ne nli n o e k O o d e rd n n ho zinge le
Studium Generale H E T P O D I U M VO O R L E Z I N G E N D E B AT VA N D E U N I V E R S I T E I T U T R E C H T
Programma voorjaar 2015
K ijk L I V E mee via sg . uu. nl
G R AT I S E N TO E G A N K E L I J K VO O R I E D E R E E N
Studium Generale INHOUD VOORWOORD 0 3
Welkom bij Studium Generale van de Universiteit Utrecht! Ontmoet befaamde
C ULT URELE ZONDAGEN C OLLEGE S 0 4
wetenschappers, debatteer met denkers en luister naar schrijvers die hun
LOGISCH ! 05
drijfveren blootleggen. Studium Generale is het podium voor lezing en debat, waar
FILOSOFISCH C AFÉ 06
studenten, docenten en andere geïnteresseerden kennis kunnen maken met alle
MOVIE S : SCIENCE & SOCIE T Y 0 8
mogelijke vakgebieden en de samenhang daartussen.
BE WIJS HE T MA AR ! 10 BACK TO THE FU T URE 12
De symposia, lezingen en debatten van Studium Generale zijn gratis en zonder
LUNCH : HUIS JE, BOOMPJE, BEE S TJE 14 DE WA ARDE VAN WE TENSCHAP 16
reservering toegankelijk. Je kunt ze afzonderlijk of in serie volgen. Iedereen is welkom en er is geen overhoring achteraf! De meeste lezingen worden , s avonds
KRUISBE S T UIVING 17
gehouden in het Academiegebouw aan het Domplein 29 in Utrecht.
MACHT EN SCHADUWMACHT 18 TOLER ANTIE ANNO NU 20
Brochure & NIEUWSBRIEF
AF ZIEN 22
Deze brochure verschijnt tweemaal per jaar, in januari en augustus. Je kunt je gratis
EN VERDER 2 4
abonneren door inschrijving via de website of een e-mail. Je vindt de gegevens
AGENDA 25
achterop de brochure.
MISSIE 27
Geef je op voor de digitale nieuwsbrief die twee keer per maand verschijnt. Kijk op onze site www.sg.uu.nl voor aanvullingen op het programma.
FOTO COVER: Rike. / photocase.com
02
VOORWOORD
Dr. ir. Melanie Peters
Drs. Jessie Waalwijk
Rick Berends, MA
Laura Mol, MSc
Wetenschap is overal Onze samenleving en ons denken
disciplines te werk gaan. Als een
Ik wil graag iedereen bedanken die
zijn verweven met wetenschap. Toch
socioloog iets zegt, of een litera-
de afgelopen jaren dit debat levend
begrijpt niet iedereen alle processen
tuurwetenschapper, of een arts, wat
hield: als bezoeker, spreker of achter
die schuilgaan achter het leven van
betekent dat dan? Wat voor soort
de schermen. Vanaf 1 februari zal ik
alledag. Dat is niet erg, ook weten-
bewijs voeren ze? En waar zitten de
mijn taken overdragen en beginnen als
schappers kunnen niet anders dan
discussiepunten? Een tweede aspect is
directeur van het Rathenau Instituut
zich richten op een beperkt gebied.
dat we onszelf moeten leren begrij-
in Den Haag. Dit onderzoeksinstituut
Wel geeft het aan dat het des te
pen. We rationaliseren ons gedrag en
richt zich op het maatschappelijk
belangrijker is om door te praten over
verantwoorden ons handelen op een
debat over wetenschap en techno-
ontwikkelingen die ons leven zo sterk
wetenschappelijke manier. Maar welke
logie, en informeert daarover ook
be誰nvloeden. Zijn ze wel goed voor
vragen we onderzoeken, hoe we die
de Eerste en Tweede Kamer. Want
iedereen? Ook op de lange termijn?
afbakenen en hoe we de uitkomsten
wetenschap is overal, en goed debat
interpreteren, berust vaak op onbe-
daarover is overal nodig.
Voor je ligt het voorjaarsprogramma
wuste keuzes, waarbij onze cultuur en
waarmee Studium Generale oproept
ook belangen meespelen. Door discus-
tot debat. We willen laten zien hoe
sie los je dat niet op, maar word je je
Dr. ir. Melanie Peters
wetenschappers van verschillende
hier van bewust.
Directeur Studium Generale
03
D i s c u s s i e e r m e e v i a # c z n l I W etenschap & cultuur
Culturele Zondagen Colleges K ennis voor U trecht Dit voorjaar kan je op twee zondagen je kennis bijspijkeren bij de Culturele Zondagen Colleges – een samenwerking tussen Culturele Zondagen en de Universiteit Utrecht. Prof. dr. Toine Pieters (Geschiedenis van de Farmacie, UU) geeft een cultuurhistorisch perspectief op de Tour de France. Was dit sportevenement vroeger net zo groots en eervol? En prof. dr. Koen Frenken (Innovatiestudies, UU) spreekt over de economie van nu. Peerby, AirBnB en Snappcar: is delen 'het nieuwe kopen'?
