Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019/ 53
Burdur ilinin Çavdır İlçesi Söğüt Kasabası, Akdeniz bölgesinde domates yetiştiriciliğinin merkezi olarak da bilinir. Kışın 3200 kadar kişinin yaşadığı Söğüt Kasabası yazın ise 15 bin nüfusa ulaşıyor. Günlük 1100 ton domates üretmesi ile de gündeme gelmekte. Domates Hali’nde ve seralarda ortalama 2500 kişinin çalıştığı Söğüt Kasabası ekonomik olarak da Burdur’un en güçlü kasabalarından biri olarak karşımıza çıkmakta. Söğüt; yaz döneminde ortalama 3 milyon TL’nin üzerinde gelirin olduğu, 2007 yılından itibaren belediye başkanları sayesinde kasabanın kaderinin değiştiği, göç veren değil göç alan kasaba konumuna gelen bir yerdir. 16.sı düzenlenen Söğüt Domates ve Kültür Şenliklerinde domates ağalığının 310 bin liraya alınması, ağalık yarışlarına girenlerin ise ağalıktan çekilirken en azının otuz ila yüz bin lira arasında bağışta bulunması ekonomik olarak gelişmesinde bir etken olarak bakılabilir. Kasabanın merkezinde ve mahallelerinde 150 ile 300 yıllık kavakların bulunması, toprağın ve suyun kaliteli olmasından kaynaklandığı da bir veri olarak karşımıza çıkmakta. Kasabanın 1400’lü rakımlarda olması, yaz domatesi olarak da bilinen sera domateslerinin aromasının da kaliteli olması nedeniyle Söğüt’lüleri domates yetiştiriciliğine sevk etmektedir. Tarihçesine bakacak olursak Osmanlı’nın kuruluşu ile aynı döneme denk gelir, orta Asya’dan çıkan ilk Söğüt Kafilesi Bilecik Söğüt’e yerleşir. İkincisi Burdur İli Çavdır İlçesi olan Söğüt’e yerleşir. Üçüncüsü ise Konya Bozkır Söğüt’e yerleşir. Son kafile ise Hatay Hassa Söğüt’e yerleşir. Bugün Söğüt Kasabası’nın kuruluş tarihçesi Osmanlı’ya dayanırken, kültürel bakımdan da zengindir.31 Mart’ta belediye başkanı seçilen Ayhan Yurdasiper yıllarca kasabada muhtarlık yapmış bir siyasetçidir. 16. Domates ve Kültür şenliklerinde Söğüt Belediye Başkanı Ayhan Yurdasiper ile yaptığımız söyleşiyi yayınlıyoruz. DERGİ AYRINTI
domates yetiştiriciliği, halkımız tarafından benimsenmiş ve hızla seralar yapılarak en iyi şekilde üretim yapılmaya başlanmıştır. Yıllar önce beldemiz göç veren durumda iken bugün artarak göç almaya başlamıştır. Şu anda beldemizde altı bin dönümün üzerinde şekillenen sera alanlarımıza yenileri eklenerek seralarımız çoğalmaktadır. Bizler üreticiler olarak devlet büyüklerimizden henüz yasal hale gelmeyen hal yasa tasarısında çiftçilerimizin haklarının korunmasını istiyoruz. Biz üreticiler aynı zamanda tüketiciyiz. Ürettiğimiz mahsullerin, kısa vadede çok yüksek rakamlara da maliyetin altında rakamlara da satılmasını istemiyoruz. Üreticiler olarak iki sene önce 80 TL’ye aldığımız gübreler bugün 300-350tl arasındadır. 1-2 TL’ye aldığımız fideler bugün 4 TL’dir. Tüm bu girdi fiyatlarının yüksek olması üreticilerimizi zor Söğüt Belediye Başkanı Ayhan durumda bırakmaktadır. DevletimizYurdasiper’in 16.sı düzenlenen doma- den çiftçilerimize gübre ve akaryakıt tes ve kültür şenliklerindeki açılış ko- konusunda destek vermesini istiyoruz. nuşması; Daha çok dış pazar bularak ihracatın “Her yıl coşkuyla yapmış olduğumuz arttırılmasını talep etmekteyiz. Bu safestivalimiz her ne kadar söğüt kasabı- yede hem ülkemiz hem de çiftçilerimiz mıza özgü etkinlik olsa da yaptığımız kazanacaktır.” çalışmalar, tanıtımlar, ürettiğimiz sebzeler, taşıdığı misyonla Burdur’a malolmuş bir festivale dönmüştür. İklim ve havası ile yetiştirdiğimiz domateslerin aroma tadı, raf ömrü dayanıklılığı ve kalitesiyle özellikle İstanbul pazarında aranan bir marka haline dönüşmüştür. Söğüt domatesi yurt içine değil yurtdışına da ihraç edilen bir marka olmuştur. Bugün söğüt halimize 50’den fazla ardiyemizle onlarca tüccar kardeşimiz yurtiçine ve yurtdışına ihraç yaparak günlük ortalama bin tonun üzerinde domates ve diğer ürünlerimizi sevk ederek, ihracatta büyük pay sahibi olmaktadırlar. 20 yıl önce belediyemiz tarafından kendi fidelerimizi üretip, belediye arazilerine dikilerek, halka teşvik için başlatılan
