Fikah5

ISI KANDUNGAN

Pelajaran 1

Solat Sunat Dan Fadhilat Solat Sunat

2

Pelajaran 2

Solat Rawatib

13

Pelajaran 3

Solat Tahiyyatul Masjid

20

Pelajaran 4

Solat Tarawih

27

Pelajaran 5

Solat Hari Raya Dan Cara Mengerjakan

38

Solat Hari Raya Pelajaran 6

Fadhilat Solat Hari Raya

48

Pelajaran 7

Tayamum Dan Syarat-Syarat Diharuskan

53

Bertayamum Pelajaran 8

Cara-Cara Bertayamum

63

Pelajaran 9

Perkara-Perkara Yang Membatalkan

69

Tayamum Pelajaran 10

Sunat Fitrah Dan Khitan

75

Pelajaran 11

Sedekah

83

Pelajaran 12

Pembahagian Sedekah

89

Pelajaran 13

Zakat Dan Jenis-Jenis Zakat

97

Pelajaran 14

Waktu-Waktu Menunaikan Zakat

105

Fitrah Pelajaran 15

Zakat Harta

110

Pelajaran 16

Golongan Yang Layak Menerima Zakat

118

Pelajaran 1

SOLAT SUNAT DAN FADHILAT SOLAT SUNAT Solat Sunat

Setiap hari, setiap muslim wajib mengerjakan solat lima waktu. Solat adalah tiang agama Islam sebagaimana yang diriwayatkan dalam sebuah hadis Rasulullah s.a.w.:

2

Maksudnya: “Pokok iman ialah Islam, tiangnya adalah solat dan puncaknya adalah berjihad di jalan Allah.�

Sebagai tiang agama, solat adalah amalan yang sangat penting. Ia adalah amalan yang mula-mula akan dihisab. Abdullah bin Qurth r.a. telah meriwayatkan bahawa Rasulullah s.a.w. telah bersabda:

Maksudnya: “Amalan yang mula-mula akan dihisab daripada seorang hamba pada Hari Kiamat ialah solat. Jika ia baik, baiklah seluruh amalannya; sebaliknya, jika ia buruk, buruklah pula semua amalannya.� ( Tabarani ) Oleh itu, kita mestilah menjaga solat lima waktu atau solat fardu dengan baik. Kita mestilah melakukan rukun-rukunnya dengan sempurna. Kita pula sangat-sangat digalakkan untuk membuat segala sunatnya sama ada sunat haiah atau pun ab’ad. Kita juga mestilah menjaga supaya solat kita tidak terbatal terutamanya dengan tidak kita sedari.

Selain daripada solat fardhu, terdapat juga solat-solat sunat.

Apakah solat-solat sunat?

Solat sunat ialah solat yang disunatkan kepada kaum muslimin untuk mengerjakannya. Kalau kita mengerjakannya, kita akan mendapat pahala dan kalau kita tidak mengerjakannya, kita tidak pula mendapat dosa.

Solat-solat sunat ini banyak dan terbahagi kepada dua bahagian iaitu sunat muakkad dan sunat bukan muakkad.

3

Apakah perbezaan di antara keduanya?

Solat sunat muakkad ialah solat sunat yang sangat penting. Rasulullah s.a.w.

selalu

mengerjakannya,

bahkan

baginda

tidak

pernah

meninggalkannya.

Solat sunat bukan muakkad pula ialah solat sunat yang tidak terlalu penting.

Fadhilat Solat Sunat Daripada Abu Hurairah r.a. diceritakan bahawa Nabi s.a.w. bersabda:

Maksudnya: “Sesungguhnya amal perbuatan manusia yang mula-mula akan dihisab pada Hari Kiamat ialah solat. Yang Maha Mengetahui berfirman kepada malaikat, “Periksalah solat hamba-Ku, sama ada sempurna atau kurang. Sekiranya kekurangan, maka periksalah sama ada ia mempunyai amalan solat sunat. Sekiranya ada, maka cukupkanlah kekurangan solat fardhu itu dengan solat sunatnya. Seterusnya, amal perbuatan yang lain juga diperhitung menurut cara yang demikian.� ( Riwayat Abu Daud )

4

Pada hari kiamat nanti, setiap muslim akan ditanya sama ada dia melakukan solat fardhu atau tidak.

Para malaikat akan memeriksa kesempurnaan solatnya. Sekiranya tidak sempurna, para malaikat akan memeriksa solat sunatnya. Solat sunat inilah yang akan dapat menampung kekurangan yang ada pada solat fardhunya. Dengan itu solat fardhunya akan diberi ganjaran yang sewajarnya.

Allah yang Maha Mengetahui sedar bahawa kita sebagai hamba-Nya, banyak melakukan kesilapan. Mungkin terdapat beberapa kesilapan dalam solat fardhu kita seperti tersilap dalam bacaan al-Fatihah atau surah-surah, terlupa baca qunut, atau terbaca bacaan sujud semasa rukuk. Allah s.w.t. dengan sifat rahmah-Nya memberi kita peluang untuk menutupi kesilapan tadi iaitu dengan solat-solat sunat.

Seterusnya, orang-orang yang mengerjakan solat sunat akan sentiasa mendapat rahmat Allah s.w.t.. Perhatikan hadis di bawah ini.

Daripada Abu Umamah, diriwayatkan bahawa Rasulullah s.a.w. bersabda:

Maksudnya: “Allah tidak mengizinkan sesuatu amal perbuatan hamba-Nya dijadikan lebih utama daripada dua rakaat solat sunat yang dikerjakannya.

Sesungguhnya rahmah-Nya selalu ditaburkan di atas kepala hamba itu selama dia dalam solatnya.�

5

Bagaimanakah pula caranya untuk mengerjakan solat sunat?

Pada umumnya caranya adalah sama dengan solat fardhu iaitu bermula

dengan

berdiri

betul,

berniat

semasa

takbiratul-ihram

sehinggalah memberi salam. Hanya solat hari raya yang berlainan sedikit.

Kesimpulan 1. Solat sunat ialah solat yang dilakukannya, akan mendapat pahala dan jika ditinggalkannya maka tidak pula berdosa.

2. Solat-solat sunat terbahagi kepada dua iaitu: a.

Solat sunat muakkad.

b.

Solat sunat bukan muakkad.

3. Fadhilat-fadhilat solat sunat ialah: a.

Menambahkan pahala

b.

Menampung kekurangan yang terdapat pada solat-solat fardhu

c.

Allah s.w.t. akan sentiasa memberi rahmat-Nya.

4. Carta pembahagian solat: CARTA PEMBAHAGIAN SOLAT

Solat Fardhu

Subuh Zohor Asar Maghrib Isyak

Sunnat

Bukan Muakkad

Muakkad

6

Pelajaran 1

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Tandakan ( 9 ) pada jawapan yang tepat.

1. Setiap muslim ___________ mengerjakan solat lima waktu. a) harus

[

]

b) sunat

[

]

c) wajib

[

]

a) agama

[

]

b) orang

[

]

c) ajaran

[

]

2. Solat adalah tiang ____________Islam.

3. _______________ ialah amalan yang mula-mula akan dihisab. a) ibadat

[

]

b) puasa

[

]

c) solat

[

]

4. Solat ______________ ialah solat yang disunatkan kepada kaum muslimin untuk mengerjakannya. a) fardhu

[

]

b) lima waktu

[

]

c) sunat

[

]

5. Solat sunat ____________ ialah solat yang sangat penting. a) muakkad

[

]

b) bukan muakkad

[

]

c) hajat

[

] 7

6. Solat sunat bukan muakkad ialah solat sunat yang tidak _________. a) berat

[

]

b) terlalu penting

[

]

c) panjang

[

]

7. Pada hari _____________ nanti, setiap muslim akan ditanya sama ada dia melakukan solat fardu atau tidak. a) Isnin

[

]

b) Jumaat

[

]

c) kiamat

[

]

8. Solat sunat dapat ______________ kekurangan solat fardhu. a) ganjaran

[

]

b) menutup

[

]

c) balasan

[

]

9. Orang yang sentiasa mengerjakan solat sunat akan sentiasa mendapat ________________ Allah s.w.t. a) balasan

[

]

b) rahmat

[

]

c) sempurna

[

]

10. Solat sunat dapat menambahkan ________________. a) harta

[

]

b) rezeki

[

]

c) pahala

[

]

8

Tarikh : ________________

Pelajaran 1

Latihan 2

Markah :

Lengkapkan peta minda berikut.

Solat Sunat

Maksudnya: ______________________________________ __________________________________________________

Sunat ___________

Sunat Bukan ___________

Maksudnya: __________

Maksudnya: __________

______________________

______________________

______________________

______________________

Fadhilat 1. __________________________ __________________________ 2. __________________________ __________________________ 3. __________________________

Cara Mengerjakannya

1. __________________________ __________________________ 2. __________________________ __________________________ 3. __________________________

__________________________

9

Pelajaran 1

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Nyatakan maksud solat sunat. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Solat sunat ada berapa bahagian?

Nyatakan bahagian-bahagian tersebut. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Senaraikan fadhilat-fadhilat solat sunat. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Bagaimanakah caranya untuk mengerjakan solat sunat? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

10

Lengkapkan silang-kata ini.

9↓ 7→

10 ↓

1↓

H

S

T

A

E 5↓

N R

I

6↓

2→

E

U

P

K N

S

K

3↓

O

G A

4→

A

D

H

P 8→

H

A

N

11

Melintang ( Æ ) 2. Sunat ____________ ialah sunat yang sangat penting.

4. Kita mesti menjaga solat ____________ dengan baik.

7. Orang yang solat sunat akan diberikan ____________.

8. Fadhilat solat sunat ialah menambahkan ____________.

Ke-Bawah ( Ăˆ ) 1.

Solat sunat ____________ kekurangan solat fardhu.

3.

Solat sunat jika ditinggalkan tidak ber____________.

5.

Solat adalah ____________ agama.

6.

Allah s.w.t. memberi peluang untuk kita menutupi ____________ solat fardhu dengan solat-solat sunat.

9.

Para ____________ akan memeriksa kesempurnaan solat.

10. Solat ____________ adalah salah satu solat fardhu.

12

Pelajaran 2

SOLAT RAWATIB

Pernahkah kamu melihat ayah atau ibu kamu mengerjakan solat dua rakaat sebelum mengerjakan solat fardhu?

