krln9---nleuw1 N U M M E R
A P R I L
2 3
Uitgave van de Kring "VRIENDEN VAN 'S-HERTOGENBOSCH"
1979
Sekretariaat: Postbus 1162, 5200 BE 's-Hertogenbosch tel. 073 - 135073 , b.g.g. 073 - 138472
Het Bestuur van de Kring nodigt U hierbij uit tot het bijwonen van de volgende
*
t .
".
aktiviteiten welke door onze Kring in de komende maanden worden georganiseerd:
~~~~~~~-~~-~~~~~~-~~~-~~-!~!-~~-~~~-~~~~~-~~-~~~~~~~-~~~-~~-~~~~!=
~ ~tadswandeltocht 'Speurend door de binnenstad' door onze Kring in samenwerking ,/.;·\\ , \\ji met de vereniging Koninginnedag en het VVV georganiseerd. Aan deze wandeling is een prijsvraag verbonden. ~ r- ·
Op 30 april zullen eveneens een drietal uitgaven van de Kring worden gepresenteer
* c. ~'t, ~
*
a/ de syllabus "BOSSCHE BOUWSTENEN 1629" b/ de gedichtenbundel "DE VERGULDE TROM" van Jeroen van Wilgen c/ een heruit~ave in zilver van een herdenkingspenning.
~~~~~~-§-~~~~-~~~~!-~~!-~~~~~!~~~-~!~-~~~~~!~~~!-~~: Fietstocht onder de titel: "1629, VERDEDIGING EN AANVAL". De tocht voert ons het gebied waar 350 jaar geleden met sukses geprobeerd werd de moerasdraak 's-Hertogenbosch te verslaan. Er wordt gestart vanaf Het Kroontje waar eveneens e en dia-serie wordt vertoond.
\ \~1~ door
~~~~~~~-~~-~~~~-~~-~~-~~~-~~-~~-~~~!~-~~~~-~~~-~~!-~~~~~~-~~~:~~~~~: ,cCt~'hom
~<Ç.\
\
\\
Brouns houdt een lezing over de Bossche kunstenaar Herman Moerkerk, die ,_. dit jaar 100 jaar geleden werd geboren. Met dia's.
"
~ ~~~~~~-~~-~~~~-~~~~~~~~~~~!~~~~~~-~~~~~~~~!~~~!~-~~~-~~~~~-!~!-~~-~~~: Een gedeelte van het Gouvernement, alsmede de grote tuin daarachter, is voor het publiek opengesteld. Wordt georganiseerd in samenwerking met het Comité "'s-Hertogenbosch in mei".
·7'-
'*..,, .
, Onze jaarlijkse grote excursie wordt op deze laatste zondag ) en voert ons via de Betuwe naar Amersfoort .
i~
mei gehouden
~~~~~~-~-~~~~~-~~~!~~~~~~~-~~~-~~-~!~-~~~~-~~~-~~-!~!-~~-~~~: Wegens het grote sukses ervan in 1975, maar ook omdat door de restauratie d e St.Jan in ieders belangstelling staat, opent onze Kring de bouwloodsen van de Sint Jan met haar vele middele e uwse bouwfragmenten. Alle bovenstaande aktiviteiten (met uitzondering van de e x cursi e naar Amersfoort!!) zijn gratis toegankelijk voor o nze led e n. U bent van hart e welkom !
1829-HERDENKING Op 30 april 1629 sloeg Deze belegering duurde van de vierde stad van Het is een gebeurtenis
Frederik Hendrik een beleg om de stad 's-Hertogenbosch. vier en een halve maand en eindigde met de capitulatie het aloude hertogdom Brabant op 14 september. die niet gevierd, maar wel herdacht moet worden.
