/ .
•
krln9-nleuw1 N U MM E R 4
november
4 4 1982
Uitgave van de KR 1NG
11
VR 1ENDEN VAN
1
S-HERTOGENBOSCH 11
Sekretariaat: Postbus 1162, 5200 BE 's-Hertogenbosch ------------ tel. 073 - 135073, b.g.g. 073 - 147466 ~~l~9b~l~=
Stationsweg 29, 1 s-Hertogenbosch, tel.135098. openingstijden: maandag 10-12 13-17 uur dinsdag 10-12 uur uur woensdag 10-17 donderdag 10-12 13-17 18-21uur vrijdag 10-12 13-17 uur zaterdag 10-17 uur
;------------------------------------------------------------------------------------------L E DE NK0 NT A KT M1 DDAG Het bestuur nodigt U hierbij uit tot het bijwonen van een ledenkontaktmiddag, die gehouden zal worden in de aula van het Jeroen Boschhuis (Hinthamerstr.74) op zondag 14 november aanstaande. De tijden zijn: 12.00 - 13.30 uur 13.45 - 15.15 uur 15.30 - 17.00 uur
Wat gebeurt er zoal in dat anderhalf uur ? FILM o.a. de jubi leumfi lm van 11 De Postkwakers 11 , gemaakt door hun voorzitter en ons bestuurslid Eef Koster. een film over de sloop van het fabriekskompleks De Gruyter. DIA
ons bestuurslid Peter-Jan Kring-Dia-Presentatie.
DE PUT
presentatie van de tweede gevelsteen in onze reeks.
)
------
van der Heijden verzorgt een
Bij de ingang van de zaal ontvangt U een volledig programma. Verstandige leden (en wie zijn dat niet?) zorgen dat ze hun lidmaatscgapskaart bij zich hebben. Wie weet of dat niet goed van pas kan komen.
11=====================================================================================11 Il Il 11 TIENJARIG BESTAAN VAN DE KRING 11 Il -----------------------------Il Il 11IlIl Het programma voor de feestavond op zaterdag 26 maart 1983 in Het Kroontje" 11 Il 111 luidt als volgt: 111 + 18. ~ uur: zaal open. Bij achtergrondmuziek kunnen we elkaar begroeten Il 11
onder het genot van koffie en gebak. Tevens worden bij binnen~ ~ komst bonnen uitgereikt voor de diverse konsumpties. ~
+ 19.15 uur: opening door de voorzitter van de Kring. + 19.30 uur: koud buffet met achtergrondmuziek die 'n nostalgische inslag heeft. + 20. 15 uur: terugblik op tien jaar Kring. + 21 .00 uur: dansmuziek met diverse verrassingen.
l
+ 01 .00 uur: einde feestavond: koffie + 'n broodje.
11 11 11 Il Il 1 1 1 1 1 1 1 1 1
"
Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il
'1
Op het eerste blad van ons Kring-Nieuws heeft U het programma kunnen lezen van de feestavond. Maar wie kan daar allemaal aan meedoen? Als U deze feestavond wilt meemaken (en wij vinden echt dat het de moeite waard is), dan moet U zich (voor zover dat nog niet gebeurd is) opgeven door middel van de strook, onderaan het vorige Kring-Nieuws. Liefst vóór 31 december 1982. U moet betaald hebben vóór 31 januari 1983. Dat is per sé noodzakelijk in verband met de te maken afspraken en bestel! ingen. De feestkommissie
tb===================================================================================== NIEUWJAARSBIJEENKOMST Het Kringbestuur wil in 1983 de traditie weer in ere herstellen door een nieuwjaarsreceptie te organiseren. Dit zal gebeuren op zondag 9 januari vanaf 14.30 uur in ons eigen Kringhuis. Gekoppeld hieraan zal een nieuwe tentoonstel] ing geopend worden. Vóór het begin van het nieuwe jaar ontvangt U hiervoor een aparte uitnodiging. RECENSIE In het lande! ijke tijdschrift, een uitgave van het Nederlands Historisch Instituut (deel 97, afl.2, 1982, blz. 317-318) kwamen we een recensie tegen van de eerste drie delen van BOSSCHE BOUWSTENEN:
Bossche Bouwstenen, 1 (1978), II (1979), III (1980); prijs/ 15,- per deel in de boekhandel. Sedert 1978 levert een samenwerking van de meer dan 1250 leden tellende Kring vrienden van 's-Hertogenbosch en de Gemeentelijke archiefdienst ieder jaar een deel Bossche Bouwstenen op. Het zijn de gepubliceerde teksten van de lezingen gehouden voor de leden van deze vereniging. De archiefdienst levert een deel van de auteurs, stelt faciliteiten beschikbaar en organiseert de inhoudelijke aspecten, terwijl de vereniging als uitgever optreedt. Blijkens de titel wil men de elementen verzamelen voor een voor bredere kringen bestemde