Kringnieuws 1999 12 25 151 by Jack van Elten

UITGAVE VAN KRING

"VRIENDEN VAN

's -HE RTOGENBOSCH" JAARGANG

25 - NUMMER

7 -

DECEMBER

1999

OP BEZOEI< IN OUDE BOSSCHE HUIZEN karakteristieke indeling van het Bossche woonhuis met een achterhuis, een voorhuis en een insteekverdieping in hetvoorhuis nog helen1aal bewaard gebleven. Vroeger was die insteekverdieping, een vertrek dat ongeveer twee meter hoger ligt dan de begane grond, recht boven de verdiepte keuken. Het was ooit een lekkere warrn.e karn.er. Daar sliepen de kinderen en de dienstboden. Nu was die insteekverdieping aan de woonkamer in het achterhuis getrokken. Tijdens ons bezoek speelden er kinderen, net als vroeger. We worden steeds opnieuw gastvrij welkom geheten door bewoners die graag iets van hun interieur willen laten zien. Dat geeft deze wandeling een extra glans.

In memoriam Herman Duijm 121 Nieuwtje waarop we trots mogen zijn 121 Openingstijden Kringhuis tijdens feestdagen 121 Duizenden boeken in tranen voor de zesde keer 121 Meer dan 20.000 bezoekers bij de Groote Stroom 121 Vrijwilligers gevraagd (3) Cultuurhistorie: een primaire behoefte van de samenleving (4l Vrijwilligersdag !4l

Kraagprofielen

Van Unie KBO (4) Fietstocht langs de vestingwerken (4l HetyfaJoncfGijPipoos

Seniorenfestival (5) Janus en Bet (6) Frederik Hendrik terug in 's·Her· togenbosch 111 Coen Free Bosschenaar van het jaar(s) Britse beeldhouwkunst in Noord· brabants Museum 1si De Moerasdraak (9) "We gaan op de Singel varen" (10)

Met UNICEF geeft u kinderen een toekomst (121 Vooraankondiging excursie (121 NOODKREET!!!! (12) Persbericht Marienburg 1121

K-N DECEMBER 1 999

Wooncultuur is dit jaar het speciale thema van de open monumentendag 1999 in 's-Hertogenbosch. Dit in aansluiting op de tentoonstelling over hetzelfde onderwerp in het Noors Brabants Museum en andere activiteiten rond dit onderwerp. De Kring bood op 11 september leden en belangstellenden een speciale wandeling aan. De route gaat niet alleen langs oude panden in de binnenstad. De bezoekers mogen in een groot aantal gevallen ook naar binnen. Het aanbod is éénmalig en er zijn per wandeling een beperkt aantal kaartjes. De belangstelling is groot, de aangeboden wandelingen zijn allemaal volgeboekt. We starten in het Kringhuis en onze gids belt eerst aan bij een huis in de Kruisstraat. Van buiten heeft dit pand een voorgevel die zich niet onderscheidt van de andere huizen in dit rijtje. Maar achter die gevel is de oude

Als u niet aan de wandeling op de Open Monurn.entendag heeft deelgenomen kunt u ook nog veel zien van het interieur van oude Bossche woonhuizen Een oude indeling rn.et een voorhuis, een insteekverdieping en een achterhuis kunt u ook nog herkennen bij Bakkerij Maas in de Verwerstraat. Ook het Keershuis, op de hoek van de Lepelstraat heeft deze oude indeling nog. De dikke balken die hier het plafond dragen hebben nog hun oorspronkelijke versiering. In vaktermen heet dit een 'peervormig kraagprofiel'. Oorspronkelijk werden deze balken donkerrood geverfd, nu zijn ze blauw. Wist u overigens waarom. het Keershuis zo scheef staat? Dat is niet om.dat het verzakt is, of omdat op de grondprijs bezuinigd is. Die scheve nmur is opzettelijk zo gebouwd om. te voorkomen dat het regenwater van het dak langs de gevel zou lopen. Toen gevels nog van hout waren, scheelde dat heel wat in het onderhoud. vervolg zie pagina 3

IN MEMORIAM HERMAN DUIJM 3010911999 Toen de restauratie van de vestingwerken ter sprake kwam, had .de werkgroep Binnenstad, waarvan Herman lid was, een gesprek met de architect die dep lannen zou maken. In de geanimeerde discussies vertelde de architect dat hij onder andere voor de Rijksgebouwendienst had gewerkt. "Dat heb ik vroeger ook gedaan", zij H~rman, waarop prompt de vraag volgde wanneer dat was. "In 1926" antwoordde Herman en grinnikte toen hij het verblufte gezicht zag van de jonge bouwmeester. Hij-noch de andere aanwezigen hadden in de gaten dat de scherpzinnige en uiterst deskundige senior in hun midden reeds lang de leeftijd van de zeer sterken gepasseerd was.

Herman behoorde tot die mensen die het gegeven is een hoge leeftijd te bereiken (89) en geestelijk en lichamelijk fit te blijven. Deze mensen worden niet 'oud', zij worden 'wijs'. De kaarsvlam van hun levenblijft een helder licht. Het dooft niet langzaam, maar plotseling en onverwacht. Herman liet zijn licht van deskundigheid en 'r'ijsheid schijnen路in de werkgroepen Binnenstad en Vestingwerken. Het was een voorrecht hem in ons rn.idden te hebben: Hij ruste in vrede. J.M. vanEe

NIEUWTJE WAAROP WE TROTS MOGEN ZIJN Onlangs kwam er een telefoontje van de gemeente met de vraag ofhet GHS twee gidsen kon leveren om mee te werken aan een speciaal project. Het speciale project bestaat uit het inpraten en presenteren van dia's en video's over de vestingswerken en St. Jan vanaf 1629 in relatie rnet de stad.

onze stad informatie kan vinden. Een van de zuilen komt bij de grote Hekel de ander op de Parade nabij de kathedraal. De vraag daarbij was, of mevrouw K. de Bekker en de heer J. van Eede presentatie hiervan voor hun rekening zouden willen nemen. Beste mensen dit is echt een pluim. voor ons werk als Kring en zeker extra waardering voor beide.gidsen, proficiat!

Deze dia's, foto's, video's etc. met de benodigde apparatuur worden in zuilen geplaatst waarmee de bezoeker aan

Frans Sluijter GHS

OPENINGSTIJDEN KRINGHUIS

DUIZENDEN BOEl<EN IN TRANEN

TIJDENS FEESTDAGEN:

VOOR DE ZESDE l<EER

re 2n 2e Kerstdag gesloten. 31 december om 15 .oo uur gesloten.

Georganiseerd door boekhandel Adr. Heinen. Ook de Kring Vrienden is weer aanwezig. Donderdag 20 januari van 17.00 tot 2r.oo uur; Vrijdag 21 januari van 10. 30 tot 18.00 uur; Zaterdag 22 januari van 10.30 tot 18.00 uur.

