Synchroon voorjaar 2015 - voor onze relaties en medewerkers by Syndion

Passend • Vertrouwd • Dichtbij

VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Zo gewoon (W)mo-gelijk!

Samenwerkingsovereenkomst in Giessenburg

DAC Sleeuwijk 5 jaar 1

Colofon Synchroon is een uitgave van Syndion, stichting voor dienstverlening en ondersteuning van mensen met een handicap. Het blad wordt verspreid onder externe relaties en medewerkers van Syndion. Voor cliënten wordt SynVol gemaakt, een uitgave in eenvoudige taal. Synchroon verschijnt drie keer per jaar. Synchroon wil bijdragen aan binding, betrokkenheid en draagvlak. Het blad geeft informatie en draagt bij aan de opinievorming rondom de onderwerpen die relevant zijn voor de (professionalisering van de) gehandicaptenzorg of de plaats van gehandicapten in de samenleving. De artikelen bevatten niet altijd de mening van Syndion. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren.

Syndion Postbus 3012, 4200 EA Gorinchem 0183 - 65 11 50 info@syndion.nl www.syndion.nl

Redactie Arianne de Leede - Lievaart Bianca Nederlof Brigitte Jacobs Harry Vogelaar (hoofdredacteur) Heleen Klop Ina Florusse Jaccolien Stein Mirjam Rinzema (eindredacteur) Yet Langerak

Aan de lezer Eén van de mooiste dingen van mijn werk bij Syndion Eén van de mooiste dingen van mijn werk bij Syndion vind ik het contact met de mensen voor wie we er zijn: cliënten en hun ouders of vertegenwoordigers. Als het maar enigszins mogelijk is, verlaat ik het kantoor in Gorinchem en ga ik op bezoek bij een van onze locaties. Altijd weer kom ik daar geïnspireerd vandaan. Met nieuwe ideeën, hoe we dingen nog beter kunnen doen. Soms hoor of zie ik dingen die ook echt beter móeten. Soms wordt er gemopperd, maar gelukkig zie ik ook vaak tevreden gezichten. Soms wil er iemand met me op de foto; kijk maar op pagina 21. En als ouders Syndion benaderen om hen te ondersteunen in een ouderinitiatief, voel ik me vereerd. Er wordt nu gebouwd aan een huis in Culemborg, waar hun kinderen straks zelfstandig, met begeleiding van Syndion, kunnen wonen. Als het klaar is, ga ik er zeker een kop koffie drinken.

Syndion is HKZ-gecertificeerd en voldoet aan alle kwaliteitseisen. De regelingen m.b.t. medezeggenschap en klachten staan op www.syndion.nl/belangenbehartiging.

Harry Vogelaar, Bestuurder van Syndion

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Inhoudsopgave

“Ik kan niet zonder professionele 4 hulp!”

Het goede doen

Zo gewoon (W)mo-gelijk

Ethische Commissie Syndion beschouwt, toetst en maakt bespreekbaar

Even voorstellen…

Brigitte Jacobs, directeur Zorg & Dienstverlening

Op de hoogte

Nieuwtjes uit de zorg

“Je ziet niks, maar ik heb wel iets”

Mensen met een licht verstandelijke handicap maken zich zorgen over hun ondersteuning

In beeld

Ik geef de pen door

Michiel

Zorg anno 2015

“Professionele ondersteuning verandert”

Van hobby naar beroep

Henk Odding gespecialiseerd in fotografie van mensen met een handicap

Op de foto!

René Wiersema, Poort6

Beschutting, begeleiding en structuur

“Het eerste begin is er”

DAC Sleeuwijk al 5 jaar een vertrouwde en veilige plek

Het ArbeidsCentrum Leerdam

Column

14 15

Nieuwe middelen doen voorzichtig intrede bij Syndion

Cliënt aan het woord

Marcel test als vrijwilliger de lift van een nieuwe rolstoelbus van het Rode Kruis

Zo gewoon (W)mo-gelijk! Marcel: “Ik kan niet zonder professionele hulp” Hoe kijken cliënten van Syndion naar de veranderingen in de zorg? Maken ze zich zorgen? Dat vroeg de redactie van Synchroon zich af. Daarom bezoek ik Marcel. We hebben afgesproken na werktijd, Marcel en ik. Ik arriveer bij het flatgebouw waar hij woont. Hij is ook nog maar net thuis. Marcel gaat me voor naar de zitkamer en verdwijnt meteen de keuken in om koffie te zetten. Marcel woont in een leuk ingerichte flat. Terwijl ik hem bezig hoor met kop en schotel en het koffiezetapparaat kijk ik de kamer rond. Ik ben geneigd te denken dat het echt een woonkamer is van een jongeman alleen: beetje rommelig, hier en daar stapeltjes ongelezen folders, een lege koffiebeker, een gebruikt bord, schoenen die misschien net zijn uitgedaan bij thuiskomst voor de bank… Ik tik mezelf meteen op de vingers bij deze gedachte. Want het huis is gezellig ingericht, wat ik zie zijn gewone sporen van aanwezigheid. Hier wordt geleefd. Ik had gewild dat de slaapkamers van mijn dochters er zó uit hadden gezien toen ze nog thuis woonden!

