krln9._.nleuw1 Uitgave van Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" december 1991 Bijlage bij Nummer 104
DE EERSTE STAP
SINTERKLAOS
De eerste stap in de goede richting van het veranderende aanzicht van ons kring-Nieuws! Nog éénmaal het Kring-Nieuws oude stijl, tevens en dat zal voor U allen zeer opvallend zijn, een Kring-Nieuws nieuwe stijl als kennismaking daarbij gevoegd!
Mijn vader kon zich nog een Sinterklaas versje herinneren uit zijn kleutertijd. Vader is nu 86 jaar en schrijft dit voor mij op.
Sinterklaos die heet gezeet we magge speule we magge speule we magge speule de hele week, En as't speule is gedaan dan maete we werke, dan moete we werke het hele jaar. Deze tekst slaat op de kinderarbeid van eind vorige eeuw, dus dit is zo'n honderd jaar oud en (typisch) Bosch. J. v. Haaren
Secretariaat van KRING "VRIENDEN VAN 'S-HERTOGENBOSCH" Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch KRING HUIS Tweede Korenstraatje 18 's-Hertogenbosch Telefoon 073- 135089 Openingstijden: Maandag t/m zaterdag van 10.00 - 17.00 uur Zon- en feestdagen van 12.00- 17.00 uur bovendien op donderdag van 18.00 - 21.00 uur BETALINGEN - Postgiro 3.119.716 - Bank van Lanschot rek.nr. 22.51.91.202 - Jaarlijkse bijdrage minimaal f 25,- Jeugdleden f 15,-
0
Zoals gemeld in Kring-Nieuws 102 van september 1991 zal niet alleen het uiterlijk veranderen, wat één der belangrijkste wensen was van ons Kringbestuur, maar zullen wij trachten "inhoudelijk" ook meer gewicht in de schaal te leggen. De mededelingen van het bestuur zullen door de veranderende vormgeving ook meer de aandacht trekken van al onze leden. Die "wij" is een nieuwe werkgroep of zoals u wilt een nieuwe redactie, die al heel wat werk heeft verzet om tot betere resultaten te komen. Natuurlijk zijn er onder ons die een "aardig eindje weg" kunnen schrijven, maar het Kring-Nieuws zou te eenzijdig van inhoud worden als alleen de redactieleden steeds voor de meer inhoudelijke heemkundige artikelen zouden zorgen. In de afgelopen periode is contact gezocht met andere werkgroepen in onze Kring om te bewerkstelligen dat er zeker uit deze werkgroepen schrijvers naar voren komen die met hun onderwerpen ons allen kunnen boeien. Maar niet alleen de medewerkers van de werkgroepen worden uitgenodigd tot schrijven. Wij zien ook, met niet te onderschatten belangstelling, bijdragen tegemoet van leden
die ook met de stad begaan zijn en die hun kennis graag willen overbrengen op anderen en zich ertoe geroepen voelen in het nieuwe Kring-Nieuws deze kennis te verwoorden. Ook de fotografen zijnde de "schrijvers met licht" worden uitgenodigd. Een enkele foto bij een artikel - ingezonden door de schrijver of door ons verzorgd zal het geheel een fraai aanzien geven. De door U geleverde foto komt altijd retour. Voor een goede en aantrekkelijke vormgeving zal door de redactie worden zorggedragen zodat het ook voor de (toekomstige) schrijvers motiverend zal werken. Elders in dit blad zal duidelijk worden vermeld op welke data ons blad zal uitkomen en op welke data de kopij daartoe bij de redactie moet zijn ingeleverd. Mocht U behoefte hebben aan nadere informatie ten aanzien van ons Kring-nieuws, dan kunt U zich schriftelijk wenden tot Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertage11bosch Wij zullen U zo snel mogelijk voorzien van de door U gevraagde informatie. Ons Kring-Nieuws zal - naar wij hopen en vertrouwen - gaan werken als "cement tussen de stenen" en met "de stenen" doelen wij op U leden van de Kring "Vrienden van 'sHertogenbosch" ! Jan Bruijstens
0
WIEIS WIE .•. ! In elk Kring-nieuws zal er in de toekomst niet alleen vermeld worden wie de redactie vormen, tevens zullen de medewerkers - schrijvers en fotografen - aan dát bepaalde Kring-nieuws worden vermeld, zodoende de eer gevend aan wie hij toekomt! Een colofon zal U alle gegevens en namen verstrekken die betrokken zijn bij, op welke plaats in of in de buurt van de redactie. In de redactie zitten (in alfabetische volgorde genoemd): Harry Blanker!, Jan Bruijstens (voorzitter), Jack van Etten, Theo van Herwijnen, Ati Linders (secretaris) en John Vermulst, terwijl Jan Kleijne voor ons, zeker in de beginperiode, van onschatbare waarde zal blijven. Jan Bruijstens, Jack van Elten en Ali Linders zijn de techneuten, verantwoordelijk voor de vormgeving, aan hen is de opdracht om alle tekst en foto's op een profesionele wijze aan U te ~~~!
