê ÃÌ ÀÞ]ÊÜ V Ê >ÛiÊ`iw i`ÊÌ iÊÌÀ>` Ì Ê Ü Ê>ÃÊ V ÀÀ ÊpÊ V ÀÀië `ÊÌ ÊÌ ÃÊi>À ÞÊ«iÀ `°Ê V ÀÀ Ê >ÃÌÃÊ v ÀÊÃiÛiÀ> ÊÌ ÕÃ> `ÊÞi>ÀÃ]ÊÀ Ìi`Ê ÊÌ iÊ ÀÌ iÀ Ê V >ÃÌÊ vÊ iÊ> `Ê ÊÌ iÊv>ÀÊ- ÕÌ Ê vÊ*iÀÖ]Ê> `Ê Li iwÌÌ }Ê vÀ Ê Ì iÊ >LÕ `> ÌÊ Àià ÕÀViÃÊ > `Ê vÀ ÊÌ iÊ>Ài>AÃÊv>Û ÕÀ>L iÊV >Ìi°

iÝ«iÀ i Ì> Ê ` iÃÌ V>Ì Ê vÊ « > ÌÃ]Ê ÃÕV Ê >ÃÊÌ iÊÃÜiiÌÊ« Ì>Ì Ê> `ÊõÕ>à °Ê/ ÃÊVÕ ÌÕÀ> Ê V « iÝÊ >ÃÊLii Ê} Ûi ÊÌ iÊ > iÊ vÊ+Õ > ° / ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê « ÀÌÀ>ÞÃÊ ÌÜ Ê +Õ > Ê V >À>VÌiÀÃ°Ê " iÊ vÊ Ì i Ê Üi>ÀÃÊ >Ê i>``ÀiÃÃÊ V À« À>Ì }Ê>Ê `Ê vÊL>à iÌÜ À ]Ê`iV À>Ìi`Ê Ü Ì ÊÌ iÊÌ ÞÊvi>Ì iÀÃÊ vÊÌÀ « V> ÊL À`ÃÊÌ >ÌÊ>ÀiÊ ÃiÜ Ê Ê ` Û `Õ> ÞÊÌ ÊÃ Õ >ÌiÊÌ iÊL>V Ê vÊ>Ê >V>Ü°Ê ÌÊ ÃÊ ÌiÀiÃÌ }ÊÌ Ê ÌiÊÌ >ÌÊ ÊÌ ÃÊi>À ÞÊ Ì i]ÊÌ iÀiÊÜ>ÃÊ> Ài>`ÞÊV Ì>VÌÊÜ Ì ÊÌ iÊ ÜiÀÊ i>ÃÌiÀ Ê > `Ã]ÊLiÞ `ÊÌ iÊ> Ì « > ]ÊÜ iÀiÊÌ iÃiÊ L À`ÃÊV> iÊvÀ °Ê/ iÊ Ì iÀÊ ` Û `Õ> Ê ÃÊÜi>À }Ê >Ê iV >ViÊ >`iÊ ÕÌÊ vÊ Ì iÀ v «i>À ÊLi>`Ã°Ê ÃÊ }Ê > ÀÊ ÃÊv>ÃÌi i`ÊÜ Ì Ê>Êà i Ê vÊÌ Ài>`ÃÊ > `Êi `ÃÊ Ê>Ê } ÊÌ « ÌÊ ÛiÀÊ ÃÊv Ài i>`°

ÌÊ Ì iÊ i `Ê vÊ Ì iÊ V ÀÀ Ê ÌÀ>` Ì ]Ê Ê Ì iÊ Li} }Ê vÊ Ì iÊ ÃiV `Ê i Õ Ê ° °]Ê >ÀV >i } V> Ê iÛ `i ViÊ « ÌÃÊ Ì Ê Ì iÊ i iÀ}i ViÊ vÊ « ÀÌ> ÌÊV > }iÃÊ ÊÌ iÊ Õ > Ê VVÕ«>Ì Ê vÊ Ì iÃiÊ ÌiÀÀ Ì À iÃ°Ê "Ì iÀÊ `ÃÊ vÊ LÕÀ > ÃÊ >««i>À]Ê Ì }iÌ iÀÊ Ü Ì Ê Ì iÊ >ÃÌÊ ÛiÃÌ }iÃÊ vÊ V ÀÀ Ê Õ wV>Ì °Ê ÕÀ }ÊÌ ÃÊÃ> iÊ «iÀ `]Ê ÌÊ ÃÊ> à ʫ Ãà L iÊÌ Êw `ÊÌ iÊwÀÃÌÊÛ >}iÃ]Ê Ü V Êà ÜÃÊ>Ê } iÀÊ`i}ÀiiÊ vÊÃi`i Ì>À iÃÃÊ vÊ Ì iÊ « «Õ >Ì ]Ê LÀ Õ} ÌÊ >L ÕÌÊ LÞÊ Ì iÊ

/ iÃiÊ > ÀÃÌÞ iÃÊ Ü Ì Ê Ì « ÌÃÊ v>ÃÌi i`Ê Ü Ì ÊV ÕÀi`ÊÌ Ài>`Ã]Ê>««i>À }Ê Ê+Õ > Ê Ê Û>À ÕÃÊ v À Ã]Ê >ÀiÊ «À L>L ÞÊ Ì iÊ À } Ê vÊ Ì iÊ ÌÕÀL> ÃÊ >`iÊvÀ ÊÜ i ÊÃ i Ã]ÊÜ V Ê>ÀiÊ>Ê V >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊÌ iÊv Ü }Ê«iÀ `° 12

13

/ ÃÊ`À>Ü }Ê ÃÊÌ iÊwÀÃÌÊ vÊ>Ê ÃiÀ iÃÊ vÊwÛiÊÌ >ÌÊÜiÀiÊ >`iÊ Ê £ nxÊv ÀÊÌ iʺ À V>]Ê/i Ê/ ÕÃ> `Ê 9i>ÀûÊiÝ L Ì °Ê Ê « ÀÌ> ÌÊ «>ÀÌÊ vÊÌ iÊiÝ L ÌÊÜ>ÃÊÌ iÊL `ÞÊ À > i ÌÃÊ> `ÊÌ iÊ}>À i ÌÃ°Ê ÀÊÌ ÃÊÀi>à ]Êà ÜV>ÃiÃÊ ÜiÀiÊ >`iÊV Ì> }Ê>LÃÌÀ>VÌÊ ` Û `Õ> Ã]Ê Ã >Ìi`Ê> `Ê`iÛ `Ê vÊÌ iÊÃÕÀÀ Õ ` }Ã]Ê`ÀiÃÃi`Ê ÊÌ iÊ À } > Ê>ÀV >i } V> Ê >ÌiÀ > Ã°Ê >À}i i ÌÃÊ vÊ Ì iÊ`À>Ü }ÃÊÜiÀiÊÕÃi`Ê>ÃÊÌ iÊ L>V }À Õ `Êv ÀÊi>V Êà ÜV>Ãi]Ê «À Û ` }Ê>Ê}À>« VÊV « i i ÌÊ v ÀÊÌ iÊ L iVÌÃÊ ÊiÝ L Ì °Ê -i«>À>ÌiÊà ÜV>ÃiÃÊiÝ L Ìi`ÊÌ iÊ V >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ > ÀÃÌÞ iÃÊ vÊi>V Ê «iÀ `]ÊÀi«À `ÕVi`ÊÜ Ì Ê `iÀ Ê Ü }ð / ÃÊÜ>ÃÊ« Ãà L iÊ`ÕiÊÌ ÊÌ iÊ Ài >À >L iÊÃÌ>ÌiÊ vÊV ÃiÀÛ>Ì Ê vÊÌ iÊ >ÌiÀ > Ã]ÊÜ V ÊiÛi Ê >`iÊ ÌÊ« Ãà L iÊÌ ÊÀiV ÛiÀÊÌ iÊ > ÀÃÌÞ iÃÊ vÀ ÊÌ iÊ`ià VV>Ìi`Ê Õ iÃ°Ê ÕÃÌÊ >ÃÊ « ÀÌ> ÌÊÜ>ÃÊÌ iÊ >} wVi ÌÊ ÀiÃi>ÀV ÊÜ À ÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊLÞÊÌ iÊ Ìi> Ê vÊ>ÀV >i } ÃÌÃÊvÀ ÊÌ iÊ -> Ê }Õi Ê`iÊ â>«>Ê ÕÃiÕ ]Ê Ü ÊÃ Ì i`ÊÌ iÊ«>Ì Ê> `Ê «À Û `i`ÊÌ iÊ ÌiÀ«ÀiÌ>Ì Ã°Ê

6gX]V^X EZg^dY &.-* Zm]^W^i^dc#

/"

"

=ZVYYgZhh# ;ZVi]Zgh! WVh`Zign! \djgY# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

BVaZ h`jaa l^i] ]ZVY\ZVg bVYZ d[ XdadjgZY lddaaZc hig^c\h# Fj^Vc^ ,! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

14

/ ÃÊ ÃÊÌ iÊÃiÀ iÃÊÌ >ÌÊ Ê >ÛiÊ ÃÌÊi Þi`Ê > }° 7iÊ>ÀiÊÛ iÜ }Ê«i « iÊÜ Ê >ÛiÊÛiÀÞÊà « iÊ >ÌiÀ > Ê ii`ÃÊ pÊwà iÀ i ÊÜ ÊÕÃi`ÊviÜÊ i i i ÌÃÊÌ Ê LÌ> ÊÌ i ÀÊ Û }Ê `ÕiÊÌ ÊÌ iÊ>LÕ `> ÌÊÀià ÕÀViÃ°Ê 7iÊ >`ÊÛiÀÞÊ ÌÌ iÊ v À >Ì Êv ÀÊ Ì iÃiÊ`À>Ü }Ã\ÊLi>ÕÌ vÕ Ê i>`Ê À > i ÌÃÊ> `Êà iÊ`ià VV>Ìi`Ê L ` iÃÊÜ Ì ÊÃÌÀ> }iÊ > ÀÃÌÞ iÃ°Ê 7iÊÃÕ«« Ãi`ÊÌ >ÌÊÌ iÞÊÜi ÌÊ > i`]ÊV ÛiÀi`Ê ÞÊLÞÊ>Êà « iÊ ÌÕ VÊ >`iÊvÀ ÊÛi}iÌ>L iÊ wLÀiÃ]Êà >ÀÊÌ ÊÌ ÃiÊÕÃi`Ê v ÀÊÌ ÕÃ> `ÃÊ vÊÞi>ÀÃÊLÞÊÌ iÊ

V ÀÀ ÊVÕ ÌÕÀi°Ê7iÊÜ> Ìi`ÊÌ Ê Ã ÜÊÌÜ Ê«i « iÊ ÊÌ iÊÜ>ÌiÀ]Ê>ÃÊ >Ê` ÃÌ> ÌÊÀiviÀi ViÊÌ ÊÌ i ÀÊ >À iÊ >VÌ Û ÌÞ°

À > i ÌÃÊÕÃi`Ê Ê> ÊiÛiÀÞ`>ÞÊ L>à Ã]Ê ÀÊ ÞÊv ÀÊëiV > Ê VV>à ÃÊ ÃÕV Ê>ÃÊv ÀÊLÕÀ > Ê>vÌiÀÊÌ i ÀÊ `i>Ì ¶Ê7 >ÌÊ` iÃÊÌ iÊ` ÛiÀà ÌÞÊ vÊ Ì iÃiÊ À > i ÌÃÊ i> \Ê` vviÀi ÌÊ }À Õ«Ã]Ê` vviÀi ÌÊV>Ìi} À iöÊ/ ÃÊ V>ÀiÊ Ê À > i Ì }ÊÌ iÊ i>`Ê pÊÌ iʺv>Vi»ÊÌ >ÌÊ ÃÌi Ã]Êà i Ã]Ê ÃiiÃ]ÊÌ>ÃÌiÃÊ> `Êvii ÃÆÊÌ iʺv>Vi»]Ê Ü V Êëi> ÃÊ> `ÊÌÀ> à ÌÃÊ ÌÃÊ Ì Õ} Ìð°° 7 >ÌÊÜ À`ÊÜ Õ `ÊÌ iÃiÊ i Ê ÕÃiÊv Àʺv>Vi»¶

/ iÊV ÌÀ>ÃÌÊLiÌÜii ÊÌ iÊ > i` iÃÃÊ vÊÌ iÊL `ÞÊ> `ÊÌ iÊ V>ÀiÊ> `Ê À } > ÌÞÊ vÊÌ iÊ`ià } ÃÊ v ÀÊÌ iÊ i>`ÊLÀ }ÃÊÃiÛiÀ> Ê µÕiÃÌ ÃÊÌ Ê ÞÊ `\Ê7iÀiÊÌ iÃiÊ Ad^cXadi]# EaVci ÑWgZh# AV 8Ve^aaV! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

Ide 9^[[ZgZci ]V^ghinaZh# Dc i]Z jeeZg aZ[i! Fj^Vc^ ldbVc0 XZciZg VcY g^\]i! Fj^Vc^ bVc! adlZg edgi^dc! 6oVeV ldbZc# 9gVl^c\ Wn BVg^ZaV HVcidh # 7diidb CZX`aVXZ# Bdi]Zg"d["eZVga! ldda! bVaVX]^iZ# Fj^Vc^ ,! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

15

III

FORMATIVE PERIOD ARICA ­£°äääÊ ° °Ê Ê ° °ÊÎää® i Ì i`ÊVÕ ÌÕÀ> Ê` ÛiÀà ÌÞ°Ê/ iÊÌÜ ÊV >À>VÌiÀÃÊ ÊÌ iÊ ivÌÊLi }ÊÌ Ê`iÃVi `> ÌÃÊ vÊÌ iÊ> V i ÌÊ V >ÃÌ> ÊVÕ ÌÕÀiðÊ/ iÊ iÊ ÊÌ iÊ ÜiÀÊ ivÌ > `Ê V À iÀÊ Ài«ÀiÃi ÌÃÊ > `>ÃÊ `i Ê ÀÀ ]Ê Ü Ì Ê >Ê V « V>Ìi`ÊÌÕÀL> Ê >`iÊ ÕÌÊ vÊà i ÃÊ vÊÜ ]Ê Ì >ÌÊ `ÃÊ v à }Ê >ÀÌ v>VÌÃÊ > `Ê Ì iÀÊ iÌ> Ê `iV À>Ì Ã°Ê L ÛiÊ ]ÊÌ Ê iÊà `i]Ê>Ê > ÊvÀ Ê Ê >ÕV ÊLi>ÀÃÊ>Ê >À« ]Ê>ÊÃÞ L Ê vÊ ÃÊÃÌ>ÌÕÃÊ >ÃÊ>Êwà iÀ > Ê> `Ê Õ ÌiÀÊ vÊ >À iÊ > > Ã°Ê / iÊ ` Û `Õ> ÃÊ Ê Ì iÊ À } Ì]Ê Üi>À }Ê Ü Ûi Ê `i> Ê Ã ÀÌÃ]Ê >ÀiÊ Ì Ê ,> ÀiâÊ >L Ì> ÌÃÊ qÊÛ> iÞÊv>À iÀðÊ/ iÊV > ÊÜ À ÊLÞÊ iÊ vÊÌ i Ê Ü>ÃÊ ÀiV ÃÌÀÕVÌi`Ê vÀ Ê >Ê Ì ÞÊ ÌiÝÌ iÊ vÀ>} i ÌÊ Ü V ÊÃ Ü }ÊÌ iÊÃÕ ÊÜ Ì Ê ÌÃÊÀ>ÞÃ]ÊÌ iÊÃ> iÊ >}iÊÌ >ÌÊÜ Ê >ÌiÀÊ>««i>ÀÊ ÊÌ iÊ}Ài>ÌÊÃÌ iÊ ÃVÕ «ÌÕÀiÃÊ vÊÌ iÊ> Ì « > ]Ê>ÃÊ>ÊÌÀÕiÊ V Ê vÊÌ iÊ / Ü> > ÕÊVÕ ÌÕÀi°

iÀ V> Ê >ÀV >i }ÞÊ `i >ÌiÃÊ >ÃÊ À >Ì ÛiÊ Ì iÊ «iÀ `Ê Ê Ü V Ê >Ê «i « iÊ Ã vÌÃÊ vÀ Ê Ì iÊ ÃÌ>ÌiÊ vÊ Õ Ì }Ê > `Ê }>Ì iÀ }Ê Ì Ê > Ê >}À>À > Ê iV Þ°Ê / iÊ >`Ê Ü>ÞÊ vÊ viÊ ÃÊ }À>`Õ> ÞÊ >L> ` i`Ê > `Ê Ãi`i Ì>ÀÞÊ >L ÌÃÊ >ÀiÊ >VµÕ Ài`]Ê} Û }ÊL ÀÌ ÊÌ ÊÛ >}iÃÊÜ Ì Êv> À ÞÊÃÌ>L iÊ « «Õ >Ì Ã°Ê Ê Ì iÊ - ÕÌ Ê iÀ V> Ê `iÃ]Ê Ì ÃÊ «iÀ `Ê ÃÊ > Ã Ê V >À>VÌiÀ âi`Ê LÞÊ Ì iÊ L ÀÌ Ê vÊ « ÀÌ> ÌÊ ÌiV }ÞÊ ÃÕV Ê >ÃÊ ViÀ> VÃ]Ê ÌiÝÌ iÃÊ > `Ê}À>â }°

ÕÀ }ÊÌ ÃÊ«iÀ `]Ê Ê À V>]ÊÜiÊw `Ê` vviÀi ÌÊ }À Õ«ÃÊ vÊ «i « iÊ VVÕ«Þ }Ê Ì iÊ V >ÃÌÊ > `Ê Û> iÞðÊ" ÊÌ iÊV >ÃÌ]ÊÌ iÀiÊ>ÀiÊ}À Õ«ÃÊëiV > âi`Ê Ê >À Ì iÊiV ÞÊÌ >ÌÊ>««>Ài Ì ÞÊLi }ÊÌ Ê Ì iÊ > V i ÌÊ V> Ê ÌÀ>` Ì ]Ê ÃÕV Ê >ÃÊ Ê >ÕV Ê > `Ê > `>ÃÊ`i Ê ÀÀ °Ê Ì Ê,> Àiâ]Ê>Ê}À Õ«Ê Ü Ì ÊiÛ `i ÌÊ ÃÊÌ ÊÌ iÊ> Ì « > ]ÊÃiÌÌ iÊvÕÀÌ iÀÊ > `]Ê ÊÌ iÊÛ> iÞÊ>Ài>°

ÃÊ Ê i i i ÌÃÊ >ÛiÊ Lii Ê v Õ `Ê Ê Ì iÊ À V>ÊVi iÌiÀ iÃÊ ` V>Ì }ÊÜ >ÌÊv ÌÜi>ÀÊÜ>ÃÊ

/ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÃ ÜÃÊ«ÀiV Ãi ÞÊÌ iÊ>L Ûi 16

17

Ê > }ÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì ]Ê ÞÊ }Ài>ÌiÃÌÊÃÕÀ«À ÃiÊÜ>ÃÊ Ê i>À }Ê Ì >ÌÊ>ÌÊ>Ê} Ûi Ê i ÌÊ Ê ÃÌ ÀÞ]Ê ` vviÀi ÌÊiÌ VÊ}À Õ«ÃÊV Õ `Ê >ÛiÊ VVÕ« i`ÊÌ iÊÃ> iÊÌiÀÀ Ì ÀÞ°

;dgbVi^kZ EZg^dY &.-* Zm]^W^i^dc#

/ iÊÌÜ ÊV >À>VÌiÀÃÊ ÊÌ iÊ ivÌÊ>ÀiÊwà iÀ i °Ê/ iÊ iÊÜ Ê ÃÊõÕ>ÌÌ }ÊÜ>ÃÊÀi«ÀiÃi Ìi`Ê Ì ÃÊÜ>ÞÊ> `ÊÜ Ì Ê ÞÊÌ iÊ Ã iÌV Ê vÊ ÃÊà ÀÌÊ`ÕiÊÌ Ê>Ê >V Ê vÊ>ÀV >i } V> Ê v À >Ì Ê >L ÕÌÊ ÃÊ`ÀiÃÃ]Ê ÊV ÌÀ>ÃÌÊÜ Ì Ê ÃÊ i>``ÀiÃÃ]ÊÜ V Ê>««i>ÀÃÊ Ê>Ê`ià VV>Ìi`ÊÃ Õ Ê> `Ê V ÀÀië `ÃÊÌ ÊÌ iÊ > `>ÃÊ`i Ê ÀÀ Ê>ÀV >i } V> Ê« >Ãi°Ê / iÊ > ÀÃÌÞ iÊ> `Ê i>``ÀiÃÃÊ vÊ Ì iÊV >À>VÌiÀÊ>L ÛiÊ ÊÜiÀiÊ > à Êv Õ `Ê Ê>ÊÃ Õ ÊvÀ ÊÌ iÊ Ê >ÕV Ê« >Ãi°Ê7iÊÃÕ«« Ãi]ÊvÀ Ê

vÕ iÀ>ÀÞÊà ÕÀViÃ]ÊÌ >ÌÊ iÊ` `Ê ÌÊ Üi>ÀÊ>Êà ÀÌ°Ê/ ÃÊV V `iÃÊÜ Ì Ê >ÊV >ÃÌ> ÊÌÀ>` Ì ]ÊL À Ê vÊ>Ê `Ê > `ÊÌi «iÀ>ÌiÊV >ÌiÊÌ >ÌÊ` `Ê ÌÊÀiµÕ ÀiÊvÕÀÌ iÀÊÜ>À Ì °Ê " ÊÌ iÊÀ } ÌÊÌ iÀiÊ>ÀiÊÌÜ Ê ` Û `Õ> ÃÊÜ ÊV iÊvÀ ÊÌ iÊ Û> iÞ]Ê«iÀ >«ÃÊÌ ÊÌÀ>`iÊÛ> Õ>L iÊ iV >ViÃÊ >`iÊvÀ ÊÃÌ iÊ Li>`ÃÊv ÀÊ >À Ì iÊ L iVÌðÊ/ iÊ ÀiV ÃÌÀÕVÌ Ê vÊÌ i ÀÊ`ÀiÃÃ]Ê V>«ÃÊ> `Ê > ÀÃÌÞ iÃÊ ÃÊL>Ãi`Ê Ê` vviÀi ÌÊw `ÃÊ vÊvÕ iÀ>ÀÞÊ vviÀ }ÃÊvÀ ÊÌ iÊ Ì Ê,> ÀiâÊ « >Ãi]ÊÜ V ÊÜiÀiÊ>ÀL ÌÀ>À ÞÊ }À Õ«i`ÊÌ Ê ÕÌwÌÊÌ iÊV >À>VÌiÀð

18

H`jaa l^i] ]ZVYYgZhh bVYZ d[ XVcZ! lddY VcY ÑWgZh# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

/ iÊ` }Ê ÃÊ>Ê«iÌÊ>ÌÊÌ iÊ-> Ê vÊÃÌÀÕVÌÕÀ> Ê`iviVÌÃÊ ÊÌ iÊ }Õi Ê`iÊ â>«>Ê ÕÃiÕ ÊÜ iÀiÊ « ÃÌÕÀiÃÊ> `Ê«À « ÀÌ ÃÊ vÊ > ÊÌ iÃiÊ L iVÌÃÊV> ÊLiÊv Õ `°Ê ÌÊ ÃÊ Ì iÊV >À>VÌiÀÃ°Ê ÜiÛiÀ]ÊÌ iÊ Ã >ÀÊÌ ÊÌ ÃiÊv Õ `Ê>ÃÊ vviÀ }ÃÊ ÃÕL iVÌÊV Ì ÕiÃÊÌ Ê>Ü> i Ê ÞÊ Ê«Ài ë> VÊÌ Lð VÕÀ à ÌÞÊ> `Êv>ÃV >Ì \Ê ÜÊ ` `ÊÌ iÞÊV Õ V>ÌiÊÜ Ì Êi>V Ê ÊÌ i]ÊÌ ÃÊ`À>Ü }Ê Ì iÀ¶Ê `ÊÌ iÞÊëi> Ê` vviÀi ÌÊ LiV> iÊ iÃÃÊ« i>à }ÊÌ Ê iÊ

> }Õ>}iöÊ7 >ÌÊ` `ÊÌ iÞÊÌ Ê vÊi>V Ê Ì iÀÊ> `ÊÜ >ÌÊÜ>ÃÊÌ i ÀÊ Ài >Ì Ã «Ê i¶ ÌÊ ÃÊVÕÀ ÕÃÊÌ Ê i>À Ê>L ÕÌÊ Ì iÀÃÊÌ À Õ} ÊÌ i ÀÊ`i>`°

Ü Ì ÊÌ iÊ}À>`Õ> Ê` ÃV ÛiÀÞÊ

H`jaa l^i] hde]^hi^XViZY ijgWVc bVYZ d[ lddaaZc ÑWgZh VcY VYdg" cZY l^i] bZiVa e^ch# ;VaYVh YZa Bdggd e]VhZ! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

FjZX]jV bVaZ#

19

IV

VILLAGE OF TULOR SAN PEDRO DE ATACAMA ­ °Ê{ääÊ ° ° Ê ° °Ê{ää® > `ÊV Vi ÌÀ>Ìi`°Ê/ iÊ VÀi>ÃiÊ Ê>}À VÕ ÌÕÀ> Ê >VÌ Û Ì iÃÊ >`Ê«À L>L ÞÊV ÌÀ LÕÌi`ÊÌ ÊÌ iÊ VÀi>ÃiÊ ÊÌ iÊ Õ LiÀÊ vÊ >L Ì> ÌÃ]ÊÜ Ê> à ÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊ>VÌ Û Ì iÃÊÃÕV Ê>ÃÊÜi>Û }]ÊL>à iÌÜ À Ê> `Ê iÌ> ÕÀ}Þ°Ê Ê>`` Ì ]ÊÌ iÞÊ}>Ì iÀi`ÊvÀÕ ÌÊvÀ Ê Ì iÊ>LÕ `> ÌÊv ÀiÃÌÃÊ vÊV>À LÊ> `ÊV > >À] Ü V Ê >ÀiÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊÌ ÃÊÀi} °

Ê viÜÊ `iV>`iÃÊ >} ]Ê >Ì iÀÊ ÕÃÌ>Û Ê iÊ *> }iÊ` ÃV ÛiÀi`Ê ÊÌ iÊayllu vÊ/Õ À]ÊpÊ-> >ÀÊ`iÊ Ì>V> >ÊpÊV ÀV iÃÊ vÊÌ> «i`Ê` Ü Ê Õ`ÊÜ V Ê iÊ ÌiÀ«ÀiÌi`ÊÌ ÊLiÊÌ iÊv Õ `>Ì ÃÊ vÊV ÀVÕ >ÀÊ `Üi }Ã°Ê 9i>ÀÃÊ >ÌiÀ]Ê Ì iÊ >ÀV >i } ÃÌÃÊ Ü Ê iÝV>Û>Ìi`ÊÌ ÃÊà Ìi]ÊÀi> âi`ÊÌ >ÌÊÌ iÃiÊÃÕ«« Ãi`Ê v Õ `>Ì ÃÊ ÜiÀiÊ Ì iÊ Ì «ÃÊ vÊ } Ê V > LiÀÃÊ Ã >«i`Ê iÊLii ÛiðÊ/ iÊÛ >}i]Ê >`iÊvÀ Ê L V ÃÊ vÊÃÕ `À i`Ê Õ`]ÊV à ÃÌi`Ê vÊ> Ê ÌÀ V>ÌiÊ V iVÌ Ê vÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃÊÜ Ì ÊV ÀVÕ >ÀÊL>ÃiÃÊ i`Ê LÞÊÜ> Ã]Êv À }Ê>Ê `Ê vÊ >LÞÀ Ì ÊÌ >ÌÊÜ>ÃÊ «À ÌiVÌi`ÊLÞÊ>Ê}Ài>ÌÊÃÕÀÀ Õ ` }ÊÜ> °Ê Ê>VÌ ÛiÊ `Õ i]Ê«Õà i`ÊLÞÊÃÌÀ }ÊÜ `Ã]Ê >`ÊV « iÌi ÞÊ V ÛiÀi`ÊÌ iÊÛ >}i]Ê i>Û }Ê ÞÊ>ÊviÜÊ vÊÌ iÊ Õ««iÀÊÜ> ÃÊ vÊÌ iÃiÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃÊÕ V ÛiÀi`°Ê/ iÊ `>Ì }Ê vÊVÕ ÌÕÀ> Ê >ÌiÀ > ÃÊà ÌÕ>Ìi`ÊÌ ÃÊÛ >}iÊ Ê Ì iÊ«iÀ `ÊLiÌÜii Ê 6Ê ° °Ê> `Ê ° °Ê 6°

/ iÊ Û >}iÊ vÊ /Õ ÀÊ >ÃÊ V > i }i`Ê >ÀV >i } ÃÌÃÊÜ Ì ÊÌ iÊ` vwVÕ ÌÊÌ>Ã Ê vÊ«ÀiÃiÀÛ }Ê >ÀV >i } V> ÊÀi > ÃÊ >`iÊ vÊ Õ`°Ê" ÊÌ iÊ iÊ > `]ÊÀiÃi>ÀV ]Ê v À >Ì Ê` ÃÃi >Ì ]Ê > `ÊÌ ÕÀ à ʫÕÀ« ÃiÃÊ« ÌÊÌ ÊÌ iÊ ii`Êv ÀÊ> Ê Ìi à ÛiÊ> `ÊiÝÌi à ÛiÊiÝV>Û>Ì ]Ê Ê À`iÀÊÌ Ê ÀiÛi> ÊÌ iÊÌÀÕiÊ >} ÌÕ`iÊ vÊÌ ÃÊiÝÌÀ> À` >ÀÞÊ Û >}iÊ> `ÊiÝ« ÃiÊ ÌÊÌ ÊÌ iÊà } ÌÊ> `Ê>` À>Ì Ê vÊ Û Ã Ì ÀÃ°Ê " Ê Ì iÊ Ì iÀÊ > `]Ê iÝV>Û>Ì }Ê Ì iÊ Û >}iÊ V Õ `Ê LiÊ `> }iÀ ÕÃÊ Ê Ì iÊ Ãi ÃiÊ Ì >ÌÊ ÌÊÜ Õ `ÊLiÊiÝ« Ãi`ÊÌ ÊÃÌÀ }ÊÜ `ÃÊÌ >ÌÊ V Õ `ÊiÀ `iÊÌ iÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃÊ> `ÊÌ ÊÌ iÊiÛi ÌÕ> Ê `iÌiÀ À>Ì ÊÌ >ÌÊ ÌÃÊÛ Ã Ì ÀÃÊV Õ `ÊV>ÕÃi°