Pernahkah kamu melihat ayah atau ibu kamu mengerjakan solat dua rakaat selepas mengerjakan solat fardhu?

Solat dua rakaat sebelum atau selepas solat fardhu dinamakan solat rawatib. Ada di antara solat rawatib yang hukumnya sunat muakkad dan ada pula yang bukan muakkad. Walau bagaimanapun kita hanya akan mempelajari solat sunat rawatib yang muakkad sahaja.

Solat fardhu yang kita kerjakan ada lima. Adakah solat rawatib muakkad terdapat pada sebelum dan selepas setiap solat fardhu lima waktu itu?

13

Jawapannya tidak. Solat rawatib muakkad tidak terdapat pada sebelum dan selepas setiap solat fardhu. Hanya terdapat sepuluh rakaat rawatib muakkad iaitu: 1. Dua rakaat sebelum Subuh 2. Dua rakaat sebelum Zohor 3. Dua rakaat selepas Zohor 4. Dua rakaat selepas Maghrib 5. Dua rakaat selepas Isyak

Kesimpulan Solat rawatib ialah solat yang dilakukan sebelum atau selepas solat fardhu.

Hukum solat rawatib ialah sunat muakkad.

Waktu dan bilangan untuk mengerjakan solat rawatib adalah berlainan untuk setiap solat seperti di bawah: Solat Fardhu

Bilangan Rakaat

Waktu Solat Rawatib

Subuh

2

Sebelum Subuh

Zohor

2

Sebelum Zohor

Dan 2

Selepas Zohor

Maghrib

2

Selepas Maghrib

Isyak

2

Selepas Isyak

14

SOLAT RAWATIB

Masa solat sebelum atau selepas solat fardhu

Hukum – Sunat Muakkad

Bilangan – 10 rakaat

Subuh

Zohor

Zohor

Maghrib

Isyak

2 sebelum

2 sebelum

2 selepas

2 selepas

2 selepas

15

Pelajaran 2

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Bulatkan jawapan yang betul.

1. Solat sunat yang dilakukan sebelum atau sesudah solat fardhu dinamakan ( solat witir / solat rawatib ).

2. Ada diantara solat rawatib yang hukumnya ( sunat muakkad / sunat mutlak ).

3. Solat sunat dua rakaat sebelum Subuh ialah sunat ( muakkad / bukan muakkad ).

4. Waktu dan bilangan untuk mengerjakan solat rawatib adalah ( sama / berlainan ).

5. Solat sunat yang muakkad ada ( 10 rakaat / 20 rakaat ) kesemuanya.

16

Pelajaran 2

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Tuliskan carta solat-solat sunat rawatib berserta dengan bilangan rakaat dan waktu-waktunya.

Solat Fardhu

Bilangan Rakaat

Waktu Solat Rawatib

17

Pelajaran 2

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Nyatakan maksud solat rawatib muakkad? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Apakah hukumnya solat rawatib? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Adakah betul jika kita mengerjakan solat rawatib sebelum solat Subuh dan Zohor? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Jika kita terlupa solat rawatib sebelum solat Subuh, bolehkah kita gantikannya selepas solat Subuh? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

18

Rakan kamu, Zaki, mengerjakan solat rawatib pada selepas setiap solat fardhunya? Adakah ini amalan yang betul? Jika tidak, nyatakan waktuwaktu yang betul.

Bincangkan bersama rakan-rakan kamu dan bentangkan jawapannya dihadapan kelas. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

19

Pelajaran 3

SOLAT TAHIYYATUL-MASJID

Selalukah kamu menziarahi saudara-mara atau kawan-kawan? Apakah yang kamu buat sebelum dan setelah memasuki rumah mereka?

Tentunya kamu akan memberi salam dahulu. Setelah dipersilakan masuk, kamu akan bersalaman dengan saudara-mara atau kawankawan kamu itu.

Ini bermakna, kamu telah menghormati saudara-mara atau kawan kamu itu, yang juga tuan rumah.

20

Bagaimana pula sekiranya kamu pergi ke masjid?

Perlukah kamu menunggu untuk dipersilakan masuk ke masjid?

Siapakah “tuan rumah” masjid itu?

Masjid ialah rumah Allah. Rasulullah s.a.w. telah menunjukkan kepada kita cara untuk menghormati rumah Allah. Sekiranya kamu ke masjid, kamu

tentunya

dapat

meneka

bagaimanakah

cara

untuk

menghormati masjid? Ya! Caranya ialah dengan melakukan solat dua rakaat sebelum kamu duduk di dalam masjid tersebut.

Solat dua rakaat ini dinamakan solat tahiyyatul-masjid. Solat ini juga ialah solat sunat muakkad.

Rasulullah s.a.w. menggalakkan kita mengerjakan solat tahiyyatul-masjid seperti dalam hadis berikut:

Maksudnya: “Daripada Abu Qatadah r.a. katanya: Rasulullah s.a.w. telah bersabda: Bila seseorang masuk ke dalam masjid, maka janganlah ia duduk sebelum ia melakukan solat dua rakaat terlebih dahulu.” ( Bukhari dan Muslim ) Lafaz niat solat tahiyyatul-masjid ialah:

Maksudnya: “Sahaja aku mengerjakan solat sunat tahiyyatul-masjid dua rakaat kerana Allah Ta’ala.”

21

Sebagaimana solat fardhu, kita boleh membaca mana-mana surah pilihan daripada al-Quran selepas membaca al-Fatihah.

Kesimpulan: Pengertian: 1. Solat tahiyyatul-masjid ialah solat menghormati masjid.

2. Hukum solat tahiyyatul-masjid ialah sunat muakkad.

3. Solat tahiyyatul-masjid dikerjakan sebelum duduk di dalam masjid.

4. Solat tahiyyatul-masjid dikerjakan sebanyak dua rakaat.

SOLAT TAHIYYATUL MASJID

Pengertian – Solat menghormati masjid

Hukum – Sunat muakkad

Waktu – sebelum duduk di dalam masjid

Bilangan rakaat - 2

22

Pelajaran 3

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Pilih satu jawapan yang tepat dan gariskan jawapan kamu.

Masjid ialah rumah Allah. Rasulullah s.a.w. telah menunjukkan kepada kita cara untuk ( menghormati / menziarahi ) rumah Allah.

Sekiranya kamu ke masjid sunatlah kita berdoa meminta ( rezeki / rahmat ) dari Allah s.w.t.. Setelah kita berniat ( iktikaf / solat ) barulah kita bersolat sunat tahiyatul masjid ( sebelum / sesudah ) duduk sebanyak ( dua / empat ) rakaat.

Seseorang yang masuk ke masjid sedang

orang ramai bersolat bersama imam, ia ( perlu / tidak perlu ) solat sunat sebelum mengikut imam.

23

Tarikh : ________________

Pelajaran 3

Latihan 2

Markah :

Pilih jawapan yang tepat dan letakkan abjadnya di dalam kotak yang disediakan.

A

B

sebelum duduk

sunat muakkad

C

dua rakaat

D

menghormati masjid

1. Solat tahiyyatul masjid 2. Hukum solat tahiyyatul masjid 3. Bilangan tahiyyatul masjid 4. Solat ini dilakukan

24

Pelajaran 3

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Nyatakan maksud hadis yang menunjukkan kita bahawa Rasulullah menggalakkan kita supaya mengerjakan solat tahiyyatul masjid? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Tuliskan lafaz niat solat tahiyyatul-masjid. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Bilakah waktu yang sebaik-baiknya mengerjakan solat tahiyyatul masjid? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Kenapa Rasulullah menggalakkan kita supaya mengerjakan solat tahiyyatul masjid? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

25

Mohd Hanafi mengerjakan solat tahiyyatul masjid di rumah sebelum beliau ke masjid. Kadang-kala beliau mengerjakan solat itu di masjid tetapi sebelum beliau pulang ke rumah. Adakah ini amalan yang betul?

Jika tidak, nyatakan kenapa amalan itu salah.

Bincangkan dengan rakan-rakan kamu akan tempat dan waktu yang seharuskan dikerjakan oleh Mohd Hanafi. Bentangkan jawapannya bersama rakan sekelas kamu. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

26

Pelajaran 4

SOLAT TARAWIH

Setiap tahun, kamu tentunya berpuasa pada bulan Ramadan. Apakah yang kamu lakukan setelah berbuka puasa?

Sekiranya kamu mengerjakan solat Isyak di masjid, kamu tentunya ada mendengar imam melaungkan sesuatu dengan nyaringnya setelah solat Isyak.

Apakah maksud laungan tersebut?

Ia bermaksud: “Marilah mengerjakan solat tarawih, Allah akan memberi kamu ganjaran!�

27

Bulan Ramadan ialah bulan yang mulia. Kita digalakkan mengerjakan sebanyak mungkin amalan-amalan yang baik, sama ada pada siang hari atau pun malam. Di antara amalan-amalan sunat yang sangatsangat digalakkan untuk mengerjakannya ialah solat tarawih.

Solat tarawih ialah solat selepas solat Isyak pada bulan Ramadan. Ia adalah solat sunat muakkad, baik bagi lelaki mahupun perempuan dan adalah sunat ibadat yang paling utama pada malam hari dalam Ramadan.

Waktu untuk mengerjakan solat tarawih adalah panjang. Kita boleh mengerjakannya bermula dari selepas Isyak hinggalah terbit fajar Subuh. Ia boleh dikerjakan sama ada secara bersendirian atau pun berjamaah.

Bilangan Rakaat Solat Tarawih Berapakah bilangan rakaat solat tarawih?

Sekiranya

kamu

pernah

mengerjakan

solat

tarawih

di

masjid,

sebahagian kamu tentu akan mengatakan bahawa bilangannya adalah dua puluh rakaat. Sebahagian kamu pula mungkin akan mengatakan bahawa bilangannya ialah lapan rakaat.

Marilah kita lihat hadis yang menceritakan tentang kedua-dua pendapat di atas.

28

Pendapat yang mengatakan bilangannya lapan rakaat berdasarkan kepada hadis di bawah:

Maksudnya: Daripada Aisyah r.a., katanya: Rasulullah tidak menambahkan bilangan solat pada bulan Ramadan atau lainnya lebih daripada sebelas rakaat.

