B ilansowanie karm FEDIAF E5
dr n. wet. inż. Sybilla Berwid-Wójtowicz Specjalista pielęgnacji i żywienia zwierząt towarzyszących
E 672
I żyli długo i zbilansowanie… Tak powinna kończyć się historia o każdym piesku i kotku. Niestety, nadal znakomita większość zwierząt w Polsce karmiona jest w sposób niezbilansowany, co pośrednio przyczynia się do ich chorób, otyłości, a także przekłada negatywnie na długość i jakość życia. Co to znaczy zbilansować pokarm dla psa i kota? Na czym się oprzeć, próbując wykorzystać najnowsze osiągnięcia nauki w poprawie dobrostanu zwierzęcia? Jak przekonać właściciela do wyboru odpowiedniej karmy? Na temat karm dla zwierząt często padają sformułowania, które mają gwarantować
zatem rola wnikliwego sprzedawcy, który dobierze odpowiednią karmę. Wszystkie karmy są bilansowane pod kątem elementów wskazanych przez organizacje zrzeszające producentów karm (w USA – AAFCO, w UE jest to FEDIAF) i muszą odpowiadać podstawowym normom. Nie ma obowiązku dodawania składników
Brak świadomości, jaką szkodę może wyrządzić podawanie odpadków i jedzenia niezbilansowanego pod kątem potrzeb zwierzęcia, prowadzi do wieloletnich niedoborów, które objawiają się w postaci schorzeń. odpowiedni poziom składników odżywczych, natomiast jedzenie przygotowywane w domu nie jest komentowane. Czyżby miało idealny skład? Często właściciel kojarzy źle produkty komercyjne, a niezbilansowane jedzenie domowe uważa za dobre – „naturalne”… Tymczasem brak świadomości, jaką szkodę może wyrządzić podawanie odpadków i jedzenia niezbilansowanego pod kątem potrzeb zwierzęcia, prowadzi do wieloletnich niedoborów, które objawiają się w postaci schorzeń. Niestety także nie wszystkie karmy są dobrze dopasowane do potrzeb zwierzęcia. Ważna jest 34
1(34) luty 2011
funkcjonalnych do karm ani wykonywania badań strawności w żadnych ośrodkach referencyjnych. Karma jest wprowadzana na rynek po rejestracji i badaniach wykonanych w danej firmie, o ile ma ona warunki
Etykieta prawdę Ci powie! Na etykiecie producent musi umieścić: • informacje dotyczące rodzaju karmy, • termin przydatności do spożycia, • szczegółowy wykaz dodatków oraz surowców w kolejności malejącej w procentowym udziale składu, • wyniki analizy chemicznej, • kontakt z producentem (telefoniczna infolinia lub e-mail), • masę netto etykietowanego towaru. Oczywiście może zamieścić wiele innych informacji dodatkowych, jednak nie powinny one wprowadzać konsumenta w błąd. Nie można powoływać się na wyjątkowe właściwości karmy, podczas gdy dane cechy charakteryzują każdy tego typu produkt (np. kiedyś reklamowano „margarynę bez cholesterolu”, a przecież żaden produkt roślinny nie zawiera cholesterolu. Twierdzenie to uznano za wprowadzające w błąd konsumenta). Nie można też powoływać się na wyniki badań lub stawiać tez sugerujących istnienie wyników badań je potwierdzających, jeżeli się nimi nie dysponuje. Największe emocje budzą jednak surowce narysowane na przedniej stronie opakowania (chwytliwa reklama), których
Nie można powoływać się na wyjątkowe właściwości karmy, podczas gdy dane cechy charakteryzują każdy tego typu produkt. i możliwości przeprowadzenia takich badań. Tak więc wiarygodność składu karmy opiera się głównie na procedurach wewnętrznych i wiarygodności producenta.