Even voorstellen Ondertussen komt de geur van verse koffie uit de keuken. Ik pak mijn notitieblok erbij en Marcel komt binnen met de koffie. We stellen ons eerst uitgebreid

aan elkaar voor. Het is per slot van rekening voor het eerst dat we elkaar zien. Marcel vertelt dat hij dit jaar 37 wordt en dat hij alweer ruim zeven jaar zelfstandig woont op dit adres. Af en toe komt er iemand van Syndion langs. Trots vertelt hij dat hij de flat helemaal heeft gestript, omdat alles zo verouderd was: de keuken, de badkamer, de wanden… alles heeft hij, samen met familie en vrienden, onder handen genomen. Ik complimenteer hem met het resultaat. Het ziet er licht en gezellig uit.

Werk Het liefst was Marcel boer geworden. Dat leek hem heerlijk: met dieren werken en veel buiten zijn. Hij werkte vier dagen op de boerderij en ging één dag per week naar school. Maar het lukte hem niet. Daarna ging hij bij een konijnenfokkerij werken. Toch ook een beetje werken met dieren. Daarna

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Door Heleen Klop

werkte hij in de productie bij een zagerij en bij een ander bedrijf maakte hij industriële verpakkingen, bijvoorbeeld kisten voor een verhuisbedrijf. Enthousiast vertelt Marcel dat hij nu alweer tien jaar bij Noordenne Staal werkt in Hardinxveld-Giessendam als productiemedewerker. Hij bedient allerlei machines, afhankelijk van waar hij wordt ingezet. Hij doet zijn werk met veel plezier. Denkt Marcel dat de Wmo ook invloed kan hebben op zijn werk, vraag ik hem. Hij denkt van niet. Hij werkt geheel zelfstandig en krijgt geen begeleiding op zijn werk.

dat kan echt niet anders.” Ik kijk om me heen: Ik zie een jongeman die met het grootste gemak een telefoontje beantwoordt dat net binnenkomt, die werkt, die maatschappelijk geëngageerde hobby’s heeft, die een vriendin heeft en een eigen huis. Ik werk zelf intussen meer dan dertig jaar in de zorg. Als ík het al niet snap, hoe gaat de ambtenaar van de gemeente dit dan begrijpen? Voor hem of haar is het voeren van zo’n keukentafelgesprek en aansluitend inschatten welke begeleiding nodig is, waarschijnlijk nieuw. Na enig doorvragen komt de aap uit de mouw. Marcel zegt, Hobby’s weliswaar in andere woorden, dat hij ‘duwtjes in Wil ik misschien iets weten over zijn hobby’s, de rug’ en ‘structuur’ nodig heeft. Zeg maar vraagt Marcel. Natuurlijk wil ik dat. Marcel gerust: hele grote, goed voelbare duwen in de werkt in zijn vrije tijd op een manege in rug. “Anders doe ik niet wat ik zou moeten “Ik heb Giessenburg. Hij is er zelfs instructeur. Hij doen”, zegt hij. “Dan zou ik niks opruimen begeleiding nodig geeft er eenmaal per week les op L-niveau. in huis. Ik zou de boodschappen niet doen, om mijn leven op Hij heeft een instructeursdiploma en laat ik zou vervuilen en waarschijnlijk elke dag orde te houden” me foto’s zien van toen hij examen deed. te laat op mijn werk komen.” Oftewel: Marcel heeft een volle agenda, want hij is zonder professionele begeleiding zou ook nog vrijwilliger bij het Rode Kruis (zie Marcel alles laten versloffen en verslonzen. ook de foto op pag 4). Hij heeft hier veel plezier Die ferme duwen in de rug, die kan hij toch niet in. aan een buurvrouw vragen? “En toch al helemaal niet twee of drie keer in de week?” vindt Marcel. Ben ik hier wel goed? “Dus als ik het goed begrijp”, zeg ik, “heb je vooral Ik vraag me ondertussen af of ik wel de juiste persoon aan professionele begeleiding nodig om je leven op orde te het interviewen ben. Wat heeft Marcel met de Wmo te houden? Een paar uur per week?” Hij knikt bevestigend. maken? Dit klinkt allemaal heel zelfstandig. Hij heeft een opleiding gehad, weliswaar niet afgemaakt, maar toch. We kijken tegelijkertijd op de klok: 6 uur. Hij heeft zojuist Hij heeft daarna een instructeursdiploma gehaald, geeft zijn vriendin door de telefoon beloofd langs te komen. Hij paardrijles, werkt, is vrijwilliger bij het Rode Kruis… moet weg en ik ook. We zeggen elkaar gedag, ik bedank hem voor de heerlijke Ik vraag hem wat hij van de Wmo weet, en of er iets voor koffie en zijn openhartigheid. We spreken uit dat we hopen hem verandert. Heel eerlijk antwoordt hij dat hij er niets dat straks alles voor hem zoveel mogelijk hetzelfde blijft! van weet, behalve dan dat er ‘iets’ verandert. Hij heeft van de gemeente nog niets gehoord. Wàt hij heeft gehoord Op weg naar huis mijmer ik: Stel dat de gemeente hem weet hij van Syndion, maar het zegt hem niets. zijn begeleiding niet toekent? Wat dan? De spotjes op tv, de advertenties in de dagbladen doen vermoeden dat Stel dat… alles goed geregeld wordt en blijft. Stel dat hij toch de Ik vraag of hij wel eens gehoord heeft van een ‘keukentafelbegeleiding niet krijgt die hij nodig heeft om te voorkomen gesprek’? “Ja, dat zegt me wel iets”, antwoordt Marcel. dat hij zijn baan verliest, zijn huis uit moet, zijn contacten “Dat is toch zo’n gesprek dat door iemand van de gemeente verliest, met alle gevolgen van dien… Zo gewoon mogelijk wordt gevoerd?” Ik vraag hem: “Stel dat de gemeente zegt meedoen, participeren… dat moet je leren. Sommige dat jij zo zelfstandig bent, dat je geen begeleiding nodig mensen hebben daar (levenslang) ondersteuning bij nodig. hebt. Wat dan?” Marcel is daar heel duidelijk over: “Ik heb echt professionele begeleiding nodig!” De begeleiding van Syndion kwam aanvankelijk driemaal per week, nu is dat nog tweemaal. Marcel legt uit: “Zij helpen me met het maken van boodschappenlijstjes, met het ordenen van de post, met het regelen van afspraken, met het huishouden. Ik heb trouwens ook huishoudelijke hulp.” Nog een ‘stel-dat’ vraag dan: “Stel dat de gemeente hiervan vindt dat deze hulp ook wel gegeven kan worden door je familie, of door een aardige buur, wat zeg jij dan?” Marcel reageert bijna fel: “Het moet echt professionele hulp zijn,