stadsgeschiedenis van Den Bosch die naar verluidt in 1985 bij de viering van achthonderd jaar stadsrechten zal verschijnen. Deel 1 bestaat uit 8 artikelen die te zamen een overzicht geven van de geschiedenis van de stad vanaf de prehistorie tot ca. 1945. Zeer bruikbaar, vooral in het onderwijs en beter dan het geheel verouderde gedenkboek dat in 1935 verscheen . Deel II handelt over het beleg en de inneming van de stad door Frederik Hendrik in 1629 en de gevolgen daarvan in politiek en religieus opzicht. Opmerkelijk is de these van P .Th.J. Kuyer (45-67), dat het conflict tussen Arminianen en Gómaristen, dat in 1619 beslecht werd ten gunste van de laatsten, de achtergrond vormde van de besliste weigering van de afgevaardigden van de StatenGeneraal bij de onderhandelingen over de capitulatie in 1629 om de Bosschenaren vrijheid van godsdienst toe te staan. Deel III gaat in op de ambachtsgilden, die in Den Bosch talrijk waren en het leven in sterke mate bepaalden. De afzonderlijke bijdragen handelen over de politieke macht van de gilden (tot 1629, de Staten-Generaal maakten er definitief een eind aan), de interne organisatie, de economische betekenis, de situatie na 1629 tot aan de opheffing in het begin van de negentiende eeuw en de militaire, sociale en andere aspecten van het gildewezen. Een aparte behandeling krijgen de goud- en zilversmeden. Niet erg duidelijk wordt tot hoever de ambachtelijke produktiewijze zich uitstrekte en hoe belangrijk de rol was van de manufactuur en de huisindustrie. A.C.M .K.
)
BOSSCHE BOUWSTENEN
-----------------Binnenkort vindt de
presentatie plaats van deel V in de serie BOSSCHE BOUWSTENEN.
Deze nieuwe bundel bevat de inleidingen die in het najaar van 1981 werden gehouden tijdens een in samenwerking met de Gemeente! ijke Archiefdienst •s-Hertogenbosch georganiseerde kursus, handelend over enige belangrijke gebouwen. De inleidingen zijn van de hand van: +dhr. P.J. van der Heijden (wetenschappelijk medewerker bij de Gemeente! ijke Archiefdienst 's-Hertogenbosch): de middeleeuwen: de Sint Jan. +mr. J.A.M. Hoekx (waarnemend gemeentearchivaris van zeventiende eeuw: het stadhuis.
1
s-Hertogenbosch): de
+ drs.H.Roosenboom: (chartermeester bij het Rijksarchief in Noord-Brabant): de achttiende eeuw: het Gouvernement. + dhr. R. van de Laar (wetenschappelijk archiefambtenaar): de negentiende eeuw: het station van Ed. Cuypers. + ir. A. van Drunen (bouwhistoricus van de gemeente 's-Hertogenbosch): de twintigste eeuw: het Provinciehuis. De bundel telt ruim 110 bladzijden en bevat circa 30 illustraties. Deze syllabus heeft hetzelfde formaat als de eerste vier lagen Bossche Bouwstenen. De prijs voor de leden bedraagt f.14.50 (op vertoon van Uw lidmaatschapskaart). En dan nog enkel i~ het Kringhuis en bij aktiviteiten van de Kring. Zonder kaart en bij boekhandelaren betaalt U (evenals niet-leden): f.18.95. De eerste verkoopdag is 27 november, dus nog ruim voor de feestdagen! HERUITGAVE BOSSCHE BOUWSTENEN 1 7
)
Regelmatig krijgt het bestuur het verzoek om het eerste deel van Bossche Bouwstenen te herdrukken. Dit blijkt echter financieel niet moge! ijk te zijn. Als er tot herdruk wordt overgegaan moeten er enkele honderden exemplaren gedrukt worden en het is absoluut niet zeker dat wij dan maar een deel van de kosten er uit kunnen halen. Daarom een ander voorstel onzerzijds. Wij willen overgaan tot het fotokopieëren van Bossche Bouwstenen deel 1 en deze fotokopieën daarna in een net bandje verzamelen. Degenen die op deze manier dit deel willen aanschaffen worden verzocht dit schriftelijk te melden bij het sekretariaat of bij het Kringhuis. De prijs bedraagt voor leden f.20.- en voor niet-leden f .25.-. LEGPUZZEL SINT JAN Het VVV heeft een 750 stukjes tellende legpuzzel het 1 icht laten zien. De puzzel is gemaakt naar een foto van Ernst van Mackelenbergh. Leden die in het Kringhuis komen (en wie niet) hebben deze fraaie foto al enige maanden kunnen bewonderen. Zeer spoedig is de puzzel in het Kringhuis verkrijgbaar voor de prijs van f.16.50.