Mula-mula baginda mengerjakan empat rakaat, dan janganlah kamu tanya

tentang

keelokan

dan

panjangnya.

Kemudian

baginda

mengerjakan empat rakaat, dan janganlah juga kamu tanyakan tentang

keelokan

akan

panjang

solatnya.

Kemudian

baginda

mengerjakan tiga rakaat, lalu aku bertanya: “Ya! Rasulullah, apakah engkau tidur sebelum witir?” Nabi menjawab, “Ya Aisyah, sesungguhnya dua mataku tidur tetapi hatiku tidak tidur.” ( Riwayat Bukhari dan Muslim )

Maksudnya: Daripada Jabir, bahawa Rasulullah s.a.w. telah mengerjakan solat bersama-sama mereka sebanyak lapan rakaat, kemudian beliau mengerjakan solat witir.” ( Ibnu Hibban )

29

Pendapat yang kedua berdasarkan kepada dua riwayat berikut:

Maksudnya: Daripada Saaib bin Yazid as-Sahabi r.a. katanya: “Kami pernah mendirikan ibadat pada malam bulan Ramadan di zaman Umar bin AlKhattab r.a. dengan mengerjakan solat dua puluh rakaat.” ( Diriwayatkan oleh Baihaqi )

Maksudnya: Daripada Yazid bin Rahman r.a. katanya: “Manusia pernah mendirikan solat di bulan Ramadan pada zaman Umar bin Al-Khattab dengan mengerjakan solat sebanyak dua puluh tiga rakaat.” ( Diriwayatkan oleh Malik dalam Kitab al-Muwatta’ ) Hadis-hadis bagi pendapat pertama mengatakan solat Rasulullah s.a.w. dalam bulan Ramadan hanyalah lapan rakaat (tiga yang terakhir adalah solat witir). Hadis bagi pendapat kedua mengatakan bahawa solat tarawih pada zaman sahabat-sahabat Rasulullah seperti Umar AlKhattab dan lain-lainnya ialah dua puluh rakaat. Kedua-dua pendapat ini tidak berlawanan kerana solat tarawih termasuk juga solat malam yang rahmat-Nya tidak terbatas.

30

Lafaz Niat Bagaimanakah lafaz niat solat tarawih?

Lafaz niatnya adalah seperti berikut:

Maksudnya: “Sahaja aku mengerjakan solat sunat tarawih dua rakaat mengikut imam kerana Allah ta’ala.”

Selepas membaca al-Fatihah, kita boleh membaca mana-mana surah pilihan daripada al-Quran.

Solat

tarawih

sebaik-baiknya

dikerjakan

secara

berjamaah,

sebagaimana yang diterangkan dalam hadis berikut:

Maksudnya: Daripada Arfajah as-Saqfi r.a. katanya: “Ali bin Abu Talid pernah menyuruh mereka mengerjakan solat tarawih pada bulan Ramadan dan dilantik seorang muslim bagi kaum lelaki. Untuk kaum wanita, sayalah yang menjadi imamnya.” ( Diriwayatkan oleh Baihaqi ) Fadhilat Solat Tarawih Fadhilat solat tarawih adalah seperti solat sunat yang lain. Walau bagaimanapun terdapat satu fadhilat khas untuk solat tarawih.

31

Perhatikan hadis di bawah ini:

Maksudnya: Daripada Abu Hurairah r.a. bahawasanya Rasulullah s.a.w. pernah bersabda: “Sesiapa yang mendirikan ibadat dengan beriman dan perhitungan di bulan Ramadan, diampuni Allah dosanya yang telah lalu.” ( Bukhari dan Muslim ) Subhanallah, begitulah tingginya fadhilat solat tarawih sehingga Allah akan mengampunkan segala dosa yang telah lalu. Oleh itu, jangan dilepaskan peluang ini. Ajaklah abang-abang, kakak-kakak dan kawankawan kamu untuk bersama-sama mengerjakan solat tarawih. Latihlah diri kamu dari sekarang untuk suka mengerjakan segala amalan yang sunat-sunat yang sememangnya suka dilakukan oleh Rasulullah s.a.w.

Kesimpulan ¾ Solat tarawih ialah solat selepas solat Isyak pada bulan Ramadan. ¾ Hukum mengerjakan solat tarawih ialah sunat muakkad. ¾ Waktu mengerjakan solat tarawih ialah selepas solat Isyak hingga terbit fajar Siddiq. ¾ Solat tarawih dikerjakan sebanyak lapan atau dua puluh rakaat.

32

SOLAT TARAWIH

Hukum – Sunat muakkad

Waktu – lepas Isyak hingga fajar siddiq

Bilangan rakaat – 8 hingga 20

33

Pelajaran 4

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Nyatakan [ BETUL ] atau [ SALAH ] pada kenyataan di bawah ini.

1. Bulan Ramadhan adalah bulan yang mulia.

2. Solat terawih dilakukan dalam bulan Ramadhan.

3. Solat tarawih boleh dilakukan sebelum Isyak.

4. Solat tarawih sunat bagi lelaki dan perempuan.

5. Solat tarawih mesti dibuat 20 rakaat.

6. Solat terawih boleh dibuat tengah malam.

7. Solat terawih mesti dibuat dengan berjamaah.

8. Hukum solat tarawih adalah wajib.

34

Pelajaran 4

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Padankan kenyataan A dengan kenyataan B. Kenyataan A 1. Solat tarawih ialah

Kenyataan B selepas Isyak hinggalah terbit fajar Subuh.

2. Hukum solat tarawih

solat selepas solat Isyak pada bulan Ramadan.

3. Waktu untuk mengerjakan solat

dikerjakan sebanyak dua puluh rakaat.

tarawih bermula dari 4. Ada hadis yang

sunat muakkad.

berpendapat solat tarawih dilakukan 5. Pada zaman Umar

hanya lapan rakaat (tiga

bin Al-Khattab, solat

yng terakhir adalah solat

tarawih

witir).

35

Pelajaran 4

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Tuliskan maksud niat solat tarawih. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Tuliskan satu fadhilat khas solat tarawih. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Berikan maksud hadis Rasulullah s.a.w. tentang fadhilat solat tarawih. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Ada dua pendapat yang disokong oleh hadis yang menyatakan bahawa solat tarawih dikerjakan sebanyak lapan rakaat atau dua puluh rakaat. Kenapakah kedua-dua pendapat ini tidak berlawanan? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Solat tarawih digalakkan untuk dikerjakan secara berjamaah, tuliskan maksud hadis yang menyokong pendapat itu. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

36

Cari perkataan-perkataan berkaitan dengan solat tarawih di bawah ini.

lapan

tarawih

Isyak

Subuh

Ramadan

jamaah

mulia

ampun

campur

sunat

muakkad

ibadat

H

M

A

M

C

A

T

P

R

R

A

U

G

U

I

L

A

P

A

N

L

T

E

L

R

U

R

N

M

A

W

A

R

I

S

Y

A

K

A

T

D

O

S

A

U

R

W

T

D

I

L

H

K

A

B

Y

I

R

A

I

B

A

U

U

U

J

H

O

N

B

S

Y

E

A

H

M

H

Y

P

A

A

Y

A

M

U

A

K

K

A

D

J

A

M

A

A

H

M

T

E

A

D

R

P

G

L

A

R

A

C

T

F

C

U

E

R

U

B

A

H

E

S

U

N

A

T

N

A

M

B

K

37

Pelajaran 5

SOLAT HARI RAYA DAN CARA MENGERJAKAN SOLAT HARI RAYA

Solat Hari Raya Hari Raya ialah hari kebesaran bagi umat Islam. Pada kedua-dua hari raya, umat Islam bergembira dan bersyukur di atas nikmat yang telah Allah s.w.t. berikan. Walau bagaimanapun, sebelum bergembira, kita dikehendaki mengerjakan solat hari raya.

38

Solat hari raya ialah solat dua rakaat yang dilakukan pada pagi hari raya dan dilakukan secara berjamaah. Semua umat Islam digalakkan mengerjakan solat hari raya, tidak kira lelaki atau perempuan, tua atau muda. Oleh itu hukumnya adalah sunat muakkad.

Dan jikalau seseorang perempuan uzur, contohnya kerana haid, maka adalah digalakkan hadir bersama-sama mendengar khutbah. Tempat yang sesuai hendaklah disediakan untuk mereka.

Terdapat dua jenis solat hari raya iaitu: 1. Solat Hari Raya Puasa Solat hari raya puasa juga disebut sebagai solat Aidilfitri. Solat ini dilakukan pada waktu pagi pada hari pertama bulan Syawal. Kita disunatkan untuk melambatkan solat Aidilfitri.

2. Solat Hari Raya Haji Solat hari raya Haji dikenali juga sebagai solat Aidil Adha. Pada bulan Zilhijah, umat Islam yang mampu dari seluruh dunia, akan mengerjakan haji.

Seluruh umat Islam, tidak kira sama ada telah mengerjakan haji atau tidak akan meraikannya dengan solat Aidil Adha. Solat ini dilakukan pada 10 Zulhijah, tahun Hijrah. Kita disunatkan untuk mempercepatkan solat Aidil Adha supaya penyembelihan untuk korban dapat dijalankan.

Pernahkan kamu makan daging korban?

39

Para sahabat telah menceritakan tentang perbezaan waktu untuk mengerjakan solat Aidilfitri dan Aidil Adha seperti yang terdapat di dalam hadis di bawah ini yang bermaksud: “Rasulullah s.a.w. mengerjakan solat Aidilfitri bersama kami sewaktu matahari setinggi kira-kira dua panggalah. Pada Aidil Adha pula, matahari setinggi kira-kira sepenggalah.�

Allah s.w.t. menggalakkan umat Islam untuk mengerjakan solat Aidil Adha seperti firman-Nya yang berbunyi:

Maksudnya: “Sesungguhnya kami telah memberikan kepadamu kebajikan yang banyak, maka kerjakanlah solat dan berkorbanlah kerana Tuhanmu.� ( al-Kauthar : 1-2 )

40

Cara Mengerjakan Solat Hari Raya Cara mengerjakan solat hari raya ialah seperti berikut: 1. Niat Sebagaimana amalan yang lain, solat hari raya juga mestilah dimulakan dengan niat. Niat bagi solat Aidilfitri berbeza dengan niat solat Aidil Adha.