Z ondag 11 januari
NIEUWJAARSDUIK: Toer door de Tour Prof. dr. Toine Pieters (Geschiedenis van de farmacie, UU) Z ondag 8 maart
KIJKEN, KIJKEN, KOPEN: Delen, delen, delen prof. dr. Koen Frenken (Innovatiestudies, UU) Zie www.sg.uu.nl voor tijd en locatie. foto: Akileb / photocase.com
04
T er gelegenheid van het afscheid van M elanie P eters I D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g u u
Logisch! O ver medialogica , wetenschap en het maatschappelijk en politiek debat De media hebben het gedaan, het publiek is ongeïnteresseerd en politici zijn dom. Of zijn wetenschappers het teveel oneens? Hoe brengen we wetenschap en samenleving dichter bij elkaar? Niet door het nog een keer uit te leggen in jip-en-janneketaal. Wel door je te verdiepen in deze verschillende werelden. Politici en wetenschappers hebben andere verantwoordelijkheden en schatten risico’s daardoor anders in. De pers pleegt hoor en wederhoor, terwijl in de wetenschap niet elke mening even gezaghebbend is. En in het dagelijks leven beslissen we vaak op grond van ervaringskennis, die wetenschappers irrationeel noemen. De discussie gaan we aan met o.a. Harm Oving (NTR), Marlou van Campen (WNF), dr. Thomas Schillemans (UU), prof. dr. Hedwig te Molder (WUR & UT) en dr. Annelien Bredenoord (UMC Utrecht). WA N N E E R D O N D E R D A G 15 J A N U A R I WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R M E T A F S C H E I D S R E C E P T I E FOTO: www.konstantindatz.de
05
Discussieer mee via # Filcafe
I F ilosofisch denken
D I N S D A G 13 J A N U A R I
D I N S D A G 10 F E B R U A R I
Gedachte-experimenten
Filosofie als therapie?
Dr. Tim de Mey (Theoretische
Prof. dr. Paul van Tongeren
Filosofie, EUR)
(Wijsgerige Ethiek, RUN)
foto: FAT ARCHITECTURE
06
Filosofisch Café DENKEN OVER NU Duik de diepte in en verleg de grenzen van je denken tijdens
als rationele beslisser. Maar overzien we de gevolgen van onze
de Filosofische Cafés door vijfmaal kritisch te leren kijken.
studie- of partnerkeuze eigenlijk wel? En wat is filosofie waard in de strijd tegen een oorlogsvijand die zich niets van moraal
Gedachte-experimenten zijn binnen de filosofie een beproefde
aantrekt, zoals IS?
methode, maar leidt deze hersengymnastiek eigenlijk wel tot echte kennis? Ook filosofie als levenskunst, als individuele
Tot slot een filosofische avond die nergens over gaat. Over
levensleer, is populair. Maar er zijn bezwaren, want is deze
niets in de logica, niets in de geschiedenis en niets in de prak-
zoektocht naar je ‘authentieke ik’, niet wat narcistisch?
tische filosofie.
Filosofie houdt zich ook bezig met de manier waarop we ons-
In samenwerking met departement Filosofie en Religieweten-
zelf zien. We zijn graag baas over ons eigen ik en zien onszelf
schap en studievereniging FUF.
WA A R H O F M A N C A F É , J A N S K E R K H O F 17A WA N N E E R E L K E T W E E D E D I N S D A G VA N D E M A A N D T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 2 . 0 0 U U R
D I N S D A G 10 M A A R T
D I N S D A G 14 A P R I L
D I N S D A G 12 M E I
Keuzestress, autonomie en wilskracht
Moraal in de militaire praktijk
Niets, noppes, nada
Dr. Joel Anderson (Praktische
Prof. dr. Désirée Verweij (Militaire
Prof. dr. Albert Visser, prof. dr. Bert
Filosofie, UU) en dr. Will Tiemeijer
Ethiek, Ministerie van Defensie)
van den Brink en prof. dr. Keimpe
(WRR)
Algra (Filosofie, UU)
07
Movies: Science & Society A nders kijken , meer zien Dit voorjaar kijken we aangrijpende documentaires in een zoektocht naar identiteit. In hoeverre speelt je afkomst hierin een rol? Of zijn het juist verwachtingen van anderen die bepalend zijn? De films geven een nieuwe draai aan brede, maatschappelijke problemen vanuit een persoonlijk perspectief. Hoe denken experts uit de praktijk en wetenschappers hierover? Deze filmavonden worden georganiseerd i.s.m. ’t Hoogt en het strategisch thema Dynamics of Youth van de Universiteit Utrecht. Vanaf 17.00 uur kun je in Filmcafé OSKAR een hapje eten.
