MODLITEWNIK
PASYJNO-PASCHALNY
Autor koncepcji Filip Topczewski
Członek Polskiej Izby Książki:
Redakcja merytoryczna Ireneusz Korpyś Józefina Kępa
Członek Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek:
Konsultacja teologiczna Ks. dr Jacek Molka Projekt graficzny, skład i łamanie Natalia Ginalska Projekt okładki Natalia Ginalska
Członek Stowarzyszenia Wydawców Katolickich: Partnerzy:
www.wiaraiksiazki.pl
Korekta Józefina Kępa Fragmenty z Biblii Tysiąclecia, Wydanie V, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1999. Modlitwy wielkanocne i wielkopostne za „Wielka księga modlitw”, pod red. Ireneusza Korpysia i Patrycji Szulc, Częstochowa 2014, wydanej z imprimatur L.dz. 47/K-I/2014, dn. 22.01.2014 r. Arcybiskupa Metropolity Częstochowskiego Wacława Depo. Pieśni pasyjne oraz pieśni na Wielkanoc za „Skazany na śmierć. Rozważaj, duszo, Chrystusowe rany”, pod red. Patrycji Szulc, Marii Czarneckiej i Józefiny Kępy, Częstochowa 2013 r. wydrukowanej za pozwoleniem Władzy Kościelnej. Teksty rozważań Drogi Krzyżowej Stefana Kardynała Wyszyńskiego udostępnił Instytut Prymasowski Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie. Copyright © by Wydawnictwo Świętego Filipa Apostoła, Częstochowa 2017. Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone. Wydanie pierwsze.
Wydawnictwo Świętego Filipa Apostoła ul. Mirowska 35 42-200 Częstochowa tel. 34 372 48 50 wew. 1 kom. 517 732 994 www.swietyfilip.pl wydawnictwo@swietyfilip.pl
SPRZEDAŻ DETALICZNA I INTERNETOWA tel. 34 372 48 53 kom. 517 600 593 SPRZEDAŻ HURTOWA tel. 34 372 48 55 kom. 517 583 636
ZAMÓWIENIA MOŻNA SKŁADAĆ RÓWNIEŻ TELEFONICZNIE: 34 372 48 53 ORAZ PRZEZ STRONĘ INTERNETOWĄ: www.swietyfilip.pl INFOLINIA: 801 555 550 wew. 1 ISBN 978-83-8077-028-7
Spis treści Wstęp................................................................................................................................................................7 Rozdział I Wielki Post...................................................................................................................................9 1. Rozważania Drogi krzyżowej – kard. Stefan Wyszyński......................................................................11 2. Gorzkie żale................................................................................................................................................29 3. Orędzia papieskie na Wielki Post............................................................................................................43 Orędzie Ojca Świętego Jana Pawła II na Wielki Post 2005 r. (fragment)..........................................44 Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Wielki Post 2013 r. (fragment).....................................45 Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielki Post 2016 r. (fragment)..............................................47 4. Modlitwy na Wielki Post..........................................................................................................................51 I modlitwa pokutna, zawierająca uznanie, że jesteśmy grzesznikami w obliczu Boga...................52 II modlitwa pokutna, zawierająca rozważanie złości i niewdzięczności grzechu............................53 III modlitwa pokutna, zawierająca rozważanie złych skutków grzechu...........................................54 IV modlitwa pokutna, rozważająca gotowość Boga do odpuszczenia nam grzechów...................55 V modlitwa pokutna, zawierająca żal i mocne przedsięwzięcie........................................................56 Affekty przez wszystkie tajemnice męki Jezusowej.............................................................................58 Akt osobistego poświęcenia się Najdroższej Krwi Chrystusa............................................................60 Codzienne westchnienia do pięciu Ran Pana Jezusa...........................................................................61 Modlitwa do Chrystusa na krzyżu wiszącego......................................................................................64 Modlitwa do Chrystusa Ukrzyżowanego..............................................................................................65 Modlitwa do Cudownego Pana Jezusa (w mogile)..............................................................................65 Modlitwa do Krzyża Pańskiego..............................................................................................................66 Modlitwa do Pana Jezusa Cierpiącego..................................................................................................67 Modlitwa do Pana Jezusa za nas umęczonego.....................................................................................67 Modlitwa do Ran Chrystusa...................................................................................................................68 Modlitwa do wszystkich Ran Pańskich.................................................................................................70 Modlitwa na czas Wielkiego Postu........................................................................................................71 Modlitwa na Niedzielę Palmową I.........................................................................................................71 Modlitwa na Niedzielę Palmową II........................................................................................................72 Modlitwa na Wielki Post.........................................................................................................................73 Modlitwa o połączenie cierpień naszych z męką Jezusa Chrystusa..................................................73 Modlitwa przed Panem Jezusem na krzyżu..........................................................................................75 Modlitwa św. Augustyna o męce Pańskiej............................................................................................77 Modlitwa św. Grzegorza o pięciu ranach Pana Chrystusowych........................................................77 Modlitwa u stóp krzyża ks. Karola Antoniewicza................................................................................78 Modlitwa w cierpieniu.............................................................................................................................80 Modlitwa w Wielki Tydzień....................................................................................................................80 Modlitwa wielkopostna św. Efrema Syryjczyka...................................................................................82 Modlitwa w Wielkim Poście...................................................................................................................82 Pięcioro ofiarowań Męki Chrystusowej za grzechy.............................................................................83