ÌÊ Ì iÊ Ì i]Ê Ì iÊ «i « iÊ vÊ /Õ ÀÊ >`Ê Õ `iÀ} iÊ « ÀÌ> ÌÊ>`>«Ì ÛiÊV > }iÃÊ > }Ê Ì i ÀÊ >Ã ÃÊ ÃiÌÌ i i ÌÊ ÀiÊ Ãi`i Ì>ÀÞ]Ê ÃÌ>L iÊ 20

21

/ ÃÊ`À>Ü }ÊLi }ÃÊÌ Ê>ÊÃiÌÊ vÊÌ ÀiiÊÌ >ÌÊÜ>ÃÊ >`iÊ Ê£ nxÊ v ÀÊÌ iʺ/Ài>ÃÕÀiÃÊ vÊ-> Ê*i`À Ê `iÊ Ì>V> >»ÊiÝ L Ì °Ê/ iÊ `i>Ê Ü>ÃÊÌ ÊÀi«ÀiÃi ÌÊÌ iÊ >L Ì> ÌÃÊ vÊÌ iÊ-> >ÀÊ`iÊ Ì>V> >Ê >à ÃÊ Ê Ì i ÀÊÃiÌÌ i i ÌÃ]ÊÜ V Ê >ÛiÊ ivÌÊ « ÀÌ> ÌÊÛiÃÌ }ið

>hdbZig^X hX]ZbZ d[ i]Z ZmXVkViZY hZXidg#

Ê >`ÊÌ iÊ «« ÀÌÕ ÌÞÊÌ ÊÛ Ã ÌÊ Ì iÊiÝV>Û>Ì Ê vÊÌ iÊ«Ài ë> VÊ Û >}iÊ vÊ/Õ À]ÊV `ÕVÌi`ÊLÞÊ >Ê >À >Ê >À Ê> `Ê iÀÊÌi> °Ê i }Ê ÊÌ iÊ `` iÊ vÊÌ >ÌÊ Õ`Ê >LÞÀ Ì Ê Ü>ÃÊ>ÊÃÌÀ> }iÊiÝ«iÀ i ViÊ> `Ê ÌÊ >`iÊ>Ê >ÃÌ }Ê «ÀiÃÃ Ê Ê i°Ê/ iÃiÊë>ViÃÊ>ÀiÊV « iÌi ÞÊ v Ài } ÊÌ Ê ÕÀÊVÕ ÌÕÀ> ÊV Vi«ÌÊ vÊ>Ê `Üi }Ê« >Vi\Êà > ]ÊÃ Ì Ê> `Ê À Õ `Ê>Ài>ÃÊÜ Ì ÊV ÀVÕ >ÀÊ «i }ÃÊ Ì >ÌÊV Õ V>ÌiÊÜ Ì Ê Ì iÀÊ Ã«>ViÃÊÌ >ÌÊ>ÀiÊiµÕ> ÞÊà > Ê> `Ê V ÀVÕ >À]Ê Ê>ÊÃÕVViÃà ÊÌ >ÌÊÃii ÃÊ V > Ì V]ÊÜ Ì ÕÌÊ`iw ÌiÊ>Ài>ÃÊ v ÀÊV ÀVÕ >Ì ]Ê >L Ì>Ì Ê> `Ê ÃÌ À>}i°Ê,i«ÀiÃi Ì }ÊÌ ÃÊë>Ì > Ê Õ Ì ÌÕ`iÊ« Ãi`Ê>Ê«À L i ]Ê>ÃÊ Ì iÊV « iÝ ÌÞÊ vÊÌ iÊ >Þ ÕÌÊ vÊ Ì iÊÛ >}iÊV Õ `Ê ÞÊ LiÊ«iÀVi Ûi`ÊvÀ Ê>Ê i } Ì]ÊÜ V ÊÜ>ÃÊ À>Ì iÀÊ` vwVÕ ÌÊv ÀÊ> Ê >L Ì> ÌÊ vÊÌ iÊ/Õ ÀÊ «> «>ðÊ" ÊÌ iÊ Ì iÀÊ > `]Ê vÊ ÊÜ> Ìi`ÊÌ iÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÌ ÊÀiyiVÌÊ

> Ê ÌiÀ ÀÊÛ iÜÊ vÊÌ iÊÛ >}i]Ê ÌÊ Ü Õ `ÊLiÊ` vwVÕ ÌÊv ÀÊ iÊÌ Ê} ÛiÊ Ì iÊ `i>Ê vÊ ÌÊ>ÃÊ>ÊÜ i° ÊL>Ãi`ÊÌ iÊÀ vÃÊ ÊÌ iÊ ÌiÀ«ÀiÌ>Ì Ê vÊ >Ê >À >Ê >À ]ÊÜ ÊÃÕ«« Ãi`ÊÌ >ÌÊÌ iÞÊ ÜiÀiÊV i à >«i`°Ê9i>ÀÃÊ >ÌiÀ]Ê> Ê i V ÃÕÀiÊÜ Ì Ê>ÊV >«Ãi`ÊÀ vÊ Ü>ÃÊv Õ `ÊÜ V ÊV wÀ i`ÊÌ ÃÊ Þ« Ì iÃ Ã°Ê ÀÌÕ >Ìi ÞÊÌ iÀiv Ài]Ê Ì iÊ v À >Ì Ê«À Û `i`Ê ÃÊ V ÀÀiVÌ\Ê>Ê ÌÌ iÊ ÀiÊViÀÌ> ÌÞÊ Ê ÕÀÊ >âÞÊÛ Ã Ê vÊÌ iÊ«>ÃÌ°

FjZX]jV ldbVc he^cc^c\#

22

DcZ d[ i]Z ZmXVkViZY egZX^cXih#

"/"Ê

/ iÊ}i iÀ> Ê>««i>À> ViÊ vÊ Ì iÃiÊV ÃÌÀÕVÌ ÃÊ ÃÊà >ÀÊÌ ÊÌ >ÌÊ vÊÌ iÊ«ÀiÃi ÌÊV ÀVÕ >ÀÊ> `Ê V i à >«i`ÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃÊ vÊÌ iÊ uro cipaya]Ê Ê > iÊ* « Ê ÊÌ iÊ Û > Ê> Ì « > °Ê/ ÃÊ v À >Ì Ê i`Ê iÊÌ ÊÕÃiÊÃiÛiÀ> Ê vÊÌ iÊ iÌ }À>« VÊvi>ÌÕÀiÃÊ vÊÌ ÃÊiÌ VÊ }À Õ«]ÊÃÕV Ê>ÃÊÌ iÊÜ i ÊÜ Ê >ÀiÊë }Ê> `ÊÌ iÊ > ÊV>ÀÀÞ }Ê >ÊÃ>V ]ÊÌ Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊÌ ÃÊ ` ÀÊ ÃVi iÊ vÊ/Õ À°Ê Ê Ì]ÊÌ iÊ ÞÊ iÊ Ü Ê ÃÊ>Ü>ÀiÊ vÊ ÕÀÊ«ÀiÃi ViÊ ÃÊ Ì iÊV `Ê ` }ÊÌ iÊõÕ>à ]ÊÜ Ê ÃÊ>ÌÊÕÃÊÜ Ì Ê>ÊVÕÀ à ÌÞÊà >ÀÊ Ì Ê ÕÀð

Djia^cZ d[ i]Z ^ciZg^dg d[ V egZX^cXi! VXXdgY^c\ id VgX]VZdad\^XVa YViV#

EgZa^b^cVgn h`ZiX] d[ i]Z YgVl^c\#

6nbVgV Wdn#

<gdje d[ Jgd 8^eVnV ldbZc#

23

V

MOLLE SHAMAN ­ °Ê ° °ÊÊ Ê ÊÇää® Ì iÊ VÀi>Ì ÀÃÊ vÊ Ì iÃiÊ Ü À Ã°Ê -«iV > ÃÌÃÊ Li iÛiÊ Ì >ÌÊ V Ì }i ÌÃÊ vÊ Ì iÊ iÊ VÕ ÌÕÀiÊ >L Ìi`Ê Ì iÃiÊ« >ViÃÊ`ÕÀ }ÊÌ iÊwÀÃÌÊVi ÌÕÀ iÃÊ vÊ ÕÀÊiÀ>°Ê iÊÀi«ÀiÃi ÌÃÊ>Ê«iÀ `Ê vÊVÕ ÌÕÀ> Êy ÕÀ à }Ê Ê Ü V ÊÌ iÊV Õ Ì iÃÊvÀ ÊÌ iÊÃi >À `Ê`iÃiÀÌÊ >` «Ìi`Ê iÜÊ«À `ÕVÌ ÊÌiV } iÃ]ÊÃÕV Ê>ÃÊ Ì iÊVÕ Ì Û>Ì Ê vÊ > âi]ÊLi> ÃÊ> `ÊõÕ>à ]Ê> `Ê Ì iÊLÀii` }Ê vÊ > >ÃÊ> `Ê> «>V>ðÊ

/ iÊ Ê V> Ì Ê Û> iÞ]Ê V>Ìi`Ê >Ê viÜÊ iÌiÀÃÊ vÀ Ê "Û> i]Ê ÃÊ > Ê « ÀÌ> ÌÊ Ì ÕÀ ÃÌÊ > `Ê>ÀV >i } V> Ê>ÌÌÀ>VÌ °Ê ÌÃÊ}À> ÌiÊÀ V Ã]Ê Ì iÊ>À ` ÌÞÊ vÊÌ iÊÃÕÀÀ Õ ` }Ê > `ÃV>«iÊ> `ÊÌ iÊ Ûi}iÌ>Ì Ê }À Ü }Ê LÞÊ Ì iÊ Ü>ÌiÀÃÊ Ì >ÌÊ V iVÌÊ >ÌÊÌ iÊL ÌÌ ÊVÀi>ÌiÊ> ÊiëiV > ÞÊ` ÃµÕ iÌ }Ê >Ì Ã« iÀi°Ê/ ÃÊ ÃÊÜ iÀiÊ«i « iÊvÀ ÊÌ iÊ«>ÃÌÊ i }À>Ûi`Ê ÃVi iÃÊ vÊ Õ > Ê w}ÕÀiÃÊ > `Ê v>ViÃÊ Ì >ÌÊ>ÀiÊ «ÀiÃà ÛiÊLiV>ÕÃiÊ vÊÌ iÊÌÀi>Ì i ÌÊ vÊ Ì iÊ iÞiÃ]Ê Ü V Ê Ãii Ê Ì Ê ÃiiÊ LiÞ `Ê Ì iÊ Ài> Ê > `ÊÌ iÊ À` >ÀÞ°Ê/ iÊ >}iÃÊiÛ iÊÌ iÊ>VÌ Ê vÊ >Ê shamanÊ pÊ >Ê Ã«iV > ÃÌÊ Ê À ÌÕ> Ã]Ê V>«>L iÊ vÊ iÃÌ>L à }Ê Õ >} >L iÊ L `ÃÊ Ü Ì Ê Ì iÊ ` Û Ì iÃÆÊ> ÊiÝV Õà ÛiÊV ÃÃiÕÀÊ vÊÌ iÊv À ÃÊ Ì >ÌÊ >L ÌÊÌ iÊÜ À `Ê vÊÌ iÊÃ>VÀi`°

/ i ÀÊÃiÌÌ i i ÌÃÊÜiÀiÊ` ÃÌÀ LÕÌi`Ê> }ÊÌ iÊ Û> iÞÃÊ > `Ê Ì iÊ V >ÃÌ]Ê LiÌÜii Ê Ì iÊ « >« Ê > `Ê >«>ÊÀ ÛiÀðÊ/ iÃiÊÃiÌÌ i i ÌÃÊÃÕ}}iÃÌÊÌ iÊ «ÀiÃi ViÊ vÊ Õ > Ê}À Õ«ÃÊÌ >ÌÊÜiÀiÊ } ÞÊ L i]Ê « Ãà L ÞÊ`ÕiÊÌ ÊÌ i ÀÊ > >}i i ÌÊ vÊV> i `>iÊ ÛiÃÌ V °Ê ÊÃÕ iÀ]Ê ÌÊÜ>ÃÊ iViÃÃ>ÀÞÊÌ Ê ÛiÊÌ iÊ iÀ`ÃÊvÀ ÊÌ iÊ ÜiÀÊÛ> iÞÃÊÕ«ÊÌ ÊÌ iÊ Õ Ì> ÃÊ Ì Ê}À>âiÊ ÊÌ iÊ« i Ì vÕ Ê } > `Ê}À>ÃÃiðÊ/ iÃiÊ V ÀVÕ ÌÃÊ «À L>L ÞÊ Vi ÌiÀi`Ê >ÀÀ Õ `Ê Ì iÊ Û >}iÃ]Ê Ã iÊ vÊÜ V Ê >`Ê>ÃÊ > ÞÊ>ÃÊ£ääÊ`Üi }ð

ÀV >i } V> Ê iÝV>Û>Ì ÃÊ V>ÀÀ i`Ê ÕÌÊ >ÌÊ Ì ÃÊ Ã ÌiÊ >ÛiÊ ÀiÛi> i`Ê Ì iÊ Ài > ÃÊ vÊ >Ê >L Ì>Ì > Ê ÃiÌÌ i i ÌÊ Ì >ÌÊ } ÌÊ LiÊ Ài >Ìi`Ê Ì Ê

24

25

>ÀV ÃÊ Ã Õ« Û VÊ> `Ê Ê ` ÃVÕÃÃi`ÊÌ ÃÊ« VÌÕÀiÊ Ê"Û> iÊ Ü iÊÜiÊ«Ài«>Ài`ÊÌ iÊ iÜÊ iÝ L Ì ÊÌ ÊLiÊ i `Ê>ÌÊÌ iÊÌ Ü ½ÃÊ ÕÃiÕ °Ê ÃÊÜ À Ê«À Vii`i`]Ê Êvi Ê Ê ÛiÊÜ Ì ÊÌ iÊ iÊ «i « i]ÊÜ Ì ÊÌ i ÀÊ« ÌÌiÀÞ]ÊÌ i ÀÊ Ìi LiÌ>ÃÊ­ ÜiÀ «Ê À > i ÌÃ®Ê > `ÊÌ i ÀÊw iÊ« «iÃ]ÊÌi }Ê vÊ >ÊÜ Ãi]ÊÀiw i`]ÊÀià ÕÀÃivÕ Ê> `Ê iÌ VÕ ÕÃÊà V iÌÞ°Ê/ i ÀÊ« «iÃ]Ê «À L>L ÞÊÕÃi`Êv ÀÊà }Ê «ÃÞV >VÌ ÛiÊÃÕLÃÌ> ViÃÊÜ Ì Ê>Ê Ã > > VÊV ÌiÝÌ]Ê i>`ÊÕÃÊ Ì ÊÌ iÊ Ü À `Ê vÊÀ ÌÕ> Ê pÊ>ÊÛ Ã Ê vÊÌ iÊ Ì iÀÊÀi> ÌÞÊ pÊÜ V ÊÀi > i`Ê «ÀiÃÃi`Ê Ê Ì i ÀÊ>ÀÌ°Ê

EZigd\ane]h/ ÅYVcXZghÆ# KVaaZ :a :cXVcid! DkVaaZ#

ÊÜ ÌiÀ]ÊÜiÊV> «i`Ê Ê Ì iÊ Ê V> Ì ÊÛ> iÞ]Ê> Ê> V i ÌÊ iÊViÀi > ÊVi ÌiÀÊÜ Ì Ê >LÕ `> ÌÊV>ÛiÊ`À>Ü }ðÊ/ iÀi]Ê ÜiÊÜiÀiÊw > ÞÊ>L iÊÌ Ê`iw iÊÌ ÃÊ ÃVi i°Ê/ iÊà > > à ]Ê`> Vi]Ê > `Êv>ViÊ«> Ì }ÊÌ >ÌÊ>««i>ÀÊ Ê Ì iÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê>ÀiÊÌ iÊ ÃÌÊ i ÞÊ ÌiÀ«ÀiÌ>Ì ÃÊ vÊÌ iÊ«iÌÀ } Þ« ÃÊ v Õ `Ê ÊÌ ÃÊ V>Ì °Ê ÌÊÜ>ÃÊ

EZigd\ane]/ ÅbVh`Æ# KVaaZ :a :cXVcid! DkVaaZ#

26

EZigd\ane]h/ ÅbVh`hÆ# KVaaZ :a :cXVcid! DkVaaZ#

Õ > Êv>ViÃÊÌ >ÌÊÜiÊ Ì ÊÌ iÊVi ÌÀ> Ê `i>ÃÊv ÀÊ Ì iÊÀi«ÀiÃi Ì>Ì °Ê/ iÊv>ViÊ «> Ì }Ê ÃÊ>ÊvÀiiÊ ÌiÀ«ÀiÌ>Ì Ê vÊÌ iÊvi>ÌÕÀiÃÊ> Õ`i`ÊÌ Ê ÊÌ iÃiÊ i }À>Û }ðÊ/ iÊÃ> iÊ ÃÊÌÀÕiÊÜ Ì Ê Ì iÊvi>Ì iÀi`Ê i>``ÀiÃÃ]Êv ÀÊÜ V Ê ÜiÊV ÃiÊ V> ÊL À`Ã]Ê ÃÕV Ê>ÃÊÌ iÊV ` ÀÊ> `ÊÌ iÊ Ü Ìi Ì> i`Ê Ìi° ÊvÀ i `ÊvÀ Ê Ì>V> >Ê« Ãi`Ê v ÀÊÌ iÊ`À>Ü }Ê vÊÌ iÊL `Þ°Ê Ê V ÛiÀi`Ê ÊÜ Ì Ê>Êà « iÊ Ê V Ì Ê >`iÊ vÊ« > ÌÊwLÀiÃ]Êà >ÀÊ Ì ÊÌ ÃiÊÕÃi`ÊLÞÊ«i « iÃÊvÕÀÌ iÀÊ ÀÌ Ê Êi>À ÞÊ«iÀ `ðÊ7iÊ ` `Ê ÌÊ ÜÊ vÊÌ iÊiÝ ÃÌi ViÊ vÊÌiÝÌ iÃÊ> }ÊÌ iÊ iÊ « «Õ >Ì ]Ê> Ì Õ} ÊÜiÊ >ÌiÀÊ i>À i`Ê vÊ>Êw ` }Ê Ê `>V °Ê7iÊ > Ü>ÞÃÊÃÕ«« Ãi`Ê Ì >ÌÊÌ iÊÀiw i`Ê iÊ VÀ>vÌà i Ê >`Ê Ü i`}iÊ vÊÌiÝÌ iÊ >ÀÌ]ÊLÕÌÊÜiÊ` `Ê ÌÊÛi ÌÕÀiÊÌ Ê Ûi ÌÊ Ì°

EZigd\ane]h# KVaaZ :a :cXVcid! DkVaaZ#

/ iÊw > ÊÀiÃÕ ÌÊ ÃÊ>ÊÛiÀÞÊ >} >Ì ÛiÊ`À>Ü }°Ê Êvii Ê ÌÊ ÃÊ iÊ>ÊÜ ` ÜÊÌ ÊÌ iÃiÊ> V i ÌÊ > ViÃÌ ÀÃÊÜ Ê ÊV Õ `Ê ÞÊÀi>V Ê Ì À Õ} Ê ÞÊ `½ÃÊiÞiÊÜ i Ê Ê Ã>ÜÊÌ i ÊÌ iÀi]Ê ÊÌ iÊ Ê V> Ì Ê 6> iÞ°Ê

EZigd\ane]h# KVaaZ :a :cXVcid#

27

VI

TIWANAKU PERIOD ARICA ­ °Ê ° °Ê{ääÊ Ê£°£ää® ÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÜiÊV> ÊÃiiÊà iÊV >À>V ÌiÀÃÊvÀ ÊÌ iÃiÊV iÃ°Ê Ê vÊÌ i Ê>ÀiÊÜi>À }Ê «iÀ `Ê`ÀiÃÃ]Êà iÊ vÊÌ i Ê«À L>L ÞÊÜ Ûi Ê Ê Ì iÊ« >ViÊ vÊ À } Ê vÊÌ iÃiÊ}À Õ«ÃÊ> `ÊÌ> i Ê Ì Ê À V>ÊÜ iÀiÊÌ iÞÊÜiÀiÊLÕÀ i`Ê>ÃÊ vviÀ }ÃÊ Ê Ì LðÊ" ÊÌ iÊ}À Õ `ÊÜiÊV> ÊÃiiÊà iÊViÀ> VÊ >ÀÌ v>VÌÃ]Ê`iV À>Ìi`Ê ÊÌ iÊ >LÕâ>ÊÃÌÞ i°Ê }Ê Ì i Ê>ÀiÊÌÜ Êkero]ÊÛiÃÃi ÃÊ Ê> Ì « > Êà >«iÃ]Ê µÕ ÌiÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊÌ iÊ } > `Ã]ÊÌ >ÌÊÜiÀiÊ ÕÃi`Ê Ê vviÀ }Ê ViÀi iÃ°Ê / iÊ V `Ê Ê Ì iÊ `` iÊÜi>ÀÃÊ>ÊV « iÝÊ>««>À>ÌÕÃÊÌ Ê`iv À Ê Ì iÊà >«iÊ vÊ ÃÊ i>`Ê> `Êv>Vi°

> vÜ>ÞÊÌ À Õ} ÊÌ iÊwÀÃÌÊ i Õ Ê vÊ ÕÀÊ iÀ>]ÊÌ iÊ}Ài>ÌÊÕÀL> ÊVi ÌÀiÊ vÊ/ Ü> > Õ]Êà ÌÕ>Ìi`Ê ÊÌ iÊà ÕÌ iÀ ÊL> ÃÊ vÊ > iÊ/ Ì V>V>]ÊiÝ«> `i`Ê Ì Ê Ì iÀÊÌiÀÀ Ì À iÃÊ ÕÌà `iÊÌ iÊ> Ì « > ]Ê VVÕ«Þ }Ê Ü Þ }ÊÛ> iÞÃÊ> `Ê Ì iÀÊëiV wVÊ V>Ì Ã]Ê Ê À`iÀÊÌ ÊÃ>Ì ÃvÞÊÌ iÊ}À Ü }Ê`i > `Ê vÊ ÌÃÊ >À}iÊ « «Õ >Ì Ê v ÀÊ V ÃÕ iÀÊ > `Ê «ÀiÃÌ }iÊ } `Ã°Ê / ÃÊiÝ«> à ÊÜ>ÃÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊÕà }Ê> Ê À } > Ê ÃÞÃÌi ÊÌ >ÌÊ ÃÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊ `i> ÊVÕ ÌÕÀiðÊ

iÃ]Ê >`iÊÕ«Ê vÊv> iÃÊvÀ Ê` vviÀi ÌÊ«>ÀÌÃÊ vÊÌ iÊ> Ì « > ]ÊÜiÀiÊÃi ÌÊÌ Ê VVÕ«ÞÊ ÞÊÌ ÃiÊ >Ài>ÃÊÌ >ÌÊV Õ `ÊÃ>Ì ÃvÞÊÌ iÃiÊ`i > `Ã]Ê«À `ÕV }Ê >ÊvÀ>} i Ìi`Ê> `Ê` ÃV Ì Õ ÕÃÊ VVÕ«>Ì Ê vÊÌ iÊ Û>ÃÌÊÌiÀÀ Ì ÀÞÊ vÊÌ iÊà ÕÌ iÀ Ê `ið

Ê vÊÌ iÊ L iVÌÃÊÃ Ü Ê iÀi]ÊÜ V Ê >ÛiÊ Lii Ê iÝV>Û>Ìi`Ê vÀ Ê Ì iÊ À V>Ê Ì LÃÊ vÊ Ì ÃÊ «iÀ `]Ê V> Ê LiÊ v Õ `Ê >ÌÊ Ì iÊ 1 ÛiÀà `>`Ê `i Ê ÀÌiAÃÊ -> Ê }Õi Ê `iÊ â>«>Ê ÕÃiÕ ]Ê Ê À V>°Ê ÀÌÕ >Ìi Þ]Ê`ÕiÊÌ ÊV ÃiÀÛ>Ì ÊV ÀVÕ ÃÌ> ViÃ]ÊÌ iÊÌiÝÌ iÃÊ> `ÊvÀ>} iÊi i i ÌÃÊ vÊÌ iÊ } > `ÃÊVÕ ÌÕÀiÃÊ>ÀiÊ Ü ÊLiV>ÕÃiÊÌ iÞÊÜiÀiÊ v Õ `Ê Ê Ì iÃiÊ ` ÃÌ> Ì]Ê >À `Ê ÌiÀÀ Ì À iÃ°Ê Ê Ì i ÀÊ « >ViÊ vÊ À } ]Ê Ì iÊ `> « iÃÃÊ >ÃÊ `iÃÌÀ Þi`Ê Ì i ÊLiÞ `ÊÀi«> À°

- iÊ vÊÌ iÃiÊV iÃÊÀi>V i`ÊÌ iÊÛ> iÞÃÊ vÊ À V>]Ê>ÌÌÀ>VÌi`ÊLÞÊÌ i ÀÊÀ V Ê>}À VÕ ÌÕÀ> Ê« Ìi Ì > ]Ê>ÃÊÜi Ê>ÃÊLÞÊÌ i ÀÊwà }Ê> `Ê}>Ì iÀ }Ê Àià ÕÀViÃ]Ê > `Ê LÞÊ Ì iÊ >À iÊ Õ Ì }Ê Ê Ì iÊ V >ÃÌ°Ê ÌÊÃii ÃÊÌ >ÌÊÌ iÊ ÃÌÊ « ÀÌ> ÌÊ vÊÌ iÃiÊ Ü>ÃÊ >LÕâ>]Ê Ü V Ê >ÀÀ Ûi`Ê >ÌÊ >Ê ÛiÀÞÊ i>À ÞÊ «iÀ `]Êv Üi`ÊLÞÊ Ì iÀÃÊ vÊ >À i`Ê/ Ü> > ÕÊ ÃÌ V ° 28

29

BVniVh ]ZabZi# Il^\h VcY ldda# 6oVeV &)%! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

ÌÊÜ>ÃÊ iViÃÃ>ÀÞÊÌ ÊÀi«ÀiÃi ÌÊ >Ê«iÀ `ÊV >À>VÌiÀ âi`ÊLÞÊ ÌÃÊ}Ài>ÌÊÜi> Ì Ê vÊvÕ iÀ>ÀÞÊ >VViÃà À iÃ°Ê ÃiµÕi Ì Þ]Ê Ê V ÃiÊÌ Ê}>Ì iÀÊÃiÛiÀ> ÊV >À>VÌiÀÃÊ >À Õ `Ê>ÊÀ ÌÕ> Ê>VÌ ]Ê vwV >Ìi`Ê LÞÊ>ÊëiV > ÃÌ]Ê ÀÊshaman°Ê iÊ >««i>ÀÃÊ>ÌÊÌ iÊ ÜiÀÊÀ } Ì]Ê > }Ê >ʺ«>Þ i Ì»]Ê ÀÊViÀi > Ê vviÀ }]ÊLÕÀ }Êkoa]Ê>Ê `Ê vÊ Vi ÃiÊiÝÌÀ>VÌi`ÊvÀ Ê>ÊÀià ÕÃÊ V> Ê« > Ì°Ê iÊ ÃÊÜi>À }Ê>Ê v ÕÀ V À iÀi`ÊV>«Ê> `Ê >À}iÊi>ÀÊ À > i ÌÃ]Ê >À }Ê Ê>ÃÊ> Ê « ÀÌ> ÌÊV >À>VÌiÀÊV iVÌi`ÊÌ Ê Ì iÊ}Ài>ÌÊV ÌÞÊ vÊ/ Ü> > ÕÊpÊÌ iÊ À } Ê vÊ ÃÊ« ÜiÀÊ> `ÊÜ Ã` °Ê À ÊÌ iÊÀi > ÃÊ vÊ>Êà > Ê« iViÊ vÊÌiÝÌ i]ÊÜiÊÀiV ÃÌÀÕVÌi`Ê ÃÊ «ÀiÃà ÛiÊÌ>«iÃÌÀÞÊà ÀÌ]Ê> Ì iÀÊ Ã } Ê vÊ ÃÊ « ÀÌ> ViÊ> `ÊÃÌ>ÌÕð

BVniVh [VXZ YZ[dgbZg id gZYjXZ i]Z X]ZZ`" WdcZh# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

ÃÊÌ iÊ`À>Ü }Ê«À }ÀiÃÃi`]Ê Ì iÊÃVi iÊLiV> iÊV i>ÀiÀÊÌ Ê i\Ê Ì iÊViÀi ÞÊÜ>ÃÊÀi >Ìi`ÊÌ ÊÌ iÊ >ÌÌi Ì ÛiÊV `Ê>ÌÊ ÌÃÊVi ÌÀi°Ê ÃÊÌ ÃÊ >ÊÀ ÌiÊ vÊ«>ÃÃ>}iÊÌ >ÌÊÜ ÊV > }iÊ Ì iÊV ÕÀÃiÊ vÊ ÃÊ vi¶Ê7iÊ>ÀiÊ ÌÊ ÊÌ iÊ«ÀiÃi ViÊ vÊ ÕÃÌÊ> ÞÊ V `\Ê Ê ÃÊ i>`Ê iÊÜi>ÀÃÊ>Ê V « V>Ìi`Ê `iv À >Ì ÛiÊ >««>À>ÌÕÃÊÌ >ÌÊ Ü Ê} ÛiÊ ÃÊ i>`Ê>ÊLi>ÕÌ vÕ ]Ê i }>Ìi`Ê«À w iÊ > `ÊÜ Êy>ÌÌi Ê ÃÊV ii L iÃ]Ê } Û }Ê ÊÌ iÊ

8VWjoV [ZVi]Zg h]^gi# 6oVeV +! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

I^Z"YnZY eViX]ldg` h]^gi# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

BVniVh [djg"ed^ciZY ]Vih# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

30

V >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ>««i>À> ViÊ vÊÌ iÊà V > ÊV >ÃÃÊÌ ÊÜ V Ê iÊ Li }ð