Op 30 april, juist 350 jaar na het begin van dit Beleg, presenteert de Kring een drietal eigen uitgaven: 1. De syllabus "BOSSCHE BOUWSTENEN 1629". Deze bevat de inleidingen die het afgelopen najaar gehouden werden tijdens een in samenwerking met de Gemeentelijke Archiefdienst 's-Hertogenbosch georganiseerde kursus, handelend over allerlei aspekten van het Beleg. De inleidingen zijn van de hand van:
• dr . L . P. L. Pirenne : Noor d- Brabants e ' Bevrydi nghe ' en Gr oot- Brabantse gevoelens 1621 - 1622 . Een opvering van Brabantse solidariteit vóór 1629 . • dr . C. M. Schulten : Militaire aspecten van het Beleg van ' s - Hertogenbosch in 1629 . • Peter- Jan van der Heijden : De Bos s chenar en gedur ende het Beleg . • drs . P. Th . J . Kuyer : De capitulatie en de godsdienstvrijheid . • mr . J . A. M. Hoekx : Het capitulatieverdr ag en de gevolgen daarvan &n poli tiek en godsdienstig opzi cht . • drs . M. v . Boven : Het beleg van 's - Hertogenbosch gevisualiseerd . • C.Free : Literatuur r ondom het beleg van 's-Hertogenbosch . De bundel bevat 120 bladzijden en acht speciale fotopagina's. De syllabus heeft hetzelfde formaat als de vorig jaar verschenen eerste laag "Bossche Bouwstenen". De prijs bedraagt: voor leden op aktiviteiten van de Kring: f. 8.-voor niet-leden en in de boekhandel: f.10. -2. De gedichtenbundel "DE VERGULDE TROM" door Jeroen van Wilgen. Jeroen van Wilgen, lid van onze Kring, heeft deze bundel geschreven en werd daarbij geïnspireerd door de talloze Bossche straatjes, stegen en huizen met raadselachtige namen , waarvoor hij verklaringen zocht. Het boekje werd door Harrie Corvers geïllustreerd. De prijs van deze bundel bedraagt: - voor leden op aktiviteiten van de Kring: f .10.-- voor niet-leden en in de boekhandel: f.12.50
blz.2.
3.
Een heruitgave in zilver van een uit 1629 daterende penning. Voor de beschrijving van deze penning verwijzen wij naar de bijgevoegde folder. De leden die a l f .25.-- gestort hebben voor deze penning kunnen hun exemplaar afhalen bij de aktiviteiten van de Kring op 30 april . en 6 of 14 mei . Op verzoek van diverse leden zullen er bij de aktiviteiten op de drie bovengenoemde data behalve de penning ook muntranden verkocht worden. De penning kan dan om de hals gedragen worden. Deze rand kost ook f .25.-. Een leuk Moederdaggeschenk?
__,,..Op 30 april wordt er vanaf 14 uur (met als startpunt De Moriaan). de bekende Koninginnedag-wandeltocht gehouden onder de titel: "Speurend door de binnenstad". Deze wandeling wordt door onze Kring gepresenteerd in nauwe samenwerking met de Vereniging Koninginnedag en het VVV. Het is een interessante tocht waarbij aan de deelnemers vragen worden gesteld die beantwoord moeten/kunnen worden. Er zijn enige prijzen beschikbaar voor goede oplossers, beschikbaar gesteld door de Vereniging Koninginnedag. Het einde van de wandeling, welke eveneens aan het thema 1629 is gewijd, is om 17 uur. Van 2 uur tot 2.30 uur spelen bij het beginpunt van de wandeling "The Original Postkwekkers" dixielandmuziek. Bij De Moriaan zijn dan, behalve de drie bovengenoemde uitgaven van de Kring, ook verkrijgbaar de bekende 1629-1979 herdenkingszegels.
1629 : Na de capitulati e verlieten velen de stad . . ... .
blz.3.
