Materiais de traballo ENDL
Unidade didáctica: Funcionamiento del telar El proceso de tejer consiste en tres acciones principales
Os teares, oficio de
que son: pisar un pedal para abrir la calada, pasar la
tecedores.
trama por la misma y, finalmente, ajustar la pasada con el batán. En cada una de estas fases deben tomarse en consideración las características de cada tejido. El proceso que se sigue para tejer es el siguiente: se pisa el pedal derecho y se empuja el batán hacia los lizos con la mano izquierda; con la mano derecha se lanza la lanzadera por la calada, lo más cerca posible del peine.
1. Le este texto e subliña as partes e / ou utensilios que se citan.
Mientras la lanzadera hace su camino se coge el batán con la mano derecha para dejar libre la izquierda, que recogerá la lanzadera al salir ésta por su lado. Se ajusta la pasada con el batán; éste debe cogerse siempre por el centro. Mientras se mantiene el batán cerca del tejido, se
2. Cales son os tres procesos principais para tecer?
pasa el pie al otro pedal, hecho lo cual se aleja el batán con la mano derecha y la pasada siguiente, desde la izquierda, se efectúa repitiendo los pasos, o sea: -se aleja el batán con la mano derecha; -se envía la lanzadera por la calada con la mano izquierda; -se cambia de mano en el batán; -se recoge la lanzadera con la mano derecha; se ajusta la pasada con la mano izquierda en el batán y se
3. Que partes do corpo utiliza o tecedor mentres fai o seu traballo?
cambia al mismo tiempo de pedal. Se debe empujar y recoger la lanzadera con firmeza, sin interrumpir el ritmo, por lo que no se ha de dejar encima del tejido más que en los momentos que sea necesario. Se debe presionar el pedal con todo el pie, sin más fuerza que la precisa, mientras el cuerpo descansa en el banco. Son muchos los factores que influyen en el resultado del
4. Á vista do leído, consideras que este traballo é sinxelo? Por que? Que cres que é preciso para ser un bo tecedor? (cita tres cualidades)
tejido.
Susana Vázquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
5. Observa as partes dun tear.
6. Escribe, agora todos os nomes que recordes das partes do tear que Vicente nos ensinou nesta imaxe. Compara os nomes en galego e en castelรกn.
Susana Vรกzquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
7. Escolle cinco sustantivos dos exercicios 5 e 6, que consideres vocabulario de uso común e intenta encontrar palabras en inglés que sexan equivalentes, podes utilizar un dicionario, pero inténtao sen el.
8. Observa agora esta imaxe. Intenta explicar coas túas palabras as accións que se están levando a cabo.
9. Une cada palabra co seu significado: 10.
Ripar
Acción de golpear o liño para eliminarlle a parte máis dura
Mazar
Tecido máis basto utilizado para sabas
Lenzo
O que se fía
Estopa
Tecido máis fino utilizado para camisas
Fiadura
Acción de extraer a semente do liño Susana Vázquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
meada
Peza do tear para facer madeixas de fío, formada por varias aspas de madeira que viran con rapidez accionadas por un veo
sarillo
Madeixa que se fai co fío que sae do fuso
Levadoira
Ferramenta utilizada para facer as madeixas de lá
11. Agora, co vocabulario aprendido trata de explicar o que quererá dicir o refrán “É máis movido ca un sarillo” aplicado a unha persoa.
12. Le este texto. O LIÑO, foi a materia téxtil sobranceira en Galicia ata o século XIX, mais o seu cultivo decaeu rapidamente nas últimas décadas. No mes de maio faise a sementeira. É traballo familiar, pero cando a xente é pouca ou o traballo moito, chámase alguén a xornal. No mes de xullo xa está o liño disposto para a arriga. Chámase a algunhas mozas para axudar ás da casa; tras delas veñen os mozos, e comezan así as festas e diversións que continúan xa ao longo de todo o proceso ata o fiadeiro ou fía, que tiña lugar nos seráns e ao que asistían as mozas coa roca e o fuso e os mozos cos instrumentos para a música, e alí eran os bailes, xogos e desafíos. Co liño máis fino facíase o lenzo que se reservaba para as mellores sabas, toallas, panos de mesa e para as partes visibles das camisas. As sabas correntes, camisas e cirolas confeccionábanse coa estopa. O picote, fibra de inferior calidade, utilizábase para facer mandís e prendas exteriores resistentes á humidade.
Resume coas túas palabras esta tradición. Non esquezas facer mención á estación do ano en que se leva a cabo e os resultados do proceso.
Susana Vázquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
Cales se consideraban traballos de muller e cales de home? Consideras que isto sería así igualmente na actualidade? Por que?
13. Mira, neste cadro, as fases do traballo do liño.
As fases, o utensilio que se utiliza en cada unha,e quén arealizaba a cotío Sementar Regar Arriga Ripar Mazar Deluvar Tascar Asedar Fiar Ensarillar Ennovelar Urdir Canelar Tecer
Arado Sacho Mans Ripo Maza e Mazadoiro Mans Espadela e espadeleiro Pente de Asedar Roca e Fuso Sarillo Debanadoira Urdideira Caneleiro e Lanzadeira Tear
Home Muller Home e Muller Home Home ou Muller Muller Muller Muller Muller Muller Muller Muller Muller Muller
14. Observa os verbos da primeira columna do cadro anterior. Di de que palabra derivan.
15. Observa este cadro e sinala os meses en que se fan traballos en relación ó liño:
TRABALLO / MES Sementeira do centeo Colleita das castañas Tascadeiros
Sep Oct Nov Dec Xan Feb Mar Abr Maio Xuñ Xull Ag Sep X X X
X X Susana Vázquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
Ceba dos porcos Matanza dos porcos Corta-la leña Sementeira das patacas Sementeira do millo Sementeira do liño Sega da herba Colleita do liño Sega Sementeria dos nabos Malla do centeo Colleita das patacas Colleita do millo Maza-lo liño
X
X
X X
X X X
X X X X X X X X X X X
16. Enlaces de interese: Dicionario da Real Academia Galega Traballos tradicionais do agro galego Fotografías do traballo do liño nas súas diferentes fases. Tradicións.
Susana Vázquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
Susana Vรกzquez Abril, 2014
Materiais de traballo ENDL
Susana Vรกzquez Abril, 2014