8VWjoV h]^gi VcY hVh]# 6oVeV ,&! 6g^XV# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

6nbVgV \gdje# I]Z \^ga ^c i]Z XZciZg lVh i]Z bdYZa [dg i]Z bV^c X]VgVXiZg ^c i]Z YgVl^c\#

/ iÊÀi > }ÊV >À>VÌiÀÃÊ>ÀiÊ v> ÞÊ i LiÀÃÊÜ ÊÜ>ÌV ÊÌ iÊ V `ÊV Ãi Þ°Ê ÃÊ}À> ` Ì iÀÊ ÃÊ Õ >L iÊÌ Ê `iÊ iÀÊÃ iÊ>ÌÊÌ ÃÊ >««ÞÊ i Ì°Ê Ê} `Ê i °Ê - iÊÜi>ÀÃÊ>Êv `i`ÊV Ì Ê Ê iÀÊ i>`Êv ÀÊ«À ÌiVÌ Ê>}> ÃÌÊÌ iÊ ÃÕ ]Ê ÊÌ iÊÃ> iÊÜ>ÞÊÌ >ÌÊÜ i Ê vÊÌ iÊ } > `ÃÊÜi>ÀÊÌ i ÊÌ `>Þ°Ê iÀÊ Õ Ì V Ài`ÊL ÕÃiÊ ÃÊ >`iÊ vÀ Ê>ÊÃiÀ iÃÊ vÊÌ ÞÊ«>ÌV iÃÊÌ >ÌÊ >ÛiÊLii ÊÌ i `Þi`Ê> `ÊÃiÜ Ê Ì }iÌ iÀ]Êv À }Êpatchwork]ÊÃ } }Ê iÀÊ ÕÌÊ>ÃÊ> Ê « ÀÌ> ÌÊvi > iÊ V >À>VÌiÀ°Ê/ iÊ Ì iÀÊ«>ÀÌ V «> ÌÃÊ V Õ `ÊLiÊÌ iÊv>Ì iÀÊ> `Ê> Ì iÀÊ Ài >Ì Ûi°Ê/ iÞÊ>ÀiÊ> Ã ÊÜi>À }Ê «iÀ `Ê`ÀiÃÃ]Êv Õ `Ê ÊVi iÌiÀ iÃÊ Ê À V>°

I^lVcV`j &.-* Zm]^W^i^dc#

Ê` Ê ÌÊ ÜÊ vÊÌ iÊV ÌiÝÌÃÊ vÊi>V ÊV >À>VÌiÀÊ>ÀiÊi Ì Ài ÞÊ V ÀÀiVÌ]Ê ÀÊ vÊÌ iÊÃÌ ÀÞÊÌ `ÊLÞÊÌ iÊ `À>Ü }ÊV iÃÊV ÃiÊÌ ÊÌ iÊÌÀÕÌ °Ê ÞÊà iÊ Ìi Ì ÊÜ>ÃÊÌ ÊLÀ }Ê Ì Ê viÊÌ iÊ«i « iÊ ``i ÊLi `Ê Ì iÊ>ÀV >i } V> Ê>ÀÌ v>VÌÃÊ vÊÌ iÊ v>ÃV >Ì }Ê/ Ü> > ÕÊ«iÀ `°

AZVi]Zg hVcYVa [gdb i]Z hVbZ eZg^dY# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV# H`jaa d[ V Wdn l^i] [VXZ YZ[dgbZg VcY WVcYV\Zh id h]VeZ i]Z h`jaa# BVniVh# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

IneZh d[ ]V^ghinaZh [gdb i]^h eZg^dY# 9gVl^c\ Wn B# HVcidh#

:Vgeaj\h# H^akZg! lddY! XdgcXdW# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV#

8VWjoV XZgVb^X _Vg VcY kVhZh# BjhZd HVc B^\jZa YZ 6oVeV# 31

VII

SAN PEDRO SAN PEDRO DE ATACAMA ­ °Ê ° °Ê{ääÊ Ênää® ViÀ> VÊ > `Ê iÌ> Ê L iVÌÃÊ > `Ê ÌiÝÌ iÃÊ vÀ Ê Ì iÊ > Ì « > Ê > `Ê Ì iÊ i>ÃÌiÀ Ê «Õ >]Ê Ì }iÌ iÀÊ Ü Ì ÊÌ ÃiÊ vÊ V> Ê À } ]Ê`>Ì }ÊL>V ÊvÀ ÊÛiÀÞÊ > V i ÌÊ Ì iÃÊ Ã ÀÌ ÞÊ Liv ÀiÊ Ì iÊ >ÀÀ Û> Ê vÊ Ì iÊ -«> >À`ðÊ/ iÃiÊV Ì>VÌÃÊV Ì ÕiÊ`ië ÌiÊÌ iÊ « Ì V> Ê vÀ Ì iÀÃÊ > `Ê L À`iÀÊ V y VÌÃ°Ê *i « iÊ vÀ Ê-> Ê*i`À ÊÜ À Ê Ê Û > Ê> `Ê À}i Ì iÊ iÃÆÊ«i « iÊvÀ Ê «iâ]Ê Û >]Ê Ì iÀÃÊvÀ Ê Ì v>}>ÃÌ>Ê`iÊ >Ê- iÀÀ>]Ê À}i Ì >]ÊÌÀ>Ûi ÊÌ Ê-> Ê *i`À ÊÌ Ê>ÌÌi `Êv> ÀÃÊ> `Ê >À iÌðÊ/ iÊ `i> Ê Ü À `]ÊÜ Ì Ê ÌÃÊ` ÛiÀà ÌÞ]ÊÜi> Ì Ê> `ÊV ÕÀÊ> `Ê Ìi ÃiÊÌÀ>vwVÊ ÃÊÃÌ ÊÛiÀÞÊ ÕV Ê«ÀiÃi Ì°

/ ÃÊÃVi iÊ`i« VÌÃÊÌ iÊ>ÀÀ Û> Ê vÊ>ÊV>À>Û> Ê V }Ê vÀ Ê Ì iÊ Ì « > Ê Ì Ê -> Ê *i`À Ê `iÊ Ì>V> >°Ê7iÊÃiiÊ>Ê Õ LiÀÊ vÊ«i « iÊ vÊ ` vviÀi ÌÊ À } Ã]Ê `i Ì w>L iÊLÞÊÌ i ÀÊ}>À i ÌÃÊ > `Ê i>``ÀiÃÃiÃ°Ê / }iÌ iÀÊ Ü Ì Ê Ì iÊ V> Ê >L Ì> ÌÃ]ÊÜ Ê>ÀiÊÃ Ü }ÊÌ i ÀÊÜ>ÀiÃ]ÊÃÕV Ê >ÃÊÌ iÊÃÜiiÌÊvÀÕ ÌÊ vÊÌ iÊV > >À]ÊÌ iÀiÊ>ÀiÊ«i « iÊ vÀ Ê Ì iÊ ÕÀL> Ê Vi ÌÀiÊ vÊ / Ü> > Õ]Ê Li>À }Ê L iVÌÃÊ >`iÊ vÊ } `]Ê vi>Ì iÀÃÊ vÀ Ê ÌÀ « V> Ê L À`Ã]Ê> `Ê Ì iÀÊ ÕÝÕÀÞÊ} `ðÊ/ iÀiÊ>ÀiÊ> Ã Ê Ã iÊ Ü Ê V iÊ vÀ Ê Ì iÊ À}i Ì iÊ ÀÌ i>ÃÌÊ LÀ } }ÊÛ V> Ãii`Ã]ÊÌ iÊV ÛiÌi`Ê > ÕV }i Ê Ì >ÌÊÜ>ÃÊ > i`ÊÕà }ʺà Õvv»ÊÌ>L iÌÃ°Ê Êà ÀÌ]Ê ÜiÊ>ÀiÊv>V }ÊÌ iÊ« i i Ê vÊ> ÊiÝV > }iÊ vÊ} `ÃÊLÀ Õ} ÌÊ> `ÊÌ> i ÊLÞÊV>À>Û> ÃÊ ÛiÀÊ }Ê` ÃÌ> Við

7iÊÀi i LiÀÊÌ >ÌÊÌ iÊ>ÀÌ ÃÌÊ>à i`ÊÕÃÊv ÀÊ « Ì ÃÊ vÊ V> Ê «i « iÊ Ì Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊ Ã iÊ vÊ Ì iÊV >À>VÌiÀðÊ/ iÊ iÊ ÊÌ iÊv Ài}À Õ `ÊÜ>ÃÊ Ã« Ài`ÊLÞÊÌ iÊLi>ÕÌ vÕ Êv>ViÊ vÊ> Ê Ì>V> i >Ê vÀ i `]ÊÜ ÃiÊv> ÞÊV iÃÊvÀ Ê >ë> >Ê> `Ê >ÃÊ Ûi`ÊÌ iÀiÊv ÀÊ ÛiÀÊÎxäÊÞi>ÀÃ]Ê>ÃÊiÛ `i Vi`Ê LÞÊV > ÊÀiV À`ð

-> Ê *i`À Ê `iÊ Ì>V> >Ê Ü Ì iÃÃi`Ê Ì ÃÊ V }Ê> `Ê} }Ê vÊ«i « i]Ê iÀ`ÃÊ> `Ê} `ÃÊ vÀ Ê` vviÀi ÌÊ« >ViÃ°Ê Ê ÌÃÊÌ LÃÊÜiÊV> Êw `Ê

32

33

/ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê >ÃÊLii Ê Üi Ê` VÕ i Ìi`Ê> `]ÊÌ Ê>Ê >À}iÊ`i}Àii]ÊÀië `ÃÊÌ ÊÌ iÊ Û Ã Ê vÊÌ iÊ>ÀV >i } ÃÌÊ ÃjÊ iÀi }ÕiÀ°Ê ÌÊÌ> iÃÊ« >ViÊ Ê>Ê V À iÀÊ vÊ-> Ê*i`À Ê`iÊ Ì>V> >]Ê Ü Ì ÊÌ iÊ V> V>LÕÀÊÛ V> Ê>ÃÊ >ÊL>V `À «]Ê> `Ê ÃÊL>Ãi`Ê Ê>Ê « Ì }À>« Ê vÊÌ iÊ« >Vi°Ê/ iÊ v>ViÃÊ vÊÌ iÊV >À>VÌiÀÃÊ >ÛiÊLii Ê Ì> i ÊvÀ ÊÃiÛiÀ> ÊiÌ }À>« VÊ « Ì }À>« ð ÊV>À>Û> Ê vÊ > >ÃÊ>ÀÀ ÛiÃÊ vÀ ÊÌ iÊ> Ì « > °Ê ÊÌ iÊVi ÌÀi]Ê > Ê `Ê«À iÃÌÊvÀ Ê/ Ü> > ÕÊ Üi>ÀÃÊ>Ê >À}iÊ i>``ÀiÃÃÊ >`iÊ vÊvi>Ì iÀÃÊ> `Ê>ÊÜ `iÊ} `Ê LÀi>ÃÌ« >ÌiÊÌ >ÌÊ`iw iÃÊ ÃÊÀ> °Ê / ÃÊV >À>VÌiÀÊ >ÃÊLii ÊÌ> i Ê vÀ Êw}ÕÀiÃÊÌ >ÌÊ>««i>ÀÊ Êw i ÞÊ V>ÀÛi`ÊÜ `i Ê L iVÌÃÊÕÃi`Ê Ê «ÃÞV ÌÀ « VÊÀ ÌÕ> ð

H`ZiX]Zh d[ kVg^djh ineZh d[ ]Vih# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

i>ÛiÃÊ Ýi`ÊÜ Ì Ê i]Ê> `Ê>ÀiÊ Ì ÕÃÊ>L iÊÌ ÊÜ> Êv ÀÊ`>ÞÃÊ Êi `Ê Ü Ì ÕÌÊÀiÃÌ }]ÊÜ Ì ÃÌ> ` }ÊÌ iÊ >Àà iÃÃÊ vÊÌ iÊ i } ÌÃÊ> `ÊÌ iÊ `À iÃÌÊ`iÃiÀÌÊ ÊÌ iÊ« > iÌ°Ê/ i ÀÊ v>ViÃÊ>ÀiÊÛiÀÞÊ`ÀÞÊ> `Ê i`Ê LÞÊÌ iÊiÝÌÀi iÊV `Ê vÊ À }Ê > `ÊÌ iÊ « >V>L iÊ`>ÞÌ iÊÃÕ °Ê ÊÕÃi`ÊÌ iÊ`ià VV>Ìi`ÊL ` iÃ]Ê Ü V Ê«ÀiÃiÀÛiÊÌ i ÀÊ>ÌÌ ÀiÊ Ì>VÌ]Ê

/ ÊÌ iÊÀi>ÀÊ> `Ê Ê iÊ Ã `iÊ>ÀiÊÌÜ ÊV>À>Û> Ê i>`iÀÃ]Ê º >Û }>Ì ÀÃÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌ»]Ê Üi>À }ÊÌ i ÀÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ ÌÕÀL> Ã]ÊÜ V Ê«À ÌiVÌÊÌ i ÊvÀ Ê Ì iÊÃÕ ]ÊÌ iÊ`ÕÃÌÊ> `ÊÌ iÊÜ `°Ê / iÞÊV ÃÌ> Ì ÞÊV iÜÊ ÊV V>

<gdje d[ 6nbVgV eZdeaZ#

I]^h daY 6nbVgV bVc lVh jhZY Vh V bdYZa [dg dcZ d[ i]Z X]VgVXiZgh d[ i]Z YgVl^c\#

34

H`jaa d[ V aaVbV XVgVkVc aZVYZg! l^i] ijgWVc VcY lddaaZc ]Vi# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

>ÃÊ>ÊL>à ð ÊÌ iÊv Ài}À Õ `]ÊÌ ÀiiÊ >L Ì> ÌÃÊ vÊ-> Ê*i`À ]Ê Ê>Ê Ãi>Ìi`Ê ÀÊVÀ ÕV }Ê« Ã Ì ]Ê iÝ> iÊV ÕÀi`Êvi>Ì iÀÃÊ pÊ«À ÌiVÌi`ÊLÞÊÜ `Ê> `Ê i>Ì iÀÊ Ã i>Ì ÃÊpÊLÀ Õ} ÌÊvÀ Êi>ÃÌiÀ Ê Û >]Êw iÊÌiÝÌ iÃÊ> `Ê Ì iÀÊ L iVÌÃÊÌ >ÌÊÜiÊ>ÀiÊÕ >L iÊÌ ÊÃii°Ê

ià `iÊÌ i Ê>ÀiÊV > >À vÀÕ Ì]Ê V> ÊL>à iÌÜ À Ê> `Ê ViÀ> VÃÊÌ >ÌÊÜ Ê«À L>L ÞÊLiÊ ÕÃi`ÊÌ ÊL>ÀÌiÀ°Ê/ iÊÀi >À >L iÊ ÃÌ>ÌiÊ vÊV ÃiÀÛ>Ì Ê vÊ >ÌiÀ > Ê Ài > ÃÊv Õ `Ê Ê-> Ê*i`À Ê > iÃÊ ÌÊ« Ãà L iÊÌ ÊV>ÀÀÞÊ ÕÌÊÌ ÃÊ ÀiV ÃÌÀÕVÌ ÊÜ Ì Ê>Ê}Ài>ÌÊ`i> Ê vÊ «ÀiV à ]Êv>ÀÊ ÀiÊÌ > Ê Ê Ì iÀÊ >Ài>ÃÊ vÊÌ iÊV Õ ÌÀÞ°

;jg ]Vi# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

/ iÊÜ > Ê ÊÌ iÊÀ } ÌÊ ÃÊ L>Ãi`Ê Êº ÃÃÊ i»]Ê>Ê Õ ÞÊ Ì >ÌÊ >Ì iÀÊ iÊ*> }iÊ>««>Ài Ì ÞÊ L>«Ì âi`ÊÜ Ì ÊÌ ÃÊ > iÊ`ÕiÊ Bjbbn VcY ^ih d[[Zg^c\h# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

7Vh`Zih# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

Ì Ê iÀÊLi>ÕÌÞÊ> `ÊÜ V Êv À ÃÊ «>ÀÌÊ vÊÌ iÊ>ÌÌÀ>VÌ ÃÊ vÊÌ iÊ-> Ê *i`À Ê`iÊ Ì>V> >Ê ÀV >i } V> Ê ÕÃiÕ ]ÊÜ iÀiÊ> ÊÌ iÊ >ÌiÀ > ÃÊ Ì >ÌÊ >ÛiÊLii Êv Õ `Ê ÊÌ ÃÊ V>Ì Ê>ÀiÊ i«Ì°

IdeViZg WVh`Zi# BjhZd YZ 8VaVbV#

/ iÊÃVi iÊ ÃÊw ÌiÀi`ÊLÞÊÌ iÊ > >L iÊà >`iÊ vÊÌ iÊ«i««iÀÊÌÀiiÃ]Ê Ì iÊ`iÃVi `> ÌÃÊ vÊÜ V ÊV> Ê ÃÌ ÊLiÊv Õ `ÊÌ iÀi°Ê7 i Ê ÊÀiÃÌÊ Õ `iÀÊÌ i ]Ê Êvii ÊÌ iÊÌÀ> µÕ ÌÞ]Ê Ì iÊ>Ì Ã« iÀiÊ vÊ}i Ì iÊÃVi ÌÃÊ > `Êà i ViÃ]ÊÌ iÊLÀiiâiÊ> `ÊÌ iÊ ÕÀ ÕÀÊ vÊÌ iÊ i>ÛiÃÊÌ >ÌÊ> Ã Ê Li }ÊÌ ÊÌ iÊ«>ÃÌ°

IneZh d[ ]V^ghinaZh WVhZY dc bjb" b^Zh d[ i]^h eZg^dY# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

GZXdchigjXi^dc d[ V [VXZ dkZg i]Z dg^\^cVa h`jaa# BjhZd YZ HVc EZYgd YZ 6iVXVbV#

35

VIII

PICA CAPS ­ °Ê ° °Ê ääÊ Ê£°xää® >À}iʵÕ> Ì Ì iÃÊ vÊÜi «ÀiÃiÀÛi`ÊÀi > ÃÊ `>Ì }Ê vÀ Ê Ì iÊ «iÀ `Ê Liv ÀiÊ Ì iÊ >ÀÀ Û> Ê vÊ Ì iÊ V>ÃÊ ÊÌ ÃÊÀi} Ê >ÛiÊLii Êv Õ `Ê ÊÌ iÊ `` iÊ vÊ Ì iÊ Ì>V> >Ê iÃiÀÌÊ Ê Vi iÌiÀ iÃÊ vÊ Ì iÊ * V>Ê >Ã Ã°Ê Ã«iV > ÞÊ ÌiÜ ÀÌ ÞÊ >ÀiÊ Û>À ÕÃÊ >ÀÌ V iÃÊ vÊ V Ì }]Ê ÃÕV Ê >ÃÊ Ü i Ê Ã ÀÌÃÊ > `Ê `iV À>Ìi`Ê i>Ì iÀÊ ÛiÃÌÃ°Ê vviÀi ÌÊ `ÃÊ vÊ i>`}i>À]Ê ÃÕV Ê >ÃÊ i iÌÃ]Ê Ì Àii V À iÀi`Ê> `ÊÜ } iÊ >ÌÃ]Ê> à ÊÃÌ> `Ê ÕÌÊ`ÕiÊ Ì Ê Ì i ÀÊ ` ÛiÀà ÌÞÊ > `Ê Ì iÊ ÌiV }ÞÊ >«« i`Ê ÊÌ i ÀÊV ÃÌÀÕVÌ °Ê/ iÊ >} >Ì Ê> `ÊÃ Ê ` ë >Þi`Ê Ê Ì iÃiÊ VÀi>Ì Ã]Ê >`iÊ vÊ « > ÌÊ v LÀiÃ]Ê Ü ]Ê L>à iÌÜ À ]Ê Ü `Ê > `Ê Ì iÀÊ i i i ÌÃ]Ê ÃÊ ÕÌÃÌ> ` }° / ÃÊ >Ãà ÀÌ i ÌÊ vÊ À LiÃ]Ê V>«ÃÊ > `Ê i>``ÀiÃÃiÃÊ Ü>ÃÊ ÌÊ >ÀL ÌÀ>ÀÞ°Ê >À ÞÊ V > Ê ` VÕ i ÌÃÊÌi ÊÕÃÊÌ >ÌÊÌ iÃiÊi i i ÌÃÊÜiÀiÊÕÃi`Ê Ì Ê` vviÀi Ì >ÌiÊÌ iÊÛ>À ÕÃÊiÌ VÊ}À Õ«ÃÊ> `ÊÌ Ê > iÊÃÌ>ÌÕÃÊ` ÃÌ VÌ ÃÊ ÊÌ iÊ `i> ÊÜ À `° *i`À Ê * â>ÀÀ ]Ê V µÕiÀ ÀÊ vÊ *iÀÕ]Ê « ÌÃÊ ÕÌÊÌ >Ì\ °°°Ì iÊ >Ì ÛiÃÊ vÊ Ì ÃÊ }` Ê ÜiÀiÊ `i Ì v >L iÊ LÞÊ Ì i ÀÊ V Ì }]Ê Ü V Ê Ü>ÃÊ ` vviÀi ÌÊ Êi>V Ê«À Û ViÊ> `Ê ÌÊÜ>ÃÊV à `iÀi`Ê > Ê vvi ViÊÌ ÊÜi>ÀÊÌ iÊ`ÀiÃÃÊ vÊ Ì iÀð V i Ì Ê Þ Ì Ã Ê > Õ Ì i Ì V > Ì i ` Ê Ì ÃÊ Ã V > ÊÕÃ>}iÊ>ÌÊ>ÊÀi } ÕÃÊ iÛi ]Ê> `Ê ÕÃÌ wi`Ê «iÀ>Ì ÛiÊ V>Ê ÀÕ iÃÊ Ì >ÌÊ «À L Ìi`Ê Û >}iÃÊ vÀ Ê iÝV > } }Ê V Ì }]Ê Ì ÕÃÊ «ÀiÛi Ì }Ê V vÕà ÊÜ Ì ÊÌ iÊÃÌÀ VÌÊ À`iÀÊ vÊÌ iÊi « Ài°Ê - Õ Ê`iv À >Ì Ã]Ê > À` ÃÊ> `ÊV>«ÃÊÜiÀiÊ> Ê iÃÃi Ì > Ê«>ÀÌÊ vÊÌ ÃÊiÌ VÊ> `Êà V > Ê > }Õ>}i]Ê Ü V Ê ÜiÊ V> Ê ÞÊ V>ÌV Ê >Ê } «ÃiÊ vÊ Ì `>ÞÊ

36

37

/ iÊVi ÌÀ> ÊÌ i iÊ vÊ Ì ÃÊ« VÌÕÀiÊ ÃÊL>Ãi`ÊÕ« Ê >ÀV >i } ÃÌÊ6 iÀ>Ê< >Ì>À½ÃÊÃÌÕ`ÞÊ vÊÌ iÊV iVÌ ÊvÀ ÊÌ iÊ* V>ÊnÊ Vi iÌiÀÞ]ÊÜ V Ê ÃÊ ÜÊ i«ÌÊ>ÌÊ Ì iÊ1 ÛiÀà ÌÞÊ vÊ Ì v>}>ÃÌ>°Ê -iÛiÀ> Ê >Ì > Ê>ÀV >i } ÃÌÃ]Ê V Õ` }Ê >À ÃÊ `Õ >ÌiÊ> `Ê * >ÀÊ i `i]Ê>`Û Ãi`Ê iÊ Ê ÌÃÊ «Ài«>À>Ì °Ê Ê> Ã Ê >`ÊÌ iÊ º } ` ÃÌ> Vi»Ê i «Ê vÊ >ÕÌ>À Ê Õ iâÊÜ ÊiÝV>Û>Ìi`ÊÌ ÃÊà ÌiÊ > `Ê}>ÛiÊ iÊÛ> Õ>L iÊ v À >Ì Ê >L ÕÌÊÌ iÊL ÕiÊà ÀÌÊÜ Ì ÊÜ ÌiÊ V ÀV iÃÊÜ À ÊLÞÊ iÊ vÊÌ iÊ V >À>VÌiÀÃ°Ê iÊ> Ã Ê v À i`Ê iÊ >L ÕÌÊÌ iÊL>ÀÌiÀ }Ê>VÌ Û ÌÞÊÌ iÃiÊ V >À>VÌiÀÃÊ>ÀiÊ Û Ûi`Ê °

/ iÊÃVi iÊÜ>ÃÊà ʫÕÌÊ Ì }iÌ iÀ\Ê>Ê}À Õ«Ê vÊ i ÊÌ> Ê >À Õ `Ê>Ê«>ÀÀ ÌÊà ÊvÀ ÊÌ iÊ Ü > `ÃÊ vÊÌ iÊVi ÌÀ> Ê `iÃ]Ê Ü V ÊÌ iÞÊ>ÀiÊÌÀÞ }ÊÌ Ê iÝV > }i° / ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÜ>ÃÊ >`iÊv ÀÊ> Ê iÝ L Ì Ê vÊ V>«Ã]ÊÌÕÀL> ÃÊ> `Ê i>``ÀiÃÃiÃÊ i `Ê>ÌÊ Ì iÊ ÕÃiÕ Ê Ê£ Î°Ê ÌÃÊ«ÕÀ« ÃiÊÜ>ÃÊÌ Êà ÜÊÌ iÊ ` ÛiÀà ÌÞÊ> `ÊÜi> Ì Ê` ë >Þi`Ê ÊÌ iÃiÊi i i ÌðÊ7iÊV ÃiÊ Ì iÊ* V>Ê>Ài>ÊLiV>ÕÃiÊÜiÊ >`Ê iÛiÀÊ >`iÊ>Ê« VÌÕÀiÊÀiviÀÀ }ÊÌ Ê Ì ÃÊ « ÀÌ> ÌÊ « >ViÊ Ê Ì>V> >Ê Ü iÀiÊÌÀ>` }Ê Ài >Ì Ã «ÃÊ iÝ ÃÌi`Ê Ê Ì iÊ«>ÃÌÆÊ > `ÊÜ>ÃÊ>Ê iiÌ }Ê« ÌÊ vÊ` vviÀi ÌÊ Ã V iÌ iðÊ- ]Ê

HVh]"WV\# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

GZZY VcY ÑWgZ ]Vi# BjhZd 8]^aZcd YZ 6giZ EgZXdadbW^cd#

H]^gi [gV\bZci# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

38

ÜiÊÜiÀiÊ>L iÊÌ Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊ ` vviÀi ÌÊV>«ÃÊ> `Ê i>``ÀiÃÃiÃ°Ê / iÊ`À>Ü }Ê` iÃÊ ÌÊ>ÌÌi «ÌÊ ÀiÊÌ > ÊÌ ÃÆÊÌ iÊV>«ÃÊ>ÀiÊ ÃÕvwV i Ì ÞÊÀ>ÀiÊ> `ÊiÝ Ì VÊv ÀÊÌ i ÀÊ iÀiÊ«ÀiÃi ViÊÌ ÊÃÕvwVi°

ÃÌ> iÃÊ ÊÌ iÊ« Ã Ì Ê> `Ê >ÀÀ> }i i ÌÊ vÊÌ iÊV >À>VÌiÀÃ]Ê iëiV > ÞÊ ÊÌ iÊ iÊVÀ ÕV }Ê >ÌÊÌ iÊv ÌÊ vÊÌ iÊ« VÌÕÀi°Ê Êë ÌiÊ vÊÌ Ã]Ê ÊÌ ÊÌ >ÌÊÌ iÊ« VÌÕÀiÊ ÃÕVVii`ÃÊ ÊV>«ÌÕÀ }ÊÌ iÊ>Ài>AÃÊ Õ Ã ÌÞÊ> `Ê i>Ì]Ê>ÃÊÜi Ê>ÃÊ Ì iÊ ii`ÊÌ Êw `Ê«À ÌiVÌ ÊvÀ Ê Ì iÊÃÕ ÊpÊÌ iÊÃÌ Õ ÕÃÊv ÀÊÌ iÊ `iÛi « i ÌÊ vÊ>Êà « ÃÌ V>Ìi`Ê>ÀÌÊ v À ÊÌ >ÌÊiÛi ÌÕ> ÞÊ` Ã>««i>Ài`°

" ViÊ>}> ]ÊÜiÊw `ÊÌ iÊ V >Ãà VÊ i iÌ ÌÞ«iÊV>«Ê >`iÊ vÊÃÌ V ÃÊL Õ `ÊÌ }iÌ iÀÊÜ Ì Ê V ÕÀi`ÊÞ>À Ã]Êà >ÀÊÌ ÊÌ ÃiÊ Ê Ì iÀÊ ÕÃÌÀ>Ì Ã°Ê ÌÊ>««i>ÀÃÊ iÀiÊ Ì }iÌ iÀÊÜ Ì ÊicchuÊ­>ÊÌÞ«iÊ vÊLÕ V Ê }À>ÃîÊ> `Ê> Ì iÀÊÌ >ÌÊÃ Õ >ÌiÃÊ >Ê >À}i]ÊLÀ> `i`Ê > ÀÃÌÞ i]ÊÜ Ì Ê ÌiÝÌ iÊ«À }>Ì ÃÊv> }Ê Ê i Ì iÀÊà `iÊ vÊÌ iÊv>ViÊ> `ÊÌ Ü>À`Ê Ì iÊL>V Ê vÊÌ iÊ i>`]ÊÃ Õ >Ì }Ê > ÀÊ Ê Ì iÀÊÌiÝÌÕÀiÃÊ> `ÊV ÕÀð

HVh]# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

ÊÌ i]Ê Ê` ÃV ÛiÀi`ÊÃÌÀÕVÌÕÀ> Ê DgcVbZci# EaVci ÑWgZh VcY ldda# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

=ZabZi# LddY VcY ldda# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

39

IX

LLAMA CARAVAN ARICA ­ °Ê ° °Ê£°äääÊ Ê£°xää® i i i ÌÊ v ÀÊ Ì iÊ « Ì V> ]Ê Ã V > ]Ê iV VÊ > `Ê VÕ ÌÕÀ> Ê Õ Ê vÊ V Õ Ì iÃÃÊ «i « iÊ Ü Ê Ûi`Ê Ê Ã > ÊÛ >}iÃÊ ÊÌ iÊÛ>ÃÌÊiÝ«> ÃiÊ vÊÌ iÊà ÕÌ iÀ Ê `ið

