VBC newsletter van februari 2019 Vereniging Bedrijfsleven Curacao

NEWSLETTER FEBRUARI 2019 1.EDITORIAL 2.ECONOMIE  CFT stand van zaken financiële situatie en beheer anno februari 2019  IMF recommendation to enhance economic growth  Stand van zaken niveau onderwijs anno februari 2019  Verkeersveiligheid Curaçao 2018 3.POSITIEF ECONOMISCH NIEUWS  Solid tourism performance  Inspanningen ter verbetering van de verkeersveiligheid 4.RAPPORTEN  10 reasons why Finland’s education system is the best in the world 5.(Nieuwe) Wetgeving op sociaaleconomisch gebied 6.ECONOMIC INDICATORS

1.EDITORIAL Het implementeren van het plan “Groeistrategie Curaçao Integraal en Samen “ is urgenter dan ooit. Duurzame economische groei is namelijk het middel bij uitstek om de financieel en sociaaleconomische problemen waarmee Curaçao thans wordt geconfronteerd op te lossen.

Zonder structurele economische groei zal het niet mogelijk zijn om de samenleving op korte en lange termijn perspectieven te bieden op welvaart en welzijn.

Curaçao maakt op economisch, financieel en sociaal gebied moeilijke tijden door. Onder meer manifesteert dit zich in: - Economische krimp, dalende arbeidsproductiviteit en afnemende investeringen en koopkracht.

- Verslechterde overheidsfinanciën, toenemende tekorten sociale zekerheidsfondsen en stijgende staatsschuld.

1

-

Relatief hoge werkeloosheid, toenemende emigratie, braindrain, druk op veiligheid en toenemende maatschappelijke onrust.

Deze ontwikkeling wordt verergerd door externe schokken als de diepe crisis in Venezuela welke geleid heeft tot het nagenoeg stilvallen van de activiteiten van de raffinaderij alsook logistieke perikelen op lucht en zeehaven gebied. Ook draagt politieke onzekerheid in de vorm van het plotseling aftreden van de Minister van Economische niet bij aan het vergroten van het vertrouwen.

Dat deze mix van factoren tot toenemende onzekerheid leidt is begrijpelijk. Een aantal vakbonden hebben gemeend dat arbeidsonrust en stakingen de middelen zijn om deze knellende vraagstukken op te lossen.

Naar oordeel van de VBC is deze aanpak en remedie een verkeerde omdat deze niet bijdraagt tot het bevorderen van duurzame economische groei. Zoals hiervoor is aangehaald is dit echter het middel bij uitstek om de gesignaleerde problemen structureel op te lossen.

Hoe duurzaam economische groei gerealiseerd kan worden staat onder andere omschreven in het hiervoor aangehaald rapport Groeistrategie voor Curaçao. In de kern komt het erop neer om de noodzakelijke structurele hervormingen uit te voeren in combinatie met het opvoeren van de financiële discipline. Ook het IMF gaat in haar meest recente Country Report, Article IV consultation uitvoerig hierop in. Voor details vide het IMF artikel welke in deze Newsletter is opgenomen.

De VBC wenst te benadrukken dat het belangrijk is dat uitvoeren van deze hervormingen integraal en samen dienen te geschieden. Een ieder zal haar/zijn steentje moeten bijdragen.

Indien de structurele hervormingen en de financiële discipline niet geïmplementeerd worden dan rest er nog maar een optie en dat is een AANWIJZING door de Rijksministerraad. Waar gaat de keuze naar uit?

2.ECONOMIE  CFT: Stand van zaken financiële situatie en beheer anno februari 2019 Uit de laatste reportages van het College Financieel Toezicht Curaçao en Sint Maarten (CFT) blijkt dat de financiële situatie en het financieel beheer van Curaçao zorgwekkend te zijn.