_,
FIETSTOCHT Op zondag 6 mei organiseert' onze Kring (in plaats van de traditionele stadswandeling) een fietstocht vanuit de stad 's-Hertogenbosch langs een gedeelte van het gebied waar de aanvalslinie van Frederik Hendrik zich in 1629 bevond. De titel van deze fietstocht is:
1629
VERDEDIGING EN AANVAL
De beschrijving van deze fietstocht treft U bij dit Kring-Nieuws aan. Deze uitgave werd mogelijk gemaakt door een financieĂŤle bijdrage van het Postdistrict 's-Hertogenbosch. De fietstocht is geschreven door Rob van de Laar. De oplage bedraagt 2.000 stuks. Gestart wordt er, in tegenstelling tot wat er in het boekje staat, vanuit Het Kroontje, St.Janssstraat 10. Hier wordt een dia-serie vertoond over 1629 en de fietsroute. Dit gebeurt om 11.30, 12.30 en 13.30 uur. Daarna kan er worden gefietst. Om 14.30 en 15.30 uur wordt de zojuist genoemde dia-serie nogmaals vertoond, ditmaal uitvoeriger, voor degenen die niet mee willen of kunnen fietsen. Opmerking: fietsen zijn o.a. te huur bij de fietsenbewaarplaats aan het station.
HERMAN MOERKERK Op 2 maart j.l. was het 100 jaar geleden dat de bekende Bossche tekenaar, schilder, karikaturist en journalist Herman Moerkerk werd geboren. Ter gelegenheid hiervan wordt er in het Museum Slager in de Choorstraat in de maand mei een expositie gewijd aan Herman Moerkerk. De bekende journalist Thorn Brouns zal op maandag 14 mei om 20 uur in de grote zaal van het Jeroen Boschhuis in de Hinthamerstraat een lezing met dia's houden over Herman Moerkerk voor de leden van onze Kring. U bent hierbij (met vrienden en kennissen) van harte welkom ! ! ! ~Op woensdag
17 oktober (nadere berichten volgen nog houdt Thorn Brouns voor onze Kring een lezing over het onderwerp 11 Moerkerk en Den Bosch 11 â&#x20AC;˘
Mede daarom doet het bestuur namens de heer Brouns een oproep aan al onze leden om hun persoon] ijke ervaring met c.q. verhalen over Herman Moerkerk aan ons mee te delen en eventueel toe te zenden. U ontvangt het materiaal weer t ~ ug.
blz .4.
OPEN GOUVERNEMENT Op zondag 20 mei van 14.30 uur tot 17 uur wordt een gedeelte van het Gouvernement (evenals dat het vorig jaar is gebeurd) opengesteld voor het publiek. Dit gebeurt door onze Kring in samenwerking met het Comité 'Den Bosch in mei' . Dit Comité zal op die dag rondom het Gouvernement nog enige andere aktiviteiten organiseren . Vanzelfsprekend is het Gouvernement, waar de Commissaris van de Koningin woont en waar ook de Bossche Gemeenteraad vergadert, gratis toegankelijk.
.ttt.\ \~lc;\
EXCURSIE
~Jfl~l\~jf<!&<!&l\'1!
i \\ "'
Op zondag 27 mei organiseert de Kring de grote jaarlijkse excursie; dit jaar naar Amersfoort.
Amersfoort is ongeveer even groot als 's-Hertogenbosch en heeft eveneens een historische stadskern met vele monumenten. Tijdens het Beleg van 's-Hertogenbosch in 1629 werd ook Amersfoort veroverd. Dit gebeurde door Montecuculi~ een van de onderaanvoerders van Hendrik van den Bergh. Toen Frederik Hendrik 's-Hertogenbosch belegerde~ trok een ontzettingsleger onder leiding van Hendrik van den Bergh (toen het onze stad niet kon bevrijden) naar de Veluwe om de aanvoerslijnen van Frederik Hendrik te doorbreken. Daarbij werd Amersfoort veroverd. Op woensdag 4 april j.l. hield de heer C. van den Braber (Chef van het Bureau Restauraties van de Dienst Gemeentewerken van Amersfoort) een inleidende lezing met dia's over deze excursie onder de titel "Monumentenzorg in de stad Amersfoort". Maximaal 200 deelnemers (4 bussen) kunnen aan deze excursie deelnemen. De prijs bedraagt f .20.- - per persoon. De aanvragen worden behandeld in volgorde van betaling. Dat kan gebeuren bij onze diverse aktiviteiten. Voorts op onze bankrekening bij Van Lanschot: 225191202 of via de postgiro nr. 3119716 onder vermelding van 'Amersfoort'. De deelnemers ontvangen zo spoedig mogelijk alle relevante informatie. Via een in bloei staande Betuwe, na een korte stop in het historische stadje Buren gaan we in de richting van de Veluwe en Amersfoort. Een uitgebreide koffiemaaltijd is bij de prijs van twintig gulden inbegrepen .
