Kringnieuws 1992 03 18 106

UITGAVE VAN KRING "VRIENDEN VAN 'S-HERTOGENBOSCH" JAARGANG 18 - NUMMER 2 - 1 MAART 1992

STADSGIDSEN GESLAAGD! Vanaf 1985 zijn vele duizenden Bosschenaren rondgeleid door stadsgidsen.

Echter, het aantal liep terug. Daarom staken in 1990 het bestuur van de Kring, het VVV, i. 0 ~ stadsarchief, het Noordbrabants Muse.• en het parochiebestuur van de Sint Jan de hoofden bijeen. En jawel, er zou een nieuwe opleiding stadsgidsen komen, een intensieve cursus van ongeveer een jaar.

De gemeente 's-Hertogenbosch verleende financiële steun en er kwam publiciteit.

Velen meldden zich aan: via de Kring, maar ook naar aanleiding van een krantenartikel. Ruim 80 kandidaten wilden meedoen. Dus was een selectie noodzakelijk om te komen tot de gewenste 50 deelnemers. vervolg zie pag. 2

STAP IN DE GOEDE RICHTING (2) Secretariaat van KRING "VRIENDEN VAN 'S-HERTOGENBOSCH" Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch KRINGHUIS Tweede Korenstraatje 18 's-Hertogenbosch Telefoon 073- 135098 Openingstijden: Maandag t/m zaterdag van 10.00- 17.00 uur Zon- en feestdagen van 12.00-17.00uur bovendien op donderdag van 18.00 - 21.00 uur BETALINGEN - Postgiro 3.119.716 - Bank van Lanschot rek.nr.

22.51.91.202 - Jaarlijkse bijdrage minimaal f25 ,- Jeugdledenf 15,-

Natuurlijk zullen er nogal wat "stappen in de goede richting" worden gezet tijdens de Algemene Ledenvergadering op zondag 29 maart a.s. waarvoor U in dit Kring-Nieuws de uitnodiging zult vinden.

Een lawine van verenigingsberichten kunt U vinden bij de rubrie:~ "van de bestuurstafel".

Het jaarlijkse uitstapje zal dit jaar gaan naar Lier (België) waarvoor U alle informatie vindt in dit Kring-Nieuws kunt vinden.

Een aantal lezingen en tentoonstellingen welke werden gehouden leverden een interessant verslag op van onze redactie-reporters, terwijl het slagen van onze stadsgidsen voor de toekomst veel promotie betekent voor onze goede stad en natuurlijk óók voor onze Kring!

De onthulling van de plaquette bij het historisch pand Markt 14 was voor was voor de eigenaar een teken van waardering voor de manier waarop het pand is gerestaureerd.

Onze "Diezenaaï" meld zich weer, Stichting "Binnendieze" vaart niet alleen, maar. .., een April-grap uit 1938 en enkele andere arti-

kelen maken dit Kring-Nieuws zonder meer weer lezenswaardig.

Wij wensen U veel leesgenot!

Jan Bruijstens D

BEKNOPT Stadsgidsen geslaagd Een stap in de goede richting (2) Akti vi tei ten-agenda Van de bestuurstafel Uitnodiging Ledenvergadering Jaarverslagen 1991 4 t/m Jaarlijks uitstapje naar Lier Watdenktu Zetduiveltje Twintigjarig bestaan Stichting Binnendieze De mens roept De 1 april-grap van 1938 Onze gast: de ORVA Plaquette Tij! Uilespiegel Gewapende schutterij Diezenaar Kunt U het zich voorstellen

2 3

4 10 10 Il 11 11 11 12 13 14 15 15 16 16

ACTIVITEITEN-AGENDA 1992

vervolg stadsgidsen geslaagd

14-03 Deelname Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" aan en 15-03 "A1TRACTIE 1992" Congresgebouw in 's-Gravenhage.

29-03 Algemene Ledenvergadering, De Slinger, Jan Schöfferlaan 3, 13.3017.00 uur.

25-04 Opening toeristenseizoen in en om de Uilenburg.

25-04 Tentoonstelling over Walter Breedveld in het Kringhuis.

27-04 Lezing over Architectuur in onze stad door Marius v.d. Wildenberg, architect, Collegezaal Stadsarchief, Bloemenkamp 50, aanvang 20.00 uur.

24-05 Jaarlijkse excursie, Belgische stad Lier.

De Kring, het VVV, het Museum en het Stadsarchief selecteerden .. " en het speet hen ook dat niet iedereen de cursus zou kunnen volgen.

Kring-Nieuws is het zes maal per jaar verschijnend tijdschrift van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch. " Redactie: Harry Blankert, Jan Bruijstens (voorzitter), Jack van Elten, Theo van Herwijnen, Jan Kleyne, Ati Linders (secretaris) en John Vermulst.

Aan dit nummer werkten mede Peter-Jan v.d. Heijden, Anne van Lanschot, Nort Lammers, Iet Kok, Jan van Ee, Frits Op ten Berg, Joep v.d. Griendt, Jo Hendriks, Marius v.d Wildenberg, Jack van Uden en Rob Hogenboom.

Redactie-adres: Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch Vormgeving: Jan Bruijstens, Jack van Elten en Ati Linders Druk: ADC 's-Hertogenbosch B.V. Oplage 1200 stuks Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie.

De 48 deelnemers hadden een druk jaar.

Niet iedereen had namelijk dezelfde achtergrond aan kennis. Terwijl de een veel wist over de stad had een ander een ervaring van tientallen jaren les geven, terwijl een derde een kunstzinnige opleiding had gehad, deed een vierde mee omdat hij 'al honderd jaar' in de stad woonde en zich nu na zijn pensionering graag verdienstelijk wilde maken als stadsgids. Het was een grote, gemêleerde groep. Maareen enthousiaste groep, en ook dat was zeer belangrijk.

Men heeft hard gewerkt. Men -heeft elkaar opgejut. Men heeft onderling de stad doorkruist en zelfs dan was het nog niet genoeg. Een slaperige buurman 'moest' op zondagmorgen mee om de Bossche binnenstad te bekijken. Enkele die een les niet konden bijwonen verzamelden zich op zondagmorgen 11 uur op het Stadsarchief om deze kennis toch op te doen.

De opleiding is klaar. De stadsgidsen (enkele mogen nog een herexamen doen) zijn er nog niet, maar na enkele maanden praktijk zullen zij als enthousiaste ' ambassadeurs' onze stad laten zien aan Bosschenaar en vreemdeling.

Peter-Jan v.d. Heijden.

D

Ervaringen van twee cursisten.

Onlangs hebben we de cursus voor stadsgids afgesloten met een schriftelijk en praktisch examen. Van de oorspronkelijk 48 cursisten deden 39 mensen mee aan het examen. Daarvan zijn er 34 geslaagd en 5 mensen zullen herexamen doen in de maand juni.

We hebben de cursus met heel veel plezier gevolgd. Onder leiding van cursusleider Peter Jan van der Heijden hebben we een wandeling van bijna een jaar door de geschiedenis van 's-Hertogenbosch gemaakt. Een groot aantal facetten hebben we gezien uit het verleden van onze boeiende stad.

Als je zo'n cursus hebt gevolgd, krijgje het gevoel hoe weinig je eigenlijk afweet

van de historie van de stad. Met andere woorden, je wordt steeds nieuwsgieriger en onze ervaring is dan ook dat je steeds meer wilt weten van en lezen over het verleden.

Bovendien is dat ook noodzakelijk, want mensen die rondgeleid worden, kunnen de meest uiteenlopende vragen stellen.

Misschien is in de cursus de praktijk van het gidsen wat onderbelicht geweest.

Door de nazorg die de nieuwe gidsen binnen de Kring krijgen van ervaren gidsen, zal dit probleem zeker worden opgelost.

Bovendien is het zo dat we ook niet gelijk goed konden autorijden toen we ons rijbewijs haalden. De ervaring komt pas door het gewoon te doen.

Als dan het examen voor de deur staat denk je toch: "ik heb mijn best gedaan,dat moet lukken". Maar hoe korter bij het uur U des te nerveuzer! De uitspraken van de t0 ~ zichthouders bij het theoretische exan geven dat ook aan. Iedereen zat er toch bij met een merkwaardige blik in de ogen, rode konen en vingers die toch niet geheel trillingsvrij waren.

Het praktisch examen was best heel pittig! De examinatoren hadden zich terdege voorbereid. Vaak dachten we onderweg; "Gelukkig dat ze dat nou net niet aan mij vragen".

Na het examen toch nog de spanning of je het wel goed genoeg hebt gedaan. Als dan het briefje in de bus valt voor de diploma-uitreiking, dan benje toch opgelucht.

Wij willen graag de organisatoren bedanken voor de zéér stijlvolle diploma-uitreiking op het stadhuis. Toch een trots gevoel als je de speld en het diploma door de burgemeester krijgt uitgereikt. Een heel fijne gewaarwording was zeker de aam zigheid van de vele belangstellenden, waaronder een groot aantal mensen van de "Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch".

Wij willen de examinatoren: Jan Wijtmans, Kok de Bekker en Rick Vercauteren alsmede Nort Lammers bedanken voor hun inzet.

Dank aan de mensen die hebben meegewerkt aan de cursus, de mensen van het Stadsarchief die voor onze koffie zorgden.

Een speciale dank aan Peter Jan van der Heijden voor de inzet (en Henny ook), maar ook voor zijn gemoedelijkheid.

Alle collega nieuwkomers proficiat en hééééél vééééél plezier met het gidsen.

Twee cursisten, Ati Linders, John Vermulst.

D

VAN DE BESTUURSTAFEL Lidmaatschap Iedereen die voor hetjaar 1992 heeft betaald moet inmiddels zijn nieuwe gele kaart voor 1992 ontvangen hebben. De rode kaarten met kortingsbonnen van 1991 zijn dus niet meer geldig. Met bon A van de gele kaart kunt u het boekje over de Uilenburg voor f 2,50 kopen. Met bon B kost het boekje "'s-Hertogenbosch, een vorstelijke stad" f 2,50.

Hebt u nog geen kaart ontvangen en wel betaald, neem dan even contact op met het kringhuis.

Ook ditjaar kunt u weer aan allerlei activiteiten deelnemen middels de gratis bonnen. In het Kringhuis zal worden bekendgemaakt waar de kortingsbonnen voor dienen.

Misschien kunt u ook eens uw buurman lid maken, en hem wijzen op alle voordeel.;"s die hij met zijn lidmaatschapskaart kan _l1ben.

Oproep voor een duizendpoot In het Kringhuis is een leeszaal waar leden zich terug kunnen trekken om informatie of andere wetenswaardigheden op te zoeken. Het is niet de bedoeling dat de boeken en tijdschriften mee naar huis worden genomen.

Wij zijn op zoek naar iemand die de tijd en het geduld heeft om orde op zaken te stellen in onze bibliotheek.

Aanmelden graag in het Kringhuis.

terdag 14 en zondag 15 maart a.s. deel aan "ATIRACTIE 1992" in het Congresgebouw in Den Haag. Openingstijden: dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur.

Zwanenbroedershuis Alle vrijdagen in maart en april staan tussen 11.00 en 15.00 uur onze stadsgidsen voor U klaar in het Zwanenbroedershuis, Hinthamerstraat 94.

Citadel Op de zaterdagen 14 en 28 maart en 11 en 25 april is er telkens om 11.00 uur een ruim één uur-durende rondleiding onder leiding van een stadsgids door en rond de Citadel.

Kosten: f3,00 pp, kaarten dienen altijd vooraf in het Kringhuis te worden gekocht.

Museumweekeinde Tijdens het museumweekeinde is ditjaar voor de eerste keer ook het Zwanenbroedershuis gratis voor het publiek geopend.

Op zondag 26 april kan men tussen 13.00 en 17 .00 uur terecht. Een tiental vrijwilligers van de Kring zullen daar toezicht houden en U de nodige in.formatie verstrekken.