0
GOEDE AFSPRAKEN .•. !
NADER BEKEKEN
Natuurlijk zullen er vaste afspraken gelden voor de inlevering van kopij om een KringNieuws op tijd te laten verschijnen.
BOEKBESPREKING 's-Hertogenbosch bestaat nog!
Elk Kring-Nieuws zal tussen de eerste en de vijftiende van de maanden januari, maart, mei, juli, september en november verschijnen.
Uitgave van Stichting Archeologie en bouwhistorie 's-Hertogenbosch en omgeving. f19,50 verkrijgbaar in het Kringhuis.
Inleveren kopij voor januari 1992 op ma. 16 december 1991 maart 1992 op vr. 14 februari 1992 mei 1992 op ma. 13 april 1992 juli 1992 op ma. 15 juni 1992 september 1992 op vr. 14 augustus 1992 november 1992 op do. 15 oktober 1992 januari 1993 op di. 15 december 1992 Wijzigingen voorbehouden.
Aandacht voor hen die belast zijn of worden met genoemde activiteiten en/of evenementen. Aandacht ook voor hen die deze willen volgen en/of meemaken. Op tijd publiceren voorkomt extra drukkosten om belanghebbenden in kennis te stellen van de voor hen belangrijke berichten.
e
~·n9 -...n1eu"~ ,I
Kring-Nieuws is het zes maal per jaar verschijnend tijdschrift van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch". Redactie: Harry Blanker!, Jan Bruijstens (voorzitter), Jack van Elten, Theo van Herwijnen, Jan Kleijne, Ati Linders (secretaris) en John Vermulst. Aan dit nummer werkten tevens mede J. van Haaren en B.v.d. Bulk Redactie-adres: Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch Vormgeving: Jan Bruijstens, Jack van Elten en Ati Linders Druk: ADC 's-Hertogenbosch B.V. Oplage 1200 stuks Bij het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen en/of foto's uit dit blad bron duidelijk vermelden.
Positieve dingen? Ja zeker! Het gedeelte in het boek over het Bossche woonhuis vind ik zeer interessant en goed. En nogmaals: het boek laat zich bijzonder prettig lezen en dat is iets dat je maar weinig tegen komt bij geschriften over geschiedenis.
Klooster, kronieken en koormuziek. Koos Steenhouwer wil met dit boekwerk historische gegevens toegankelijk maken voor een breed publiek. Het boekwerk is zeer prettig leesbaar. Duidelijk is dat Steenhouwer jong en enthousiast is.
Wanneer activiteiten en/of evenementen in de naaste toekomst dienen te worden gepubliceerd zal men met bovengenoemde data rekening moeten houden.
de redactie
Drs. Koos Steenhouwer
enige gegevens over dit enorme aantal is niet aanwezig.
0
Omtrent de inhoud heb ik toch wel een aantal opmerkingen: Ik vraag me af of de schrijver iets be grijpt van 's-Hertogenbosch. Inderdaad de titel van het boek spreekt over 's-Hertogenbosch, maar de vele malen dat de naam van de stad in het boek wordt ge bruikt, staat er steeds DEN BOSCH. Als je voor een breed publiek wilt schrij ven, blijft het toch belangrijk om eigen in terpretaties te onderbouwen, zoals: Gesproken wordt van de stichting van de stad in 1194/5. De eerste stadsommuring had 4 stads poorten. Regelmatig blijkt, door de populaire manier van schrijven, dat het met de juistheid van gegevens niet zo nauwkeurig wordt omgegaan. Enkeie voorbeeiden: Gesproken wordt over de plattegrond van middeleeuws Den Bosch. Er is daarbij een plattegrond afgedrukt uit de 16e eeuw. Gesproken wordt over een inwoner aantal in de stad van 17500 in de 14e en 15e eeuw. Andere schrijvers spreken hier over aantallen van 8000 in 1300 en 15000 in 1496! Middeleeuws is een rekbaar begrip. Als iets oud is wil dat nog niet zeggen dat het ook echt middeleeuws is? Het ware beter om tijdvakken wat preciezer aan te duiden.