Lafaz niat Aidilfitri ialah:

Maksudnya: “Sahaja aku mengerjakan solat Aidilfitri dua rakaat sebagai makmum kerana Allah Ta’ala.�

2. Takbiratul-ihram.

3. Membaca doa iftitah.

4. Bertakbir tujuh kali pada rakaat pertama dan lima kali pada rakaat kedua.

5. Membaca al-Fatihah.

6. Meneruskan solat seperti solat fardhu hingga salam.

41

Di antara satu takbir dengan yang lain, kita disunatkan membaca:

Maksudnya: “Maha Suci Allah, segala puji bagi Allah, tiada Tuhan melainkan Allah, dan Allah Maha Besar, dan tiada daya upaya dan kekuatan melainkan dengan kekuasaan Allah yang Maha Tinggi dan Maha Agung.�

Kesimpulan Solat hari raya ialah sunat yang dikerjakan secara berjamaah pada pagi hari raya.

Jenis-jenis solat hari raya ialah: 1. Solat Hari Raya Puasa (Aidilfitri) 2. Solat Hari Raya Haji (Aidil Adha) Hukum solat hari raya adalah sunat muakkad.

Waktu untuk mengerjakan solat hari raya ialah mulai terbit matahari hingga tergelincir matahari.

Solat hari raya dikerjakan sebanyak dua rakaat.

42

SOLAT HARI RAYA

Solat sunat yang dikerjakan pada pagi Hari Raya secara berjamaah

Solat Hari Raya Puasa (Aidilfitri)

Solat Hari Raya Haji (Aidil Adha)

Hukum – Sunat Muakkad

Hukum – Sunat Muakkad

Waktu – Pagi hari

Waktu – Pagi sepuluh

pertama Syawal, mulai

Zulhijjah. Mulai terbit

terbit matahari hingga

matahari hingga

tergelincir matahari.

tergelincir matahari.

Sunat dilambatkan.

Sunat dicepatkan.

Bilangan rakaat - 2

Bilangan rakaat - 2

43

Pelajaran 5

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

Bilangan rakaat

Hukumnya …..

SOLAT HARI RAYA

Dua jenis solat Hari Raya….

Hari Dan Waktu nya……

44

Pelajaran 5

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Gariskan jawapan yang betul.

1. Hari Raya ialah hari ( kebesaran / kelepasan ) bagi umat Islam.

2. Umat Islam bergembira dan bersyukur di atas ( pemberian / nikmat ) yang telah Allah s.w.t. berikan.

3. Solat Hari Raya ialah solat dua rakaat yang dilakukan pada ( Hari Raya / pagi Hari Raya ).

4. Solat hari raya hukumnya ialah ( sunat / sunat muakkad ).

5. Orang perempuan yang uzur digalakkan hadir bersama-sama ( mendengar khutbah / bersolat hari raya ).

6. Solat hari raya juga mesti dimulakan dengan ( takbir / niat ).

45

Pelajaran 5

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Sebutkan jenis solat hari raya dan nyatakan tarikhnya. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Berapakah bilangan takbir pada rakaat yang pertama dan rakaat yang kedua? ______________________________________________________________________ 3. Bagaimana niat Solat Hari Raya Aidilfitri dan Aidil Adha? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Apakah hukum solat hari raya? ______________________________________________________________________ 5. Secara ringkas, tuliskan cara mengerjakan solat hari raya? a. ________________________________________________________________ b. ________________________________________________________________ c. ________________________________________________________________ d. ________________________________________________________________ e. ________________________________________________________________ f. ________________________________________________________________

46

Kisahkan sebuah cerita dan lakonan di hadapan kelas kamu mengenai solat Hari Raya Aidil Fitri. Bersama rakan-rakan kamu tunjukkan caracara solat berjamaah yang betul. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 47

Pelajaran 6

FADHILAT SOLAT HARI RAYA

Pada pagi hari raya yang mulia, seluruh muslimin dan muslimat bersedia untuk mengerjakan solat hari raya, tidak kira tua atau muda, miskin atau kaya. Sekiranya di sesuatu kawasan itu terdapat berbagai-bagai bangsa, kita juga akan melihat yang berkulit cerah ataupun gelap, yang berambut perang ataupun hitam, bersama-sama pergi ke masjid.

Apabila berkumpulnya muslimin dan muslimat yang berbagai kaum dan bangsa di satu tempat, terbuktilah hakikat bahawa Islam adalah agama antarabangsa. Islam tidak membezakan warna kulit atau keturunan. Dengan itu syiar atau lambang Islam akan tertegak di tengah-tengah masyarakat manusia sedunia.

Seterusnya, pertemuan di antara muslimin dan muslimat ini akan dapat melahirkan

dan

mengukuhkan

persaudaraan

Islam

(ukhuwwah

Islamiah), semangat bekerjasama akan dapat ditanamkan.

48

Semangat bersatu padu akan dapat dipupuk atau diamalkan.

Kebesaran hari raya juga akan menimbulkan rasa ketakwaan yang mendalam terhadap Allah s.w.t. Dengan adanya zakat fitrah, korban dan sekedah, ia juga dapat menimbulkan keinsafan diri kita untuk sentiasa membantu mereka yang kekurangan daripada kita.

Kesimpulan Fadhilat-fadhilat solat hari raya ialah: 1. Islam tertegak di tengah-tengah masyarakat manusia sedunia.

2. Persaudaraan Islam (ukhuwwah Islamiah) dapat dilahirkan dan dikukuhkan.

3. Semangat bekerjasama dapat ditanamkan.

4. Semangat bersatu padu dapat dipupuk dan diamalkan.

5. Rasa ketakwaan dapat ditanamkan.

6. Timbul rasa insaf untuk sentiasa membantu mereka-mereka yang kekurangan.

49

Pelajaran 6

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

ketakwaan

zakat fitrah

rasa insaf

persaudaraan

semangat

1. Kebesaran hari raya akan menimbulkan rasa _______________________ yang mendapat terhadap Allah s.w.t..

2. Kita

diwajibkan

membayar

_______________________

di

bulan

Ramadan.

3. Akan timbul _______________________ untuk sentiasa membantu mereka yang kekurangan.

4. Dengan berkumpul untuk bersolat hari raya, ia akan dapat melahirkan dan mengukuhkan _______________________ Islam.

5. _______________________ bersatu padu akan dapat dipupuk atau diamalkan.

50

Pelajaran 6

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Tandakan ( 9 ) bagi kenyataan yang betul sahaja.

1. Pada setiap pagi raya seluruh muslimin dan dan muslimat bersedia mengerjakan solat hari raya.

2. Tiada fadhilat yang boleh diraih dengan solat hari raya.

3. Semangat bersatu padu dapat dipupuk dan diamalkan semasa mengerjakan solat hari raya.

4. Apabila kita menunaikan solat hari raya, akan terasa sifat ketakwaan kepada Allah s.w.t.

5. Kita juga digalakkan bersedekah pada waktu selepas bersolat hari raya.

51

Hari ini adalah Hari Raya Aidilfitri. Ahmad telah bangun pagi dan memakai baju baru yang telah dibeli oleh ibu. Dia sangat tak sabar menunggu rakan-rakannya datang. Melihat Ahmad sudah menukar baju baru, ayah Ahmad mengajak Ahmad untuk mengikutnya untuk bersolat Hari Raya di masjid. Sayangnya, Ahmad tidak mahu ikut ayahnya.

Sebagai rakan Ahmad, bagaimanakah kamu boleh menasihati dia dan terangkan kepadanya fadhilat solat hari raya. Bincangkan jawapan kamu bersama rakan-rakan. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 52

Pelajaran 7

TAYAMUM DAN SYARAT-SYARAT DIHARUSKAN BERTAYAMUM

Tayamum “Masya Allah! Tiada air!� Begitulah beberapa perkataan yang mungkin keluar daripada mulut kanak-kanak di atas.

Apakah yang kamu buat sekiranya perkara ini berlaku kepada kamu?

Adakah kamu akan terus mengerjakan solat tanpa wuduk? Adakah kamu tidak akan mengerjakan solat langsung dengan alasan tidak dapat berwuduk?

53

Sekiranya kamu tinggal berhampiran dengan sungai atau laut, tentunya ia tidak menjadi masalah. Begitu juga sekiranya sumber air kamu sekeluarga adalah pergi. Tetapi bagaimanakah sekiranya semua ini tiada?

Alhamdulillah, Allah yang Maha Bijaksana telah menyediakan jalan penyelesaian

bagi

masalah

tersebut.

Caranya

ialah

dengan

bertayamum.

Apakah itu Tayamum?

Tayamum ialah menyapu debu-tanah ke muka dengan kedua tangan hingga ke siku dengan syarat-syarat tertentu.

Rukun-Rukun Tayamum Seperti wuduk, tayamum juga ada rukun-rukun iaitu: 1. Niat

Maksudnya: “Sahaja aku bertayamum untuk membolehkan aku mengerjakan solat fardhu semata-mata kerana Allah ta’ala.�

2. Menyapu muka dengan debu tanah.

3. Menyapu kedua tangan hingga ke siku dengan debu tanah.

4. Tertib.

54

Syarat-Syarat Diharuskan Bertayamum Kasihan kawan kita ini! Agaknya dia telah terjatuh semasa menaiki basikal. Lihat lengannya yang bersimen dan berbalut! Bolehkah dia berwuduk? Adakah dia diharuskan untuk bertayamum?

Lihat pula kawan kita seorang lagi. Jarinya terluka pula semasa memotong sayur! Adakah dia juga diharuskan bertayamum?

Tayamum adalah satu kelonggaran yang diberikan oleh Allah s.w.t.

Walau bagaimana tidak semua orang boleh bertayamum sesuka hatinya. Kawan kita yang pertama diharuskan bertayamum kerana tempat lukanya tidak boleh terkena air.

Kawan kita yang kedua pula tidak diharuskan bertayamum kerana lukanya hanya sedikit.

55

Selain daripada itu, sebelum bertayamum, kita mestilah memastikan bahawa waktu solat telah masuk. Kita tidak dibenarkan bertayamum sebelum masuk waktu solat, sama ada solat yang hendak dikerja ialah solat fardhu atau pun sunat.