obecności nie można się doszukać w składzie szczegółowym. W myśl najnowszego rozporządzenia obowiązującego w UE wszystkie surowce zasugerowane zarówno
w nazwie karmy (np. z łososiem), jak i na rysunku (np. ikonka pomidorów) muszą znaleźć się w składzie szczegółowym wraz z informacją o dokładnej zawartości procentowej danego surowca. Ma to ułatwić wnikliwszemu klientowi zorientowanie się w rzeczywistym składzie karmy i zawartości użytych w nim surowców. E 5, E 672 – zdrowie jak na tablicy drogowej Witaminy i minerały często lądują w dodatkach paszowych oznaczone zagadkowymi literkami „E”. Warto zapamiętać, że wszystkie dodatki występujące w ilości poniżej 1% w karmie można opisać takim skrótem. Na liście literek „E” znajdują się nie tylko syntetyczne środki konserwujące czy barwniki, ale także naturalne dodatki
W KARMIE białka, które może pochodzić zarówno z surowców zwierzęcych, jak i roślinnych. Co więcej, niektóre źródła roślinne mogą zawierać go więcej niż zwierzęce… (np. niektóre rośliny strączkowe). Białko pochodzenia roślinnego jest dość dobrze przyswajane przez zwierzęta, chyba że cierpią one na nadwrażliwość / alergię na punkcie niektórych jego źródeł (potwierdzoną wiarygodnymi badaniami dodatkowymi, wykonanymi w gabinecie weterynaryjnym) – wtedy trzeba je wykluczyć z diety. Należy jednak pamiętać, że ziarna mają różną przyswajalność. Dość neutralne oraz wydajne strawnościowo są te, które w naturze można spotkać w przewodzie pokarmowym potencjalnej ofiary dzikiego psa – to: pszenica, ryż i kukurydza. Nie poleca
Nie można powoływać się na wyniki badań jeżeli się nimi nie dysponuje. (jak np. kurkuma), wyciągi ziołowe, zagęstniki (np. guma guar), witaminy i minerały. Tak więc sam fakt, że na etykiecie w składzie pojawiają się literki „E”, nie powinien przerażać świadomego konsumenta. Dobrze jest wypisać podstawowe literki „E” i opanować wyjaśnianie szyfru powtarzającego się na niektórych produktach. Informacja dla klienta, że dany element to po prostu „związki miedzi konieczne do prawidłowego wybarwienia włosa i właściwego funkcjonowania organizmu”, jest obiektywnym objaśnieniem etykiety pomagającym nam zdobyć zaufanie konsumenta. Ile mięsa w białku? Kiedyś trafiłam na klientkę, która przeczesywała dział pokarmów wilgotnych dla kota w poszukiwaniu puszki o zawartości 100% białka w analizie. Na moją zdumioną reakcję Pani odpowiedziała, że chce dać swojemu kotu to, co najlepsze, czyli czyste mięso… Często wydaje się klientom, że białko w analizie odzwierciedla ilość mięsa w karmie. A to nieprawda! Oznaczenie ilości białka następuje w wyniku analizy chemicznej. Dzięki niej dowiadujemy się, ILE W OGÓLE JEST
się w żywieniu zwierząt żyta i jęczmienia (zawierają dużo substancji antyżywieniowych), wątpliwe są także wartości odżywcze dzikiego ryżu, który jest odmianą pewnej egzotycznej trawy… Diety oparte na cukrach prostych czy szybko rozkładanych węglowodanach złożonych (w jabłkach
łych porcjach kilka razy dziennie. Następny składnik analizy – tłuszcz to zemulgowany odciągnięty tłuszcz, który pochodzi zarówno z jednoznacznych źródeł (np. oleje, tłuszcz zwierzęcy), ale także z innych surowców np. pochodzenia zwierzęcego. Ostatnie elementy układanki: włókno i popiół Włókno wcale nie kojarzy się pozytywnie, tak jak w żywieniu ludzkim – dla nas błonnik jest cennym składnikiem pokarmowym. Dla zwierząt to te same niestrawne elementy roślin, np. otręby, których dodatek poprawia funkcje jelit i reguluje wzrost mikroflory. Jednak nadmiar włókna lub jego nieodpowiednie źródło może być przyczyną wzdęć, zaparć czy biegunek, dlatego jest to element równie ważny w różnicowaniu karmy jak źródło białka pochodzenia zwierzęcego. Jeśli klient sygnalizuje problemy z ilością i jakością kału, należy sprawdzić nie tylko, jakie jest główne źródło białka (np. kurczak czy jagnięcina), ale także jakie jest źródło włókna (np. pulpa buraczana, celuloza, włókno owsiane, z cykorii). Z kolei popiół to elementy mineralne, takie jak wapń, fosfor i inne składniki, które nie ulegają spaleniu, ale mają ważne znaczenie w gospodarce mineralnej organizmu. W karmach z „niż-
Wszystkie surowce zasugerowane zarówno w nazwie karmy jak i na rysunku muszą znaleźć się w składzie wraz z informacją o dokładnej zawartości procentowej danego surowca. czy ziemniakach) mogą mieć właściwości fermentujące i dostarczają przy posiłku dużych dawek cukrów prostych (węglowodanów). Dlatego lepiej podawać je w ma-
Zapraszam na moje wystąpienie podczas targów Pet Fair 2011 w Łodzi, 21 maja (sobota) o godz. 11.00.
szej” półki popiół może być związany z obecnością zanieczyszczeń fizycznych w karmie – ich ilość będzie uwarunkowana właśnie renomą producenta i przeprowadzaną przez niego wewnętrzną kontrolą jakości. Prawidłowe dobranie karmy do indywidualnych potrzeb zwierzęcia wymaga uwzględnienia wielu czynników, także tych wyszczególnionych przez producenta na etykiecie. Umiejętność dostrzeżenia i wyjaśnienia interesujących szczegółów zjedna nam klienta i zapewni jego lojalność. r 1(34) luty 2011
35