~~~~· t
.....
""'
blz.5.
'
.
BOUWLOODSEN Op zondag 1 juli zijn de bouwloodsen van de Sint Jan weer opengesteld voor nieuwsgierige Bosschenaren, boeren, burgers en buitenlui, tussen 1 en 5 uur. De nieuwste tekeningen en foto's van de restauratie zullen eveneens aan de belangstellenden worden getoond. Er zullen doorlopend rondleidingen worden gehouden onder leiding van de restauratie-architect H.Teering en andere nauw bij de restauratie betrokken personen. Wegens de grote kwetsbaarheid van de daar opgeslagen originele middeleeuwse materialen kunnen er niet meer dan 20 personen tegelijkertijd in de loodsen aanwezig zijn. De toegang is gratis, zoals gebruikelijk is bij onze aktiviteiten.
'S - HERTOGENBOSCH OP 8 MM Onder de titel "'s-Hertogenbosch op 8 m.m." organiseert onze Kring in het najaar van 1980 een filmfestival . Het onderwerp is: 's-Hertogenbosch . Deelname is mogelijk in twee kategorieĂŤn: met geluid en zonder geluid. Men kan inschrijven voor zowel speelfilm, dokumentaire als voor animatiefilm. In het Kring-Nieuws van augustus ontvangt U nadere informatie.
RESTAURATIE SINT JAN De lezing van. de heer H. Teering over de restauratiewerkzaamheden aan de Sint Jan op 9 januari j.l. gehouden voor onz~ Kring zal worden herhaald. Vele leden hebben ons laten weten dat zij wegens het slechte weer verhinderd waren. Nadere mededelingen volgen in het Kring-Nieuws van augustus. blz.6.
..
AKTIVITEITEN VAN ANDEREN *"MUSEUM SLAGER
Vanaf vrijdag 20 april tot en met eind mei wordt er een expositie gehouden, gewijd aan de kunstenaar Herman Moerkerk. De tentoonstellingsruimte aan de Choorstraat is geopend : Dinsdag tot en met zondag van 11 - 17 uur. Toegang gratis .
... NOORDBRABANTS MUSEUM
(Bethaniestraat 4)
Vanaf 1 juni (tot midden augustus) wordt er in het Noordbrabants Museum een grote tentoonstelling gehouden over de gebeurtenissen in 1629 in en rondom onze stad. Een zeer uitvoerige katalogus zal voor belangstellenden beschikbaar zijn. Het Noordbrabants Museum is geopend: maandag tot en met vrijdag : van 10 - 17 uur zaterdag en zondag: 13 - 17 uur De toegang is gratis.
Voor die leden van onze Kring die er belangstel] ing voor hebben bestaat er de mogelijkheid tot het deelnemen aan speciale rondleidingen. U kunt zich hiervoor opgeven bij het sekretariaat: tel .073-135073, b.g.g. 073-138472. De mogelijkheid wordt geboden deel te nemen aan een rondleiding op een middag midden in de week en aan een rondleiding op een zondagmiddag. Dit gebeurt in de maand juni. Na opgave ontvangt U daarover nadere informatie. Áltlhon~· Se/uts Jûer Jla.tt.Gro#ettdo1u:I<. 9e111tjin Gouvertuur
Jl~rroer.r
..
.