Jeroen Bosch op ware grootte Voorlopig blijft deze foto-expositie gehuisvest op de bovenverdiepig van de Moriaen, Markt 79. De openingstijden blijven vooralsnog: dinsdag t/m zondag van 13.00 tot 17 .00 uur. Het overleg met de Gemeente over een nieuwe huisvesting heeft nog geen oplossing in het zicht gebracht.

Nieuw verkrijgbaar in Kringhuis Start toeristenseizoen 1992 Zoals reeds eerder aangekondigd starten wij ons toeristenseizoen officieel op zaterdag 25 april a.s.

Ditjaar zal dat geschieden op een locatie e Uilenburg.

- Uiteraard zijn er de gehele dag vaartochten op de Binnendieze - Om 12.00, 13.00, 14.00, 15.00en 16.00 uur start een wandeling door de Uilenburg onder leiding van een stadsgids.

Aanmelden hiervoor kan geschieden aan de speciale informatiestand bij de Korenbrug.

- Doorlopend video-voorstellingen in een speciale stand, ook bij de Korenbrug.

- Op de Korenbrug komt ook weer een podium waar concerten zullen worden gegeven: 12.00 uur Herzogen Walder Blasmusik 14.00 uur PTT-Harmonie 16.00 uur Heineken Fanfare.

Attractie 1992 Op uitnodiging van het Nederlands Bureau voor Toerisme neemt de Kring op za-

VVV-gids Meiery van 's-Hertogenbosch en Noord Oost Brabant 1992 f 3,75 Bossche Liederen Tafel, bundel met "oude" liedjes f 2,50

Rondleidingen Sint Janstoren Op dinsdag 30 april a.s. starten weer de rondleidingen op de St. Janstoren tijdens zon- en feestdagen.

Na 30 april volgen dan zondag 3 mei en dinsdag 5 mei, telkens om 13.00, 14.00, 15.00en 16.00 uur. Per groep maximaal 25 personen.

De kaartverkoop start telkens om 12.40 uur aan de ingang van de toren.

Zo'n rondleiding duurt 5 kwartier. Reserveren kan tot één dag vooraf in het Kringhuis. Kosten: f 3,00 pp; kinderen t/m 12jaar f 1,00.

Concertzaal onder de parade In het vorige Kring-Nieuws hebt u een artikeltje gelezen over de concertzaal die onder de Parade zou moeten komen. Inmiddels is er een werkgroep opgericht (waar geen Kringleden in zitten, maar die

toch wel een en ander in de gaten houden) die onder de Bossche bevolking aktie voert. Wij kunnen wel zeggen dat het hele gebeuren ook onder de Kringleden leeft, want inmiddels heeft meer dan 20% het strookje ingeleverd dat onderaan de bladzijde stond. Wij zullen deze stroken doorspelen aan de bewuste werkgroep, zodat zij in een petitie kunnen worden verwerkt. Wij houden u op de hoogte.

D

Het Bestuur

Aanwinst en boekbespreking: Het gezicht van Nederland: 'S· Hertogenbosch

De schrijvers Rob v.d. Laar en Peter Jan v.d. Heijden zijn erin geslaagd een alleraardigst werkje te maken over 's-Hertogenbosch. Het boekje bevat een aantal interessante hoofdstukken over o.a. de Bossche geschiedenis, de ontmoetingsstad 's-Hertogenbosch en een beschrijving van een wandeling langs de Binnendieze. Vele malen heb ik nagenoeg dezelfde route gelopen. Door deze beschrijving beleefde ik de route alsof ik er liep.

Gaarne even Uw aandacht voor het bekende lied op pag. 79: Dans la Rue de la Pipe.

Een heerlijk boekje, vakkundig geschreven door twee rasechte Bosschenaren en, zoals het betaamt, hier en daar een tikkeltje (te) chauvinistisch, verluchtigd met vele leuke sfeerfoto's uit verleden en heden.

Het Gezicht van Nederland: 's-Hertogenbosch. Verkrijgbaar in het Kringhuis voor een leuke prijs: f 5,50.

D

John Vermulst. (advertentie)

VAARTOCHTEN Ook dit jaar vinden er uiteraard weer vaartochten plaats op de Binnendieze. Er wordt gevaren met ingang van zaterdag 18 april: dagelijks met uitzondering van de maandag (Wél op Tweede Paasdag 20 april 1992)!

Vanaf heden kunt u hiervoor in het Kringhuis reserveren. Met ingang van woensdag 1 april is het Diezehuis aan de Molenstraat 15a weer geopend en kunt U daar dagelijks (behalve op maandag) tussen 10.00 en 17.00 uur terecht voor uw reserveringen.

De tarieven blijven dit jaar ongewijzigd: volwassenen f 6,00 pp; kinderen t/m 12 jaar f 2,50 pp.

UITNODIGING LEDENVERGADERING. Het bestuur van de Kring nodigt u van harte uit voor de jaarlijkse algemene ·Ledenvergadering op:

Zondag 29 maart 1992 In de grote zaal van gemeenschapshuis de Slinger aan de Jan Schöfferlaan te 's-Hertogenbosch.

1Jitsluitend Kring/eden met een geldige Lidmaatschapskaart van 1992 hebben toegang. Per Lid is één introducé toegestaan.

VERSLAG VAN DE LEDENVERGADERING OP 24 MAART 1991 IN GEMEENSCHAPSHUIS DE SLINGER AAN DE JANSCHÖFFERLAAN. 1. Ontvangst De ca. 90 Kringleden en een aantal introducé( e )s, krijgen een kopje koffie. Hans van Osch zorgt voor de muzikale noot met zijn orgel.

· De zaal zal om 13. 00 uur open zijn.

2. Opening van het huishoudelijke gedeelte

PROGRAMMA 1. Ontvangst met een kopje koffie.

2. Opening van het huishoudelijke gedeelte van de vergadering door de voorzitter om precies 13.30 uur.

3. Ingekomen stukken en mededelingen.

4. Verslag van de ledenvergadering d.d.

24maart 1991. *Dit verslag vindt u elders in het KringNieuws. Opmerkingen kunt u vóór 14 maart schriftelijk bij het secretariaat indienen.

5. Financieel verslag 1991 en verslag van de kascommissie. * Een beknopt financieel verslag is elders in dit Kring-Nieuws opgenomen.

Het uitgebreid verslag (+ begroting 1992) ligt op donderdag 12 maart a.s. tussen 19.30 en 20.30 uur ter inzage in het Kringhuis. De penningmeester en een vertegenwoordiging van de kascommissie zullen daar aanwezig zijn om uw vragen te beantwoorden.

Schriftelijke reacties kunt u vóór 14 maart bij het secretariaat indienen. Het verslag van de kascommissie zal tijdens de vergadering worden voorgelezen.

6. Verkiezing kascommissie.

7. Verslag secretariaat 1991. * Dit verslag is elders in dit KringNieuws opgenomen.

Schriftelijke reacties kunnen vóór 14 maart worden ingediend bij het secretariaat.

8. Bestuursverkiezing. * Volgens rooster zijn aftredend: N.J.C.J. Lammers, T.P.J. van Herwijnen, M.G. van den Heuvel-Damen. De heer Lammers en mevrouw van den Heuvel-Damen stellen zich niet herkiesbaar. De heer van Herwijnen stelt zich wel herkiesbaar.

De voordracht van het bestuur (artikel 6 + 7 der statuten) luidt: in de vacature van voorzitter: de heer W .D. Kuysten,

in de andere vacatures: mevrouw K. d~ Bekker-Du pont en de heren H. Kurvers en T.P.J. van Herwijnen.

Volgens de statuten kunnen kandidaten voor het bestuur door tenminste 10 leden worden voorgedragen. Een dergelijke voordracht moet uiterlijk 14 maart a.s. schriftelijk bij het secretariaat worden ingediend en wordt tijdens de ledenvergadering bekend gemaakt.

9. Verkiezing raad van commissarissen. * Volgens het rooster zijn aftredend: J.A.M.Y. Bos-Rops en J.J. Luyckx.

Tussentijds is aftredend: M.W. van Boven. Mevrouw Bos-Rops stelt zich niet herkiesbaar, de heer Luyckx stelt zich wel herkiesbaar. Wegens het overlijden van de heer van Herpen is er een 4e vacature. De voordracht van het bestuur (art. 17 van het huishoudelijk reglement) luidt: Bert Looper als historisch deskundige, J .A.J .C. Jansen als financieel deskundige, C. van der Yen als algemeen deskundige, J.J. Luyckx als publicitair deskundige.

Volgens het huishoudelijk reglement kunnen kandidaten voor de raad van commissarissen door tenminste 10 leden worden voorgedragen. Zo'n voordracht moet uiterlijk 14 maart bij het secretariaat worden ingediend en zal tijdens de vergadering worden bekend gemaakt.

10. Afscheid vertrekkende bestuursleden.

11. Pauze.

12. Discussie over Kring-Nieuws.

Inmiddels zijn er alweer 2,5 KringNieuws Nieuwe Stijl uitgekomen. We willen graag de reactie van onze leden horen, evenals de verwachtingen die zij van het Kring-Nieuws hebben.

13. Rondvraag.

14. Sluiting, uiterlijk 16.30 uur.

0 . Voor jaarverslagen 1991 zie de hierna volgende kolommen

De voorzitter opent om 13.30 uur de vergadering.

Hij heet speciaal de toekomstige commissaris, mevrouw Bos-Rops en de twee toekomstige bestuursleden Anne Boer en Jack van Uden welkom.

Om de nauwe band tussen Kring en Stichting Binnendieze aan te geven, zitten er vanmiddag aan de bestuurstafel van Stichting Binnendieze: de heren Adrial._ sen en van de Griendt zijn "nieuwe" gezichten aan de bestuurstafel.

A

Er zijn berichten van verhindering binnengekomen van bestuurslid Ch. de Mooij, erelid H. v.d. Heuvel, onze Leuvense collega de heer Staes en leden de dames A. Smits, J. Striekwold, en E. Vellekoop en de heren J. v.d. Donk, J. v. Liempt, J. Masselink, G. Papavoine en K. Wuisman.

Verder kunnen mevrouw M. Quaars en de heren van Nielen en Wijgergangs niet aanwezig zijn, omdat zij vanmiddag dienst hebben bij de Jeroen Bosch-expositie en in het Kringhuis.

De voorzitter dankt de vrijwilligers, die, onder leiding van Theo van Herwijnen, in de periode mei 1988-mei 1989 een bijd. ge hebben geleverd aan de werkzaamheden van de werkgroep Kadastrale Atlas. De gegevens zijn sinds 1 maart jl. ter inzage in de bibliotheek van het Kringhuis.

Er functioneren momenteel twee werkgroepen binnen de Kring, te weten "het kleine monument" en "binnenstadsbeleid".

Over de door hen in het afgelopen jaar verrichte werkzaamheden hebt u het een en ander kunnen lezen in Kring-Nieuws 100.

De voorzitter bedankt ook de leden van deze werkgroepen voor hun inzet en roept de nu aanwezige Kringleden op om ook hun bijdrage aan een van de werkgroepen te komen leveren.

Het Kringbestuur heeft zich en het afgelopen jaar intensief beziggehouden met de op handen zijnde verhuizing naar Oude

Dieze 12, de uitbreiding van het aantal en begeleiding van de Kringvrijwilligers en met de Stadsgidsenopleiding.

Op 12 juli 1990 vond er een belangrijke gebeurtenis plaats: de ondertekening van het vaarcontract voor de Binnendieze.

Dat is een belangrijke mijlpaal om twee redenen: - Door de ondertekening van hetcontract spreekt de gemeente haar waardering uit voor het vrijwilligerswerk, dat door vele kringleden wordt verricht.

- Door uitbreiding van de vaarroute en de verhuizing naar Oude Dieze 12 zal de belangstelling voor zowel het varen als de activiteiten in het nieuwe Kringhuis toenemen.

Voor wat de onderhandelingen met de gemeente over de verhuizing betreft, deelt de voorzitter mee, dat met name de bestuursleden Wout Kuysten en Charles de Mooij en de leden Joop Wuisman en Nick ) Meeuwen zich afgelopen jaar intensief daarvoor hebben ingezet.