Sebelum bertayamum, kita juga mestilah telah berusaha sedaya upaya untuk mendapatkan air. Setelah berusaha dan kita masih tidak mendapat air, barulah kita diharuskan bertayamum.

Seterusnya kita juga mestilah memastikan bahawa diri dan pakaian kita telah suci daripada najis sebelum bertayamum.

Tanah yang digunakan untuk bertayamum pula mestilah debu tanah yang suci daripada najis.

Kesimpulan Syarat-syarat yang diharuskan bertayamum ialah: 1. Ada halangan atau keuzuran.

Contohnya ialah sakit yang tidak boleh terkena air atau air terlalu sejuk.

2. Waktu solat telah masuk.

3. Tiada air setelah berusaha mendapatkannya.

4. Suci diri dan pakaian.

5. Menggunakan debu tanah yang suci.

56

1. Ada halangan / keuzuran

2. Waktu solat telah masuk

Syarat-Syarat Diharuskan Tayamum

5. Suci diri dan pakaian daripada najis

3. Tiada air

4. Debu tanah yang suci

57

Pelajaran 7

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

PIlih jawapan yang betul dan tuliskan jawapan di kurungan ( ) yang telah disediakan.

1. Tayamum adalah satu _______________ yang diberi oleh Allah s.w.t. a. kesenangan b. kelonggaran c.

kesukaran

(

)

2. Kita tidak dibenarkan bertayamum _______________ masuk waktu solat. a. sebelum b. sesudah c.

semasa

(

)

3. Sebelum bertayamum, kita juga mestilah ______________ sedaya upaya untuk mendapatkan air. a. mengambil b. mencuba c.

berusaha

(

)

4. Bertayamum mestilah dengan _____________ yang suci daripada najis. a. debu pasir b. debu tanah c.

debu

(

)

(

)

5. Anggota tayamum ialah ______________. a. muka, tangan dan kaki b. muka dan tangan hingga ke siku c. muka, tangan dan kaki hingga buku lali

58

Tarikh : ________________

Pelajaran 7

Latihan 2 Tandakan

(

9

)

bagi

keadaan

Markah :

yang

membolehkan

seorang

bertayamum.

1. Tiada air setelah berusaha mendapatkannya.

2. Ada halangan atau keuzuran.

3. Tiada air kecuali air laut.

4. Air yang ada diperlukan untuk minum.

5. Belum masuk waktu solat.

59

Pelajaran 7

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Apakah yang dimaksudkan dengan bertayamum? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Secara ringkas tuliskan rukun-rukun tayamum. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Tanah yang bagaimanakah boleh digunakan untuk bertayamum? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Apakah syarat-syarat tayamum? a. _________________________________________________________________ b. _________________________________________________________________ c. _________________________________________________________________ d. _________________________________________________________________ e. _________________________________________________________________

60

Zaki mempunyai 3 kawan – Ali, Ahmad dan Sofian yang telah bertayamum untuk bersolat.

Kaki Ali cedera akibat terpijak kaca. Walaupun cedera hanya sedikit dan takut kakinya sakit, Ali bertayamum sebelum mengerjakan solat.

Semasa bertayamum, Ali tidak memastikan bahawa waktu solat telah masuk.

Ahmad pula bertayamum kerana tenaga air dan elektrik di rumahnya telah

dipotong.

Kerana

malu

dengan

jiran

tetangga,

Ahmad

bertayamum sebelum mengerjakan solat.

Sofian telah pergi ke rumah datuknya di kampung. Akan tetapi kampung datuk dilanda kemarau. Susah untuk mendapatkan air.

Semasa mencari air untuk berwudhuk, Sofian telah terjatuh semasa menaiki basikal. Cedera di tangannya parah and harus berbalut. Sofian bertayamum untuk bersolat.

Perhatikan keadaan setiap rakan Zaki. Tayamum siapakah yang dikira sah? Kenapa? Huraikan mengapa tayamum yang lain tidak sah. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

61

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

62

Pelajaran 8

CARA-CARA BERTAYAMUM Setelah

mengetahui

rukun-rukun

tayamum

serta

syarat-syarat

diharuskan bertayamum, mari kita lihat bagaimanakah caranya untuk bertayamum.

1. Letakkan kedua tapak tangan di atas debu yang suci serta berniat.

2. Menekankan kedua tapak tangan ke atas debu.

63

3. Menyapu ke muka (sekali).

4. Menekan semula tapak tangan ke atas debu.

5. Menyapu kedua tangan hingga ke siku. (Mulakan dengan tangan kanan, kemudian yang kiri).

64

Pelajaran 8

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Tandakan ( 9 ) atau ( X ) pada cara-cara Zaki bertayamum di bawah.

1. Seperti berwuduk, Zaki mulai bertayamum dengan membaca niat tayamum.

2. Kemudian diletakkan kedua tapak kaki di atas debu.

3. Kedua tapak tangan ditekankan ke atas debu.

4. Zaki kemudian menyapu tapak tangannya ke muka sebanyak dua kali.

5. Dia menekan semula tapak tangannya ke atas debu.

6. Akhir sekali Zaki menyapu tangan hingga ke siku.

65

Pelajaran 8

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Tulis.

1. Sebab-sebab diharuskan tayamum. a. ___________________________________________________________________ b. ___________________________________________________________________ c. ___________________________________________________________________ d. ___________________________________________________________________

2. Hikmah tayamum. a. ___________________________________________________________________ b. ___________________________________________________________________ c. ___________________________________________________________________ d. ___________________________________________________________________

66

Pelajaran 8

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Tuliskan dengan betul berpandukan gambar.

1. Cara-Cara Tayamum.

2

1

4

3

e.

Susun semula cara-cara tayamum mengikut aturannya. a. __________________________________________________________________ b. __________________________________________________________________ c. __________________________________________________________________ d. __________________________________________________________________

67

Kisahkan sebuah cerita dan lakonan di hadapan kelas kamu mengenai bertayamum.

Bersama

rakan-rakan

kamu

tunjukkan

cara-cara

bertayamum yang betul berserta tertibnya. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

68

Pelajaran 9

PERKARA-PERKARA YANG MEMBATALKAN TAYAMUM Sebagaimana wuduk, kita juga perlu berhati-hati supaya tayamum kita tidak terbatal. Apakah perkara-perkara yang akan membatalkan tayamum?

1. Berlaku salah satu daripada perkara-perkara yang membatalkan wuduk. Cuba sebutkan satu persatu!

Ya, perkara-perkara itu ialah: a. Keluar sesuatu dari qubul atau dubur. b. Bersentuh kulit lelaki dengan perempuan yang bukan mahram. c. Menyentuh qubul atau dubur dengan tapak tangan. d. Hilang akal, pitam atau pengsan.

Keempat-empat perkara di atas membatalkan wuduk dan juga membatalkan tayamum.

2. Terjumpa atau terlihat air sebelum menunaikan solat.

Mari kita lihat sebuah hadis yang bermaksud:

69

Daripada Abu Dzar, Rasulullah s.a.w. telah bersabda: Tanah itu cukup bagimu untuk bersuci, walaupun kamu tidak bertemu air sampai sepuluh tahun. Tetapi, apabila kamu memperoleh air, maka hendaklah kamu sentuhkan air itu ke kulitmu.�

Setelah bertayamum, tiba-tiba kamu berjumpa air atau terlihat air.

Apakah yang patut kamu lakukan? Kamu mestilah pergi mengambil wuduk kerana tayamum kamu tadi telah pun terbatal.

Kesimpulan Perkara-perkara yang membatalkan tayamum ialah: 1. Berlaku salah satu daripada perkara-perkara yang membatalkan wuduk.

2. Terjumpa atau terlihat air.

70

Pelajaran 9

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Nyatakan hukum tayamum sama ada [ Batal ] atau [ Tidak Batal ] dalam masalah-masalah berikut.

1. Seorang yang bertayamum kerana ketiadaan air, sedang ia bersolat, tiba-tiba hujan turun.

2. Terjumpa atau terlihat air sebelum menunaikan solat.

3. Keluar sesuatu daripada qubul atau dubur .

4. Terjumpa atau terlihat air setelah selesai tayamum.

5. Berlaku salah satu perkara yang membatalkan wuduk.

71

Tarikh : ________________

Pelajaran 9

Latihan 2

Markah :

Isikan tempat-tempat kosong dengan jawapan yang betul.

Tayamum ialah menyapu ________________-tanah ke ________________

dengan

kedua

________________

hingga ke ________________ dengan ________________ syarat ________________.

syarat

tertentu

muka

siku

tangan

debu

72

Tarikh : ________________

Pelajaran 9

Latihan 3

Markah :

Cari perkataan-perkataan berkaitan dengan tayamum di bawah ini. tayamum

air

batal

jumpa

cedera

hujan

wudhu

muka

debu

tangan

suci

niat

H

M

A

M

B

A

T

W

R

T

T

A

Y

A

M

M

U

M

L

C

I

L

T

U

R

D

U

W

A

R

I

A

Y

A

H

K

C

O

S

A

L

R

W

U

A

E

H

H

A

B

T

I

R

A

D

J

U

M

P

A

A

O

N

E

Y

J

A

H

N

H

Y

P

R

Y

A

M

S

G

K

K

A

A

A

N

A

U

A

M

T

E

D

R

P

G

C

N

R

A

C

D

E

B

U

I

U

B

A

H

S

U

N

N

I

A

T

T

B

73

Senaraikan perkara-perkara yang membatalkan tayamum. Bincangkan dengan guru dan rakan kamu.

PERKARA MEMBATALKAN TAYAMUM

74

Pelajaran 10

SUNAT FITRAH DAN KHITAN

Sunat Fitrah Apakah yang sedan dilakukan oleh budak di atas?

Mengetip atau memotong kuku ialah sesuatu perbuatan yang selalu kita lakukan; malah setiap minggu. Perbuatan yang selalu kita buat dinamakan tabiat semulajadi.

Tabiat semulajadi manusia ini dinamakan sunat fitrah.

Selain daripada memotong kuku, ada beberapa perbuatan lain yang tergolong di dalam sunat fitrah iaitu: 1. Berkhitan 2. Memotong kumis atau misai (bagi lelaki) 3. Mencukur bulu ari-ari 4. Mencabut bulu ketiak 75

Khitan Sudah tentu kamu pernah mendengar perkataan khitan. Mungkin ada di antara kamu yang telah pun berkhitan. Pada masa dahulu khitan dilakukan oleh bidan atau tok mudim.