/ ÃÊ Ã i Ê ÃVi i]Ê « ÀÌÀ>ÞÃÊ Ì iÊ Û>ÃÌ iÃÃÊ vÊ Ì iÊ `iÃiÀÌÊ > `Ê Ì iÊ Ã > iÃÃÊ vÊ > Ê Ê Ì iÊ v>ViÊ vÊ >ÌÕÀi°Ê ÌÊ> à ÊÀiviÀÃÊÌ Ê > AÃÊ>L Ì iÃÊ Ì Ê ÛiÀV iÊ > `Ê ` iÃÌ V>ÌiÊ ÃÊ Ü À `]Ê Ê >ÌÌiÀÊ ÜÊ >ÀÃ Ê ÌÊ >ÞÊ Li°Ê / iÊ i À ÕÃÊ }i } Þ« ÃÊÌ >ÌÊ`iV À>ÌiÊÌ iÊ ÃÊÀi«ÀiÃi ÌÊ > AÃÊ >««À «À >Ì Ê vÊÌ ÃÊi À ÕÃÊ >ÌÕÀ> Êë>ViÊv ÀÊ ÕÃiÊ>ÃÊ>ÊÃÕ«« ÀÌÊv ÀÊ ÃÊVÕ ÌÕÀ> ÊiÝ«ÀiÃà °

" iÊ vÊ Ì iÊ ÃÌÊ ÌÀ }Õ }Ê ÌiÀ«ÀiÌ>Ì ÃÊ vÊÌ iÊ«ÕÀ« ÃiÊ vÊÌ iÊ}i } Þ« ÃÊ vÊÌ iÊ i> Ê `iÃiÀÌÊ ÃÊ Ì >ÌÊ Ì iÞÊ ÜiÀiÊ ÕÃi`Ê >ÃÊ Ã } « ÃÌÃÊ Ì Ê }Õ `iÊ > >Ê iÀ`iÀÃÊ > `Ê V>À>Û> ÃÊ Ì Ü>À`Ê Ì iÊ ÌÀ>vwVÊ À ÕÌiÃ°Ê / i ÀÊ Ã âiÊ Ü>ÃÊ >««À «À >Ìi]Ê >ÃÊÌ iÞÊV Õ `ÊLiÊÃii ÊvÀ Ê>Ê}Ài>ÌÊ` ÃÌ> Vi°Ê - iÌ iÃ]Ê > V i ÌÊ vviÀ }ÃÊ >ÀiÊ v Õ `Ê i>ÀÊ Ì iÊ}i } Þ« Ã]ÊÜ V ÊÃÕ}}iÃÌÃÊÌ >ÌÊÀ ÌiÃ]Êà >ÀÊ Ì ÊÌ ÃiÊ«iÀv À i`ÊLÞÊÌ iÊ«ÀiÃi Ì `>ÞÊ Þ >À>]Ê ÜiÀiÊ «iÀ ` V> ÞÊ «iÀv À i`Ê Ì iÀi°Ê / `>Þ]Ê Ü i Ê Õà }Ê Ì iÃiÊ À ÕÌiÃ]Ê Ì iÊ Þ >À>Ê ÃÌ «Ê >ÌÊ Ì iÊ apachetas]Ê >À}iÊ i>«ÃÊ vÊ ÃÌ iÃÊ Ì >ÌÊ >À Ê Ì iÊÀ ÕÌiÃ]ÊÌ Ê vviÀÊV V>Ê i>ÛiÃ]Ê µÕ ÀÊ ÀÊ Ì iÀÊ i i i ÌÃÊÌ Êº«>Þ»ÊÌ i ÀÊ> ViÃÌ ÀÃÊ> `ÊÌ iÊ`i Ì iÃÊ v ÀÊÌ iÊÕÃiÊ vÊÌ iÊÀ ÕÌi]Ê> `ÊÌ Ê>à Êv ÀÊ} `Ê ÕV Ê

/ ÃÊV>À>Û> Ê`iÃVi `ÃÊvÀ ÊÌ iÊ } > `Ã]Ê VÀ Ãà }Ê Ì iÊ `iÃ]Ê Ì i Ê Ì iÊ «Õ >Ê > `Ê Ì iÊ `iÃiÀÌÊÕ Ì Ê«À L>L ÞÊÀi>V }ÊÌ iÊV >ÃÌÊ vÊÌ iÊ *>V wVÊ"Vi> °Ê7iÊÃiiÊ ÌÊ>ÃÊ ÌÊ«>ÃÃiÃÊÌ À Õ} Ê Ì Ê ,> Àiâ]Ê Ê Ì iÊ â>«>Ê Û> iÞ°Ê ÌÊ V>ÀÀ iÃÊ Û> Õ>L iÊ } `ÃÊ ÃÕV Ê >ÃÊ V V>Ê i>ÛiÃ]Ê v iÊ ÌiÝÌ iÃ]Ê `i Þ`À>Ìi`Ê « Ì>Ì iÃÊ > `Ê i>ÌÊ ­chuño > `Êcharki®Ê> `Ê Ì iÀÊ} `ÃÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊÌ iÊ } > `ÃÊÌ >ÌÊ>ÀiÊ>««ÀiV >Ìi`ÊLÞÊÌ iÊ«i « iÃÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌ° / iÊV>À>Û> ÃÊ vÊ >`i`Ê > >ÃÊÜiÀiÊ>ÊÛ Ì> Ê

40

41

7 i Ê Ê >`iÊÌ ÃÊ`À>Ü }Ê Ê£ nÎ]Ê ÊL>Ãi`Ê ÌÊ Ê>Ê« Ì Ê vÊ>Ê ÊV ÛiÀi`ÊÜ Ì Ê}i } Þ« Ã°Ê 9i>ÀÃÊ >ÌiÀ]ÊÌ iÊ>ÀV >i } ÃÌÊ Õ ÃÊ À iÃÊà Üi`Ê iÊÌ iÊÜ À Ê iÊ >`ÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊÜ Ì Ê ÃÊÌi> Ê Ê ÀiÃÌ À }ÊÌ iÊ À } > Ê >}iÊ vÊ Ì iÊÃ> iÊ}i } Þ« °Ê ÌÊ ÃÊViÀÌ> ÞÊ v>ÀÊ ÀiÊ ÌiÀiÃÌ }ÊÌ > ÊÌ iÊ iÊ Ã Ü Ê iÀi°

Ài > i`Êi }À>Ûi`Ê ÊÌ iÊ`iÃiÀÌ]Ê ÕÃÌÊ iÊÌ iÊ}i } Þ« Ã°Ê > ÞÊ «>À> i ÊÀÕÌÃÊv>`iÊ Ì ÊÌ iÊ«> «>]Ê Ã Ü }ÊÌ iÃiÊ> ViÃÌÀ> ÊÀ ÕÌið / iÊ`À>Ü }Ê ÃÊ Ì }Ê ÀiÊ Ì > ÊÌ iÊà « iÊ ÕÝÌ>« Ã Ì Ê vÊ Ì iÃiÊÌÜ Êi i i ÌÃ\ÊÌ iÊV>À>Û> Ê > `ÊÌ iÊ}i } Þ« ]ÊV>«ÌÕÀi`Ê>ÌÊÌ iÊ Ã> iÊ i Ì°Ê ÀÊÌ iʺ >Û }>Ì ÀÃÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌ»]Ê>ÃÊ >ÕÌ>À Ê Ö iâÊ >ÃÊV> i`ÊÌ i ]ÊÌ iÊ>««i>À> ViÊ ÊÌ iÊ` ÃÌ> ViÊ vÊ> Êi À ÕÃ]Ê v> >ÀÊ`À>Ü }Ê Ê>Ê Ã `iÊ ÕÃÌÊ >ÛiÊLii Ê> Ê « ÀÌ> ÌÊ iÛi ÌÊ`ÕÀ }ÊÌ i ÀÊ }Ê> `Ê

/ iÊ iÀ`ÃÊ vÊ > >Ã]ÊÜ iÊ À>Ì iÀÊÕ V ÊÌ `>Þ]ÊV Ì ÕiÊ Ì ÊLi >ÛiÊ ÊÌ iÊÃ> iÊÜ>Þ]Ê >ÃÃÕ }Ê>ÊÃV>ÌÌiÀi`]Ê«>À> i Ê > `ÊÀi >Ýi`Êv À >Ì °Ê/ iÊÌÀ>ViÃÊ vÊÌ iÊ«>ÃÌÊ > >ÊV>À>Û> ÃÊ >ÛiÊ

i ÞÊ ÕÀ iÞ°Ê Ê i ÌÊÜ Ì Ê > ÞÊ}i }À>« V> Ê> `Êà V > Ê « V>Ì Ã°Ê ÊV> Ê >} iÊÌ i Ê Li }Ê}Õ `i`ÊLÞÊÌ iÃiÊV ÃÃ> Ê Ã } Ã]Ê>vÌiÀÊ`>ÞÃÊ vÊÌ iÊ ÃÌÊÕÌÌiÀÊ i iÃð

8dchigjXi^dc d[ V \Zd\ane]# Vgi^hiÈh XdcXZei^dc #

42

>ÞÊV Ã>ÃÊ` v V iÃÊ`iÊ ÌÀ>Ã Ì ÀÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊÕ Ê` LÕ \Ê >Ê i Ã>Êà i`>`]Ê >Ê i > >ÊÌ> Ê Ì `>ʵÕiÊ«À `ÕViÊi Ê`ià iÀÌ ]Êi Ê µÕiÊ ÃÊ L iÌ Ã]Ê>Ê«iÃ>ÀÊ`iÊiÃÌ>ÀÊ ÕÞÊ> i >` Ã]Ê«>ÀiVi ÊiÃÌ>ÀÊ> Ê > V> ViÊ`iÊ >Ê > ÆÊ >ÊÃi Ã>V Ê `i Ê`ià iÀÌ Ê w Ì °°° 8VgVkVcV YZ aaVbdh#

:a b^hbd \Zd\a^[d gZhiVjgVYd#

43

X

ENGRAVING A ROCK EL LOA ­ °Ê ° °Ê£°äääÊ Ê£°xää® / iÊÃVi iÊà ÜÃÊ> Ê Ì>V> i ]Ê«À L>L ÞÊ >Ê V>À>Û> Ê i>`iÀ]Ê Ü ]Ê Ü iÊ > }Ê >Ê ÃÌ «Ê `ÕÀ }Ê ÃÊ ÕÀ iÞÊ> }ÊÌ iÊ, ÛiÀÊ >]ÊÕ >`ÃÊ ÃÊ > >ÃÊ> `Ê iÌÃÊÌ i ÊÀiÃÌÊ> `Ê}À>âiÊ ÊÌ iÊ Ã > ÊÀ ÛiÀà `iÊ«>ÃÌÕÀiÃÊ vÊ-> Ì>Ê ?ÀL>À>°Ê1à }Ê >Ê >À`ÊV Ãi Ê >`iÊ vÊ> `ià Ìi]Ê iÊ ÃÊ«iÀ >«ÃÊ i }À>Û }Ê ÃÊ Ü Ê >}iÊ ÊÌ iÊÀ V ° Ý«ÀiÃà ÃÊ vÊ ÀÕ«iÃÌÀ > Ê >ÀÌÊ >ÀiÊ vÌi Ê v Õ `Ê ÊÀ>Û iÃÊ> `Ê ÊÌ iÊL> ÃÊ vÊÀ ÛiÀÃÊ Ê Ì iÊ Ì>V> >Ê `iÃiÀÌ]Ê i>ÀÊ «Ài ÃÌ À VÊ Û >}iÃÊ ÀÊ V ÃiÊ Ì Ê > V i ÌÊ ÌÀ>vwVÊ À ÕÌiÃ°Ê / iÃiÊ V> Ê LiÊ } }> Ì VÊ }i } Þ« Ã]Ê Ü V Ê VVÕ«ÞÊ Ü iÊ Ã `iÃ]Ê ÀÊ «> Ì }ÃÊ ÀÊ i }À>Û }ÃÊ Ê À V ]Ê Ü Ê>ÃÊ«iÌÀ } Þ« ð Ì Õ} Ê Ì iÀiÊ >ÀiÊ } `Ê Þ« Ì iÃiÃÊ Ì Ê ÌiÀ«ÀiÌÊ Ì iÊ vÕ VÌ Ê vÊ Ã iÊ vÊ Ì iÃiÊ >ÀÌ ÃÌ VÊ Ài«ÀiÃi Ì>Ì ÃÊ Ü Ì Ê >Ê } Ûi Ê V ÌiÝÌ]Ê ÜiÊ ÃÌ Ê V> ÌÊ ÜÊ Ü Ì Ê > ÞÊ ViÀÌ> ÌÞÊ Ü ÞÊ Ì ÃÊ V>À>Û> iiÀÊ ÃÊi }À>Û }ÊÌ ÃÊÀ V °Ê ÌÊ ÃÊÕ i ÞÊ Ì >ÌÊ iÊ` `Ê ÌÊà « ÞÊv ÀÊ>iÃÌ iÌ VÊÀi>à ðÊ7iÊ Li iÛiÊÌ >ÌÊ«Ài ë> VÊ>ÀÌ]ÊÜ iÊÀi >Ìi`ÊÌ ÊÌ iÊ «iÀVi«Ì ÊÌ >ÌÊ ÌÃÊ>ÕÌ ÀÃÊ >`Ê vÊLi>ÕÌÞ]Ê> Ã Ê V Ì> ÃÊ Ì iÀÊi i i ÌÃÊ vÊ>ÊÃÞ L V]ÊÀi } ÕÃÊ ÀÊ >} VÊ >ÌÕÀi]Ê Ü V Ê Ã Õ `Ê LiÊ ÃÌÕ` i`Ê Ê i>V ÊV>Ãi° 44

45

HVciV 7{gWVgV eZigd\ane]h# JeeZg AdV kVaaZn! 8VaVbV#

/ ÃÊ« VÌÕÀiÊ >À ÃÊÌ iÊ Li} }Ê vÊ>ÊÃiÀ iÃÊÌ >ÌÊ `Õ>À` Ê"à À Ê> `Ê Ê >`iÊ v ÀÊÌ iʺ,Õ«iÃÌÀ > Ê ÀÌÊ Ê i»Ê iÝ L Ì ]ÊÜ V ÊÌ Ê« >ViÊ Ê£ nÎ°Ê ÌÊV ÀÀië `ÃÊÌ Ê Ì iÊ ÕÃiÕ AÃÊwÀÃÌÊ>ÌÌi «ÌÊ>ÌÊ >ÀV >i } V> ÊÀiV ÃÌÀÕVÌ ° / ÃÊ > ]ÊÜ Ê ÃÊi }À>Û }Ê >ÊÀ V ]Ê ÃÊ`À>Ü ÊÛiÀÞÊà « ÞÆÊ Ì iÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê ÃÊ ÌÊ i> ÌÊÌ Ê ÃÕ}}iÃÌÊ> ÞÌ }Ê ÀiÊÌ > ÊÜ >ÌÊ ÌÊà ÜðÊ, V Êi }À>Û }Ê « iÃÊ > Ê>L ÌÞÊÌ Ê`À>Ü]Ê«>Ì i ViÊ> `Ê «iÀÃiÛiÀ> Vi°Ê Ê >} iÊ ÌÊ ÕÃÌÊ >ÛiÊLii Ê Ì >Ìi]Ê iÌ VÕ ÕÃÊ > `ÊV Vi ÌÀ>Ìi`ÊÜ À ]ÊÜ Ì ÕÌÊ ` ÃÌÀ>VÌ }Êi i i ÌÃ]Ê>ÃÊ « i`Ê LÞÊÌ iÊ`À>Ü }]ÊÜ Ì Ê ÌÃÊ >V Ê vÊ V « i i Ì>ÀÞÊ v À >Ì Ê> `Ê ÌÃÊ V Vi ÌÀ>Ì Ê ÊiÃÃi Ì > Ê`iÌ> ð

=ZabZi# LddY VcY ldda# Jc^kZgh^YVY YZ 6cid[V\VhiV#

46

/ iÊ i iÌ]ÊÜ V Ê ÃÊ >`iÊ vÊ ÌÌ iÊÃ >LÃÊ vÊÜ `ÊÜ Õ `ÊÀ Õ `Ê Ü Ì ÊV ÕÀi`ÊÞ>À ]Ê ÃÊÃ >ÀÊÌ Ê iÊv Õ `Ê Ê>ÊVi iÌiÀÞÊ Ê* V>Ê pÊ iÊÌ ÃiÊÌ >ÌÊ>««i>ÀÊ ÊÌ iÊ `À>Ü }Ê vÊÌ iÊ >À>Û> iiÀ]Ê vÊ

>LÕâ>]Ê> `Ê vÊÌ iÊ* V>Ê >ÌÃ°Ê / iÊà ÀÌÊ ÃÊ >`iÊ vÊ > i `>iÊ Ü ]ÊÌ V ÞÊÃ«Õ ]Ê iÊÌ ÃiÊ Ì >ÌÊ>««i>ÀÊ ÊÌ iÊÌ LÃÊ vÊ-> Ê *i`À Ê`iÊ Ì>V> >ÊvÀ ÊÌ iÊ >ÌiÊ ÌiÀ i` >ÌiÊ*iÀ `°

EZigd\ane]h Vi i]Z IdXdcXZ VcY HVaV" Yd XdcÒjZcXZ# JeeZg AdV KVaaZn! 8VaVbV#

47

XI

ATACAMA DESERT CARAVAN LEADER EL LOA ­ °Ê ° °Ê£°äääÊ Ê£°xää® `iÃiÀÌÊ Ü>ÃÊ VÀ ÃÃi`Ê > `Ê Û Ã ÌÃÊ ÜiÀiÊ >`iÊ Ì Ê Õ iÀ ÕÃÊÛ >}iÃÊ vÊÌ iÊ >ÃiðÊ/ iÊà i« iÀ`ÃÊ vÊ Ì iÃiÊ Û >}iÃ]Ê Ü Ê « ÃÃiÃÃi`Ê >À}iÊ iÀ`ÃÊ >ÃÊÜi ]Ê> à ÊÌÀ>Ûi i`ÊÌ ÊÌ iÊ> Ì « > ÊÕà }ÊÌ ÃÊ Ã> iÊ À ÕÌi]Ê V>ÀÀÞ }Ê V> Ê «À `ÕVÌÃ]Ê ÃÕV Ê >ÃÊ Ãi «ÀiV ÕÃÊÃÌ iÃÊ> `Ê iÀ> Ã]ÊÜ V ÊÜiÀiÊ vÊ ÌiÀiÃÌÊ ÊÌ iÊ } > `Ã°Ê ÊÌ ÃÊÜ>Þ]Ê> Ê Ìi à ÛiÊ ÌÀ>vwVÊ Ü>ÃÊ À}> âi`Ê Ü V Ê V Õ V>Ìi`Ê ` vviÀi ÌÊ Ã V iÌ iÃÊ > `Ê LiV> iÊ Ì iÊ Ã ÕÀViÊ vÊ }Ài>ÌÊVÕ ÌÕÀ> ÊÜi> Ì °

Ê> }ÊÌ iÊ >]ÊÌ iÊ ÞÊÀ ÛiÀÊÌ >ÌÊVÀ ÃÃiÃÊ Ì iÊ ÀÌ iÀ Ê iAÃÊ Ì>V> >Ê iÃiÀÌ]Êà > Ê`ÀÞÊ ÃÌ iÊ`Üi }ÃÊ>ÌÌ>V i`ÊÌ Ê >À}iÊ«ÀiV VÌÃÊ ÀÊ i V ÃÕÀiÃÊ >ÛiÊ Lii Ê v Õ `°Ê / V ]Ê Ü i Ê Ã ÀÌÃ]Ê «> Ìi`Ê i>Ì iÀÊ ÃÌ >V iÀÃ]Ê ÀÊ ÌÕ VÃ]Ê > `Ê i iÌÃÊ >`iÊ ÕÌÊ vÊ ÌÌ iÊ« iViÃÊ vÊÜ `Ê Ì >ÌÊ >ÛiÊ Lii Ê Ü Õ `Ê À Õ `Ê Ü Ì Ê V ÕÀi`Ê Þ>À ]Ê v À }Ê V « iÝÊ `ià } Ã]Ê >ÛiÊ Lii Ê iÝ Õ i`Ê Ê i>ÀLÞÊVi iÌiÀ iÃ°Ê À ÕÃÊÀ V ÃÊ Ì >ÌÊ ÕÌÊ ÕÌÊ vÀ Ê Ì iÊ } Ê Ü> ÃÊ vÊ Ì iÊ V> Þ Ê iÝ L ÌÊ«iÌÀ } Þ« ÃÊ vÊ i Ê>ÌÌ Ài`ÊÜ Ì Ê> ÊÌ iÃiÊ i i i ÌÃ]Ê i>` }Ê iÀ`ÃÊ vÊ >`i`Ê > >Ã°Ê -i ` Ê` iÃÊ> Ê>ÀV >i } ÃÌÊw `Ê ÊÌ iÊÃ> iÊ V>Ì ÊÃÕV Ê`iw ÌiÊ«À vÊÌ >ÌÊÌ iÊ >ÌiÀ > ÃÊ iÊ >ÃÊi V Õ ÌiÀi`Êv Õ `ÊV ÀÀië `ÊÌ Ê>Ê«ÀiV ÃiÊ >VÌ Û ÌÞ]Ê `iÌiÀ i`Ê LÞÊ Ì iÊ i Ê Ü Ê >VÌÕ> ÞÊ «À>VÌ Ãi`Ê Ì]ÊVi ÌÕÀ iÃÊ>} °

/ iÊ «À vÕÃ Ê vÊ Û >}iÃÊ Ü Ì Ê `ivi à ÛiÊ Ü> ÃÊ ÀÊpukaras]ÊÌ >ÌÊ>ÀiÊv Õ `ÊÃV>ÌÌiÀi`Ê> }Ê Ì iÊ Õ««iÀÊ Ài>V iÃÊ vÊ Ì iÊ ÃÊ vÊ Ì iÊ Ã ÕÌ iÀ Ê `iÃ]Ê >ÛiÊ i`Êà iÊ>ÀV >i } ÃÌÃÊÌ ÊLi iÛiÊ Ì >ÌÊ`ÕÀ }ÊÌ ÃÊ«iÀ `]ÊÌ iÀiÊÜ>ÃÊ>Ê ÌÊ vÊÌi Ã Ê LiÌÜii ÊÌ iÊ` vviÀi ÌÊ«i « iÃÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌÊ> `Ê Ì ÃiÊ vÊ Ì iÊ > Ì « > °Ê "Ì iÀÃÊ Li iÛiÊ ÌÊ Ü>ÃÊ Ì iÊÀi } }Ê«i>ViÊÌ >ÌÊ> Üi`ÊÌ iÊ Ìi}À>Ì Ê vÊ > Ê Ì iÃiÊ Ã V iÌ iÃÊ Ì Ê Ì iÊ `i> Ê VÕ ÌÕÀiÊ > `]ÊiëiV > Þ]ÊÌ >ÌÊ vÊÌ iÊ Þ >À>°Ê ÜiÛiÀ]Ê Ü iÌ iÀÊ>ÌÊÜ>ÀÊ ÀÊ>ÌÊ«i>Vi]ÊÌ iÊ > >Ê iÀ`iÀÊ Ê Ì ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê« >Þi`Ê> Ê « ÀÌ> ÌÊ«>ÀÌÊ ÊÌ iÊ V Õ V>Ì Ê LiÌÜii Ê Ì iÊ ` vviÀi ÌÊ «i « iÃÊ ÃV>ÌÌiÀi`Ê Ì À Õ} ÕÌÊ Ì iÊ i À ÕÃÊ >À `Ê Ã«>ViÊ vÊÌ iÊ `i> Ê«Õ >°

ÕiÊ Ì Ê ÌÃÊ Ã«iV > Ê V >À>VÌiÀ ÃÌ VÃ]Ê Ì iÊ >Ê , ÛiÀÊÃiÀÛi`Ê>ÃÊ>ÊÀ ÕÌiÊv ÀÊÌ iÊ `i> Ê«i « iÃÊ Ü Ê > Ì> i`Ê>ÊÌÀÕiÊ iÌÜ À Ê vÊ> > ViÃÊ> `Ê vÊv> ÞÊ> `ÊV iÀV > ÊV Ì>VÌðÊ/ iÊ > >]Ê >Ê ` iÃÌ V>Ìi`Ê > > Ê Ì >ÌÊ V> Ê ÌÀ>Ûi Ê >L ÕÌÊ ÓxÊ ÃÊ>Ê`>Þ]ÊÜ Ì Ê>««À Ý >Ìi ÞÊ{äÊ }ÃÊ vÊ V>À} ]ÊV>ÀÀ i`ÊÛ> Õ>L iÊ} `ÃÊvÀ ÊÌ iÊ Û > Ê } > `ÃÊÌ ÊÌ iÊV >ÃÌÊ vÊ i]ÊÕà }ÊÌ iÊÀ ÛiÀÊ >ÃÊ>ÊÀ ÕÌi°Ê/ ÃÊÜ>ÃÊ ÜÊÌ iÊiÝÌi à ÛiÊ Ì>V> >Ê

48

49

ÊÀiV ÃÌÀÕVÌi`ÊÌ ÃÊ >}iÊ vÊ>ÊV>À>Û> iiÀÊÕà }ÊL ÌÃÊ vÊ ÃV>ÌÌiÀi`Ê v À >Ì ]Ê ÌiÀ«ÀiÌi`Ê LÞÊÌ iÊ i> Ê>ÀV >i } ÃÌ]Ê ÃjÊ iÀi }ÕiÀ°Ê*> Ì }ÃÊ> `Ê «iÌÀ } Þ« ÃÊ vÊ-> Ì>Ê ?ÀL>À>]Ê Ê Ì iÊ1««iÀÊ >]Ê ÊÌ iÊ >À> Õ>Ã Ê }À ÌÌ ]Ê i>ÀÊ-> Ì>]Ê À}i Ì >]Ê > `Ê Ê Ì iÀÊ«>ÀÌÃÊ vÊÌ iÊ«Õ >]Ê « ÀÌÀ>ÞÊ ` Û `Õ> ÃÊÜi>À }Ê>Ê `Ê vÊ>À ÕÀ]Ê> `Ê>Ê i>``ÀiÃÃÊ Ü Ì Ê>ÌÌ>V i ÌÃÊÌ >ÌÊV Õ `ÊLiÊ vi>Ì iÀðÊ- iÌ iÃÊÌ ÃÊV >À>VÌiÀÊ >««i>ÀÃÊ}Õ ` }Ê >`i`Ê > >Ã°Ê / ÃÊÃ> iÊÃVi iÊ ÃÊÀi«i>Ìi`Ê Ê i }À>Ûi`Ê} ÕÀ`ÃÊv Õ `Ê Ê> V i ÌÊ Ì LÃÊ vÊÌ iÊÛ>ÃÌÊ Ì>V> >Ê«Õ >°

Ê >`ÊV « iÌi`ÊÌ iÊ`À>Ü }]Ê Ê >`ÊÌ iÊ «« ÀÌÕ ÌÞÊÌ ÊÃiiÊ iÊ vÊÌ iÃiÊÃÌ >V iÀÃ]Ê ÀÊ>À ÕÀÊ « iViÃ]Ê ÊÛiÀÞÊ} `ÊV ` Ì Ê>ÌÊ Ì iÊ,i} > Ê ÕÃiÕ Ê vÊ µÕ µÕi°Ê ÌÃÊ}i iÀ> ÊÃ >«iÊ ÃÊÃ >ÀÊÌ ÊÌ iÊ

* iViÃÊ vÊ i>Ì iÀÊ ÊÌ iÊà >«iÊ vÊÃÌ >V iÀÃ]ÊÜ Ì Ê«> Ìi`Ê ÀÊ >«« i`Ê >}iÃ]Ê >ÛiÊLii Ê v Õ `Ê ÊVi iÌiÀ iÃÊ Ê* V>°Ê/ ÃÊ iÛ `i ViÊÜ>ÃÊ ÕÃi`Ê>ÃÊ>ÊL>à ÃÊÌ Ê ÀiV ÃÌÀÕVÌÊÌ iÊ `i>Ê vÊ>ÊÃÌ >V iÀ]Ê v À i`ÊLÞÊ >À}iÊ « iViÃÊ vÊ i>Ì iÀÊ i`ÊÌ ÊVÀi>ÌiÊ >À ÕÀÊÌ >ÌÊÜ Õ `Ê LiÊÃÌÀ }Êi Õ} Ê Ì Ê«À ÌiVÌÊ ÌÃÊ Li>ÀiÀÊ`ÕÀ }ÊÜ>ÀÊ >VÌ Û Ì iðÊ9i>ÀÃÊ>vÌiÀÊ

50

iÊv Õ `Ê ÊÌ iÊ ÕÃÌÀ>Ì °Ê ÌÊ ÃÊ « Ãà L ÞÊà ÀÌiÀÊ> `Ê >ÃÊÌ V Ê ÃÌÀ>«ÃÊ ÛiÀÊÌ iÊÃ Õ `iÀð

L iVÌÃÊÃÕV Ê>ÃÊÌ iÊL>}]Êi>ÀÊ À > i ÌÃ]ÊL>}ÃÊv ÀÊ ii« }Ê > À]Ê iV >ViÊ> `Ê} ÕÀ`]ÊÜiÀiÊ>``i`Ê >ÀL ÌÀ>À Þ]ÊLÕÌÊL>Ãi`Ê ÊVÕ ÌÕÀ> ÞÊ Ài >Ìi`Ê L iVÌð

7iÊ>ÀiÊÛiÀÞÊv> >ÀÊÜ Ì Ê Ì iÊ i iÌÊà ViÊÜiÊv Õ `Ê Ã iÊ Ê} `ÊV ` Ì Ê ÊÌ iÊ Ã> iÊVi iÌiÀ iÃ°Ê >Ãi`Ê ÊÌ iÊ Ài > ÃÊ vÊÌ iÊL>V Ê«>ÀÌÊ vÊ iÊ vÊÌ iÃi]ÊÜiÊ >ÛiÊ ÌiÀ«ÀiÌi`ÊÌ iÊ >ÌÌ>V i ÌÃÊÃ Ü Ê ÊÌ iÊ i iÌÃÊ ÊÀÕ«iÃÌÀ > Ê>ÀÌÊÌ ÊLiÊvi>Ì iÀÃ°Ê ÊÌ ÃÊV>Ãi]ÊÜiÊ`i« VÌi`Ê >À}iÊ V ` ÀÊvi>Ì iÀð