MEER DAN 20.000 BEZOEl<ERS BIJ DE GROOTE STROOM Op 17septemberj1. kon aan de oever van de Groote Stroom in' s Hertogenbosch de 20 duizendste bezoeker worden begroet. De stuurgroep van de Groote Stroom had in stilte gehoopt dat aan het eind van het seizoen, op 31 oktober heel misschien de 15 duizendste bezoeker zou kunnen worden verwelkomd. Het feit dat men 6 weken voor het sluiten van het zomerseizoen al 20 duizend bezoekers binnen de Stroom heeft gehad stemt tot grote tevredenheid aldus Renee Holsteijn voorzitter van de Stuurgroep. Wethouder C. van Katwijk huldigde de 20.duizendste bezoeker. Toen de Groote Stroom haar boekjaar eind oktober afsloot bleken er meer dan 23.000 bezoekers geweest te zijn!!

l<-N DECEMBER 1999

PaiticuGmn laren ft11n fi11izc11zim

vervolg van pagina 1

Moerbalken en kinderbalken In de Verwerstraat staan rijen 19e eeuwse gevels. Ik heb m.e nooit gerealiseerd dat hier nog oude laat-middel-

eeuwse huizen staan. De straat is herbouwd na de gro~e brand van 1463. De huizen van toen zijn natuurlijk vaak verbouwd. In de vorige eeuw hebben ze een moderne stenen voorgevel gekregen. Maar in wezen zijn het nog dezelfde huizen, waarin soms oude resten bewaard zijn bewaard. Voor- en achterhuizen, insteek verdiepingen en gangen veranderen in de loop van de tijd. Wat soms gebleven is, zijn de plafonds. Kijkt u bij Pi poos eens niet alleen naar de collectie feestartikelen, maarook een keer naar het plafond. Dat bestaat nog uit de oude balklaag rnet een plafondschildering uit ca. 1575· De dikke balken heten moerbalken, de dunnere daarboven zijn de kinderbalken. Zowel de kinderbalken als het plafond daartussen zijn versierd met spiralen, medaillons en een soort houtnerf-imitatie. En kijk bij Neefs eens in de gang naast de winkel, daar kunt u 18e en 19e eeuws stucwerk bewonderen. Hetoudste stucwerk dateert van 1680 en bevindt zich in het pand waar café 'De Boulevard' in gevestigd is. Na de verbouwing moet u daar maar eens kijken. Tussen de kinderbalken van het plafond zijn keurige boogjes gesmet.

Emkrocwrofietindcvorm voncmyccr

Veel later werden symmetrisch gebouwde huizen met een brede gang in het m.idden de droom van iedere welgestelde Bosschenaar. Zo' n huis kreeg dan kam.ers-en-suite: twee achter elkaar geplaatste woonkamers. Een prachtig voorbeeld van een dergelijk huis is 'De Wereld', in de Peperstraat. Het huis is gebouwd in 1774, met stucwerk in Louis XVI-stijl. Het was in die tijd een deftig woonhuis. De rondwandeling op Open Monumentendag had alles mee: een wandeling door de binnenstad m.et veel interessante huizen, veel uitleg en prachtig weer. Maar ook in historische, voor iedereen toegankelijke gebouwen valt veel te genieten. Marjan Vonk

VRIJWILLIGERS GEVRAAGD Secretariaat

Coördinator cluster heemkundewerkgroepen.

De Kring heeft dringend behoefte aan m.ensen die ons willen ondersteunen rnet secretariaatswerkzaamheden. Bestuur en werkgroepen zoeken mensen die vergaderingen willen notuleren en uitwerken en de verslagen willen verspreiden naar de belanghebbenden. Kandidaten dienen op afroep beschikbaar te zijn. Meestal is echter op redelijke term.ijn bekend wanneer een vergadering zal plaatsvinden.Kandidaten die redelijk veel vrije tijd hebben worden verzocht re reageren.

Voor het nieuw te vormen cluster van heem.kundewerkgroepen, waaronder de werkgroep verzamelaars, huizenonderzoek, kalenderfeesten, genealogie, heraldiek, rondom Jeroen Bosch kijken wij graag in contact met iem.and die dit cluster wil opzetten en uitbouwen .. Voor nadere inform.atie kunt u contact opnemen met Karel Luyben, bestuurslid van de Kring.

Gebouwenbeheer Er is dringend behoefte aan één of meerdere m.ensen die ondersteuning willen verlenen bij gebouwenbeheer en het ni.aken van (kleine) tentoonstellingen. Enige -technischehandigheid en eigen iniriariefis wel nodig.

Nieuw op te richten werkgroepen Het bestuur van de Kring is voornemens het aantal werkgroepen drastisch uit te breiden .. Gedacht wordt aan een werkgroep heraldiek, genealogie, huizenonderzoek, rondom Jeroen Bosch. Voor deze werkgroepen zijn wij op zoek naar voorzitters en leden voor deze werkgroepen.

Voorzitter van bestaande werkgroep P.R. Ftmctionaris Graag komt her besmur van de Kring in contact met kandidaten die de P.R. van Kring- Stichting Gastheerschap en Stichting Binnendieze voor hun rekening willen nem.en. Voor achtergrondinformatie over deze interessante en belangrijke taak kunt u contact opnemen met Cor Gillhaus, voorzitter van de Kring.

Voor de werkgroep Vestingwerken ontberen wij een voorzitter. Wij stellen her bijzonder op prijs-alsu interesse heeft-om. contact op te nemen met John Vernmlst, secretaris van de Kring. Postbus 1162, 5200 BE 's-Hertogeubosch of tel: 0736135098.

K-N DECEMBER 1999

CULTUURHISTORIE: EEN PRIMAIRE BEHOEFTE VAN DE SAMENLEVING Belangrijke onderwerpen die op de bestuursvergaderingen aan de orde komen zijn onder andere het ontwikkelen van vrijwilligersbeleid en onze opstelling als partner in het interactieve overleg met de gemeente en andere organisaties, waar het gaat om het beleid ten aanzien van de culturele historie. Deze onderwerpen vragen niet alleen om een praktische oplossing, maar ook om een duidelijk uitgangspunt. Een groot aantal organisaties op het gebied van cultuurhistorie, monumentenbehoud en landschapsbeheer heb ben een manifest opgesteld waarin zij belangrijke uitspraken doen over de waarde van het cultuurhistorisch erfgoed. Dit manifest is ook namens de Kring ondertekend. De ondertekenaars zijn van oordeel dat cultuurhistorie een primaire behoefte is van de samenleving. Het culturele verleden is niet iets wat achter ons ligt en toekomstige ontwikkelingen belemmert. Nee, de culturele historie biedt inspiratie, helpt onshoewevormmoetengevenaanonzetoekomst.Alswehet hebben over duurzame ontwikkeling is dat niet een ontwikkeling die nu, vanuit hemiets begint, maareen ontwikkeling die voortgaat op wat er is. Een dergelijke benadering vraagt kennis van en waardering voor het cultuur-historisch erfgoed.