Het resultaat is, dat de Kring nu een concept-huurcontract van de gemeente heeft gekregen.

De onderhandelingen 'over dit huurcontract en de wijze van oplevering van het pand zullen echter nog de nodige energie vergen, niet alleen van de genoemde personen, maar ook van diegenen, die zich met de financiele kant van de zaak bezighouden, met name de Kringpenningmeester mevrouw Bartels-Coense, Kringbestuurslid mevrouw v.d. Heuvel-Damen, de penningmeester van de Stichting Binnendieze Adriaansen en de heren Kleyne en van Uden.

Op dit moment ziet het ernaar uit, dat we onze volgende ledenvergadering in Oude _,,cze 12 kunnen houden, maar volledige zekerheid kunnen wij u daarover (nog) niet geven: Het is een gebed zonder end.

De nieuwe huisvesting zal niet alleen onderdak bieden aan de Kring, maar ook aan de Stichting Jeroen Bosch Atelier en de Stichting Binnendieze, een bundeling van krachten.

De Kring kan daar alleen maar sterker door worden.

Die versterking van de Kring zou ook kunnen geschieden door het verbeteren en inhoudelijk verrijken van het KringNieuws. In de bestuursvergadering van 18 maart jl. is al uitgebreid gesproken overeen te maken redactiestatuut. De voorzitter spreekt de wens uit, dat er nu snel een Kring-Nieuwsredactie geformeerd kan worden. Theo van Herwijnen zal er de komende periode aan gaan werken.

3. Ingekomen stukken en mededelingen Er is slechts één ingekomen stuk, geschreven door Peter-Jan van der Heijden.

Dat zal behandeld worden bij agendapunt 7.

De voorzitter deelt mee, dat: - het toeristenseizoen op 27 april a.s. feestelijk wordt geopend; - er een handtekeningenactie loopt voor behoud van de Drakenfontein; - nieuwe vrijwilligers welkom zijn (voor begeleiding en inwerken wordt gezorgd); - de Kring in 1993 20 jaar bestaat.

4. Verslag van de ledenvergadering van 25 maart 1990 Er zijn geen schriftelijke reacties binnengekomen.

Het verslag wordt goedgekeurd onder dankzegging aan de notulist Theo van Herwijnen.

5. Financieel verslag 1990 en verslag van de kascommissie Er zijn geen schriftelijke reacties binnengekomen.

De kascommissie bestond uit de heren v.d. Berg, Blankert en Spierings. Harrie Blankert leest het verslag van de kascommissie voor. Het financieel verslag wordt goedgekeurd.

De penningmeester wordt gedechargeerd.

6. Verkiezing kascommissie De heren v.d. Berg en Spierings zijn aftredend en niet herkiesbaar. De heer Blankert is herkiesbaar.

Hij wordt herkozen.

Het bestuur wil nieuwe mensen voor de kascommissie, met name personen, die enige kennis van financiele zaken hebben.

Er melden zich drie Kringleden aan.

De kascommissie 1991 bestaat uit de volgende personen: Mevrouw H. v. Griensven en de heren Blankert en Marechal.

Reserve is mevrouw Lammers-Grosfeld.

7. Verslag secretariaat 1990 Er is een schriftelijke reaktie binnengekomen van Peter-Jan van der Heijden. Hij vindt in het verslag niets terug over de activiteiten van de jeugdleden.

Hij wil weten hoe het er nu met de jeugdleden voor staat.

Theo van Herwijnen geeft antwoord. De Kring telt momenteel 5 jeugdleden. In december 1988 heeft Theo jeugdige Bosschenaren opgeroepen om iets aan Bossche heemkunde te gaan doen.

Het aantal reacties was bed- · roevend laag: er kwamen slechts" twee geinteresseerden opdagen, overigens beiden kringlid.

In onderling overleg hebben we toen bepaald, dat we een onderzoek zouden starten naar Bossche straatnamen in vroegere tijden.

Als bron is gebruikt: Personele quotisatiekohieren van 's-Hertogenbosch uit de periode 1696-1723, berustend in het Stadsarchief alhier.

In deze kohieren staan behalve namen van Bosschenaren, die belasting moesten betalen, ook vele straatnamen vermeld.

In de periode december 1988-mei 1990 hebben genoemde twee jeugdleden en Theo gedurende twintig zaterdagochtenden de gegevens uit de kohieren overgeschreven. Een groot gedeelte is door Theo thuis met behulp van de computer verwerkt.

Een van de jeugdleden had inmiddels een universitaire studie aangevangen, zodat hij vaak op zaterdag geen tijd had voor onderzoek. Ook voor Theo geldt, dat hij vaak op zaterdag andere verplichtingen heeft.

Een probleem is, datjeugdleden vaak alleen op zaterdag tijd hebben om iets aan heemkunde te doen.

Peter-Jan stelt voor om activiteiten in de schoolvakanties te organiseren.

Paul van Dongen oppert het idee om Kringleden in de leeftijdscategorie van 1826 jaar te benaderen. Het is niet aan Theo bekend, hoeveel Kringleden tot die categorie behoren.

Het verslag wordt goedgekeurd onder dankzegging aan Kringsecretaris Jan Kleyne. vervolg pag. 6

LEZING De architect Marius van den Wildenberg zal op 27 april een lezing houden aan de hand van dia's van eigen werk, met als thema "Bouwen in een historisch belangrijke omgeving".

Enkele items die in de lezing aan bod zullen komen zijn: - Het omgaan met gebouwen en omgeving vanuit een sociaal historisch en stedebouwkundig besef.

- Een pleidooi voor het beter luisteren, lezen en begrijpen van zowel de plek, gebouw en infrastructuur zoals die zich aanbieden.

- De historische omgeving actief benaderen en onderdeel van de actuele ontwerp praktijk maken.

Marius van de Wildenberg

D

•· 8. Bestuursverkiezing Volgens het rooster zijn aftredend: Mevrouw Bartels-Coense en de · heer Kleyne. Mevrouw Bartels stelt zich niet herkiesbaar, de heer Kleyne wel.

Tussentijds treedt af: Ch. de Mooij .

Er zijn twee nieuwe kandidaten: Mevrouw Anne Boer- van Lanschot en de heer Jack van Uden.

Er zijn geen tegenkandidaten aangemeld. De vergadering herkiest de heer Kleyne en kiest mevrouw Boer en de heer van Uden bij acclamatie tot nieuwe bestuursleden.

De voorzitter overhandigt de bestuursspeld aan de twee nieuwe bestuursleden.

Beide bestuursleden hebben al enkele bestuursvergaderingen als toehoorder bijgewoond, dus zij komen niet helemaal onbeslagen ten ijs.

9. Verkiezing Raad van Commissarissen De heer Berge is aftredend en stelt zich herkiesbaar.

De heer Albada treedt tussentijds af. Als opvolger voor de heer Albada heeft mevrouw Bos-Rops, stadsarchivaris van 's-Hertogenbosch, zich beschikbaar gesteld.

Bij acclamatie wordt de heer Berge herkozen en mevrouw Bos-Rops gekozen als commissaris.

De Raad van Commissarissen is een adviesorgaan voor het Kringbestuur. Met na: me in de komende periode zal het Kringbestuur meer dan ooit een beroep doen op de commissarissen met het oog op de verhuizing naar Oude Dieze 12.

10. Afscheid vertrekkende bestuursleden Helaas kan een van de twee bestuursleden vanmiddag niet aanwezig zijn: Charles deMooij.

Hij zat pas eenjaarin het bestuur en hield zich bezig met museumactiviteiten, exposities en vooral de (toekomstige) inrichting van het nieuwe Kringhuis aan de Oude Dieze. Charles kan deze taak volgens hemzelf evengoed vervullen, zonder bestuurslid te zijn. Daarom treedt hij af. Het bestuur dankt hem voor zijn werkzaamheden.

Het tweede bestuurslid, dat afscheid neemt, is mevrouw Wil Bartels-Coense, bij elk van de aanwezigen genoegzaam bekend.

Zij was immers sedert 15 februari 1982 degene die er zorg voor droeg, dat het financieel bij de Kring op rolletjes liep. Wil heeft drie voorzitters meegemaakt en ook de financien beheert in het hectische jaar 1985, toen 's-Hertogenbosch haar 800-jarig bestaan vierde.

Ook heeft zij de overgang van een onregelmatig geopend naar een zelfs op zondag

geopend Kringhuis meegemaakt, hetgeen uiteraard de nodige administratie met zich meebracht.

Voor al die jaren, dat Wil zich heeft ingezet voor de Kring, wil het bestuur haar hartelijk danken. Ook haar echtgenoot Bert wordt in het dankwoord betrokken: hij heeft zijn vrouw nogal eens moeten missen, als ze (onverwachts) naar een vergadering moest.

Als dank voor het door haar verrichte werk ontvangt Wil twee boeken, gewijd aan de expositie "In Buscoducis" en een vaste plant.

13. Vaststelling beleidsplan 19911992 Een aantal zaken uit het vorige beleidsplan is gerealiseerd, (invoeren ledenknipkaart, stadsgidsenopleiding, bestuurlijke integratie van Kring en Stichting Jeroen Bosch Atelier en de herinrichting van het Kringhuis); andere wachten nog op realisatie (nieuwe werkgroepen, Kring-Nieuws nieuwe stijl en hetjeugdledenprogramma).

Er zijn geen schriftelijke reacties op het nieuwe beleidsplan binnengekomen.

Het is daarom bij deze vastgesteld.

14. Rondvraag 11 Pauze Ook in de pauze kunnen de aanwezigen genieten van het muzikale kunnen van organist Hans van Osch. De pauze duurt van 14.15-15.00 uur.

12 Huldiging vrijwilligers Nu is het de beurt aan de Kringleden, die zich al 12 112 jaar belangeloos inzetten als Kringvrijwilligers bij vele activiteiten. Dit zijn mensen van het eerste uur, die nog de tijden hebben meegemaakt, dat: - de Kring "slechts" 650 leden had - er regelmatig wandelboekjes werden uitgegeven het Kring-Nieuws overgingvan stencil naar offsetdruk - er een Raad van Commissarissen werd ingesteld - tijdelijke Kringhuizen in de Ridderstraat en Lange Putstraat werden vervangen door definitieve aan de Stationswegen in het 2e Korenstraatje - de stad haar 800-jarig bestaan vierde met een scala aan activiteiten.

Als dank voor hun werkzaamheden ontvangen de 10 jubilarissen een zilveren jubileumspeld, waarop in goud het Kringvignet is afgebeeld.

De jubilarissen zijn (in willekeurige volgorde): Peter-Jan van der Heijden, Jan Masselink, Frans Spierings, Bert Bartels, Bernhard van de Bulk, Ria Kleyne, Wil Hartkamp, Adri van Rijsbergen en Jozef Hoekx.

Frans Spierings en Jan Masselink zijn vanmiddag niet aanwezig.

Er zijn nog twee jubilarissen in ons midden: Saphia de Vries en Bas Nieuw land. Zij vieren beiden hun 5-jarigjubileum als Binnendiezebomer. Het gaat hier om een uniek jubileum: in de toekomst zal er niet meer op de Binnendieze geboomd worden. Zij ontvangen als dank voor hun werk een miniatuur van een Diezeboot in zilver, uiteraard voorzien van een boom( stok).

Frans Teulings verzamelt al 45 jaar lang van alles en nog wat over 's-Hertogenbosch. Hij zou graag een werkgroep willen formeren met mensen met dezelfde interesse. Jo Hendriks, Rob Hoogeboom en SjefBeekwilder melden zich.

De werkgroep kan dus starten.

Jan van Haren heeft onlangs een nieuw Kringlid aangemeld in het Kringhuis. f'~ betreffende mevrouw ontving enige tijd, __ ter slechts een acceptgirokaart, zonder verdere inlichtingen over de Kring.

Dat komt, omdat, als zich nieuwe leden melden, het bestuur ervan uitgaat, dat het nieuwe lid de gele wervingsfolder heeft gelezen en dus weet, wat de Kring doet.