Ook de militair gouverneur~ Anthony Schets van Grobbendonck verliet op 17 september 1629 de stad na een afzonderlijk (mi l itair ) capitulatieverdrag met Fr ederik Hendrik té hebben gesloten . ... BIBLIOTHEEK VAN HET PROVINCIAAL GENOOTSCHAP (St. Josephstraat 1) Van 29 april t ot en met 29 juni wordt hier de tentoonstelling "Zoete Lieve Tremmetje" gehouden in samenwerking met de BBA, over de Bossche paardetram die op 12 mei 1929, dus precies 50 jaar geleden, ter ziele is gegaan. Uiteraard zal ook aandacht worden geschonken aan andere tramlijnen die Den Bosch als doel of uitgangspunt hebben. De heer W.Leideritz heeft voor deze tentoonstelling een brochure geschreven over de geschiedenis van het openbaar vervoer in en om de Hertogstad. Naast de Bossche paardetram wordt daarin aandacht geschonken aan de stoomtram in de regio, het sociaal - maatschappelijk aspekt en het huidige stadsgewestelijk vervoer per autobus . Geopend: dinsdag t / m vrijdag van 10 tot 17 uur, alsmede op alle zondagen in mei van 14 tot 17 uur. De to e gang is gratis. blz.7.
.. NOGMAALS
1829
De Bossche uitgeverij DISTEL verzorgt eveneens een publikatie aan de gebeurenissen in 1629. Bovendien schenkt men daarmee aandacht aan het Vondeljaar; het is dit jaar 300 jaar geleden dat Joost van den Vondel overleed. Men pubJiceert in facsimlla de tekst van eèli. gedicht uit 1629, de "Zegezang" ter e re van Fr e derik Hendrik bij de verovering van 's-Hertogenbosch. Coen Free heeft dit gedicht voorzien van een uitgebreide inleiding en van aantekeningen. De titel van de uitgave luidt: DEN BOSCH BEDWONGEN.
~:~!~~~~~~~:~~!:~~~~~~ Het bestuur van de Kring bestaat uit de volgende personen: voorzitter: sekretaris: penningmeester: leden:
J.Verdonk, 's-Hertogenbosch Vivaldistraat 11, J.Kleyne, Muntelstraat 14, 's-Hertogenbosch J.v.Toorn, Triniteitstraat 5, 's-Hertogenbosch E.v.d.Ven-v.Middelkoop, Esdoornlaan 2, Vught R . Dorenbosch-Meijer, Maassingel 26, 's-Hertogenbosch P.J . v.d.Heijden, Moliusstraat 24, 's-Hertogenbosch H.v.d.Heuvel, Buitenpepersdreef 297, 's-Hertogenbosch
Binnenstad Op 22 maart j.l. heeft onze Kring een diskussieavond georganiseerd over het Ontwerp Struktuurplan Binnenstad 's-Hertogenbosch 1978/79. Een 60-tal leden van de Kring hebben gediskussieerd over een viertal onderwerpen, te weten: kerken en kap~llen, wonen, rest~ureren en winkelen. Door 19 leden van onze Kring wordt (namens de Kring) voorts aktief deelgenomen aan de verdere besprekingen rond dit nieuwe Struktuurplan dat eind dit jaar zijn definitieve versie moet krijgen. Voor belangstellenden ligt dit Ontwerp Struktuurplan op het sekretariaat ter inzage, alsmede bij de volgende instellingen: - afdeling Kabinet en Voorlichting, Stadhuis, Markt 1. - Gemeentelijke Archiefdienst, Achter het Stadhuis 5. - Openbare Bibliotheek, Hinthamerstraat 72.
Bij het Kring-Nieuws van augustus zullen alle leden ontvangen een boekje waarin de Statuten en het Huishoudelijk Reglement van onze Kring vermeld staan. Deze wat dorre tekst zal worden aangekleed met enige artikeltjes ov Pr onze aktivitei ten en zal voorts worden geĂŻllustreerd met foto's.
Het volgende Kring-Nieuws verschijnt (zoals al eerder is meegedeeld) in augustus. Copy hiervoor moet op 1 juli bij het sekretariaat aanwezig zijn.
-
Bjjlagen bij dj t Kring-Nieuws: - folder herdenkingspenning - fietstocht "1629 verdediging en aanval" - Bossche bibliografie 1978. blz.8.