Culturen in Bourgondisch 's-Hertogenbosch 1450 - 1629 (incl. rondwandeling). Bijdragen van A.v. Drunen, E. Jas en J.A. v. Oudheusden. Uitgave van het Noordbrabants genootschap f 7,50. Verkrijgbaar in het Kringhuis. Aan het eind van de 16e eeuw stond 'sHertogenbosch bekend als "Kleyn Rome". Haast geen stad had zoveel kloostergebouwen, kerken en andere behuizingen van religieuze signatuur. Uiteraard is er veel verdwenen. Ad van Drunen laat in de vorm van een rondwandeling door onze histm binnenstad zien wat er van de late middeict:uwen nog resteert, als gebouw of als archeologisch restant. Eric Jas geeft een beschrijving van het muziekleven rond De Illustere Lieve Vrouwe Broederschap. Voor de mensen die onlangs de voordracht meemaakten in het Zwanenbroedershuis van de heer Van Rijckevorsel zullen zich zeker voor dit artikel interesseren. Als derde een bijdrage in dit boek van J .A. van Oudheusden over de Bossche Maaskronieken. Van Oudheusden heeft een aantrekkelijk verhaal over de Bossche kronieken, hoewel in zijn verhaal weinig nieuwe feiten boven komen. Wat mij opviel was dat de kroniek "Historia chronologica oppidi Buscoducis" vervaardigd in 1608 en 1609 in opdracht van het stadsbestuur nog niet is uitgegeven. Van deze in het latijn geschreven kroniek bleef het origineel bewaard. Vraag mijnerzijds: Zijn er in de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch mensen die daar eens in kunnen duiken? Ik zou dit boek graag willen aanbevelen aan onze stads- en object- gidsen.
En dan de kern van het boek: Er zijn nog zeker 1000 middeleeuwse panden in Den Bosch. Onderbouwing met
John Vermulst
0
RONDOM HET KRINGHUIS VAN DE TENTOONSTELLINGSCOMMISSIE Van 11 januari tot en met 1 maart zal de ORVA in ons kringhuis een promotie tentoonstelling houden. Met foto's en oude apparatuur. Ook zullen er in die tijd enkele uitzendingen worden verzorgd vanuit het kringhuis, te beginnen op dinsdag 7 januari. Met deze tentoonstelling hoopt men door promotie weer wat donateurs te werven zodat ze door kunnen gaan met hun (vrijwilligers)werk. Nadere bijzonderheden zijn tijdens de tentoonstelling in het kringhuis verkrijgbaar. B.v.d. Bulk Adres ORVA: Postbus 339 • 5201 AH 's-Hertogenbosch •tel. 073 - 862047
0
HEEL FIJN DAT JE ER WEER BIJ WAS, .... NORT. Zaterdag 24 november, 20.00 uur, HOTEL CENTRAL. Wat zou ons, vrijwilligers van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" te wachten staan? Iedereen werd blij verrast door de aanwezigheid van NORT LAMMERS en dat heeft deze avond zeer zeker in positieve zin beïnvloed. Eèn ding was bijzonder jammer; zulke mooie avonden zijn zo vlug voorbij! Ik wil dan ook graag mijn complimenten uitspreken naar ons bestuur voor het kiezen van deze locatie. Daarom ook waren onze verwachtingen hooggespannen. Hotel Centra! heeft ons een voortreffelijk buffet voorgeschoteld en buiten dat was de organisatie van de avond nagenoeg perfect. (Alleen de tocht was wat minder prettig). Een avondvullend buffet, bestaande uit 5 gangen met vele heerlijke hapjes. (Het is overigens vermakelijk om te zien dat bij elke nieuwe gang steeds dezelfde mensen in de eerste linies aanwezig waren). Tussen de gangen door een aardige tombola, prettig aan elkaar geoohaad door Joep v.d. Griendt. Aan het einde van de avond kregen alle vrijwilligers de nieuwe brochure van de V.V.V. over 's-Hertogenbosch aangeboden. Een prachtige uitgave waaraan de Kring ook een grote bijdrage heeft geleverd. Rest mij te schrijven dat ik het bijzonder vond dat er zoveel vrijwilligers aanwezig waren (en genoten hebben!) en dat dat zeer spijtig was voor diegenen die er niet waren. KRINGBESTUUR en HOTEL CENTRAL bedankt voor deze geweldige avond! En""""""".: Nort hou je haaks!
0
John Vermulst.
L_,1'/ JAAR KRINGHUIS
succesvolle 10 jaar in het bestaan van ons PARADEPAARDJE HET KRINGHUIS.