WA A R F I L M T H E AT E R ’ T H O O G T, H O O G T 4 , U T R E C H T WA N N E E R M A A N D A G 2 F E B R U A R I , 2 M A A R T E N 11 M E I T I J D 19. 0 0 T O T 21. 0 0 U U R , Z A A L O P E N 18 . 4 5 U U R T O E G A N G G R AT I S kaar ten via w w w.hoogt.nl of aan de filmkassa
FOTO: Jens Lumm / photocase.com
08
documentaires met nagesprek I D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g u u
MA ANDAG 2 FEBRUARI Twin Sisters - Nature en nurture De Chinese tweelingzusjes Mia en Alexandra zijn geadopteerd door twee verschillende gezinnen in de VS en Noorwegen. Toch voelen ze zich sterk verbonden als ze elkaar op achtjarige leeftijd ontmoeten. Welke rol spelen omgeving, genetische achtergrond en opvoeding bij de ontwikkeling van identiteit? Met psychiater dr. Marco Boks (Brain Center, UMC Utrecht).
MA ANDAG 2 MA ART Pekka - Over extreem gedrag In 2007 schoot de achttienjarige Pekka acht mensen dood op zijn middelbare school in Finland. De documentaire toont een reconstructie van de aanloop naar zijn gruweldaad. Had de omgeving voldoende oog voor de problemen van deze buitengesloten jongen? Kunnen we zulke drama’s voorkomen? Met o.a. de filmmaker Alexander Oey.
M A A N D A G 11 M E I Alles wat we wilden - Over generatie Y Jongeren van nu streven naar een uiterlijk perfect leven. Waarom denkt de generatie Y dat succes gelijkstaat aan geluk? Zijn ze het slachtoffer van de druk die de moderne maatschappij oplegt of is het een luxeprobleem waar je je geen zorgen over hoeft te maken? Met neurowetenschapper Jeroen van Baar (Donders Instituut, RUN) en ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Wim Meeus (Sociale Wetenschappen, UU).
09
Discussieer mee via # sguu
I B ewijs in de wetenschap
M aandag 2 februari Instructie voor studenten Dr. Ruud Abma (coรถrdinator Wetenschapsfilosofie, UU)
W oensdag 4 februari
W oensdag 11 februari
W oensdag 18 februari
W oensdag 2 5 februari
Broos bewijs
Logisch toch?
Soorten van gelijk
Hoe bewijzen alfa's?
Prof. dr. Robert Maier
Dr. Rosalie Iemhoff
Prof. dr. Margo Trappenburg
Prof. dr. Marita Mathijsen
(Algemene Sociale
(Wiskundige Logica, UU)
(Bestuurskunde, UU)
(Moderne Nederlandse
Wetenschappen, UU) foto: James Garcia / flickr.com
10
Letterkunde, UvA)
Bewijs het maar! W etenschapsfilosofie
Bewijs is niet altijd zo hard als het lijkt. Zo dachten we ooit dat
anders is de studie naar menselijk gedrag. En hoe bewijs je
alle zwanen wit waren, tot er ook zwarte werden gevonden.
wat een schrijver bedoelde met die ene, poëtische zin een
Waarneming is dus niet per se voldoende. Bestaat wetenschap-
eeuw geleden? Ook de journalistiek worstelt met bewijs en de
pelijke zekerheid eigenlijk wel?
betrouwbaarheid van bronnen. Acht lezingen over de rol van bewijs in verschillende vakgebieden.
Als zekerheid ergens van belang is, is dat in de geneeskunde en het recht. Maar een medicijn kun je nooit op álle mensen
STUDIEWAARDEERBAAR
testen en de officier van justitie wil de rechter overtuigen
Deze serie is voor iedereen toegankelijk en speciaal voor
van zijn gelijk, niet van de waarheid. Een wiskundige bewijst
studenten te volgen als onderdeel van de niveau 3 cursus
volgens formele regels die onomstotelijk zijn. Maar om het
Wetenschapsfilosofie (201400030) voor 7,5 ECTS. I.s.m.
Higgsdeeltje aan te tonen, was theorie niet voldoende over-
de faculteiten Bèta-, Geesteswetenschappen en Sociale
tuigend en was de enorme Large Hadron Collider nodig. Heel
Wetenschappen.