7iÊ«ÀiviÀÀi`ÊÌ ÊV Vi ÌÀ>ÌiÊ Ê> Ê ` Û `Õ> Ê> `Ê ÃÊ >`i`Ê > >]Ê Ü }ÊÌ >ÌÊÌ ÃÊ ÕÀ iÞ]Ê Ü V ÊÜ>ÃÊ >`iÊ }iÀÊLiV>ÕÃiÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌ]ÊÜ>ÃÊ À > ÞÊ >`iÊLÞÊ >À}iÊV>À>Û> ðÊ/ `>Þ]Ê Êvii ÊÌ >ÌÊ Êà i ÜÊ ÜÊÌ ÃÊ ` Û `Õ> ]ÊÜ ÊV> ÞÊÜ> ÃÊ Lià `iÊ ÃÊ > >]ÊÃii } ÞÊ Ài Ûi`ÊvÀ ÊÌ iÊÌÕÀLÕ i ÌÊ«iÀ `Ê Ì >ÌÊV>ÕÃiÃÊ ÊÌ Ê«À ÌiVÌÊ Ãi vÊ

/ ÊV « iÌiÊÌ ÃÊÃVi i]Ê Ì iÀÊ

51

Ê ÃÊ>ÌÌi «ÌÊÌ ÊVÀ ÃÃÊÌ iÊ`iÃiÀÌ°

À>Ü }Ê Ê ivÌÊ iÊÜ Ì ÊÌ iÊ Ãi Ã>Ì Ê vÊ >Û }ÊLii Ê«ÀiÃi ÌÊ Ê>Ê } >} ÊÌ i]ÊÌ >ÌÊÜiÊ ÞÊ ÜÊ vÊÌ `>ÞÊ«>ÀÌ ÞÊLiV>ÕÃiÊ vÊ ÌÃÊÜ>ÀÃÊ> `ÊV y VÌÃ]Ê> `Ê ÌÃÊ Li>ÕÌ vÕ Ê> `ÊÛ i ÌÊ>ÀÌ°

XII

ALBOYANCO ANGOL ­ °Ê ° °Ê£°äääÊ Ê£°xää® Ê viÜÊ Þi>ÀÃÊ >} Ê Ê Ì iÊ L Þ> V Ê >Ài>]Ê vwV > ÃÊ vÊÌ iÊ > Ê Õ Ê ÕÃiÕ Ê vÊ } Ê iÝV>Û>Ìi`Ê>Ê}Ài>ÌÊViÀ> VÊÕÀ ÊÌ >ÌÊV Ì> i`ÊÌ iÊ >` À>L ÞÊ«ÀiÃiÀÛi`ÊÀi > ÃÊ vÊ> Ê>«À Ý >Ìi ÞÊÊ i } Ìii Þi>À `Ê} À ÊÊ> `Ê iÀÊvÕ iÀ> Ê vviÀ }ðÊÊ ÀÊÌ iÊwÀÃÌÊÌ i]ÊÌ iÊÀi > ÃÊ vÊ«Ài ÃÌ À VÊÌiÝÌ iÃÊ vÀ ÊÌ ÃÊ>Ài>ÊpÊ> ÊiÝÌÀ> À` >ÀÞÊÜ `i Êë Ê > `Ê Ì iÀÊi i i ÌÃÊÌ >ÌÊ}i iÀ> ÞÊ` Ã>««i>ÀÊ Ê>Ê Ã ÀÌÊÌ iÊ`ÕiÊÌ ÊÌ iÊV ÃÌ> ÌÊÀ> Ê> `Ê Õ ` ÌÞÊ pÊ ÜiÀiÊ ÀiÌÀ iÛi`°Ê / iÃiÊ Ài > ÃÊ `>ÌiÊ L>V Ê Ì Ê >Ê i ÌÊ Ê Ì iÊ Õ > Ê VVÕ«>Ì Ê vÊ Ì iÊ Ã ÕÌ iÀ Ê«>ÀÌÊ vÊVi ÌÀ> Ê iÊÌ >ÌÊ>ÀV >i } ÃÌÃÊ V> Ê Ê6iÀ}i ÊpÊÌ iÊ > iÊ vÊÌ iÊv>À ÊÜ iÀiÊÌ iÊ iÀ V> Ê Ãà >ÀÞÊ > Ê Õ Ê` ÃV ÛiÀi`Ê > `Ê`iw i`ÊÌ ÃÊVÕ ÌÕÀi° Ê6iÀ}i ÊÃÌ> `ÃÊv ÀÊ>Ê i ÌÊ ÊÌ iÊ«Ài ÃÌ ÀÞÊ vÊÌ ÃÊÀi} ÊÜ i ÊÌ iÃiÊ Õ > Ê}À Õ«ÃÊ i`Ê>Ê ÀiÊ Ãi`i Ì>ÀÞÊ iÝ ÃÌi ViÊ Ì > Ê Ê Ì iÊ «ÀiÛ ÕÃÊ «iÀ `°Ê/ i ÀÊÃÕLà ÃÌi ViÊÜ>ÃÊ ÌÊ ÞÊL>Ãi`Ê Ê Ì iÊ Ã « iÊ iÝ« Ì>Ì Ê vÊ >ÌÕÀ> Ê Àià ÕÀViÃÊ LÕÌÊ > à ʫÀ L>L ÞÊ`i«i `i`Ê Ê>VÌ Û Ì iÃÊÀi >Ìi`ÊÌ Ê Ì iÊVÕ Ì Û>Ì Ê vÊ` iÃÌ VÊ« > ÌÃÊ> `Ê> Ê V « i ÌÊ ÛiÃÌ V ÊÀ> à }]ÊÜ V Ê } ÌÊ >ÛiÊV à ÃÌi`Ê Ê Ì iÊÀ> à }Ê> `Ê` iÃÌ V>Ì Ê vÊ}Õ> >V ð / ÃÊ«i « iÊ> `Ê ÌÃÊ«Ài`iViÃà ÀÃÊÜiÀiÊ> Ê « ÀÌ> ÌÊ > ÌiVi`i ÌÊ Ê Ì iÊ v À >Ì Ê vÊ Ì iÊ «ÀiÃi Ì `>ÞÊ >«ÕV iÊiÌ VÊ}À Õ«]ÊÜ V Ê> Ã Ê ÀiVi Ûi`Ê V ÌÀ LÕÌ ÃÊ vÀ Ê Ì iÊ Õ Ì }Ê iÌ VÊ }À Õ«ÃÊ vÊ Ì iÊ V À` iÀ>Ê > `Ê Ì iÊ À}i Ì iÊ «> «>°

52

53

ÊÌ ÃÊ« VÌÕÀi]Ê>«>ÀÌÊvÀ ÊÌ iÊ iµÕ> ÞÊÕ ÕÃÕ> Êvi>ÌÕÀiÊ vÊ>Ê Ü > ÊV>ÀÀÞ }ÊÌ iÃiÊÛiÃÃi Ã]Ê iÀÊ « ÃÌÕÀiÊ> `Ê>ÌÌ ÌÕ`iÊ>ÀiÊ >ÌÕÀ> Ê > `ÊÃii ÊÌ Ê >ÛiÊLii ÊV>«ÌÕÀi`Ê ÊÌ iÊëÕÀÊ vÊÌ iÊ i Ì°Ê Ê Ü>ÃÊvÕÀ à i`ÊÜ Ì Ê>Ê` } Ì> âi`Ê V «ÞÊ vÊÌ ÃÊ« Ì }À>« Ê>ÌÊÌ iÊ * Ì }À>« VÊ VÕ i Ì>Ì Ê

i ÌiÀÊ vÊÌ iÊ >Ì > Ê LÀ>ÀÞ]Ê i >L }Ê iÊÌ ÊÛ ÃÕ> âiÊÌ ÃÊÃVi i°

/ ÃÊ« VÌÕÀiÊÜ>ÃÊ >`iÊ Ê £ ÇÊv ÀÊÌ iʺ iÊLiv ÀiÊ i»Ê iÝ L Ì °Ê7iÊÀi> âi`ÊÌ i ÊÌ >ÌÊ ÜiÊ >`Ê iÛiÀÊLiv ÀiÊ >`iÊ> Ê ÕÃÌÀ>Ì Ê ÊÌ iÊÃÕL iVÌÊ vÊ«Ài à «> VÊà V iÌ iÃÊvÀ ÊÌ iÊ À>ÕV> >Ê ,i} ° / iÊ L Þ> V ÊVi iÌiÀÞÊ «À Û `i`ÊÃV>ÌÌiÀi`ÊLÕÌÊ Û> Õ>L iÊ v À >Ì \ÊV Ì }ÊV à ÃÌ }Ê vÊ Ì V ]ÊÜ i Ê« V ÃÊ> `Êw i]Ê Ü `iÊÜ> ÃÌL> `Ã]Ê> `ÊiÛ `i ViÊ vÊ>Ê > ÀÃÌÞ iÊÊÀiµÕ À }Ê ÌÃÊ vÊ > ÀÊ pÊ«À L>L ÞÊ>Ê `Ê vÊLÕ Ê i `Ê Ê « >ViÊÜ Ì ÊÌiÝÌ iÊwLÀið

iÀ Ê`iÊ6 Û>ÀÊ} ÛiÃÊÕÃÊ v À >Ì ÊÌ >ÌÊV « i i ÌÃÊÌ iÊ w ` }ÃÊ vÊ L Þ> V Ê ÊÌ iÊÃÕL

Ê > iÌi]Ê À >Ê ?À`i >Ã]Ê

ÀiVÌ ÀÊ vÊÌ iÊ >«ÕV iÊ ÕÃiÕ ]Ê Ã Üi`ÊÕÃÊ> Ê `Ê« Ì }À>« Ê Ü V Ê}>ÛiÊ À } ÊÌ ÊÌ ÃÊ >}i°Ê 7iÊ>ÀiÊëi> }Ê vÊÌ iÊVi ÌÀ> Ê w}ÕÀi\Ê>ÊÜ > ÊV>ÀÀÞ }Ê>Ê ViÀ> VÊÛiÃÃi Ê Ê iÀÊL>V Ê> `Ê ` }Ê> Ì iÀÊ Ê iÀÊ > `°Ê Ê ÛiÀÞÊ >} V> Ê >}i]Ê` vviÀi ÌÊ vÀ ÊÌ iÊÌÀ>` Ì > ÊiÌ }À>« VÊ « Ì }À>« ÃÊ vÊ >«ÕV iÃÊ vÊÌ >ÌÊ «iÀ `]Ê ÊÜ V ÊÌ iÊÃÕL iVÌÃÊÃii Ê Ì ÊLiÊ« à }Êv ÀÊÌ iÊ« Ì }À>« iÀ°ÊÊ

54

iVÌÊ vÊÌÀ>` Ì > Ê >«ÕV iÊV Ì }Ê«À ÀÊÌ ÊÌ iÊ-«> à ÊV µÕiÃÌ\Ê / iÊ}>À i ÌÃÊ vÊÌ iÃiÊ«i « iÊ ÕÃi`ÊÌ ÊLiÊÜ i Ê > Ì>ÃÊÌ >ÌÊ V ÛiÀi`ÊÌ i ÊvÀ ÊÌ iÊÜ> ÃÌÊÌ ÊÌ iÊ iiÃ]ÊÜ Ì Ê>ÊÜ> ÃÌÊL> `ÊÌ iÊà âiÊ > `ÊÜ `Ì Ê vÊ>Ê ÀÃiÊ} ÀÌ ÊÌ i`Ê À Õ `ÊÌ iÊÜ> ÃÌ]Ê> `Ê> Ì iÀÊà > Ê > Ì i]ÊÌ À Ü Ê ÛiÀÊÌ iÊÃ Õ `iÀÃÊ > `Ê i `Ê>ÌÊÌ iÊLÀi>ÃÌÊ> `ÊÀi>V }Ê` Ü ÊÌ ÊÌ iÊÜ> ÃÌÊL> `°

vÊvi > iÊ > `ÃÊÌ >ÌÊ ÜÊ ÜÊ Ì ÊÜi>ÛiÊ> `Êà >«iÊÜ Ì Ê>Ê Õ Ê vÊÛiÀÞÊà « iÊi i i ÌÃÊ Ì Ê LÌ> Ê L iVÌÃÊ vÊ>ÊÃÌÀ> }iÊ > `ÊÃÕLÌ iÊLi>ÕÌÞ°Ê7 i Ê > }Ê Ì iÊ« VÌÕÀi]Ê Ê> Ü>ÞÃÊ i«ÌÊ Ê `Ê Ì iÊÀi >Ì Ã «Ê vÊÌ ÃÊ>ÀÌÊpÊÃ Ê «>ÀÌ VÕ >À]Êà « i]ÊV iÀi ÌÊ> `Ê Û Ì> ÊpÊÜ Ì ÊÌ ÃiÊÜ ÊVÀi>Ìi`Ê Ì°Ê / iÊw}ÕÀiÃÊ vÊÌ ÃÊ >«ÕV iÊ > Ê > `ÊÜ > ]ÊÀ LÕÃÌÊ> `ÊÀ Õ `Ê Ê Ã >«i]Ê«>À> i ÊÌ iÊà >«iÊ vÊÌ i ÀÊ « ÌÌiÀÞ°Ê/ iÞÊ> à ÊÀiÃi L iÊÌ iÊ Ã >«iÊ vÊÌ iÊÃÌÀ>ÜÊÀÕ > ­ ÕÌ®ÊÊ pÊà vÌÊ> `ÊÀ Õ `i`ÊpÊÜ V Ê iÌÃÊ Ì iÊÜ ÌiÀÊÀ> ÃÊÀÕ Ê` Ü Ê ÌÃÊà `iÃÊ ÊÌ iÊ À>ÕV> > ÊÜ ÌiÀ°

/ ÃÊ v À >Ì ]Ê> }Ê Ü Ì Ê Ì iÀÊ >ÌiÀ > ÊvÀ Ê-«> Ã Ê V À V iÀÃ]Ê`À>Ü }ÃÊLÞÊ,Õ}i `>ÃÊ > `ÊÃiÛiÀ> Ê `Ê« Ì }À>« Ã]Ê}>ÛiÊ ÕÃÊ> Ê `i>Ê vÊÌ iÊÜ>ÞÊV Ì }Ê> `Ê > ÀÃÌÞ iÃÊÜiÀiÊ«À L>L ÞÊÕÃi`Ê Ê Ì iÊÀi} Ê>ÌÊÌ iÊÌ i°Ê7 >ÌÊÜiÊ >Ûi]ÊÌ i ]Ê ÃÊÃV>ÌÌiÀi`Ê v À >Ì Ê vÀ Ê> Ê ÛiÀÊwÛi Vi ÌÕÀÞÊ«iÀ `Ê Ì >ÌÊ >ÃÊLii ÊÕÃi`ÊÌ Ê > iÊÌ ÃÊ « VÌÕÀi]ÊÜ V Ê ÞÊÀi«ÀiÃi ÌÃÊ> Ê >ÌÌi «ÌÊÌ ÊÀiÃVÕiÊÌ iÊi Õà ÛiÊ«>ÃÌ° / iÊViÀ> VÃÊ vÊ Ê6iÀ}i Ê Ã«i> ÊÌ ÊÕÃÊ vÊ>ÊÃi Ã Ì ÛiÊ«i « i]Ê 55

XIII

SAN MIGUEL AND GENTILAR ARICA ­ °Ê ° °Ê£°äääÊ Ê£°xää® Ì iÊà ÕÌ iÀ Ê `i> Êà V iÌ iÃÊ` ÀiVÌi`ÊÌ i ÀÊÜ>ÞÊ vÊ VVÕ«Þ }ÊÌ iÊà V > Ê> `Ê >ÌÕÀ> Êë>ViÊ>vÌiÀÊ Ì iÊv> Ê vÊÌ iÊ/ Ü> > ÕÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃ]Ê vÊÜ V ÊÌ i Ê ÜiÀiÊ >Ê «>ÀÌ°Ê / iÃiÊ «i « iÃÊ V Ì Õi`Ê Ì Ê LiÊ i`ÊÌ ÊÌ iÊ« Ì V> ÊÃÌÀÕVÌÕÀiÃÊ vÊÌ iÊ } > `Ã]Ê Ü V Ê ÜÊ LiV> iÊ >Ê Õ Ì ÌÕ`iÊ vÊ Þ >À>Ê }` ÃÊ ÀÊ` ð

-> Ê }Õi Ê> `Ê i Ì >ÀÊ>ÀiÊÌÜ Ê V>Ì ÃÊ Ü iÀiÊ « ÀÌ> ÌÊ iÛ `i ViÊ >ÃÊ Lii Ê v Õ `Ê vÊ Ì iÊà V iÌ iÃÊÌ >ÌÊ >L Ìi`ÊÌ iÊÛ> iÞÃÊ> `ÊÌ iÊ V >ÃÌÊ vÊ À V>]Ê i` >Ìi ÞÊ Liv ÀiÊ Ì iÊ V>Ê VVÕ«>Ì °Ê/ ÃÊÜ>ÃÊ>Ê«À `ÕVÌ ÛiÊ«iÀ `Ê ÊÌ iÊ Õ > Ê ÃÌ ÀÞÊ vÊÌ ÃÊ«À Û i}i`ÊÌiÀÀ Ì ÀÞ]ÊÜ iÀiÊ ÌÊ ÃÊiÛ `i ÌÊÌ >ÌÊÌ iÀiÊÜ>ÃÊ>Ê Ì>L iÊ VÀi>ÃiÊ Ê « «Õ >Ì Ê V «>Ài`Ê Ì Ê «ÀiÛ ÕÃÊ «iÀ `Ã°Ê / iÊVi iÌiÀ iÃÊ>L Õ `Ê ÊViÀ> V]ÊÌiÝÌ iÊ> `Ê iÌ> ÕÀ} V> Ê vviÀ }ðÊ/ iÊViÀ> VÃÊ> `ÊÌiÝÌ iÃÊ >ÛiÊi >L À>ÌiÊ`ià } Ã]ÊÜ V ÊÜiÀiÊ«À L>L ÞÊ ÕÃi`ÊÌ Ê `i Ì vÞÊÌ iÊiÌ VÊ ÀÊv> ÞÊ À } Ê vÊÌ i ÀÊ Ü iÀðÊPukarasÊ ÀÊÛ >}iÃÊà ÌÕ>Ìi`Ê ÊÃÌÀ>Ìi} VÊ ÃÊÃÕÀÀ Õ `i`ÊLÞÊ`ivi à ÛiÊÜ> Ã]Ê>ÀiÊv Õ `Ê >ÌÊÌ iÊÕ««iÀÊi `ÃÊ vÊÌ iÊÛ> iÞð

ÕiÊÌ ÊÌ iÊ`ÀÞ iÃÃÊ> `ÊÃ> ÌÞÊ vÊÌ iÊ`iÃiÀÌ]Ê > `Ê vÊÌ iÊ`>À iÃÃÊ vÊÌ iÊÌ LÃ]Ê Ê À V>ÊÜiÊ >ÀiÊ>L iÊÌ Êw `ÊÌ iÊÃi«Õ V À> ÊV ÌiÝÌÃÊ vÊÌ iÃiÊ «i « iÃÊ > ÃÌÊ i Ì Ài ÞÊ Ì>VÌ°Ê Ûi Ê Ì iÊ Õ > Ê L } V> ÊÀi > ÃÊ >ÛiÊLii Ê >ÌÕÀ> ÞÊ Õ wi`Ê > `Ê `À i`]Ê Ì ÕÃÊ LiV }Ê >Ê Õ µÕiÊ Ã ÕÀViÊ vÊ v À >Ì Êv ÀÊÃV i Vi°Ê/ iÀiv Ài]ÊÌ iÊ ÕÃÌÀ>Ì ÀÊ >`Ê Ê ÌÀ ÕL iÊ Ê LÌ> }Ê v À >Ì Ê Ì Ê ÀiV ÃÌÀÕVÌÊÌ ÃÊÃVi i°Ê Ûi ÊÌ iÊuxuta]Ê ÀÊÃ> `> Ã]Ê Li }ÊÌ ÊÌ iÊ«iÀ `Ê iÊLÀ Õ} ÌÊL>V ÊÌ Ê vi°

/ iÃiÊ VÕ ÌÕÀ> Ê V >À>VÌiÀ ÃÌ VÃÊ iÝÌi `i`Ê Ì À Õ} ÕÌÊ >Ê Û>ÃÌÊ ÌiÀÀ Ì ÀÞ]Ê vÀ Ê µÕi}Õ>Ê Ê *iÀÕ]ÊÌ ÊÌ iÊL> ÃÊ vÊÌ iÊ, ÛiÀÊ >Ê ÊÌ iÊ Ì>V> >Ê `iÃiÀÌ°Ê/ iÞÊV ÀÀië `ÊÌ ÊÌ iÊ > iÀÊ ÊÜ V Ê

56

57

HVh]"WV\h#

/ iÊà ÀÌÃ]ÊÜ V ÊV ÀÀië `Ê Ì ÊÌ ÃÊVÕ ÌÕÀ> Ê«iÀ `Ê vÊ À V>]Ê >ÀiÊV >À>VÌiÀ âi`ÊLÞÊ >Û }Ê>Ê ÌÀ>«iâ `> Êà >«i]Ê ÕV ÊÜ `iÀÊ >ÌÊÌ iÊÃ Õ `iÀÃÊÌ > Ê>ÌÊÌ iÊÜ> ÃÌ°Ê / iÞÊÜiÀiÊÜ À ÊÜ Ì Ê>Ê«À vÕÃi ÞÊ `iV À>Ìi`Ê> `ÊiÝ>}}iÀ>Ìi` ÞÊ Ü `iÊ> `Êv `i`ÊÜ> ÃÌL> `]ÊÌ >ÌÊ > à ÊÃiÀÛi`Ê>ÃÊ>Ê« V iÌ°Ê/ iÊà ÀÌÃÊ vi>ÌÕÀiÊÛiÀÌ V> ÊÃÌÀ «iÃ]ÊVÀi>Ìi`Ê i Ì iÀÊLÞÊV ÕÀi`Ê iÃÊ ÀÊLÞÊw iÊ « i>Ì }° Ê >`Ê> Ü>ÞÃÊÃii ÊÌ iÃiÊ Ã ÀÌÃÊÃÌÀiÌV i`Ê ÕÌÊy>Ì]Ê>ÃÊ`ÕiÊ Ì ÊV ÃiÀÛ>Ì Ê«ÕÀ« ÃiÃ]ÊÌ ÃÊ ÃÊÌ iÊÜ>ÞÊÌ iÞÊ>ÀiÊiÝ L Ìi`°Ê 7 i Ê Ê >} i`ÊÌ i ÊÜ À Ê LÞÊÌ iÊV >À>VÌiÀÃÊ> `Ê i `ÊLÞÊ >ÊÜ> ÃÌL> `]Ê Ê` ÃV ÛiÀi`ÊÌ >ÌÊ Ì iÊÃ Õ `iÀÃÊ Õ }Ê` Ü Ê Ê Li>ÕÌ vÕ Êv `ÃÊV ÛiÀ }ÊÌ iÊ > `Ã]Ê `iw }Ê>ÊÕ µÕiÊ> `ÊÃÕÀ«À à }Ê ÃÌÞ iÊ Àʺv>à »]Ê>ÃÊÃ Ü Ê Ê Ì iÊ ÕÃÌÀ>Ì °Ê Ê iÊV>Ãi]ÊÌ iÊ i i}> ViÊ> `Ê À } > ÌÞÊ vÊÌ ÃÊ `ià } Ê ÃÊV « i i Ìi`ÊLÞÊ>ÊV>«Ê >`iÊ ÕÌÊ vÊÌiÝÌ iÃÊ> `Êvi>Ì iÀÃ]Ê > `Ê ÊÌ iÊ Ì iÀ]ÊLÞÊ>Êà « iÊ Ü Ûi ÊV>«Ê`iV À>Ìi`ÊÜ Ì Ê ÃiÜ Ê>ÀÌ wV > ÊLÀ> `ÃÊ >`iÊ vÊ Õ > Ê > À°

58

7 iÊ`À>Ü }ÊÌ ÃÊÃVi i]Ê Ê >`Ê >`iÊÌ iÊL ÞÊ ÊÌ iÊÀi>ÀÊ ÀiÃÌÊ ÃÊ > `Ê ÊÌ iÊÃ Õ `iÀÊ vÊ ÃÊV «> Ê Ê> Ê>ÌÌ ÌÕ`iÊ vÊ vÀ i `à «°Ê7 i Ê Ê >`Ê> ÃÌÊ w à i`]Ê>ÀV >i } ÃÌÊ6 VÌ À >Ê

>ÃÌÀ Ê« Ìi`Ê ÕÌÊÌ >ÌÊÌ ÃÊ}iÃÌÕÀiÊ Ü>ÃÊ ÌÊÕÃÕ> Ê> }ÊÌ iÊ Þ >À>°Ê Ê >`ÊÌ ÊiÀ>ÃiÊ Ì]Ê>Ê` vwVÕ ÌÊÌ>Ã Ê >ÌÊÌ ÃÊÃÌ>}iÊ vÊÌ iÊ`À>Ü }]Ê > `ÊÀi« >ViÊ ÌÊÜ Ì ÊÌ iÊ>VÌ Ê vÊ iÝÌi ` }Ê>Êà }à Ì]Ê ÀÊwaraca]Ê Ài Ûi`ÊvÀ ÊÌ iÊL>} Ü> ÃÌL> `°Ê / ÃÊ}iÃÌÕÀiÊÜ>ÃÊÕÃi`ÊÌ Ê`À>ÜÊ >ÌÌi Ì ÊÌ ÊÌ iÊ«ÕÀ« ÃiÊ vÊÌ iÃiÊ À } > Ê}>À i Ìð / iÊv>ViÊ vÊÌ iÊL ÞÊ ÊÌ iÊ ivÌÊÀiyiVÌÃÊ«ÀiÃi Ì `>ÞÊ Þ >À>Ê vi>ÌÕÀiðÊ7 >ÌÊÜiÀiÊÌ iÊv>ViÃÊ vÊÌ iÃiÊ } >} Ê«i « iÊ i¶Ê / i ÀÊ Õ iÃÊà ÜÊ Ê ÀiÊ Ì > Ê>Ê`ÀÞÊ}À >ViÊ vÊÜ >ÌÊÌ iÞÊ ÜiÀi]Ê> `ÊÌ iÊÀiV ÃÌÀÕVÌ ÃÊ Ê >ÛiÊÃii ]Ê >`iÊLÞÊ«ÕÌÌ }ÊÜ>ÝÊ Ê `i ÃÊ vÊ i>`Ã]Ê>ÀiÊÀ Õ} ]Ê vi iÃÃÊ`À>vÌðÊ/ iÊ` vviÀi ViÃÊ LiÌÜii ÊÌ iÊ Õ > Ê}À Õ«ÃÊ vÊÌ iÊ «>ÃÌÊ> `ÊÌ ÃiÊ vÊÌ iÊ«ÀiÃi ÌÊ>ÀiÊ «À L>L ÞÊà > ]ÊLÕÌÊÛiÀÞÊ >À}iÊv ÀÊ i]Ê`ÕiÊÌ Ê ÞÊ>ÀÌ ÃÌ VÊv À >Ì ]Ê «Ài} >Ìi`ÊÜ Ì ÊV >Ãà V> Ê> `Ê ÕÀ «i> Ê>iÃÌ iÌ VÊÛ> ÕiÃ°Ê ÌÌi «Ì }ÊÌ ÊLiV iÊV ÃiÀÊÌ Ê Ì iÊ«À ÃÌ iÊ ` }i ÕÃÊ iÀ V> Ê « Þà }ÞÊ> `Ê«ÃÞV }Þ]Ê >ÃÊLii Ê ÞÊ}Ài>ÌiÃÌÊ i>À }Ê V > i }i°Ê Ê` ÃÌ> ÌÊ> `Ê >âÞÊ wi `]ÊÜ V Ê Ê iÛiÀÌ i iÃÃ]Ê`>ÞÊLÞÊ `>Þ]Ê«iÀVi ÛiÊ ÀiÊV i>À ÞÊ Ê ÕÀÊ iÛiÀÞ`>ÞÊÃÕÀÀ Õ ` }ÃÊ> `Ê `> ÞÊ vi°Ê