Pocałowanie Ran Pana Jezusa.................................................................................................................87 Pozdrowienie Męki Chrystusa Pana......................................................................................................88 Pozdrawianie Pana Jezusa na krzyżu.....................................................................................................88 Pozdrowienie Wszystkich Członków ciała Pana Chrystusowego.....................................................90 Prośby chorego do męki Jezusowej........................................................................................................91 Przedstawienia Ran Jezusowych Bogu Ojcu za grzechy.....................................................................95 Rozważanie i modlitwa o Jezusie cierpiącym.......................................................................................96 Siedem Ofiarowań Przenajdroższej Krwi.............................................................................................97 Uwagi nabożne o męce gorzkiej Pana Jezusowej św. Grzegorza Papieża.......................................100 Uwielbienie Świętego Krzyża................................................................................................................101 Wezwanie Boga w Środę Popielcową...................................................................................................102 5. Pieśni pasyjne...........................................................................................................................................105 Ach, mój Jezu, jak Ty klęczysz w Ogrojcu zekrwawiony...................................................................106 Bądź mi litościw......................................................................................................................................107 Bliskie jest Królestwo Boże...................................................................................................................108 Chrystus wodzem...................................................................................................................................109 De profundis...........................................................................................................................................109 Dobranoc, Głowo święta.......................................................................................................................110 Dzieci hebrajskie, niosąc gałązki oliwne.............................................................................................113 Jezu Chryste, Panie miły........................................................................................................................113 Króla wznoszą się znamiona.................................................................................................................114 Krzyżu Chrystusa, bądźże pochwalony...............................................................................................115 Krzyżu święty nade wszystko................................................................................................................118 Któryś za nas cierpiał rany....................................................................................................................121 Ludu, mój ludu, cóżem ci uczynił?......................................................................................................121 Misere mei deus......................................................................................................................................124 O Krwi najdroższa, o Krwi odkupienia...............................................................................................126 Ofiara Krzyża spełniona........................................................................................................................127 Ogrodzie Oliwny, widok w tobie dziwny............................................................................................129 Pan uroczyście wkracza do świątyni....................................................................................................137 Panie, Ty widzisz, krzyża się nie lękam...............................................................................................138 Płaczcie, Anieli.......................................................................................................................................139 Posypmy głowy popiołem.....................................................................................................................141 Stabat Mater dolorósa............................................................................................................................142 W krzyżu cierpienie, w krzyżu zbawienie...........................................................................................146 Wisi na krzyżu Pan Stwórca nieba.......................................................................................................148 Witam Cię, witam Przenajświętsze Ciało............................................................................................149 Wjeżdża Król nasz..................................................................................................................................151 Rozdział II Wielkanoc..............................................................................................................................153 1. Ewangelie o zmartwychwstaniu Jezusa................................................................................................155 Ewangelia wg św. Jana............................................................................................................................156 Ewangelia wg św. Łukasza.....................................................................................................................156 Ewangelia wg św. Marka........................................................................................................................157 Ewangelia wg św. Mateusza...................................................................................................................157
4