W A N N E E R 8 W O E N S D A G E N VA N A F 4 F E B R U A R I W A A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R
W oensdag 4 maart
W oensdag 11 maart
W oensdag 18 maart
W oensdag 2 5 maart
Zoeken naar waarheid
Juridisch bewijs
Op zoek naar Higgs
Bewezen beter
Joris Luyendijk
Prof. mr. Stijn Franken
Prof. dr. Gerard ’t Hooft
Prof. dr. Rick Grobbee
(antropoloog en schrijver)
(Strafrecht, UU)
(Theoretische Natuurkunde,
(Klinische Epidemiologie, UU)
UU)
11
D insdag 3 februari
D insdag 3 maart
Declining diversity
Bezit
Jonathan Loh (Zoological Society of
Dr. Lucien van Liere (Religieweten-
London) en Johan van de Gronden
schap, UU) en Rens van Tilburg (USI)
(directeur WNF) D insdag 10 maart D insdag 10 februari
Hoe wild kan het worden?
Mens, mythen en natuur
Gert Polet (Natuurbescherming,
Ir. Frank Westerman (auteur van o.a.
WNF) en Wouter Helmer (Rewildering
Stikvallei) en dr. Natascha Zwaal
director)
(adviseur onderzoek, WNF) D insdag 17 maart D insdag 17 februari
Religie, cultuur en natuur
Je dieet, natuurlijk!
Prof. dr. Martha Frederiks (Religie-
Prof. dr. ir. Jaap Seidell (Gezondheids-
wetenschap, UU) en prof. dr. Matthijs
wetenschappen, VU) en prof. dr. Tessa
Schouten (Natuurbeheer, WUR)
Roseboom (Verloskunde, AMC) D insdag 2 4 maart
12
D insdag 2 4 februari
Toekomstige generaties
Landjepik
Prof. dr. ir. Harro van Lente (Science
Dr. Frank van Laerhoven (Milieu-
and Technology Studies, UM), Stientje
beheer, UU) en dr. Robert Fletcher
van Veldhoven (Tweede Kamerlid D66)
(Internationale Ontwikkelingsstudies, UU)
en Roger Cox (klimaatadvocaat)
I nspiratie voor een duurzame toekomst I D i s c u s s i e e r m e e v i a # w n f s g
Back to the future D uurzaamheid als wereldbeeld
Door globalisering neemt de biodiversiteit af en staan inheemse tradities, talen en leefwijzen onder druk. Hiermee gaat ook kostbare kennis verloren: van eetbare of geneeskrachtige planten, tot kennis over het oplossen van collectieve problemen. In deze serie dubbellezingen vragen we ons af wat moderne samenlevingen kunnen leren van traditionele. We onderzoeken het belang van voeding en gezondheid, mediation voor het oplossen van conflicten, de verdeling van bezit of het gemeenschappelijk beheren van land. Welke lessen uit samenlevingen die nauwer verbonden zijn met de natuur, zijn juist nu relevant voor een duurzame toekomst? Diversiteit vergroot de veerkracht van samenlevingen. Uitgerekend in een wereld met complexe uitdagingen op het gebied van mens en natuur, is dit waar we naar op zoek zijn. Welke antwoorden schuilen in uiteenlopende verhalen, religies en culturen? STUDIEWAARDEERBAAR Deze serie is voor iedereen toegankelijk en speciaal voor studenten te volgen als onderdeel van de niveau 3 cursus Duurzaamheid als wereldbeeld (GEO3-5004) voor 7,5 ECTS. I.s.m. het Wereld Natuur Fonds en de faculteit Geowetenschappen. WA N N E E R 8 D I N S D A G E N VA N A F 3 F E B R U A R I WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R foto: Torsten Blackwood
13
Let’s do lunch Huisje, boompje, beestje Het menselijk vernuft stelt ons in staat onszelf en onze omgeving te vervolmaken. Maar wat is het ideaalbeeld? De beloften van de slimme thermostaat, de waterkoker met wifi, de zelfrijdende auto en andere geavanceerde innovaties veranderen ons dagelijks leven. Wordt het daarmee veiliger, aangenamer en hebben we meer vrije tijd? Door alles te verbinden creÍren we een superintelligent netwerk dat het gemak dient. Maar wat gebeurt er met de informatiesporen die we overal achterlaten? Controle lijkt het sleutelwoord, ook als het gaat om onze gezondheid. Als we levensprocessen nog beter kunnen meten, eicellen eeuwig kunnen bewaren en veroudering kunnen stoppen, zijn we dan minder bang voor onvoorspelbaarheid? Op naar een perfect leven door technologie. In samenwerking met de projecten De Volmaakte Mens van VPRO/HUMAN en De Controlegroep van medialab SETUP. foto: Mimi Haddon / gettyimages.ca
14
VERRUIM JE BLIK EN STIL JE HONGER NA AR KENNIS I Discussieer mee via # sguu
W oensdag 4 februari
het huishouden doen. Hebben we in
Haselager ( Kunstmatige Intelligentie,
Het perfecte lichaam
de toekomst nog wel werk? Dr. Anna
RUN ) scheidt feit van fictie.
