SUBS
SUBS
MEIDEN VAARDAG
DE NH-90
VLIEGKAMP
MAGAZINE
2010
EN
SCHEPEN MEER... MARINIER
VERKENNERS
SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 10
NUMMER 3
SUBS-MAGAZINE
///
VOORWOORD / INHOUDSOPGAVE
///
RUBRIEK
MIDDEN IN DE MARINE Tijdens missies is het belangrijk dat je weet wat je moet doen als er iets gebeurt met een collega of vriend. In Afghanistan verrichtte Manon Ridder de juiste handelingen op het juiste moment, waardoor haar collega na een bijna fatale hartstilstand nu weer gezond en wel rondloopt. Reden voor de landmacht om haar als eerste vrouw van de marine het rode erekoord toe te kennen. Op pagina 28 t/m 31 lees je haar verhaal. Eigenlijk moet iedereen die op missie gaat kennis hebben van EHBO en reanimeren. Maar binnen de marine zijn er ook mensen die nog veel meer leren over het verhelpen van alle mogelijke gezondheidsproblemen: de Algemeen Militair Verpleegkundigen. In dit SUBS-magazine vertelt Philip Swinkels over de uitgebreide opleiding.
Over doelen gesproken… Eén van de doelen van de marine tijdens SAIL Amsterdam 2010 was het lanceren van de documentaireserie Midden in de Marine. Wat je van de zeven afleveringen van deze serie kunt verwachten staat beschreven in de rubriek News & Views, maar kun je ook zelf beleven op www.middenindemarine.nl. Alvast heel veel leesplezier! SUBS-coördinatoren Silvana Amerika Wendy van Overloop
PAGINA 03
WIST JE DAT... DE NH-90
PAGINA 06
EEN BAKKIE DOEN BIJ… JEAN PAUL VAN HOLST, BOTTELIER
PAGINA 10
AANTREDEN MET ADELBORST OSKAM
PAGINA 12
SUBS DUIKEN DIEPER... VLIEGKAMPSCHEPEN
PAGINA 16
MARINIER-VERKENNERS OP TRAINING IN DARTMOOR
PAGINA 20
MEIDENVAARDAG 2010
PAGINA 22
NEWS & VIEWS… MIDDEN IN DE MARINE
PAGINA 24
BACK TO SCHOOL… ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE
PAGINA 28
MANON RIDDER KRIJGT HET RODE EREKOORD
FOTO COVER: DE NH-90
02
Om calamiteiten zoveel mogelijk te voorkomen, worden bij een actie in het veld altijd eerst een aantal marinier-verkenners op vooronderzoek gestuurd. Zij brengen de omgeving in kaart en zoeken naar de meest geschikte route naar een bepaald doel. Lees erover op pagina 16 t/m 19.
SUBS
RUBRIEK /// WIST JE DAT... /// NH90
TEKST: RITA MESHULAM FOTO’S: DEFENSIE MATERIEEL ORGANISATIE
DE NIEUWSTE HELIKOPTER:
DE NH90 ER IS JARENLANG AAN GEWERKT, EN HET PROJECT IS NOG STEEDS NIET AFGELOPEN, MAAR OP 17 MEI 2010 WERD DE EERSTE NH-90 AAN DEFENSIE OVERGEDRAGEN. OP HET MARITIEM VLIEGKAMP DE KOOY IN DEN HELDER IS OOK HET TWEEDE EXEMPLAAR GELAND. DE NH-90 IS EEN GEAVANCEERDE NIEUWE HELIKOPTER WAAR NEDERLAND ER UITEINDELIJK TWINTIG VAN KRIJGT. OP DEN DUUR GAAT HIJ DE LYNX, WAAR HET DEFENSIE HELIKOPTER COMMANDO NU TEN BEHOEVE VAN DE MARINE MEE VLIEGT, HELEMAAL VERVANGEN.
Al in 1992 werd er begonnen met de ontwikkeling van de ‘NATO Helicopter of the 90s’ de NH-90. Maar met projecten als dit ben je niet in een paar jaar klaar. In 1995 en 1999 werden er proefvluchten gehouden met prototypes van bepaalde versies van de heli: niet alle 529 NH-90’s die inmiddels wereldwijd zijn besteld zullen precies hetzelfde zijn. Eén van de voor Nederland bestemde types, de NFH (NATO Frigate Helicopter), ging in 2007 voor het eerst de lucht in. Maar pas dit jaar was onze eerste NH-90 echt klaar. Naar verwachting wordt het laatste exemplaar in 2014 opgeleverd.
03
NH90 /// WIST JE DAT... /// RUBRIEK
DE NH-90 KAN SNELLER, LANGER EN VERDER VLIEGEN
Fly-by-wire Nederland, Frankrijk, Duitsland en Italië waren in die tijd de spelers die de koppen bij elkaar staken. Later kwamen België en Portugal erbij, en nog later ook de Scandinavische landen. Je kunt je voorstellen dat er heel wat werd vergaderd. Maar al dat denken en praten leidde wel tot een hypermoderne helikopter met vele bijzondere eigenschappen. Zo kan de NH-90 sneller, langer en verder vliegen dan zijn voorgangers. En waar de Lynx een radar van 180 graden heeft om oppervlakteschepen op te sporen, heeft de NH-90 er eentje van 360 graden. Ook heeft ’ie een betere sonar voor het detecteren van onderzeeboten, en een betere FLIR (Forward Looking Infra Red) om objecten te spotten in het donker. Op alle manieren ‘ziet’ hij dus veel meer dan andere toestellen. De rotorbladen worden niet mechanisch maar digitaal ingesteld: het ‘fly-by-wire’systeem. En in de cockpit zitten geen analoge metertjes, maar vijf multifunctionele displays waarop de bemanningsleden alles kunnen zien wat voor hun taken nodig is. Hoe modern wil je het hebben!? 04
DE NH-90 IN DE HANGAAR
RUBRIEK /// WIST JE DAT... /// NH90
Reddingsacties langs de kust Van de twintig NH-90’s die Nederland uiteindelijk krijgt, komen er twaalf (type NFH) naar Den Helder, onder andere voor operaties vanaf schepen, voor het vervoer van patiënten vanaf de Waddeneilanden en voor zoek- en reddingsacties langs de kust, en acht (type TNFH) in Gilze-Rijen, voor transporten vanaf land en van en naar de LPD’s van de marine. De Nederlandse NH-90 is lichtgrijs, een goede camouflagekleur boven zee, en is de stilste helikopter binnen Defensie. Al met al een prachtig nieuw stukje luchtvaarttechniek!