TE KOOP IN HET KRINGHUIS. Zoals in het vorige Kring-Nieuws beloofd hierbij een overzicht van de uitgaven van derden die in het Krînghuis verkrijgbaar zijn. Misschien een idee voor de feestdagen! BOEKEN +Kroniek van 's-Hertogenbosch (P.J.v.d.Heijden - H.Molhuysen) ....... f.24.75 +Bossche Stadsuitbreidingen ........................................ f.12.50 +Den Bosch Bedwongen (Joost van den Vondel, inl. Coen Free .......... f.15.-+ De Oeteldonksche Club 99 jaar ...................................... f.22.-+ Het Brievenpostwezen in 's-Hertogenbosch (A.W.Arts) ................ f.29.50 + Gids voor de St. Jan (J. Damen - E. v .Macke 1enbergh) ................ . f. 14. 95 +De St.Janstoren te 's-Hertogenbosch (C.Peeters - H.Teering) .. ...... f. 3.-+ Vriendenboek Stadsarchivaris Kuyer ................................ f.22.50 D1VERS EN + L.P. Dwalend door Den Bosch, t.b.v. Den Bosch 800 (o.a.Postkwakers)f.16.90 + L.P. Muziekskes in de Knillispoort, t.b.v. ORVA .................... f.15.50 +Ach Lieve Tijd; tijdschrift over 8 eeuwen Den Bosch, per stuk ...... f. 6.50 verzamelband hiervoor .......... f.14.95 + Lesbrievenserie over Noord-Brabant, verleden en heden, per deel .... f. 4.-+ Plattegrond van 's-Hertogenbosch ................................... !. 5.90 +Pentekeningen binnehstad (ansichtkaarten), 6 verschillende, p.st ... f. 0.75 + erwtenman (voor aah de muur) ....................................... f.19.50 +Daarnaast bestaat er de mogelijkheid afdrukken te bestellen van de foto's die aan de muur hangen. Levertijd hiervoor is ca. 6 à 8 weken. Prijs afhankelijk van het gewenste formaat.
NIEUWE UITGAVEN
• •
•
Bij de Bibi iotheek van het Noordbrabants Genootschap (postbus 1388 Den Bosch, tel .073-143237) verscheen: Brabantse Bibliografie 1981, f.20.--. Inventaris Historieprenten aanwezig bij de Bibi iotheek van het Noordbrabants Genootschap, f .42.50. Iedereen in 's-Hertogenbosch en omliggende gemeenten heeft huis~aan-huis de folder ontvangen van de dertiende] ige serie "ACH LIEVE TIJD. Achthonderd jaar Den Bosch en de Bosschenaren". De dertien delen de maande] ijks tot 1 november 1983 verschijnen zijn: DEN BOSCH, DE BOSSCHENAREN en hun rijke verleden en hun reislust en hun soldaten in en rond de stad en hun ziel en zaligheid en hun zorg voor de medemens en hun handel en hun Sint Jan en hun misdaad en straf en hun stadsbeeld en hun kunst en cultuur en hun nijverheid en hun Meierij. De serie is in ons Kringhuis en op vele plaatsen elders in de stad verkrijgbaar. Degenen die buiten Den Bosch wonen en toezending eventueel op prijs stellen, worden verzocht zich te melden bij het sekretariaat van de Kring. Wij sturen hen dan een folder en een aanwijzihg-tot-abonneren toe.
)
"De restauratie van de Sint Jan te 's-Hertogenbosch. Terugblik tot 1974. Vooruitzicht tot 1984 11 • Aan de hand van diverse bouwverslagen schreef prof.C.Peeters dit fraaie boekje met 20 foto's en 4 tekeningen. Vanaf 15 november in het Kringhuis verkrijgbaar.
©
VRIENDEN 800 Zoals U bekend is zal de Kring ter financiering van de aktiviteiten rond het 800-jarig bestaan van onze stad een serie van vijf miniatuur gevelstenen uitbrengen. Afgelopen jaar verscheen de eerste in deze serie: DE GULDEN STEUR in de Visstraat. Deze maand verschijnt de tweede in de reeks: DE PUT in het Tweede Korenstraatje. Ook deze gevelsteen/tegel is geproduceerd door Parastone. De prijs bedraagt f.7.50 per stuk. Vanaf 15 november te koop in het Kringhuis. Tijdens de kontaktmiddag op 14 november is DE PUT reeds te koop. Ten behoeve van ons historisch spektakelstuk in 1985 herhalen wij nog eens onze oproep voor laarsjes met spitsneuzen en platte hakken. Ten behoeve van de vele te vervaardigen kostuums hebben we ook behoefte aan velours-stoffen, zoals oude gordijnen. Uw bijdrage wordt gaarne in het Kringhuis in ontvangst genomen. De Kring bezat reeds een eigen vignet, symbool voor het achthonderdjarig bestaan van onze stad: hertog Hendrik 1 van Brabant, de stichter van onze stad, zoals die op de Sint Jan staat. De gemeente heeft nu eindelijk het officiĂŤle vignet bekendgemaakt dat gevoerd zal gaan worden in 1985. Een afbeelding ervan ziet U hiernaast geplaatst.