Dr. Ingrid Geesink ( Rathenau Instituut)
Salomons ( Economie, UU ) legt uit hoe
vertelt over de digitalisering van het
nieuwe technologie de arbeidsmarkt
W oensdag 2 5 maart
lichaam met apps en sensoren. Worden
beïnvloedt.
Je weet niet wat je mist Lost nieuwe technologie problemen
we van meten echt beter? W oensdag 4 maart
op of creëert het vooral behoeftes?
W oensdag 11 februari
Je data, je dagboek
Fascinerend is het in elk geval, aldus
De eicelbank
Dr. Mirko Schäfer ( Utrecht Data School,
Bas Heijne (schrijver en columnist).
Prof. dr. Bart Fauser (Gynaecologie,
UU ) laat zien dat iedereen datasporen
UMC Utrecht) biedt vrouwen de kans
achterlaat. Wat kan je aan de hand
hun eicellen in te vriezen. Is dit de
daar van over iemand te weten komen?
gezinsplanning van de toekomst? W oensdag 11 maart
WA N N E E R A C H T W O E N S D A G E N
W oensdag 18 februari
Internet of Things
VA N A F 4 F E B R U A R I
Een robot als vriend
Binnenkort is bijna elk voor werp in en
T I J D VA N 13 . 0 0 T O T 14 . 0 0 U U R
Dr. Khiet Truong ( UT en RUN ) over
om het huis online. Dr. Egon van den
WA A R B O O T H Z A A L VA N D E
het ontwikkelen van empathische
Broek ( Informatica, UU ) legt uit hoe dit
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK,
robots. Lach je in de toekomst met een
ons leven zal gaan veranderen.
HEIDELBERGL A AN 3
mechanisch maatje? W oensdag 18 maart
Elke week verloten we een cd &
W oensdag 2 5 februari
Robots: superintelligent of oliedom?
koffievouchers (van bar Gutenberg) en
Banen bedreigd?
Worden robots slimmer dan mensen
er zijn broodjes (op = op), gesponsord
Van de kaartjesautomaat tot robots die
en zou dat gevaarlijk zijn? Dr. Pim
door het UMC Utrecht en Sodexo.
15
Wat maakt de universiteit tot universiteit ?
De waarde van wetenschap IN 10 P O R T R E T T E N Wat maakt de universiteit tot universiteit? De academische wereld is in verandering: van valorisatie en Science in Transition tot online colleges. Maar zijn er ook tijdloze waarden die we niet uit het oog moeten verliezen? Studium Generale stelde deze vragen aan de Utrechtse universiteitshoogleraren. Samen vertellen deze hoogleraren hun eigen, duidelijke verhaal over het belang van wetenschap, plezier in samenwerken, groeien in je vak en het doorgeven van verworven inzichten aan nieuwe generaties. De tien hoogleraren tonen zich kritische denkers, zijn het lang niet altijd met elkaar eens en deinzen er niet voor terug om ook elkaar uit te dagen. Elk portret begint dan ook met een vraag van de voorgaande hoogleraar. Zo ontstond een veelzijdige kettingreactie over de waarde van wetenschap volgens onze universiteitshoogleraren. Bekijk de bundel online via www.sg.uu.nl/waardevanwetenschap
foto: Ivar Pel / Beeldbank Universiteit Utrecht
16
M anieren om de wereld te bekijken I D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g u u
Kruisbestuiving K unst- en wetenschapslezing Wat hebben de kunstschilder Jeroen Bosch en een biotechnoloog met elkaar gemeen? Het belangrijkste menselijke bezit is ons vermogen om vragen te stellen en analogieĂŤn te vinden, om te leren en kennis over te dragen. Volgens prof. dr. ir. Louise O. Fresco (bestuursvoorzitter WUR en auteur) ligt dat aan de basis van iedere samenleving. Dit jaar zal Fresco de kunst- en wetenschapslezing uitspreken. Studium Generale organiseert deze jaarlijks om kunst en wetenschap te onderzoeken als twee manieren waarop we onze wereld ordenen en ervaren. In het zoeken naar betekenis worden deze terreinen vaak in ĂŠĂŠn adem genoemd, maar wat verbindt kunst en kennis nu precies? Hoe verschillen ze en waarin vullen ze elkaar aan? Over voedsel, landschap en het goede leven, beschouwd vanuit kunst en wetenschap. WA N N E E R D O N D E R D A G 9 A P R I L WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R foto: soulstormer / photocase.com
17
18 foto: AllzweckJack / photocase.com
Grunberg in gesprek
met economen
W etenschap over de crisis I D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g u u
Macht en schaduwmacht A chter de schermen van de economie
De gevolgen van de financiĂŤle crisis van 2008 zijn gigantisch:
zo specialistisch terrein? Kunnen wetenschappers de crisis
voor de Nederlandse economie, de schatkist en de vele huis-
van de 21ste eeuw begrijpen met de huidige economische
houdens die kampen met hypotheekschulden en werkloos-
modellen? Of geven die de werkelijkheid te eenvoudig weer?