Jo Hendriks vindt, dat er op de tweejaarlijkse ledenpresentatie best meer mensen iets van hun hobby mogen tonen dan alleen hijzelf en Bernhard van de Bulk. Er zou een werkgroep geformeerd kunnen worden, die de kar voor deze ledenpresentatie trekt.

Het bestuur denkt aan de reeds eerder genoemde werkgroep van Frans Teulings c.s" Maarten Kooijman vindt, dat er met het verdwijnen van de bomers op de binnendieze een stukje van het historische karakter verloren gaat. Het overschakelen electrische voortstuwing heeft enkele redenen: - Op sommige gedeelten moet stroomopwaarts gevaren worden, hetgeen moeilijk lukt met bomen.

- Er varen voortaan drie boten. Het zou teveel fysieke inspanningen vergen van de bomers, om deze drie boten dagelijks te laten varen.

Het blijft overigens mogelijk om met de boten te bomen.

Mogelijk kan er in de toekomst een vierde boot gekocht worden.

Paul van Dongen vindt het vreemd, dat enerzijds de Kring actieve jeugdleden zoekt en anderzijds bomers wegens een conflikt ontslaat. Theo van Herwijnen antwoordt hierop, dat conflikten tussen bomers en bestuur van de Stichting Binnendieze niet hier besproken moeten

BEKNOPT FINANCIEEL VERSLAG 1991.

INKOMSTEN Saldi begin jaar

Het Bestuur

Ledenbijdrage '91/'90 Ledenbijdrage '92/' 91 Aktiviteit voor leden Aktiviteit voor derden Verkoop eigen uitgaven Verkoop uitg. derden Kringhuis Rente Stadsgidsen Donaties-advertenties Diversen Totaal inkomsten

UITGAVEN 48.796,88 22.429,50 11.727,50 9.584,30 29.168,60 8.109,20 16.868,10 1.478,25 2.568,60 7.400,00 5.350,00 2.404,15 117.088,20

Secretariaat KringNieuws Representatie Aktiviteit voor leden Aktiviteit voor derden Stadsgidsen Bestuurskosten Inkoop eigen Inkoop derden Kringhuis Bankkosten Contributies & abonn.

Diversen

3.502,44 4.453,68 707,17 12.357,02 11.703,77 2.147,18 533,16 158,00 11.147,72 17.239,40 421,77 725,69 234,85

Totaal uitgaven

65.331,85

Saldi einde jaar

100.553,23

165.885,08

165.885,08

VERSLAG SECRETARIAAT 1991 Beknopt overzicht activiteiten.

Opening toeristenseizoen 27-04-1991

worden. Dit is een ledenvergadering van de Kring.

Ook vindt Paul, dat het electrisch varen minder dynamisch is dan het bomen, hetgeen het stimuleren van jeugdigen om te gaan schipperen niet aanmoedigt.

De heer Paanakker vraagt naar de herkomst van de lijst, waarop de aanwezigen bij binnenkomst hun handtekening konden zetten, als zij het er mee eens waren, dat ~n Vervoordeldonk ten onrechte niet tot de stadsgidsenopleiding is toegelaten.

De voorzitter antwoordt, dat het hier niet om een initiatief van het Kringbestuur gaat, maar om dat van enkele Kring-vrijwilligers.

Tenslotte biedt Ine de bresser mede namens de andere torengidsen aan het bestuur een cadeau aan: een ets van het Schermersoproer in 1579 in 's-Hertogenbosch.

Het bestuur aanvaardt dit geschenk in dank. De ets zal een plaats krijgen in de vergaderkamer van het Kringhuis.

Januari Februari

6 Nieuwjaarsinstuif.

Start 2e cursus Boschlogie.

Maart 5 Lezing over het Burgemeester Loeffplein.

20 Start stadsgidsencursus.

24 Algemene ledenvergadering.

27 Opening toeristenseiApril zoen.

8 Presentatiemarkt stadsarJuni chief.

29 Lezing over Brugge.

Juli Augustus 18 Excursie naar Brugge, de praalstoet van de Gouden Boom.

September 14 Open Monumentendag.

12 Open Archiefdag.

Oktober 21 Lezing over de waterhuis-houding van 's-Herto- genbosch.

November 23 Jaarlijkse vrijwilligersavond.

Eerste proefnummer December Kring-Nieuws Nieuwe Stijl.

Tentoonstellingen 15. Sluiting De voorzitter sluit om 16.00 uur de vergadering. 's-Hertogenbosch, 27 maart 1991 Notulist: Th. van Herwijnen.

D

Gedurende het verslagjaar hebben de volgende tentoonstellingen in het Kringhuis onderdak gevonden: 1. Presentatie van de gemeente over de plannen van het Loeffplein.

2. Foto's van Jan Verhoeff.

3. Maria ikonen van Frans Geenen.

4. Schilderijen van Kees Wuisman.

5. Fototentoonstelling van gevelstenen van Joop Wuisman.

6. Verkooptentoonstelling "Hebbedingen".

Uitgaven

* Er zijn dit jaar 6 Kring-Nieuw' sen uitgegeven (waaronder ook een eerste proefnummer nieuwe stijl) met in totaal 59 pagina's. * In samenwerking met het VVV is het Rondje 2 uitgegeven. * Op 27 april met de start van het toeristenseizoen is het Uilenburgboekje uitgebracht. * Een aantal informatiefolders heeft zijn weg naar de ge誰nteresseerde bezoeker gevonden: - info vaartochten 10.000 stuks - info rondleidingen 2.410 stuks - info over Jeroen Bosch 400 stuks.

Stadspromotie Net zoals verleden jaar is er ook dit jaar medewerking verleend aan TV-opnamen.

Er hebben verschillende artikelen over onze activiteiten in de kranten gestaan, en ook zijn er diverse uitzendingen geweest op de BLOS en Omroep Brabant.

In maart is er een nieuwe stadsgidsencursus gestart. Onder de cursisten een groot aantal Kringleden.

Wij hebben tweemaal meegewerkt aan de openstelling van het stadhuis en eenmaal aan de openstelling van Van Lanschot.

Ontwikkeling van de stadspromotionele activiteiten sinds 1988 (indexcijfr 100)

600

1988 300

l 1989

1

500 200

1990

100

400

A B c Verklaring cijfers en letters onder aan de grafieken 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Totaal gemiddelde Sint Janstoren Stadswandelingen Zwanenbroedershuis Citadel Stadhuis SintJan Overige gebouwen Voordrachten Jeroen Bosch expositie

A Vaartochten Binnendieze B Kringhuis C Telefonische informatie

Samenwerking en overleg.

In dit verslagjaar is er samengewerkt/ overleg gepleegd met de volgende instanties en organisaties: Stadsarchief, Rijksarchief in Noord Brabant, Illustre Lieve Vrouwe Broederschap, Comité Open Monumentendag, Orva, Stichting Brabants Heem, Stichting BRG, Hartje Den Bosch, Technische Dienst Gemeente, Archeologische en Bouwhistorische Dienst, Gemeente en diverse scholen en bedrijven.

De relatie met de gemeente was op een bepaald moment niet optimaal (reden pand Oude Dieze 12) maar na enige gesprekken met wethouder Wij ers is er weer enige toenadering.

Vrijwilligers.

Het aantal vrijwilligers bedraagt ca 150 mensen. Er is een aantal vergaderingen met de diverse vrijwilligers belegd, evenals iedere maand een leerzame gezelligheidsavond, die in het algemeen door 30 à 40 medewerkers bezocht werden. Twee bestuursleden begeleiden de vrijwilligers.

Bestuur.

Het bestuur kende dit jaar twee mutaties: Wil Bartels werd opgevolgd door Jack van Uden en Charles de Mooy werd opgevolgd

300

200

100

0

1

2

3

4

5

door Anne van Lanschot.

Het bestuur kwam in vergadering bijeen op: 14januari,28januari, 18februari, 19februari, 18 maart, 5 april, 13 mei, 17 juni, 25 juli, 29 augustus, 26 september, 31 oktober, 28 november, 12 december. Daarnaast waren er nog 2 speciale bijeenkomsten en vergaderde het dagelijks bestuur een 12-tal keer. * In het eerste kwartaal heeft de affaire Oude Dieze 12 veel energie en wijsheid van het bestuur en commissarissen gevergd. * Het begeleiden van nieuwe gidsen en vrijwilligers heeft evenals vorige jaren onze volledige aandacht. Er is een spreekuur voor de vrijwilligers ingesteld. * Doordat de verhuizing niet doorging hebben we "In de Put" kunnen opknappen en wordt het pand optimaal gebruikt.

In het verslagjaar kwamen er ±1000 poststukken binnen en zijn er± 2000 verstuurd. (daarbij komen nog de 7000 KringNieuwsen). Er kwamen op het secretariaat 320 telefoontjes binnen en er waren ±450 uitgaande telefoongesprekken.

U hebt allemaal kunnen lezen dat wij in dit verslagjaar ons 1OOOste lid hebben verwelkomd. Aan het einde van hetjaar zaten

6

7

8

9

10

wij alweer enige tientallen leden boven de 1000. 's-Hertogenbosch, januari 1992.

Anne van Lanschot, secretaris.

D

JAARVERSLAGEN WERKGROEPEN 1991 Het Kleine Monument Door ziekte van enkele leden en zelfs het overlijden van een van haar leden is de werkgroep "Het Kleine Monument" maar enkele malen bij elkaar geweest.

De volgende activiteiten zijn vermeldenswaardig: * Medewerking is verleend ten aanzien van de tekst en routing van de VVV wandeling Rondje 2, die handelt over gevelstenen en dergelijke. * Er is verder gewerkt aan een grote fotoreportage over alle gevels van de panden in de binnenstad. Bovendien wordt er gewerkt aan een bijpassende tekst. De bedoeling is te komen tot een algehele inventarisatie. * De tentoonstelling over Bossche gevelstenen. * Contacten met sociëteiten "Amicitia" en

de "Zwarte Arend". met Van Lanschot over het herplaatsen van het beeld van de St.Pieter. * Uit verschillende alternatieven is gekozen tot toekenning van een plaquette aan Tij! Uilenspiegel, markt 14 * Bemoeienis met de restauratie van de kanonnen op de stadsmuur. * Er is een volledige index gemaakt op de fotocollecties met de uitleg van de series: "ken uw stad"en "ken uw 800 jarige stad" * De eerste steen met Bossche tekst, wat hopenlijk een serie zal worden, is ingemetseld in de tuinmuur van het pand Hof van Zevenbergen 5, met de tekst '"t is klik veur d'n bult,. 'theet net gespuid".

* Contacten

24 januari 1992.

Nort Lammers.

0

Commissie Binnenstad

beleidsplan Verkeer en Vervoer.

We kregen te maken met een aantal wijzigingen/verbouwingen aan panden in de binnenstad.

Ook gaven we onze steun aan de fietsersbond ENFB. Naar aanleiding van het verkeersplan werden brieven verzonden aan het bureau ORM en aan de heer Van Goethem.

Regelmatig werden vergaderingen van de Monumentencommissie bezocht.

D. Prognose.

De commissie begint steeds beter te "draaien", dankzij de uitbreiding van het aantal leden en door de deskundigheid van diezelfde leden.

De commissie spreekt de hoop uit, dat de door het bestuur gewenste samenwerking met andere organisaties spoedig van de grond zal komen en dat dat een vruchtbare samenwerking zal blijken te zijn.

Jan van Ee, voorzitter Iet Kok, Secretaris.

0

A. De taak van de commissie is tweeledig.

* *

Het adviseren van het bestuur in alle zaken, die van invloed zijn op het historisch karakter van de binnenstad.

Het vergroten van de belevingswaarde voor de inwoners en de bezoekers van de stad. De binnenstad omvat het gebied binnen de grachtengordel en de aanpalende gebieden, voor zover de uitstraling daarvan van invloed is op het bovengestelde.