54 /Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019
DERGİ AYRINTI: Söğüt Belediye Başkanı Sayın Ayhan Yurdasiper, bu sene düzenlediğiniz 16. Domates ve Kültür şenlikleri ne durumda? Şenliklerde neyi hedefliyorsunuz ve belediye olarak hedefe ulaşabildiniz mi? SÖĞÜT BELEDİYE BAŞKANI AYHAN YURDASİPER: 16.sını düzenlediğimiz Domates ve Kültür Şenlikleri her sene bir tık daha üstüne koyarak ilerliyor. Şenliklerimizi üç güne yayarak hem esnaflarımızın kazanmasını hem de Söğüt’ümüzün domatesinin Türkiye’de ve dünyada bir marka olduğunu duyurmak istiyoruz. Allah-ü Teâlâ’nın verdiği bu güzel coğrafyada kaliteli domatesin olması, kaliteli işçilik yapmamız müşterilerimizi cezbediyor. Bu da Söğüt halkını memnun ediyor. Bu şenlikler sayesinde bu kadar özverili çalışan halkımızın da güzel bir üç gün geçirmesini sağlıyoruz. Bu şenliklerimiz de dikkatinizi çekmiştir. Domates ağalığını alan hemşerimiz 310 bin liraya aldı. Onlarca insan binlerce lira yardım ederek katkı sağladı. Dört yüze yakın stant açan esnaflarımız vardı. Bu da esnaflarımızın ve halkımızın şenliğe verdiği bir önem değil midir? Şenliklerimizin birinci günü Cuma namazı sonrasında Kasabamızın meydanında Denizli 1453 Mehteran Takımı gösterisi ile açılışımızı yaptık. Akşamında ise Neslihan Yılmaz ve Ömer Faruk Bostan, ikinci günü; Nurcan Altınok ve Mustafa Yıldızdoğan, final günü ise: İsmail Altunsaray ve İrem Derici sanatçılarımızın konserleri yer aldı. Üç gün boyunca
Söğüt’lü hemşerilerimiz ile çevre il ve ilçelerden gelen misafirlerimizi doya doya eğlendirdiğimize inanıyoruz. Bu da Söğüt’lü çalışan hemşerilerimizin bir nebze olsun yorgunluk ve iş stresinden kurtulmasına vesile olduğu inancındayız.
düşünürsek, Antalya’dan da üstünüz. Söğüt domatesi 3 hafta- 1 ay duracak kalitede. Başka domatesler ise bir haftada çöpe atılıyor. Bizleri Antalya’nın arka bahçesi olarak görseler de bizler Söğüt olarak yükselen bir marka olmak istiyoruz. Her yıl artan üretim grafiğimizle bölgenin en iyi domatesini AYRINTI: Toplumda Söğüt’ün Antalya’nın yetiştiren bir Söğüt olmayı hedefliyoarka bahçesi gibi bir algısı var, bu sizce doğ- ruz. Bu çalışmalarımızın ana sebebi de ru mu? budur. YURDASİPER: Yaz domatesinde Antalya’dan iyi olduğumuzu iddia edebilirim. Antalya’dan büyük olmamız mümkün değil tabii ki… Bu üretimle arka bahçesi olarak görülebilir ancak Söğüt’lülerin ürettiği domatesin kalitesi, aroması ve raf ömrü açısından
AYRINTI: Nüfusunuz ve üretim kapasiteniz Söğüt Kasabası olarak nedir? YURDASİPER: Kışları normal nüfusumuz 3200 civarında, yazları ise nüfusumuz 10-15 bini bulmaktadır. Dört aylık yaz döneminde Söğüt’ün ürettiği or-
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019/ 55
talama günlük domates 1100 ton, bu bazen 1500 tonu da bulabiliyor. Burdur ve çevresinde olmayan bir güzellikte 45 dükkânlı sebze halimiz var. Domatesler için her dükkânda ortalama 20 ile 50 kişi arasında çalışan var. Bir de bunun seralarda çalışanlarını hesap edersen Söğüt bir üretim merkezi ve iş merkezi konumundadır. Bu durumdan da Söğütlüler olarak mutluluk duyuyoruz. Türkiye’de kırsaldan şehirlere göçün önü alınmazken, bizler aksine kırsala göç almaya başladık. Yani dönen çarkı ters çevirerek olmaz denileni Söğütlüler olarak başardık. AYRINTI: Çiçeği burnunda bir belediye başkanı olarak Söğüt’e baktığınızda ne görüyorsunuz? Ne hayal ediyorsunuz? YURDASİPER: Nüfusunu en az beş bi-