FACTS & FIGURES DE NH-90 OP EEN RIJTJE
Verder is de nieuwe heli uitgerust met een Electronic Warfare System (EWS), en met Link-11. Met dat laatste kunnen gegevens van de verschillende systemen (radar, sonar, infrarood, EWS) naar andere eenheden worden gestuurd, of dat nou vliegtuigen zijn of schepen. Optimale communicatie dus. De romp van de NH-90 is gemaakt van composiet materiaal. Daardoor heeft het toestel een hogere sterkte/gewicht-ratio, is het beter bestand tegen corrosie en is het minder gemakkelijk te ontdekken op de radar. Nog een groot voordeel: om materialen, brandstof, mensen of wat dan ook te vervoeren heeft de NH-90 een capaciteit van 14 pax, tegen de 6 pax die de Lynx maximaal kan meetorsen. Nogal een verschil!
LENGTE: HOOGTE: BREEDTE: HOOFDROTOR DIAMETER: GEWICHT: VERMOGEN: SNELHEID:
19,60 METER 4,25 METER 3,80 METER
16,30 METER 7000 KG (LEEG) 2910 PK MAXIMAAL KRUISSNELHEID 269 KM/U MAXIMUM 306 KM/U VLIEGBEREIK: 926 KM OF 4 UUR VLIEGHOOGTE: MAXIMAAL 6100 METER BEWAPENING: TORPEDO: 2 X MK 46 BOORDWAPENS: MAG 762/ BARRET.50/M3M.50
05
TEKST: RITA MESHULAM / FOTO’S: JEAN PAUL VAN HOLST
JEAN PAUL VAN HOLST /// EEN BAKKIE DOEN BIJ... /// RUBRIEK
JEAN PAUL VAN HOLST KORPORAAL BOTTELIER WANNEER ER OP EEN VAN ONZE MARINESCHEPEN EEN RECEPTIE OF EEN VIP-DAG MET BELANGRIJKE GASTEN WORDT GEORGANISEERD, DAN MOET HET ETEN EN DRINKEN NATUURLIJK TIPTOP IN ORDE ZIJN. “EEN LEUKE KLUS VOOR DE BOTTELIER”, ZEGT JEAN PAUL VAN HOLST (32), ZELF BOTTELIER AAN BOORD VAN DE HR.MS. AMSTERDAM. “MAAR DE MAALTIJDEN VOOR DE EIGEN BEMANNING VIND IK NET ZO BELANGRIJK HOOR! ALS IEDEREEN LEKKER TE ETEN KRIJGT, IS DAT ALLEEN MAAR GOED VOOR DE SFEER AAN BOORD…”
Als bottelier maak je deel uit van de Logistieke Dienst Verzorging. Maar wat doet een bottelier precies? “Eigenlijk alles op het gebied van eten en drinken, behalve koken en serveren. Ik stel de menulijsten op, maak de planningen en ik doe de inkopen van alle voedingsmiddelen in binnen- en buitenland. Als de leverancier de bestelde spullen komt leveren, zorgen wij voor de opslag. Daar hoort uiteraard ook een stuk administratie bij. We moeten namelijk binnen een budget blijven en daarin is geen plaats voor elke dag ossenhaas of dure vis.”
06
RUBRIEK /// EEN BAKKIE DOEN BIJ... /// JEAN PAUL VAN HOLST
Wat er wél op het menu staat? “Eigenlijk hetzelfde als thuis. Een paar keer per week een Hollandse prak met aardappels, vlees en twee soorten groenten. Verder zijn de meeste mensen gek op pasta en rijst, dus dat zijn ook wekelijks terugkerende maaltijden op de menulijst. Op woensdag maken we bij de marine de zogenaamde ‘blauwe hap’, een Indische maaltijd met bijvoorbeeld nasi, saté, gebakken ei, sperzieboontjes, atjar en kroepoek. Valt eigenlijk altijd wel in de smaak. Maar er zijn ook dingen die niet erg worden gewaardeerd. Spruitjes bijvoorbeeld, en tuinbonen. Die zet ik dus niet vaak op het menu.”
DE BOTTELIERS VAN HR. MS. AMSTERDAM
Genoeg blikjes aan boord Een beetje handig plannen is ook een belangrijk onderdeel van de taken van de bottelier. “Aan de hand van de menulijsten zorgen wij dat het stukje vlees of vis op tijd uit de vriezer wordt gehaald, zodat ze dat in de kombuis ontdooid aangeleverd krijgen.” In het buitenland gaan de bestellingen per mail. Dan proberen Jean Paul en zijn collega’s ervoor te zorgen dat de leverancier al op de steiger staat als het schip aan komt varen. Behalve het eten wordt ook het drinken door de bottelier besteld, opgeslagen en betaald. “Dankzij ons zijn er altijd genoeg blikjes cola, sinas en andere drankjes aan boord.” De botteliers aan boord van de Hr.Ms. Amsterdam zijn met z’n drieën: een sergeant, een korporaal (Jean Paul) en een matroos. In principe heeft ieder zijn eigen taak. “Maar in de praktijk doen we gewoon alles samen”, zegt Jean Paul. “Dat werkt voor ons ook gezelliger.”
IN HET KOMBUIS WORDT ETEN BEREID
07
JEAN PAUL VAN HOLST /// EEN BAKKIE DOEN BIJ... /// RUBRIEK
Hij laat ons zien waar hij zoal aan het werk is. In een apart kantoortje, de bottelarij, worden de administratie en de bestellingen gedaan. Een heel andere werkomgeving is natuurlijk de kombuis, waar Jean Paul weliswaar niet achter de fornuizen staat, maar waar hij wel regelmatig te vinden is om spullen af te leveren en te overleggen met de koks en het andere kombuispersoneel. Ook komt hij regelmatig in de koel- en vriesruimtes waar de voedingsmiddelen worden opgeslagen.