1oktober1981 is een datum die onuitwisbaar in de geschiedenis van de Kring staat gegraveerd. Vele data vormen een hoogtepunt in het scala van activiteiten van onze vereniging, maar 1 oktober 1981 is er toch één met een extra gouden randje. Op deze dag kreeg de Kring de beschikking over een echt eigen home. Een vast eigen cent~m van waaruit men kan opereren. Een ontmoetingshuis, een vergaderruimte, een galerie voor de exposities, een publiciteitsruimte, kortom een echt Kringhuis. Vele verenigingen in den lande werden jaloers op die centrale expansieruimte welke onze vereniging verkreeg. Nadat de heer Rits uit Vught de beschikking over een eigen activiteitsruimte had mogelijk gemaakt, boden diverse leden aan om te schilderen, te witten, schoon te maken of op andere wijze de "droom" van onze vereniging .emaken. Met ingang van 25 november 1981 werd het kringhuis aan de Stationsweg nummer 29 open gesteld met een frequentie van elf uren per week, op woensdag van 10 tot 13 uur, op donderdag (koopavond) van 18 tot 21 uur en op zaterdag van 10 tot 17 uur. Van zaterdag 12 december tot en met zondag 20 december had men in het weekend open dagen, die men liet prevaleren boven een Nieuwjaarsreceptie. En dat was terecht want men mocht trots zijn op het eigen Kringhuis. Niet alleen als ontmoetingsruimte maar ook als verkooppunt van drukwerken die door of met medewerking van de Kring werden uitgegeven. Op 11 december 1981 werd het Kringhuis officieel geopend door de burgemeester. Het was echter wel een moeilijke bevalling, want dit vond plaats om 9.45 uur in plaats van 8.00 uur in de avond. Al spoedig verruimden de openingstijden zich van 11 tot 13 uren en in november 1983
Ook op dit moment wil het bestuur werken aan verbetering van het Kringhuis. Het wordt opnieuw geschilderd, het krijgt betere verlichting en een vernieuwde keuken. Het wordt voorzien van gordijnen, een nieuwe winkelinrichting enz., kortom het ondergaat een metamorfose. Komt u straks maar eens kijken als het klaar is.
ging men over tot openingstijden gedurende alle werkdagen met een totaal van 39 uren per week. Op donderdag 23 mei 1985 verhuisde men van de Stationsweg naar het Tweede Korenstraatje nr. 18. Pas in december was het nieuwe Kringhuis zover dat het in besloten kring kon worden geopend. Op zondag 5 januari 1986 vond er door een open dag annex Nieuwjaarsreceptie de eerste activiteit in 1986 plaats. Vele tentoonstellingen en exposities vonden er plaats. Via "Leuven", "Het Zand", "Den Bosch 200 jaar geleden" enz. in het oude kringhuis aan de Stationsweg en "Foto's 'sHertogenwandeling", "Uithangborden", "Tentoonstelling restauratie Binnendieze", "Planning Burg. Loeffplein" enz. enz. in het huidige Kringhuis kan men terug zien op een
Maar laten we vooral niet vergeten dat dit allemaal niet mogelijk geweest was zonder de onbaatzuchtige medewerking van de vele vrijwilligers, die trouw zorgen dat het gebouw, tegenwoordig zelfs op zondag open is. De lijst van medewerkers heeft vele mutaties ondergaan, hetzij spontaan, hetzij node, want zelfs heeft men enkelen verloren doordat zij het tijdelijke met het eeuwige hebben verwisseld . Aan allen willen wij dankbaar denken bij deze terugblik. De lijst van Kringhuismedewerkers telt op dit moment 34 personen, een respectabele lijst met daarop zelfs nog enkele leden vanaf het eerste uur. Zonder alle vrijwilligers die op andere wijze hun medewerking verlenen tekort te willen doen, is het zeker op zijn plaats om een ieder die zich voor het Kringhuis, op welke wijze dan ook, hebben ingezet dank te zeggen en proficiat te wensen met het 10-jarig jubileum. Kring, gefeliciteerd en veel succes voor de toekomst en we hopen dat alle leden steeds zullen beseffen wat het Kringhuis voor het bestaan van onze vereniging betekend. Harry Blankert Kerstmis Biefstuk, rollade, haas, konijn. Champagne, bier en wijn. Kerstmis hoe men het voelt, maar zo heeft de Heer het niet bedoeld. J. v. Haaren
0
NADER BEKEKEN
BOEKBESPREKING
AL LOPENDE
TENTOONSTELLING
Kostschool.... een les voor het leven? Uitg. van Het Noordbrabants Genootschap f 14,50.