B. Samenstelling van de commissie.

Bestond de commissie vorig jaar nog uit 9 leden, dit jaar telt de groep 12 leden, te weten: * namens het bestuur: Wout Kuysten en Anne van Lanschot. * Voorzitter: Jan van Ee. * Leden: Martin van de Berg, Rob Bots, Herman Duym, Hein Kurvers, Jacques MarĂŠchal, Niek van Meeuwen, Frans Sluyter en Joop Wuisman. * Secretaris: Iet Kok. De commissie kent ook een aantal subcommissies: * Het Loeffplein. * HetZand. * Parkeergarages en Verkeersplan. * Historische panden en beeldbepalende objecten. * Parade en Concertzaal.

C. Activiteiten.

De commissie vergaderde 10 maal.

Belangrijke aandachtspunten waren: Het Loeffplein, de Parade met ondergrondse concertzaal, plan La Gare, het concept

Bossche Verzamelaars (WBV) Op initiatief van Frans Teulings is deze werkgroep medio 1991 opgericht.

Op 31 december 1991 - het einde van het eerste verslagjaar van ons bestaan - bestaat de werkgroep uit: - Beekwilder Sjef - Op ten Berg Frits - Hendriks Jo - Hoogeboom Rob - Teulings Frans In dit halfjaar hebben wij drie bijeenkomsten gehad en wel op: 06-06-1991 05-09-1991 14-11-1991 In deze bijeenkomsten hebben wij vastgesteld, wat wij nu precies denken te gaan doen als verzamelaars.

Wij willen vooral onze contacten uitbreiden tot iedereen in 's-Hertogenbosch en omgeving, die ook iets verzamelt als het maar betrekking heeft op 's-Hertogenbosch.

Aan de hand van de verzamelingen, komen wij dan vanzelf verder. Wij denken daarbij aan: - kennis van en over elkaars verzamelingen - bij gelegenheden iets daarover tentoonstellen - verbreden van onze kennis over de wetenswaardigheden van 's-Hertogenbosch - onderling adviseren met betrekking tot onze manier van verzamelen

Voorlopig kunnen wij wel mee vooruit.

Rosmalen, 9 januari 1992 namens de verzamelaars, Frits Op ten Berg.

Redactie Kring-Nieuws Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 24 maart 1991 wenste het bestuur een spoedige formering van een KringNieuws redactie.

Theo van Herwijnen heeft namens het bestuur de koe bij de horens gepakt. Op 19 juni 1991 was de eerste bijeenkomst van de redactie. De redactie bestaat uit de volgende leden: Harry Blankert, Jan Bruijstens (voorzitter), Jack van Elten, Theo van Herwijnen, Jan Kleyne, Ati Linders (secretaris) en John Vermulst. De volgende vergaderingen vonden plaats op 15 juli, 26 augustus, 16 september, 15 oktober, 18 november en 17 december.

Om tot een goed en verantwoord stuk werk te komen, moesten er veel voorbereidingen getroffen worden. Deze voorbereidingen bestonden onder andere uit: * Het zoeken van de juiste layout * Het vinden van de juiste drukker *Het vergaren van kopij, zowel van eigen hand als van schrijvers * Het opstellen van richtlijnen voor schrijvers * Het opstellen van een redactie-statuut.

Onze eerste belangrijke daad was het verzorgen van de bijlage van het laatste nummer van het Kring Nieuws van 1991.

Wij waren verbaasd over de hoeveelheid kopij die daarvoor beschikbaar was. Door plaatsgebrek hebben we artikelen naar het volgende nummer moeten doorschuiven.

Verwachtingen 1992 Zoals het zich nu laat aanzien zullen wij zeker niet om werk verlegen zitten. Binnen de redactie zijn enkele leden die als een soort reporter fungeren. Zij zullen een verslag maken van lezingen, openingen van tentoonstellingen en vele andere evenementen die nauw verwant zijn met de Kring of onze geliefde stad.

Ook kan de redactie bogen op een aantal leden van de Kring die interessante artikelen willen leveren. Niet alleen Kringleden zullen zich op dit terrein verdienstelijk maken ook niet-Kringleden hebben wij bereid gevonden hun medewerking te verlenen.

Wij hopen op positieve reacties van U tijdens de Algemene Ledenvergadering van 29 maart a.s.

Ati Linders, secretaris

0

BEKNOPT JAAROVERZICHT 1991 • sTICHTING BINNENDIEZE Het vaarjaar 1991 heeft gestaan in het teken van een uitbreiding van de vloot en de electrificatie van alle boten.

De maanden januari, februari en maart werden goeddeels besteed aan het inrichten van de boten, de beveiliging van de ligplaatsen en voorzieningen voor het elektrisch opladen.

In de maand april moesten de "bomers" worden omgeschoold tot "schippers" dat wil zeggen zij moesten zich het electrisch varen eigen maken.

Door de eenmansbediening kon het aantal vrijwilligers worden teruggebracht met 15 personen. Binnen de formule van varen:

door de week op twee halve dagen en in het weekend een halve dag kan nu worden volstaan met een bezetting van 25 personen.

Voor informatie, reservering en kaartverkoop mochten we beschikken over 12 administrateurs. Een veelzijdige taak die beslist niet onderschat mag worden.

In 1991 is ook aangetoond dat de opzet van een werkstructuur goed heeft gewerkt.

Deze structuur kenmerkt zich door het toebedelen van taken aan medewerkers binnen een coördinatie naar het bestuur.

Omdat wij in 1991 ca 10.000 passagiers vervoerden werd een groot deel van de diepte-investering terugontvangen.

Het kostenniveau zal door onderhoud, reparatie en reservering op een hoger bedrag blijven liggen. Het bestuur heeft be-

sloten de organisatiestructuur te handhaven en constateert dat een en ander ontlastend heeft gewerkt en veel heeft bijgedragen aan de sfeer binnen de organisatie.

Ofschoon wij aan de toeristen specifieke elementen van de Binnendieze laten zien, binnen de vaarroute wordt wel gedacht aan uitbreiding van die route. Over het hoe en wanneer is er overleg tussen Stichting en Gemeente.

Het bestuur heeft bewondering voor de inzet van haar medewerkers en bedankt schippers en administrateurs voor al het vele en goede werk in het afgelopen jaar.

En kijkend naar 1992: We zitten op het goede spoor!

Joep van de Griendt

0

JAARLIJKS UITSTAPJE! Het jaarlijks uitstapje zal ditjaar op zondag 24 mei plaats vinden, en wel in de richting Lier. Lier is een gezellige plaats onder de rook van Antwerpen, en een bezoek meer dan waard zoals het bestuur van de Kring vorig jaar heeft ervaren. Elders in dit blad vind u meer informatie over Lier. De dag zal er als volgt uitzien: 8.15 uur, Vertrek met de bussen. Opstappen hoek Oranje Nassaulaan-Stationsplein.

10.00 uur, Omstreeks die tijd hopen wij na een rit zonder tussenstop in Lier aan te komen. In Spiegelhof zal een kop koffie met een "Liers vlaaike" voor ons klaarstaan.

11.00 uur, We gaan zo ongeveer een uur Lier verkennen onder de begeleiding van een gids.

Na deze wandeling gaan we weer naar de Spiegelhofvooreen warme lunch die bestaat uit soep, hoofdgerecht, dessert, koffie en een glas wijn of fris.

14.00 uur, De gidsen staan weer voor ons klaar, en we zullen het schitterende interieur van het stadhuis van Lier eens gaan bewonderen, plus alles waar we vanmorgen geen tijd voor hadden.

16.00 uur, Is het einde van de rondleiding, en u zult inmiddels wel zin hebben in een voortreffelijk belgisch biertje. U hebt tot 20.00 uur vrij om van alles nog eens lekker na te genieten, en dan hopelijk moe maar voldaan de thuisreis te aanvaarden.

Inschrijving (sluitingsdatum is 30 APRIL!!) is nu reeds mogelijk voor de prijs van f 55,- per persoon. Deze bijdrage kunt u overmaken op onze rekening die u op de eerste bladzijde kunt vinden, of contant in het Kringhuis. Per lid is één introducé toegestaan.

Niet leden betalen f 65,- per persoon.

Bij de inschrijving s.v.p. uw lidnummer vermelden.

De inschrijving sluit bij 150 deelnemers en worden behandeld in volgorde van betaling. De prijs is berekend op het aantal deelnemers, en het is daarom ook niet mogelijkom het inschrijfgeld ná 30 april te retourneren, tenzij wij een vervanger voor u op de wachtlijst hebben staan.

-

Bij dit bedrag is inbegrepen: busreis, lunch, verzekering, twee rondleidingen.

Wij wensen U een aangename dag in Lier!

Lier, stad van Felix Timmermans Dit keer gaat ons uitstapje naar Lier. De stad waar Felix Timmermans heeft gewoond en gewerkt. In de Timmermanszalen van het Timmermans-Opzomerhuis aan de Netelaan 4 is een algemeen overzicht van Timmermans als dichter, als schrijver, maar vooral als boekillustrator en plastisch kunstenaar. Andere Lierse kunstenaars waarvan werken tentoongesteld zijn: Baron Isidoor Opsomer, Lodewijk van Boeckel, Renaat Veremans en A. Bergman.

Lier is een stad met vele mooie historische gebouwen en uiteraard staan er weer een aantal stadsgidsen klaar om ons met plezier deze mooie stad laten zien.

Een kleine indruk van een paar bijzondere gebouwen.

Het stadhuis en Belfort (Grote Markt 58) Het stadhuis in Rococostijl, naar men zegt het mooiste van heel Vlaanderen, met een raadszaal die schittert als een koninklijke salon. Gebouw als lakenhal in 1367.

In 1418 ingericht als stadhuis, in 1740 verbouwd en voorzien van o.a. een prachtig gebeeldhouwde trap .

Het Belfort (geïntegreerd in het stadhuis) is gebouwd in 1369 in gotische stijl, met een spits uit 1411. De beiaard in de toren is van 1971.

De St. Gummariskerk met de oudste der Brabantse torens - 1378 - 1455 - (vlgs de plaatselijke VVV) De toren is gerestaureerd tussen 1973 en 1979 en bezit de grootste koperen springtrommel van België met 48 klokken. De bouw van de kerk begon in 1425 en heeft een laatgotisch oksaal (1536-1539).

De kerk heeft een schat aan zilverwerk. In straalkapellen schilderijen van o.a. Rubens.

Prachtige glas in lood ramen uit o.a. 1475 en 1516 (deze is geschonken door Maximiliaan van Oostenrijk), de eerste glasramen in de Nederlanden in Renaissancestijl.

Het Begijnhof ontstaat begin 13e eeuw.

De monumentale toegangspoort in Renaissancestijl dateert uit de 17e eeuw. De verdere bebouwing dateert uit de 16e en 18eeeuw.

De St.Pieterskapel is het oudste gebouw in de stad (1225), een laatromaanse kapel, gerestaureerd in 1914.

De Gevangenpoort is van 137 5 en sterk verbouwd in 1727.

De Kluizekerk in gotische stijl en dateert van 1413.

Spui, een sluisgebouw en gebouwd over de Kleine-Nete, dateert van 1508 en is gerestaureerd in 1985.

De Gildehuizen Op de Grote Markt; Het Vleeshuis van 1418 in gotische stijl, het Renaissance Bakkerhuis uit 1717 en de barokke Rederijkerskameruit 1709.

Achter het stadhuis het "Schaecberd" uit 1606 en de St Jacobskapel uit 1383.

Ga ook eens kijken in de Zimmertoren.

Het complex is samengesteld uit twee gebouwen die eenjubelklok, een astronomische studio en een wonderklok onderdak bieden.

In Lier werden door de eeuwen heen merkwaardige gebouwen met een militaire functie opgetrokken. In het prille begin had de stad een aarden omwalling en later een stenen muur met stadspoorten en torens.

Van dit eerste verdedigingsstelsel getuigen nog de Gevangenenpoorten de Corneliustoren (Zimmertoren). Door de bloeiende lakennijverheid breidde de stad fors uit en moest een nieuwe omwalling gebouwd worden met als blikvanger het Spui. ,.,n de 19e eeuw werd rond een aantal Belgische steden een fortengordel aangelegd.

Het Fort van Lier was één van die versterkte vestingen. In 1914 werd het fort zwaar beschoten en dat is nu nog te zien.