Het doel van de Kring sluit hierop aan: het uitdragen van kennis van en waardering voor het Bossche cultureel erfgoed. Dit uitgangspunt is van belang in allerlei praktische zaken. Het verduidelijkt bijvoorbeeld onze positie in het overleg met de VVV. Wij willen als Kring niet zoveel n10gelijk toeristen naar onze stad lokken. Nee, wij willen belangstelling opwekken voor ons culturele erfgoed. Dit uitgangspunt betekent ook dat wij specifieke eisen stellen aan onze gidsen. Zij moeten inhoudelijk veel kunnen vertellen. Het vrijwilligersbeleid van de Kring moet daarom veel aandacht besteden aan scholing op inhoud en kennisoverdracht. Het aanbod voor het volgend jaar is een ander onderwerp waar het bestuur vo !op rn.ee bezig is. Er zijn plannen voor een nieuwe vaarroute buiten langs de vestingmuur. Van de Grote Hekel langs de Zuidwal en de Spinhuiswal naar de Kruisbroedershekel. Het thema van die vaarroute wordt 'Natuur en Cultuur van de Muur'. Het culturele element bestaat uit de oude vestingwerken van 's-Hertogenbosch. Aandacht voor de natuur kom.taan bod door een kennismaking met de bijzondere planten die op en voor de vestingm.uren groeien.

Cor Gillhaus, voorzitter

VRIJWILLIGERSDAG

VAN UNIE l<BO

De opkomst van de vrijwilligers van Kring, Gastheerschap en Binnendieze op de zeer geslaagde vrijwilligersdag van 30 oktober was overweldigend. Het is onmogelijk om in letters de sfeer over te brengen die deze vrijwilligersdag kenmerkte. Het was een fijne dag. Graag willen wij alle vrijwilligers hartelijk bedanken voor hun betrokkenheid bij ons en hun werk bij de Kring. Wij hopen dat allen het komend jaar veel plezier zullen beleven in hun werk en van hun bijdrage aan het bereiken van de doelstelling(en) van de Kring.

Het eerste echte Seniorenfestival in Nederland is een groot succes geworden. En dit mede dankzij uw enthousiaste inzet. De Unie KBO is u zeer erkentelijk voor al het werk datuheeftverricht. Wellichtvindtuhet leuk om. te b'.orendat wij heel veel positieve reacties en vele bedankjes van bezoekers mochten ontvangen. Ook de pers heel veel positieve aandacht aan ons festival besteed. Nogmaals onze hartelijke dank voor uw inspanningen en wie weet tot de volgende keer.

Kring"Vrienden van 's-Hertogenbosch" Cor Gillhaus, voorzitter

P.Smeekens directeur

FIETSTOCHT LANGS DE VESTINGWERl<EN De werkgroep Vestingwerken had zich al meer dan een jaar beziggehouden met een fietstocht langs de hoogtepunten van de vesting 's-Hertogenbosch. Op de vrijwilligersdag eind oktober j.1. kon eindelijk het eerste exemplaar worden uitgereikt aan de heer F. Sluij ter, voorzitter van de Stichting Gastheerschap en aan de heer Gillhaus, voorzitter van de Stichting Binnendieze Het boekje bevat een samenvatting van de ontwikkeling van de vesting van de middeleeuwen tot eind 19e eeuw. De genummerde onderdelen van de vestingwerken waar men langs fietst worden kort beschreven; de corresponderende nummers staan op het routekaartje aangegeven. Het boekje is in kleur uitgegeven en voorzien van veel foto's die de herkenning onderweg vereenvoudigen. Ze zijn te koop in de erfgoedwinkel, in het Diezehuis, bij de Fa. Kemps in de Korenmolenstraat en bij boekhandel Heijnen in de Kerkstraat. De kosten bedragenf. 5,-per stuk. Sipke van der Werf, Werkgroep Vestingwerken

K-N DECEMBER 1999

SENIORENFESTIVAL rie van onze stad. Het aanbod van de Kring bestond uit een introductieles Boschlogie, een vaartocht op de Binnendieze en verschillende rondleidingen: een historische wandeling rnet een bezoek aan het stadhuis, een rondleiding in de Sint Jan en de bezichtiging van de Citadel. In het totaal zijn 45 verschillende activiteiten aangeboden. Veel van die activiteiten vonden op meerdere dagen plaats. Er waren dagkaarten verkrijgbaar waarbij de deelname aan twee activiteiten inbegrepen was. Belangstellenden konden zelf een pakket samenstellen.

•• .< ••• •.

De yarncte, het stm~rnnt van veefactiviteitm

»~•••••),,•~'-•Y••••••1'm.•"·""''~

".~

Van zes tot en met tien september stond. 's-Hertogenbosch in het teken van het seniorenfestival. Vijfenvijftig plussers uit het hele land. hebben deze dagen de Brabantse hoofdstad bezocht. Het festival richtte zich met name op actieve ouderen. Zij konden kiezen uit een groot aantal activiteiten, waaronder sporten, boetseren, musea en theater bezoek of met een gids van de Kring op stap. Veel ouderen hebben op deze manier iets van de sfeer van 's-Hertogenbosch kunnen proeven. De Verenigde Naties hebben 1999 uitgeroepen tot het jaar van de ouderen. Aandacht voor ouderen is over de hele wereld nodig. Met nam.einde derde wereld is de positie van ouderen veelal zorgelijk. De Unie van Katholieke Bonden van Ouderen (KBO) is de grootste ouderenorganisatie in Nederland. De bond wilde in N ederbnd aandacht schenken aan het jaar van de ouderen. Die plannen hebben geleid tot het organiseren van een landelijk Seniorenfestival. Activiteiten 's-Hertogenbosch werd uitgekozen als plaats waar het festival plaats moest vinden. De festivalweek opende zes septernber m.et een mis in de Sint Jan. 's-Middags was er een internationaal openingssymposium in het Provinciehuis. Daar sprak onder andere mevrouw JuliaAlvarez, die wel de VN-ambassadeur voor de ouderen genoentd wordt. Op dit symposium werd ook het officiële startsein gegeven voor nieuw beleid van de Unie KBO. In het kader van dat nieuwe beleid worden projecten voor ouderen in de derde wereld gestimuleerd. Naast deze meer officiële bijeenkomsten zijn er in de stad een week lang elke morgen en elke middag leuke, sportieve en leerzame activiteiten aangeboden. De organisatie was in handen van Basse Nova. Tal van Bossche organisaties leverden een praktische bijdrage aan het programma. De Muzerije bood introductielessen aan op creatief en muzikaal terrein. Theaters en sportverenigingen verzorgden een divers aanbod en in de Mariënburg konden deelnemers wegwijs worden op Internet. De Kring Vrienden van' s-Hertogenbosch verzorgde een aantal activiteiten met betrekking tot de culturele histo-

