krin9...nleuw1 VerschUnt minimaal 6 N U MME R 9 april 1 984
54
~
per jaar
Uitgave van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" Sekretariaat: Postbus 1162, 5200 EE 's-Hertogenbosch tel. 073 - 135073 b.g.g. 073 - 147466 Krin ghuis : Stationsweg 2 9, 's-Hertoge nbos ch tel. 073 - 135098 op en in g s tijden : maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
E E 5
T E
1 0-1 1 0-1 1 0-1 1 0-1 1 D-1 1 0-1
2 2 7 2 2 7
1 3-1 7 1 3-1 7 1 3-1 7 1 8-21 1 3-1 7
L E D E N,
HierbU ontvangt U het tweede Kring-Nieuws in dit jaar. We openen dit Kring-Nieuws met een beknopte samenvatting van de aktiviteiten in de komende weken. 15 april
Op zondag 15 april organiseren we - in samenwerking met andere organisaties- de jaarlUkse palmpaasoptocht (zie pagina 7).
29 april
Op 29 april organiseren we wederom een stadswandeling. Voor meer informatie: zie pagina 5!
mei-maand
De zomer komt eraan! Dat betekent ook weer de start van de torenbeklimmingen. Op 5 zon- en feestdagen in mei zUn de eerste rondlĂŤidingen alweer: zie pagina 6!
12 mei
Op zaterdagavond 12 mei organis e ert onze spelersgroep een toneelavond: zie pagi n a's 11 en 12!
23 mei
Woensdag 23 mei: voordracht over Gent ter voorbereiding van de grote jaarlUkse ex~ursie op zondag 17 juni! Alle informatie op de pagina's 3 en 4.
17 juni
Verder vindt U dit Kring-Nieuws uitvoerig e informatie over: - het projekt "Een stad verandert" (pagina 10) onze relatie met Mechelen i.v.m. de HanswUkprocessie (pagina's 12 t / m 14). een nieuwe tegel in onze r e eks gevelsten e n en nog veel meer.
(
4
Op 12 maart vond de algemene ledenvergadering plaats. Hieronder het begin van het openingswoord door onze voorzitter. Dames en Heren, Vrienden van 's-Hertogenbosch. Allen welkom op onze jaarlijkse ledenvergadering. Deze keer eens niet in de Bossche binnenstad, doch hier in de "Meent". De reden is zuiver financieel. Niet dat de financiële toestand slecht te noemen is, maar wU als bestuur moeten er wel zorg voor dragen dat een slechte situatie ook niet bereikt wordt, vandaar o.a. deze keus. Eén van de zaken die we met lichte bezorgdheid gadeslaan is een terugloop van het ledenbestand. Ook dit is niet direkt schrikbarend te noemen, de tUd is immers slecht voor alle verenigingen en we hebben nog altUd zo'n 1100 leden, maar de spektakulaire toeloop van leden is zeker voorbU. Dit is niet alleen een nadeel in financieel opzicht, er zUn ook andere zaken wàarbU het ledenaantal een belangrUke rol speelt. Vandaar dat ik een oproep doe aan al onze leden aktief te worden voor wat betreft ledenwerving. Het is werkelUk van belang dat ons ledenbestand weer toeneemt. Het afgelopen jaar is echter ook in vele opzichten een succesvol jaar geweest. Ik herinner U aan ons tienjarig bestaan, dat niet alleen een feestelUk, maar ook een waardig karakter heeft gehad. Ook de openstelling van de Sint Janskathedraal was wederom succesvol. Overigens was dit in de eerste plaats te danken aan de werkers aan de Sint Jan. Aan hun ook, vanaf deze plaats, wil ik daarvoor nog mUn waardering uitspreken. Tevens was het aantal bezoekers dat de toren van de Sint Jan bezocht enorm. Vandaar ook mUn komplimenten en dank aan die leden die daaraan hun medewerking hebben verleend. Er werd niet alleen op deskundige wUze rondgeleid, doch ook op een zeer voorkomende, efficiënte en zelfs in enkele gevallen taktische manier. Zeker de kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" waardig. Ook wil ik -vanaf deze plaats het College van E & W bedanken voor het ter beschikking stellen van de toren van onze mooie ·kathedraal. Op deze manier immers zUn we duidelijk bezig met onze doelstelling meer belangstelling en liefde te kweken voor onze stad. Tevens wil ik mijn waardering uitspreken aan het College van E & W voor de wUze waarop en de moeite die zij doen om de panden op de hoek Walpoort / Sint Janssingel te behouden. Ik wil tevens de hoop uitspreken dat het ook met vele andere panden in onze mooie binnenstad zo zal gaan. Het blijkt in ieder geval mogelijk te zijn! NatuurlUk heeft de Kring het afgelopen jaar nog veel meer aktiviteiten gehad. Ik noem in vogelvlucht de lezingen, stadswandelingen en onze exkursie naar Mechelen. Ook voor dit jaar worden er weer vele aktiviteiten georganiseerd, waaronder zeer mooie lezingen van o.a. dhr.Knippenberg, cursussen
2
~aaronder
genealogie en de Bossche Bouwstenen, terwijl ook de gidsenkursus dit jaar doorloopt. Het is ook waarschijnlijk dat we dit jaar wederom rondleidingen verzorgen in de toren van de Sint Jan, terwijl we daarnaast ook proberen stadswandelingen te organiseren. Samen met onze zustervereniging "Rond Janus en Bet 11 en met de Jaugdcantrale Binnenstad organiseren we dit jaar wederom de 1 palmpasenoptocht', waarvan ik hoop dat de belangstelling overweldigend zal worden. En niet te vergeten ook dit jaar weer een exkursie: deze keer naar Gent: ook zeker een stad die het absoluut waard is bezocht te worden. Al bij al een programma voor dit jaar dat' het zeker verdient in Uw belangstelling te staan en ik verzoek U dan ook het Kring-Nieuws goed te lezen en de data in Uw agenda of op Uw kalender te noteren, zodat U niets mist.