Even Voorstellen

Door Brigitte Jacobs

“Liefst werk ik een paar uurtjes mee” Brigitte Jacobs, directeur Zorg & Dienstverlening bij Syndion na het eten met haar moeder mee naar huis voor het weekend. Zorg op maat voor een doelgroep jongeren met complexe ondersteunings- en zorgvragen. Petje af voor de begeleiders. Een ander bijzonder moment was op bezoek bij een gezinshuis. Twee gehandicapte kinderen die door plaatsing bij deze ouders met elkaar een normaal gezin vormen. Het was krokusvakantie, dus we zaten met z’n allen aan de koffie en ik hoorde van alles over het gezin en de ondersteuning door Syndion.

Van ouderen- naar gehandicaptenzorg

Mijn naam is Brigitte Jacobs. In februari ben ik bij Syndion aan de slag gegaan als directeur Zorg & Dienstverlening. De manier waarop ik bij Syndion ontvangen ben, zegt iets over deze organisatie. Een heel hartelijk welkom! Ik heb inmiddels veel kennismakingsgesprekken gehad met enthousiaste, open en hard werkende collega’s. Het enthousiasme proef ik in elk gesprek: hoe er over cliënten en over Syndion wordt gesproken. De openheid ervaar ik in de persoonlijke noot in de gesprekken, maar ook door het uiten van de zorgen voor de toekomst, die er ook zijn natuurlijk. En dat er hier hard gewerkt wordt zie ik bijvoorbeeld aan de mails van clustermanagers en collega’s die vanuit het Servicecentrum in Gorinchem werken. Die blijven namelijk ook ’s avonds en in het weekend binnen komen!

Op locatie Nu is kennis maken met clustermanagers en collega’s van het kantoor in Gorinchem één ding, het échte kennis maken doe ik ook in de praktijk. Komende weken/maanden zal ik regelmatig te vinden zijn op een van de vele locaties van Syndion. Liefst werk ik een paar uurtjes mee. Soms mag ik komen eten zoals, deze week op woonlocatie De Griend. Ik klets met cliënten en begeleiders en ervaar ik hoe de dagelijkse praktijk op zo’n locatie is. Twee voorbeelden: Een mooie vrijdagmiddag/-avond beleefde ik op het Blokhuis in Hardinxveld-Giessendam. Een aantal logeerkinderen kwam net binnen en een meisje ging

Iets over mezelf. Ik ben 51 jaar, ben getrouwd met Pascal en heb 3 zonen (17, 15 en 11 jaar). Een leuk puberhuis dus. Na mijn VWO heb ik Gezondheidswetenschappen gestudeerd in Maastricht (Verplegingswetenschappen en Beleid & Management). Mijn werkzame leven voert via een aantal jaren bij een zorgverzekeraar al snel naar diverse functies bij zorgaanbieders. Lange tijd heb ik in management/directiefuncties gewerkt in de ouderenzorg. Nu de overstap naar Syndion. De doelgroep is anders: van 0 tot 100 én levensbrede vraagstukken. Dat is uniek aan de gehandicaptenzorg en voor mij nieuw en bijzonder. De ouderenzorg komt immers pas na een lang leven in beeld bij een cliënt. Er is ook veel vergelijkbaar tussen de sectoren. Denk bijvoorbeeld aan de regelgeving: de omzetting van de AWBZ naar de WLZ en de WMO.

Heldere kaders Mijn focus binnen Syndion is gericht op de clusters en teams, zodat zij hun werk voor de cliënten zo zelfstandig mogelijk kunnen doen. Ruimte geven aan zelfstandigheid dus. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar om die ruimte creëren zijn heldere kaders (afspraken) nodig. Die kaders zijn van belang om waar te maken waar Syndion voor staat: het bieden van verantwoorde begeleiding en zorg die aansluit bij het leven van de cliënt en zijn netwerk en die betaalbaar is. Daarnaast richt ik me op de toekomst. We moeten blijven inspelen op de veranderende vragen uit de omgeving en de financiering. Het zal niet saai worden in de zorg: veranderingen zullen er altijd zijn en blijven, dat is zeker.

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Op de hoogte

Week van Zorg en Welzijn 2015 Ieder jaar in maart wordt landelijk de Week van Zorg en Welzijn georganiseerd, voorheen de Open Dag van de Zorg. Syndion stelt in die week diverse locaties open voor mensen uit de sociale wijkteams. In veel gemeenten zijn rond 1 januari sociale wijkteams van start gegaan, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de zorg in het kader van de Wmo in hun gemeente. Het zijn mensen uit deze teams die vragen op hun bordje krijgen en die moeten uitzoeken welke zorg en ondersteuning er het beste bij de vraag past. Syndion hoopt dat zij nieuwsgierig zijn naar wat er komt kijken bij goede ondersteuning en begeleiding van mensen met een handicap, door een kijkje in de keuken te komen nemen.