"IN DE DRY SWARTE
Zes auteurs geven hun zienswijze op het fenomeen kostschool in Brabant en daarbuiten. Een beeld wordt geschetst o.m. over de geschiedenis en architectuur van internaten. Tevens laat men zien hoe de kostschool is weergegeven in literatuur en film. Een fascinerend boek over het fenomeen kostschool, zeker lezers die zelf op zo'n school hebben vertoefd. Voor mensen die er niet zijn geweest zijn ook herkenbaarheden, vooral in relatie tot het "Rijke Roomsche Leven". Maar al te duidelijk wordt, door het lezen van dit boek, de buitenmaatse maatschappelijke opstelling van de conservatieve katholieke kerk in deze tijd.
koffie- en theehandel annex tigd, deze werd opgericht do Antonius Sweens, zoon van die eveneens zo'n handel dre
THEODOOR VAN THULDEN (1606 - 1669) Een Zuidnederlands Barokschilder in het NOORDBRABANTS MUSEUM in 's-Hertogenbosch. Een overzichtstentoonstelling van deze schilder van 7 december t/m 23 februari 1992. Van Thulden ontwikkelde zijn talent onder invloed van Rubens en in mindere mate van Van Dijck. Zijn kleurige zwierige doeken zijn uit 7 Europese landen bijeengebracht in zijn geboortestad 's-Hertogenbosch. De tentoonstelling bevat ca. 40 schilderijen en 60 tekeningen. Zijn schilderijen zijn deels zeer groot van formaat en zijn vaak allegorische voorstellingen voortvloeiende uit de politieke en dynastische aspiraties van zijn opdrachtgevers (o.a. Amalia van Solms, de gemalin van Frederik Hendrik). Op het stadhuis bevindt zich een aantal van zijn topwerken (in de oude raadszaal en de burgemeesterskamer). In het museum is verkrijgbaar de begeleidende catalogus en deze kan worden beschouwd als de eerste wetenschappelijke monografie, gewijd aan Van Thulden en zijn werk. In één van de kleine zalen is een huisbioscoop ingericht alwaar een 15 min. durend dia klankbeeld te zien en te beluisteren is. Openingstijden van het Museum: Zaterûag, LOnûag (en feeslàagen): 12.00-17.00uur. Dinsdag t/m vrijdag: 10.00- 17.00 uur. Maandag gesloten, behalve maandag 30 december (open i.v.m. Kerstvakantie).
Alles heeft zijn schoonheid maar niet iedereen ziet haar.
0
John Vermulst
"Gezond verstand kan mensen tot elkaar brengen die over alles verschillend denken"
Het pand wat er nu staat maar van 1960 zowel interie eur oftewel voor die tijd "Ju door het raam naar binnen ki rechter wand twee portretten verf, ze stellen voor de Heer. Mevrou w Sweens van Som 1818. Deze schilderijen zijn i digd, dus ter gelegenheid va bruiloft en deze zouden gesc een familie lid, een amateur Als U behoefte hebt om pen, ga gerust Uw gang, maa de builekus die met touwkus stang zijn bevestigd, en links naar de opkamer achter de w · mer met verhoogde vloer. En de koffie klaar. Wie weet, en twijfeld goed zijn, anders ho het geen 170 jaar vol.
Des Cartes J. van Haaren
GOEDGELUIS
KOSTELOOS ADVERTEREN ... ! Het zal voor onze leden in de toekomst mogelijk zijn een advertentie te plaatsen in ons Kring-Nieuws. Aávertenties voor privézaken. Géén zakelijke advertenties! Een vraag naar bepaalde boeken, prenten of snuisterijen welke dienen ter completering en/of afronding van onderwerpen waar U zich mee bezig houdt. Ook als U iets aan te bieden heeft, bv. boeken waar U geen waarde meer aan hecht en mogelijk anderen op zitten te wachten. De kosten van deze advertenties zullen nihil zijn, alleen met één voorwaarde: de ruimte in het Kring-Nieuws moet het toelaten! Geen enkele vaste toezegging wordt gedaan voor plaatsing, vrijblijvend kunt U de tekst insturen aan: Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch
Confucius
0
de redactie
'S-HERTOGENBOSCH E Wegens plaatsgebrek zal de voordracht van de heer A.
's-Hertogenbosch en het in het januari-nummer worde de redactie
Kopij voor het eers Kring-Nieuws dient maandag 16 decem te worden ingeleve Secretariaat KringPostbus 1162 5200 BE 's-Hertogen of bezorgen in het K
'De redactie van en medewer/(g,rs aan liet llfPri".-1Jl:.fflr", tt'lt/i°' ~ wensen 'l1 aangename feestdagen! ~\J
tt i .~
1 lj,f!f}/ I; ~'(l~~ ff f ~~