===========================================================================
Op zondag 17 juni aanstaande vindt onze jaarlijkse exkursie plaats, zoals al eerder bekend is gemaakt naar Gent! Gent, in de 16e eeuw de machtigste stad naar Parijs, is nu het bedrijvig hart van een ruime regio (350.000 inwoners) met een historische centrum dat geschiedenis en gezelligheid uitademt. Rustige hoekjes worden afgewisseld door prettige en bedrijvige winkelstraten. Als hoofdstad van Vlaanderen koppelt Gent industrie en handel aan een sfeervolle binnenstad waar op vele plekjes de middeleeuwen bewaard bleven. Het globale programma voor deze dag luidt als volgt:
,
* *
12.00 uur
aankomst te Gent. In het restaurant 'Raadskelder' we een broodmaaltijd met soep vooraf.
*
13.45 uur
start van een vier uren durende rondleiding o.l.v. gediplomeerde gidsen. Deze rondleiding bestaat uit 5 onderdelen: - een bezoek aan het Klank- en lichtspel "Gent en Keizer Karel 11 in de Lakenhalle van het Belfort; - een bezoek aan de Sint-Baafskathedraal. Hieronder bevindt zich een merkwaardige crypte, terwijl in de Vijdtkapel we kunnen bewonderen de polyptiek 'De aanbidding van het Lam Gods' van de gebroeders Van Eyck, hét meesterwerk van de 15e eeuwse Vlaamse schilderkunst; - een ~andeling door de 1 Kuip 1 van Gent, als het ware een openluchtmuseum met monumenten, sprookjesgevels en standbeelden; - een bezoek aan het Gravensteen, de acht eeuwen oude burcht van waaruit de graven van Vlaanderen regeerden; - een boottocht over de talrijke waterlopen, waarlangs schitterende gildehuizen.
• •• *•Z• • UJ• * t-•
·-· ·-· •>• ·-· •<• ·-· • UJ•
• t-•
• t-•
*·~· <.!>• •z• * O::• •*·~·••
8.30 uur
vertrek, onderweg koffie met gebak. nemen
3
* * *
17.45 uur
vrije tijd.
1 9. DO uur
terugreis; rechtstreeks zonder tussenstop!
21.30 uur
aankomst in 's-Hertogenbosch.
J
De elname staat alleen open voor Kringleden en hun huisgenoten! Prijs per persoon: f 45,00. Over te maken op: - postrekening 311 97 16 t.n.v. Penn.Kring Vrienden àf - Raborek. nr. 17 19 94 078 t.n.v. Kring Vrienden GELIEVE DUIDELLlK TE VERMELDEN: Gent èn uw lidmaatschapsnummer! Aantal deelnemers: maximaal 200. Inschrijving in volgorde van betaling! In de prijs is inbegrepen: - busreis naar en van Gent; - koffie met gebak op heenweg; - broodmaaltijd in Raadskelder; - bezoeken aan Sint-Baafskathedraal, Gravenste e n e n Klank- en lichtspel; - boottocht door Gent; - informatiemateriaal dat U tijdens de heenreis ontvangt. In de eerste week van juni ontvangt U Uw deelnemerskaart(en)! Ter voorbereiding op deze exkursie zal op woensdag 23 mei een bijeenkomst plaatsvinden in de aula van het Jeroen Boschhuis aan de Hinthamerstraat om 20.00 uur. De Heer Gevaert van de Gidsenbond van Gent en OostVlaanderen zal dan een lezing verzorgen, geïllustreerd met dia's. Deze bijeenkomst is toegankelijk voor alle leden van onze Kring, op vertoon van hun lidmaatschapskaart 1984.