Kunstveiling ‘Kat en Logus’. Dat is de titel van een prachtige veilingcatalogus die gemaakt is bij een heel bijzonder evenement dat op 5 maart plaatsvond in de Glasblazerij in Leerdam. Kunstenaars van OutsiderArt Gorinchem maakten werken, waarop glasblazers een bijbehorend glaskunstwerk inspireerden. Het resultaat is te zien in de Kat en Logus, een indrukwekkend boek, waarin de kunstenaars van OutsiderArt Syndion centraal staan. Zij vertellen over hun werk en leven. Het boek en de veiling kwamen tot stand dankzij vrijwillige medewerking van tal van bedrijven en personen. Zo verzorgde Van Hoogdalem Grafimedia uit Arkel de vormgeving en druk van het boek, interviewde oud Syndion-manager Jos Huibers de OutsiderArt-kunstenaars, bliezen de glasblazers hun glasobjecten bij de kunstwerken om niet, werd de veilingruimte beschikbaar gesteld door de Glasblazerij van het Nationaal Glasmuseum in Leerdam en zo kunnen we nog wel even doorgaan. De veiling trok flink wat aandacht binnen en buiten Leerdam. De precieze opbrengst van de veiling leest u zo snel mogelijk op onze website! Kijk op de achterkant voor een impressie van kunst en kunstenaars.

NL-Doet en Syndion doet! Dé vrijwilligersactiviteit waar in maart heel Nederland druk mee is: NLDoet. Van de Koninklijke familie tot gemeenteambtenaren: er wordt heel wat afgeklust tijdens NL-Doet. Ook Syndion haakt graag bij deze activiteit aan. Er zijn op locaties altijd wel klussen te klaren. Een muurtje sausen, een terras schoonspuiten, een zolder opruimen of een tuin schoffelen. Zo’n tien locaties hebben hun klussen aangemeld op de website van NLDoet. Dit jaar zullen ook verschillende Syndion-medewerkers hun handen uit de mouwen steken. Weer eens wat anders dan van vergadering naar vergadering rennen en mails en telefoontjes beantwoorden!

Persoonsgebonden Budgetten De hastag PGB Alarm op Twitter, bedacht door een wanhopige ouder, werd landelijk nieuws. Per Saldo, belangenvereniging voor mensen met een persoonsgebonden budget, zag het met lede ogen aan. “Wij hebben de problemen vanaf het begin voorspeld, maar zijn niet serieus genomen”, meldt Aline Saers in haar weblog op de website van Per Saldo. “Pas toen erkend werd dat er een groot probleem was, er een debat in de Tweede Kamer had plaatsgevonden, werd Per Saldo gezien als een deskundige partij en betrokken bij het oplossen van de problemen.” Uiteindelijk is het doel dat de budgethouder minder rompslomp heeft, omdat hij of zij niet meer zelf de zorgverleners hoeft te betalen. En dat fraude met pgb’s wordt tegengegaan.

Op de hoogte

Van Uit de Kunst naar Naald & Daad Wel met enige pijn in het hart verlieten medewerkers en cliënten van Uit de Kunst hun werkplek en winkelpand in Sliedrecht. Voor een aantal cliënten werd het vervoer naar Sliedrecht niet meer vergoed door de strengere regels. Ook was het pand door de twee verdiepingen niet zo erg praktisch. Uiteindelijk viel de moeilijke beslissing om te verhuizen: een aantal cliënten vond een nieuwe werkplek in andere dagbestedingslocaties waar creatief gewerkt wordt met textiel, zoals Pand 18 in Leerdam en het nieuwe GoedPunt in Gorinchem. Andere cliënten verhuisden naar Dordrecht. In verzorgingshuis Sterrenwiel hebben ze een eigen ruimte waar gewerkt wordt. Er werd ook een nieuwe naam bedacht: Naald en Daad. Ja, u leest het goed Daad, zonder r er tussen. De nieuwe naam geeft goed aan wat hier gebeurt. De cliënten die er werken zijn als vanouds in de weer met stof en naaimachine. Ze maken de prachtigste dingen. Maar daarnaast bieden ze ook de helpende hand in het verzorgingstehuis. Bijvoorbeeld het uitlaten van de hond van een bewoonster. Of ze steken de handen uit de mouwen in de spoelkeuken. Dat past in onze participatiesamenleving! Maar het belangrijkste is dat de cliënten er veel plezier aan beleven.

Ondertekening samenwerkingsovereenkomst in Giessenburg Half februari ondertekenden Syndion, De Lange Wei en de gemeente Giessenburg een overeenkomst om in samenwerking met woningcorporatie Omnivera te komen tot Woonzorgcomplex De Groene Wei. Mensen met een handicap kunnen hier een appartement huren en begeleiding krijgen van Syndion. Net als in De Zes Molens in Hoornaar komen er ook zorgappartementen voor ouderen en wordt er samengewerkt met De Lange Wei. Als alles volgens planning loopt, dan start de bouw in de eerste helft van 2016.

Nieuw ouderinitiatief in Culemborg In april 2016 hoopt Stichting Wooninitiatief Culemborg dat de acht appartementen worden opgeleverd waar hun jongvolwassen kinderen gaan wonen. Voor ondersteuning gedurende het proces tot die tijd en het leveren van de zorg na de verhuizing sloten zij een overeenkomst met Syndion. We zijn er trots op dat de ouders Syndion hiervoor hebben benaderd. We rekenen op een goede samenwerking en werken samen aan een prachtige woonlocatie in Culemborg.