Andere getuigen van de militaire aanwezigheid zijn: de laat-classicistische Lt. Kol. Becquevortkazerne, de Koninklijke Kadettenschool in eclectische stijl.

Bij de Nete zijn de grondvesten ontdekt van de Balietoren.

John Vermulst.

D

STICHTING BINNENDIEZE

TWINTIG JARIG BESTAAN "KRING VRIENDEN VAN 'S-HERTOGENBOSCH".

WATDENKTU".

Onlangs is door het bestuur een werkgroep ingesteld onder leiding van de heer W. Kuijsten om het twintig jarig bestaan van de Kring in maart 1993 voor te bereiden. Hoewel 25 jaar een grotere mijlpaal zal zijn, wil men toch stilstaan bij het vierde lustrum.

Hoe was het begonnen? Was dat niet naar aanleiding van een tentoonstelling bij Lohengrin in de Zuiderpassage? Een voorlopig bestuur werd gevormd met: A. Brekelmans, J. Kleyne, H. Lutgerink, P.J. vanderHeijden, L. Neefs, G. leRueten Louis Aarts.

Hoe is het de Kring vergaan? Op welke manier zal dit lustrum gevierd worden?

Programma? Feest? Een mooie ruimte voor de Jeroen Bosch tentoonstelling?

Misschien een mooie plek voor het beeld van Sint Pieter? Gaan we dansen op de Parade?

U ziet wel, de nodige kreten worden al geslaakt, nu nog een serieus (feest) programma. In ieder geval veel sterkte voor de werkgroep bij de voorbereiding. En als het enigszins kan wil de redactie graag op de hoogte worden gehouden, maar dat is eigenlijk ook vanzelfsprekend.

John Vermulst.

D

Na afloop van het vorig seizoen hebben wij afscheid moeten nemen van een aantal schippers. Dat beeld speelt zich ieder jaar af.

Gelukkig hebben wij spontaan voldoende aanmeldingen om het bestand weer op peil te brengen. Bijzonder prettig is het dat zich daarbij een aantal Kringleden bevinden. In maart worden de boten in gereedheid gebracht en kiezen de nieuwelingen het sop.

"Wé zullie kunnen, kunnen wij ok!"

Onder dit motto, en daarbij een beetje jaloers op de wijze waarop het Kringhuis een ware metamorfose heeft ondergaan, zijn een aantal vrijwilligers van de Stichting bezig geweest met een opknapbeurt van het Diezehuis aan de Molenstraat.

Het resultaat mag gezien worden. Er is hard gewerkt en met veel plezier.

Niet vergeten mag worden dat de eerste opvang van gasten het visitekaartje is van onze organisatie.

De opening van het toeristenseizoen van de Kring vindt plaats op zaterdag 25 april a.s. vanuit de Molenstraat.

Het bestuur van de Stichting heeft besloten om al op zaterdag 18 april a.s. met het varen te beginnen als attentie voor de paastoerist en de vakantiegangers in de week na pasen.

Denkt U nu echt dat een Kring-Nieuws zomaar ontstaat?

Nee toch! Het is wel eens leuk te weten wat er zoal voor komt kijken. Allen die er bij betrokken zijn vanaf het prille begin tot aan het moment dat het Kring-Nieuws in de bus valt, zijn belangrijk te noemen.

Gelukkig zijn we nu in het bezit van een aantal enthousiaste en deskundige Kringleden (citaat van onze voorzitter N ort Lammers) die de redactie zijn gaan vormen.

Over de werkzaamheden welke zij verzetten komen we op een later tijdstip nog wel eens terug.

Zij zitten aan het begin van het totale proces en het leek ons wel eens leuk om wat te schrijven over de medewerkers die in actie komen nadat ons Kring-Nieuws door de drukker worden afgeleverd.

Voorafgaand zijn er door de medewerkers van het Kringhuis de bandjes al gevouwen en van een plakkertje voorzien.

Dan volgt het zogenaamde "inpakken".

Nog éénmaal wordt het Kring-Nieuws (in de lengte) gevouwen en worden de adresbandjes om het gevouwen blad geschoven, bandjes worden van een adres voorzien en uitgesorteerd op postcode voor "tante Post" (heet ze nog wel zo na deprivatisering ... ?).

Maar niet alleen voor "tante Post" ... in onze Kring hebben we ook een grote groep vrijwilligers (enkele meer kan geen kwaad!) die een "wijkje" bezorgen voor hun rekening nemen en daardoor de Kring "lichtelijk" subsidiëren ... wat over een heel jaar gezien toch een aanzienlijk bedrag is!

Het is daarom dat wij deze "laatste groep" het eerst aan bod lieten komen. Zij verdienen niet alleen onze grote oprechte dank, maar ook niet weinig "pegulanten" voor onze penningmeester.

De Redactie

D

ZETDUIVELTJE Ongetwijfeld wel eens gehoord van het "zetduiveltje"! Het is niet te vinden in een woordenboek, het "zetduiveltje" zelf wel, maar niet de verklaring van de naam.

Kunt u nagaan hoe stiekem hij overal rondwaart in elk stukje drukwerk, dus ook in ons Kring-Nieuws!

Hij is al gesignaleerd dat is zeker, maar trekt u zich niet teveel van hem aan,je krijgt hem toch niet weg.

Wij doen telkens ons best hem te weren .... maar ons werk blijft immers mensenwerk!

Joep van de Griendt D

Redactie

D

DE MENS ROEPT...

Geen betere bate dan de kost die ons van ave rlast verlost en van de Beerse Overlaat niet dan het gedenken overlaat.

Dit gedicht van Prof. dr. L.C. Michels staat op een monument dat op 13 juli 1950 feestelijk onthuld is ter herinnering dat in 1942 de Beerse Overlaat is gedicht.

De mens roept het water een halt toe.

In het jaar 1200 was de Maas een zelfstandige rivier die ten zuiden van Heusden stroomde en haar water bij Maasdam op het toenmalige Zuidhollandse zeebodemgebied loosde. In die tijd heeft men getracht d.m.v. sluizen het Maaswater af te laten vloeien naar de Waal. Deze samenvloeiing zou funest worden voor het Maasgebied omdat de Waal een Alpenrivier is diein het voorjaar een overvloed aan water krijgt.

Door het hoge en het vele water op de Waal, kon de Maas zijn overtollig water niet kwijt op deze rivier, wat andersom wel het geval was. Dat water kon via het kanaal bij St. Andries, van de Waal de Maas in stromen wat overstromingen in het Maasland tot gevolg had. In 1866 werd begonnen met het dichten van het kanaal door middel van het bouwen van een sluis, zodat het water van de Waal niet meer in de Maas kon stromen.

De invloed van de Maas vanaf Beers tot 's-Hertogenbosch.

De rivier de Maas is een regenrivier die ontspringt op het plateau van Langres in Frankrijk.

De hoogte daar is 409 meter boven de zeespiegel.

Het bevaren van de Maas kan pas bij de Franse stad Verdun en dan nog maar met kleine schepen.

De rivier krijgt onderweg nog veel water van zijriviertjes. De totale lengte van de Maas is 925 km. Hiervan liggen er 492 in Frankrijk, 194 in BelgiĂŤ en 239 in Nederland. De Maas komt op een hoogte van 26 meter Nederland binnen, maar deze hoogte wordt geleidelijk minder zodat hij in Lith nog maar 2 meter boven de zeespiegel ligt.

Het steeds lager komen te liggen van de Maas heet het verval van de rivier. Is het verval groot dan stroomt het water snel, is het verval klein dan is er weinig stroming.

Omdat de Maas een regenrivier is kan het gebeuren dat in het najaar en in de winter het water hoog staat en in de zomer laag.

Watersnood 19 januari 1920 Huizen in het water op de Heinis langs de dijk naar Orthen.

Overlaten.

Bedijking.

De bekendste overlaat is ongetwijfeld de Beerse Overlaat tussen Grave en Cuyk.

Om te voorkomen dat bij hoogwater van de Maas, met zijn vele bochten, de dijk op een willekeurige plaats zou doorbreken bracht men bij Beers, om precies te zijn tussen Cuyk en Katwijk (800 meter) en tussen Linden en Gassel (2500 meter), opzettelijk een laagte in de winterdijk aan.

Bij hoog water liepen de polders, die toen nog onbewoond waren, van Beers tot 's-Hertogenbosch onder water.

Het MONSTER of de WATERWOLF werd hij genoemd.

Het totale gebied, dat via de Beerse Overlaat overstroomde, noemde men de traverse van de Beerse Maas.

Plaatsen, die ten zuiden van deze polders lagen, zoals Rosmalen, werden beschermd door een dijk. Restanten van deze dijk zijn in onze omgeving nog terug te vinden, zoals de Heinisdijk en onder Bruggen gemeente Rosmalen.

Door verbetering aan de rivier, zoals kanaliseren (vele bochten van de Maas tussen Grave en Empel werden afgesneden), kon het water sneller afgevoerd worden en was de overlaat overbodig, zodat men in 1942 kon zeggen dat de overlaat dicht was.

De Beerse Maas behoorde definitief tot het verleden en daardoor werd het karakter van de streek gewijzigd.

Woningen, boerderijen en bedrijven konden nu in de hele traverse gebouwd worden.

Eindelijk is dit gedeelte van Brabant verlost van een ellende en een druk, welke het meer dan vier en een halve eeuw heeft moeten verduren.

Tussen 1100 en 1300 breiden de hertogen van Brabant hun gezag in noordelijke richting uit. De Maas bleek een geschikte natuurlijke begrenzing en werd spoedig ook de grens in politieke zin. In deze periode is men ook begonnen met de aanleg van Maasdijken, vanaf Empel stroomopwaarts richting Ravenstein. Rond 1300 was men bij het Land van Ravenstein.

Omdat begin 14e eeuw de Maas ten oosten van Ravenstein nog niet was bedijkt, kon er bij zeer zware regenval bovenstrooms water achter de Maasdijk komen.

Zo werden er dwarsdijken aangelegd, die vanaf de Maasdijk naar de hoger gelegen zandgronden liepen.

Een van de bekendste dwarsdijken was de "Groenendijk" gelegen tussen Megen en Haren. Om deze dijk is er eeuwen lm ruzie geweest tussen het Land van Ravenstein en het Graafschap Megen.

Dat kwam omdat de westkant achter de dijk wel droog bleef en de oostkant niet.

Bij extreme waterhoogte mocht de sluis in die dijk bij Megen geopend worden zodat het water ook achter de dijk kon lopen.

Voor sommige mensen duurde dit toch te lang en staken zij de dijken door. Men ging de "Groenendijk" meteen speciaal legertje bewaken. Er moest nogal eens geschoten worden om woedende mensen te verjagen die de dijk alsnog door wilden steken.

Ingenieur C. W. Lely.

Ingenieur Lely kreeg na de overstromingsramp van 1923 de opdracht de "Maas" te temmen.

De druppel die de emmer deed overlo-

gende: Tal van vluchtelingen zijn in Den Bosch aangekomen om onderdak te krijgen, zoals dertig menschen in Hotel NoordBrabant, maar heel veel vinden onderdak en warmte in de Isabellakazerne.

In dezelfde courant heeft Mgr Diepen bericht ontvangen dat de zusters Clarissen uit Boxmeer naar 's-Hertogenbosch komen.

De zusters van de Mariënburg hadden vier bussen gezonden om de zusters en de oude van dagen op te halen.

pen was de watersnood van 1926. Er werden plannen gemaakt en vier jaar later kon men aan het karwei beginnen. Enkele jaren later overlijdt ingenieur Lely, maar het werk gaat door.

Wat Lely bedacht had, leek een beetje op het plan van Keizer Napoleon Bonaparte zo'n 120jaarterug namelijk: 1 De grootste bochten afsnijden.

2 Zwaardere dijken maken.

3 Stuwen bouwen.

Hierdoor werden sommige plaatsen Gelders en andere weer Brabants.

In 1926 was het voor het laatst dat er een overstroming plaats vond die het land van Maas en Waal onder water deed lopen.