4
·r-u.;o.,~ S~U CgJaJ>1UlW<e1rml.<:emce11U.îf ~®
ce,ml- 1lml 1UL ~~1U\,1mî},-o
~
Het bestuur van de Kring heeft de eer U uit te nodigen voor een stadswandeling, die op z o n d a g 29 a p r i l aanstaande gehouden zal worden. De titel van deze wandeling luidt:
'TUSSEN GOUVERNEMENT EN MUSEUM'.
Dit is geen nieuwe stadswandeling ! Ondertussen hebben we zoveel wandelboekjes en dus ook zoveel routes op papier vastgelegd, d~t het vrijwel onmogelijk is nog iets nieuws te bedenken. Vandaar dat we deze oude stadswandeling (veischenen in het voorjaar van 1976) weer eens gaan organiseren. Er is ook een aktuele reden om juist deze wandeling op dit moment te herhalen. Zoals bekend verhuist het Noordbrabants Museum naar het Gouvernement. En deze zondag is de laatste dag van een tentoonstelling in het Museum, gewijd aan die nieuwbouwplannen (elders in dit KringNieuws kunt U meer over die tentoonstelling lezen). Op zondag 29 april start dus deze wandeling bij het Gouvernement aan de Verwersstraat. De vertrektijden voor een wandeling o.l.v. een onzer gidsen zijn: 11.30
13.:00
en 14.00 uur.
Het eindpunt van de wandeling is uiteraard gelegen in het Noordbrabants Museum in de Bethani~straat. De tekst van dit boekje is van de hand van Peter-Jan van der He~jden. Omdat het bestuur er vanuit gaat dat de meeste leden dit boekwerkje hebben, sturen we het niet mee met dit Kring-Nieuws. Dat bespaart ons veel portokosten. Mocht U het NIET hebben, dan kunt U het bij de start van de wandeling - op vertoon van Uw lidmaatschapskaart 1984 - een gratis exemplaar in 'ontvangst nemen. Cverigens is dit boekje nog voor de prijs van 4 kwartjes te koop in hr;t Kringhuis.
********************* KRINGAKTIVITEITEN *********************
5
********************* KRINGAKTIVITEITEN ' ********************* J
DE ~l~I-~~~2IQ~I~ Ook dit jaar organiseert onze Kring weer rondleidingen op de toren der kathedraal. Door de medewerking van het gemeentebestuur zijn we in staat de komende maanden weer enige tientallen rondleidingen te verzorgen. Voorlopig is het programma voor de maand . mei vastgesteld. De beklimmingen zijn dan op zondag 6 mei,, zondag 13 mei, zondag 20 mei, zondag 27 mei en donderdag 31 mei. Op deze vijf dagen kan er vanaf 13.00 uur circa ieder half uur een groep van maximaal 25 personen aan de beklimmingen beginnen. Iedere dag start de laatste groep om circa 17.DD uur. De kaartverkoop start dagelijks om 12.30 uur aan de voet van de toren. All茅茅n kaarten voor diezelfde dag kunnen gekocht. De prijs voor volwassenen bedraagt f 2,=, voor kinderen tot 10 jaar (onder geleide):
f
o, -rs.
Op deze zondagen kunnen kringleden op vertoon van hun lidmaatschapskaart 1984 twee gratis kaartjes verkrijgen! 路 Evenals vorig jaar zal op een plakkaat worden aangegeven hoe laat ieder volgnummer aanwezig moet zijn voor de rondleiding. Te laat betekent: beurt voorbij! Het overleg met de gemeente heeft o.a. ook geresulteerd in de inrichting van een permanente tentoonstelling over de geschiedenis en de restauratie van de toren. Ook in de maanden juni, juli en augustus zullen - evenals vorig jaarbeklimmingen georganiseerd worden. Dm e.e.a. goed te doen verlopen, is opnieuw de medewerking van enige tientallen leden nodig. Het bestuur doet daarom een dringend beroep op Uw medewerking. (bij.de bestuursmededelingen staat hierover een apart bericht!) Tijdensde beklimmingen' zullen de volgende uitgaven over de toren en kerk verkocht worden:
*
"De Sint Jan storen te 's-Hertogenbosch" door prof. Peeters en architect Teering (f3,=). * "Gids voor de kathedrale Basiliek Sint Jan 11 door John Damen (tekst) en Ernst van Mackelenbergh (foto's) (f14,95). * 11 Derestauratie van de Sint Jan te 's-Herto genbos ch 11 door prof.Peeters (f5,=). * Ach Lieve Tijd, deel 7 over de Sint Jan (f6,55). * serie van 6 dia's van de kathedraal van Ernst van Mackelenbergh (f7,5D). * hBt boekwerkje over het carillon, geschreven door Sjef van Balkom,de stadsbeiaardier ( f1 .=). *een franstalig gidsje over de kathedraal (f1 ,=). * met de gemeente vindt nog overleg plaats over enige fol贸ers over de toren in het nederlands, engels, frans en duits.