2. Orędzia papieskie na Wielkanoc...........................................................................................................159 Orędzie Ojca Świętego Jana Pawła II na Wielkanoc 2005 r. (fragment).........................................160 Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Wielkanoc 2012 r. (fragment).....................................161 Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielkanoc 2016 r. (fragment).............................................162 3. Modlitwy podczas Triduum Paschalnego i okresu Wielkanocy.......................................................165 Królowo Nieba........................................................................................................................................166 Modlitwa lektorów przed Mszą Świętą w czasie wielkanocnym......................................................166 Modlitwa lektorów po Mszy Świętej w czasie wielkanocnym..........................................................166 Modlitwa na Wielki Czwartek..............................................................................................................167 Modlitwa na Wielki Piątek....................................................................................................................170 Modlitwa na Wielki Piątek i Sobotę.....................................................................................................172 Modlitwa przy Grobie Pańskim...........................................................................................................173 Modlitwa w dzień Zmartwychwstania Pańskiego.............................................................................174 Modlitwa w inne niedziele po Wielkiejnocy......................................................................................175 Modlitwa w Poniedziałek Wielkanocny..............................................................................................177 Modlitwa wielkanocna I........................................................................................................................177 Modlitwa wielkanocna II......................................................................................................................178 Modlitwa wielkanocna III.....................................................................................................................178 Modlitwy do Najświętszego Sakramentu przy obchodzeniu Grobów w Wielki Piątek................179 Modlitwy i rozmyślania w Wielki Piątek............................................................................................184 4. Pieśni na Wielkanoc................................................................................................................................191 Alleluja! Biją dzwony.............................................................................................................................192 Alleluja! Jezus żyje!................................................................................................................................192 Boga naszego chwalcie, wszystkie ziemie...........................................................................................193 Chrystus zmartwychwstan jest.............................................................................................................194 Ciebie, Boga, wysławiamy.....................................................................................................................195 Ciesz się, Królowo Anielska..................................................................................................................198 Exsultet....................................................................................................................................................199 Królu z wieków królujący......................................................................................................................204 Nie zna śmierci Pan żywota..................................................................................................................205 Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię...........................................................................................206 O dniu radosny, pełen chwał................................................................................................................207 O, Zmartwychwstały, grób zniszczyłeś swój.......................................................................................207 Otrzyjcie już łzy, płaczący.....................................................................................................................208 Śpiewajmy Panu, który moc okazał.....................................................................................................211 Victimae paschali laudes.......................................................................................................................212 Wesel się, Królowo miła........................................................................................................................215 Wesoły nam dzień nastał.......................................................................................................................215 Wesoły nam dziś dzień nastał...............................................................................................................216 Wstał Pan Chrystus z martwych ninie................................................................................................218 Zwycięzca śmierci, piekła i szatana......................................................................................................219
Wstęp Wielkanoc to wyjątkowy czas w życiu każdego chrześcijanina, czas radości i nadziei wynikającej z prawdy o zmartwychwstaniu Pana. Wielkanoc stanowi centrum kalendarza liturgicznego i jest najbardziej uroczystym świętem na przestrzeni całego roku liturgicznego. Poprzedza ją czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu, będący czasem wyciszenia, refleksji oraz oczyszczenia własnych serc i sumień. Okres Wielkiego Postu można nazwać czasem intensywnego życia duchowego mającego na celu radykalne zerwanie z grzechem i przygotowanie się do pełnej i głębokiej celebracji Świąt Paschalnych. A modlitwa jest znakomitym sposobem do osiągnięcia tego celu oraz do wyrażania radości płynącej ze zmartwychwstania Chrystusa, jaka nas przepełnia w okresie Wielkanocy. Zarówno Wielki Post, jak i Wielkanoc posiadają bogatą tradycję. Związane szczególnie z tym pierwszym okresem Droga krzyżowa czy też Gorzkie żale, tak charakterystyczne dla polskiej duchowości, pozwalają na przeżywanie misterium pasyjnego. W tym czasie modlitwy i pieśni, jakie są zanoszone do Boga, przede wszystkim mają charakter pokutny oraz koncentrują się na wydarzeniach związanych z Męką Pańska. Modlitwy wielkanocne wyrażają natomiast radość płynącą ze zmartwychwstania Chrystusa. Wielki Post oraz Pascha są czasem szczególnie sprzyjającym modlitwie. Aby ułatwić wiernym modlitewny dialog z Bogiem, przygotowanie do Wielkanocy, jak również celebrowanie tego święta, oddajemy w Państwa ręce Modlitewnik pasyjno-paschalny. Wyodrębniliśmy w nim dwa rozdziały Wielki Post oraz Wielkanoc. W pierwszym zamieściliśmy rozważania Drogi krzyżowej sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, Gorzkie żale, modlitwy wielkopostne oraz pieśni pasyjne, jak również fragmenty orędzi papieskich na Wielki Post. Drugi rozdział, koncentrujący się na celebracji Wielkanocy rozpoczynamy od fragmentów Ewangelii o zmartwychwstaniu Jezusa. W tej części książki znajdują się również modlitwy na Wielkanoc i bezpośrednio poprzedzające to wydarzenie Triduum Paschalne, pieśni wielkanocne oraz fragmenty papieskich orędzi na Wielkanoc. Książka jest pięknie ilustrowana reprodukcjami obrazów ukazujących sceny pasyjne i paschalne. Życzymy miłej lektury i głębokiej modlitwy. Ireneusz Korpyś Redaktor naczelny Anthony van Dyck, Chrystus dźwigający krzyż (XVII). Musei di Strada Nuova w Genui, Włochy.