59

XIV

DIAGUITA CRAFTSMAN ­ °Ê ° °Ê£°xää® / iÊ« ÌÌiÀÞÊ >`iÊLÞÊ >}Õ Ì>ÊVÀ>vÌà i ÊvÀ Ê Ì iÊÃi >À `Ê ÀÌ Ê ÀÊ ÀÌiÊ V Ê ÃÊ>ÊÛiÀ Ì>L iÊ >ÀÌ ÃÌ VÊÌÀi>ÃÕÀiÊ vÊ i½ÃÊ>ÀV >i } V> Ê iÀ Ì>}i°Ê ÕV Ê vÊ ÌÊ `i« VÌÃÊ w}ÕÀiÃÊ vÊ À V ÞÊ `ÀiÃÃi`Ê V >À>VÌiÀÃ]ÊL À`Ã]Êvi iÃÊ> `ÊV> i `>i° / iÊ À } Ê vÊÌ ÃÊ« ÌÌiÀÞÊ} iÃÊL>V ÊÌ ÊÌ iÊ > V i ÌÊ >ÃÊ >ÃÊVÕ ÌÕÀi]ÊÜ V Êy ÕÀ à i`Ê Ê Ì iÃiÊ Ài} ÃÊ vÀ Ê Ì iÊ Þi>ÀÊ ÇääÊ Ì Ê £äääÊ vÊ ÕÀÊiÀ>°Ê ÌÃÊÃÕVViÃà À]ÊÌ iÊ >}Õ Ì>Ã]Ê`iÛi «i`Ê >ÊÛiÀÞÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊÃÌÞ iÊ vÊ« ÌÌiÀÞÊÌ >ÌÊÀiÛi> ÃÊ Ì iÊ«ÀiÃi ViÊ vÊ } ÞÊëiV > âi`ÊVÀ>vÌà i °Ê/ ÃÊ Ü À Êv ÜÃÊÃÌÀ VÌÊVÕ ÌÕÀ> Ê}Õ `i iÃÊLiV>ÕÃi]Ê Ê Ã« ÌiÊ vÊÀi} > Ê` vviÀi ViÃ]ÊÌ iÃiÊ L iVÌÃÊiÝ L ÌÊ v À ÃÊ > `Ê `iV À>Ì ÃÊ Ì >ÌÊ iÝ«ÀiÃÃÊ V ÃÌ> ÌÊ vi>ÌÕÀiÃ]Ê«À L>L ÞÊ`iÀ Ûi`ÊvÀ Ê>Ê iÛi Ê vÊà V > ÞÊ ÃÌ ÌÕÌ > âi`Ê i>À }°Ê/ ÃÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊV> Ê LiÊ>««ÀiV >Ìi`Ê ÃÌÊV i>À ÞÊ`ÕÀ }ÊÌ iÊ >Ãà VÊ « >Ãi° / iÊ >}Õ Ì>Ê« ÌÌiÀÞÊÌÀ>` Ì ÊÜ>ÃÊ« ÜiÀvÕ Ê > `Ê Ì iÀiv ÀiÊ } ÞÊ V ÃiÀÛ>Ì Ûi°Ê ÌÃÊ VÕ ÌÕÀ> Ê ÃÌÀi }Ì Ê Ü>ÃÊ Ã Ê }Ài>ÌÊ Ì >Ì]Ê >vÌiÀÊ Ì iÊ V>Ê V µÕiÃÌ]ÊVÀ>vÌà i ÊÌ Ê ÛiÀÊÌ iÊv Ài } Êv À ÃÊ > `ÊÌÕÀ i`ÊÌ i Ê Ì Ê V> ÊiÝ«ÀiÃà Ã]ÊÜ V Ê Ã ÜÃÊ Ì >ÌÊ Ì iÊ >}Õ Ì>Ê «i « iÊ ÀiVi Ûi`Ê Ì ÃÊ Û>Ã Ê Ü Ì ÕÌÊ Ì i ÀÊ Ü À `Ê Li }Ê `iÃÌÀ Þi`°Ê / iÊ ÕÌV iÊ vÊ Ì iÊ ÕÀ «i> Ê Û>Ã Ê Ü>ÃÊ µÕ ÌiÊ` vviÀi Ì]ÊÜ Ì ÊÌ ÃÊiÝÌÀ> À` >ÀÞÊV Û â>Ì Ê

60

61

*À viÃà ÀÊ,>v>i Ê*>Ài`iÃÊ vÊ Ì iÊ1 ÛiÀà ÌÞÊ vÊ >Ê-iÀi >Ê}>ÛiÊ iÊÌ iÊ}Õ `i iÃÊÌ ÊÀiV ÃÌÀÕVÌÊÌ iÊ Ü>ÞÊÌ iÊ> V i ÌÊ >}Õ Ì>ÊVÀ>vÌà i Ê Ü À i`°Ê Êà « iÊÌ>à \ÊÕ `iÀÊ>Ê V> «ÞÊ vÊLÀ> V iÃ]Ê>ÊL Ü ÊÜ Ì Ê Ü>ÌiÀÊ> `Ê ÊÌ iÊL>V }À Õ `]Ê>Ê ÃiÌÊ vÊ« iViÃÊÌ >ÌÊ>ÀiÊÃÌ ÊÕ wÀi`Ê > `ÊÊÜ> Ì }ÊÌ ÊLiÊ« >Vi`Ê Ê Ì iÊL wÀi°Ê ÊÌ iÊv Ài}À Õ `]Ê>Ê VÀ>vÌà > ÊÕÃiÃÊ>Êë>ÌÕ >ÊÌ ÊÃ Ì Ê ÕÌÊÌ iÊV Ì ÕÀÊ vÊÌ iÊL Ü Ê Ê >Êy>ÌÊÃÌ iÊV ÛiÀi`ÊÜ Ì Ê>Êà vÌÊ ÌiÝÌ i°Ê ÊvÀ ÌÊ vÊ Ê ÃÊ>Ê} LÊ vÊ vÀià ]ÊÀ>ÜÊ >ÌiÀ > ÊÀi>`ÞÊÌ ÊLiÊ ÕÃi`°Ê/ iÊ}i iÀ> Ê V>Ì Ê ÃÊÌ iÊ i>`Ê vÊÌ iÊ µÕ ÊÛ> iÞ]Ê>L ÛiÊ

V }Õ>âÊpÊ>Ê >} V]ÊV `Ê> `Ê « ÜiÀvÕ Ê« >Vi° Ê « ÀÌ> ÌÊ«À L i ÊÜ>ÃÊ Ì iÊÌ Ì> Ê >V Ê vÊ v À >Ì Ê>L ÕÌÊ

>}Õ Ì>ÊV Ì }]ÊÜ V Ê >ÃÊ ÌÊLii Ê«ÀiÃiÀÛi`Ê`ÕiÊÌ ÊÌ iÊ À> ÃÊÌ >ÌÊ VV>à > ÞÊv> Ê ÊÌ iÊ Ài} °ÊÊ7iÊ ÞÊ ÜÊ vÊÌ i ÀÊ >VÌ Û ÌÞÊ>ÃÊV> i `>iÊà i« iÀ`Ã]Ê >ÃÊÜi Ê>ÃÊ v À >Ì Ê>L ÕÌÊ Ü i Ê}>À i ÌÃ]ÊÜ V Ê>««i>ÀÃÊ ÊÌ iÊi>À iÃÌÊ-«> à ÊV À V iðÊÊ ÀV >i } ÃÌÊ â> Ê «ÕiÀ Ê ÃÕ}}iÃÌi`ÊÌ >ÌÊÜiÊL>ÃiÊ ÕÀÊ `i>ÃÊ ÊÌ iÊ`iV À>Ì Ê vÊ`ÕV « ÌV iÀÃ]Ê

62

Ü iÀiÊV >À>VÌiÀÃÊ>««i>ÀÊÜ Ì Ê i i i ÌÃÊÌ >ÌÊV Õ `ÊLiÊ ÌiÀ«ÀiÌi`Ê >ÃÊà ÀÌÃ]Êà >ÀÊÌ ÊÌ iÊ «Ài ë> VÊunkuÊÜ Ì Ê ÌÃÊÌÞ« V> Ê L ` }Ê>À Õ `ÊÌ iÊ iV Ê «i }°ÊÊ / iÊ`iV À>Ì ÃÊ ÊÌ iÊà ÀÌÊÜiÀiÊ > à ÊÌ> i ÊvÀ ÊViÀ> VÊ Ì vÃ]Ê Ì ÕÃÊ} Û }Ê ÌÊ>ÊÌÀ>` Ì > Ê `i> Ê V >À>VÌiÀ° Ê >`iÊÌ ÃÊ`À>Ü }Êv ÀÊÌ iÊ £ nxʺ >}Õ Ì>Ã\Ê*i « iÃÊ vÊ Ì iÊ ÀÌiÊ6iÀ`i»ÊiÝ L Ì °Ê" Ê Ì >ÌÊ VV>à ]ÊÜiÊ >`Ê>Êv> ÕÃÊ Üi>ÛiÀÊ vÊ ÕiÊ« V ÃÊ Ài«À `ÕViÊ ÊÌ iÊv À Ê vÊÜ> ÃÌÊ L> `ÃÊà iÊ vÊÌ iÊL À`iÀÊ Ì vÃÊ Ì >ÌÊ`iV À>ÌiÊ >}Õ Ì>Ê« ÌÌiÀÞ°ÊÊ / iÊÀiÃÕ ÌÊV wÀ i`ÊÌ >ÌÊ ÕÀÊ ÌiÀ«ÀiÌ>Ì ÊÜ>ÃÊ« >Õà L iÊ> `Ê Ì >ÌÊ ÌÊ ÃÊ } ÞÊ«À L>L iÊÌ >ÌÊÌ iÊ

>}Õ Ì>ÃÊÜiÀiÊ ÕÃÌÊ>ÃÊÃ i`Ê Ê ÌiÝÌ iÊÌiV µÕiÃÊ>ÃÊÌ iÞÊÜiÀiÊ Ê « ÌÌiÀÞ°

63

XV

DIAGUITA POTTER ­ °Ê ° °Ê£°xää® ÊÌ iÊ >ÌiÊ86ÊVi ÌÕÀÞÊ vÊ ÕÀÊiÀ>]ÊÌ iÊ«i>VivÕ Ê viÊ vÊÌ iÊ >}Õ Ì>Êv> iÃ]Ê`i` V>Ìi`ÊÌ Êv>À }Ê > `ÊÜ>ÌV }ÊÌ iÊ iÀ`Ã]ÊÜ>ÃÊÃÕ``i ÞÊ ÌiÀÀÕ«Ìi`°Ê À ÊÌ >ÌÊ i ÌÊ ]ÊÌ iÞÊÜiÀiÊ L }i`ÊÌ Ê i>À Ê Ì Ê ÛiÊÕ `iÀÊÌ iÊ` Ê vÊÌ iÊ V>Êi « Ài° ÃÌ À V> Ê Ã ÕÀViÃÊ Ìi Ê ÕÃÊ Ì >ÌÊ >Ê /Õ«>VÊ 9Õ«> µÕ ½ÃÊ ÌÀ «ÃÊ «i iÌÀ>Ìi`Ê Ì ÃÊ Ài} ]Ê V µÕiÀ }Ê > Ê vÊ Ì iÊ Û> iÞÃÊ Ê >Ê Õ LiÀÊ vÊ V> «> } ðÊ/ iÊwÀÃÌÊ >L Ì> ÌÃÊÌ Êv> ÊÜiÀiÊÌ ÃiÊ vÊ « >« ]ÊÜ iÀiÊÌ iÊ V>ÊiÃÌ>L à i`Ê>Ê Ì>ÀÞÊ ÕÌ« ÃÌÊÜ Ì Ê«i « iÊvÀ ÊÌ iÊ> Ì « > °Ê >ÌiÀ]ÊÌ iÊ >L Ì> ÌÃÊ vÊ Õ>ÃV ]Ê µÕ Ê> `Ê >À ÊÃÕÀÀi `iÀi`]Ê > `Êw > ÞÊÌ iÊi Ì ÀiÊÀi} ÊÜ>ÃÊ` >Ìi`° / iÊ ÌiÀiÃÌÃÊ vÊÌ iÊ+ÕiV Õ>ÊV µÕiÀ ÀÊ Ê Ì ÃÊ >Ài>Ê ÜiÀiÊ > Þ°Ê 7 À Ê v ÀVi]Ê >}À VÕ ÌÕÀ> Ê >ÃÃiÌÃ]Ê Ü Ê > `Ê ÌiÝÌ iÃÊ ÜiÀiÊ >Là ÀLi`Ê LÞÊ Ì iÊ i « Ài°Ê iÛiÀÌ i iÃÃ]Ê iÊ vÊ Ê ÃÊ ÃÌÊ « ÀÌ> ÌÊ L iVÌ ÛiÃÊÜ>ÃÊÌ ÊV ÌÀ ÊÌ iÊ iÀ> Ê Àià ÕÀViÃ°Ê Ê `]Ê V ««iÀÊ > `Ê Ãi «ÀiV ÕÃÊ ÃÌ i iÃÊÜiÀiÊ Ìi Ãi ÞÊ i`ÊÕ `iÀÊÌ iÊ V>Ê >` ÃÌÀ>Ì ° - iÊ vÊÌ iÊ ÃÌÊ « ÀÌ> ÌÊV > }iÃÊLÀ Õ} ÌÊ >L ÕÌÊLÞÊÌ iÊ iÜÊ V>Ê À`iÀÊÜiÀiÊÌ ÃiÊÀi >Ìi`Ê Ì ÊLÕÀ > ÊViÀi iÃ°Ê iv ÀiÊÌ iÊ V>ÊV µÕiÃÌ]Ê Ì iÊ`i>`ÊÜiÀiÊLÕÀ i`Ê Ê >À}iÊÃ>ÀV « >}ÕÃiÃÊ >`iÊ vÊwÛiÊ >À}iÊà >LÃÊ vÊÃÌ i°Ê vÌiÀÜ>À`]ÊÌ iÞÊ ÜiÀiÊà « ÞÊLÕÀ i`Ê ÊÌ iÊ}À Õ `°Ê/ iÊL ` iÃÊ >««i>ÀÊÜ Ì ÊÌ i ÀÊ i>`ÃÊv>V }ÊÌ iÊ Õ Ì> Ã]Ê >ÃÊÌ Õ} ÊÌÕÀ }ÊÌ i ÀÊL>V Ê ÊÌ iÊ iÜÊ`>ÞÊÃ Ê >ÃÊÌ ÊÀiVi ÛiÊ`Õà Ê> `ÊÌ iÊ V }Ê } ÌÊÜ Ì Ê

64

65

7iÊÕÃi`ÊÌÜ ÊV Vi«ÌÃÊ>ÃÊ Ì iÊv Õ `>Ì Êv ÀÊÌ ÃÊ« VÌÕÀiÊ Ü V ÊÜ>ÃÊ >`iÊv ÀÊÌ iÊ ÕÃiÕ Ê vÊ"Û> i\ÊÌ iÊ >}Õ Ì>ÃÊ>ÃÊ ÃÕ«iÀ ÀÊ« ÌÌiÀÃ]Ê> `ÊÌ iÊÌ LÊ vÊ>ÊÜ > ]ÊiëiV > ÞÊÀ V Ê Ê vviÀ }Ã]Êv Õ `Ê i>ÀÊ"Û> i]Ê Ì >ÌÊÜ>ÃÊiÝV>Û>Ìi`ÊLÞÊ >ÀV ÃÊ ÃVÕ« Û VÊà iÊÞi>ÀÃÊ>} °Ê Ê >`Ê i>À`Ê>ÊV > ÊÃÌ ÀÞÊ>L ÕÌÊ >Ê >Ì ÛiÊÜ > ÊÜ ÊÜ>ÃÊ>ÃÊ « ÜiÀvÕ Ê>ÃÊ>ÊV>V µÕi]Ê> `ÊÊÊÊÊÊÊÊÊ Ê`iV `i`ÊÌ Ê Ê iÀÊÜ Ì ÊÌ iÊ Ì L°Ê ÊÜ> Ìi`Ê iÀÊÌ ÊLiÊÌ iÊ > ÊV >À>VÌiÀÊ vÊ ÞÊ`À>Ü }° " iÊ>vÌiÀ ]ÊÜ iÊ `À>Ü }ÊÌ iÊ ÕÃiÕ AÃÊ`ÕV « ÌV iÀÃ]ÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊ Ê` ÃV ÛiÀi`ÊÌ iÊ ÃÌÀi }Ì Ê vÊÌ iÊvi iÊÛ Ã Ê Ê

>}Õ Ì>Ê>ÀÌ°Ê ÊÌ iÃiÊiÝVi«Ì > Ê iÝ> « iÃÊ vÊ >}Õ Ì>Ê>ÀÌÊ ÊÃ>ÜÊ > `Êvi ÌÊÌ iÊv>ViÃÊ vÊÜ i Ê > `Êvi iÃ]ÊÃÌÀ }ÊLÕÌÊ`i V>Ìi]Ê Ã Ì Ê> `ÊÀ Õ `i`°Ê Ê LÃiÀÛi`Ê Ü >ÌÊÌ iÊV Ì }Ê vÊÌ iÃiÊ V >À>VÌiÀÃÊ >ÞÊ >ÛiÊLii Ê iÊ

66

> `ÊÌ iÊv>V > Ê«> ÌÊÌ iÞÊ«À L>L ÞÊ ÕÃi`° 7 Ì Êi Ì Õà >Ã Ê ÊLi}> Ê `À>Ü }ÊÌ ÃÊ« ÜiÀvÕ Ê> `Ê Ì> i Ìi`ÊÜ > ]ÊÜ Ì Ê iÀÊ iÜi ÃÊ > `Ê«> Ìi`Êv>ViÊ`ÕÀ }Ê> Ê ÃÌ> ÌÊ ÊÜ V Êà iÊ«À>VÌ Ãi`Ê iÀÊ« ÌÌiÀ½ÃÊ >ÀÌÊÜ Ì Ê«iÀviVÌ °Ê ÃÊÌ iÊ`À>Ü }Ê >`Û> Vi`]Ê ÊÀi> âi`ÊÌ >ÌÊ ÊÜ>ÃÊ Ài i Ì iÃà ÞÊi ÌiÀ }Ê>ÊÃÜ> «ÞÊ >Ài>]ÊLÕÀ`i }Ê ÞÊÜ À Ê> `Ê ÌÃÊ ÀiÃÕ ÌÃ°Ê iV>ÕÃiÊ vÊÌ iÊ`i>` i]Ê Ê >`ÊÌ Ê`i ÛiÀÊÌ iÊ« VÌÕÀiÊv ÀÊÌ iÊ ÕÃiÕ ¼ÃÊ >Õ}ÕÀ>Ì Ê Êë ÌiÊ vÊ Ì iÊv>Õ ÌÃÊÊÊ ÊÃ>ÜÊ Ê Ì°Ê ÊÜ>ÃÊ>L iÊ Ì ÊV ÀÀiVÌÊà iÊ vÊÌ i ÊLiv ÀiÊ ÌÃÊ Ài«À `ÕVÌ ]ÊLÕÌÊÜ>ÃÊ ÌÊ« i>Ãi`Ê Ü Ì ÊÌ iÊw > ÊÀiÃÕ Ì°

67

XVI

QUIPUCAMAYOC ARICA ­ °Ê ° °Ê£°{xäÊ Ê£°xxä® / ÃÊ`À>Ü }Êà ÜÃÊ>Ê} ÛiÀ i ÌÊ vwV > Ê vÊÌ iÊ V>Ê « Ài]ÊÌ iÊquipucamayoc]ÊÜ ÃiÊ LÊ ÌÊ Ü>ÃÊ Ì Ê Ài} ÃÌiÀÊ Õ LiÀÃÊ ÀÊ Ài iÛ> ÌÊ iÛi ÌÃÊ Ê Ì iÊ quipuÊ LÞÊ i> ÃÊ vÊ ÌÃ]Ê v Ü }Ê Ì iÊ `iV > Ê ÃÞÃÌi °Ê / iÊ «À Õ Vi`Ê +ÕiV Õ>Ê vi>ÌÕÀiÃÊ vÊÌ iÊV >À>VÌiÀ]Ê> Õ`iÊÌ Ê ÃÊ } > `Ê À } ÊpÊ«À L>L ÞÊ ÕâV °Ê ÃÊ`ÀiÃÃ]ÊiëiV > ÞÊ ÃÊÀ V ]Ê Õ Ì V Ài`]ÊÜ Ûi Êà ÀÌÊ> `Ê« Õ i`Ê L iÌ]Êà } > Ê ÃÊ « ÀÌ> Vi°Ê Ê > >ÊÀiÃÌÃÊ>ÌÊ ÃÊviiÌ°Ê ÌÊ ÃÊ>Êà i ÊÃVi iÊ> `ÊÌ iÊV >À>VÌiÀÊ ÃÊV ÃV ÕÃÊ vÊ ÃÊ « ÀÌ> Vi°

> `Ê Ì iÀÊi i i ÌÃ]ÊÜ V Êi ÃÕÀi`Ê>ÊÃÕ«« ÞÊ Ê Ì iÃÊ vÊ ii`Ê> `Ê> à Êv>V Ì>Ìi`ÊÌ iÊ` ÃÌÀ LÕÌ Ê vÊ «À `ÕVÌÃÊ Ì Ê v>ÀÊ vvÊ «i « iÃÊ Ü Ê ÀiµÕ Ài`Ê Ì i °Ê ÌÊ Ü>ÃÊ > Ê Ê Ì iÊ V>ÀiÊ vÊ >Ê quipucamayoc]Ê Ü Ê ÌÌi`ÊiÛiÀÞÌ }ÊÌ >ÌÊV> iÊ Ê> `ÊÕ Ì i`Ê iÛiÀÞÌ }ÊÌ >ÌÊÜi ÌÊ ÕÌ°Ê/ ÕÃ]Ê iÊÜ>ÃÊ>L iÊÌ Ê } ÛiÊ> ÊiÝ>VÌÊ>VV Õ ÌÊ vÊi>V Êkollca]ÊÜ i iÛiÀÊ ÌÊÜ>ÃÊà ÊÀiµÕ Ài`° Ê Ì iÊ ÕÃÌÀ>Ì ]Ê Ì iÊ quipucamayocÊ V>ÀÀ iÃÊ ÕÌÊ ÃÊvÕ VÌ ÃÊ Ê À V>°Ê/ iÊà ÀÌÊ> `ÊV>«Ê iÊ Üi>ÀÃ]Ê>ÃÊÜi Ê>ÃÊ ÃÊ > ÀÃÌÞ i]Ê >ÛiÊLii Êv Õ `Ê ÊVi iÌiÀ iÃÊ ÊÌ ÃÊ V>Ì ÊÌ >ÌÊV ÀÀië `ÊÌ Ê Ì iÊ V>Ê«iÀ `°Ê/ iÊ }Ê> `Ê « ÀÌ> ÌÊquipuÊ> Ã Ê «À Vii`ÃÊvÀ ÊÌ iÊÃ> iÊ V>Ì °Ê ÊÌ ÃÊà ÜÃÊ Ì iÊ « ÀÌ> ViÊÌ >ÌÊÌ iÊ V>Ê}>ÛiÊÌ ÊÌ iÊÛ> iÞÃÊ vÊ À V>]ÊÜ V ÊÜ>ÃÊÃÕvwV i ÌÊÌ Ê ÕÃÌ vÞÊÌ i ÀÊÃi ` }Ê } ÛiÀ i ÌÊ vwV > ÃÊÌ ÊÀi} ÃÌiÀÊ v À >Ì ÊÌ >ÌÊ Ü Õ `Ê >ÌiÀÊLiÊÃi ÌÊÌ Ê ÕâV °

/ iÊ V>Ê « ÀiÊ `iÛi «i`Ê ÌiV } iÃÊ Ì ÊV ÌÀ ÊÌ iÊÛ>ÃÌÊ>Ài>ÊÕ `iÀÊ ÌÃÊ« ÜiÀ°Ê }Ê Ì i ÊÜ>ÃÊ> ÊivwV i ÌÊLÕÀi>ÕVÀ>Ì VÊ À}> â>Ì Ê Ü Ì ÊëiV > âi`Ê} ÛiÀ i ÌÊ vwV > ÃÊÜ ÊÕÃi`Ê >Ê Õ µÕiÊ ÃÞÃÌi Ê Ì Ê Ài} ÃÌiÀÊ v À >Ì \Ê Ì iÊ quipu°Ê-«> à ÊV À V iÀÃÊ`iÃVÀ LiÊÜ Ì Ê>ÜiÊÌ iÊ kollcas]Ê ÀÊÃÌ>ÌiÊÜ>Ài ÕÃiÃÊ Ê` vviÀi ÌÊV Ì iÃÊ vÊ Ì iÊi « Ài]ÊÌ >ÌÊÜiÀiÊvÕ Ê vÊÜ Ûi Ê} `Ã]Ê}À> Ê

68

69

Ê >} iÊÌ iÊquipucamayocÊÌ Ê LiÊ> Ê « ÀÌ> ÌÊ«iÀà ]Êi ` Üi`Ê Ü Ì ÊÌ iÊÀ>ÀiÊ« ÜiÀÊ vÊ>Ê« ÀÌ>L i]Ê > Õ> ]ÊÌiÝÌ iÊ i ÀÞÊ`iÛ Vi]Ê Ã>VÀi`Ê> `Ê ÞÃÌiÀ ÕÃÊ ÊÌ iÊiÞiÃÊ vÊÌ iÊÀiÃÌÊ vÊà V iÌÞ]Ê>ÃÊÜi Ê>ÃÊ v ÀÊÕÃ°Ê ÃÊÕ ÕÃÕ> Êà ÀÌ]Ê`iV À>Ìi`Ê Ü Ì Ê>ÊÃÞ iÌÀÞÊ> `Ê}i iÌÀÞÊ vÊ V ÕÀÃÊV >À>VÌiÀ ÃÌ VÊ vÊÌ iÊ V>Ê VÕ ÌÕÀi]Ê}i iÀ>Ìi`Ê>ÊÛiÀÞÊ«ÀiV ÃiÊ ÃiÌÊ vÊ i> }ÃÊv ÀÊ Ê Ê ÃÊ Ì i°Ê7iÊ` Ê ÌÊ ÜÊÌ iÃiÊ i > }Ã]Ê ÀÊ vÊÌ ÃÊà ÀÌÊV ÀÀië `ÃÊ Ì ÊÌ iÊÀ> ]Ê À } Ê ÀÊ>VÌ Û ÌÞÊ vÊÌ iÊ V >À>VÌiÀ° / iÊquipucamayocÊ ÃÊ LÃiÀÛ }Ê > `ÊV Õ Ì }Ê>Ê iÀ`Ê vÊ > >Ã]Ê iÊ vÊÜ V Ê ÃÊÀiÃÌ }Ê>ÌÊ ÃÊà `i°Ê ÃÊ > `ÃÊÀi«i>ÌÊ> Ê>VÌ ÊÌ >ÌÊ ÃÊ v> >ÀÊÌ Ê Ê> `ÊÌ >ÌÊ iÊ«iÀ v À ÃÊÜ Ì Ê}Ài>ÌÊà °Ê iÊÜ `Ã]Ê ÃÌÀiÌV iÃ]Ê ÌÃÊ> `ÊÕ ÌÃ]Ê Ê ÃÊ Ã i ÌÊÌiÝÌ iÊ > }Õ>}i° ÃÊ > ÀÃÌÞ iÊ ÃÊ ÀiÊà « iÊ Ì > ÊÌ ÃiÊÃ Ü ÊLÞÊ Õ iÃÊ

70

V ÀÀië ` }ÊÌ Ê«ÀiÛ ÕÃÊ«iÀ `ÃÊ vÊ Õ > Ê VVÕ«>Ì Ê Ê À V>°Ê ÌÊ ÃÊ >`iÊÕ«Ê vÊÃiÛiÀ> ÊÌ V ÊLÀ> `ÃÊ Ì >ÌÊv> ÊvÀii ÞÊ> `Ê>ÀiÊ}>Ì iÀi`Ê Li `Ê ÃÊ i>`]Ê> `ÊÌÜ ÊÃi«> À>ÌiÊLÀ> `ÃÊÌ >ÌÊ>ÀiÊ ÌÌi`Ê>ÌÊÌ iÊ Ã `i° ÃÊV > Ê ÃÊL>Ãi`Ê ÊÌ iÊ `À>Ü }ÃÊLÞÊÌ iÊ iÃÌ â Ê Õ> ? Ê * >Ê`iÊ Þ> >Ê­ ÀÊ vÊÌ iÊ iÃÕ ÌÊ Ü ÊÕÃi`Ê ÃÊ > i®]ÊV ÀÀië ` }ÊÌ ÊÌ iÊi>À ÞÊ86 ÊVi ÌÕÀÞ]Ê>vÌiÀÊ Ì iÊ-«> à ÊV µÕiÃÌ°

AaVbV#

71

XVII

QUITOR SAN PEDRO DE ATACAMA ­ °Ê ° °Ê£°xxä® / iÊ pukara]Ê ÀÊ v ÀÌÀiÃÃÊ vÊ +Õ Ì À]Ê >Ê viÜÊ iÌÀiÃÊ vÀ Ê -> Ê *i`À Ê `iÊ Ì>V> >]Ê ÃÊ >Ê «À Û i}i`ÊÃiÌÌ }ÊÌ Ê ÕÃÌÀ>ÌiÊÌ iÊ >Ì ÛiÊÀià ÃÌ> ViÊ Ì Ê-«> à ÊÜi>« ð

ÃÌ iÃ]Ê`ivi ` }ÊÌ iÊÀ ÃiÊ vÊÌ iÊ °Ê/ iÊV>«Ì> Ê V > `i`ÊÌ iÊV>Û> ÀÞÊÌ Ê}iÌÊÀi>`Þ]Ê> `Ê i`Ê Ì i ÊÕ«ÊÌ iÊ ÊÜ Ì Ê}Ài>ÌÊ` vwVÕ ÌÞ]Ê>ÃÊ ÌÊÜ>ÃÊ>Ê L>ÀiÊ> `ÊÃÌii«Ê Ê> `Ê ÞÊ >`Ê iÊ«>Ì ÊÌ >ÌÊ Ü>ÃÊ ÕÃi`Ê LÞÊ Ì iÊ ` > ÃÊ Ì Ê >ÃVi `Ê Ü Ì Ê Ì i ÀÊ ÃÕ«« iÃÊ> `ÊÜ V ÊÌ iÞÊ`ivi `i`°

Ê Ì iÊ V À V iÃÊ LÞÊ iÀ Ê `iÊ 6 Û>À]Ê Ü ÊÜ Ì iÃÃi`Ê*i`À Ê`iÊ6> ` Û >½ÃÊiÝ«i` Ì ÊÌ Ê Ì>V> >]ÊÜiÊ i>À Ê vÊÌ iÊ`À> >Ì VÊV>«ÌÕÀiÊ vÊÌ ÃÊ Ã> iÊpukaraÊLÞÊ >«Ì> Ê À> V ÃV Ê`iÊ }Õ ÀÀi°

/ iÊL>ÌÌ iÊ >ÃÌi`Êv ÀÊ> Ê ÕÀÊ> `Ê>Ê > v°Ê `Ê Ì ÃÊ LiV>ÕÃiÊ Ì iÞÊ Ì Ê >Ê }Ê Ì iÊ >ÃVi ` }°Ê " ViÊ Ì iÞÊ >`Ê Ài>V i`Ê Ì iÊ v ÀÌ]Ê ÌÊ iÛi Ê Ì iÊ Õ Ì ÌÕ`iÊ vÊ ` > Ã]Ê ÀÊ Ì i ÀÊ V À>}i ÕÃÊ Ã« À Ì]Ê ÀÊÌ i ÀÊÃÌÀi }Ì ÊÜ>ÃÊi Õ} ÊÌ ÊÀià ÃÌÊÌ >ÌÊ vÊÌ iÊ