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

GoedPunt Gorinchem

Toltheater Syndion in actie De voorstelling Gameworld van het Toltheater van Syndion moest eind 2014 helaas worden afgelast wegens ziekte. Maar begin maart werd de schade ingehaald: twee avondvoorstellingen werden een groot succes, uitgevoerd in theater De Peeriscoop in Gorinchem. Een prachtige extraatje was de ondertekening van de afspraak tussen Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost en Syndion. Het Toltheater krijgt uit het coöperatiefonds van de bank een bijdrage van 10.000 euro. Dit prachtige bedrag is specifiek bestemd de aanschaf van de faciliteiten voor de reizende productie (theatertechniek). Het Toltheater van Syndion is een bijzondere dagbestedingsvorm, waarin mensen met een handicap hun creatieve talenten kwijt kunnen door samen te werken aan de totstandkoming van toneelvoorstellingen. Jaarlijks brengen zij een voorstelling op de planken. De voorstellingen zijn eigen producties, mede bedacht en gespeeld door de cliënten. Met de bijdrage van 10.000 euro heeft Syndion de mogelijkheid om deze dagbesteding het komende jaar te blijven bieden. Omdat de landelijke overheid flink bezuinigt op de zorg, wordt kleinschalige dagbesteding zoals bijvoorbeeld het Toltheater, steeds moeilijker realiseerbaar. Maar de cliënten die hun dagbesteding invullen bij deze locatie, werken hier met hart en ziel. Zij zouden het heel erg vinden als deze mogelijkheid er niet meer zou zijn.

De verbouwing duurde even… maar uiteindelijk was het voormalige TPG-gebouw in de Haarstraat in Gorinchem toch klaar voor de inhuizing van de twee dagbestedingslocaties die eerder samen aan de Kortendijk in Gorinchem zaten: P@per en Hout en De Kleren van de Keizer. In de Haarstraat gaan ze samen verder onder de nieuwe naam GoedPunt. Net voor Valentijnsdag konden de eerste klanten terecht in de nieuwe winkel! De mooi ingerichte winkel wordt gerund door vrijwilligers. GoedPunt verkoopt de bekende producten, gemaakt door cliënten op verschillende locaties van Syndion, maar ook woon- en andere spullen van het label Leuk Spul. De winkel is open van maandag vrijdag 9.00 - 16.00 en op zaterdag van 10.00 - 16.00. Al heel wat klanten hebben hun weg naar de winkel gevonden. Een officiële opening volgt nog: hou de website van Syndion in de gaten!

Hebt u de voorstelling gemist? Dan hebt u nog een tweede kans om de spelers te zien optreden! Op 13, 14 en 15 maart spelen ze op het Theater Festival Ongekend Talent in Breda. Een festival gemaakt door mensen met en zonder handicap. Naast het spelen van onze voorstelling Gameworld kunnen onze spelers zelf kennis maken en nemen van hun collega theaterspelers. Centraal thema is de veranderende wetgeving in de zorg. Ondanks de krimpende middelen zetten theatergezelschappen vergelijkbaar met het Toltheater alles op alles om door te gaan. Door het festival te bezoeken, ondersteunt u dit! Kijk op www.festivalongekendtalent.nl voor informatie.

Interview

Leo Koole en Andries Lever, Onderling Sterk Gorinchem

“Je ziet niks, maar ik heb wel iets” Mensen met een lichte verstandelijke handicap maken zich zorgen over hun ondersteuning Het heeft geijzeld in het noorden van het land op de dag dat de LFB een landelijke ‘Denken en Tanken’-bijeenkomst houdt in Utrecht. Er zijn dus een paar afmeldingen. Toch stroomt de zaal bij Ieder(in) zo vol, dat lang niet iedereen kan zitten.

De LFB, opgericht in 1995, is een landelijke belangenvereniging voor en door mensen met een handicap. De organisatie heeft tot doel om mensen met een verstandelijke handicap te vertegenwoordigen en te versterken. Eén van de projecten voor de komende twee jaar is het project ‘Denken en Tanken’. Leden komen bij elkaar om samen na te denken over belangrijke onderwerpen en ervaringen uit te wisselen.

Serie van tien Vandaag is de eerste bijeenkomst van een serie van tien bijeenkomsten, vertelt Conny Kooijman. Conny is voorzitter van de LFB en aangesteld als projectleider ‘Denken en Tanken’. “Dit jaar zijn er

vijf bijeenkomsten, en volgend jaar nog eens vijf. Hiervoor hebben we geld gekregen van verschillende fondsen. En Ieder(in) sponsort ons ook: we mogen hun kantoorruimte gebruiken en zij zorgen ook voor deskundige sprekers bij een onderwerp.” Conny is al vanaf de start van de LFB betrokken bij dit werk. “Ik ben mede-oprichter van de LFB”, vertelt ze. “Ik werk als beleidsmedewerker en ervaringsdeskundige. Bij de LFB werken mensen met een verstandelijke beperking die als dat nodig is ondersteund worden door een trainer of coach.” Vandaag staan er vier workshops op het programma: sociaal netwerk en relaties, werken en inkomen, de Wmo en het VNverdrag. Allemaal belangrijke thema’s, waarvoor mensen zich hebben opgegeven. Er is vooral veel

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Door Mirjam Rinzema

belangstelling voor de eerste workshop, over sociaal netwerk en relaties. “Die worden door de veranderingen in de zorg steeds belangrijker, maar mensen met een handicap hebben vaak wel moeite om een sociaal netwerk op te bouwen. Vrienden maken is moeilijk; je weet soms niet of iemand een echte vriend is, of net doet alsof en misbruik van je wil maken.”