Pada masa sekarang, ramai orang yang pergi berkhitan dengan doktor di hospital atau klinik.

Apakah yang dimaksudkan dengan “khitan�?

Bagi lelaki khitan ialah memotong kulit yang menutupi hujung kemaluan.

Bagi perempuan, khitan ialah memotong bahagian atas dari kemaluan.

Mengapakah kita disunatkan berkhitan?

Berkhitan adalah perkara asas dalam sunat-sunat fitrah. Ia adalah syiar atau lambang keIslaman kerana selain daripada agama Yahudi, agama Islam yang mensyariatkan khitan kepada umatnya.

Apabila kita berkhitan, kita juga menyempurnakan kesucian dan kebersihan

diri.

Agama

Islam

amat

mementingkan

kebersihan

sebagaimana riwayat sebuah hadis yang berbunyi:

Maksudnya: “Kebersihan adalah sebahagian daripada iman.�

76

Dari aspek lain, khitan dapat memelihara kesihatan diri dan dapat menghalang beberapa penyakit seperti kanser, kencing pada waktu malam dan lain-lain lagi.

Kesimpulan Sunat Fitrah Sunat fitrah ialah suatu tabiat semulajadi yang dihayati dalam kehidupan manusia.

SUNAT FITRAH

Tabiat semulajadi yang dihayati oleh kehidupan manusia

1. Memotong Kuku

5. Mencabut bulu ketiak

2. Berkhitan

4. Mencukur bulu ari-ari

3. Memotong kumis atau misai

Khitan 1. Khitan ialah memotong kulit yang menutupi hujung kemaluan (lelaki).

2. Khitan ialah memotong bahagian atas dari kemaluan (perempuan).

3. Hikmah-hikmah khitan ialah: a. Ia adalah sunat fitrah yang utama. b. Ia adalah lambang atau syiar keIslaman.

77

c. Ia menyempurnakan kesucian dan kebersihan diri. d. Ia dapat memelihara kesihatan.

KHITAN

Lelaki

Perempuan

Memotong kulit yang menutupi hujung kemaluan

Memotong bahagian atas daripada kemaluan

1. Sunat fitrah yang utama

2. Lambang atau syiar keIslaman

HIKMAH-HIKMAH KHITAN

3. Menyempurnakan kesucian dan kebersihan diri.

4. Memelihara kesihatan

78

Pelajaran 10

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Pilih jawapan yang tepat dan isikan di dalam kurungan ( telah disediakan.

) yang

1. Sunat fitrah ialah tabiat semula jadi yang dihayati dalam _________. a. keperluan manusia b. kehidupan manusia c.

kehidupan alam

(

)

2. Memotong kuku sunat dilakukan setiap ______________. a. minggu b. bulan c. hari

(

)

3. Berkhitan adalah perkara asas dalam sunat-sunat fitrah dan dia adalah _______________ atau lambang keIslaman. a. syariah b. symbol c. syiar

(

)

4. Apabila kita berkhitan, kita juga telah ________________ kesucian dan kebersihan diri. a. menyelamatkan b. menyempurnakan c. menghilangkan

(

)

(

)

5. Khitan juga dapat memelihara __________________. a. kebersihan b. kesihatan c. kebaikan

79

Tarikh : ________________

Pelajaran 10

Latihan 2

Markah :

Isikan tempat tempat kosong di bawah ini.

tabiat

kesucian

sunat fitrah

iman

kebersihan

memotong

penyakit

berkhitan

1. Sunat fitrah adalah __________________________ semulajadi.

2. Di antara contoh sunat fitrah ialah __________________________ misai.

3. Apabila

__________________________

kita

menyempurnakan

__________________________ dan __________________________ diri.

4. Selain daripada agama Islam, agama __________________________ juga mensyariatkan berkhitan kepada umatnya.

5. Kebersihan adalah sebahagian daripada _______________________.

6. Dengan

berkhitan

juga,

kita

dapat

menghalang

beberapa

__________________________ seperti kanser.

80

Pelajaran 10

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Apakah yang dimaksudkan dengan berkhitan bagi lelaki? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Apakah yang dimaksudkan dengan berkhitan bagi perempuan? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Apakah hukum berkhitan? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Berikan satu contoh perbuatan semulajadi manusia yang tergolong di dalam sunat fitrah? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Nyatakan maksud sebuah hadis yang menunjukkan bahawa agama Islam amat mementingkan kebersihan? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

81

Adik kamu, Mohd Rafi, tidak berhenti menangis kerana tidak mahu mengikut ibu ke hospital untuk berkhitan.

Sebagai seorang abang atau kakak yang sudah berkhitan, pujuk adik kamu supaya mahu pergi berkhitan. Beritahu dia akan hikmah–hikmah berkhitan. Bentangkan jawapan kamu di hadapan kelas. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 82

Pelajaran 11

SEDEKAH

Apakah yang ditunjukkan di dalam gambar di atas? Apakah yang sedang dilakukan kepada mangsa banjir tersebut? Pernahkah kamu memberi sesuatu kepada mangsa banjir atau mangsa kebakaran, atau sesiapa sahaja yang memerlukan bantuan?

Sifat suka tolong-menolong, belas kasihan dan bantu-membantu adalah sifat semulajadi manusia yang dikurniakan oleh Allah s.w.t.

Amalan yang lahir daripada sifat-sifat ini tidak dibiarkan begitu sahaja oleh Allah s.w.t.. Orang-orang Islam amat beruntung kerana setiap amalan yang baik diberi ganjaran oleh Allah s.w.t..

83

Amalan memberi sesuatu kepada orang lain dengan niat ikhlas kerana Allah s.w.t., dinamakan sedekah. Sesiapa yang bersedekah akan mendapat pahala.

Tahukah kamu bagaimana perasaan orang yang menerima sedekah?

Ya, hatinya menjadi gembira. Penderitaan atau musibah yang menimpanya dirasakan begitu ringan.

Selain daripada itu, sedekah pula dapat membersihkan diri si pemberi daripada beberapa sifat mazmumah yang mungkin ada pada dirinya seperti sombong, bakhil, ujub dan lain-lain lagi.

Kesimpulan Sedekah ialah sesuatu pemberian atau perbuatan yang dilakukan dengan niat ikhlas kerana Allah s.w.t..

Di antara fadhilat sedekah ialah:

1. Ia menggembirakan hati orang-orang yang menerimanya.

2. Ia meringankan penderitaan orang-orang yang menerimanya.

3. Ia dapat membersihkan hati si pemberi daripada beberapa sifat-sifat mazmumah seperti sombong, bakhil, ujub dan lain-lain.

4. Si pemberi akan mendapat pahala daripada Allah s.w.t.

84

Tarikh : ________________

Pelajaran 11

Latihan 1

Markah :

Isi tempat kosong dengan perkataan yang betul.

Sifat suka tolong menolong, (1)_________________________ dan bantu

membantu

adalah

sifat

semulajadi

(2)_________________________ oleh Allah .s.w.t..

manusia

yang

Amalan yang lahir

daripada sifat-sifat ini tidak (3)_________________________ begitu sahaja oleh Allah s.w.t.. Orang-orang Islam amat (4)_________________________ kerana setiap amalan yang baik diberi (5)_________________________ oleh Allah s.w.t.

Sedekah dapat (6)_________________________ diri si pemberi daripada beberapa sifat (7)_________________________ yang mungkin ada pada dirinya seperti (8)_________________________, (9)_________________________, (10)_________________________ dan lain-lain lagi.

85

Pelajaran 11

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Tandakan ( 9) atau ( X ) pada amalan sedekah di bawah ini.

1. Sedekah dapat mengembirakan hati orang yang menerimanya.

2. Ia akan menyebabkan harta kita berkurangan.

3. Memberatkan penderitaan orang yang memberi.

4. Dapat membersihkan hati si pemberi.

5. Allah akan membalas setiap harta yang dikeluarkan.

86

Pelajaran 11

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Apakah yang dimaksudkan dengan bersedekah? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Selain daripada mendermakan wang, dengan cara apakah kita boleh bersedekah? Berikan satu cara. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Pada pendapat kamu, sifat orang yang bagaimanakah suka bersedekah? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Mohd Firdaus adalah seorang yang kaya tetapi bakhil, apakah kerugian orang yang bakhil ini? Tuliskan dua kerugian. a. _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ b. _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ _________________________________________________________________

87

“Tangan yang memberi adalah lebih mulia daripada tangan yang menerima.�

Bersama rakan-rakan kamu, huraikan maksud pendapat ini dan tuliskan ganjaran–ganjaran yang akan diterima oleh orang yang suka memberi. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 88

Pelajaran 12

PEMBAHAGIAN SEDEKAH Sedekah terbahagi kepada dua: 1. Sedekah wajib 2. Sedekah sunat Mari kita lihat apakah sedekah wajib dan jenis-jenisnya.

Jenis-jenis sedekah wajib ialah: 1. Zakat 2. Nazar Nazar ialah sedekah yang telah kita niatkan apabila berlaku sesuatu perkara.

Contohnya: Ali berniat akan bersedekah kepada fakir miskin sekiranya dia lulus peperiksaan. Sedekah inilah yang dinamakan nazar. Apabila dia lulus peperiksaan nanti, dia wajib menunaikannya.

Mengenai zakat, kita akan pelajari nanti di dalam pelajaran 13.

89

Apakah pula Sedekah Sunat?

Sedekah sunat adalah sedekah yang digalakkan melakukannya.

Ganjaran

pahala

akan

diberikan

kepada

sesiapa

yang

mengamalkannya.

Jenis-jenis sedekah sunat ialah: 1. Sedekah Harta Benda Kita boleh bersedekah dengan harta benda kita seperti wang, pakaian, alat-alat rumah dan sebagainya.

2. Amalan dan Perkataan Baik Amalan kita yang baik boleh dikira sebagai sedekah. Begitu juga dengan perkataan yang baik seperti menasihati orang lain atau mengajak orang lain untuk mengerjakan kebaikan.

3. Zikir Zikir-zikir yang kita amalkan seharian seperti tahmid, tasbih, takbir, tahlil dan lain-lain lagi, adalah sedekah kerana kita dianggap bersedekah pada diri kita sendiri. Kita akan mendapat pahala yang sewajarnya daripada Allah s.w.t.