À ÃÌ > Ã]Ê>ÃÊ­Ì Ü >Ì®ÊÜ i ÊÌ iÞÊÀi>V i`ÊÌ iÊv ÀÌÊ Ì iÞÊÀ> i`ÊÌ i ÀÊÃÌÀi }Ì ]Ê iÊÌ iÊ-«> >À`ÃÊÌ iÞÊ ÜiÀi]Ê> `Ê V i`Ê` Ü Ê>ÊÜ> ]Ê> `Ê À> V ÃV Ê `iÊ }Õ ÀÀiÊ Õ «i`Ê ÛiÀÊÌ iÊÀi > }Ê vÊÌ iÊÜ> Ê Ü Ì Ê ÃÊ ÀÃi°Ê `Ê Ü i Ê Ì iÊ -«> >À`ÃÊ Ã>ÜÊ Ì i ÀÊV>«Ì> Ê Ã `i]ÊÌ iÞÊ}>Ì iÀi`Ê ÀiÊV ÕÀ>}iÊ > `ÊV >À}i`ÊÌ iÊ ` > ÃÊ ÊÃÕV Ê>ÊÜ>ÞÊÌ >ÌÊÌ iÞÊ ÃV>ÌÌiÀi`ÊÌ i ]Ê> `Ê i`Ê> `ÊÌ Ê > ÞÊ vÊÌ i Ê «À à iÀðÊ/i Ê À ÃÌ > ÃÊÜiÀiÊ ÕÀi`°

/ iÊ ` > ÃÊÌ ÊÌ i ÀÊÜ i Ê> `ÊV `Ài Ê > `Ê v ``iÀ]Ê > `Ê ViÊ Ê Ì iÊ } > `Ã]Ê ivÌÊ Ì i Ê Ê ``i ]Ê ÛiÀ}À Ü Ê« >ViÃ°Ê `ÊÌ ÃiÊ Ì >ÌÊÜiÀiÊÜ>ÀÀ ÀÃÊÌ ÊÌ i ÀÊ vvi à ÛiÊÜi>« ÃÊ pÊ>ÃÊÌ iÞÊ` Ê ÌÊ >ÛiÊ`ivi à ÛiÊ iÃÊpÊÜ V Ê >ÀiÊL ÜÃÊ> `Ê>ÀÀ ÜÃÆÊÌ iÞÊ >`iÊ>Êv ÀÌÊ Ê>Ê Ã Ì>ÀÞ]Ê «i Ê > `Ê Ài ÌiÊ Ê Ì iÊ ` > ÃÊ V> Ê º«ÕV>À> »Ê­Ü V Ê i> ÃʺÀi`Ê« >Vi»Ê Àʺ« >ViÊ vÊ L `»®°Ê `ÊÌ ÊÌ ÃÊv ÀÌÊÌ iÞÊLÀ Õ} ÌÊÃÕ«« ið À> V ÃV Ê `iÊ }Õ ÀÀiÊ Ì Ê Ì ÀÌÞÊ i Ê > `Ê Ãi ÌÊÌ i ÊÌ ÊÌ iÊ«ÕV>À> Ê> `Êv ÀÌÊ vÊÌ iÊ ` > Ã°Ê `ÊÜ i ÊÌ iÞÊ>ÀÀ Ûi`]Ê iÊ i`Êv ÀÊÌ iÊLiÃÌÊ Ã ÌiÊv ÀÊ>ÌÌ> }ÊÌ i ]Ê>ÃÊ> ÊÌ iÊ > `ÊÜ>ÃÊÛiÀÞÊ «i °Ê/ iÞÊi ÌÀÕÃÌi`ÊÌ i Ãi ÛiÃÊÌ Ê `]Ê> `Ê Õ« Ê V > `Ê ÃiÌÊ >}> ÃÌÊ Ì iÊ ` > Ã]Ê ÌÊ ii` }ÊÌ i ÀÊ Õ`ÊVÀ iÃÊ> `Ê Ü Ã]ÊÜ V ÊÌ iÞÊ ÕÃÕ> ÞÊ ÃÃÕi]Ê Ã ÜiÀ }Ê > ÞÊ >ÀÀ ÜÃÊ > `Ê

/ ÃÊv ÀÌÊÜ>ÃÊ > i`ÊºÌ iÊÛ >}iÊ vÊ i>`û°Ê `ÊÌ ÃÊLiV>ÕÃiÊ vÊÌ iÊ«i « iÊÌ >ÌÊÜiÀiÊ i`Ê Ì iÀi°

72

73

+Õ Ì ÀÊpukaraÊÜ>ÃÊLÕ ÌÊ Ê>Ê ÛiÀÞÊÃÌii«Ê ]Ê>ÀÌ wV > ÞÊÌiÀÀ>Vi`Ê Ê À`iÀÊÌ ÊLÕ `Ê ÌÃÊi V ÃÕÀiÃÊ> `Ê v ÀÌ wV>Ì Ã°Ê7> }ÊÌ À Õ} Ê Ì]Ê iÊV> Êi>à ÞÊ >} iÊÌ iÊ >Ì Ã« iÀiÊ vÊÜ>À]ÊÜ V ÊÌ ÃÊà ÌiÊ «À L>L ÞÊÜ Ì iÃÃi`Ê ÊÃiÛiÀ> Ê VV>à Ã]Êy ` }ÊÌ iÊÛ> iÞÊ Ü Ì ÊVÀ iÃ]Êà i]Ê`ÕÃÌÊ> `Êvi>À°Ê ÌÃÊ«À Û i}i`Ê V>Ì ]Ê` >Ì }Ê > ÊÌ iÊayllusÊ vÊ Ì>V> >ÊÜ Ì Ê Ì i ÀÊv ÀiÃÌÃÊ vÊV>À LÊÌÀiiÃÊ> `Ê V > >À]Ê> `Ê «« à ÌiÊÌ iÊ}Ài>ÌÊ V> V>LÕÀÊÛ V> ÊpÊÌ iÊÃ> iÊ ÃiÌÌ }ÊÌ >ÌÊiÝ ÃÌi`ÊwÛiÊ Õ `Ài`Ê Þi>ÀÃÊ>} ]ÊÜ i Ê ÌÊÜ>ÃÊÌ> i ÊLÞÊ À> V ÃV Ê`iÊ }Õ ÀÀiÊpÊ ÃÌ> Ì ÞÊ V>ÀÀ iÃÊÌ iÊÛ Ã Ì ÀÊL>V Ê ÊÌ i° Ê>ÀÀ> }i`ÊÌ ÃÊÃVi iÊ Ê Ì iÊL>à ÃÊ vÊ>Ê« Ì }À>« ÊÌ> i Ê vÀ ÊÌ iÊv ÀÌÀiÃÃÊLiv ÀiÊÌ iÊpukaraÊ Ü>ÃÊÀiÃÌ Ài`°Ê/ iÊ>ÀV ÌiVÌÕÀ> Ê

74

"/" "* / 8/"Ê / 1"-

75

ÀiV ÃÌÀÕVÌ Ê ÃÊ > ]Ê ÃÕ«« à }ÊÌ >ÌÊ > ÞÊ vÊÌ iÊ À> «>ÀÌÃÊÜiÀiÊµÕ ÌiÊ Ü]Êà ViÊ Ì iÞÊ` `Ê ÌÊ ii`ÊÌ ÊLiÊ> ÞÊ } iÀÊÌ ÊÃ>Ì ÃvÞÊÌ i ÀÊÃÌÀ>Ìi} VÊ vÕ VÌ °Ê/ iÊÛ> iÞÊ> ` Õ Ì> ÃÊÜ V Ê`À «Ê>LÀÕ«Ì ÞÊ V> ÊLiÊÃii Ê ÊÌ iÊ` ÃÌ> Vi°Ê/ iÊ iÝÌÀi iÊV >À ÌÞÊ vÊÌ iÊ> ÀÊ > iÃÊ Ì i ÊÃii ÊÛiÀÞÊ i>À° / iÊ` vviÀi ÌÊV >À>VÌiÀÃÊ >ÛiÊLii ÊÌ> i ÊvÀ ÊÃiÛiÀ> Ê iÌ }À>« VÊ« Ì }À>« Ã°Ê / i ÀÊ>ÌÌ ÀiÊV ÀÀië `ÃÊÌ Ê Ì iÊÀiëiVÌ ÛiÊ«iÀ `Ê> `Ê ÃÊ «ÀiÃiÀÛi`Ê>ÌÊÌ iÊ-> Ê*i`À Ê `iÊ Ì>V> >Ê ÀV >i } V> Ê

XVIII

MAPUCHE SILVER ARAUCANIA ­ ° °Ê86 ]Ê8 8Ê> `Ê88® Ê £ n{]Ê À°Ê >V L Ê ÕÀ > Ê > `Ê ÃÊ v> ÞÊ ` >Ìi`Ê Ì iÊ 7> ÌiÀÊ ,iVV ÕÃÊ >«ÕV iÊ Ã ÛiÀÊV iVÌ ÊÌ ÊÌ iÊ ÕÃi Ê i Ê`iÊ ÀÌiÊ *ÀiV L °Ê / ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê Ü>ÃÊ >`iÊ v ÀÊ Ì iÊ «ÕÀ« ÃiÊ vÊ « >V }Ê Ì iÊ vi iÊ }>À i ÌÃÊ «iÀÌ> }Ê Ì Ê Ì ÃÊ V iVÌ Ê Ì Ê V ÌiÝÌÊ Ê Ì iÊ V>Ì> }Õi°Ê / ÀiiÊ Ü i Ê Ê Ì i ÀÊ w iÀÞÊ >ÀiÊ vi>ÌÕÀi`\ÊvÀ ÊÀ } ÌÊÌ Ê ivÌ]ÊÌ iÞÊÀi«ÀiÃi ÌÊÌ iÊ86 ]Ê 8 8Ê> `Ê88ÊVi ÌÕÀ iÃÊÀiëiVÌ Ûi Þ°Ê/ iÊÌ>Ý ÞÊ vÊ À°Ê,iVV ÕÃ]ÊÜ Ê`i` V>Ìi`ÊÞi>ÀÃÊ vÊ ÃÊ viÊÌ Ê ÃÌÕ`Þ }Ê> `ÊV iVÌ }ÊÌ iÃiÊ Ìi Ã]ÊÜ>ÃÊÕÃi`°

À > i ÌÃ°Ê i AÃÊ Ã ÛiÀÊ ÃÊ > ÞÊ i`Ê Ì Ê iµÕiÃÌÀ > Ê >VÌ Û ÌÞ\Ê Ài Ã]Ê ÃÌiÀÃ]Ê L ÌÃ]Ê Ã«ÕÀÃ]Ê Ü «ÃÊ> `ÊÃÌ ÀÀÕ« Ài >Ìi`Ê L iVÌðÊ/À>Ûi iÀÃÊÜiÀiÊ vÌi ÊÃÕÀ«À Ãi`ÊLÞÊÌ iÊ` ë >ÞÊ> `Ê ÃÌi Ì>Ì ÊÌ iÊ >«ÕV iÃÊ >`iÊ vÊÌ i ÀÊà ÛiÀÊ>ÃÊ>Êà } Ê vÊà V > Ê ÃÌ> ` }°Ê- iÊ vÊÌ iÊV À V iÀÃÊÌi ÊÕÃÊÌ >ÌÊ Ê Ì iÊ iÊ vÊiÛiÀÞÊ« ÜiÀvÕ ÊV>V µÕiÊ­V iv®ÊÌ iÀiÊ Ü>ÃÊ >Ê Ã ÛiÀÃ Ì Ê Ü Ê >`iÊ Ã ÛiÀÊ Ì>L iÜ>Ài]Ê À > i ÌÃÊv ÀÊÌ iÊÜ ÛiÃÊ> `ÊÀ ` }Ê}i>À° Ê« Ãà L iÊiÝ« > >Ì Êv ÀÊÌ iÊÀ ÃiÊ vÊÌ ÃÊ `ÕÃÌÀÞÊÜ>ÃÊÌ >ÌÊ >«ÕV iAÃÊÌÀ>` }Ê vÊ ÀÃiÃ]Ê V>ÌÌ iÊ > `Ê ÌiÝÌ iÃÊ v ÀÊ Ã ÛiÀÊ V ÃÊ Ê i> Ê >À iÌ°Ê ÃÊÌ iÊ >«ÕV iÃÊ i«ÌÊÌ i ÀÊ >À iÌÊÃi v ÃÕvwV i Ì]ÊÌ iÞÊ«À `ÕVi`Ê>Ê}Ài>ÌÊÃÕÀ« ÕÃÊ vÊà ÛiÀÊ V Ã]Ê Ü V Ê ÜiÀiÊ ÕÃi`Ê Ì Ê } ÛiÊ ÃÌ>ÌÕÃÊ Ì Ê Ì iÊ V>V µÕià ÊÌ iÊÜ>ÞÊ vÊ iÜi ÃÊv ÀÊÌ i ÀÊÜ i Ê > `ÊÃ>`` iÃ]Ê ÀÃiÃÊ> `Ê L iVÌÃÊv ÀÊÌ i ÀÊ Ü Ê «iÀà > ÊÕÃi°

/ iÀiÊ ÃÊ Ê L>V }À Õ `Ê v À >Ì Ê Ê iÌ> ÕÀ} V> Ê >VÌ Û Ì iÃÊ > }Ê Ì iÊ Ã V iÌ iÃÊ vÊ - ÕÌ i ÌÀ> Ê iÊ Ê«Ài ë> VÊÌ iÃ°Ê ÌÊ >ÃÊ Lii Ê« Ãà L iÊÌ Êw `Ê ÊÌ LÃÊi>ÀÀ }ÃÊ> `Êtopu « ÃÊ >`iÊ vÊà ÛiÀ]Ê} `Ê> `]Ê ÀiÊV Þ]Ê vÊV ««iÀ°Ê- ÝÌii Ì ÊVi ÌÕÀÞÊ-«> à ÊV À V iÃÊ > à ÊÌi Ê>L ÕÌÊÌ iÊiÝ ÃÌi ViÊ vÊÌ iÃiÊ À > i ÌÃ°Ê iÛiÀÌ i iÃÃ]Ê ÌÊÃii ÃÊÌ >ÌÊÌ iÃiÊ>ÀÌ V iÃÊÜiÀiÊ >`iÊvÀ Êv> À ÞÊ«ÕÀiÊ >Ì ÛiÊ iÀ> Ã]ÊÜ Ì ÕÌÊÌ iÊ ÌiÀÛi Ì Ê vÊ>Ê iÌ> ÕÀ} V> ÊÌiV µÕi°

/ ÃÊ iÝV > }iÊ `iV i`]Ê ÃÌ>ÀÌ }Ê >Ê Ã ÜÊ «À ViÃÃÊ vÊÌÀ> Ãv À >Ì Ê> `Ê«>Õ«iÀ â>Ì Ê vÊ Ì iÊ >«ÕV iÊ«i « i]ÊÜ V ÊÜ>ÃÊ VÀi>Ãi`ÊLÞÊ

i> ÊV ÌÀ Ê ÛiÀÊÌ i ÀÊ> ViÃÌÀ> Ê > `ðÊ/ iÃiÊ «À v Õ `ÊV > }iÃÊ>ÀiÊÀiyiVÌi`Ê ÊÌ iÊ >ÃÌÊ«iÀ `Ê Ài«ÀiÃi Ìi`Ê ÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì °

Ê vÊ>ÊÃÕ``i ]Ê ÊÌ iÊ >ÌiÊ86 ÊVi ÌÕÀÞ]Ê>Ê «À wVÊ > `Ê ÛiÀÞÊ ` ÛiÀÃ wi`Ê Ã ÛiÀÃ Ì Ê >VÌ Û ÌÞÊ `iÛi «i`°Ê +Õ> Ì Ì iÃÊ vÊ Ü i AÃÊ À > i ÌÃÊ >««i>À\Ê iV >ViÃ]Êi>ÀÀ }Ã]ÊLÀ>Vi iÌÃ]ÊÃiÛiÀ> Ê `ÃÊ vÊ LÀi>ÃÌ« >ÌiÃ]Ê > `Ê i>`Ê > `Ê > ÀÊ 76

77

/ ÃÊÜ>ÃÊ ÞÊwÀÃÌÊiÝ«iÀ i ViÊ Ü Ì ÊV ÕÀi`Ê> Ì À « } V> Ê ÕÃÌÀ>Ì ]ÊÜ V ÊÜ>ÃÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊv ÀÊÌ iÊ£ n{ʺ *1 t»Ê iÝ L Ì °Ê ÊÕÃi`Ê«i V Êv ÀÊ Ì iÊv>ViÃÊ> `Êà ÛiÀ Ü À ]Ê> `Ê Ìi «iÀ>Êv ÀÊÌ iÊÛ i ÌÊL >V Ê vÊ Ì iÊà >Ü Ã°Ê/ ÃÊv ÀVi`Ê iÊÌ Ê > iÊ>ÊÛiÀÞÊ Ìi ÃiÊ`À>Ü }]ÊÜ Ì Ê `i Ãi]Ê`>À ÊV ÕÀÃ]ÊÜ V Ê>ÀiÊ ` vwVÕ ÌÊÌ Ê LÌ> ÊvÀ Ê>Ê«i V ° / iÊ« VÌÕÀiÊ ÃÊ>Ê« iViÊ vÊ wVÌ ÊÌ >ÌÊÀi«ÀiÃi ÌÃÊÌ ÀiiÊ ` vviÀi ÌÊ ÃÌ À V> Ê«iÀ `ÃÊ­86 ]Ê 8 8Ê> `Ê88ÊVi ÌÕÀÞ®]Ê>ÀÀ> }i`Ê vÀ Ê ivÌÊÌ ÊÀ } Ì°Ê/ iÊv>ViÃÊ>ÀiÊ Ì> i ÊvÀ Ê ÃÌ À V> Ê« Ì }À>« Ã°Ê / iÞÊ >ÛiÊ}Ài>ÌÊÃÌÀi }Ì Ê> `Ê>ÀiÊ ÛiÀÞÊ >«ÕV i]Ê` vviÀi ÌÊvÀ Ê Ì iÀÊ - ÕÌ Ê iÀ V> Ê}À իðÊ7 i Ê Ê`À>ÜÊÌ iÊv>ViÃÊ vÊÕ Ü Ê «i « i]Ê Ê} ÛiÊÌ i ÊV >À>VÌiÀÊÌ Ê ÃÌ Ê viÊ Ì ÊÌ i °Ê/ iÃiÊÌ ÀiiÊ Ü i ʺ>VV «> i`»Ê iÊ Ì À Õ} Ê }Ê`>ÞÃÊ vÊÜ À ÊLiv ÀiÊ ÊV Õ `Êi ` ÜÊÌ i ÊÜ Ì ÊÌ iÊ V >À>VÌiÀÊÌ >ÌÊi > >Ìi`ÊvÀ ÊÌ i ÀÊ « Ì }À>« ðÊ/ ÕÃ]Ê Ê> Ã Ê i>À ÌÊ Ì ÊÀiV } âiÊÌ iÃiÊv>ViÃÊ ÊÌ iÊ ÃÌÀiiÌÃÊ vÊ-> Ì >} ° IgVg^eZa

BVejX]Z ldbVc# AViZ MaM XZcijgn#

AaVcXVij

EZXidgVa HZfj^a

6aa dW_ZXih VgZ [gdb i]Z BjhZd 8]^aZcd YZ 6giZ EgZXdadbW^cd#

78

ÊÜ>ÃÊ> à Ê>L iÊÌ Ê>««ÀiV >ÌiÊ Ì iÊV ÌÀ>ÃÌÊLiÌÜii ÊÌ iÊV Ì }Ê > `Ê À > i ÌÃÊ vÊÌ iÊ >«ÕV iÊ Ü > °Ê1 Ì }ÊÌ iÃiÊ L iÊv>ViÃÊ Ü Ì ÊÌ iÊL >V ÊV Ì }Ê> `Ê iÜi ÃÊ «À `ÕVi`ÊÃÕV Ê>Ê« ÜiÀvÕ ÊÃÞ iÀ}ÞÊ Ì >ÌÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì Ê >ÃÊ}i iÀ>Ìi`Ê > Ê Õ iÀ>L iÊ> Õ ÌÊ vÊÀi« V>ÃÊ > `Êà >ÀÊ >}iÃÊÌ À Õ} ÕÌÊ Ì iÊÞi>ÀÃ°Ê Êà i ÌÊÀi«iÀVÕÃà ]Ê Ü V Ê Ê >ÛiÊvi ÌÊÌ ÊLiÊÌ iÊ}Ài>ÌiÃÌÊ >}iÊÌ ÊÌ ÃÊ«i « i°

E^c Ejco c 6XjX]V

:Vgg^c\h 8]V\jV^ 8]VeZa

EZXidgVa HZfj^a

EZXidgVa HZfj^a

EZXidgVa IgVeZaVXVX]V

:Vgg^c\ 8]V\jV^ij

=V^gWVcY IgVg^adc`d

7gddX]

E^c ijej#

CZX`aVXZ l^i] ÒVi WZVYh

79

XIX

SELKNAM SPIRITS TIERRA DEL FUEGO ­ ° °Ê£° £ Ê Ê£° Ó{® } ÌÊ Li} ÃÊ Ì Ê v> Ê Ê / iÀÀ>Ê `i Ê Õi} °Ê / iÊV Õ`ÃÊ}À ÜÊ`>À Ê> `Ê>ÊÜ `ÊvÀ ÊÌ iÊV >ÃÌÊ Li} ÃÊÌ ÊÜ «ÊÌ À Õ} ÊÌ iÊÌÀiiÃ°Ê ÊÌ iÊÛ >}i]Ê Ì iÊÜ i Ê« iÊÌ iÊwÀiÊ Ã `iÊÌ i ÀÊ`Üi }ÃÊ >`iÊ vÊ ÌÀiiÊ ÌÀÕ ÃÊ > `Ê }Õ> >V Ê Ã Ã°Ê / iÞÊ Ã i ÌiÀÊÌ i ÀÊ vvëÀ }]Ê> `Ê>ÀiÊÕ >L iÊÌ Ê >Ã Ê Ì i ÀÊ` ÃÌÀiÃÃÊ7 Ì ÊÌ iÊ>««À >V }Ê } ÌÊV iÃÊ >ÊÊv ÀiL ` }Ê vÊvi>Àà iÊë À Ìð

ÃÊ i>ÀLÞ°Ê iÌiÀ i ]ÊÌ iÊ iÜÊL À ]ÊvÀ>} iÊ> `Ê V ÛiÀi`Ê Ê vi>Ì iÀÃ]Ê ÃÊ Ìi `iÀ ÞÊ Õ i`Ê LÞÊ Ì iÊ Ü i Ê vÊÌ iÊi V> « i Ì°Ê8> «i Ê ÛiÃÊ>Ü>ÞÊ vÕ Ê vÊvi>ÀÊ>ÌÊÌ iÊ«ÀiÃi ViÊ vÊ Ì> Ý]ÊÜ Ê} iÃÊ Ì À Õ} ÊÌ iÊÛ >}iÊ ÀÌ vÞ }Ê i ]ÊÜ i Ê> `Ê V `Ài °Ê/ iÊ«i « iÊV >ÃiÊ Ê>Ü>Þ]ÊÌ À Ü }Ê L> ÃÊ vÊV >ÞÊ>ÌÊ ÊÜ iÊ iÊÀÕ ÃÊÕ Ì Ê iÊ ÃÊ ÃÌÊ ÊÌ iÊ } Ì°

/ iÊ >`Õ ÌÊ > `Ê Þ Õ }Ê i Ê >ÛiÊ ivÌÊ Ì iÊ i V> « i ÌÊ > `Ê >ÀiÊ >ÃÃi L i`Ê Ê Ì iÊ >À}iÊ ÕÌ]Ê ÀÊ hain°Ê " ÞÊ Ì iÊ Õ Ìi } L iÊ ÕÀ ÕÀÊ vÊ Ã }ÃÊ> `ÊÜ À`ÃÊV> ÊLiÊ i>À`ÊvÀ Ê ÕÌà `i°Ê/ iÊ Õ ÌiÀÃÊ Û iÊÌ iÊë À ÌÃ]ÊÜ V Ê>ÀiÊÌ i Ê>L iÊÌ Ê À > ÊvÀiiÊÌ À Õ} ÊÌ iÊv ÀiÃÌÊ> `ÊÛ >}i°Ê

> ÞÊ Ü]Ê Ì iÊ Û >}iÊ ÃÊ «i>VivÕ Ê > `Ê V> Ê > iÊ iÀÀÞÊÜ Ì Ê`> ViÃÊ> `Êà }ðÊ1 i Ê ÀÕ ÃÊ>À Õ `ÊÌ iÊ«i « iÊ>ÌÊ}Ài>ÌÊëii`]ÊÜ iÊ V Õ ÃÞÊ Ã i Êv> ÃÊÌ ÊÌ iÊ}À Õ `Ê> `ÊÜ> ÌÃÊ Õ Û }ÊÕ `iÀÊÌ iÊÀ> °Ê/ i ]ÊÌ iÊVi iLÀ>Ì Ê LiV iÃÊ iÀÀ iÀ°Ê/> Õ]Ê>ÊL } Li i`]Ê«i>VivÕ Ê Ã« À Ì]Ê LÃiÀÛiÃÊÌ iÊÃVi iÊvÀ Ê>v>À]ÊiÛi ÌÕ> ÞÊ ` Ã>««i>À }]ÊÃ>Ì Ãwi`Ê> `Ê >««Þ°

/ iÊi }>Ìi`ÊL `ÞÊ vÊ8> «i ]Ê>Êvi > iÊ Ã« À ÌÊÜ ÊÜ i `ÃÊ iÀÊ« ÜiÀÊ ÛiÀÊÜ i ÊÌ À Õ} Ê i ]Ê ÃÊÃÕ}}iÃÌi`Ê ÊÌ iÊ` ÀÜ>ÞÊ vÊÌ iÊÀ ÞÊ V>L °Ê 8> «i Ê À >ÀÃÊ Ê > }iÀÊ `ii«Ê à `iÊ Ì iÊ i>ÀÌ Ê > `Ê Ãi `ÃÊ iÀÊ ÕÃL> `Ê - ÀÌiÊ Ì Ê Ì iÊ Û >}iÊÌ ÊL Ì iÀÊ >âÞÊÜ i Ê> `Êë ÌÊV `Ài °Ê 8> «i ÊÀ >ÀÃÊ>}> ]Ê> `Ê iÀÊ >L ÀÊ«> ÃÊ`ië> ÀÊ iÀÊÌ ÊÃÕV Ê>Ê« ÌÊÌ >ÌÊà iÊV Õ `Ê ÊÜ iÛiÀÊ

>Ü ÊLÀi> ÃÊ Ê/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} Ê> `ÊÌ iÊ Ã ÞÊ} ÜÃÊvÀ ÊÌ iÊÃÕ Ê> ÃÌÊV « iÌi ÞÊ ``i Ê Li `ÊÌ iÊV Õ`Ã°Ê ÌÊÌ iÊi V> « i Ì]ÊÌ iÊwÀiÃÊ i>ÛiÊ ÞÊ >à iÃ°Ê / iÊ v>ÌivÕ Ê Ü `Ê vÊ ÃÌ ÀÞÊ V>ÀÀ iÃÊ>Ü>ÞÊÌ iÊë À ÌÃÊ vÊÌ iÊkloketenÊ> `ÊÌ iÊ vÀ>} iÊÀi i LÀ> ViÃÊ vÊÌ iÊ `° 80

81

/ iÊ ÕÃiÕ AÃÊ£ nÇÊ iÝ L Ì Êº i Ê vÊÌ iÊ- ÕÌ »]Ê Ü>ÃÊ>Ê iÃÌ i°Ê «>ÀÌÊvÀ Ê Ì iÊ`À>Ü }Ã]ÊÜiÊ> Ã Ê >`iÊ ÀiV ÃÌÀÕVÌ ÃÊ vÊwÛiÊ vÊÌ iÊ Ã« À ÌÃÊ vÊÌ iÊkloketen]ÊÌ iÊ-i > Ê > iÊ Ì >Ì ÊViÀi Þ°Ê ÀÊ Ì ÃÊ Ê Ûi`Ê iÀÃi`Ê ÊÌ iÃiÊ ViÀi iÃÊÌ À Õ} ÊÌ iÊ`iÌ> i`Ê ÜÀ Ì }ÃÊ vÊ >ÀÌ Ê Õà `i°Ê/ iÊ « ÜiÀÊ vÊÌ iÃiÊà ÕÌ iÀ Ê > `ÃÊ >ÌÊÌ iÊi `Ê vÊÌ iÊÜ À `]Ê> `ÊÌ iÊ V>«>V ÌÞÊ vÊÌ iÃiÊ i ÊÌ ÊÌÀ> Ãv À Ê Ì i ÀÊ ÛiÃÊ Ì Ê>Ê Õ}iÊÌ i>ÌÀ V> ]Ê Õà V> Ê> `ÊÃVi VÊÀ ÌÕ> ]ÊÃi`ÕVi`Ê iÊ ÀÀià ÃÌ L Þ°Ê/ ÃÊ« VÌÕÀiÊ ÃÊÌ iÊ ÀiÃÕ ÌÊ vÊ ÞÊvii }Ê vÊÜ `iÀ°Ê ÌÊ Ài«ÀiÃi ÌÃÊÌ iÊwÛiÊ > Êë À ÌÃÊ vÊ Ì iÊ-i > Ê«> Ì i ]Ê >L Ì> ÌÃÊ vÊÌ iÊ i>Ûi ÃÊ ÀÊ vÊÌ iÊ Õ `iÀÜ À `°Ê >V Ê iÊÀi«ÀiÃi ÌÃÊ >Ê Õ > Ê«À Ì ÌÞ«i°

@diV^m ^c ]^h X]VgVXiZg^hi^X edhZ#

/ > ÃÊÌ Ê Õà `i½ÃÊÜÀ Ì }Ã]Ê

« Ì }À>« ÃÊ> `ÊÀiV À` }Ã]Ê ÜiÊ ÜÊ>L ÕÌÊi>V Ê vÊÌ iÃiÊ V >À>VÌiÀÃÊ Ê`iÌ> \ÊÌ i ÀÊ «ÃÞV }ÞÊ> `ʵÕ> Ì iÃÆÊÌ iÊ i ÌÊ>ÌÊÜ V ÊÌ iÞÊ>««i>ÀÊ Ê Ì iÊÀ ÌÕ> ÆÊÌ iÊ«> ÌÃÊ> `ÊV ÕÀÃÊ Ì >ÌÊV >À>VÌiÀ âiÊÌ i ÆÊ> `ÊiÛi Ê Ì iÊ Õà VÊÌ >ÌÊ>VV «> i`Êi>V Ê Ã« À Ì°