Zie onder meer bericht op basis van artikel 12 lid 5 Rft welke op 13 februari 2019 verstuurd is naar de Raad van Ministers en de Staten van Curaçao alsmede het persbericht van 20 februari 2019.

2

Zowel in 2017 en 2018 was er sprake van een tekort op de begroting van de Gewone dienst van respectievelijk ANG 117 en 39 miljoen. Dit is niet in lijn met de bepalingen van de Rijkswet Financieel Toezicht die voorschrijft dat de begroting sluitend dient te zijn.

Voor 2019 constateert het CFT dat ten aanzien van de begroting er voor een bedrag van minimaal ANG 127 miljoen aan lagere uitgaven en/of hogere inkomsten moeten worden verwerkt om deze sluitend te krijgen. In dit bedrag is nog geen volledige rekening gehouden met de compensatie van een derde deel van de tekorten 2017 en 2018.

Daarnaast zijn er een aantal risico’s o.a. Sehos, HNO, C-Post, UTS, de Raffinaderij en sociale zekerheidsfondsen. Vooralsnog constateert het CFT dat de begroting 2019 niet voldoet aan de normen uit artikel 15 van de Rft. Het CFT heeft de Minister van Financiën gevraagd om uiterlijk eerste week van maart 2019 aan te geven hoe de begroting 2019 sluitend kan worden gemaakt, evenals bekend te maken hoe de risico’s beheerst gaan worden.

Op basis van de reacties en antwoorden zal het CFT de Rijksministerraad informeren en berichten over haar bevindingen. Deze berichtgeving aan de RMR kan vergezeld gaan van een gemotiveerd advies tot het geven van een aanwijzing.

Dat het niet goed gaat met de overheidsfinanciën blijkt ook uit berichtgeving die in de media zijn verschenen zoals een circulaire van de Regering waar begrip aan het overheidspersoneel wordt gevraagd voor het nog niet betalen van een aantal voorzieningen zoals de loontrede, 3% -uitkering en indexering van bezoldigingen. Deze actie heeft geleid tot een tegen reactie van de kant van de overheidsvakbonden in de vorm van het uitroepen van een staking.

De media hebben ook melding gemaakt van betaalachterstanden pensioenafdrachten aan het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC).

Een ander indicatie betreft de verdere toename van de staatsschuld. Volgens de CBCS zal deze in 2019 oplopen naar meer dan 52% van het BBP. De alsmaar verdere verslechtering van de openbare financiën leidt tot aantasting van de macro economische stabiliteit waardoor het moeilijker wordt om duurzame economische groei te realiseren. Deze ontwikkeling baart zorgen omdat structurele economische groei het middel bij uitstek is om tot gezonde overheidsfinanciën te komen. Het is dan ook te hopen dat de geëigende maatregelen worden genomen om het plan “Groeistrategie Curaçao Integraal en Samen” snel te verwezenlijken.

 IMF recommendations to enhance structural economic growth According to the IMF (2018 article IV consultation) economic contraction is expected to continue in 2018 (with 2%) before the economy return to growth in 2019. Growth will pick up slowly over the medium term but remain on a subdued growth path of around 0,4% .

3

This scenario is based under the assumptions that (i) the refinery would continue operations after the contract with PSVSA expires in 2019 but at a low capacity and (ii) the gradual recovery in tourism continue.

Structural impediments continue to stifle growth and should be decisively tackled. Red tape, weak governance, antiquated tax and labor laws regulations, skills mismatches, political volatility, restrictive labor markets and infrastructure bottlenecks are among the key impediments facing the private sector. Reducing costs of doing business, including through streamlining and modernizing regulations, and facilitating economic adjustments and attracting investments through improved business environment, resilient infrastructure, and more dynamic labor markets should help enhance growth, productivity, and competitiveness of the economy

Improving the business environment is essential to promote diversification in tourism and other sectors and strengthen economic resilience. A strong tourism sector, with a modern and efficient infrastructure, high-quality accommodation, and a clean environment, could create further opportunities for other business, educational, and medical service sectors to develop around it. Ensuring policy continuity and political stability are critical factors for supporting business investment decisions.