DE LOGISTIEKE DIENST VERZORGING
Opwerken voor Somalië “Ik heb in mijn carrière bij de marine veel op dit schip gevaren, en eigenlijk altijd met plezier. Ook deze keer hebben we een heel bijzondere reis achter de rug, de oefening Halcyon, waarbij dertig marineschepen van andere landen werden ingezet. We hebben daarbij havens aangedaan in IJsland, Canada en Amerika. Een van de doeleinden van deze reis was het opwerken van de bemanning voor de operatie Atalanta, het bestrijden van piraterij langs de kust van Somalië.”
08
RUBRIEK /// EEN BAKKIE DOEN BIJ... /// JEAN PAUL VAN HOLST
Queen Elisabeth “Tijdens ons bezoek aan Halifax, Canada, was er een groot evenement, namelijk het honderdjarig bestaan van de Canadese marine. Hier omheen waren enorm veel festiviteiten georganiseerd. Er werd onder andere een vlootschouw afgenomen door de koningin van Engeland, Queen Elisabeth. Aan boord hadden we een grote receptie, met als eregast Jan-Peter Balkenende. Als bottelier heb je hier ook mee te maken, want alle hapjes en drankjes die dan worden genuttigd moeten worden aangekocht, opgeslagen, ingeschonken en uitgeserveerd. Erg leuk om daar een rol in te spelen!”
DE REIS NAAR HET CARIBISCHE GEBIED
Een andere bijzondere reis waar Jean Paul met veel plezier op terugkijkt, was de reis in 2009 naar het Caribische gebied. “Wij werden ingezet voor onder andere drugsbestrijding en het verlenen van hulp bij eventuele orkanen. Een prachtige reis van vijfenhalve maand waarbij we allerlei exotische plekken aandeden: uiteraard Curaçao, want dat is onze thuishaven in De West, maar ook Aruba, Bonaire, Sint Maarten, de Dominicaanse Republiek, Antigua, Puerto Rico, Costa Rica, en nog meer…” Ook op andere schepen en tijdens andere reizen heeft Jean Paul heel wat van de wereld gezien. “Ik vind de marine nog steeds een heel mooi bedrijf, en daarbij heb ik ook nog eens een fantastische functie!”
DE EREGAST JAN-PETER BALKENDE
09
TEKST EN FOTO’S: GEERTJE OSKAM
AFSCHEID VAN HET KIM /// AANTREDEN MET ADELBORST OSKAM /// RUBRIEK
AANTREDEN MET ADELBORST OSKAM GEERTJE OSKAM (20) UIT IJSSELSTEIN IS ADELBORST TECHNIEK. ZE VOLGT SINDS 2007 DE OPLEIDING TOT OFFICIER VAN DE TECHNISCHE DIENST AAN HET KONINKLIJK INSTITUUT VOOR DE MARINE (KIM). IN SUBS-MAGAZINE SCHRIJFT ZIJ ELK KWARTAAL OVER HAAR BELEVENISSEN BIJ DE KONINKLIJKE MARINE.
AFSCHEID VAN
HET KIM Het feit dat je als derdejaars de titel ‘oudstejaars’ draagt, geeft al aan dat er voor de vierdejaars geen plek meer is op het KIM. Wanneer wij vertrekken, maken we plaats voor de nieuwe lichting, die medio september aan eenzelfde avontuur begint als wij drie jaar geleden. Maar tot op het moment dat ik dit schrijf is het schooljaar nog niet officieel afgerond, dus de spanning van de laatste tentamens houdt me met beide benen op de grond. SPORTDAG OP HET KIM
10
RUBRIEK /// AANTREDEN MET ADELBORST OSKAM /// AFSCHEID VAN HET KIM
Niet meer naar de kantine
DE CAT CRAWL TIJDENS HET BIVAK OP TEXEL
IN DE MACHINEKAMER
Andere woonruimte Nu er een einde komt aan het leven op het KIM moeten alle derdejaars adelborsten op zoek naar andere woonruimte. Gebruikmaken van een andere kamer van de marine of zelf een huis kopen of huren. Zelf heb ik ervoor gekozen om in Den Helder te blijven en samen met een jaargenootje een huis te huren. Ik moet in het vierde jaar namelijk nog wel bijna dagelijks lessen volgen op het KIM.
Ondanks dat ik al drie jaar lang niet meer doordeweeks thuis woon, is dit voor mij toch echt wel een grote verandering… op mezelf wonen in mijn eigen huis! Ik kijk er erg naar uit, maar zal het leven op de kazerne zeker ook wel eens missen. Je hebt hier altijd mensen om je heen en maakt met iedereen weleens een praatje. ’s Avonds ga je na een dag hard studeren naar de kantine en dan zijn er altijd wel mensen die zin hebben om mee te gaan. Dat wordt straks anders. Gelukkig zie ik mijn klasgenoten nog wel tijdens de lessen. Bovendien kan ik iedereen natuurlijk uitnodigen om gezellig langs te komen in mijn eigen huis!
Het vierde jaar staat verder ook nog voor een andere, nog grotere verandering: vanaf dan is er de mogelijkheid om bevorderd te worden tot officier. En tot slot… als vierdejaars, wonend buiten het KIM, zal ik geen stukjes meer schrijven voor SUBS-magazine. Ik heb het met veel plezier gedaan en hoop dat jullie op jullie beurt ook veel leesplezier hebben gehad, én een beter beeld hebben gekregen van het leven op het KIM. Misschien tot ziens in het donkerblauw! DE ‘ONTGROENING’
11
VLIEGKAMPSCHEPEN /// SUBS DUIKEN DIEPER /// RUBRIEK
VLIEGKAMPSCHEPEN B SE N U S I K E R AAT G P D UI E POR SUBNS(32)DOE D AAL VOREMAUNIT BAIJRINEK.T R K I M UI D EC KA OE E SP IME ERZ LIJK AAL DER D A T K J ON IN AR AN P. N W EN R KO K K IN E RWE EL IJ DE H ON
HET IS DRUK IN DE WERELD VAN DE VLIEGKAMPSCHEPEN (ENGELS: CARRIERS OF AIRCRAFT CARRIERS). WAAR VEEL LANDEN ER VROEGER GEEN HADDEN, ZULLEN BINNENKORT MEER MARINES IN HET BEZIT KOMEN VAN DEZE GROOTSTE EN KRACHTIGSTE MARINESCHEPEN. OOK LANDEN DIE AL VELE JAREN AIRCRAFT CARRIERS HEBBEN, VERNIEUWEN HUN VLOOT.