's-hertogenbosch TIJDSCHRIFT BRABANTS HEEM Vier keer per jaar verschijnt het tijdschrift Brabants Heem. Brabants Heem geeft dit tijdschrift uit; het is de overkoepelende organisatie van alle Brabantse heemkundekringen. Ook wij maken daar deel van uit. Via dit tijdschrift wordt U op de hoogte gehouden van resultaten van heemkundige aktiviteiten op velerlei gebied en op allerlei plaatsen in Brabant, alsook van nieuwe publikaties (boeken en tijdschriften) van Kringen en andere groeperingen op heemkundig gebied. Deze verruimen niet al leen het eigen blikveld, maar kunnen ook de aanzet zijn door het starten van een eigen, nieuw onderzoek. Daarnaast verschijnen er in het tijdschrift diverse artikelen, ook over onze stad 's-Hertogenbosch. Een abonnement kost slechts f.17.50 per jaar. Voor geĂŻnteresseerden liggen enige proefnummers in het Kringhuis ter inzage. Daar zijn ook inschrijfformulieren verkrijgbaar.
-------------------------
)
OPENINGSTIJDEN KRINGHUIS Op bladzijde 1 hebben oplettende lezers in de 'kop' al de nieuwe openingstijden van ons Kringhuis kunnen lezen. Maandag 10-12, 13-17 uur. Dinsdag 10-12 uur. Woensdag 10-17 uur. Donderdag 10-12, 13-17, 18-21 uur. Vrijdag 10-12, 13-17 uur. Zaterdag 10-17 uur.
S 1NT P 1ETER
EEN LAATSTE GROET AAN DE SINT PIETER
Oh, Sint Pieter in Den Bosch, Jij staat te verkrotten! Je bent als een oud mannetje, Dat men gaat bespotten!
De Sint Pieter is gestorven, Tevergeefs was alle hoop, Genadeloos wordt zij vernietigd, Laatste statie: Sint Pieter-sloop.
Jij bent nog als enige Van een grote oude wijk Overeind gebleven ..... Treurig sta ik hier, en kijk.
Jarenlang stond jij, Sint Pieter Te verkrotten, stil en stom, Velen wilden jou behouden En met weemoed kijkt men om.
Naar dit oude kerkgebouw, Een stil huis van grijze steen. En ik denk terug aan vroeger Het wordt stil in mij - ik ween!
Denkend aan voorbije dagen, Toen men je zocht als toevluchtsoord, Waar men bijeenkwam tot Gods eer, Dit dierbaar beeld is lang verstoord.
(Geschreven in september 1976, voorgedragen in het Literair C~fĂŠ in oktober 1976)
Vaarwel nu, goede oude kerk, Slachtoffer van deze tijd Velen zullen om je treuren, Maar te laat komt alle spijt. {geschreven in juni 1982)
WAAR EENS DE SINT PIETER STOND Triest, -opnieuw een heel groot gat in de Bossche binnenstad! Waar eens de Sint Pieter stond, daar 1 igt nu slechts nog brake grond. Brake grond, nu reeds omstreden! Oud Den Bosch heeft veel geleden! De Sint Pieter is niet meer, en wat brengt de toekomst weer? Alom heerst onzekerheid, spijt en ontevredenheid! 'n Lege plek - geschonden oord,waar eens de Sint Pieter stond.
Al deze drie gedichten werden door on~ ) 1 id Maria van Bremen geschreven.
(geschreven in oktober 1982)
TENTOONSTELLING WALTER BREEDVELD Deze tentoonstelling in het Kringhuis trekt zeer veel bezoekers. Daarom heeft het bestuur besloten de tentoonstel! ing te verlengen en wel tot 18 december. Tijdens de kerst- en nieuwjaarsdagen vindt er geen tentoonstel! ing plaats in het Kringhuis. Met ingang van 9 januari 1983 (en de Nieuwjaarsreceptie) komt er een nieuwe tentoonstel! ing. U wordt op de hoogte gehouden!
Het volgende Kring-Nieuws verschijnt in januari 1983. Kopy hiervoor moet uiterlijk 20 december bij het sekretariaat binnen zijn.
Š