90

SEDEKAH

Pemberian atau perbuatan yang dilakukan dengan niat ikhlas kerana Allah s.w.t.

Sedekah wajib

Zakat

Nazar

Sedekah sunat

Harta Benda

Zikir untuk diri sendiri

Amalan dan perkataan baik

91

Pelajaran 12

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Tandakan ( 9 ) atau salah ( X ) pada kenyataan di bawah ini.

1. Sedekah terbahagi kepada dua iaitu wajib dan sunat.

2. Nazar merupakan salah satu daripada sedekah wajib.

3. Bersedekah dengan harta yang dicuri dibolehkan.

4. Amalan zikir harian adalah sedekah untuk diri sendiri.

5. Memberi salam kepada sesama muslim juga sedekah.

92

Pelajaran 12

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Nyatakan jenis sedekah di bawah ini.

1. Ali berniat akan bersedekah kepada fakir miskin jika ia lulus peperiksaan.

Jenis sedekah: __________________________

2. Salmah selalu mengamalkan kelakuan dan perkataan yang baikbaik.

Jenis sedekah: ___________________________

3. Zikir-zikir seperti tahmid, tasbih, tahlil dan takbir.

Jenis sedekah: ___________________________

4. Mengeluarkan zakat.

Jenis sedekah: ___________________________

93

Pelajaran 12

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Berikan pengertian sedekah. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Sedekah terbahagi kepada dua bahagian? Tuliskan pembahagian itu. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Apakah yang dimaksudkan dengan sedekah wajib? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. Mohd Saiful suka menolong kawannya, yang lemah dalam mata pelajaran Fikah. Mereka selalu belajar bersama. Apakah ini dianggap sebagai bersedekah? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Beri satu contoh yang dianggap sebagai bersedekah pada diri kita sendiri. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 94

Di bawah ini terdapat beberapa situasi untuk kamu dan rakan-rakan sekumpulan huraikan. Ada di antaranya adalah amalan sedekah, manakala ada yang bukan. Tuliskan juga jenis and hukum sedekah itu.

Tandakan ( 9 ) atau ( X ) pada ruang yang disediakan.

Situasi 1: Pada tiap-tiap hujung minggu, Aminah selalu memberi makanan secara percuma ke rumah-rumah anak yatim.

Adakah perbuatan Aminah dianggap sebagai sedekah?

Hukum sedekah : wajib

atau sunat

?

Tuliskan jenis sedekah : __________________________

Situasi 2: Apabila datangnya bulan Ramadan, ayah akan ke masjid untuk membayar zakat.

Adakah perbuatan ayah dianggap sebagai sedekah?

Hukum sedekah : wajib

atau sunat

?

Tuliskan jenis sedekah : __________________________

95

Situasi 3: Setiap malam, ibu saya akan berzikir selepas sembahyang solat Maghrib.

Adakah perbuatan ibu dianggap sebagai sedekah?

Hukum sedekah : wajib

atau sunat

?

Tuliskan jenis sedekah : __________________________

Situasi 4: Ramli suka menolong kawannya untuk mencuri di kedai buku.

Adakah perbuatan Ramli dianggap sebagai sedekah?

Hukum sedekah : wajib

atau sunat

?

Tuliskan jenis sedekah : __________________________

Situasi 5: Moktar berniat untuk bersedekah kepada orang miskin apabila dia lulus peperiksaan GCE “O”. Malangnya, dia gagal.

Mestikah Moktar bersedekah?

Hukum sedekah : wajib

atau sunat

?

Tuliskan jenis sedekah : __________________________

96

Pelajaran 13

ZAKAT DAN JENIS-JENIS ZAKAT

Zakat Esok ialah hari raya puasa atau Aidilfitri. Ibu kamu tentunya sibuk menyiapkan hidangan untuk hari raya. Ayah kamu pula pergi ke masjid untuk membayar zakat. Pernahkah kamu bertanya kepada ayah apakah yang dimaksudkan dengan zakat?

Zakat ialah sebahagian daripada harta atau bahan makanan yang utama yang dikeluarkan menurut catuan atau ukuran yang ditentukan oleh undang-undang Islam atau syariat.

97

Seperti yang telah kita pelajari, zakat adalah salah satu daripada sedekah wajib. Oleh itu hukum mengeluarkan zakat adalah wajib.

Firman Allah s.w.t.:

Maksudnya: “Dan dirikanlah solat dan tunaikanlah zakat dan rukuklah bersamasama orang-orang yang rukuk.� ( al-Baqarah : 43 )

Kenapakah zakat diwajibkan kepada umat Islam?

Apakah fadhilat-fadhilat zakat?

Allah

memberi

rezeki

kepada

semua

hamba-Nya.

Walau

bagaimanapun, ada di antara mereka yang mendapat lebih dan ada yang kurang. Ini adalah penyusunan Allah s.w.t. supaya mereka mendapat lebih akan memberi kepada yang kurang. Dengan ini akan wujud dan lahir perhubungan yang rapat di antara si miskin dan si kaya.

Firman Allah s.w.t.:

Maksudnya: “Ambillah zakat daripada sebahagian harta mereka, dengan zakat itu kamu membersihkan dan mensucikan mereka, dan berdoalah untuk mereka. Sesungguhnya doa kamu itu menjadi ketenteraman jiwa bagi mereka. Dan Allah Maha Mendengar lagi Maha Mengetahui.� ( at-Taubah : 103 ) 98

Si kaya tidak akan bersifat sombong, bongkak, bakhil dan kedekut.

Mereka akan sentiasa sedar dan insaf bahawa kekayaan yang mereka perolehi adalah dengan izin dan kurnia daripada Allah s.w.t. Mereka juga akan sentiasa berasa syukur dan berterima kasih di atas nikmat kekayaan yang Allah s.w.t. kurniakan kepada mereka. Sifat-sifat mulia seperti pemurah dan rendah diri akan dapat dipupuk.

Mereka yang miskin pula tidak akan berasa kecewa dan hampa dengan rezeki yang mereka perolehi. Zakat yang mereka terima sepatutnya akan juga menimbulkan rasa syukur dan berterima kasih di atas apa jua nikmat yang Allah s.w.t. kurniakan. Sifat-sifat mazmumah seperti dengki dan hasad akan dapat dikikis.

Jenis-Jenis Zakat Zakat terbahagi kepada dua iaitu: 1. Zakat fitrah 2. Zakat harta

Zakat Fitrah Zakat fitrah ialah zakat bahan makanan yang mengenyangkan yang dikeluarkan menurut ukuran yang ditentukan oleh syariat.

Daripada sebuah hadis yang bermaksud:

99

“Daripada

Abu-Said,

katanya:

Kami

mengeluarkan

zakat

fitrah

segantang dengan makanan atau gandum atau kurma atau susu kering atau anggur kering.�

Pada masa ini, lazimnya orang-orang Islam mengeluarkan zakat dengan membayar duit yang telah ditentukan kadarnya; sebagai ganti kepada bahan-bahan makanan. Sebab itulah kamu tidak melihat ayah kamu atau ayah jiran kamu membawa bahan-bahan makanan ke masjid. Sebaliknya mereka hanya memberi duit kepada orang-orang yang ditugaskan mengutip zakat fitrah itu, iaitu amil.

Kesimpulan Zakat ialah sebahagian harta atau bahan makanan yang utama, yang dikeluarkan menurut kesatuan dan ukuran yang ditentukan oleh undang-undang Islam atau syariat.

Hukum mengeluarkan zakat adalah wajib.

Diantara fadhilat zakat ialah: 1. Melahirkan perhubungan kasih sayang yang rapat di antara yang miskin dengan yang kaya.

2. Membersihkan jiwa daripada sifat-sifat mazmumah seperti sombong, bongkak, bakhil, kedekut dan hasad dengki.

3. Memberi kesedaran dan keinsafan bahawa segala nikmat adalah daripada Allah s.w.t.

4. Mendidik diri dengan sifat-sifat mazmumah seperti pemurah, rendah diri, bersyukur dan berterima kasih.

10

Tarikh : ________________

Pelajaran 13

Latihan 1

Markah :

Senaraikan jenis-jenis harta yang wajib dizakatkan atau tidak di dalam ruangan yang telah disediakan.

Emas

gandum

barang kemas wang simpanan

kereta

permata

rumah

komputer

binatang ternakan

harta benda perdangangan

Harta Yang Wajib Zakat

beras

lampu

peralatan rumah

tanaman dan buah-buahan

Harta Yang Tidak Wajib Zakat

1.

1.

2.

2.

3.

3.

4.

4.

5.

5.

6.

6.

7.

7.

8.

8.

9.

9.

10.

10.

10

Tarikh : ________________

Pelajaran 13

Latihan 2

Markah :

Bezakan antara zakat harta dengan zakat fitrah.

Zakat Harta

Zakat Fitrah

10

Pelajaran 13

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Apa erti zakat? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. Berapakah jenis zakat yang telah kita pelajari? Sebutkan mereka. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. Nyatakan dua fadhilat zakat. a. _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ b. _________________________________________________________________ _________________________________________________________________ 4. Apakah hukum mengeluarkan zakat? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

10

Mohd Rafi adalah seorang yang kaya tetapi dia tidak suka untuk mengeluarkan zakat. Setiap kali masa mengeluarkan zakat, dia akan memberi berbagai alasan untuk mengelakkan diri daripada membayar zakat.

Jika Rafi mampu dari segi kewangan, wajibkah dia mengeluarkan zakat.

Sebagai kawan Rafi, nasihati kawan kamu. Terangkan kepadanya jenisjenis dan fadhilat-fadhilat zakat. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 10

Pelajaran 14

WAKTU-WAKTU MENUNAIKAN ZAKAT FITRAH Waktu untuk menunaikan zakat fitrah ialah pada hari pertama Ramadan sehinggalah terbenamnya matahari pada hari pertama Syawal atau Hari Raya Aidilfitri. Walau bagaimanapun, waktu-waktu ini terbahagi kepada lima iaitu: 1. Waktu Harus Kita diharuskan atau dibolehkan untuk menunaikan zakat fitrah dari awal bulan Ramadan.