Grote bemanningen
HR.MS. KAREL DOORMAN
In de jaren zeventig tot negentig nam het aantal vliegkampschepen af, terwijl in de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog juist meer landen vliegkampschepen hadden. Nederland had er twee. De grootste: Hr.Ms. Karel Doorman, 192 meter lang en een capaciteit van 24 vliegtuigen. 12
De populariteit van het vliegkampschip liep terug: de politiek zag er niet veel in en de kosten waren te hoog. Niet alleen de schepen zelf en de vliegtuigen kostten een heleboel geld, wat ze pas écht duur maakte waren de grote bemanningen. Het aantal bemanningsleden op de Doorman was 1300, een aantal dat in het geval van de huidige Amerikaanse vliegkampschepen kan oplopen tot 6000. Landen als Canada, Australië en Nederland lieten geen nieuwe vliegkampschepen meer bouwen en ook Groot-Brittannië had ze afgeschreven. Totdat de schepen ineens hard nodig bleken te zijn in de Falklandoorlog van 1982.
RUBRIEK /// SUBS DUIKEN DIEPER /// VLIEGKAMPSCHEPEN
Azië en Oceanië De populariteit van vliegkampschepen is helemaal terug. China, Japan, Zuid-Korea en Australië hebben voor het eerst sinds lange tijd een vliegkampschip. India zoekt een vervanger voor hun verouderde carrier. Niet zo vreemd dat dit landen zijn uit Azië en Oceanië, want daar schieten de budgetten voor marineschepen de laatste jaren omhoog.
Zo is China al jaren bezig met de bouw van een vliegkampschip. In 2001 kochten ze een half-afgebouwde Russische carrier. De werkzaamheden verliepen traag, maar lijken nu vorm te krijgen. Als alles goed gaat heeft China vanaf 2011 een groot eigen vliegkampschip. Na de Amerikaanse schepen zal dit het grootste vliegkampschip ter wereld zijn. Ook wordt het ingericht met CATOBAR [zie kader op pag. 15], waardoor de vliegtuigen meer mogelijkheden hebben.
DE BRITSE VLIEGKAMPSCHEPEN VAN DE QUEEN ELIZABETH KLASSE HEBBEN EEN SKISCHANS
13
VLIEGKAMPSCHEPEN /// SUBS DUIKEN DIEPER /// RUBRIEK
Japan, Zuid-Korea en Australië zijn minder lang bezig met hun projecten, maar begonnen dan ook een stuk kleiner. De schepen van Zuid-Korea en Japan zijn helikopter carriers die maar net in het rijtje vliegkampschepen thuis horen. Australië heeft straks ook een helikopter carrier, maar kan er wel F-35’s op zetten als het zou willen. CAVOUR VAN DE ITALIAANSE MARINE
EEN INTERNATIONALE FORMATIE
Nucleair voortgestuwde schepen Als één land het niet rustig aan doet op dit gebied is het Amerika, al jaren het land met de grootste en meeste carriers. Ook nu weer heeft Washington een mega-order geplaatst. In de periode 2019-2058 zullen er maar liefst 10 nieuwe vliegkampschepen van de Gerarld R. Ford-klasse in dienst worden gesteld. Groter, sneller, sterker en meer dan alle andere vliegkampschepen ter wereld bij elkaar. Op twee Amerikaanse vliegkampschepen staan meer vliegtuigen en heli’s dan de Nederlandse luchtmacht en marine in totaal in bezit hebben. Weinig landen hebben nucleair voortgestuwde schepen. De VS wel, en ook deze Ford’s hoeven daardoor niet te tanken, terwijl ze wel veel harder varen dan een gemiddeld fregat.
Gebaseerd op Brits model Behalve Amerika pakken ook de Britten groots uit. Zij gaan van drie kleine vliegkampschepen naar twee grote; de nieuwe zijn bijna tachtig meter langer en zullen de grootste Britse marineschepen ooit zijn. De capaciteit voor vliegtuigen zal verdubbelen: van 22 naar 40 of zelfs 50.
14
De Fransen hebben niet genoeg aan hun vrij nieuwe nucleair voortgestuwde Charles de Gaulle en kozen voor nog een carrier. Deze is gebaseerd op het Britse ontwerp. Een van de belangrijkste wijzigingen is de keuze voor CATOBAR, waardoor zij de Dassault Rafale en de E-2C Hawkeye kunnen blijven gebruiken. Een andere mogelijke wijziging is nucleaire voortstuwing. Vanaf 2017 te zien op zee.
RUBRIEK /// SUBS DUIKEN DIEPER /// VLIEGKAMPSCHEPEN
Aardbeving Haïti In Spanje en Italië denkt men minder groot, met de STOVL [zie kader] vliegkampschepen Juan Carlos I en Cavour, ieder goed voor acht vliegtuigen. Maar met deze twee nieuwe carriers hebben beide landen hun aantal vliegkampschepen (ieder één) wél verdubbeld. Het nieuwe Italiaanse vliegkampschip is al in actie geweest: in 2010 werd het ingezet na de aardbeving op Haïti.
STOVL/CATOBAR STOVL: SHORT TAKE-OFF AND VERTICAL LANDING. VLIEGTUIGEN VLIEGEN OP EIGEN KRACHT VAN HET SCHIP. AAN HET EINDE VAN DE STARTBAAN IS EEN SKISCHANS WAARDOOR HET VLIEGTUIG DE LUCHT IN GAAT. SPECIALE VLIEGTUIGEN ZOALS DE F-35B EN HARRIER HANGEN STIL BOVEN HET SCHIP EN LANDEN VERTICAAL.