Other recommendations are: Fiscal policy and structural reforms should contribute to safeguarding external stability.

There is an urgent need to further reinforce financial sector oversight and monitor the risks from the withdrawal of CBRs.

4

Efforts to improve governance should intensify, including by strengthening anti-corruption institutions.

Developing capacity in public institutions and improving statistics remain a key priority.

Data quality and availability need to be strengthened significantly for effective surveillance.

 Stand van zaken niveau onderwijs anno februari 2019 De mondiale praktijk toont aan dat een kwalitatief goed en hoogstaand functionerend onderwijssysteem een van de belangrijkste factoren is om een hoog welvaartniveau te bereiken. Een adequaat en kwalitatief op peil staand onderwijsniveau vormt een voorname randvoorwaarde voor duurzame economische groei.

Hoe is het anno februari 2019 gesteld met het onderwijsniveau op Curaçao?

In het bestuurlijk beleid en actieprogramma 2016-2020 van het RK Schoolbestuur opent de inleiding met de volgende conclusie: “Het onderwijs op Curaçao kampt al jaren met ernstige tekortkomingen.

Een te grote groep leerlingen in het funderend onderwijs beheerst de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen onvoldoende. Toets resultaten voor Nederlandse taal en Rekenen & Wiskunde in het funderend onderwijs liggen gemiddeld lager of rond een 5,5.

Ook de beheersing van de kerndoelen van de overige educatiegebieden is onvoldoende.”

Ter gelegenheid van de 37e Dies Natalis van de University of Curaçao (UoC) , januari 2016 rapporteert de rector magnificus dat het instroomniveau van veel studenten van de UoC zo laag is, dat het niet toereikend is om aan te sluiten op de programma’s van de UoC. Vooral de beheersing van de talen Nederlands, Papiaments en Engels is zorgwekkend. Een veelgehoorde klacht uit de samenleving is dat het pas afgestudeerden aan de universiteit ontbreekt aan de vereiste kwaliteiten. “Maar de maatschappij vergeet dat de universiteit eerst wonderen heeft moeten verrichten om de student op te leiden tot de eindtermen en met succes te laten afstuderen. De UoC leidt studenten op tot een start bekwame afgestudeerde. De echte ervaring doen ze op als ze gaan werken in de praktijk.”

De rector magnificus constateert ten overvloede dat tussen het primaire (funderend onderwijs), secundaire (middelbaar onderwijs) en het tertiaire onderwijs (hbo/wo) sprake is van een (grote) desintegratie. Dat heeft grote gevolgen voor de naam van de universiteit, die wordt volgens hem in diskrediet gebracht.

Twee jaar verder. De bestuursvoorzitter van de Hogeschool Rotterdam maakt bij de viering van Koninkrijksdag Raad van State op 15 december 2018 bekend dat driekwart (75%) van de studenten uit Curaçao, Aruba en Sint Maarten hun opleiding niet afmaken.

Dit zijn allemaal signalen dat de kwaliteit van het onderwijsniveau en het product op ons eiland (nog) niet optimaal zijn. Zowel bij het voortgezet als het beroepsonderwijs bestaan er 5

grote perikelen. Bij het voortgezet onderwijs is kennelijk de kwaliteit en het niveau in het geding.

Bij het beroepsonderwijs is sprake van grote aansluitingsproblemen tussen opleiding en de arbeidsmarkt .

Waar zou het aan kunnen liggen dat de kwaliteit en het niveau van ons onderwijsproduct “subpar” is? Ligt het aan gebrek aan onvoldoende investeringen en financiële middelen?

Een onduidelijke visie en ontwikkelingsmodel?

Uit de begrotingscijfers blijkt dat Curaçao in 2018 meer dan ANG 370 miljoen ( 20%) aan onderwijs, wetenschap, cultuur en sport besteedt.