Denktank Wmo

over de Wmo en over hoe een keukentafelgesprek er uitziet. Ook hebben we aan veel wijkteams een bezoek gebracht, om te vertellen over de doelgroep mensen met een lichte verstandelijke beperking. Niet bij alle wijkteams is kennis over die doelgroep aanwezig! Ik wil graag bijdragen aan versterking. Het is een spannende tijd, ook voor mij zelf. Ik heb ook een steuntje nodig. Als mijn “Mijn ouders zijn begeleiding wegvalt, val ik in een gat. overleden en ik heb Ik moet er niet aan denken. Ik word er geen broers en zussen, onzeker en angstig van.”

Ook voor de workshop over de Wmo wie moet ik dan is veel belangstelling. Andries Lever inschakelen om mij te en Leo Koole zijn binnen de LFB Jan is zeker niet de enige in het helpen?” actief vanuit de belangenvereniging gezelschap die zich ongerust maakt. Onderling Sterk Gorinchem, Andries als Ook andere deelnemers geven aan dat bestuurslid en Leo als secretaris. Andries: ze zich zorgen maken, dat ze nog geen “We zijn een paar jaar geleden begonnen duidelijkheid hebben over het aantal uren met de LFB-werkgroep Samen Sterk, toen de Wmo dat ze begeleiding kunnen houden. “Mijn ouders zijn steeds belangrijker werd. We zijn al heel vaak het overleden en ik heb geen broers en zussen”, vertelt land in geweest om uitleg te geven over de Wmo en iemand. “Wie moet ik dan inschakelen om mij te bijvoorbeeld te vertellen over het keukentafelgesprek. helpen? Eén van mijn tantes? Ik heb daar een ongerust Dat hebben we ook al eens bij Syndion gedaan.” gevoel over.” En een andere deelnemer zegt: “Ik heb Leo vult aan: “Ik deed zo’n keukentafelgesprek, als hersenletsel, je ziet niets aan mij. Ik praat wel moeilijk, voorbeeld. Een wethouder ging met mij in gesprek. pas als ik iets zeg horen mensen dat er ‘iets’ met me Het was best lastig. Ik kreeg te horen dat ik nog maar aan de hand is. Maar is dat dan genoeg om straks nog één uur per week hulp zou krijgen. Als ik meer hulp ondersteuning te krijgen? Want ik heb wel iets, en ik nodig had, moest mijn familie dat gaan doen. Ik werd heb ook iets nodig.” boos, want mijn familie woont ver weg, dus dat kan Elkaar steunen helemaal niet. Maar het was maar een voorbeeld, Alle aanwezigen vinden een bijeenkomst als deze heel gelukkig. We konden zo laten zien dat je je goed moet belangrijk. Nel zegt: “Omdat je hier met meer mensen voorbereiden op zo’n gesprek, en dat je er hulp bij kunt zit, weet je dat je niet de enige bent. We kunnen elkaar inschakelen.” steunen in die dingen die nu naar voren komen.” “In elk geval is het belangrijk om te zeggen waar je mee Vandaag zitten er in de Wmo-workshop zo’n tien zit, en je niet sterker voor te doen dan je bent. Want mensen. Bijna iedereen is actief als belangenbehartiger als je dat niet zegt, word je overschat”, vult iemand voor mensen met een handicap: in de LFB, in een anders aan. cliëntenraad, in een Wmo-raad of voor een afdeling van Onderling Sterk. Jan Boers bijvoorbeeld, hij is voorzitter van Onderling Sterk Nijmegen. “Wij zijn in Nijmegen ook druk bezig om mensen te vertellen

Conny Kooijman

Jan Boers

In beeld

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Het nieuwe ArbeidsCentrum in Leerdam Half januari is het ArbeidsCentrum Leerdam (ACL) feestelijk geopend. Cliënten hadden hierin de hoofdrol. Na toespraken van twee cliënten, geholpen door clustermanager Christa de Heus, werd een lint doorgeknipt. Hierna konden alle belangstellenden het nieuwe dagbestedingsgedeelte bekijken. Het ACL is een nieuwe locatie aan de Anjerstraat. Ze delen het gebouw met cliënten die hier al langere tijd wonen en dagbesteding hebben. De extra ruimtes die nog in het pand aanwezig waren, zijn verbouwd tot mooie werkruimtes. Bij het ACL werken cliënten die veel behoefte hebben aan structuur. Zij kiezen zelf welke werkzaamheden ze het liefst doen. Op deze pagina is te zien dat er veel te kiezen valt!

Column

Mensen en stenen Als woonstichting Poort6 in Gorinchem hebben wij veel contact en een uitstekende samenwerking met diverse zorginstellingen, ook met Syndion. Op het eerste gezicht misschien vreemd: zulke verschillende organisaties. Maar er zijn vooral ook overeenkomsten!