De Citadel Van de parkeerplaats bij de Pettelaarse weg rijden iedere morgen bussen naar de Parade. Daar is een algemeen informatiepunt en het startpunt voor diverse activiteiten. Even voor tien mu is hetalaardig druk. Uit de verhalen van de deelnemers blijkt dat veel vijfenvijftig plussers uit Brabant die deze gelegenheid aangrijpen om iets 1neer van 's-Hertogenbosch te zien. Maar er zijn ook mensen die van verder konten en een verzorgd dagje uit met culturele of sportieve inhoud heel aantrekkelijk vinden. Vijftien m.ensen gaan deze morgen rnee naar de Citadel. Het is een gem.engd gezelschap. Bosschenaren die het seniorenfestival aangrijpen om meer te weten te konten over de Citadel, mensen die speciaal geïnteresseerd zijn in verdedigingswerken en belangstellenden die niet zo'n uitgesproken voorkeur hebben, ntaar wel geïnteresseerd zijn in geschiedenis. Dwangburg Kring-gids Piet Hellings vertelt op boeiende wijze over de historie van de Citadel. De bouw van de Citadel is begonnen in 1637. De vesting is niet zozeer bedoeld om. 's-Hertogenbosch te bescherm.en tegen invallen van buiten, nee de Citadel is vooral gebouwd om de inwoners van de stad te kunnen controleren. Na de verovering van 's-Hertogenbosch door Frederik Hendrik in 1629 hadden de nieuwe protestantse machthebbers niet zo veel vertrouwen in de katholieke Bosschenaren. Een sterke schans, m.et indertijd een vrij schootsveld tot aan de markt was een goed middel om de burgerij te intimideren. Gelukkig is er nooit geschoten. Vanuit de Citadel werd ook de handel gecontroleerd. De schans is gebouwd op een strategisch punt. In die tijd was de handel over water heel belangrijk. Die vond voornamelijk plaats over de rivieren de Aa en de Domcrnel. De Citadel ligt aan beide rivieren en aan de monding van de Bossche ha ven. De belangrijke handelsweg naar Ort hen liep over het terrein van de Citadel. Alle personen en hun bagage, alle ruiters, alle karren met vracht werden op het terrein gecontroleerd. Er zijn meer steden waar een dergelijke dwangburg gebouwd is. In Utrecht bijvoorbeeld, herinnert de naarn Vredenburg nog aan de oude dwangburg, 1naar op die plaats staat nu een muziekcentrum.. De Citadel in 's-Hertogenbosch is de enige nog bestaande dwangburg in Nederland. Dat is ook één van de redenen geweest dat, na veel onderhandelen, de overheid tenslotte m.iddelen beschikbaar gesteld heeft om de Citadel te restaureren.

K-N DECEMBER l 999

Piet Htffi1l9s vmelt over dc liistorie vm1 dc Citmfef

Hctstnrtpuntvnn cfe wnncfeG1l9m vnn cfê Kri1l9

Sinds r985 heeft het rijksarchief in de kazerne op het terrein van de Citadel een goed onderkomen gekregen.Niet alleen in de kazerne overigens. Want in de wallen van de Citadel zijn twee verdiepingen opslagruimte uitgegraven om alle archieven van de provincie op een goede manier te kunnen bewaren. De rondleiding over het terrein van de Citadel en door het gebouw van het rijksarchief is slechts één van de program-

maonderdelen die de Kring voor het seniorenfestival verzorgd heeft. De rondvaart over de Binnendieze, de rondleiding in het stadhuis en in de Sint Jan kregen ook veel belangstelling. De totale opzet van het seniorenfestival is geslaagd te noemen. Ruim vierduizend actieve vijfenvijftig plussers hebben een dagkaart gekocht om in 's-Hertogenbosch een leuke dag door te brengen. Marjan Vonk

JANUS EN BET Omdat De Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch' de Vereniging voor dialect en folklore "Rond Janus en Bet" een zeer warm hert toedraagt heeft het bestuur aan de redactie gevraagt het navolgend artikel op te nemen in het Kring-Nieuws. De figuren Janus en Bet zijn bedacht door Henk Teulings. Zelfkarakteriseerde hij ze als volgt: "De kroniek van herda3dijksesrads3ebwren kunr3e nier scl10ner beluisrmn dan wachtend in de rij in her posrkanroor, voor w1 bl!Shalre ofop w1 mooiezomerda3 op een bank in hetplanrsorn. We hebben nvee van die ncfvmrntie

echte Bossche volksrypen 3evondrn, die we iedm week in hun da3elijkse onrmoerin3 een keer 3aan ajh1isreren om eens re h~rrn war in onze stad "den volke" zoal beroert". Die twee figuren hebben jarenlang hun Bossche ervaringen, middels de pen van Henk Teulings, in de Bossche Ornroep aan elkaar verteld. Van daar uit zijn ze 'tot leven gekomen' en vorm.en zij nu het boegbeeld van de Vereniging voor Dialect en Folklore "Rond Janus en Bet". Na ruin115 bewogen jaren hebben de huidige twee figuren, Emanuel van Amelsvoort en Beatrijs van Coillie, besloten met hun optredens te stoppen en hun rollen over te dragen aan een ander, nieuw Bosch duo. Maar aan wie?? U kunt ons bij het vinden van een nieuw Bosch duo niisschien helpen door zelf eens te proberen deze traditie vorm. te geven ofom in uw oni.geving uit te kijken naar mensen die dat zouden kunnen doen.

Adi:Hcfnen BOEKVERKOPERS SINDS 1863

Kerkstraat 27 's-Hertogenbosch. Tel.: (073) 613 00 12. Fax: (073) 612 09 90. Internet: www.boekhandelheinen.ni. E-mail:heinen@boekhandel.nl

Hieronder geven wij enkele criteria, waaraan u dient te voldoen om met succes de functies van Janus en Bet over te neni.en. - Janus en Bet zijn in het spelen van hun rol geen echtpaar, doch twee mensen die elkaar telkens weer ergens ontmoeten. In werkelijkheid mag het wel een echtpaar zijn. - Zij moeten instaatzijnzelfideeën te bedenkenen teksten te maken. Daarbij rekening houdend dat het een samenspraak is. - Hun optredens worden gedaan in het Bosch dialect over bij uitstek Bossche aangelegenheden en onderwerpen,

vervolg zie pagina 7

K-N DECEMBER 1999

FREDERll< HENDRll< TERUG IN 'S-HERTOGENBOSCH t .- _,

.", 1

Op een zonnige zaterdag in september wachten we vol spanning op deCita,del. We zijn met velen, er is veel te doen. Zenuwachtig lopen enkele notabelen rond, keuvelend met .elkaar. Dan komt uit de verre het sein

, -r~:.-:'f '

!J.:~'-

~:·0.. . '