CATOBAR: CATAPULT ASSISTED TAKE OFF BUT ARRESTED RECOVERY. HET VLIEGDEK IS PLAT EN DE VLIEGTUIGEN WORDEN GELANCEERD MET EEN KATAPULT. HET LANDEN GAAT MET HAAK EN REMKABELS, OP HET ‘ANGLED DECK’. DOOR DEZE METHODE KUNNEN VLIEGTUIGEN MEER BRANDSTOF EN MUNITIE MEENEMEN, EN DUS VERDER VLIEGEN. USS DWIGHT EISENHOWER
15
OPLEIDING MARINIERS DARTMOOR /// MARINIER-VERKENNER /// ARTIKEL
TEKST: MAARTJE VAN DER MAAS FOTO’S: CEES BAARDMAN
HOE JE MARINIERVERKENNER WORDT …IN HET MOERASSIGE DARTMOOR Na urenlang sjouwen door de donkere bossen vol verraderlijke moerassen is er geen warme truck terug naar het kamp, geen lekkere maaltijd, geen zacht bed met schone lakens voor de afgepeigerde lichamen. Nee, de cursisten van de marinier-verkennersopleiding in het Engelse Dartmoor worden getrakteerd op een nacht overleven in de natuur. De noodonderkomens zijn inmiddels gebouwd, de vuurtjes staan te smeulen, en het zelfgevangen eten ligt klaar om geroosterd te worden…
16
ARTIKEL /// MARINIER-VERKENNER /// OPLEIDING MARINIERS DARTMOOR
Het uitzicht over de rivier the Exe is prachtig. Toch hebben de twaalf cursisten meer oog voor de kaart die voor hun neus op de grond ligt dan voor de zeilboten die gracieus door het water glijden. “Jullie hebben tien minuten om te bepalen waar jullie nu zitten”, roept de instructeur. “Daarna kom ik met de volgende opdracht.” De mariniers richten hun kompas, oriënteren hun kaart en gaan op zoek naar markante punten in de omgeving.
Vrolijke gele bloemetjes
ONGEZIEN OP VUURAFSTAND KOMEN
In totaal stapten er 24 mariniers op de boot naar Engeland. Terwijl de helft van deze cursisten met hun neus in de kaart boven op de berg staat te bepalen wat hun exacte positie is, kruipen de twaalf overigen onder aan de berg met hun neus door de stinkende moerasgrond. De sniper-instructeur zit verdekt opgesteld in een hoger gelegen observatiepost. Hij en zijn collega speuren met professionele kijkers het uitgestrekte terrein voor zich af. De sniper-instructeur legt uit: “De mannen worden ongeveer twee kilometer verderop gedropt met een kaart. Het is de bedoeling dat zij ongezien tot 400 meter van onze observatiepost naderen en ons dan zogenaamd onder vuur nemen.” Een blik op de lap grond voor de instructeurs maakt duidelijk dat dit geen gemakkelijke opdracht is. Een grote vlakte met hier en daar een boom, wat plassen water en af en toe een pad. De brede stukken struiken met vrolijke, gele bloemetjes lijken perfect geschikt om doorheen te sluipen, maar zijn in werkelijkheid de met gemene stekels uitgeruste gorshes-bosjes, die zo kenmerkend zijn voor de moerassige Moors. Op verschillende plekken lopen de zogenaamde marinierspotters, die op aanwijzingen van de twee snipers over hun Motorola de sluipende cursisten uit het veld proberen te plukken.
17
OPLEIDING MARINIERS DARTMOOR /// MARINIER-VERKENNER /// ARTIKEL
“Haal die vent er maar uit” Op de heide komt een marinier met zijn geweer het pad op gekropen. Zijn doel is de muur van struiken tussen hem en de observatiepost van de instructeurs. Dan klinkt het blikkerig uit de Motorola van een van de spotters: “Ik heb er een gezien. Op het pad, net achter de bosjes. Haal die vent er maar uit.” De marinier staat op en loopt naar de truck. “Lastig terrein met al die prikkeldingen, drassige grond en blubber”, zegt hij. “Wel een supermooie oefening.”
NOODONDERKOMEN VOOR DE NACHT IN HET BOS
Even later klinkt er vanuit het veld een fluitje, wat wil zeggen dat een van de cursisten denkt dat hij binnen de goede afstand is om de instructeurs onder vuur te nemen. Helaas blijkt dit niet het geval te zijn en ook deze marinier wordt uit de oefening gehaald. Tijdens de evaluatie van de oefening vat de instructeur de leermomenten samen. “Kijk goed op de kaart waar de open plekken zitten en vermijd die. Aan de hoogtelijnen kun je zien waar er een dipje in het terrein zit, maak daar gebruik van. Zorg ervoor dat er altijd iets tussen jullie en ons zit, maar pas op met bomen. Een bobbeltje naast een stam identificeer je gemakkelijk als hoofd.”
18
ARTIKEL /// MARINIER-VERKENNER /// OPLEIDING MARINIERS DARTMOOR
Superinfanterist “Een marinier-verkenner wordt voor de troepen uit gestuurd om de omgeving in kaart te brengen of de meest geschikte route naar een bepaald doel te bepalen”, vertelt de pelotonscommandant van het verkenningspeloton in Doorn. “Tijdens hun opdrachten hebben zij niet altijd ondersteuning van het bataljon en soms liggen ze dagen met een verrekijker voor hun ogen naar een bepaald object te loeren. De verkenners moeten zichzelf dus goed weten te redden in hun eentje. Een nachtje overleven zonder apparatuur, tent, slaapzak of hapklare voeding hoort daar gewoon bij.”
De marinier-verkennersopleiding duurt elf weken. Een deel van de geslaagde kandidaten zal daarna meteen doorstromen naar de opleiding tot de ‘special forces’. De rest wordt ingedeeld bij het verkenningspeloton in Doorn. De peletonscommandant gaat verder: “Deze cursus legt een basis voor de specialistische opleidingen. Maar ook als de mannen niet kiezen voor verdere scholing, wordt er een prima carrièrepad voor ze uitgerold. “De marinier-verkenner is eigenlijk een superinfanterist. Hij kan routes uitstippelen, een eenheid gidsen en de pelotonscommandant adviseren. Daarbij is hij gewend onder een hoger dreigingsniveau te werken, zijn fysieke en mentale weerbaarheid is getest en hij is een ster in kaart- en kompasoefeningen. Zo’n man is een aanwinst voor elk bataljon.”
19
MEIDENVAARDAG /// 2010 /// ARTIKEL
MEIDENVAARDAG
2010
TEKST EN FOTO’S: RITA MESHULAM
Welkom aan boord van Hr.Ms. Tromp! Dat gold althans op woensdag 16 juni voor ongeveer 150 meiden die het leven en werken op een varend marineschip wel eens wilden proeven. SUBS was erbij en sprak een aantal van hen.