7
Rozdział I Wielki Post
1. Rozważania Drogi krzyżowej – kard. Stefan Wyszyński
A gdy nadeszła godzina szósta, mrok ogarnął całą ziemię aż
do godziny dziewiątej. O godzinie dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: «Eloi, Eloi, lema sabachthani», to znaczy: Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił? (…) i oddał ducha. (…) Setnik zaś, który stał naprzeciw, widząc, że w ten sposób oddał ducha, rzekł: «Prawdziwie, ten człowiek był Synem Bożym». Ewangelia wg św. Marka 15, 33-34. 39
Juan de Valdés Leal, Droga Chrystusa na Kalwarię (ok. 1661). Muzeum Prado w Madrycie, Hiszpania.
11
NAJMILSZE DZIECI! Uprzytomnimy sobie najpierw na tej Drodze krzyżowej słowa Chrystusa Pana, który pierwszy odbył drogę krzyżową: „Jeśli kto chce iść za mną, niech weźmie krzyż swój, a naśladuje mnie” (Mt 16,24). Kto z nas nie chciałby iść za Nim? Każdy z nas ma to poczucie, że musi przejść drogę Chrystusa, bo kto z Nim współcierpi, ten z Nim uwielbiony będzie. Wielkość człowieka zależy też i od wielkości jego przeżyć. Przeżycia tworzą duchową sylwetkę; im są głębsze, tym bardziej człowiek zbliża się do obrazu Boga. Bóg, przez wielką miłość ku nam, wypisał na naszej duszy swoje oblicze. Pracą i cierpieniem pogłębiamy nasz duchowy związek z Bogiem i wtedy odbija się pełne światło oblicza Bożego na naszych duszach, na twarzach, na całym życiu. A więc bierzmy na ramiona swój krzyż, krzyż naszych codziennych obowiązków, i chodźmy z Nim.
STACJA I —
Jezus skazany na śmierć Przyklęknijmy, Wielbimy Cię i błogosławimy, Chryste, żeś przez krzyż Twój święty świat odkupić raczył. Jezus skazany na śmierć przed trybunałem Piłata. To było zdarzenie historyczne, ale ono się wciąż powtarza. Zanim doszło do wyroku, Chrystus Pan był pytany, kim jest. Odpowiedział: Jam jest prawda (J 18,37). Obudził wątpliwości: Cóż to jest prawda? (J 18,38). Ale wątpliwość była retoryczna, bez nadziei otrzymania odpowiedzi, bez wysiłku poznania. Cóż to jest prawda? Gdyby człowiek na to pytanie rzetelnie odpowiedział, nie wydałby wyroku śmierci na Syna Bożego, na Słowo Przedwieczne, na Nauczyciela Prawdy, na Dobrą Nowinę. Zawsze sumienie moje powiedziałoby mi: Ja żadnej winy w Nim nie znajduję. Odrobina myśli, odrobina refleksji … i odpowiedź gotowa. Postawię sobie pytanie: Cóż to jest prawda? Dołożę wysiłków, by nie wydać wyroku na Boga bez rzetelnej odpowiedzi 12
na to pytanie. Nie umiem odpowiedzieć – podejmę trud, który nakazany jest każdemu umysłowi; dopiero wtedy mogę wyrokować, kiedy już wiem, co to jest prawda. Uczynię postanowienie, aby w mych myślach, słowach, uczuciach, pismach, nie było zuchwałej odpowiedzi i zuchwałego wyroku na Chrystusa. Uczynię wszystko, aby poznać Prawdę. Ojcze nasz... Któryś za nas cierpiał rany...
STACJA II —
Jezus bierze krzyż na ramiona swoje Nie chcę myśleć, że to był krzyż z drzewa. Owszem, pomyślę, że to był ciężar świata, ciężar człowieczeństwa, że to był i ten ciężar, który w pewnej cząstce na mnie spada. A więc mój krzyż i mój ciężar. „Położył Pan na ramiona Jego nieprawość nas wszystkich” (por. Iz 53,6). Niesie więc i moją nieprawość. Ale nie tylko! On niesie moje zadania życiowe, albowiem sam ich udźwignąć nie mogę. Może niekiedy myślę, że nie podołam, bom niemocny, słaby. Będę pamiętać i o tym, że w przeciwnościach jest moc doświadczeń i że wystarczy mi łaska, której Bóg mi udziela (por. 2 Kor 12,9). Może wydaje mi się, że jestem niezdolny do wielu zadań i trudów, do wyznania wiary, do zajęcia własnego stanowiska. Pomyślę: Nie idę sam, mój krzyż niesie mój Bóg. Jest nas dwóch: On i ja. Chrześcijanin nigdy nie jest samotny, jest z nim Chrystus. Idą razem. W trudzie codziennym specjalnie pamiętać będę o tym: jesteś przy mnie, jesteśmy razem, podsuwasz Twoje ramię pod mój krzyż. Idziemy więc razem. Ojcze nasz... Któryś za nas cierpiał rany...