heid. Toonaangevende banken werden zelfs met belasting-
Misschien moeten economen zich wel veel meer mengen in de
geld gered.
discussie. Hoe kunnen we welvaart genereren voor de samenleving en hoe kunnen we die (her)verdelen?
Wie heeft de macht de Nederlandse bankenwereld te hervormen? Dat is lastig te zeggen: bankiers, accountants, advo-
Schrijver Arnon Grunberg gaat in gesprek met prof. dr. Harro
caten en ook toezichthouders hebben baat bij de bestaande
Maas (Centre Walras-Pareto, Universiteit van Lausanne) en
geldmachine. Publiek debat is nodig, maar hebben burgers en
prof. dr. Ewald Engelen (FinanciĂŤle Geografie, UvA) over
politici de kennis en invloed om tegenspel te bieden op een
macht, schaduwmacht en tegenmacht.
WA N N E E R M A A N D A G 2 0 A P R I L WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R
19
D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g u u I R eflectie op heden en verleden
Tolerantie anno nu Herdenkingslezing
Tolerantie is de kern van onze nationale identiteit.
Iedereen is vatbaar voor negatieve associaties die
Maar zijn we nog wel zo ruimdenkend in Nederland?
effect hebben op hoe we over de ander oordelen.
De wijze waarop de discussie over Zwarte Piet werd
Hoe kunnen we de discussie over afkomst, discrimi-
gevoerd was op zijn minst ongenuanceerd. En racisme
natie, racisme en tolerantie op een goede manier
in de sport blijkt moeilijk uit te bannen: van oerwoud-
bespreekbaar maken?
geluiden tot kwetsende spreekkoren en spandoeken in stadions. Ook op sociale media zijn beledigingen
Elk jaar draagt de Universiteit Utrecht, in samenwer-
aan de orde van dag. Is dit de uitzondering of de
king met het Utrechts ComitĂŠ 4 mei-herdenking, bij
regel?
aan een actuele vorm van herdenken. Na de dodenherdenking op het Domplein spreekt auteur en jour-
Meestal schrijven we discriminerende opvattin-
nalist Robert Vuijsje, bekend van o.a. Alleen maar
gen toe aan anderen, maar het is veel sluipender.
nette mensen, over dit thema.
WA N N E E R M A A N D A G 4 M E I WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W T I J D 2 0 .15 T O T 2 1.15 U U R ( deuren open om 2 0 . 0 5 uur )
20
foto: Macarena Carrasco / flickr.com
21
D i s c u s s i e e r m e e v i a # s g O nTo u r I avondvullend programma over stukgaan
foto: coresince84 / photocase.com
22 26
Afzien L iteratuur en wetenschap over e x treme prestaties
Deze zomer denderen de renners onder de Dom door. Passie,
(Sportgeneeskunde, UMC Utrecht) geeft inzicht in de ex-
training, talent en samenwerking staan aan de basis van top-
treme prestaties van de Ronde van Frankrijk. Wat doet dat
prestaties. In sport en ook in kennis.
met een mens, fysiek en mentaal? En prof. dr. Toine Pieters (Geschiedenis van de Farmacie, UU) vertelt over de toprenners
Wielrennen genereert meer verhalen dan er wedstrijden
en prestatiebevorderende middelen. Is gecontroleerde doping
zijn. Het beklimmen van een berg en uitgeput boven komen
niet beter en leuker dan elke prestatie met argwaan bekijken?
heeft dan ook iets heroïsch. Tijdens deze veelzijdige avond hoor je schrijver Bert Wagendorp (Ventoux) en oud-wiel-
WA N N E E R W O E N S D A G 2 0 M E I
renner en columnist Thijs Zonneveld over de kunst van het
WA A R A U L A VA N H E T A C A D E M I E G E B O U W
lijden en de politiek van het peloton. Prof. dr. Frank Backx
T I J D 2 0 . 0 0 T O T 2 1. 3 0 U U R
SCHEUR NA AR KENNIS 100 dagen voorafgaand aan de Grand
staat vol met weetjes over sport, we-
over gezond leven, duurzaamheid en
Depart kun je dagelijks kennis ‘af-
tenschap, verbroedering, samenleving
geluk. Scheur 100 dagen en leer alles
scheuren’. De digitale scheurkalender
en de stad. Maar er zijn ook filmpjes
over topprestaties en afzien.