In vergelijking met andere landen blijkt dat de publieke uitgaven onderwijs in percentage van zowel de totale overheidsuitgaven als van het BBP tot de hoogste behoort. Curacao besteedde in 2018 ongeveer 6,8% van het BBP aan onderwijs. Verhoudingsgewijs geeft Curaçao aan onderwijs zelf meer uit dan landen als Nederland en de USA. Dit is ook het geval ten aanzien van andere landen die tot de top 20 behoren met het beste onderwijs o.a.

Singapore, Zd. Korea, Hong Kong en Japan. Deze landen besteden tussen de 3% en 5% van hun BBP aan onderwijs.

Kennelijk wordt hier te lande voldoende uitgegeven aan onderwijs echter het rendement laat te wensen over, althans zou veel hoger moeten zijn.

Internationale bench marking wijst uit ook uit dat er wereldwijd twee systemen zijn die de beste onderwijs resultaten opleveren: het “Aziatisch” en het “Finlands model”.

Op basis van het criterium “best practices” zou het wellicht aan te raden zijn om een keuze uit deze twee modellen te doen en het onderwijsbeleid hierop af te stemmen.

Naar oordeel van de VBC dient ons onderwijsstelsel mondiaal georiënteerde personen op te leiden die effectief ingezet kunnen worden bij zowel de private, publieke als NGO’s entiteiten. Dit kan bereikt worden indien de onderstaande 21 ste -eeuwse vaardigheden in ons onderwijsstelsel worden geïntegreerd.

6

Bron: Nationaal Expertise Centrum leerplan ontwikkeling (SLO)

Rekening houdend met de structuur van de Curaçaose economie en het streven om aansluiting te blijven houden met de mondiale ontwikkelingen dient tevens ernstig overwogen te worden om een wereldtaal, in dit geval Engels, als instructietaal te hanteren.

Als toeristische bestemming zal uiteraard ook aandacht aan de andere talen geschonken moeten worden.

Wat betreft het beroepsonderwijs herhaalt de VBC evenals Impacto, de AAV, CHATA en Curaçao Security Association voorstander te zijn van het “werkend lerend concept”.

Bijlagen:

Bron: Begroting Curaçao 2018

7

Bron : Begroting Curaรงao 2018

Bron: Begroting Curaรงao 2019

8

OESO Top 20 van landen met het beste onderwijs

1. Singapore

11. Polen

2. Hong Kong

12. Vietnam

3. Zuid-Korea

13. Duitsland

4. Japan

14. Australië

5. Taiwan

15. Ierland

6. Finland

16. België

7. Estland

17. Nieuw-Zeeland

8. Zwitserland

18. Slovenië

9. Nederland

19. Oostenrijk

10. Canada

20. Verenigd Koninkrijk

 Verkeersveiligheid Curaçao 2018 Verkeersongevallen leiden veelal tot omvangrijke maatschappelijke en bedrijfskosten o.a.: - Medische kosten. Deze vloeien voort uit de behandeling van slachtoffers, bijvoorbeeld kosten voor ziekenhuis, revalidatie, geneesmiddelen, aanpassingen voor gehandicapten etc.

- Productieverlies. Deze kosten komen voort uit tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid evenals uit het geheel wegvallen van de productie van overleden verkeersslachtoffers - Materiële kosten. Schade aan voertuigen, ladingen en infrastructuur (wegen en wegmeubilair), kosten van inzet van hulpdiensten, en kosten van opstoppingen/files die ontstaan door ongevallen.

- Immateriële kosten. Hieronder vallen pijn, verdriet en verlies van kwaliteit van leven van slachtoffers en hun naasten.

- Afhandelingskosten. Deze vloeien voort uit afhandeling van ongevallen en de daarbij ontstane schade door organisaties als brandweer, politie, justitie en verzekeraars.