L
ZONDAG
15
APRIL
=========================== De kring organiseert in samenwerking met de Jeugdcentrale Sint Jacob en 'Janus en Bet' dit jaar de palmpa as optocht. Het programma ziet er als volgt uit: Voor degenen die deelnemen aan de H.Mis in de Sint Jacobskerk,moeten om 10.15 uur aanwezig zijn op het kerkplein. Aanvang H.Mis circa 10.30 uur, einde circa 11 .45 uur. · De andere deelnemers moeten om 11 .30 uur vóór de Sint Jacobskerk aanwezig zijn, waar ze zich aansluiten bij de drumband van de Jeugdcentrale en via de Torenstraat naar de woning van de Burgemeester gaan in de Peperstraat. Na ontvangst door Burgemeester en Mevrouw Van Zwieten gaat het verder in optocht via Parade en Kerkstraat naar de Markt. Bij de put op de Markt zullen de kinderen getrakteerd worden. Na die traktatiekunnen degenen die hieraan deel willen nemen, zich aansluiten bij de drumband van de Jeugdcentrale, die in optocht naar het Grootziekenhuis gaan om hun palmpaas aan de patiëntjes aan te bieden. Op zaterdag 7 april, tussen 14.00 en 16.00 uur, zal het mogelijk zijn zelf een palmpaas te maken in het Jeugdcentrum, Hinthamerstraat 179. Materialen zijn daar aanwezig! Buskesgroen zal ook verkrijgbaar zijn in het Kringhuis en de Sociëteit Janus en Bet in de Karrestraat! Haantje Pik kan besteld worden bij de volgende bakkers: - Bruurmijn, Graafseweg 194; - Van Haren, Hinthamerstraat 89; - Hermsen, Hildebrandstraat 6.
!lll!l! l / //l/!lll!/!lll!/l!lll////ll/l/l/llllll/!l/l/l/I/ ''"'
~
~
:~;
'
Het Geerard de Duivelsteen ,één van de eerste stenen patriciërswoningen in Gent, nu Rijksarchief.
7
1111 .
-
LEDENWERFAKTIE. Tijdens de ledenvergadering heeft de voorzitter aan alle leden een oproep gedaan mee te helpen het ledenbestand weer op het oude peil te brengen. Daarom ook de komende weken een speciale aktie. Wie de komende weken een nieuw lid opgeeft, ontvangt een waardebon. Bij inlevering van zo'n bon in het Kringhuis ontvangt U gratis een exemplaar van het eerste deel in onze Hertog Hendrikreeks, gewijd aan het 14e Kapittel van het Gulden Vlies! Wanneer U schriftelijk of telefonisch een nieuw lid opgeeft, vermeld dan ook duidelijk Uw naam en lidmaatschapsnummer. Indien U een aanmeldingsformulier invult, zet dan Uw naam en lidmaatschapsnummer op de achterzijde. Zodra het door U opgegeven lid zijn/haar bijdrage voldaan heeft (uiterlijk 1 juli 1984!) ontvangt U de waardebon thuis. RONDLEIDINGEN TOREN. Op donderdag 19 april as. vindt er een informatiebijeenkomst plaats voor die leden die de komende maanden behulpzaam willen zijn bij de rondleidingen op de toren van de Sint Jan. Deze bijeenkomst begint om 20.00 uur in het Kringhuis. Mocht U wel bereid zijn te helpen bij die rondleidingen, maar op die avond verhinderd zijn, dan graag even een telefoontje naar het sekretariaat. GIDSE~.
Op woensdag 11 april as. ~indt een bijeenkomst plaats voor degenen die deelnemen aan de gidsenopleiding. Mochten er nog leden zijn, die niet op deze opleiding zitten, maar wel ge茂nteresseerd zijn om groepen rond te leiden, dan zijn zij ook van harte welkom op deze bijeenkomst, die om 20.00 uur in het Kringhuis begint. KURSUS GENEALOGIE. In samenwerking met het Stadsarchief zal deze kursus in het najaar gegeven worden. Gezien de grote belangstelling zullen er waarschijnlijk twee reeksen gegeven worden in de nieuwe huisvesting van het stadsarchief. Nog v贸贸r de zomervakantie zal een introduktiebijeenkomst worden georganiseerd. Tijdens die bijeenkomst zal een indruk worden gegeven van datgene wat U na de vakantie te wachten staat en zullen bovendien de definitieve data worden vastgesteld. Iedereen die zich de afgelopen maanden hiervoor heeft aangemeld, ontvangt tijdig een uitnodiging voor die bijeenkomst. BETALING LIDMAATSCHAP. Nog circa 100 leden hebben hun bijdrage voor dit jaar nog niet voldaan. Daarnaast zijn er nog enige leden die niet het minimale bedrag van f 25,= overgemaakt hebben. Bespaar de penningmeester werk en geld en stort alsnog Uw bijdrage of de aanvulling erop! Eenieder die v66r 2 april betaald heeft, moet nu in het bezit zijn van de lidmaatschapskaart 1984.