WA N N E E R VA N A F 2 6 M A A R T 10 0 D A G E N S C H E U R E N WA A R W W W. S G .U U. N L / S C H E U R N A A R K E N N I S
23 27
S lotdebat, festival en science cafés
En verder... op het programma dit voorjaar
De lunchlezingenreeks ‘Huisje, boompje, beestje’ wordt afgesloten met een slotdebat georganiseerd door het Rathenau Instituut en VPRO/HUMAN in het kader van het project De Volmaakte Mens. Thema’s als democratie, gelijkheid, eigendom, verantwoording en privacy komen ter sprake. De datum van deze avond wordt later bekend gemaakt. Ook deze zomer vindt Festival deBeschaving weer plaats. Studium Generale zal daar namens de kennispartners UMC Utrecht en Universiteit Utrecht de wetenschapsprogrammering op zich nemen. In 2015 worden er weer een aantal Science Cafés georganiseerd. Schuif aan voor interviews, columns en laat je verrassen door vernieuwende inzichten vanuit verschillende vakgebieden. Hou onze site, Facebook of Twitter in de gaten voor de laatste programma-updates. Tot ziens online of in de zaal! foto: Alex- / photocase.com
24
KNIP UIT VOOR OP JE KOELK A S T OF PRIKBORD Back to the future. Bezit. Dr. Van Liere & Rens van Tilburg (A) DI 3 MRT 20.00 – 21.30u
Filmtheater ’t Hoogt, Hoogt 4, Utrecht
(W) Balzaal, Winkel van Sinkel, Oudegracht 185, Utrecht
(M) Museumcafé Universiteitsmuseum, Lange Nieuwsstraat 106, Utrecht
(H) Hofman Café, Janskerkhof 17A, Utrecht
(F)
(B) Boothzaal, Universiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3, Utrecht
(A) Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Bewijs het maar! Zoeken naar waarheid. Joris Luyendijk (A)
Movies: Science & Society. Pekka - over extreem gedrag. Film en nagesprek (F) MA 2 MRT 19.00 – 21.00u
WO 4 MRT 20.00 – 21.30u
Bewijs het maar! Hoe bewijzen alfa’s? Prof. dr. Mathijsen (A)
WO 25 FEB 20.00 – 21.30u
Lunch: Huisje, boompje, beestje. Je data, je dagboek. Dr. Schäfer (B)
Lunch: Huisje, boompje, beestje. Banen bedreigd? Dr. Salomons (B)
WO 25 FEB 13.00 – 14.00u
WO 4 MRT 13.00 – 14.00u
Back to the future. Landjepik. Dr. Van Laerhoven & dr. Fletcher (A)
Bewijs het maar! Soorten van gelijk. Prof. dr. Trappenburg (A)
WO 18 FEB 20.00 – 21.30u
DI 24 FEB 20.00 – 21.30u
Lunch: Huisje, boompje, beestje. Een robot als vriend. Dr. Truong (B)
WO 18 FEB 13.00 – 14.00u
Back to the future. Je dieet, natuurlijk! Prof. dr. ir. Seidell & prof. dr. Roseboom (A)
Bewijs het maar! Logisch toch? Dr. Iemhoff (A)
WO 11 FEB 20.00 – 21.30u
DI 17 FEB 20.00 – 21.30u
Lunch: Huisje, boompje, beestje. De eicelbank. Prof. dr. Fauser (B)
Back to the future. Mensen, mythen en natuur. Frank Westerman & Natascha Zwaal (A)
WO 11 FEB 13.00 – 14.00u
Filosofisch Café. Filosofie als therapie? Prof. dr. Van Tongeren (H)
DI 10 FEB 20.00 – 21.30u
Back to the future. Declining diversity. Jonathan Loh & Johan van de Gronden (A)
DI 3 FEB 20.00 – 21.30u
DI 10 FEB 20.00 – 22.00u
Movies: Science & Society. Twin Sisters - Nature en nurture. Film en nagesprek (F)
MA 2 FEB 19.00 – 21.00u
Bewijs het maar! Broos bewijs. Prof. dr. Maier (A)
Bewijs het maar! Instructiebijeenkomst voor studenten (A)
MA 2 FEB 20.00 – 21.30
WO 4 FEB 20.00 – 21.30u
Logisch! Afscheidssymposium. Met o.a. dr. Schillemans & prof. dr. Te Molder (A)
DO 15 JAN 20.00 – 21.30u
Lunch: Huisje, boompje, beestje. Het perfecte lichaam. Dr. Geesink (B)
Filosofisch Café. Gedachte-experimenten. Dr. De Mey (H)