In vroeger eeuwen was het verboden de Beerse Overlaat te dichten, naar het volk zegt, om Gelderland te beschermen ten koste van Brabant.

De courant "Het Nieuws van de Dag" van donderdag 7 januari 1926 schrijft, verlucht met foto's van vluchtelingen het vol-

·Enkele verhalen in het kort.

Empel.

In het jaar 815 werd de kerk weggespoeld en elders weer opgebouwd In 1740 en 1806 stond de gemeente blank. De Empelsedijk was in 1609 zo vervallen dat het Maaswater zo in en uit liep.

Nuland.

)

In 1755 werd Nuland overstroomd en in 1833, bij een storm, sloeg er een gat in de Hei-dijk.

DE EEN-APRIL-GRAP VAN 1938.

Bespreking uitbreidingsplan Deuteren.

In de Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche Courant van donderdag 31maart1938 is een verslag opgenomen van een "spoedeischende" Gemeenteraadsvergadering welke een ingrijpend besluit van de Raad tot gevolg had.

Waarom was deze vergadering zo spoedeisend? Wel in Rotterdam verbleven op dat moment enkele Amerikaanse experts op het gebied van het verplaatsen van grote gebouwen. Deze waren in Rotterdam uitgenodigd omdat in die stad op de Blaak en de Cool singel enkele gebouwen een ernstige belemmering vormden voor het verkeer.

B. en W. van 's-Hertogenbosch kwamen op het idee om eveneens gebruik te maken de deskundigheid van die Amerikanen en omdat deze heren weer snel naar huis zouden gaan, was enige voortvarendheid geboden.

Om duidelijk te maken om welk gebouw het ging, wil ik u eerst even op de hoogte stellen van de actuele situatie in 1938. Reeds in 1931 streefde de Societeit der Paters Maristen naar een vestiging in Deuteren, dat toen nog tot de Gemeente Cromvoirt behoorde.

Op een gegeven moment deelde Pastoor Van de Kam van de Leonardusparochie mede dat hij bereid was grond beschikbaar te stellen in de buurt van Café Groot-Deuteren.

Op 14 januari 1936 stelt de directeur van Gemeentewerken echter als plaats de omgeving van Café Klein Deuteren voor. Na veel gediscussieer wordt op 4 november 1936 de fundering van een kerk aanbesteed en op 29 november 1937 wordt deze kerk plechtig ingezegend.

Intussen wordt op 27 januari 1937 door de Gemeente een uitbreidingsplan voorgesteld. Tot verbazing van velen kreeg de nieuwe Sint Annakerk hierin geen enkele functie als kern of centrum van de bebouwing. Dit plan werd op 30 december 1937 door de Gemeenteraad aangenomen.

U begrijpt dat dit alles een ideale voedingsbodem was voor een goede april-mop.

Rosmalen.

"Rosmalen is een ellendig land 's-winters in het water en 's-zomers in het zand."

In 1799 werden bij hoogwater en ijsgang in Hintham drie huizen omgehaald. Dertien mensen kwamen hierbij om.

Jo Hendriks.

Bronnen: - Encyclopedie van Noord-Brabant 3.

- De invloed van de Maas op het Maasland.

- Provinciale Noord-Brabantsche en 's-Hertogenbossche courant 2 oktober 1940.

- 675 jaar waterschappen in de Maaskant 1309-1984.

- De courant Het Nieuws van de Dag 7 januari 1926.

- Geschiedenis van de Beerse Maas.

0

Vandaar een verslag van een vermeende Gemeenteraadsvergadering op woensdag 30 maart 1938.

Blijkens het verslag bestond de Gemeenteraad toen uit: Burgemeester Mr F.J. van Lanschot, secretaris Mr A. vd Marck, wethouder Mr Kruse en de leden Mej. Tilman en de heren Aarts, Mr Baudoin, vd Bosch, Damen, vd Dries, Hoogers, W. Janssen, Kuypers, Mulders, Rubens, Van Stiphout, H. Thijsen, vd Velden, A. v Veldhoven, Vermeulen en Willemsen.

De voorzitter opende de vergadering met de vermelding van de reden van deze spoedeisende vergadering en deelde mede dat zij op bezoek waren geweest bij het twaalftal

Voorheen Café Klein Deuteren, 's-Hertogenbosch ( 1989)

Amerikanen en dat deze, na rijp beraad, vonden dat met betrekkelijk geringe moeite de Sint Annakerk en pastorie te Deuteren konden worden "overgerold" naar het hart van het huidige geprojecteerde uitbreidingsplan, dus tussen de Parallelweg en de Oude Vlijmenseweg.

Dit zou moeten gebeuren op vrijdagmorgen en de kosten zouden voor de Gemeente op f 28.300,- komen.

Uiteraard werd uitvoerig gedebatteerd waarbij verschillende spitsvondigheden door de Raadsleden naar voren werden gebracht en men het niet zo nauw nam met de Nederlandse Taal.

Uiteindelijk werd er gestemd en het voorstel tot verplaatsing werd aangenomen met 13 tegen 12 stemmen.

De Burgemeester was bijzonder blij met de goedkeuring, hoewel hem de uitslag toch wel wat tegen viel. Omdat hij in de veronderstelling verkeerde dat de Raad haar toestemming zou geven, had hij ervoor gezorgd dat reeds "hedenmorgen" met de voorbereidende werkzaamheden was begonnen.

De redactie vulde het zeer amusante verslag nog aan met een overzichtsfoto der voorbereidingswerkzaamheden bij de overplaatsing. Daarop was duidelijk te zien hoe de hele kerk reeds op zware baddings stond.

Met een straal was de grond onder de fundering weggespoten en terwijl sterke hydraulische vijzels het gebouw optilden werden er voorzichtig de balken onder geschoven.

Over de zware rollen zou de kerk streepje voor streepje "weggerold" worden naar de nieuwe standplaats. Om verzakking te voorkomen had men zware en brede stalen balken gelegd, waarover het transport plaats zou vinden. Zware tractoren op rupswielen zouden het tientallen tonnen wegende gebouw voort trekken.

Het verkeer over de weg zou voor enkele uren worden stop gezet tot het transport voorbij was. 's-Morgens om tien uur zou een aanvang worden gemaakt met de eigenlijke verplaatsing. Men rekende erop dat het transport 3 ,5 tot 4 meter per uur zou vorderen.

Uit het manuscript van het boekje "SINT ANNAPAROCHIE 50 JAAR" van pastoor A. Nieuwlands, dat waarschijnlijk in de loop van ditjaar zal verschijnen, blijkt dat op vrijdag l april 1938 een aantal nieuwsgierigen was komen opdagen om iets mee te maken van dit spectaculaire evenement en deze waren er uiteraard getuige van dat de kerk op haar grondvesten bleef staan. De toenmalige pastoor had echter niet zoveel waardering voor deze aprilgrap.

Harry Blankert

0

RONDOM HET KRINGHUIS Onze gast: de ORVA Op zaterdag 11 januari j .l. werd in het Kringhuis een kleine expositie geopend van de Orva. De stichting die in de volksmond nogal eens Ziekenomroep wordt genoemd.

Het bleek niet zo gemakkelijk om je visueel te presenteren als je normaal alleen met geluiden omgaat. De expositie beperkt zich dan ook tot voornamelijk fotomateriaal en het tonen van enkele onderscheidingen welke men in de 33 jaren van haar bestaan mocht oogsten. Een voorbeeld van dit laatste is wel de "Moeder Truuspoffer" uitgereikt op 7 maart 1984.

Om 5 uur in de namiddag opende de voorzitter, de heer Nort Lammers, met in zijn hand het nieuwe Kring-Nieuws, de bijeenkomst met de mededeling dat hij enorm gelukkig is met de uitvoering van het nieuwe verenigingsblad en daardoor verheugd is dit blad te mogen presenteren.

Meteen daarna heette hij de voorzitter van de Orva, de heer Olie, met zijn technicus de heer Matrona van harte welkom in het Kringhuis. Vervolgens lichtte hij toe waarom de Kring zijn huis ter beschikking heeft gesteld. Wel dat is gebeurd om de Orva eens in het zonnetje te zetten en dat leek hem terecht. Zowel de Orva als de Kring Vrienden zijn beiden vrijwilligersorganisaties. Beiden moeten het hebben van mensen die daarin plezier en genoegen beleven.

Er is een goede relatie gegroeid en dit mede omdat al enkele jaren enige vrijwilligers van ons, nl Kok de Bekker en Jan van Ee, in het radioprogramma optreden met hun verhalen over de geschiedenis van onze stad.

Na deze inleiding stelt hij de voorzitter van de Orva in de gelegenheid om het openingswoord te verrichten.

Deze zegt hartelijk dank voorde uitnodiging aan zijn organisatie om in dit mooie Kringhuis wat meer bekendheid te verkrij gen. Hij schetst de geschiedenis van de Orva, dat eigenlijk Omroep Reinier Van Arkel betekent omdat een broeder van dit verzorgingstehuis het initiatief nam tot oprichting van deze omroep.

Deze broeder startte met een programma waarin plaatjes voor de bewoners werden gedraaid, dit groeide verder uit en op een gegeven moment is men gefuseerd met de omroep van het Groot Zieken Gasthuis.

Het breidde zich, via verschillende instituten van de Godshuizen, verder uit en op dit ogenblik heeft men het dan over een "klantenbestand" van een kleine 20 stuks. We bedoelen dan de inrichtingen voor gehandicapten, verzorgings- en bejaardentehuizen en ziekenhuizen die wij bedienen. De

laatste tijd is er ook een Seniorenprogramma dat op dinsdag van 5 tot 6 uur, mede via de BLOS, wordt uitgezonden. Het is dus uitgegroeid van een huisomroep tot een algemene omroep bestemd voor zieken, gehandicapten, bejaarden enz" dus in het algemeen voor mensen die helaas altijd tussen vier dezelfde muren verblijven.

Het materiaal is uitgegroeid van een platenspeler met oordoppen tot de CD-speler, DAT-recorder en de computer. We volgen de ontwikkelingen op de voet en hebben ook een eigen opleiding voor alle mogelijke functies en net als vele andere vrijwilligersorganisaties zoeken wij constant naar nieuwe vrijwilligers, die gemotiveerd zijn en niet naar hen die alleen maar radio'tje willen spelen. Wij proberen voor de luisteraar iets te bieden waaraan hij of zij behoefte heeft. Informatie, nieuws, of muziek naar zijn of haar keuze. Men heeft aparte teams voor elke afzonderlijke doelgrot> zoals ziekenhuizen of bejaardentehuizt. die elk hun eigen wensen hebben.

Financieel is men afhankelijk van donaties. Per jaar komt er zo'n f 20.000,- " f 22.000,- aan donaties binnen. Deze gelden zijn alleen bestemd voor platen en apparatuur. Een heel klein deel komt van de "klant''. Een voorbeeld: als u op een gegeven moment in het ziekenhuis terecht komt en u luistert de hele dag naar de Orva, dan betaalt de inrichting daarvoor aan ons 1,8 cent per dag per bed. Het is dus sprokkelen om de centen. Met dubbeltjes en kwartjes via acties enz. Toch heeft men het gepresteerd om een radiowagen bij elkaart te sparen. Wij verzorgen daarmee ook reportages en programma's buiten de deur. Het is ook de bedoeling om, in de weken dat deze tentoonstelling hier aanwezig is, vanaf deze lokatie "live" enkele uitzendingen te Vl zorgen.

Op dit ogenblik is er een nieuwe studio in opbouw welke straks met de modernste apparatuur zal gaan functioneren. Men wil professioneel actief zijn en programma's maken voor speciale doelgroepen. De heer Olie zegt daarna nogmaals hartelijk dank voor de uitnodiging waarmede de tentoonstelling is geopend.

Tot slot overhandigt voorzitter Lammers een fles met rijke inhoud opdat de medewerkers van de Orva kunnen drinken op het succes van deze presentatie voor hun omroep.

Omdat de tentoonstelling maar tot 29 februari geopend is, zal het bij de verschijning van dit blad niet meer mogelijk zijn deze te bezoeken.