Maatschappelijk doel Cliënten van Syndion wonen bij Poort6, Maar belangrijker dan die verschillen, soms in losse woningen, dwars zijn de overeenkomsten. Wij zijn door de stad. Maar vaak ook met beiden organisaties met een meerdere cliënten bij elkaar maatschappelijk doel: het zo goed in een van onze complexen. “Wat ons bindt? We proberen mogelijk helpen van mensen die Daarnaast verhuren wij ruimten antwoorden te vinden op het op eigen kracht niet (allemaal) aan Syndion, bijvoorbeeld voor politieke en maatschappelijke kunnen. Huidige en toekomstige dagbesteding. De nieuwste ontwikkelingen” cliënten en bewoners. Dáár draait loot aan de stam is het oude het om anno 2015. postkantoor in de Haarstraat, waar nu een flink aantal functies is Wat ons ook bindt, is dat we een geconcentreerd, op een praktische en antwoord proberen te vinden op de zichtbare plek midden in de Gorcumse politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. binnenstad. Bij Syndion betekent dat: hoe kunnen we, gegeven de veranderde zorgwetgeving, met minder geld De organisaties Syndion en Poort6 zijn uiteraard de goede dingen doen voor de cliënten? En bij zeer verschillend. Waar een zorgaanbieder Poort6: op welke manier kunnen we, bij scheiding vooral veel (zorg)medewerkers heeft voor de van wonen en zorg, de huurders die zorg nodig dienstverlening aan haar cliënten, heeft een sociale hebben en langer zelfstandig (moeten) wonen verhuurder vooral veel woningen. We spreken dan een fatsoenlijke woning bieden in een prettige van “menselijk kapitaal” versus “kapitaal in de woonomgeving tegen een betaalbare huur? stenen”. En waar Poort6 alleen in Gorinchem actief is en daar bijna de enige aanbieder is van sociale Kortom, uitdagingen genoeg. Syndion en Poort6 huisvesting, werkt Syndion in 29 gemeenten gaan er samen voor die aan te pakken! op een werkterrein waar ook een groot aantal “concullega’s” actief is.

Door René Wiersema, directeur-bestuurder van woonstichting Poort6 Gorinchem, www.poort6.nl, tel. 0183-669900.

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Door Mirjam Rinzema

“Het eerste begin is er” Nieuwe middelen doen voorzichtige intrede bij Syndion

De maatschappij verandert met alle nieuwe media zo snel, dat het bijna niet bij te benen is. Dat geldt ook voor zorginstellingen. Die zien wel dat er veel mogelijkheden zijn, maar slagen er lang niet altijd in om die mogelijkheden ook toe te passen in de zorg. Dit geldt ook voor Syndion. Toch zet Syndion kleine stappen. “Na de verhuizing van drie locaties naar de Noorderkroonstraat in Dordrecht, liepen we tegen een probleem aan”, vertelt Jonathan Erkelens, begeleider 1 op deze dagbestedingslocatie van Syndion. “Het organiseren van de pauzemomenten verliep heel rommelig, omdat we met meer cliënten te maken hadden dan eerder. Er werd door meerdere groepen tegelijk gepauzeerd en dat was lastig te organiseren. Het verliep iedere dag opnieuw rommelig. Ik ben gaan nadenken over een oplossing

voor dit probleem. We maken nu gebruik van een digitaal plansysteem, Autiplan. Toen het eenmaal was ingesteld, bleek het voor de cliënten en de begeleiding meteen te werken.”

Autiplan Autiplan is een digitaal middel dat je kunt gebruiken op meerdere apparaten: de basis is een website, waarop je kunt inloggen en instellen hoe je wilt dat een planning verloopt en er uitziet. Daarnaast kun je de app gebruiken op mobiele telefoon of tablet. Je kunt het ook via een televisiescherm benaderen. Het is heel flexibel, en dat maakt dat het in de praktijk heel handig werkt. Johathan: “Een cliënt kan precies zien wat de volgorde is van de dingen die er in zijn planning staan. Als er een pauzemoment is, wordt er bijvoorbeeld koffie gedronken. Welke handelingen daarbij horen, staan heel overzichtelijk in het systeem. Denk bijvoorbeeld aan koffie zetten: zoveel water in de kan, koffiefilter, koffie, knop aanzetten, in de vijf minuten dat je moet wachten kopjes klaar zetten, melk en suiker pakken enzovoort. Het hele proces stap voor stap heel praktisch beschreven. Als er een stap is afgerond,

kan die worden aangevinkt. Daarna gaat het systeem automatisch naar de volgende stap.”

Zelfredzaam Het klinkt heel eenvoudig en in feite is het dat ook. Toch betekent zo’n eenvoudig hulpmiddel heel veel voor de dagelijkse gang van zaken en het gevoel van eigenwaarde van de cliënten. “Nu we met Autiplan werken, zien we het verschil al. Rondom de pauzes weten cliënten wat er van ze verwacht wordt. Ze hebben hierin veel minder begeleiding nodig en daar zijn zij zelf ook blij mee en trots op. En de rommeligheid is verdwenen.” Jonathan zag de trots van de cliënten terug toen een tijdje geleden bestuurder Harry Vogelaar even op bezoek was. “Ze lieten hem het systeem zien en lieten trots weten dat ze nu zonder hulp van de begeleider in staat waren om de taken voor die dag uit te voeren. Ik vond het mooi om te zien hoe enthousiast ze hier over waren.” Autiplan richt zich niet uitsluitend op cliënten met een hoger niveau, vertelt Jonathan. “Ook clienten met een wat lager niveau, die bijvoorbeeld niet kunnen lezen, kunnen met het systeem uit de voeten. De instructies kunnen worden voorgelezen, waardoor ook zij stap voor stap de aanwijzingen kunnen volgen. Zij hebben dan vaak nog iets meer begeleiding nodig om er voor te zorgen dat er wordt afgevinkt en de volgende instructie weer gegeven wordt. Maar ook de zelfstandigheid van deze cliënten groeit dankzij Autiplan.”