2. Waktu Wajib Waktu wajib untuk menunaikan zakat fitrah ialah pada akhir bulan dan pada hari raya Aidilfitri.

3. Waktu Sunat Waktu sunat pula ialah selepas solat Subuh pada hari raya Aidilfitri, tetapi sebelum solat Aidilfitri.

4. Waktu Makruh Waktu makruh untuk menunaikan zakat fitrah ialah selepas solat hari raya Aidilfitri hingga terbenam matahari.

5. Waktu Haram Kita

diharamkan

menunaikan

zakat

fitrah

setelah

terbenamnya

matahari pada hari raya Aidilfitri.

10

Pelajaran 14

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Nyatakan hukum mengeluarkan zakat pada waktu-waktu berikut.

1. Mengeluarkan zakat fitrah pada awal bulan Ramadhan.

Hukumnya: ___________________

2. Mengeluarkan zakat fitrah pada akhir bulan Ramadhan.

Hukumnya: ____________________

3. Mengeluarkan zakat fitrah selepas solat hari raya Aidilfitri.

Hukumnya: _____________________

4. Menunaikan zakat fitrah setelah terbenam matahari pada Aidilfitri.

Hukumnya: _____________________

5. Menunaikan zakat fitrah selepas solat Subuh pada Hari Raya Aidilfitri, tetapi sebelum solat Aidilfitri.

Hukumnya: _____________________

10

Pelajaran 14

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Isi tempat kosong dengan perkataan yang sesuai di dalam peta minda berikut.

rendah

selepas solat hari raya hingga terbenam matahari

miskin

terbenamnya matahari pada hari raya

bersyukur

selepas solat hari raya

Awal bulan Ramadan

Akhir bulan Ramadhan hingga pagi hari raya

berkat

10

Waktu yang dibolehkan

Waktu-Waktu Menunaikan Zakat Waktu yang diharamkan

timbul sifat ______________.

Mendapat rahmat dan ____________________ Allah.

Pengajaran dari Waktu Menunaikan Zakat

Mengingati orang _________________________.

_____________________ diri

10

Cari perkataan-perkataan berkaitan dengan zakat di bawah ini. zakat

hari raya

wajib

sunat

fitrah

makruh

harus

harta

waktu

nazar

zikir

wang

kira

sedekah

pahala

H

W

A

J

I

B

T

W

Z

F

A

Y

P

A

H

A

L

A

I

K

I

R

A

U

R

A

K

T

T

R

I

A

Y

A

N

A

R

U

S

A

S

U

N

A

T

A

M

H

Z

B

W

I

Z

A

H

A

R

I

R

A

Y

A

N

E

K

J

K

H

N

H

R

P

R

R

A

I

S

G

K

K

A

A

U

N

R

U

A

M

T

E

D

H

A

R

U

S

R

A

C

D

E

S

E

D

E

K

A

H

10

Pelajaran 15

ZAKAT HARTA Setelah mengetahui tentang zakat fitrah, mari kita belajar pula tentang zakat harta.

Zakat harta ialah zakat sebahagian daripada harta kita yang dikeluarkan menurut ukuran yang tertentu, tetapi setelah sampai haulnya atau kadarnya.

Jenis-jenis harta yang diwajibkan pada kita untuk memberi zakat ialah: 1. Binatang ternakkan seperti unta, lembu, kerbau, kambing, biri-biri atau kibasy yang tidak digunakan untuk bekerja.

Rasulullah s.a.w. telah bersabda yang bermaksud: “Zakat tidak dikenakan ke atas sapi yang telah digunakan untuk bekerja.�

11

( Riwayat Abu Daud dan Daraquthi ) 2. Tanaman dan buah-buahan yang mengenyangkan seperti padi, jagung, gandum, tamar dan lain-lain lagi.

Firman Allah s.w.t.:

Maksudnya: “Dan tunaikanlah haknya, pada hari kamu memetik hasilnya iaitu (keluarkanlah zakatnya).” ( al-An’am : 141 ) 3. Emas dan Perak (harta rikaz) Firman Allah s.w.t.:

Maksudnya: “Orang-orang yang menyimpan (tidak memberi zakat) emas dan perak dan tidak dibelanjakan pada jalan Allah, ingatkanlah mereka dengan seksaan yang pedih.”

( at-Taubah : 34 ) 11

4. Harta Benda Perdagangan Dari sebuah hadis yang bermaksud: “Daripada

Samurah,

bahawa

Rasulullah

s.a.w

telah

memerintahkan kepada kami agar mengeluarkan zakat barang yang disediakan untuk dijual.� ( Daruqutni dan Abu Daud )

11

ZAKAT

Pengertian – Sebahagian harta atau bahan makanan yang utama yang dikeluarkan menurut ukuran tertentu

Hukum - Wajib

Zakat Fitrah

Zakat Harta

Bahan makanan yang mengenyangkan yang dikeluarkan menurut ukuran tertentu

Sebahagian daripada harta yang dikeluarkan menurut ukuran tertentu setelah sampai waktu mengeluarkan haul atau kadarnya

Waktu mengeluarkan daripada awal Ramadan hingga terbenam matahari pada satu Syawal

Binatang ternakan

Harta benda perdaganga

Tanaman dan buah-buahan yang mengenyangkan

Emas dan perak

11

Pelajaran 15

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Pilih dan tulis.

1. Tujuan kita berzakat

merapatkan hubungan

a. _____________________________

binatang ternakan

b. _____________________________

membersihkan harta

c. _____________________________ d. _____________________________

kita membersihkan diri dari sifat-sifat yang keji harta benda

2. Akibat kita berzakat

perdagangan meringgankan masalah

a. _____________________________

orang yang kurang

b. _____________________________

kemampuan

c. _____________________________

rezeki bertambah

d. _____________________________

mengikut perintah Allah emas dan perak diberkati Allah s.w.t.

3. Jenis-Jenis Zakat Harta a. _____________________________ b. _____________________________

sedar dan insaf tidak mudah hampa dan kecewa tanaman dan buah-

c. _____________________________

buahan yang

d. _____________________________

mengenyangkan

11

Pelajaran 15

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Nyatakan [ BETUL ] atau [ SALAH ] pada kenyataan di bawah ini.

1. Kita diwajibkan untuk membayar zakat harta pada bulan Ramadan sahaja.

2. Zarta fitrah diwajibkan untuk dibayar pada bulan Ramadan.

3. Binatang ternakan tidak boleh digunakan untuk zakat harta.

4. Tembaga boleh dijugakan untuk zakat harta.

5. Harta yang telah cukup ukuran dan setelah sampai haul wajib dikeluarkan zakat.

11

Pelajaran 15

Latihan 3

Tarikh : ________________ Markah :

Jawab soalan-soalan berikut.

1. Apakah pengertian zakat harta? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 2. Adakah binatang ternakkan seperti kerbau yang digunakan di sawah harus dizakatkan? Beri maksud sabda Rasulullah s.a.w. untuk menyokong jawapan kamu. ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Adakah tanaman dan buah-buahan yang mengenyangkan seperti padi, jagung dan gandum harus dizakatkan? Beri maksud firman Allah s.w.t. untuk menyokong jawapan kamu. ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 4. Berikan maksud firman Allah s.w.t. yang mengingatkan kita bahawa kita akan diseksa jika tidak berzakat. ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 5. Bilakah zakat harta wajib dikeluarkan? ___________________________________________________________________ 11

Encik Ali mempunyai binatang ternakkan seperti ayam, lembu dan kerbau di ladangnya. Hanya kerbau-kerbau Encik Ali digunakan di sawah. Tanaman padi dan jagungnya juga memberi hasil yang lumayan.

Isteri Encik Ali juga mempunyai barang kemas, seperti rantai, gelang dan cincin yang tersimpan selama 2 tahun. Barang kemas isterinya juga telah mencukupi ukuran pengeluaran zakat pada tahun ini.

Tuliskan binatang-binatang, tanaman dan barang kemas yang wajib dikeluarkan zakat. Kenapa? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 11

___________________________________________________________________

Pelajaran 16

GOLONGAN YANG LAYAK MENERIMA ZAKAT Siapakah Orang-Orang Yang Layak Menerima Zakat?

Cuba perhatikan firman Allah s.w.t. yang berikut:

Maksudnya: “Sesungguhnya sedekah-sedekah (zakat) itu, hanya untuk orangorang fakir, miskin, pengurus zakat (amil), orang-orang yang baru memeluk Islam (mualaf), hamba-hamba yang telah dijanjikan untuk dimerdekakan, orang yang berhutang untuk jalan Allah, dan orangorang musafir (orang yang dalam perjalanan), sebagai satu ketetapan yang ditetapkan oleh Allah.� ( at-Taubah : 60 )

11

Oleh itu, jelaslah kepada kita bahawa zakat hanya layak diterima oleh golongan berikut: 1. Orang fakir 2. Orang miskin 3. Amil (pengurus zakat) 4. Mualaf (orang yang baru memeluk Islam) 5. Hamba-hamba 6. Orang yang berhutang di jalan Allah s.w.t.

7. Orang-orang yang berjuang di jalan Allah s.w.t.

8. Orang yang musafir (dalam perjalanan)

11

Pelajaran 16

Latihan 1

Tarikh : ________________ Markah :

Lengkapkan peta minda berikut.

1

8

2

7

3

6

Orang yang Layak Menerima Zakat

4

5

12

Pelajaran 16

Latihan 2

Tarikh : ________________ Markah :

Senaraikan mengapakah mereka layak menerima zakat tersebut?

1. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 2. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 3. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 4. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 5. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 6. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 7. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 8. _________________________________________________________________ ________________________________________________________________

12

Pelajaran 16

Tarikh : ________________

Latihan 3

Markah :

Nyatakan [ BETUL ] atau [ SALAH ] pada kenyataan di bawah ini.

1. Orang fakir layak menerima zakat.

2. Pengurus zakat tidak layak menerima zakat.

3. Orang yang berhutang untuk perniagaan layak menerima zakat.

4. Hamba-hamba yang sudah dimerdekakan tidak boleh menerima zakat.

5. Orang-orang yang dalam perjalanan jauh layak menerima zakat.

12

Firman Allah s.w.t.:

Huraikan maksud dari firman Allah s.w.t berkenaan dengan orangorang

yang

layak

menerima

zakat.

Siapakah

mereka

dan

bincangkan bersama rakan-rakan kamu mengapakah mereka layak menerima zakat tersebut? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 12