Frecfri(( Hrndi·i(( &Ama Ga vanSoGm foto: Effie clê Vriis

het woord en dankt voor het vriendelijk onthaal dat hem vandaag ten deel valt. Hij vindt zich beter dan zijn broer Maurits. Op het Scheveningse strand bouwt deze laatste forten van zand die Frederik moet innemen. De zee helpt hierbij een handje. Je zou het het eerste watermanage1nent kunnen noemen, zoals een verre nazaat nu opnieuw in de praktijk mag brengen. Hij vertelt dat hij vanaf Maurick het beleg geleid heeft. Op een dag belandt een kogel in de soep en in plaats van deze eruitte halen kom.t hij tot de oplossing van het

moerasprobleem: droogmalen, dan komt de stad net zo vrij te liggen als de kogel, wanneer men de soep leeggiet. Piet Hein had inmiddels de Zilvervloot veroverd en met dat geld kon een beroemd ingenieur, Leeghwater, 'gekocht' worden. Die liet molens bouwen om de stad, waarmee het onder water gezette land kon worden drooggemalen. En toen was het een koud kunstje om. binnen te geraken. Ophovius krijgt nog te horen dat hij niet moet zeuren, maar gewoon meedoen. De vestingwerken van 's-Hertogenbosch moeten worden opgeknapt en daar heeft het stadsbesruur grootse plannen voor. In 20 jaar moeten deze gerealiseerd zijn. Frederik Hendrik wenst de stad vele Piet Heinen toe en belooft zijn netwerk er eens over aan te spreken en een goed woordje te doen bij potentiële geldschieters. Dan is het tijd voor de overhandiging van het eerste boek door dienstdoend wethouder Van Beers. Het komt tevoorschijn uit een fraai stadswapen. Fotografen flitsen, het publiek applaudisseert, Frederik Hendrik en de wet-

houder glunderen en de schrijvers van het boek zijn trots. In zijn aanbiedingswoord gewaagt Van Beers van de veranderde situatie. 370 jaar geleden verdedigde het stadsbestuur de stad tegen dezelfde Frederik Hendrik die nu zoveel feestelijker is onthaald. De vestingwerken zijn veranderd van een serie verdedigingswerken in een cultuurhistorisch bezit. Vandaar de voortvarende plannen van het gemeentebestuur. Van Beers is blij met alle aandacht voor de vestingwerken en is dus gelukkig 1net het boek De Moerasdraak. Nadat ook enkele gasten uit Trier, onze zusterstad, zijn verwelkomd, wordt Zijne Hoogheid gevraagd te poseren op zijn paard. Helaas moet hij passen. Wat zijn smoes is, is jammer genoeg niet te verstaan. Hij stelt zich dus naast zijn ros op. En daarna is het nog lang gezellig geweest op de Citadel. N.B. Voor een bespreking van het boek verwijs ik u naar elders in dit blad. Nik de Vries

Wetfto11dcrVonBmsoverftm1d0t het mste mmytoorvonDeMoernsdinak oonFredi·i(( Hcndiik foto:Effieclêvries

vervolg van pagina 6 waarbij het volkse karakter een duidelijk accent krij gt, echter zonder ordinair te worden. - Janus dient van het mannelijk en Bet van het vrouwelijk geslacht te zijn, hoewel dit niet hoeft te worden aangetoond. - Aantallen optredens per jaar kunnen in overleg met het bestuur worden geregeld. Ditzelfde geldt voor de kleding en dergelijke.

Kandidaten kunnen contact opnem.en met de secretaris van de Vereniging voor Dialect en Folklore "Rond Janus en Bet", de heer Jo van Hoek, Socrateslaan55, 5216CS in 's-Hertogenbosch. Telefoon: (073) 61 i.4990 . Alvast bedankt.

K-N DECEMBER 1999

COEN FREE BOSSCHENAAR VAN HET JAAR Het is 31 oktober 1999, misschien wel de laatste mooie zonnige zondag van het jaar. Ik ben op weg naar de Azijnfabriek, waar de vereniging Janus en Bet een feestelijke middag organiseert. Na een opwarmertje door Jan Tervoort aan de piano neemt Frans van der Aalst, een troubadour uit Liempde, zijn gitaar en zingt Brabantse liedjes, afgewisseld met grappen en anekdotes. Janus en Bet houden vervolgens een Bosch babbeltje, onder andere over onderwijs en scholen. Aan het slot van hun optreden kondigen ze aan te stoppen, na 15par. Dan breekt het grote moment aan: de huldiging van Coen Free als Bosschenaarvan het jaar. In een toelichting vertelt de voorzitter van de vereniging de redenen voor deze onderscheiding. Niet alleen is Coen Free· directeur van het Koning Willem. I College, hij heeft daar ook een nieuwe visie ontwikkeld op het onderwijs van de 21ste eeuw. De

school van de toekomst heeft 's-Hertogenbosch een prom.inente plaats in onderwijsland bezorgd. Het Koningstheater laat zien dat cultuur en kunst belangrijk zijn op het college. Daarnaast heeft Coen Free nog tijd gehad om bij te dragen aan verschillende Bossche musicals. Hij heeft voor diverse uitgaven artikelen geschreven en is de initiatiefnemer van de serie ' s-Hertogenboek. Hij staat mede aan de wieg van de cursus Boschlogie, de topsportschool en de voetbalschool in santenwerking met ons aller FC. De oorkonde die vervolgens wordt overhandigd, m.aakt gewag van het een en ander. Ook krijgt Coen Free een replica van het beeldje van Janus en Bet. Dit beeldje moet wel op een extra gestutte kast komen, omdat het behoorlijk zwaar is. In zijn dankwoord zegt Coen Free een beetje beduusd te zijn. In één jaar is hij ereburger van Lincoln (USA), erelid en Bosschenaar van het jaar bij Janus en

Bet. Door deze laatste onderscheiding is hij bijzonder getroffen: ze is hem meer waard dan een ridderorde. Hij vertelt dat hij altijd een tekst van Gerard van Maasakkers bij zich draagt. Die gaat over een jongetje dat voor het eerst naar school gaat. Daar tekent hij iets bijzonders, n1aar de juf corrigeert hem., want hij moet de werkelijkheid tekenen. Als gevolg hiervan wordt het ventje omgesmeed in een confectiemanneke. Gelukkig krijgt hij later een nieuwe juf, van wie hij wel zijn gang mag gaan. Helaas is hetventjedefinitief bedorven. Coens moraal: onderwijs moet ervoor zorgen dat iedereen zich ten volle kan ontplooien. Graag wensen ook wij Coen Free geluk met de onderscheiding. Nik de Vries P .S. Coen Free is met ingang van l januari adviseur van de Kring.

BRITSE BEELDHOUWl<UNST IN NOORDBRABANTS MUSEUM Op 22 oktober j 1. opende de ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk, Dame Rosemary Spencer, de tentoonstelling Britse beeldhouwkunst in het Noordbrabants Museum.. De expositie die duurt tot 16 januari 2000, omvat ruim honderd werken -beelden, tekeningen en maquettes - die gelegenheid bieden tot een kennismaking met 45 Britse beeldhouwers. De tentoonstelling richt met nam.e de schijnwerpers op een them.a dat mo·menteel zeer in de belangstelling staat. De nadruk ligt speciaal op de monumentale beeldhouwkunst, de grootschalige werken. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met Sculpture at Goodwood, een particuliere organisatie die beeldhouwers in het Verenigd Koninkrijk stimuleert bij de produktie van grootschalig werk. Omdat ook Den Haag Sculptuur haar rnedewerking verleent kan een aantal beelden worden getoond die de afgelopen zom.er werden tentoongesteld op het Llnge Voorhout. Zo kan men op het voorplein van het ni.useum tot 16 januari spectaculaire beelden zien van David Mach. (geheel vervaardigd uit metalen kleerhangers). Op het tuinterras kan men een schitterend beeld zien van Michael Sandle. Bij binnenkomst van de zaal valt als eerste het geheimzinnige Night Head op van Johan Da vies.