13
2. Gorzkie żale
Piłat
ponownie ich zapytał: «Cóż więc mam uczynić z tym, którego nazywacie Królem Żydowskim?». Odpowiedzieli mu krzykiem: «Ukrzyżuj Go!». Piłat odparł: «Cóż więc złego uczynił?». Lecz oni jeszcze głośniej krzyczeli: «Ukrzyżuj Go!». Wtedy Piłat, chcąc zadowolić tłum, uwolnił Barabasza, Jezusa zaś kazał ubiczować i wydał na ukrzyżowanie. Ewangelia wg św. Łukasza 23,12-15
Colijn de Coter, Lament nad Chrystusem (ok. 1510) – fragment. Rijksmuseum w Amsterdamie, Holandia.
29
Gorzkie Żale Gorzkie żale dzieli się na Zachętę i trzy części. W każdą niedzielę Wielkiego Postu odprawia się jedną część: Część I (I i IV Niedziela Wielkiego Postu) Część II (II i V Niedziela Wielkiego Postu) Część III (III Niedziela Wielkiego Postu i Niedziela Palmowa) Zachęta 1. Gorzkie żale przybywajcie, Serca nasze przenikajcie. 2. Rozpłyńcie się, me źrenice, Toczcie smutnych łez krynice. 3. Słońce, gwiazdy omdlewają, Żałobą się pokrywają. 4. Płaczą rzewnie Aniołowie, A któż żałość ich wypowie? 5. Opoki się twarde krają, Z grobów umarli powstają. 6. Cóż jest, pytam, co się dzieje? Wszystko stworzenie truchleje! 7. Na ból męki Chrystusowej Żal przejmuje bez wymowy. 8. Uderz, Jezu, bez odwłoki W twarde serc naszych opoki! 9. Jezu mój, we krwi ran swoich Obmyj duszę z grzechów moich! 10. Upał serca swego chłodzę, Gdy w przepaść męki Twej wchodzę.
30
Część I Część I rozpoczyna się od Zachęty. Intencja Przy pomocy łaski Bożej przystępujemy do rozważania męki Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Ofiarować ją będziemy Ojcu Niebieskiemu na cześć i chwałę Jego Boskiego Majestatu, pokornie Mu dziękując za wielką i niepojętą miłość ku rodzajowi ludzkiemu, iż raczył zesłać Syna swego, aby za nas wycierpiał okrutne męki i śmierć podjął krzyżową. To rozmyślanie ofiarujemy również ku czci Najświętszej Maryi Panny, Matki Bolesnej, oraz ku uczczeniu Świętych Pańskich, którzy wyróżniali się nabożeństwem ku Męce Chrystusowej. W pierwszej części będziemy rozważali, co Pan Jezus wycierpiał od modlitwy w Ogrójcu aż do niesłusznego przed sądem oskarżenia. Te zniewagi i zelżywości temuż Panu, za nas bolejącemu, ofiarujemy za Kościół święty katolicki, za najwyższego Pasterza z całym duchowieństwem, nadto za nieprzyjaciół krzyża Chrystusowego i wszystkich niewiernych, aby im Pan Bóg dał łaskę nawrócenia i opamiętania. Hymn 1. Żal duszę ściska, serce boleść czuje, Gdy słodki Jezus na śmierć się gotuje; Klęczy w Ogrójcu, gdy krwawy pot leje, Me serce mdleje. 2. Pana świętości uczeń zły całuje, Żołnierz okrutny powrozmi krępuje! Jezus tym więzom dla nas się poddaje, Na śmierć wydaje. 3. Bije, popycha tłum nieposkromiony, Nielitościwie z tej i owej strony, Za włosy targa: znosi w cierpliwości Król z wysokości. 4. Zsiniałe przedtem krwią zachodzą usta, Gdy zbrojną żołnierz rękawicą chlusta; Wnet się zmieniło w płaczliwe wzdychanie Serca kochanie. 31
4. Modlitwy na Wielki Post
I odszedłszy nieco dalej, upadł na twarz i modlił się tymi
słowami: «Ojcze mój, jeśli to możliwe, niech Mnie ominie ten kielich! Wszakże nie jak Ja chcę, ale jak Ty». Potem przyszedł do uczniów i zastał ich śpiących. Rzekł więc do Piotra: «Tak, jednej godziny nie mogliście czuwać ze Mną? Czuwajcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie; duch wprawdzie ochoczy, ale ciało słabe». Ewangelia wg św. Mateusza 26, 39-41
Sandro Botticelli, Opłakiwanie Chrystusa (ok. 1495). Muzeum Poldi Pezzoli w Mediolanie, Włochy.