8
KRINGHUIS. Op de navolgende dagen is het Kringhuis NIET geopend: maandag 23 april (2e paasdag); maandag 30 april (koninginnedag); donderdag 31 mei (hemel vaart). LEZING KNIPPENBERG. Op 20 februari 1.1. waren zo'n 60 leden naar 'De Meent' getogen om te genieten van een fraaie lezing door dhr.Knippenberg. Op zUn bekende vlotte manier praatte hU, begeleid door dia's, ruim twee uur over allerlei vormen van bUgeloof in Brabant.路 JAARVERGADERING. Op 12 maart kwamen een 70-tal leden bijeen voor de jaarlijkse ledenvergadering. De diverse verslagen werden goedgekeurd, evenals de aanpassing van de statuten en de herverkiezing van een tweetal bestuursleden. Op pagina 2 van dit Kring-Nieuws vindt U het eerste gedeelte van de openingstoespraak van onze voorzitter. Veel belangstelling en waardering was er ook voor de films over Spanje en Peru van dhr. Neefs. Helaas moest zijn derde film (over Thailand) uitgesteld worden, omdat het reeds 23.00 uur was geworden. BOSCH'TONEEL 800. Tijdens het 'Casino op zondag' van 25 maart 1.1. traden ook een viertal leden van onze spelersgroep op. Zij hadden veel succes bij de ruim 1500 aanwezigen met de eenakter 'Toe maar'. Elders in dit Kring-Nieuws vindt U een aankondiging van een nieuwe voorstelling van de groep. het volgend Kring-Nieuws verschijnt half mei. kopy hiervoor moet uiterlUk 23 april bU het sekretariaat zijn!
!l/l//l//ll//ll///lll/l/l/l///l/ll/ll/l//l//ll/ll/l/ll/ll//l//ll////l////I/
=========================================================================== !l////l/l////////ll//llll/l///l/ll//ll////l/l/ll///l//l///l/ll/ll//l//l/I// In het vorige Kring-Nieuws kondigde we aan dat in mei een nieuwe gevelsteen te koop zou zijn. Sinds begin deze maand is die nieuwe steen er al: IN DE LYNBAAN Prijs f 8,50 per stuk. Ook de twee andere stenen zUn weer volop leverbaar: de Steur en de Put. De prijs van deze stenen is echter voortaan f 8,= per stuk. De nieuwe gevelsteen treft U aan in het pand Hinthamereinde 62a. De steen laat het oude ambacht van de touwslagerij zien.
De gevelsteen is vervaardigd van Franse kalksteen. Wie meer over deze gevelsteen en het oude ambacht wilt lezen, verwijzen we naar het artikel in het Brabants Dagblad van 8 maart 1984 door Henny Molhuysen.
%&%&%&%&.%&%&.%& Van 1 t/m 9 juni 1985 vindt onze 'historische wandeling' plaats. Voor allerlei hand- en spandiensten op die dagen zijn vele mensen nodig, vooral in de avonduren. Mensen die in principe bereid zUn ~茅n of meerdere avonden te helpen, kunnen zich nu reeds in het Kringhuis aanmelden.