De tentoonstelling belicht het creatieve proces dat ontstaat wanneer zulke beelden tot stand konten" Ontwerp, tekeningen, schaalnrndellen en voltooide beelden worden aangevuld niet achtergrondinform.atie op CD - rom., video en een uitgebreide leestafel. De tentoonstelling duurt nog tot 16januari. Warm aanbevolen!

St11álevoorîemyfevanAffm Joncs( 1937)

K-N DECEMBER 1999

DE MOERASDRAAI< EEN NIEUW BOEI< OVER DE BOSSCHE VESTINGWERKEN

jQ«Ofl Alt~f-fóü)Oac~r rN .O~ltl~"«if(tt• j),~~t.A~~ ~

DE MOERASDRAAK A<:hthonderd jaar Rosse.he vestingwerken

Eind september verscheen het boek De Moerasdraak. Achthonderd jaar Bossche vestingwerken. Het is een uitgave van Waanders en boekhandel Heinen. De omvang is 80 pagina's. Het kost f 22,so en is o.a. verkrijgbaar in het Kringhuis. De Moerasdraak is een mooi boek geworden. De tekst, van de hand van R Glaudemans en G van Tussenbroek, is degelijk en vlot tegelijk. Vele illustraties, zowel in kleur als in zwart wit, verrijken de uitgave. In chronologische volgorde behandelen de auteurs de geschiedenis van de Bossche vestingwerken, vanafhet prille begin eind ude eeuw tot op heden. Ook de toekomst komt ter sprake, want Kopij voor het eerstvolgende Kring-Nieuws dient uiterlijk vrijdag 1 7 december 1999 te worden ingeleverd bij Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162, 5200 BE 's-Hertogenbosch of bezorgt te worden in het Kringhuis

veel onderdelen van de vestingwerken zijn aan restauratie toe. De gemeente heeft grootse plannen die zich uitstrekken over 15 tot 20 jaar en de stad een deels ander aanzien gaan geven . De eerste ommuring uit het begin van de 13de eeuw omvat niet veel meer dan de omgeving van de Markt, de Karrenstraat en de Hoge Steenweg. Al een kleine eeuw later wordt begonnen aan een nieuwe muur. Overblijfselen van die muur staan nog steeds overeind rond een groot deel van 's-Hertogenbosch. Helaas zijn de poorten eind vorige, begin deze eeuw gesloopt. Door die nieuwe ommuring komt de in aanbouw zijnde Sint-Jan binnen de wallen te liggen. De bouw ervan is immers gestart buiten de eerste muur. Aan die tweede muur worden voortdurend vernieuwingen uitgevoerd. Het krijgsbedrijf verandert voortdurend en de verdediging van de stad moet daaraan worden aangepast. De politieke situatie tussen 1568 en 1629 is uiterst woelig. Opnieuw moet de vesting worden verbeterd om de aan vallen van de Staatse troepen af te kunnen slaan. In 1629 slaagt Frederik Hendrik erin, mede dankzij het geld van de Zilvervloot, de stad te bedwingen. De Moerasdraak is getemd. Dan volgen vele jaren van consolidatie, hoewel de Fransen in 1672 nog een pogong doen de stad in handen te krijgen. De poging mislukt, maar toont wel aan dat de totale verdediging van de Nederlanden zwak is. De befaamde Menno van Coehoorn doet ook voor' sHertogenbosch voorstellen tot verbetering van de vestingwerken. Ze worden niet volledig gerealiseerd. Ook inde 18de eeuw worden tal van verbeteringen aangebracht. Deze lijken aan-

vankelijk succesvol als de Fransen in 1793 een eerste aanval doen op de stad. Een jaar later echter slaagt Pichegru erin de stad te doen capituleren. Nederland wordt ingelijfd door Frankrijk, 's-Hertogenbosch wordt hoofdstad van een van de Franse departementen. In 1814 is de Franse bezettingweer voorbij, Nederland wordt een koninkrijk. Tot de vestingwet van 1874 behoudt de stad haar fonctie als vestingstad. Met die wet wordt de vesting 's-Hertogenbosch nietig verklaard en kan de ontmanteling een aanvang nemen. De poorten worden afgebroken, de wallen voor een belangrijk deel afgegraven. Toch wordt niet alles gesloopt: de ni.uren blijven overeind, ze dienen als waterkering. In de laatste honderd jaar zijn er nog hier en daar veranderingen aangebracht en in de jaren '70 wordt de restauratie van de meest bedreigde delen ter ahnd genon1en. En de toekomst? Zoals ik al eerder schreef, heeft de gemeente grootse plannen. Ook die zijn opgenomen in dit voortreffelijke boek. Tal van plekken worden heringericht, de Vughterpoort wordt opnieuw opgebouwd, er komen muurwoningen. Een voetpad moet vooral de toeristen dienen, maar ook de Bosschenaren die als vanouds een kuiertje gaan maken over de wallen. Tot slot: De Moerasdraak is als boek een aanrader. Voor de prijs hoeft niemand de aanschaf achterwege te laten. U krijgt een mooi boek, in alle opzichten. Complimenten voor alle mensen en instellingen die eraan hebben meegewerkt. Nikde Vries

advc1trntic

Handboekbinden - boekrestauratie beginnerscursus boekbinden

Stephan Pas Mgr. Prinsenstraat 35 5211 LN 's -hertogenbosch Telefoon 073 - 612 07 46

K-N DECEMBER 1 999

"WE GAAN OP DE SINGEL VAREN" SPRAI< VOORZITTER COR GILLHAUS OP VRIJWILLIGERSDAG 'Hoe dan ook vanaf15 april volgend jaar gaan we met onze boten op de Singel varen.' Voorzitter Cor Gillhaus zei dat vol overtuiging op zaterdag 30 oktober voor zijn gehoor van ruim 250 vrijwilligers en hun partners tijdens de Vrijwilligersdag van de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch in hotel Centra! ... ".... "". ,. .. :."~""." ..... ,..";.,.. """.".-.";. ...."."3

VoorzitterCorGiilliaus ".varen, varen".

rijp. Wij echter wel, en zijn vast van plan de boten tijdig te water te laten. We gaan deze nieuwe vaartocht sam.en met actieve steun van de natuurwacht IVM organiseren. De promotie van deze prachtige nieuwe tocht starten we als de natuur op z' n mooist is. In de meimaand dus. Iets eerder, op 15april1999 evenwel, zullen de boten voor het eerst officieel van wal steken. Op 24 januari aanstaande begint de reservering. De planning is dat de nieuwe vaarroute zo'n anderhalf uur in beslag gaat nemen. Maar ja, dat kan in verband met de door de wethouder geopperde problernen -indien nodig- best wat worden ingekort,' aldus Gillhaus.

aan de Markt.