51
I modlitwa pokutna,
zawierająca uznanie, że jesteśmy grzesznikami w obliczu Boga
Święty, Sprawiedliwy Boże! W tym świętym czasie pokuty szczególniej chcę serce moje wznosić do Ciebie. Ty jesteś świętym, o Panie! i chcesz, abyśmy i my świętymi byli. Lecz gdzież jest człowiek, który by nie grzeszył i mógł się ostać przed obliczem Twojem? Gdy zwrócę uwagę na dawniejsze życie moje, o jakże w niem wiele przewinień spostrzegam! Prawda, że między niemi wiele było wykroczeń słabości i lekkomyślności, ale też były często i grzechy złości z rozwagą popełnione, a nawet i zbrodnie. Jakże często bywałem obojętnym w miłości Twojej! Moja wiara jakże maleńką, a moja ufność i pragnienie osiągnienia celu ostatecznego jakże były słabe! A przy tem jak wielkie były moje opuszczania się w modlitwie i nabożeństwie! Ach Panie, i jakże to łatwo może się człowiek opuścić w miłości Twojej! Lecz gdy się jeszcze dalej zastanawiam, o jakżem często przewinił i przeciw miłości bliźniego! A chociaż mu nie wyrządziłem wielkiej niesprawiedliwości, przecież niejednego obraziłem i zasmuciłem, to przez gniew porywczy, to przez obmowę i zniewagę lub przynajmniej myślą przez niegodziwe posądzanie! Nadto jak często obrażałem moich przełożonych przez nieposłuszeństwo albo podwładnych przez surowe obchodzenie się z nimi! O Boże! Jeżeli wszystkie grzechy pamiętać będziesz, któż się przed Tobą ostoi? Nawet bardzo często grzeszyłem przeciwko samemu sobie! Nierządnej miłości, pożądliwości często pozwalałem przewagi nad sobą! Szedłem za złą namiętnością, nie pomnąc na zbawienie duszy mojej. Ileż dobrego zaniedbałem i jak opieszale używałem środków do mojej poprawy i udoskonalenia! O Dobry Boże! Wyznaję moje zbrodnie przed Tobą i błagam Cię w upokorzeniu: racz mi je łaskawie przebaczyć i odpuścić! Użycz mi czasu i łaski do pokutowania za nie, a bądź mi miłościwy. Amen. * Uwaga: po tych modlitwach odmawia się psalmy pokutne. Za: „Książka do nabożeństwa dla wszystkich katolików, szczególniej zaś dla wygody katolików Archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej z polecenia najprzewielebniejszego Arcy-Biskupa Dunina ułożona, na nowo z rozkazu najprzewielebniejszego Arcy-Biskupa X. Leona Przyłuskiego po raz drugi przejrzana (Dla mężczyzn)”, Gniezno 1864. 52
II modlitwa pokutna,
zawierająca rozważanie złości i niewdzięczności grzechu Zgrzeszyłem w obliczu Twojem, o Boże! Źle uczyniłem i prawo Twoje przestąpiłem. Jakże się ostoję przed Tobą? O jakże się mało zastanawia człowiek nad tem; co to jest, grzeszyć i obrażać Pana Boga! Ty jesteś Stwórcą i Panem naszym, my Twoje stworzenia i słudzy. Ty nas stworzyłeś i dałeś nam życie, abyśmy Ci służyli; a my, ach! my odmawiamy Ci winnej służby i gardzimy Twemi rozkazami! Ty jesteś wszechmocnym, wiecznym, nieskończonym, a my pył i proch! Przecież oburzamy się przeciw Tobie i Twojej woli świętej! Święci Aniołowie w Niebie, wszystkie stworzenia w całem przyrodzeniu wiernie wykonywają Twoje rozkazy! Sam tylko człowiek sprzeciwia się Najwyższemu! Ach Dobry Boże! O! Jakąż mi się teraz zbrodnią wydaje grzech każdy! I ten popełnia człowiek w Twojem obliczu; bo gdzieżby się mógł ukryć, gdzie schronić, gdziebyś go nie ujrzał, gdzie by Cię przy nim nie było? W Twojem obliczu, w Twych oczach, popełnia swe głupstwa i zbrodnie. Ty nas przecież utrzymujesz mimo to, że Cię obrażamy, choćbyś nas mógł zniweczyć, na miejscu ukarać; przecież tego nie czynisz, ale czekasz, czy też wejdziem w siebie; masz politowanie nad naszą płochością i słabością. Jak ojciec ma wyrozumienie nad wykroczeniami dzieci, tak Ty nad naszemi. A nawet, gdzież jest ojciec na ziemi, który by tak kochał swe dzieci, jak Ty kochasz nas, ludzi? Ty nas stworzyłeś na obraz Twój; Ty nas przeznaczyłeś, abyśmy z Tobą byli na wieki szczęśliwi w Niebie; a gdyśmy zgubieni zostali, Ty, Boże! znów nas uratowałeś, dając nam Syna swego za Zbawiciela i do tego czasu utrzymujesz, pomagasz i zaopatrujesz nas codziennie w wszelkie potrzeby ciała i duszy. I Ciebie, o Boże i Ojcze Najlitościwszy! mogą ludzie obrażać! A między wielu i ja byłem często tak niewdzięcznym, który na wszystkie te dobrodziejstwa nie zważałem i źle czyniłem w oczach Twoich! Ach Panie, jakże się wstydzę mojej niewdzięczności i grzechów moich! Darujże mi je, o Boże!