Lize Boot (20) uit Wormer Lize is goedgekeurd en gaat in oktober de EMMV in. “Misschien wel samen met Denise, die ik vandaag aan boord heb ontmoet.” Maar daarna begint voor Lize de korporaalsopleiding Operationele Dienst Operaties. “Ik heb er ontzettend veel zin in. Het lijkt me geweldig om de wereld te zien en met een grote groep mensen samen te werken.” De meidenvaardag vond ze erg leuk. “Ik heb op de brug en in de commandocentrale heel veel uitleg gehad. Ik kon al mijn vragen op ODOPS-gebied kwijt. En die demonstratie waarbij De Ruijter langszij vaart om te laten zien hoe een bevoorrading op zee plaatsvindt… spannend hoor! Ja, ik zie mezelf wel rondlopen aan boord!”
20
ARTIKEL /// 2010 /// MEIDENVAARDAG
Jennifer Jager (15) uit Den Helder “Ik vond de rondleiding heel goed, alles werd duidelijk uitgelegd. Ik wil later ook gaan varen, misschien wel met mijn nichtje Lize Boot. Maar voordat ik kan solliciteren ga ik eerst de opleiding Veiligheid & Vakmanschap volgen, de richting Maritiem. Dan heb ik later een mooie basis.” De Man Over Boord (MOB) oefening viel bij de meeste meiden wel in de smaak. Ook bij Jennifer. “Stoer om te zien hoe snel ze een drenkeling weer aan boord hijsen, in een rubberbootje…”
Vera Eikenhorst (15) uit Arnhem “Ik vond het een heel interessante dag. Vooral het gevechtsfilmpje in de commandocentrale, waarbij je kon zien hoe de raketten vanaf zo’n schip worden afgevuurd. Als ik na de HAVO bij de marine solliciteer, wil ik het liefste bij de Wapentechnische Dienst. Maar voorlopig volg ik alles nog via het SUBS-magazine, dat ik van A tot Z lees.” En wat vond ze vandaag van de blauwe hap, de traditionele Indische maaltijd die bij de marine elke woensdag op het menu staat? “Hartstikke lekker!”
Denise Kok (21) uit Den Helder Militaire Vorming (EMMV) en daarna ga ik de opleiding volgen voor matroos Operationele Dienst Verbindingen. Was het maar zover! Maar wel extra leuk natuurlijk om nu alvast mee te gaan met deze vaardag. Kan ik een beetje rondkijken, hoe het werkt in de radiocentrale en wat de werkzaamheden zijn op de brug. En misschien ook nog toekomstige collega’s ontmoeten…”
21
MIDDEN IN DE MARINE /// NEWS & VIEWS /// RUBRIEK
MIDDEN IN DE MARINE HOE IS HET NOU ÉCHT OM BIJ DE MARINE TE WERKEN? IN TV-COMMERCIALS IS ER TE WEINIG TIJD OM DAT GOED TE LATEN ZIEN, EN IN ADVERTENTIES TE WEINIG RUIMTE. DE OPLOSSING: EEN ONLINE DOCUMENTAIRESERIE. HARTSTIKKE HANDIG (EN LEUK!) OM EEN BETER BEELD TE KRIJGEN VAN WAT HET INHOUDT OM EEN PAAR MAANDEN AAN BOORD VAN EEN MARINESCHIP TE LEVEN. KIJK MEE!
Vorig jaar startte de marine een wel heel bijzonder project: het maken van een online documentaireserie, samen met oud-studenten van de Filmacademie in Amsterdam. Zo konden we eindelijk eens uitgebreid laten zien wat op tv en in advertenties altijd heel kort en beknopt moest. Voor het eerst lekker de diepte in. Want dat je wel eens lang van huis bent als je bij de marine werkt, dat weet iedereen. En dat op missie gaan best spannend kan zijn, dat ook. Maar daarmee snap je nog niet wat het betekent om het zelf mee te maken, het dagelijks leven aan boord van een marineschip. Om dat nou een keer vast te leggen, reisden de filmmakers van de Filmacademie mee met Hr. Ms. Tromp, op weg naar de Golf van Aden. Onderweg en ter plekke gingen ze helemaal los! Het resultaat is de spannende documentaireserie Midden in de Marine. Een serie waar we trots op zijn! RIEKE
22
JACK
RUBRIEK /// NEWS & VIEWS /// MIDDEN IN DE MARINE
TEKST KRIS MANDERS / FOTO’S: PETER VAN BASTELAAR
>
ZEVEN KORTE FILMS De serie bestaat uit maar liefst zeven korte films waarin jongens en meiden van de marine te zien zijn op hun missie naar Somalië. Zij laten een stukje privé-leven achter om een onmisbaar onderdeel te worden van een exclusieve eenheid. Het schip en de bemanningsleden worden gevolgd tijdens hun deelname aan de anti-piraterij missie ATALANTA, waar ze drie maanden lang voor van huis zijn.
> EXTRA SPANNEND Eind augustus heeft de marine een speciale website voor de serie gelanceerd. Daar worden sindsdien iedere week twee nieuwe afleveringen op geplaatst, om het extra spannend te maken. De avonturen van Jack, Nora, Andrew, Rieke, Kimberly en Brian zijn te zien op www.middenindemarine.nl. Ga maar kijken! En mail, krabbel, tweet of bel ons daarna even om te laten weten wat je van de filmpjes vindt. Ben je nou heel enthousiast, val dan vooral je vrienden lastig en stuur ze meteen een link naar de site. Of kijk gewoon gezellig samen! ANDREW
23
ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE /// BACK TO SCHOOL /// RUBRIEK
TEKST EN FOTO’S: RITA MESHULAM
DE OPLEIDING TOT
ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE HET IS EVEN SCHRIKKEN ALS JE DE PRAKTIJKRUIMTE VAN DE OPLEIDING TOT ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE (AMV) BINNENLOOPT. EEN ZIEKE VROUW MET EEN BLEEK GEZICHT EN GLAZIGE OGEN LIGT IN EEN STRAK OPGEMAAKT BED NAAR HET PLAFOND TE STAREN. BEWEGINGSLOOS. HELP! HET DUURT EEN PAAR SECONDEN VOORDAT JE IN DE GATEN HEBT DAT HET HIER OM EEN POP GAAT. EEN LEVENSECHTE, DAT WEL, MAAR GELUKKIG GEEN PATIËNT DIE DRINGEND HULP NODIG HEEFT… PHILIP SWINKELS (21) LACHT. HIJ KENT DE POP VAN BINNEN EN VAN BUITEN. “TJA, ZO OEFENEN WIJ DUS VOORDAT WE DAADWERKELIJK PATIËNTEN GAAN BEHANDELEN. EEN PRIMA VOORBEREIDING HOOR!”