De opkomst voor deze dag was veel groter dan verwacht. 'Toen we het aantal belangstellende vrijwilligers hoorden, schrokken we ons dood,' vertelde Gillhaus. 'Wij hadden op slechts zo'n vijftig mensen gerekend.' De organisatrices Joke van Gulik en Thea van Dijk, die deze zonnige dag in goede banen moesten leiden, waren door het onverwacht grote aantal belangstellenden dan ook behoorlijk in de problemen geraakt, maar daar ook uitgekom.en. Terechtkregen zij na afloop behalve vele pluim.en ook een grote bos bloemen, het recente boek van Luc van Gent en een verdiend daverend applaus van de bezoekers.

Succes Een dag eerder was het vaarseizoen op de Binnendieze geëindigd. Zo in de trant van, zoals Gillhaus memoreerde, 'dat heb ben we weer gehad'. Hoewel de boeken natuurlijk nog niet zijn afgesloten, is er volgens hem geen twijfel aan of er kan worden teruggekeken op een goed seizoen. 'Dat inspireert ons om, wat de vaartocht op de Singel betreft, door te zetten. Wethouder Van Beers die in deze het Bossche Gemeentebestuur vertegenwoordigt ziet nog wel wat technische problemen, maar die zijn er om opgelost te worden. Sterker de wethouder vindt de tijd nog niet

Jan Kleynekelder De heer Gillhaus was zijn openingswoord voor deze zeer druk bezochte vrijwilligersd:ig begonnen met de aankondiging dat de kamer in het Kringhuis, wa:ir het bestuur gewoonlijk verg:idert - in de wandeling: 'bestuurskelder' genoemd- voort11n 'Jan Kleynekelder' zal ga:in heten en d:it de kelder voor de vrijwilligers voortaan de m :im v:inPeter-Jan van derHeijdenz:il dr:igen. Dit omdat beiden grote verdiensten voor de Kring heb ben gehad. bter op deze gesbagde dag werden in het Kring huis bij de toeg;:ing tot beide kelders door de weduwe van Kringoprichter Peter-jan van der Heijden twee kleine plaquettes onthuld van de beide naamgevers. Deze kunstwerkjes zijn ontworpen en gemaakt door Kringlid Jack v:in Elten. Hoewel binnen de Kring vele activiteiten op rolletjes lopen, had Gillhaus op sommige zaken ook kritiek. Zo vond hij dat de werkgroep Gastheerschap meer aan de weg ni.oest tim1neren en reclame maken. 'Want ze zijn zeer actief Hun nieuwe themawandelingen zijn bijvoorbeeld uitstekend geschikt om de trom te roeren en daarmee meer belangstelling op te wekken.'

Kerken en kloosters

De Geide 018animtrices Thea van D~k en Joke van GuÛk werden door liet Gestuur in clé Gloe111e9es3mt aG dank voor fiun inzet clle dm Vr~wiff~ersdac'J tor een succes fieeftc')Cmaakt.

Ietwat zorgelijk ni.erkte Gillluus in zijn openingstoespraak nog op dat het aantal schippers hem wat hoofdbrekens baarr. 'Op dit moment komen we nog 15 schippers tekort. Maar,' zo voegde hij daaraan toe, 'ik heb er alle vertrouwen in dat die er ruim voor de startdatum zullen zijn. Met zo'n enthousiaste groep leden en vrijwilligers kan d:it niet missen.'

Ook vond hij dat er binnen de Kring een werkgroep 'Kerken en kloosters' moet komen. 'In die sector gebeurt van alles en wij zeggen daar niets over. Dat kan niet en dar mag niet. Het is immers onze taak om het Bossche erfgoed te bewaken en kerken, alsmede kloosters, maken daar natuurlijk een integraal deel van uit. Maar,' zo voegde hij onmiddellijk doortastend aan zijn woorden toe, 'er komt een werkgroep Kerken en Kloosters.' Vol overtuiging merkte de Kringvoorzitter in dit verband op: 'Het stedelijk beleid km niet om de Kring heen. Maar dat moeten we wel blijven waarmaken. We gaan dan ook door met het versterken van de werkgroepen.'

l< - N DECEMBER 1999

geworden' bezorgde de stampvolle zaal veel hilariteit en vormde een uitstekende overgang naar de min of meer serieuze luim van het duo Janus en Bet, waarbij eerstgenoemde als gewoonlijk wat later kwam.. In onvervalst Bosch, werden wellicht in relatie tot de eerdere woorden van voorzitter Gillhaus, de nodige Bossche kerkzaken, zoals de kom.ende restauratie van de St. Jan, op de hak genomen. Hun conference was natuurlijk actueel en derhalve op hun gehoor toegespitst. Het gehoor van historisch belangstellenden, zoals de Kringleden natuurlijk vorm.de, werden slogans voorgehouden als 'Als de stad rij kis gaan ze armoede idealiseren' en 'Het fijne van die goeie ouwe tijd is dat ie nooit meer terngkomt.'

Oude Schuts en Schutterij

Dt Oude Scfiuts en Schut-

Adoptie

terij maaktrn rnim Gaan voor de VrijilT0ers in cfe dntkkeBosscfie 6in11e11Stacf

Aan het slot van zijn openingswoord kondigde Gillhaus aan dat de Kring twee Bossche gedenktekens gaat adopteren; te weten onder patronage va·n de Werkgroep Kleine Mom1menten de gedenksteen van Piet Kerstens op de Wilhelminabrng en onder bescherming van de Werkgroep Vestingwerken het monument van de twee strijders.bij Bastion-Anthonie.

Nadat de honderden vrijwilligers en hun partners hadden genoten van de Bossche klets van Janus en Bet, stond voor hotel Centra!, waar buiten de drukke zaterdagse markt nog in volle gang was, de Oude Sclmts en Schutterij in volle bewapening aangetreden om de nog steeds nalachende Kringleden veilig naar hun vertrouwde-Kringhuis te begeleiden. Van de geplande volgorde: Schutterij, vrijwilligers en partners, eregasten en voorzitter omringt door Oude Schuts kwam natuurlijk niets terecht. Iedereen liep vrolijk, welgemutst onder een stralend oktober zonnetje en keuvelend naar het Kringhuis, waar in de Visstraat, op het binnenplein, en in de diverse kelders een borreltje en een hapje werden geserveerd.

Jubilarissen Nadat de voorzitter een ogenblik stilte in acht had laten nemen om de overleden Vrienden Ton Paanakker en HermanDuijm te gedenken, werden de jubilarissen van de Kring in het zonnetje gezet. Een bij dit n,s-jarigjubileum behorend (met de hand gemaakt) herdenkingsbord kon in ontvangst worden genomen door SjefBeekwilder, Ria en Frans Brneks, Jack van El ten, Ben Geertzen en Frits op den Berg. Daarna was het de beurt voor de twaalf geslaagden van de cursussen. Zij kregen hun certificaat als nieuwe gids van toren en Citadel via Frans Sluyter uit de handen van voorzitter Gillhaus, die niet kon nalaten het belerende vingertje tegen ze op te heffen door ze voor te houden: 'Word, nu jullie je diploma's hebben, geen afgedraaide grammofoonplaten, en houd je literatuur en kennis bij!'