HddgiZ

/ iÊ ÞÊLi }Ê vÊÜ V Ê Ì iÀiÊ>ÀiÊ Ê« Ì }À>« ÃÊ ÃÊÌ iÊ Ü V i`Ê8> «i ÊÜ ÊÌ> iÃÊ Ì >Ìi`Ê >` iÃVi ÌÃÊ Ì ÊÌ iÊÕ `iÀÜ À `Ê Ì Ê} LL iÊÌ i ÊÕ«°Ê iÛiÀÌ i iÃÃ]Ê Ã iÊ ÃÊV>ÀivÕ ÞÊ`iÃVÀ Li`ÊLÞÊ Õà `iÊ>ÃÊ> Êi À Õà ÞÊv>Ì]Ê V ÀvÕ ÊÜ À ]ÊÜ Ê ÞÊV iÃÊÕ«Ê Ì ÊÌ iÊÃÕÀv>ViÊ>ÌÊ } ÌÊÜ Ì ÊÌiÀÀ L iÊ Ìi Ì ÃÊ> `Ê ÃÊL>Ài ÞÊÃii ÊLÞÊ Ì iÊ } ÌÊ vÊÌ iÊL wÀið

Fj^X` VcY c^b" WaZ BViVc#

ÊÌ ÃÊL>V }À Õ `Ê 82

Cdgi]Zgc HddgiZ#

v À >Ì ÊÃÕ}}iÃÌi`ÊÃÕV Ê>Ê « ÜiÀvÕ ]Ê Ìi ÃiÊ> `ÊÛ>À i`Ê Ü À `ÊÌ >ÌÊ Ê` ` ½ÌÊ ÜÊ ÜÊÌ Ê ÌÀ> ÃviÀÊ ÌÊÌ ÊÌ iÊ« VÌÕÀi°Ê/ iÊw > Ê ÀiÃÕ ÌÊÜ>ÃÊÌ ÀiiÊ ÕÃÌÀ>Ì Ã°Ê Ê Ì ÃÊ i]Ê ÊÀià Ûi`ÊÌ ÊLÀ }ÊÌ iÊ ÃÌÊ « ÀÌ> ÌÊë À ÌÃÊÌ }iÌ iÀ]Ê>ÃÊ Ì iÞÊV Õ `ÊLiÊ`Ài> i`Ê vÊLÞÊ>Ê -i > ÊÜ > ÊÜ i ÊÌ iÊklokotenÊ Ü>ÃÊ`À>Ü }Ê i>À°Ê i>Àà iÊ8> «i Ê ÃÊÃÕ}}iÃÌi`Ê ÊÌ iÊ` ÃÌ> ViÆÊÌ iÊë À ÌÃÊ ÊÌ iÊ v Ài}À Õ `Ê>ÀiÊà « ÞÊV « iÃÊ vÊ Ì iÊ À } > Ê« Ì }À>« ÃÊ> `Ê Ã i]ÊÃÕV Ê>ÃÊÃÜ vÌÊ1 i ÊÜ ÊÀÕ ÃÊ v>ÃÌiÀÊÌ > ÊÌ iÊÜ `]Ê>ÀiÊà } Ì ÞÊ > ÌiÀi`°Ê >À`]Êvi>Àà iÊ- ÀÌiÆÊ «ÕÀiÊÃÌ iÊ> `ÊVÕ }]Ê« ÜiÀvÕ Ê >Ì> Ý]ÊÌ iÊ ÞÊ iÊÜ ÊV> Êv>ViÊ Õ«ÊÌ Ê8> «i ÆÊÌi `iÀÊvi>Ì iÀi`Ê iÌiÀ i Ê>ÀiÊÌ iÀi°Ê i Ü]Ê ÊÌ iÊ L>V }À Õ `]Ê ÃÊÌ iÊ> >L iÊ >}iÊ

>chiVaaVi^dc &.-, Zm]^W^i^dc#

CZlWdgc @ZiZgcZc#

vÊ« Ì Li i`Ê/> Õ° 7 i Ê Êw à i`ÊÌ ÃÊ« VÌÕÀi]Ê Ê >`ÊÌ iÊÃÌÀ> }iÊÃi Ã>Ì Ê vÊ >`` }Ê>Ê ÊÌ ÊÌ iÊÃiÀ iÃÊ vÊ iÛi ÌÃÊÌ >ÌÊ`iw i`ÊÌ iÊÌiÀÀ L iÊ ÃÌ ÀÞÊ vÊÌ ÃÊ«i « iÊÕ Ì ÊÌ i ÀÊ Ì Ì> ÊiÝÌiÀ >Ì °Ê- i Ü]Ê Ì ÃÊ« VÌÕÀiÊ«À }ÃÊÌ i ÀÊ i ÀÞÊ > `ÊÀi«À `ÕViÃÊÌ iÊvii }ÃÊ> `Ê iÝ«ÀiÃÃ Ê vÊÌ iÊ-i > ÊÜ À `Ê pÊ ÕÌÃÌ> ` }Êv ÀÊ ÌÃÊÛ> ÕiÃÊ> `Ê v ÀÊ ÌÃÊ>ÀÌ°

@dhbZc`# 6aa i]Z e]did\gVe]h lZgZ iV`Zc Wn B# <j" h^cYZ &.&."'' #

JaZc! fj^X` Vh a^\]i" c^c\#

IVcj! l^i] ]^h [ZZi ijgcZY WVX`lVgYh#

83

XX

SELKNAM FEAST TIERRA DEL FUEGO ­ ° °Ê£° £ Ê Ê£° Óή Ê ÕÌÕ ]Ê-i > Êv> iÃÊ}>Ì iÀi`Ê> `Ê iÃÌ>L à i`Ê V ÃiÊ V Õ > Ê Ài >Ì Ã «Ã°Ê ÌÊ Ü>ÃÊÌ iÊÀ } ÌÊÌ iÊÌ ÊVi iLÀ>ÌiÊÌ iÊkloketen]ÊÌ iÊ Ì >Ì Ê ViÀi ÞÊ vÊ Þ Õ }Ê > iÃ]Ê > `Ê Ì iÊ ÃÌÊ « ÀÌ> ÌÊà V > ÊiÛi ÌÊ vÊÌ iÊ> Õ> ÊVÞV i°Ê / iÃiÊÞ ÕÌ ÃÊÜiÀiÊ«ÕÌÊÌ Ê` vwVÕ ÌÊÌiÃÌÃÊ vÊV ÕÀ>}i]Ê > `ÊÜiÀiÊÌÀ> i`ÊÌ ÊV>ÀÀÞÊ ÕÌÊÌ iÊÌÞ« V> ÊÌ>à ÃÊ vÊ>`Õ ÌÊ Õ ÌiÀðÊ/ iÞÊÜiÀiÊ> à ÊÌ>Õ} ÌÊ ÞÌ V> Ê ÃiVÀiÌÃÊ Ü Ê ÞÊÌ Ê i Ê> `ÊÃÌÀ VÌ ÞÊv ÀL ``i Ê v ÀÊÜ i °Ê" ViÊÌ ÃÊÃÌ>}iÊÜ>ÃÊ>VV « à i`]Ê Ì iÊÞ ÕÌ ÊLiV> iÊ> Ê>`Õ ÌÊ> `ÊV Õ `ÊÃÌ>ÀÌÊ ÃÊ Ü Êv> Þ°

/ iÊ V â>Ì Ê vÊ / iÀÀ>Ê `i Ê Õi} ]Ê Ü V Ê Li}> Ê >À Õ `Ê £nnä]Ê «À Û i`Ê Ì iÊ iÝÌiÀ >Ì Ê vÊ > ÃÌÊ > Ê Ì iÊ -i > ]Ê Ì iÊ > ViÃÌÀ> Ê >L Ì> ÌÃ°Ê ÊÌ iÊi>À ÞÊ88ÊVi ÌÕÀÞ]Ê ÞÊ >ÊviÜÊv> iÃÊÜ ÊÌ ÊÀivÕ}iÊ ÊÌ iÊ- ÕÌ >ÃÌÊ Ã `iÊ vÊÌ iÊ Ã > `ÊÃÕÀÛ Ûi`° / iÊ -i > Ê ÜiÀiÊ Õ ÌiÀ }>Ì iÀiÀÃÊ Ü Ê VVÕ« i`ÊÌ iÊÌiÀÀ Ì ÀÞÊ>VV À` }ÊÌ ÊÌ iÊ`i V>ÌiÊ À ÞÌ Ê >À i`ÊLÞÊÌ iÊ >ÌÕÀ> ÊÃi>à > ÌÞÊ vÊ« > ÌÃÊ > `Ê > > Ã°Ê / iÊ i Ê V>«ÌÕÀi`Ê Ì iÊ }Õ> >V Ê `ÕÀ }Ê ÃÌÊ vÊÌ iÊÞi>À°Ê Ê-Õ iÀ]ÊÌ iÞÊ Ûi`Ê Ì Ê Ì iÊ V >ÃÌÊ Ê Ãi>ÀV Ê vÊ Ãi>Ê Ã]Ê Ü iÊ Ì iÊ Ü i ]Ê Ì iÊ i `iÀ ÞÊ > `Ê V `Ài Ê V iVÌi`Ê Ã i wà ]Êwà ÊÌÀ>««i`ÊLiÌÜii ÊÀ V Ã]ÊL À`Êi}}ÃÊ > `ÊVÀÕÃÌ>Vi> Ã°Ê ÕÌÕ ÊÜ>ÃÊÌ iÊLiÃÌÊ«iÀ `Êv ÀÊ Õ Ì }ÊÌ iÊ}Õ> >V ]ÊÜ V Ê ÃÊÜ ÞÊÌ iÞÊ >`iÊ Ì i ÀÊÜ>ÞÊÌ ÊÌ iÊv ÀiÃÌÃÊÌ >ÌÊV ÛiÀi`ÊÌ iÊ Õ Ì> ÃÊ > `ÊÛ> iÞÃÊ vÊÌ iÊ ÌiÀ ÀÊ/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} Ê`ÕÀ }Ê Ì ÃÊ«>ÀÌÊ vÊÌ iÊÞi>À°

Ê ÃiÀ iÃÊ vÊ iÝÌÀi i ÞÊ Ì i>ÌÀ V> Ê À ÌÕ> Ã]Ê «>ÀÌ V «>Ìi`Ê ÊLÞÊ i ]ÊÜ i Ê> `ÊV `Ài ]Ê v Üi`Ê ÊÌ ÃÊ VV>Ã °Ê ÊÌ ÃÊ ÕÃÌÀ>Ì ÊÜiÊ V> ÊÃiiÊ iÊ vÊÌ iÃiÊÀ ÌÕ> Ã]ÊÜ V Ê ÃÊV>ÀÀ i`Ê ÕÌÊ ÊÌ iÊ`>À Ê vÊ } Ì°Ê

84

85

/ ÃÊ« VÌÕÀiÊ ÃÊ> à ÊL>Ãi`Ê Õ« Ê Õà `i½ÃÊ>VV Õ ÌÃ°Ê ÊV ÃiÊ ÌÊLiV>ÕÃiÊ ÌÊÃii i`ÊÌ Ê iÊÌ ÊLiÊ iÊ vÊÌ iÊ ÃÌÊ ÌiÀiÃÌ }ÊÃVi iÃÊ Ì >ÌÊ VVÕÀÀi`Ê`ÕÀ }ÊÌ iÊkloketen\Ê `À> >Ì V]Ê« ÜiÀvÕ ]Êi iÀ}iÌ V]Ê ÃÌÀ> }i]Ê> `Êv>ÃV >Ì }°Ê ÊÌÀÕiÊ ÀiyiVÌ Ê vÊÌ ÃÊVÕ ÌÕÀiÊvÕ Ê vÊ V ÌÀ>ÃÌð / iÊ-i > ÊÃi ÃiÊ vÊ `À> >Ê ÃÊV « iÌi ÞÊÀ Ìi`Ê Ê> Ê >Ì Ã« iÀiÊ vÊà ÜÊ> `ÊwÀiÊ pÊÌ iÊÌÜ Êi i i ÌÃÊÌ >ÌÊ`iw iÊ Ì i ÀÊÃÕÀÀ Õ ` }Ã°Ê ië ÌiÊ ÌÃÊV `Ê V >Ìi]ÊÌ iÊ Ã > `ÊÀiVi Ûi`ÊÌ iÊ > iÊ/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} ]Ê > `Ê vÊ Ài]ÊLiV>ÕÃiÊ vÊÌ iÊ Õ iÀ>L iÊ VÌÕÀ > ÊL wÀiÃÊÌ >ÌÊÌ iÊ-«> Ã Ê >Û }>Ì ÀÃÊÃ>ÜÊ> }Ê ÌÃÊV >ÃÌ°Ê ÊÌ iÊ Ìi ÃiÊV `Ê vÊÌ iÊ } Ì]Ê > `ÃÌÊà Ü]Ê> Ê ` Û `Õ> ÊV>ÀÀ i`Ê > Ì iÀÊÜ Ê i `Ê>ÊLÕÀ }ÊÌ ÀV °Ê ;^\]i^c\ \VbZ#

86

/ iÊ } ÌÃÊ vÊÌ iÊwÀiLÀ> `ÃÊ Ûi]Ê }i iÀ>Ì }Ê« VÌÕÀiÃÊ> `ÊÜ>ÛiÃÊ Ì >ÌÊV ÌÀ>ÃÌÊÜ Ì ÊÌ iÊL >V iÃÃÊ vÊ Ì iÊÃÕÀÀ Õ ` }Ã°Ê Ê ÃÊ Ûi i Ì° ÀÊÌ iÊL>V }À Õ `]Ê ÊÕÃi`Ê «>ÃÌi Ã]ÊÌ iÊ ÞÊ i` >ÊÌ >ÌÊV Õ `Ê } ÛiÊÃÕvwV i ÌÊ`>À iÃÃÊÌ ÊV ÌÀ>ÃÌÊ Ü Ì ÊÌ iÊÃV>ÀViÊ } ÌÊ vÊÌ iÊÌ ÀV iÃ°Ê iÛiÀÌ i iÃÃ]Ê ÊÜ>ÃÊ ÌÊ>L iÊÌ Ê V ÛiÞÊÊ Ê«>«iÀÊÌ iÊ Ìi ÃiÊ `À> >Ê vÊÌ iÊ } ÌÃÊ« >Þ }Ê ÊÌ iÊ `>À Ê vÊÌ iÊ } Ì°Ê Ì Õ} ÊÌ iÊ ÀiÃÕ ÌÊÜ>ÃÊ ÌÊÌ Ì> ÞÊÃ>Ì Ãv>VÌ ÀÞÊ Ì Ê i]Ê ÊÜ>ÃÊ>ÌÊ i>ÃÌÊ>L iÊÌ Ê } ÛiÊà >«iÊÌ ÊÌ ÃÊÃiÀ iÊÃVi i]Ê Ü V ÊÜiÊ ÞÊ ÜÊ vÊvÀ ÊÌ iÊ `iÃVÀ «Ì Ê vÊ >Ì iÀÊ Õà `i°

87

XXI

KOSMENK TIERRA DEL FUEGO ­ ° °Ê£° £ Ê Ê£° Óή ÀÊ -i > Ê i ]Ê Ì iÊ kloketen]Ê ViÀi ÞÊ Ì >ÌÊÃ> VÌ wi`ÊÌ iÊ«>ÃÃ>}iÊvÀ Ê v> VÞÊÌ Ê>`Õ ÌÊ vi]ÊÜ>ÃÊÌ iÊ ÃÌÊ`À> >Ì VÊiÛi ÌÊ vÊÌ i ÀÊà V > Ê vi°Ê ÌÊÀi«ÀiÃi ÌÃÊ>ÊÃÞ Ì ià ÃÊ vÊÌ iÊLi ivÃÊ> `ÊÌ iÊ Õ `iÀÃÌ> ` }Ê vÊÌ iÃiÊ«i « i]Ê ViÊÌ iÊ >L Ì> ÌÃÊ vÊ iÊ vÊÌ iÊà ÕÌ iÀ ÃÌÊ«>ÀÌÃÊ vÊÌ iÊi>ÀÌ °

«Õ à i Ì°Ê - iÊ ÃÌ Ê yiiÃÊ vÀ Ê Ì iÊ ÃÕ Ê Ü Ê V >ÃiÃÊ iÀÊ > }À Þ°Ê " ÞÊ Ì iÊ ÌÌ iÊ } À ÃÊ Ü Ê >`Ê ÌÊÞiÌÊLii Ê Ì >Ìi`Ê ÊÌ iÊvi > iÊÃiVÀiÌÃÊ ÃÕÀÛ Ûi`ÊÌ iÊ }° / >ÌÊÜ>ÃÊÌ iÊ«iÀ `ÊÜ i ÊÌ iÊ i ÊiÃÌ>L à i`Ê Ì iÊ > iÊ hainÊ > `Ê «>ÌÀ >ÀV > Ê ` Ê ÛiÀÊ Ì iÊÜ i °Ê ÜÊÌ iÞÊ« >Þi`ÊÌ iÊ«>ÀÌÊ vÊÌ iÊ Ã« À ÌÃ]Ê> `Ê`ÕÀ }ÊÌ iÊ } ÌÃÊ vÊÌ iÊkloketen]ÊÌ iÞÊ ÌiÀÀ À âi`Ê Ì iÊ Ü i Ê Ü Ì Ê ÃVÀi> ÃÊ > `Ê Ü `Ê ÀÕ }Ê >À Õ `Ê Ì Ê Ã> VÌ vÞÊ > `Ê «ÀiÃiÀÛiÊ Ì i ÀÊ ÃÕ«Ài >VÞÊ ÛiÀÊÌ i °Ê i> Ü i]ÊÌ iÊ `Ê i Ê Ã >ÀiÊÌ iÊ ÞÃÌiÀ iÃÊ vÊ>`Õ ÌÊ viÊÜ Ì ÊÌ iÊkloketen Þ ÕÌ Ã]Ê ÃÕL iVÌ }Ê Ì i Ê Ì Ê ÌiÃÌÃÊ > `Ê Ì >Ì }Ê Ì i Ê ÊÌ iÊÃiVÀiÌÃÊ vÊÌ iÊ> V i ÌÊ ÞÌ Ã°

VV À` }ÊÌ Ê-i > Ê ÞÌ }Þ]Ê ÊÛiÀÞÊ > V i ÌÊÌ iÃ]ÊÜ i Ê i `Ê>ÊÃiVÀiÌÊViÀi ÞÊÌ Ê ii«ÊÌ iÊ i ÊÕ `iÀÊÌ i ÀÊ« ÜiÀ°Ê/ iÞÊ>ÃÃi L i`Ê Ê>Ê >À}iÊ ÕÌ]ÊV> i`Ê>Êhain]ÊÜ iÀiÊÌ iÞÊ`ÀiÃÃi`Ê Õ«Ê>ÃÊë À ÌÃ]ÊÜ ÊÃÕ«« Ãi` ÞÊV> iÊ` Ü ÊvÀ Ê Ì iÊ i>Ûi ÃÊÌ Ê«ÕÌÊvi>ÀÊ Ì Ê i ° " iÊ`>Þ]ÊÌ iÊÃÕ ]ÊÌ iÊ ÕÃL> `Ê vÊÌ iÊ ]Ê ` ÃV ÛiÀi`ÊÌÜ ÊÜ i ÊÜ ÊÜ iÊL>Ì }Ê ÃÌÊ Ì iÊL `ÞÊ«> ÌÊÌ iÞÊÕÃi`Êv ÀÊ« >Þ }ÊÌ iÊ«>ÀÌÊ vÊ Ì iÊë À ÌðÊ1«ÃiÌÊLÞÊÌ Ã]Ê iÊÜ>À i`ÊÌ iÊ i Ê> `Ê ` ÃV Ãi`ÊÌ iÊÜ i ½ÃÊÌÀ V °Ê/ iÊvÕÀ ÕÃÊÛ VÌ ÃÊ >À i`ÊÌ i Ãi ÛiÃÊÜ Ì Ê >À}iÊÃÌ V ÃÊ> `ÊÃÌ À i`Ê Ì iÊ hain]Ê Ü iÀiÊ Ì iÞÊ Li>ÌÊ Ì iÊ >`Õ ÌÊ Ü i Ê Ì Ê `i>Ì °Ê/ iÊ Ê> à Ê} ÌÊÜ >ÌÊà iÊ`iÃiÀÛi`]Ê > `ÊÌ iÊLÀÕ ÃiÊÃii Ê Ê iÀÊv>ViÊ ÃÊ«À vÊ vÊ iÀÊ

Ê Ì iÊ VÕÀ ÕÃÊ Ì i>ÌÀ V> Ê ÃVi >À Ê vÊ Ì iÊ -i > Ê º" Þ «Õû]Ê Ì iÊ À iÊ } Ûi Ê Ì Ê Ì iÊ Ã i ÊÜ>ÃÊÌ >ÌÊ vÊë À ÌÃÊÜ Ê ÞÊ`iÃVi `i`Ê Ì Êi>ÀÌ ÊÜ i ÊÌ iÞÊ Ì Vi`ÊÌ iÊ>LÃi ViÊ vÊÌ i ÀÊ Ü ÛiÃÊÜ Ê`iVi Ûi`ÊÌ i ÊÜ Ì Ê Ì iÀÊ i °Ê/ iÞÊ V> iÊ> `ÊÜ> Ìi`Ê Ì iÃÃÊv ÀÊ ÕÀÃÊv ÀÊÌ i ÀÊ Ã« ÕÃiÃÊÌ Ê>««i>À°

88

89

/ iÊÌi> ÊÜ Ì ÊÜ V Ê ÊÜ>ÃÊ «Ài«>À }ÊÌ iʺ i ÊvÀ ÊÌ iÊ - ÕÌ »ÊiÝ L Ì Ê> `Ê ÊÌÀ>Ûi i`Ê Ì Ê/ iÀÀ>Ê`i Ê Õi} ÊÌ ÊLiV iÊ v> >ÀÊÜ Ì ÊÌ iÊ« >ViÃÊÜ iÀiÊ Ì iÊ > `AÃÊ À } > Ê >L Ì> ÌÃÊ Ûi`ÊÕ Ì Ê>ÊviÜÊ`iV>`iÃÊ>} °Ê Ê Ü>ÃÊ «ÀiÃÃi`ÊLÞÊ ÜÊ` vwVÕ ÌÊ > `Ê >À`Ê viÊ ÊÌ iÃiÊ >Ì ÌÕ`iÃÊ Ü>ÃÊv ÀÊ ÕÀÊL ` iÃÊ «À à i`Ê Ê ÃÕ >Ì }ÊV >ÌÃ]Ê ÊV ÌÀ>ÃÌÊÜ Ì Ê Ì iÊ LiÀÌÞÊÌ iÊ Õi}Õ ÃÊ >`ÊvÀ Ê Ì i ÀÊ > i` iÃðÊ/ iÀiÊ>ÀiÊviÜÊ « >ViÃÊ iÊÌ ÃÊÜ iÀiÊÌ iÊÃÌÀi }Ì Ê vÊÌ iÊL `ÃÊÌ >ÌÊ Ê>ÊVÕ ÌÕÀiÊ Ü Ì Ê ÌÃÊ}i }À>« VÊ iÕÊ>ÀiÊ Ã ÊiÛ `i Ì°Ê/ ÃÊÜ>ÃÊ ÜÊÌ i ÀÊ ÃÕÀÛ Û> ÊÜ>ÃÊ« Ãà L i° " iÊ vÊÌ iÊwÀÃÌÊÌ }ÃÊÌ >ÌÊ «ÀiÃÃiÃÊÕÃÊ>L ÕÌÊÌ iÊ-i > Ê ÃÊÌ i ÀÊ>««>Ài ÌÊ >V Ê vÊV ViÀ Ê >L ÕÌÊÌ iÊV `]ÊÌ >ÌÊv ÀÊÕÃÊ Ü>ÃÊÕ Li>À>L i°Ê/ iÊ« VÌÕÀiÊ Ìi `ÃÊÌ ÊÀiÛi> Ê«ÀiV Ãi ÞÊÌ iÃiÊ V ÀVÕ ÃÌ> ViÃ\ÊÜiÊÃiiÊÌÜ Ê Ã i ]Êë À ÌÃÊ vÊÌ iÊkloketenÊ Ü ÊV iÊ` Ü ÊÌ Êi>ÀÌ ÊÌ Ê}iÌÊ Ì i ÀÊÜ ÛiðÊ/ iÞÊÃÕ``i ÞÊ>««i>ÀÊ

GdX` [dgbVi^dch Vi i]Z ide d[ 8Zggd 9Z Adh DcV ]^aa#

vÀ Ê>v>ÀÊ> `Ê ii«ÊV « iÌi ÞÊ ÃÌ ]Ê Êë ÌiÊ vÊÌ iÊL ââ>À`°Ê ÕÃÌÊ iÊ>ÊÌÀÕiÊÌ i>ÌÀ V> Ê«iÀv À > Vi]Ê iÛiÀÞÌ }Ê ÃÊ«iÀviVÌ ÞÊL> > Vi`\Ê Ì iÊÃVi iÀÞ]ÊÌ iÊ } ÌÃÊ> `ÊÌ iÊ >VÌ Àð " ÊÌ ÃÊÃ> iÊÌÀ «]Ê >ÀV >i } ÃÌÊ >ÕÀ V Ê >Ãà iÊ Ì ÊÕÃÊÌ Ê>Ê« >ViÊV> i`ʺ Ê vÊ Ì iÊ" >»]ÊÜ V Ê ÃÊÃÕÀÀ Õ `i`Ê LÞÊÌ iÊÀi > ÃÊ vÊÌ ÃÊ«i « i½ÃÊ > V i ÌÊ`Üi }ðÊ/ ÃÊ ]Ê VÀ Ü i`ÊLÞÊ VÀi` L iÊÀ V Ê v À >Ì ÃÊÃVÕ «Ìi`ÊLÞÊÌ iÊÜ `]Ê

HZa`cVb [Vb^an# ;jgadc\! &.%- #

90

Ü>ÃÊÌ iÊ ÃÌÊ>««À «À >ÌiÊ iiÌ }Ê « >ViÊv ÀÊÌ iÊ` vviÀi ÌÊV > ÃÊÌ Ê Vi iLÀ>ÌiÊÌ i ÀÊViÀi iðÊ/ iÊ À V ÞÊv À >Ì ÃÊÜiÀiÊ«À L>L ÞÊ ÕÃi`Êv ÀÊÌ iÊÀi«ÀiÃi Ì>Ì Ã°Ê/ iÊ Ì «Ê vÊÌ iÊ ÊÜ>ÃÊ ÕÌÊ vÊL Õ `ÃÊ v ÀÊÜ i Ê> `ÊV `Ài ]ÊÜ Ê }>Ì iÀi`ÊLi ÜÊ Ê>ÊÃi V ÀV iÊÌ Ê Ê>ÌÊÌ ÃÊ«> ÀÊ vÊV Õ ÃÞ]Êv Ã Ê Ã« À ÌÃÊÜ ]Ê >Û }ÊLii Ê`iVi Ûi`Ê LÞÊÌ i ÀÊÜ ÛiÃ]Ê>Ü> Ìi`ÊÌ i ]Ê ÃÌ> ` }Ê>ÃÊÃÌ Ê>ÃÊÃÌ>ÌÕið

I]Z X^gXjaVg gZbV^ch d[ VcX^Zci HZa`cVb ]jih XVc WZ [djcY Vi i]Z [ddi d[ 8Zggd 9Z Adh DcV ]^aa#

@dhbZc`

91

BIBLIOGRAPHY "L iVÌÃÊvÀ Ê1 iÊ ÕÃiÕ ]Ê ÃÌ À >Ê`iÊ-> Ì >} Ê`iÊ i]Ê À µÕiÊ LiÀ >À`Ì]Ê£ £È]Ê `°Ê< }Ê<>}]Ê-> Ì >} Ê­«°Êx£®° }À>Û }ÊvÀ Ê °Ê >ÞAÃÊ Ì >Ã]Ê ÃÌ À >Ê Ã V>ÊÞÊ* Ì V>Ê`iÊ i]Ê£nÇx]Ê*>À ÃÊ­«°Êxx®° ` ÃÊ`iÊ L >]Ê °Ê,i V i Ê >Ì vv]Ê£ £]Ê } Ì?]Ê L >° * ÌÌiÀÞÊ/iV }Þ]Ê"Üi Ê-°Ê,Þi]Ê ÕÃÌÀ> > Ê >Ì > Ê1 ÛiÀà ÌÞ]Ê£ n£° / iÊ}À>« VÊ >ÌiÀ > ÃÊÕÃi`Êv ÀÊÌ iÃiÊ ÕÃÌÀ>Ì ÃÊÜiÀiÊV iVÌi`Ê`ÕÀ }Êà ÝÌii ÊÞi>Àð1 v ÀÌÕ >Ìi Þ]ÊÜiÊ } ÀiÊÌ iÊ À } vÊà iÊ vÊÌ i ]ÊÃ Ê ÌÊ >ÃÊLii Ê « Ãà L iÊÌ ÊVÀi` ÌÊ> ÊÌ iÊ«ÕL V>Ì ÃÊ> `Ê>ÕÌ ÀÃÊÕÃi`°Ê* i>ÃiÊv À} ÛiÊÌ ÃÊ Û Õ Ì>ÀÞ Ãà °

/iÝÌÃ CARLOS ALDUNATE FRANCISCO GALLARDO ÕÃÌÀ>Ì ÃÊ> `Ê iÃVÀ «Ì Ã JOSE PEREZ DE ARCE ` Ì À CARLOS ALDUNATE Ì }À>« Ã FERNANDO MALDONADO /À> Ã >Ì M. CECILIA CONTRERAS } Ã Ê-ÌÞ ÃÌ PETER KENDALL *À Ì } TRINEO I.S.B.N. 956-243-031

ÀÌÃ]Ê ià }Ê> `Ê*À `ÕVÌ

ENGRAMA

92