Eigenlijk wist Philip altijd al dat hij iets in de zorg wilde doen. Met name de omgang met mensen trok hem aan. Na de middelbare school overwoog hij opleidingen in de richting van fysiotherapie, sport en beweging, maar door een neef van hem die bij de marine werkte, kwam hij op het idee om verpleegkundige én militair te worden. Een combinatie waar hij nog geen moment spijt van heeft gehad. “Een militaire setting leek me toch nog wat uitdagender dan een ziekenhuissetting. En hier op de kazerne in Hilversum studeer ik voor een algemeen erkend diploma, op kosten van de baas en in de tijd van de baas. Best een luxe dus!”
24
RUBRIEK /// BACK TO SCHOOL /// ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE
Volledige opleiding Philip is een van de laatsten die de volledige opleiding tot AMV’er nog helemaal binnen de marine volgt. Met deze opleiding kan hij later eventueel ook in de burgermaatschappij aan de slag. Inmiddels is het systeem gewijzigd: wie nu AMV’er wil worden, moet bij aanstelling al gediplomeerd verpleegkundige zijn en dan intern nog een aantal aanvullende militaire deelkwalificaties halen.
OEFENEN OP EEN LEVENSECHTE POP
“Begin 2008 startten we als gemengde klas – jongens en meiden van de marine en van de landmacht – met de eerste fase van de AMV-opleiding. De eerste fase duurt een jaar en bestaat uit verschillende modules: eerstelijns gezondheidszorg, hygiëne, preventie, tropengeneeskunde, geriatrische zorg, laboratorium… Alles waar je als verpleegkundige mee te maken kunt krijgen.”
25
ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE /// BACK TO SCHOOL /// RUBRIEK
Gezonde bemanning Respect voor de pop “Het leukste van dat eerste jaar vond ik de stages. Ik heb zes weken stage gelopen in een verpleeghuis, en later ongeveer drie maanden in een gewoon ziekenhuis. Daar kreeg ik een kamer toegewezen en op de mensen die verzorgd werden, heb ik alle noodzakelijke medische handelingen toegepast. Infuus prikken, wondverzorging, sondes inbrengen, bloeddruk meten, temperatuur checken… En alles natuurlijk altijd met respect voor de patiënt. Hier in de praktijkruimte moeten we dat ook oefenen met die poppen. Daar moeten we echt tegen praten. Maar ja, die praten niet terug hé? Daar word je dan soms wel erg lacherig van…”
Na de eerste fase werd Philip voor bijna anderhalf jaar aan boord van de Hr.Ms. Van Amstel geplaatst. In die tijd reisde hij onder andere naar Noorwegen en het Caribisch gebied. “Voor mijn vrienden thuis klonk het allemaal als één grote vakantie. En ja, het wás ook geweldig. Maar meestal was ik natuurlijk wel gewoon aan het werk, in de ziekenboeg, met een chef en een arts. Niet dat je de hele dag met patiënten bezig bent, want je begint zo’n reis in principe met een gezonde bemanning. Maar je bent wel op post. Mensen komen bij je met verwondingen of andere klachten. Als leerling-verpleegkundige probeer je iedereen dan zo goed mogelijk te helpen. En ook bij de wekelijkse brandoefeningen en dergelijke speel je een belangrijke rol.”
Verpleegkundige plus “In de opleiding tot AMV’er leer je handelen in situaties die je als gewone verpleegkundige niet tegenkomt. Trauma Life Support, bijvoorbeeld, als er iemand is neergeschoten en jij die persoon in leven moet houden totdat hij afgevoerd kan worden. Of iemand rechtstandig uit een voertuig krijgen na een ernstig ongeluk. Dat zijn voorbeelden van die aanvullende militaire deelkwalificaties die gewone verpleegkundigen er nog extra bij moeten doen om als AMV’er bij de marine aan de slag te kunnen. Wij leren dus voor verpleegkundige plus!” BLOEDDRUK METEN IN DE PRAKTIJKRUIMTE
26
RUBRIEK /// BACK TO SCHOOL /// ALGEMEEN MILITAIR VERPLEEGKUNDIGE
Op missie Philip begint binnenkort met de tweede fase van de opleiding, en daarna volgt de derde en laatste fase. En dan, als hij helemaal klaar is? “Dan ben ik eindelijk AMV’er, en dan zou ik bijvoorbeeld wel in Doorn bij de mariniers geplaatst willen worden: liefst met ze mee op missie naar het buitenland, een landoperatie ergens. Eigenlijk wil ik gewoon alles wat de marine te bieden heeft een keer meegemaakt hebben. Maar zo ver is het nog niet. Eerst nog flink studeren. Nee, dat diploma krijg je niet cadeau, maar… dan heb je ook écht wat!”
27
MANON RIDDER /// ROOD EREKOORD /// ARTIKEL
ROOD EREKOORD VOOR SNEL EN ADEQUAAT HANDELEN
HOE MANON HET LEVEN VAN EEN COLLEGA REDDE... TEKST: RITA MESHULAM / FOTO’S: MANON RIDDER
“Ik denk dat als ik later terugkijk op mijn marine-carrière, dat ik deze missie dan toch wel als het meest bijzondere onderdeel zal zien.” Manon Ridder (29), matroos Operationele Dienst Verbindingen, werkte van december 2009 tot april 2010 met onze mariniers in Kamp Holland, Afghanistan. Naast alle andere belangrijke werkzaamheden die ze daar deed, speelde ze een grote rol bij het redden van het leven van een collega – zo groot zelfs dat ze er na afloop een onderscheiding voor kreeg!