Gezien het bovenstaande is het zaak om serieus aandacht te besteden aan het onderwerp de verkeersveiligheid.

Hoe is het gesteld met de verkeersveiligheid op Curaçao?

Uit de cijfers welke de Curaçao and Bonaire Insurance Association (CBIA) publiceert blijkt het volgende:  In 2018 was er sprake van een daling van het aantal verkeersongevallen ten opzichte van 2017 van 3,4%.  Ook in 2018 was het aantal verkeersongevallen het hoogst in de maand december. .

9

ďƒ˜ De top drie wegen waar de meeste verkeersongevallen zich voordoen zijn de F.D Rooseveltweg, Caracasbaaiweg en Schottegatweg Noord die deze plaats deelt met de Winston Churchillweg.

De cijfers zijn basisstatistieken. Hieruit is niet af te leiden welke de oorzaken ( te hard/roekeloos, onder invloed van alcohol/drugs, weersomstandigheden, telefoneren/internetten, rechtse stuur etc.) zijn. Evenmin wie betrokken is bij de ongevallen (man/vrouw/kind, leeftijd, lokaal/buitenland etc.) en het type voertuig. Om effectief beleid te kunnen ontwikkelen om het groot aantal verkeersongevallen te verminderen is het zaak om deze verkeer culturele en gedragsaspecten ook in kaart te brengen.

Aantal geregistreerde verkeersongevallen op Curaçao

Bron: CBIA/Forensys

Bron: CBIA/Forensys

10

Waar vinden de meeste verkeerongevallen plaats?

Bron: CBIA/Forensys

Top 20 locaties 2018

Bron: CBIA/Forensys

11

Top 20 locaties periode januari 2010 t/m februari 2018

Bron: CBIA/Forensys

3.POSITIEF ECONOMISCH NIEUWS  Solid tourism performance 2018 The Curaçao Tourism Board (CTB) is reporting a : - 8% growth in stayover visitors arrivals in 2018 - 19% growth in cruise visitors in 2018 - 9% increase night spending in Curaçao in 2018

12

Source: CTB

Congratulations to all partners in the tourism sector for this solid performance. Keep up the good work.

 Inspanningen ter verbetering van de verkeersveiligheid Het is een positieve zaak dat het Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning (VVRP) evenals de burger Henk Pasman zich inspannen om de verkeersveiligheid op Curaçao structureel te verbeteren.

Vergroten van de verkeersveilig door het aantal verkeersongevallen terug te dringen zal leiden tot vermindering van de veelal hoge maatschappelijke kosten die onveilig verkeer veroorzaakt. De samenleving in het algemeen en het bedrijfsleven in het bijzonder, zullen allen baat hiervan hebben.

De VVRP is in samenwerking met de United Nations Office for Project Services (UNOPS) is op 14 januari 2019 gestart met een grootschalig verkeersonderzoek. De invalshoek is het in kaart brengen van de verkeersintensiteit en doorstroming. De uitkomsten van dit onderzoek zullen in maart 2019 bekend zijn. De resultaten zullen gebruikt worden voor planning, prioritering van het onderhoud en mogelijke aanpassing en aanleg van wegen op Curaçao.

Ook zullen zij worden gebruikt om het mobiliteitsbeleid te verbeteren.

De heer Pasman focust zich meer op verkeer culturele en gedragsaspecten. Er wordt een dringend beroep gedaan op naleving van bestaande wetgeving en gemaakte en goedgekeurde plannen ter verbetering van de verkeersveiligheid o.a. het implementeren van het landsbesluit oprichting Platform Veilig Verkeer en afronden en ten uitvoer brengen van de wet kentekenaansprakelijkheid. Daarnaast nadruk leggen op het eerbiedigen van fundamentele regels zoals alcohol en drugsvrij rijden. Ook is het van groot belang om adequate voorlichting te geven.