Diner Na ettelijke glaasjes bier en fris ni.oesren de vrijwilligers weer de benen nemen en naar het Bossche stadhuis rijgen. De viseters konden terecht in de Raadskelder, maar de boffers, de vleeseters, werden -hoogst ongebruikelijk- naar de hal van het stadhuis verwezen waar zij onder de wanddecoraties van An toon der Kinderen konden genieten van spareribs met frites en bijbehorende sausjes. Toen organisatrice Joke van Gulik vernam dat voorzitter Gillhaus persoonlijk deze fraaie locatie uit handen van burgemeester Rombouts had losgepeuterd, kon ze naar eigen zeggen slechts één woord uitbrengen, namelijk 'Wauw'. Gillhaus merkte evenwel daarna relativerend op: 'Ach, de burgemeester waardeert-net als vele anderen- her werk van vrijwilligers, die onbetaald zoveel doen, zéér!'

Vesting Aan hetslotvan het' officiële' gedeelte werd door de Kringvoorzitter meegedeeld dat de werkgroep Vestingwerken een vestingfietstocht had ontwikkeld. Deze tocht.is 5,s kilometer lang en voert (natuurlijk) langs de Bossche vesting. De veelkleurige brochure van deze tocht is onder andere in hetKringhuis voorf 5,-te koop .

CareldeGroot

. Janus en Bet Jan Pieter van Lieshout declameerde vervolgens een viertal gedichten van o.a . .Leopold en Bert Voeren over Bossche aangelegenheden. Zijn laatste gedicht 'Vandaag ben ik 'n Bosschenaar

De nirnwegefiikl<0e 6ezittm van fowtifirnat CitacfcfofTore119iclS

K-N DECEMBER l 999

MET UNICEF GEEFT U l<INDEREN EEN TOEl<OMST Unicef is actief in n1eer dan 160 landen n1et hulp aan kinderen en vrouwen op het gebied van gezondheidszorg en voeding, basisonderwijs, schoon water en sanitaire voorzieningen. Ook heeft Unicef extra aandacht voor kinderen, die speciale aandacht nodig hebben, zoals straatkinderen en gehandicapte kinderen. Zij heb ben uw hulp nodig om dit werk voor kinderen voort te zetten. In onze Erfgoedwinkel hebben wij weer een hoekje ingeruimd voor Unicef Met de aankoop van een doosje kaarten of een kalender zorgt u ervoor dat een kind bijvoorbeeld weer naar school kan gaan, bijvoeding krijgt of schoon water kan drinken. Zelfs met een kleine aankoop kunt u zo het leven van deze kinderen verbeteren ofzelfs redden.

Unicefis dankbaar voor uw steun Naast de Unicef artikelen hebben wij een groot aanbod boeken en souvernirs in ons assortiment. In verband met het naderend Sinterklaasfeest is er op zondag 28 november a.s. een Sinterklaasmarkt van 12.00tot17.oo uur. De baliemedewerkers ontvangen u graag in de onlangs fraai opnieuw ingerichte Erfgoedwinkel.

VOORAANl<ONDIGING EXCURSIE Op zaterdag in de eerste helft van april 2000 (gestreefd wordt naar zaterdag 8 april) organiseert de Kring een excursie naar een aantal bekende abdijen in de Belgische Kempen: Po stel, Tongerlo en Averbode. Deze abdijen hadden voor de ommelanden van de steden Antwerpen, Mechelen, Leuven en 'sHertogenbosch naast hun godsdienstige taak, een belangrijke culturele betekenis. Cultureel in dub bel opzicht: zowel het in cultuur brengen van het land als ook de cultuurbeoefening in bouw en kunst. In het volgende Kringnieuws zal een uitvoerige toelichting worden gegeven op deze unieke excursie. Ook dan pas wordt de inschrijving hiervoor opengesteld. Werkgroep lezingen, excursies en fietstochten, Vincent Ver berk

NOODl<REET! ! ! ! De Kring heeft zeer dringend behoefte aan opslag, als het kan in de buurt van het Kring huis maar dat is niet persĂŠ noodzakelijk. Elke aangeboden ruimte zal in overweging worden genomen. Het dient bij voorkeur wel een droge ruimte te zijn. Ons Kringhuis is veel te klein qua opslagmogelijkheden, we verzuipen a.h.w. in de spullen. Een gedeelte staat zelfs illegaal opgeslagen in een ruimte die niet ter onze beschikking staat! Wie helpt ons uit de nood? Het liefste hebben wij die ruim.te gratis, maar een vergoeding in redelijkheid behoort tot de mogelijkheden! Mocht uzelfgeen ruimte hebben maar wel een ruimte weten, dan horen wij dat graag! Wie helpt ons uit de nood?? Graag een telefoontje naar het Kring huis: tel. 073-6135098 t.a.v. John Vermulst, secretaris van de Kring.

PERSBERICHT MARIENBURG Bij gelegenheid van het 100 jarig bestaan van het gebouw Marienburg in de stad' s Hertogenbosch nodigden de zusters van J.M.J. onlangs belangstellenden uit voor een bezoek aan Marienburg, het centrum van de zusters van JMJ Nederland. Op drie zaterdagrn.iddagen in November waren velen te gast bij de zusters in het klooster. Helaas bereikte dit nieuws ons te laat. Daarom vinden we het extra leuk u te berichten dat op 1of2 zaterdagmiddagen eind januari deze uitnodiging herhaald zal worden. Enfin, snelle beslissers kunnen zich nog melden bij de marienburg t.a.v. zuster I. Bruysten. De bijeenkomst begint om 14.30 uur tot uiterlijk 17.00 uur. Bezoekers worden rondgeleid door het gebouw waarna bij een kopje koffie kan worden nagepraat met de zusters. Warm aanbevolen !!

Secretariaat van KRING "VRIENDEN VAN 's-HERTOGENBOSCH" Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch KRINGHUIS Kruisstraat 34 's-Hertogenbosch Telefoon 073 - 613 50 98 Telefax 073 - 614 60 21 Openingstijden: Maandag van 13.00 tot 17 .00 uur Dinsdag tot en met zaterdag van l 0.00 - l 7.00 uur Zon- en feestdagen van 12.00 - l 7 .00 uur bovendien op donderdag van l 7.00 - 20.00 uur BETALINGEN - Postgiro 3.119.716 -ABN-AMRO 61.59 .27 .882 - Jaarlijkse bijdrage minimaal f25,- Jeugdleden f 15,l<ring-Nieuws is het zes maal per jaar verschijnend tijdschrift van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch". REDACTIE: Aart Bogers, Jack van Elten (voorzitter), Caret de Groot, Theo van Herwijnen, Nathalie v.d. Heuvel, Jan Korsten (secretaris), Frans van Sundert, Marjan Vonk en Nik de Vries. AAN DIT NUMMER WERKTEN VERDER MEE: Cor Gillhaus, Jo Hendriks en Rob Hoogenboom REDACTIE-ADRES: Secretariaat Kring-Nieuws Postbus 1162 5200 BE 's-Hertogenbosch VORMGEVING: Jack van Etten en Nathalie v. d. Heuvel DRUK: De Regenboog b.v. 's-Hertogenbosch Oplage 2000 stuks Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. K-N DECEMBER 1999