53
3. Modlitwy podczas Triduum Paschalnego i okresu Wielkanocy
A kiedy już to, co zniszczalne, przyodzieje się w nieznisz-
czalność, a to, co śmiertelne, przyodzieje się w nieśmiertelność, wtedy sprawdzą się słowa, które zostały napisane: Zwycięstwo pochłonęło śmierć. Gdzież jest, o śmierci, twoje zwycięstwo? Gdzież jest, o śmierci, twój oścień? (…) Bogu niech będą dzięki za to, że dał nam odnieść zwycięstwo przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa. 1 List do Koryntian 15, 54-55. 57
Giovanni Bellini, Chrystus błogosławiący (ok. 1500). Kimbell Art Museum w Fort Worth, USA.
165
Królowo Nieba Królowo Nieba, wesel się, Alleluja, bo Ten, któregoś nosiła, Alleluja, zmartwychwstał, jak powiedział, Alleluja. Błagaj za nami Boga, Alleluja. K.: Raduj się i wesel, Panno Maryjo, Alleluja. W.: Bo zmartwychwstał Pan prawdziwie, Alleluja. K.: Módlmy się. Boże, Ty przez zmartwychwstanie Twojego Syna, naszego Pana, Jezusa Chrystusa, przywróciłeś radość światu. Spraw, abyśmy przez Jego Matkę, Dziewicę Maryję, osiągnęli szczęście życia wiecznego. Przez Chrystusa, Pana naszego. W.: Amen.
Modlitwa lektorów
przed Mszą Świętą w czasie wielkanocnym Panie Jezu, w tym czasie wielkanocnym służymy Ci ze szczególną radością, albowiem Ty powstałeś z martwych, zwyciężyłeś grzech, szatana i śmierć. W Tobie i my zwyciężamy wszystko, co jest złe i niskie, a po świętym życiu chrześcijańskim kiedyś z Tobą zmartwychwstaniemy. Dlatego cieszymy się tak w tym czasie i służymy Ci piękniej i pogodniej niż zwykle. Maryjo, Matko Boża, udziel nam swej radości wielkanocnej i módl się za nami. Amen.
Modlitwa lektorów po Mszy Świętej
w czasie wielkanocnym
Panie Jezu, bądź nadal przez cały dzień z nami, jak niegdyś po zmartwychwstaniu przez czterdzieści dni z wielką miłością nawiedzałeś swoich Apostołów, aby ich pocieszyć i pokrzepić pokojem i radością swojej bliskości. I my potrzebujemy Twojej bliskości i pomocy, abyśmy zawsze pogodnie i mężnie walczyli o Twoje Królestwo, za Twój święty Kościół i w tej walce stawali się z dnia na dzień silniejsi, dzielniejsi. Amen. 166
Modlitwa na Wielki Czwartek W dniu przed męką Twoją, o Zbawicielu mój! odbyłeś w przytomności swych uczniów sprawy pełne tajemnic. Te chcę w sercu moim rozważać dnia dzisiejszego. Udziel mi tylko światła i łaski Twojej, abym to, co jest w tych sprawach świętego, ważnego i nauczającego, mógł pojąć i w sercu mym zachować. Pierwsze rozmyślanie Jezus pożywa z uczniami baranka wielkanocnego. Wiedząc Jezus, że się zbliża dzień Jego śmierci, zakończający cierpienia, postanowił jeszcze pożywać z uczniami swemi ostatnią na tej ziemi wieczerzę. Jak kochający ojciec zmuszony rozłączyć się i oddalić od dzieci swoich, zgromadza je wszystkie około siebie i jedząc z nimi, pociesza, i dawszy przestrogi i upomnienia dopiero się oddala: tak Jezus uczynił z swemi uczniami. Nadchodziło także święto wielkanocne i to chciał wspólnie z uczniami obchodzić, a razem ustanowić ważną, pełną tajemnic ucztę miłości; którą już dawniej obiecał z zapewnieniem, że w Jego Kościele ponawianą będzie aż do końca wieków. Wysłał tedy przodem dwóch uczniów do Jerozolimy, aby w domu, który im wskazał, poczynili przygotowania. Sam zaś z resztą udał się za niemi. Przyszli do sali, gdzie wszystko było gotowe. Usiadł Jezus z dwunastu uczniami do stołu; a w końcu przyniesiono i baranka, którego podług przepisu prawa powinni byli jeść na pamiątkę, jak Bóg niegdyś przez krew baranka uwolnił Izraelitów w Egipcie od plagi, którą Egipcjan ukarał, a potem ich wyprowadził z niewoli. Rzekł tedy Jezus: „Z największem utęsknieniem pragnąłem obchodzić z wami uroczyście tę ostatnią pamiątkę baranka wielkanocnego przed śmiercią”. Słysząc to, uczniowie zasmucili się. A Jezus obszerniej mówił im o swoim bliskim końcu. Wśród tej mowy rzekł: „Jeden mnie z was zdradzi!”. Ta mowa ścisnęła serca wszystkich, przeto każdy z nich pytał: „Nauczycielu! Czy to ja jestem?”. Jezus zaś rzekł: „Który teraz ze mną rękę kładzie do miski, ten jest, co mnie zdradzi, ale biada nieszczęśliwemu! Syn Człowieczy będzie wprawdzie wydany i zabity, jak powiedzieli prorocy i jak rozporządził Ojciec, ale biada nieszczęśliwemu, przez którego zdradzony będzie! Tak mówił Jezus, aby 167
4. Pieśni na Wielkanoc
Prawica Pańska wysoko wzniesiona, prawica Pańska moc
okazuje. Nie umrę, lecz będę żył i głosił dzieła Pańskie. (…) Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym. Stało się to przez Pana: cudem jest w oczach naszych.