13

Het samenvoegen van de aanpak van het ministerie VVRP en de heer Pasman zal de verkeersveiligheid zeker ten goede komen waardoor het huidige hoge aantal verkeersongevallen van gemiddeld 40 per dag sterk verminderd kan worden. Het streven van de Regering om Curaçao in 2030 in de top 10 landen met het meest veilige verkeersysteem ter wereld te laten behoren, zal hiermee dichterbij komen.

4.RAPPORTEN 10 reasons why Finland's education system is the best in the world World Economic Forum, Mike Colagrossi

Time and time again, American students continually rank near the middle or bottom among industrialized nations when it comes to performance in math and science. The Program for International Student Assessment (PISA) which in conjunction with the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) routinely releases data which shows that Americans are seriously lagging behind in a number of educational performance assessments.

Despite calls for education reform and a continual lackluster performance on the international scale, not a lot is being done or changing within the educational system. Many private and public schools run on the same antiquated systems and schedules that were once conducive to an agrarian society. The mechanization and rigid assembly-line methods we use today are spitting out ill-prepared worker clones, rudderless adults and an uninformed populace.

But no amount of pontificating will change what we already know. The American education system needs to be completely revamped – from the first grade to the Ph.D. It’s going to take a lot more than a well-meaning celebrity project to do that…

Many people are familiar with the stereotype of the hard-working, rote memorization, myopic tunnel vision of Eastern Asian study and work ethics. Many of these countries, like China, Singapore, and Japan amongst others routinely rank in the number one spots in both math and science.

14

Some pundits point towards this model of exhaustive brain draining as something Americans should aspire to become. Work more! Study harder! Live less. The facts and figures don’t lie – these countries are outperforming us, but there might be a better and healthier way to go about this.

Finland is the answer – a country rich in intellectual and educational reform has initiated over the years a number of novel and simple changes that have completely revolutionized their educational system. They outrank the United States and are gaining on Eastern Asian countries.

Are they cramming in dimly-lit rooms on robotic schedules? Nope. Stressing over standardized tests enacted by the government? No way. Finland is leading the way because of common-sense practices and a holistic teaching environment that strives for equity over excellence. Here are 10 reasons why Finland’s education system is dominating America and the world stage.

No standardized testing Staying in line with our print-minded sensibilities, standardized testing is the blanket way we test for subject comprehension. Filling in little bubbles on a scantron and answering precanned questions is somehow supposed to be a way to determine mastery or at least 15

competence of a subject. What often happens is that students will learn to cram just to pass a test and teachers will be teaching with the sole purpose of students passing a test.

Learning has been thrown out of the equation.

Finland has no standardized tests. Their only exception is something called the National Matriculation Exam, which is a voluntary test for students at the end of an upper-secondary school (equivalent to an American high school.) All children throughout Finland are graded on an individualized basis and grading system set by their teacher. Tracking overall progress is done by the Ministry of Education, which samples groups across different ranges of schools.

Accountability for teachers (not required) A lot of the blame goes to the teachers and rightfully so sometimes. But in Finland, the bar is set so high for teachers, that there is often no reason to have a rigorous “grading” system for teachers. Pasi Sahlberg, director of the Finnish Ministry of Education and writer of Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland? Said that following about teachers’ accountability: "There's no word for accountability in Finnish… Accountability is something that is left when responsibility has been subtracted."

— Pasi Sahlberg All teachers are required to have a master’s degree before entering the profession. Teaching programs are the most rigorous and selective professional schools in the entire country. If a teacher isn’t performing well, it’s the individual principal's responsibility to do something about it.

The concept of the pupil-teacher dynamic that was once the master to apprentice cannot be distilled down to a few bureaucratic checks and standardized testing measures. It needs to be dealt with on an individual basis.

Cooperation not competition While most Americans and other countries see the educational system as one big Darwinian competition, the Finns see it differently. Sahlberg quotes a line from a writer named Samuli Paronen which says that: “Real winners do not compete.”