9
" E E N
S T A D
V E R A ND E R T "
In aansluiting op hetgeen in Kringnieuws 52/53 is aangekondigd, het volgende: De Kring organiseert een fotowedstrijd. De aanleiding van deze wedstrijd is de uitgave van een boek, waarin de Kring wil vastleggen hoezeer het historisch karakter van 's-Hertogenbosch verandert. Door middel van een fotowedstrijd dragen foto-enthousiasten zelf de illustraties aan, die deel gaan uitmaken van het boek: 'Een stad verandert 1 • De wedstrijd, waaraan iedereen kan deelnemen, loopt vanaf heden tot en met 31 augustus 1984. Na een voorselektie èn de uitverkiezing van de eerste drie prijswinnaars door een jury, wordt in het Kringhuis een tentoonstelling gehouden. Bezoekers aan die tentoonstelling wijzen nog eens drie prijswinnaars aan. Na afloop van de tentoonstelling wordt wederom een selektie gemaakt. Daaruit komen de foto's die afgedrukt worden in het boek 'Een stad verandert'. Dus daarin kan ook Uw foto staan! De be k r on in g van wed s t r _ij d é n t e n t o ons t e 11 in g is d u s d e uit gave va n e e n boek. Daarin komt naast elke foto, gese~cteerd uit de inzendingen, een vergelijkende afbeelding te staan van de oorspronkelijke situatie. Op deze manier probeert onze Kring het doel van de wedstrijd te verwezenlijken. Namelijk: het vastleggen van de ontwikkeling van de stad na de Tweede Wereldoorlog, gezien binnen de stadswallen met aansluitend 't Zand. Door de inbreng van de deelnemers aan de fotowedstrijd zal tot uiting komen hoezeer 's-Hertogenbosch gekwetst of verrijkt is aan nieuwe gebouwen, details daarvan of andere objekten. Elke foto-enthousiast(e) k a n alvast aan de slag. In het Kringhuis liggen folders met meer informatie en wedstrijdvoorwaarden voor U gereed. Let wel: zwart/wit en kleurfoto's zijn welkom. Het formaat is niet belangrijk. Onderwerpen van foto's hebben betrekking op de stad binnen de wallen met aansluitend 't Zand! Inzendingen, met duidelijke vermelding van naam en adres OP de foto's, kunnen bezorgd worden aan het Kringhuis. Opsturen, mits voldoende gefrankeerd, is ook mogelijk aan: Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" Postbus 11 62 5200 BE 's-Hertogenbosch De foto's blijven in het bezit van de Kring en kunnen mogelijk voor publicatie gebruikt worden. In het volgend Kring-Nieuws komen we met meer nieuws over deze fotowedstrijd. Onder andere met het bekendmaken van de jury, de te winnen prijzen en details over boek en tentoonstelling. De media zullen deze maand het nieuws over de fotowedstrijd 'Een stad verandert' bekendmaken.
10
Deze zéér interessante tentoonstelling is zeker de moeite waard bezocht te worden. U kunt hier het hele scala van het handboekbinden zien. Ook de diverse 'oude' werkmaterialen en gereedschappen zijn uitgestald. Prachtige stempels en rollers voor het persvergulden en sneevergulden kunt U hier bewonderen. Een prachtige fotoreportage, betreffende een restauratie van de Statenbijbel, welke geheel door Jan v/d Loo is ' gerestaureerd, is alleen al de moeite waard. Om alles hier op te noemen, zou te veel zijn. Er moet nog wat overblijven voor U om ts zien. Daarom zeggen wij: K 0 M K Y KEN. Het kan nog tot 12 mei! Tentoonstellingskommissie.
===========================================================================
'!
~~"
toneelgroep van de
TQNEE.\_
kring vrienden van
o(J [..
~\. 's-hertogenbosch l ." •
o· '{
• Kring -Vrienden van ·1-Hertogenbo1ch ·· Postbus 1182 5200 BE
·a_Hertogenbosch
Bank: Rabobank. rek.nr.171994071
B h 073 413073 Postgiro Contactadres: l8Rompert 53,5233"""' a- osc , ~
31 19 716
De toneelgroep "Eosch'Toneel 800 11 , de spelersgroep van onze Kring, nadert het moment dat de resultaten van maandenlange voorbereiding kunnen worden getoond. Nadat er vorig jaar werd opgetreden met een wagenspel waaraan slechts een klein gedeelte van de groep meedeed, brengen we dit jaar een veel uitgebreider repertoire waaraan alle 20 spelers en speelsters zullen mee werken. Dit seizoen staan er drie kluchtige eenakters op het programma:
***
"DE VRYER IN DE PUT" -
een "Comedia del'arte-stuk uit de 17e eeuw, waarbij de jonge echtgenote van een oude vrek verliefd wordt op een jonge edelman.
11
***
"TOE MAAR"
*** "FLODDER EN PLEKTOET"
een korte klucht, gebaseerd op het middeleeuwse "Nu Noch"; een pantoffelheld denkt hierin een middeltje gevonden te hebben om zUn vrouw de baas te kunnen. - een zeer amusante liefdesgeschiedenis, waarbU een jongeman met dichterlUke neigingen in minder dan een uur 'n man wordt.
Een voorproefje van dit programma, de sketch "Toe maar" heeft U reeds op 25 maart j .1. kunnen zien tijdens "Casi.no op Zondag" in de Pleinzaal van het Casino. Op 12 mei a.s. wordt dit nieuwe programma in z'n geheel gepresenteerd tUdens een toneelavond in de "Engelenburcht" te Engelen. De aanvang is20.15 uur. Kaarten Ă f 4,= zUn vanaf 28 april te verkrUgen op een van de volgende adressen: Kringhuis, Stationsweg 29; Wout Kuysten, Earabaraplaats 31, tel. 144226; Jos de Eresser, Je Rompert 53, tel. 413073; Frank Gruyters, 1e Morgen 36, tel. 418264; of vanaf een uur voor de voorstelling bU de Engelenburcht. WU hopen dat zeer veel Kringleden ons op 12 mei met hun aanwezigheid zullen komen steunen. Jos de Eresser.