Księga Psalmów 118, 16-17. 22-23
Gaudenzio Ferrari, Chrystus powstały z grobu (XVI). Galeria Narodowa w Londynie, Wielka Brytania.
191
Alleluja! Biją dzwony 1. Alleluja! Biją dzwony. Głoszą w świata wszystkie strony, Że zmartwychwstał Pan. Alleluja, alleluja, alleluja. 2. Biją długo i radośnie, Że aż w piersiach serce rośnie. Triumf prawdzie dan Alleluja, alleluja, alleluja. 3. W majestacie Boskiej chwały Idzie Chrystus zmartwychwstały Między uczniów swych. Alleluja, alleluja, alleluja. 4. Dzień wesoły nam dziś nastał. Pan po męce zmartwychpowstał. Płynie pieśni ton: Alleluja, alleluja, alleluja. * Za: „Skarbiec pieśni kościelnych”, pod red. ks. Antoniego Reginka, Katowice 2004.
Alleluja! Jezus żyje! 1. Alleluja! Jezus żyje! Już Go dłużej grób nie kryje, W którym trzy dni spoczywał. 2. Alleluja! Przezwyciężył Już Jezus grzech, co nas więził W tej haniebnej niewoli. 3. Alleluja! Tryumfuje Prawda, a fałsz ustępuje Z ziemi oswobodzonej.
192
4. Alleluja! Złość zgromiona A niewinność wyniesiona Odzyskała swe prawa. 5. Alleluja! Zmartwychwstały Jest nam zastaw wiecznej chwały, Co nam krwawo wyjednał. 6. Alleluja! I my wiemy, Iż też z grobów powstaniemy, Jak nasz powstał Zbawiciel. 7. Wdzięcznem sercem, Alleluja, Zaśpiewajmy: Alleluja Zbawcy zmartwychwstałemu. * Za: „Zupełny śpiewnik i książka do nabożeństwa”, Mikołów 1898.
Boga naszego chwalcie,
wszystkie ziemie
1. Boga naszego chwalcie, wszystkie ziemie, Daj Mu cześć winną całe ludzkie plemię. Bo litość Jego nad nami stwierdzona, A prawda Pańska wiecznie uiszczona. 2. Chwała bądź Bogu w Trójcy Jedynemu, Ojcu, Synowi, Duchowi Świętemu. Jak od początku była tak i ninie I na wiek wieków niechaj zawsze słynie.
193
MODLITWY NA WIELKI POST I WIELKANOC † unikatowy zbiór modlitw na czas Wielkiego Postu i okres Wielkanocy; † rozważania Drogi krzyżowej sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego; † Gorzkie żale; † fragmenty orędzi papieskich na Wielki Post i Wielkanoc; † pieśni pasyjne i pieśni na Wielkanoc; † Ewangelie o zmartwychwstaniu Jezusa; † domowa galeria sztuki – obrazy przedstawiające sceny pasyjne i paschalne autorstwa mistrzów malarstwa.
Patronat medialny:
www.swietyfilip.pl
WYDAWNICTWO ŚWIĘTEGO FILIPA APOSTOŁA tel. (34) 372 48 50 wew. 1
INDEKS: 514519
www.swietyfilip.pl ISBN 978-83-8077-028-7
wydawnictwo@swietyfilip.pl Poleca: WIARY, RODZINY I OJCZYZNY
www.swietyfilip.pl
INFOLINIA: 801 555 550 wew. 1
9 788380 770287
www.swietyfilip.pl
BLIZEJ