— Samuli Paronen Ironically, this attitude has put them at the head of the international pack. Finland’s educational system doesn’t worry about artificial or arbitrary merit-based systems. There are no lists of top performing schools or teachers. It’s not an environment of competition – instead, cooperation is the norm.

16

Make the basics a priority Many school systems are so concerned with increasing test scores and comprehension in math and science, they tend to forget what constitutes a happy, harmonious and healthy student and learning environment. Many years ago, the Finnish school system was in need of some serious reforms.

The program that Finland put together focused on returning back to the basics. It wasn’t about dominating with excellent marks or upping the ante. Instead, they looked to make the school environment a more equitable place.

Since the 1980s, Finnish educators have focused on making these basics a priority:     

Education should be an instrument to balance out social inequality.

All students receive free school meals.

Ease of access to health care.

Psychological counseling Individualised guidance

Beginning with the individual in a collective environment of equality is Finland’s way.

Starting school at an older age Here the Finns again start by changing very minute details. Students start school when they are seven years old. They’re given free reign in the developing childhood years to not be chained to compulsory education. It’s simply just a way to let a kid be a kid.

There are only 9 years of compulsory school that Finnish children are required to attend.

Everything past the ninth grade or at the age of 16 is optional.

Just from a psychological standpoint, this is a freeing ideal. Although it may anecdotal, many students really feel like they’re stuck in a prison. Finland alleviates this forced ideal and instead opts to prepare its children for the real world.

Providing professional options past a traditional college degree The current pipeline for education in America is incredibly stagnant and immutable. Children are stuck in the K-12 circuit jumping from teacher to teacher. Each grade a preparation for the next, all ending in the grand culmination of college, which then prepares you for the next grand thing on the conveyor belt. Many students don’t need to go to college and get a worthless degree or flounder about trying to find purpose and incur massive debt.

Finland solves this dilemma by offering options that are equally advantageous for the student continuing their education. There is a lesser focused dichotomy of college-educated versus trade-school or working class. Both can be equally professional and fulfilling for a career.

17

In Finland, there is the Upper Secondary School which is a three-year program that prepares students for the Matriculation Test that determines their acceptance into a University. This is usually based off of specialties they’ve acquired during their time in “high-school” Next, there is vocational education, which is a three-year program that trains students for various careers. They have the option to take the Matriculation test if they want to then apply to University.

Finns wake up later for less strenuous schooldays Waking up early, catching a bus or ride, participating in morning and after school extracurriculars are huge time sinks for a student. Add to the fact that some classes start anywhere from 6am to 8am and you’ve got sleepy, uninspired adolescents on your hands.

Students in Finland usually start school anywhere from 9:00 – 9:45 AM. Research has shown that early start times are detrimental to students’ well-being, health, and maturation.

Finnish schools start the day later and usually end by 2:00 – 2:45 AM. They have longer class periods and much longer breaks in between. The overall system isn’t there to ram and cram information to their students, but to create an environment of holistic learning.

Consistent instruction from the same teachers There are fewer teachers and students in Finnish schools. You can’t expect to teach an auditorium of invisible faces and breakthrough to them on an individual level. Students in Finland often have the same teacher for up to six years of their education. During this time, the teacher can take on the role of a mentor or even a family member. During those years, mutual trust and bonding are built so that both parties know and respect each other.

Different needs and learning styles vary on an individual basis. Finnish teachers can account for this because they’ve figured out the student’s own idiosyncratic needs. They can accurately chart and care for their progress and help them reach their goals. There is no passing along to the next teacher because there isn’t one.

A more relaxed atmosphere There is a general trend in what Finland is doing with its schools. Less stress, less unneeded regimentation and more caring. Students usually only have a couple of classes a day. They have several times to eat their food, enjoy recreational activities and generally just relax.

Spread throughout the day are 15 to 20-minute intervals where the kids can get up and stretch, grab some fresh air and decompress.