========================================================================= ==
H <al.1m~W~]k1Pir(\j)(C(e,~~11 ceMcecc1h.<et ~mi,(~ Op zondag 27 mei a.s. trekt in Mechelen weer de HanswUk Processie. Op de volgende pagina's kunt U lezen wat de relatie is tussen onze stad en deze processie in Mechelen. Dit jaar bestaat de processie uit een drietal delen. Het eerste d~el is het historisch gedeelte, met o.a. de blUde intrede van Filips de Stoute in 1384; welzijingszorg in de middeleeuwen; de bloeiperiode onder Margaretha van OostenrUk; enzovoort. Het tweede deel is de sigenlUke Mariaprocessie. Het derde deel is het sluitstuk met beelden ontleend aan de li t ur gie. In totaal telt de stoet meer dan 2400 deelnemers in kleurige kostuums -onder ~en ruiters, muzikanten en vendeliers- die met voordracht en actie, zang en dans, wapens en vlaggen, van de HanswUkprocessie een levendig, sprekend en Bezienswaardig schouwspel maken. IN HET KRINGHUIS LIGGEN VOOR U FOLDERS TER INZAGE ! ! ! !
EN
DE
BOSSCHENAARS
KWAMEN
NAAR
MECHELEN
T O E. ~····
~
In 1302 trok voor de eerste maal de ommegang van "myn her sint rommout" door de straten van Mechelen. De inwoners wilden op zichtbare wijze uiting geven aan hun dankbaarheid voor de hulp en bijstànd die zij van SintRombout, hun patroon, hadden ontvangen bij de belegering van de stad door Jan II van Brabant. Hun belofte getrouw hielden zij jaarl ijks een processie, waarbij de relieken van de heilige werden meegedragen. Bij de aanvang ging deze Peisprocessie uit op de woensdag van de Goede Week, maar omstreeks 1320 werd ze verschoven naar de woensdag van de Paasweek , om van 1757 tot 1849 uit te gaan op de derde zondag na Pasen. De herinnering aan de oorsprong vervaagde stilaan en de tocht door de stad viel weg. Trouwens, sinds 1549 reeds werd deze processie niet meer als de voornaamste van het jaar beschouwd: zij werd in belangrijkheid voorafgegaan door de H.Sacramentsprocessie en de Kermisprocessie (ter ere van Sint-Rombout) op de eerste zondag van juli. De Bosschenaars en de Peisprocessie De Peosprocessie betekende de grote feestdag van het jaar . Mechelen was in die dagen een en al beweging. Talrijke genodigden, zo geestelijke als wereldlijke, kwamen naar de Dijlestad getogen om de ommegang van de relieken bij te wonen. Sinds 1384 verschenen, volgens stadsrekeningen (1 ), inwoners uit 's-Hertogenbosch om deel te nemen aan de Peisprocessie. Waarom? Een verklaring wordt gezocht in een gebaar van erkentelijkheid van de Mechelaars voor de hulp die Den Bosch hun verleend had, toen Hendrik van Gelderland, prins-bisschop van Luik, in 1266 of 1268 de stad belegerde (2). De Bosschenaars - en sinds 1437 in mindere mate de Maastrichtenaars bleven tot met de troebelen van de zestiende eeuw trouwe bezoekers van Mechelen. Wie zal het betwijfelen dat ze indruk wilden maken op de toegestroomde menigte? In 1532 werd in Den Bosch vier stuivers betaald aan Hendrik de schilder. Dit was zijn loon voor het schilderen van de "wapenen" van de stad voor de "pypers" die "nae ouder gewoonte" de processie te Mechelen vergezelden. Reeds vóór de beeldenstorm (1566) werd noodgedwongen met dit aloud gebruik gebroken. De onzekere toestanden verhinderden de Bosschenaars naar Mechelen te komen. De wijn, die hun altijd van stadswege werd aangeboden, kreeg een andere bestemming: in 1562 en 1563 werd hij geschonken aan de portiers, de boden en nachtwakers die de relieken van Sint-Rombout hadden gedragen in de plaats van de gasten uit Den Bosch. Banden tussen 's-Hertogenbosch en Mechelen Buiten de handel kwamen Mechelen en 's-Hertogenbosch nog op andere gebieden met el kaar in .contact. Reeds omstreeks 1 5 00 waren de Mechelse orgelbouwers Hendrick van den Haute (1498) en Daniël van den Distele (1504) in Den Bosch werkzaam. Toen 's-Hertogenbosch in 1629 definitief door de Staatse troepen was verovers, werden religieuzen en geestelijken op de vlucht gedreven. Zij geraakten op de dool, een toestand di~ na 1648 nog ver e rgerde . Twee kloostergemeenschappen uit Den Bosch vonden een veilig onderkomen te Mechelen: de Rijke Cl~ren of Urbanisten (3) en de Dominicanen. De Rijke Claren vestigden zich omstreeks 1650 in de Koestraat, om na enkele jaren terecht te komen in de Oude Bruul (Leermarkt) . De orde werd in. 1 782 door Jozef II afg e schaft. Na jaren rondgezworven te hebben, kwamen de Dominicanen in 1651 eveneens te Mechelen terecht. Koning Filips IV had hun hiervoor de nodige toelating verleend. Toen ze voldoende
ingeburgerd waren, bouwden ze op de hoek van de Jodenstraat (en de huidige Stassartstraat) een klooster en een kerk. In 1 796, met de Franse Revolutie, verdwenen zij uit het stadsbeeld.