Harry Blankert

0

ONTHULLING PLAQUETTE CAFÉ TIJL UILESPIEGEL Op 19 januari werd bovengenoemde plaquette opthuld door wethouder H. Dona.

Voorzitter Nort Lammers haalde in zijn speech t.g.v. de onthulling van de plaquette een aantal zaken voor het voetlicht: Deze plaquette is een idee van de werkgroep KLEIN MONUMENT en zal worden uitgereikt aan o.a. diegene die zijn winkelpand restaureert, het oude interieur niet vernietigt, maar juist accentueert.

De organisatie en voorbereiding o.i. v.

Wout Kuijsten geeft een stukje Bossche geest weer. In dit geval een prima samenwerking tussen de eigenaar van Tijl Uilespiegel mevrouw Kops, de gemeentelijke archeologische en bouwhistorische dienst en de Kring. De plaquette, ontworpen door Henk van Baast bevordert op zeer eenvoudige wijze de belangstelling voor de stad.

Voor de tweede maal wordt zo'n plaquette onthuld (de eerste was optiek Warmerdam ~Ridderstraat).

Benadrukt werd door de voorzitter dat ook de gemeente 's-Hertogenbosch eens een keer het voortouw diende te nemen in culturele activiteiten waarin particulieren actief zijn. Een positiever klimaat op cultuurhistorisch gebied is zeker nodig. Dat Wethouder Dona aanwezig was voor de onthulling van deze plaquette, geeft misschien een kentering aan bij de gemeente.

Wethouder Dona verklaarde met veel plezier aanwezig te zijn om de onthulling te mogen uitvoeren. Hij verklaarde dat binnensteden steeds meer op elkaar gaan lijken, wem1g eigenheid door de nadrukkelijke aanwezigheid in de winkelgebieden van ketenbedrijven en franchisenemers kennen.

Het is zaak daar doorheen te breken. \..-Hertogenbosch, met haar typische stedebouwkundige structuur kan afwijken van die uniformiteit en, zoals hier, recht doen aan de historie van bestaande panden.

Door deze eigenheid kun je blijven zeggen: "Ik ben in Den Bosch".

Mensen die zich daarbij verdienstelijk gemaakt hebben, moet je er even bovenuit halen.

Hij feliciteerde de initiatiefnemers en complimenteerde Mevrouw Kops.

Dat er te weinig waardering voor o.a. de Kring zou zijn is zeker niet waar volgens Dona. De waardering is juist heel groot, maar komt vaak niet naar buiten.

Optreden van overheid en particulier vullen elkaar goed aan, de overheid met haar grote zorg voor o.a. de stadswallen, fondsen voor stadsvernieuwing. Initiatief vanuit de bevolking is nodig. Grote verwachtingen over nieuwe subsidiemoge-

Onthulling plaquette bij Café Tijl Uilespiegel. (inzet rechts boven: de reeds eerder geplaatste plaquette bij opticiën Warmerdam) lijkheden moet men echter niet hebben.

Belangrijk is echter om in elkaars verlengde verschillende dingen op te pakken.

Als laatste memoreerde de wethouder dat de Jeroen Bosch tentoonstelling zijn aandacht nodig heeft. Deze expositie komt onvoldoende tot zijn recht.

In zijn slotwoord haalde de voorzitter de zorg voor de toekomstige restauraties aan en hij nam de handreiking van de wethouder aan om vaker met de Kring van gedachten te wisselen. Over de plaquette vroeg hij de aanwezigen daar niet alleen met de ogen naar te kijken maar ook met het hart!

Natuurlijk waren er bloemen voor Mevrouw Kops, de eigenaar van Tijl Uilespie-

gel, en voor Henk van Baast, de maker van de plaquette.

In haar korte maar gloedvolle betoog bedankte Mevrouw Kops iedereen voor hun komst en voor de plaquette. Zij wilde weer vlug achter de bar, vanwaar het praten haar beter afging dan vanaf achter de microfoon".

GOED GELUISTERD

Schuttertje" in het uniform uit de tijd van Lodewijk Napoleon uitgereikt, welke door hem kennelijk zeer op prijs werd gesteld.

In het eerste deel van de lezing werd vooral aandacht besteed aan de geschiedenis van de schutterij welke vooral kan geput worden uit de 6,5 meter archiefstukken welke aanwezig zijn in het Stadsarchief.

Die geschiedenis is dan ook tot in alle details bekend. Over de schutterij is nog al wat misverstand ontstaan doordat, toen Lodewijk Napoleon koning van de Nederlanden werd, hij in de geschiedenis ging zoeken naar een goede naam voor zijn nationale garde die hij, in navolging van zijn broer Napoleon in Frankrijk, hier oprichtte.

Het waren allemaal mensen die hun dienstplicht al vervuld hadden en ze bleven dan ook burger en ressorteerden onder het Ministerie van Binnenlandse zaken.

De groepsindeling, rangen en zelfs de vervolg zie pag. 16

Gewapende schutterij Op maandag 17 februari hield Albert van Ee een lezing voor de Kring over de Bossche Schutterij in het Stadsarchief aan de Bloemenkamp.

Er was en grote belangstelling die gelukkig niet te lijden had onder de onjuiste informatie die het Brabants Dagblad eerder had verstrekt.

Velen waren kennelijk nieuwsgierig naar de activiteiten van de groep enthousiaste Bosschenaren die de bossche Schutterij willen doen herleven.

Na de opening van de vice-voorzitter Wout Kuysten startte Albert met het verzoek aan de heer Joop v.d. Vooren om even naar voren te komen. Deze had al veel informatie verstrekt over de kanonnen waar de jonge groep enorme belangstelling voor aan de dag legt. Uit dankbaarheid werd de heer v.d. Vooren een miniatuur "Eerste-

John Vermulst.

0

Gesprek met de kunstenaar - Henk van Baast - die de plaquette ontwierp en de bouwgeschiedenis van het pand markt 14 (Tij! Uilespiegel) zullen in een volgend Kring-Nieuws worden opgenomen.

DIE ENAAR MET DE v.u~T. Gedurende ruim 40 jaren werkte ik daar in de Randstad en het beviel me best. Ik raakte gewend aan de Schiedamse lucht van jeneverstokerijen en vertrouwd met de vele baggerfamilies die in die contreien woonden.

En toen ineens werd ik bij mijn baas geroepen en hij vroeg me of ik geen zin had om metde V.U.T. te gaan. Eerst had ikdaar niet zoveel zin in, maar men wees me op de vele vrije tijd die ik zou krijgen voor mijn hobby's. En men zei dat ik het had verdiend na zoveel jaren werken en dat de jongere garde ook een kans moest krijgen. Om kort te gaan, ik ging met de V.U.T. Eerst nog

KUNT U HET ZICH VOORSTELLEN".

Kunt U het zich voorstellen". je bent bezig met een nogal indrukwekkend onderzoek naar... het onderwerp mag U zelf invullen !

Een Kring-Nieuws verschijnt en daar staat warempel een artikel in over het onderwerp waarop U zo naarstig zit te studeren. Vele uren speurwerk ziet U zomaar verdwijnen in het niets!

Het zal niet altijd te voorkomen zijn. Wél is het te voorkomen als U van elkaars speurwerk op de hoogte zou worden gebracht.

De redactie van het Kring-Nieuws zal daarbij graag aan handje helpen: Maak het onderwerp bij de redactie bekend en wij doen ons best, indien er meerdere personen met hetzelfde onderwerp bezig zijn, dit kort te sluiten!

Moet U nog beginnen? Vraag dan van tevoren even bij onze redactie of iemand zich al bezig houdt met het door U te kiezen onderwerp.De mogelijkheid om samen één ijzersterk artikel te brengen, zal de kwaliteit van het geschrevene alleen maar ten goede komen.

Voor plaatsing in het Kring-Nieuws zal in ieder geval hij of zij in aanmerking komen die dat het eerst heeft gemeld.

Een briefje naar het secretariaat van de redactie Kring-Nieuws zal U behoeden voor nodeloze verspilling van Uw kostbare tijd!

De Redactie

0

een afscheidsfeest met veel mooie woorden en kado's en dat was het dan.

In het begin leek het één lange vakantie.

Er waren veel kleine karweitjes te doen die eigenlijk al lang gedaan hadden moeten worden. Daarna werden er nieuwe klusjes gezocht, maar toen ook die klaar waren wist ik met mijn vrije tijd geen raad meer.

De volgende stap was lid worden van de Bond van Ouderen, want die organiseerden van alles. Niet dat dat zo levensvullend was, maar zo nu en dan was er wel iets leuks en iedere week kon ik gaan klaverjassen, één van mijn liefste bezigheden.

Op zekere dag organiseerde men een boottocht naar Slot Loevestein. Nu dat leek me wel wat, nog eens een keer een hele dag op het water. Vroeger was ik wel eens met een vriendje op de fiets naar het slot geweest, maar toen mocht je er nog zo maar niet in.

Hoe meer ik er over na dacht, hoe meer zin ik in dat uitstapje kreeg.

Zo ging ik op een vroege mei-morgen naar de Maasboulevard in Roterdam en

stapte aan boord van de boot die daar op ons lag te wachten.

We voeren vanaf de Nieuwe Maas over de Noord naar de Beneden Merwede. Vóór we in Dordrecht waren zag ik langs de wal een oude brug liggen die me vaag bekend voor kwam. Nu dat bleek de oude brug van Heusden te zijn, die straks naar de West vervoerd zou worden. We passeerden Dordt met aan de waterkant de prachtige Groothoofdspoort. Van ver zagen we daarna het slot al liggen. We kregen een indrukwekkende rondleiding en vervolgens voeren we naar Woudrichem om daar nog wat rond te kijken.

Daar gebeurde het.

Ik zag een schip liggen dat de "Zoete Lieve Gerritje" heette. Ik raakte helemaal uit mijn bol. Herinneringen schoten door mijn hoofd en vóór ik weer normaal kon denken zat ik op die boot en was ik op weg naar mijn geboortesatad. Het vervolg leest u de volgende keer.

Groetjes, DIEZENAAR.

0

'J.{pteer in uw agenáa Zateráag 25 apri{ 1992 Opening 'Toeristen/o/aar-sei.zoen in en om áe V.i{enburg ! vervolg gewapende schutterij marketenster passeerden de revue. De schutters moesten in feite hun eigen kleding en wapen betalen. De deelname was een lot uit de loterij, maar dan negatief, omdat men niet wilde opkomen. Men kon in die tijd echter wel vrijwillig of dwangmatig ruilen en, als men bemiddeld was, zelfs betalen voor overname van de deelname.

Het meest actief was men tijdens de Tien-daagse Veldtocht tegen de Belgen in 1830. Er werden in de periode tussen 1815 en 1907 ook garnizoensdiensten verricht en zelfs assistentie verleend aan de brandweer.

Na de pauze werd er meer aandacht besteed aan de inhoud van de tegenwoordige schutterij in 's-Hertogenbosch.

Men heeft gekozen voor de uitbeelding anno 1830, omdat de kleding toen het mooist was, maar bovendien omdat men toen het meest in de aandacht van de bevolking stond en men ook het meest functioneel was.

Men streeft naar een zo getrouw mogelijke weergave met het doel om op hoogtij-

dagen een toeristische attractie te vormen in de positieve zin van het woord.

Er wordt getracht een vijftal optredens per jaar te verzorgen, waarschijnlijk op de Citadel. Daarnaast is men actief bezig met historisch navorswerk en uiteraard de training voo rde exersietie op de manier ze dat in 1830 plaats vond.

Op 30 april a.s. zal een eerste presentatie plaats vinden op deJsabellakazerne, helaas is er dan geen toegang voor het publiek.

Na een vragenronde en een opwekking donateur of "rustend schutter" te worden, kwam er een einde aan deze bijzondere en geanimeerde lezing.

Harry Blankert

Kopij voor het eerstvolgende KringNieuws dient uiterlijk vrijdag 10 april 1992 te worden ingeleverd bij: Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch of bezorgen in het Kringhuis

0