This type of environment is also needed by the teachers. Teacher rooms are set up all over Finnish schools, where they can lounge about and relax, prepare for the day or just simply socialize. Teachers are people too and need to be functional so they can operate at the best of their abilities.

18

Less homework and outside work required According to the OECD, students in Finland have the least amount of outside work and homework than any other student in the world. They spend only half an hour a night working on stuff from school. Finnish students also don’t have tutors. Yet they’re outperforming cultures that have toxic school-to-life balances without the unneeded or unnecessary stress.

Finnish students are getting everything they need to get done in school without the added pressures that come with excelling at a subject. Without having to worry about grades and busy-work they are able to focus on the true task at hand – learning and growing as a human being.

Source: World Economic Forum , September 10, 2018

5.(Nieuwe)Wetgeving Beknopt overzicht recente (initiatief) wetsvoorstellen/aanpassingen op sociaaleconomisch gebied welke door de Regering dan wel als initiatief ontwerp van de Staten aan de wetgevende macht ter behandeling zijn aangeboden en waar de SER advies over dient uit te brengen (periode januari – februari 2019).

In de verslag periode zijn de navolgende stukken van de Regering en Staten aan de SER ter advisering aangeboden: -

Initiatiefontwerplandsverordening houdende wijziging van het Burgerlijk Wetboek boek 7A, het verbod op intimidatie dan wel seksuele intimidatie op de werkvloer De initiatiefontwerplandsverordening beoogt een wijziging aan te brengen in het Burgerlijk Wetboek boek 7A, mede strekkende dat werknemers beschermd worden op de werkvloer en dat de werkgever in het algemeen verplicht is al datgene te doen en na te laten, wat een goed werkgever in gelijke omstandigheden behoort te doen en na te laten ter bescherming van de werknemer.

-

Het ontwerp-landsbesluit, houdende algemene maatregelen, strekkende tot aanwijzing van de dinsdagmiddag na Carnaval als feestdag.

Het ontwerp beoogt de middag van de dag waarop het afscheid van Carnaval wordt gehouden, als feestdag aan te wijzen ter ondersteuning van het carnaval als algemeen erkende culturele uiting van Curaçao.

6.ECONOMIC INDICATORS Foreign Exchange Position (x mln) definition IMF Import coverage (months)

Dec 2018 : NAƒ 2,366 Dec 2017 : NAƒ 2,640 Dec 2018 : 4.3

19

Consumer Price Index (Oct 2006 = 100) Dec 2018 : 130.8 Dec 2017: 126.3 Change : 3,6% Average inflation past 12 months : 2,6% Population and Employment Curaรงao 2018 2017 Total population 160,012 160,338 Employed population 60,729 62,834 Unemployed population 9,424 10,313 Labor Force 70,193 73,147 Unemployment rate 13.4% 14.1% Stay over tourism no of visitors

Dec 2018 year to date :431,701 Dec 2018 year to date :399,013 Change : 8%

Cruise tourism no. of passengers

Dec 2018 year to date: 757,278 Dec 2017 year to date: 634,370 Change: 19%

Stay over nights

Dec 2018 year to date:3,812,704 Dec 2017 year to date:3.578,649 Change: 9%

Shipping Freight Tanker Cruise Others

: Jan - Nov 2018 732 315 257 348 Jan- Oct 2018

Cargo movements, metric tons Unloaded Loaded

Total companies Commercial Register Local International Total

502,536 182,894

Jan - Nov 2017 843 665 237 365 Jan- Oct 2017 529,576 181,128

Dec 2018

Dec 2017

27,673 10,033 38,606

26,422 12,361 38,783

20

Source: Centrale Bank van Curaรงao en Sint Maarten, Central Bureau of Statistics, Curaรงao Tourism Development Foundation, Curaรงao Port Authority, MEO, CHATA, Chamber of Commerce Curaรงao

.

21

22