28
ARTIKEL /// ROOD EREKOORD /// MANON RIDDER
OEFENEN OP DE SCHIETBAAN
“In maart 2009 werd mij gevraagd of ik geïnteresseerd was in een individuele uitzending van vijf maanden naar Afghanistan. Dat leek mij een enorme uitdaging, dus ik besloot het te doen. Na een aantal specialistische opleidingen en andere voorbereidingen vertrok ik op 3 december dan eindelijk naar Kamp Holland, provincie Uruzgan.”
Geen pols en geen ademhaling “Mijn werk bestond uit het onderhouden van radiocontact met mariniers die de poort uit gingen. Dat was soms heel druk, soms rustiger.” Maar een datum die Manon nooit meer zal vergeten is 4 februari 2010. “Ik zat ’s nachts op post, samen met een collega, Eric. Hij zat achter de computer en ik achter de radio. Ineens hoorde ik een heel raar geluid, een soort gerochel. Eric lag heel vreemd in zijn stoel en ik dacht: oh help, wat gebeurt hier? Ik ging naar hem toe en vroeg hem wat er aan de hand was, maar hij reageerde niet. Hij was nog wel bij bewustzijn, maar het was niet goed. Iets met zijn hart? Eerst wilde ik de ziekenboeg bellen, maar ik was bang dat het dan te lang zou duren, dus ik liep naar het eerste het beste slaapverblijf, waar ik Michel, een adjudant, wakker maakte. Ik riep dat hij onmiddellijk moest komen. Ook hij dacht meteen aan hartproblemen. Hij ging direct bellen, maar Eric was al buiten bewustzijn geraakt en liep blauw aan. Hij had geen pols en geen ademhaling meer. Toen zijn we zelf meteen gaan reanimeren.”
29
MANON RIDDER /// ROOD EREKOORD /// ARTIKEL
“Dat sloeg op zich wel aan, maar voor ons gevoel duurde het te lang, dus toen hebben we hem toch maar in een jeep getild om hem naar de ziekenboeg te kunnen vervoeren. Daar zijn ze doorgegaan met reanimeren. Uiteindelijk heeft hij twintig minuten zonder zuurstof gezeten. Toen kreeg hij weer een zwakke pols en was er weer een beetje hoop. Maar hij kreeg wéér een hartstilstand. Gelukkig kregen ze hem er wéér bovenop. Vervolgens is hij naar een ziekenhuis in Duitsland gebracht, waar hij verder aan zijn hart werd behandeld. Het had allemaal maar een haartje gescheeld… Twee dagen later hoorde ik dat Eric wakker was geworden en dat het naar omstandigheden goed met hem ging. Hij was herenigd met zijn vrouw en kinderen. Ik was zó blij!”
Bijzondere militaire onderscheiding Aan het eind van een missie vindt er altijd een medaille-uitreiking plaats. Ook Manon stond voor de gelegenheid opgesteld. “De commandant van Kamp Holland hield een praatje over onze missie, en ineens noemde hij de nacht van 4 februari. Dat hij die nacht nooit zou vergeten omdat drie mensen toen een leven hadden gered. Samen met Michel en nog een andere collega werd ik verzocht om voor hem te komen staan. Toen kregen wij tot mijn stomme verbazing het rode erekoord uitgereikt. Een heel bijzondere landmacht-onderscheiding! En ik was de eerste vrouw van de marine die hem kreeg! De commandant deed het koord bij me om en zei nog het een en ander, maar ik was zo perplex dat ik niet meer hoorde wat hij zei. Zelf wist ik ook niks uit te brengen. Wel was ik zo trots als een pauw.”
30
ARTIKEL /// ROOD EREKOORD /// MANON RIDDER
MOUNTAINBIKEN OP KAMP HOLLAND
Prins Willem Alexander “Toen Prins Willem Alexander later een keer op bezoek kwam bij Kamp Holland, kreeg hij een presentatie te zien waarin ook een foto van ons met het erekoord werd getoond. Onze commandant heeft ons toen aan hem voorgesteld. Heel bijzonder.” Tijdens de tweede medaille-uitreiking in Den Helder, op 26 mei, zagen Manon en Eric elkaar weer voor het eerst. Hij was weer helemaal in orde en ging de week daarna zelfs al fulltime werken. BIJ THUISKOMST OP HET VLIEGVELD IN EINDHOVEN WORDT SAMEN MET FAMILIE CHAMPAGNE GEDRONKEN.
Het rode erekoord is inmiddels op Manon haar nette pak genaaid. “Dat tenue draag je alleen bij speciale gelegenheden, dus meestal is het niet aan me te zien dat ik deze speciale onderscheiding heb gekregen. Maar zelf zal ik nooit vergeten wat er gebeurd is. Die nacht van 4 februari staat in mijn geheugen gegrift. En je kunt je wel voorstellen dat ik ongelofelijk blij ben met de goede afloop, meer nog dan met het erekoord…”
HET RODE EREKOORD MILITAIREN ONTVANGEN HET RODE EREKOORD WANNEER ZIJ ZICH ONDERSCHEIDEN DOOR BIJZONDERE GEDRAGINGEN, BUITENGEWONE INSPANNING, TOEWIJDING OF LOFFELIJK HANDELEN.
MANON WORDT GEFELICITEERD DOOR PRINS WILLEM-ALEXANDER
31
COLOFON
SUBS-MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN DE KONINKLIJKE MARINE. HET IS BESTEMD VOOR ALLE LEDEN VAN SUBS -DÉ JONGERENCLUB VAN DE MARINE- EN VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR.
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:
DRUK
Silvana Amerika Wendy van Overloop Rita Meshulam Jaime Karremann Kris Manders Geertje Oskam Maartje van der Maas Jean Paul van Holst Defensie Materieel Organisatie (DMO) Audiovisuele Dienst Defensie (AVDD)
Thieme MediaCenter Zwolle
VORMGEVING
REDACTIEADRES
Koninklijke Marine SUBS-magazine Postbus 2630 1000 CP Amsterdam INSCHRIJVEN
Ben je nog geen lid van SUBS en wil je je inschrijven? Surf dan naar www.subs.nl en klik op ‘Word SUBS-lid’.
Krijn Ontwerp, Nijmegen AFMELDEN
Wil je geen lid meer zijn van SUBS? Mail dit dan ff naar info@subs.nl.
SUBS SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 10
NUMMER 3
SEPTEMBER 2010