\
Dok in 's-Hertogenbosch was de Mechelse invloed nawijsbaar. Het ambacht der korenkopers en zakkendragers had de H.Rumoldus als patroon gekozen. Vó6r 1629 bevond het altaar van het ambacht zich aan de eerste pilaar van de zuidelijke zijbeuk van de Sint-Janskathedraal. In 1476 was elke kandidaat-meester verplicht één oude groten en één pond was als inkomgeld voor het altaar te geven. Bij een verkoop moesten de leden van het ambacht een deel voor hetzelfde doel~inde afstaan. Het Noord-Brabants Museum bezit nog een beschilderd medaillon met de afbeelding van de patroon, afkomstig van het vaandel van het ambacht. De Bosschenaars kwamen weer tussen 's-Hertogenbosch en Mechelen zijn historische feiten en zij dateren dus niet van vandaag.
~ancien
Nog v66r 1940 werd met de traditie heraangeknoopt. Sinds 1936, met een onderbreking tijdens de oorlog, kwamen de inwo~ers van 's-Hertogenbosch terug naar Mechelen, om in de Kermisprocessie van juli het relikwieschrijn van Sint-Rombout te dragen of met flambouwen, versierd met rode rozen, te vergezellen. En dat tot in 1960, waarschijnlijk het laatste jaar dat de Kermisprocessie uitging. In 1975, bij de viering van 1200 jaar Sint-Rombout, werd het schrijn eveneens door een afvaardiging uit Den Bosch vergezeld. In de jaarlijkse Hanswijkproc8ssie worden thans de relieken van de stadspatroon meegedragen. Waarom zouden de Bosschenaars niet térug de weg naar Mechelen vinden? Wordt de Zoete Lieve Vrouw niet in Den Bosch vereerd? Het zou wel mooi zijn als deze eens goede dag zou komen ~eggen aan 0.-L.-Vrouw van Hanswijk. Mogen dB Bossch enaars, volgens een variante op een bekend Noordbrabants volksliedje, tegen elkaar zeggen: Wij gaan naar Mechelen toe, beste lieve mensen! E.van Autenboer (1) Volgens een kroniek van 's-Hertogenbosch zou de gewoonte reeds ontstaan zijn op het einde van de dertiende eeuw. Maar daarover is er in de Mechelse stadsrekeningen niets te vinden. Zie G.van Caster, Festivités en l'honneur de Saint Rumold in Bulletin du Cercle arhéologigue de Malines, 1 903, blz.238 en J.Laenen, Histoire de l'Eglise Metropolitaine de Saint Rombout I, Mechelen, 1919, blz.62. (2) W.H.Th.Knippenberg, Kultuurhistorische Verkenningen in de Kempen III, Oisterwijk, uitgave van de Stichting Brabants Heem, 1968, blz.65. (3) De Rijke Claren waren Clarissen die een verzachte regel door paus Urbanus IV goedgekeurd volgden en daarom ook Urbanisten werden genoemd. l//////l/////////l/l/l/l/l///l/l/ll/l/ll//l//////l//l/l//l//l////l/l/l///I/ NDDRDBRABANTS MUSEUM : tot en met 29 april: QUIST, ARCHITECT en herhuisvestingsplannen. Deze tentoonstelling geeft een beeld van twintig jaar bouwkundige activiteit van een van onze bekendste architecten. De tentoonstelling, het begeleidende diaklankbeeld en wouwblad werden samengesteld door de Nederlandse Kunststichting i.s.m. de Stichting Wonen. (zie ook pagina 5! ). wegens plaatsgebrek kan niet alle ingezonden kopy in dit nummer geplaatst worden!
14