DI 13 JAN 20.00 – 22.00u
WO 4 FEB 13.00 – 14.00u
Culturele Zondagen Colleges. Toer door de Tour. Prof. dr. Pieters (W)
ZO 11 JAN 13.30 – 14.30u
✁
Agenda voorjaar 2015
25
ZO 8 MRT 13.30 – 14.30u Culturele Zondagen Colleges. Delen, delen, delen. Prof. dr. Frenken (W) DI 10 MRT 20.00 – 22.00u Filosofisch Café. Keuzestress, autonomie en wilskracht. Dr. Anderson (H) DI 10 MRT 20.00 – 21.30u Back to the future. Hoe wild kan het worden? Gert Polet & Wouter Helmer (A) WO 11 MRT 13.00 – 14.00u Lunch: Huisje, boompje, beestje. Internet of Things. Dr. Van den Broek (B) WO 11 MRT 20.00 – 21.30u Bewijs het maar! Juridisch bewijs. Prof. mr. Franken (A)
DI 17 MRT 20.00 – 21.30u Back to the future. Religie, cultuur en natuur. Prof. dr. Frederiks & prof. dr. Schouten (A) WO 18 MRT 13.00 – 14.00u Lunch: Huisje, boompje, beestje. Robots: superintelligent of oliedom? Dr. Haselager (B) WO 18 MRT 20.00 – 21.30u Bewijs het maar! Op zoek naar Higgs. Prof. dr. ‘t Hooft (A)
DI 24 MRT 20.00 – 21.30u Back to the future. Toekomstige generaties. Met o.a. Stientje van Veldhoven (A) WO 25 MRT 13.00 – 14.00u Lunch: Huisje, boompje, beestje. Je weet niet wat je mist. Bas Heijne (B) WO 25 MRT 20.00 – 21.30u Bewijs het maar! Bewezen beter. Prof. dr. Grobbee (A)
DO 9 APR 20.00 – 21.30u Kruisbestuiving. Kunst- en wetenschapslezing. Prof. dr. ir. Fresco (A)
DI 14 APR 20.00 – 22.00u Filosofisch Café. Moraal in de militaire praktijk. Prof. dr. Verweij (H)
MA 20 APR 20.00 – 21.30u Macht en schaduwmacht. Met o.a. Arnon Grunberg (A)
MA 4 MEI 20.15 – 21.15u Tolerantie anno nu. Herdenkingslezing. Robert Vuijsje (A)
MA 11 MEI 19.00 – 21.00u Movies: Science & Society. Alles wat we wilden - over generatie Y. Film en nagesprek (F) DI 12 MEI 20.00 – 22.00u Filosofisch Café. Niets, noppes, nada. Met o.a. prof. dr. Algra (H)
WO 20 MEI 20.00 – 21.30u Afzien. Symposium met o.a. Bert Wagendorp en prof. dr. Backx (A)
(A) Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Filmtheater ’t Hoogt, Hoogt 4, Utrecht
(B) Boothzaal, Universiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3, Utrecht (F)
(H) Hofman Café, Janskerkhof 17A, Utrecht (M) Museumcafé Universiteitsmuseum, Lange Nieuwsstraat 106, Utrecht (W) Balzaal, Winkel van Sinkel, Oudegracht 185, Utrecht
KNIP UIT VOOR OP JE KOELK A S T OF PRIKBORD
26
✁
Agenda voorjaar 2015
M issie & L ezing gemist- app
Pimp your mind Bij Studium Generale zie je wat je zappend niet ziet en hoor je wat Google je niet vertelt. Kennis opdoen, dat doe je tijdens je studie én daarna. Uit boeken, in colleges, via internet, en nu ook – nog gemakkelijker – via de Lezing gemist-app! Studium Generale biedt een toegankelijk programma op academisch niveau, te volgen zonder voorkennis. Ontmoet wetenschappers en denkers, ga met hen en andere geïnteresseerden in discussie. Academische vorming is meer dan vakinhoudelijke kennis. De wet bepaalt dat de universiteit aandacht moet schenken aan de samenhang van wetenschappen en aan de maatschappelijke aspecten ervan. Omdat leren nooit ophoudt en de discussie over kennis iedereen aangaat, is het programma open voor iedereen.
27
Studium Generale H E T P O D I U M VO O R L E Z I N G E N D E B AT VA N D E U N I V E R S I T E I T U T R E C H T
G R AT I S E N TO E G A N K E L I J K VO O R I E D E R E E N www. sg . uu. nl | 0 3 0 2 5 3 2 4 3 6 | info @ sg . uu. nl