nin üzerine çıkarmak Söğüt’te görev yapan her belediye başkanının hayalidir. Nüfus artıkça üretim artacak ve Söğüt daha da güçlü olacaktır. Söğüt’te belediye başkanlığının ilkini babam yapmıştı. Şimdiye kadar gelmiş geçmiş bütün belediye başkanlarından Allah razı olsun. Her başkan Söğüt’e bir katkı sağladı. Bunların başında da Söğüt’ün kaderini değiştiren mega projesi ile Sayın Süleyman Sarı gelir. Normalde on bin dönümlük araziyi sulamak mümkün değildi. Süleyman başkanımız ‘ben buraları suya kavuşturacağım’ dedi. Ben o zaman muhtardım tabi olaylara da vakıfım, TBMM’ye giderek vekillerden destek istedi, olmaz yanıtını aldı. Fakat başkan yılmadı ve on bin dönüm araziyi suya kavuşturdu. 10 yılda arazilerimizin mahsul verimliliği ve değeri yüzde iki bin arttı. Göç veren bir
56 /Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019
beldeden göç alan bir kasabaya dönüştü. Bizler de sulanmayan arazilere su götürmek istiyoruz. Sulanabilir arazi ne kadar artarsa o kadar sera olacak ve gelirimizin de buna bağlı olarak artacağına inanıyoruz. Tabi bunun yanında bir de enerji ihtiyacımızı karşılamak için GES (Güneş Enerji Santrali) projemiz var. Artık arazilerimiz satılmıyor, satan da yok. Çünkü Söğüt arazisinden bereket fışkırıyor. Bunun yanında içme suyu yenilemesi ve çeşitli park alanları oluşturmak istiyoruz. Artık Söğütlü’nün gönlünce gezebileceği, vakit geçirebileceği sosyal alanların da oluşması lazım.
AYRINTI: Başkanım Söğüt deyince akla bir de kebabı geliyor sanırım. Ne dersiniz? YURDASİPER: Söğüt’ü Söğüt yapan yiyeceklerimizden biri kebaptır. Çevre yolu dediğimiz mevkide 60 70 kadar gözleme ve kebap salonlarımız var. Bu çevre yolundan geçen muhakkak Söğüt’ün ya kebabının ya da gözlemesinin tadına bakmıştır. Bizler görevde olduğumuz müddetçe bu esnaflarımıza daha iyi imkanlar sağlayarak, bu yol ekonomisinden yeterince yararlanmak istiyoruz. Yol ekonomisi bir yerin hem tanıtımı hem de kalkınması için çok önemlidir. Bugün yollarımızda binlerce araç seyahat etmekte. Türkiye’nin neresine giderseniz gidin biri Söğütlüyüm deyince, ben oradan geçerken ya kebap yedim ya da gözleme diye cevap alırsınız. Bu imkânı iyi kullanmak lazım. AYRINTI: Efendim belediye başkanı olarak hedefiniz nedir? Söğüt sizinle neler kazanacak? Neyi hedefliyorsunuz? YURDASİPER: Domatesimiz ve kebabımız marka oldu. Söğüt domatesi denince iç piyasada ve ihracatta aranan bir konuma geldiğimize inanıyorum. Ancak yeterli mi? değil. Eğer bizler bir salça fabrikası ve kurutma yaparak buradan da Söğüt salçasını bir marka yapabilirsek, ekonomiye daha çok fayda sağlayabiliriz. Kurutmak dedim
çünkü Söğüt nemi olmayan bir yer mı yapmaya ve yetiştirmeye çalışacaolduğu için kurutmak için elverişli. Yö- ğım. resel ürün pazarını da oluşturabilirsek, esnaflarımızın dükkan ihtiyacını giderebilirsek daha da ilerlemiş olacağız. Hal yapımı şu anda devam ediyor. Hal dükkanlarımızı daha da büyütebilirsek ve sanayi alanında da dükkan ihtiyacı olan sanatkârlarımızı dükkan sahibi yapabilirsek ne mutlu bizlere. Her ne kadar burası bir kasaba olsa da etrafımızda 13’e yakın köy var. İhtiyaçlarını sorunlarını Söğüt’ten gidermekteler. Yani küçük bir sanayi sitesi kurabilirsek, çevre yolumuzu elli metre derinlikte imara açabilirsek yol güzergâhını canlandırmış olacağız. Yol güzergâhında bulunan evlerimiz 40 - 50 yıl önce yapılmış. Buraları da ekonomiye kazandırabilirsek, ekonomik olarak ve Söğüt’ün yapısal olarak gelişeceğine ve önünün açılacağına inanmaktayım. Tabi devlet büyüklerimiz Söğüt’ü bir üvey evlat gibi görüp engellemezler inşallah. Görev süremde bu saydıklarıGöller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019/ 57
58 /Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 7 Sayı 77 Ağustos 2019