Toekomst Jonathan noemt zichzelf ‘een begeleider bij wie de digitale middelen op zijn pad gekomen zijn’. Hij erkent dat dit niet voor iedere begeleider geldt. “Het is voor sommige collega’s wennen om dit soort middelen te gebruiken. Maar als het eenmaal goed is ingesteld, is het echt niet lastig om hiermee te werken. Ik vind wel dat Syndion verder moet gaan. Daarom doe ik op dit moment een onderzoek onder clustermanagers, gedragskundigen en cliëntenraden. Ik wil graag weten waar zij tegenaan lopen en wat ervoor nodig is om dingen die zij constateren op te lossen. Uiteindelijk leidt dat tot een plan dat binnen Syndion goedkeuring moet krijgen. Alleen als de organisatie overtuigd is van nut en noodzaak, kan de toepassing van digitale middelen om de zorg te verbeteren goed van de grond komen. Dit eerste begin is er nu, maar dit zijn de kinderschoenen. Geïntegreerd beleid en goede faciliteiten zijn nodig om dat vervolgens ook uit te kunnen voeren.”

Ethische Commissie

Door Mirjam Rinzema

Het goede doen Ethische Commissie Syndion beschouwt, toetst en maakt bespreekbaar

Als ergens ethiek een rol moet spelen, dan is het wel in de zorg. Daarom heeft Syndion al jarenlang een ethische commissie, waarin mensen van binnen en buiten Syndion nadenken over ethische vragen die zich kunnen voordoen.

Tamara Hoogesteger, clustermanager bij Syndion, is sinds september 2014 voorzitter van de Ethische Commissie van Syndion. Ethiek is een onderwerp dat haar bezighoudt. “Ik vind het belangrijk dat ik zelf en mijn collega’s zich tijdens hun werk afvragen: ‘doe ik het goede?’. Want in ons werk is er een afhankelijkheidsrelatie: onze cliënten zijn voor een belangrijk deel afhankelijk van ondersteuning. Hoe geef je dan als organisatie goed vorm aan zeggenschap door cliënten daarin? Verschuilen we ons soms niet te gemakkelijk achter ‘regels die er nou eenmaal zijn’? Daarover nadenken levert interessante vraagstukken op, waar ik me graag in vastbijt. Omdat ik vind dat Syndion zo moet werken, dat we het goede doen.”

Bespreekbaar maken Bij allerlei situaties in de zorg kun je tegen ethische vragen aanlopen. Vaak gaat het om kleine, dagelijkse dingen. Tamara: “Bijna alles waar geld aan te pas komt, heeft ethische kanten. Bijvoorbeeld: we hebben bij Syndion heel wat cliënten die zelfstandig wonen, maar daarin wel ondersteund worden. Het gebeurt nogal eens dat zij het lastig vinden om zelf hun financiën te beheren. Voor de cliënt ligt het dan voor de hand om te vragen of de begeleider dat niet kan doen. Kan dat, of kan dat niet? Ga je op verzoek van een cliënt met zijn of haar pinpas samen boodschappen doen of een cadeautje kopen? En als de cliënt jou vraagt om even alleen te gaan, omdat hij of zij zich niet lekker voelt? Wettelijke kaders zijn altijd leidend. Wat niet mag, mag niet. Maar meestal is het niet zo duidelijk en doe je dingen op ‘gevoel’. Wat wij als ethische commissie willen bereiken, is dat medewerkers over hun eigen handelen nadenken, elkaar daarop durven te bevragen. Zonder dat de commissie meteen in de rol wil zitten om ergens een oordeel ‘goed’ of ‘fout’ op te plakken. Het gaat er om dat onderwerpen bespreekbaar zijn.”

Ethiek zal belangrijker worden ‘De zorg verandert, Nederland verandert mee’ luidt de slogan waarmee het ministerie van VWS de veranderingen in de zorg eind vorig jaar aankondigde. De overheid staat een participatiemaatschappij voor: waar professionele zorg niet perse nodig is, gaat het netwerk van de cliënt bepaalde zaken oppakken of regelt de cliënt het zelf. “Ik denk dat we door die ontwikkelingen misschien tegen nog wel meer ethische dilemma’s zullen aanlopen dan nu het geval is”, denkt Tamara. “Medewerkers hebben nog iets van een professionele houding, een gedragscode waar zij zich in hun werk aan houden. Maar dat geldt niet voor een buurman of een tante. Trekken zij een grens op de juiste plek? Zijn zij zich bewust van de afhankelijke positie van de cliënt en hoe gaan zij daar mee om? Ik ben van mening dat het belangrijk is om daar als zorgorganisatie over na te denken en onze verantwoordelijkheid in te zoeken. Dat bereiken we alleen als we ethiek als een belangrijk onderwerp zien binnen Syndion. Hoe meer medewerkers zich hiervan bewust zijn, hoe beter. Als commissie willen we daar een bijdrage aan leveren.”

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Ik geef de pen door...

Michiel…. Als kleuter speelde ik vaak bij mijn buurjongen Michiel. Hij was jonger dan ik, maar groter. Ik vond hem leuk, lief en grappig. Hij deed en kon dingen die ik niet kon of durfde. Pas later begreep ik dat hij Down had. Soms mocht hij met ons mee op straat spelen. We moesten dan wel goed op hem letten, zei zijn moeder, want Michiel zag niet altijd het gevaar van dingen in. Hij was anders, maar hoorde er gewoon bij. Community-care in zijn zuiverste vorm…

Cliëntmedezeggenschap

Een halve eeuw later…

de cliënt in vervulling te laten gaan. Te zoeken naar oplossingen bij weerstanden of praktische bezwaren. De aandacht te vestigen op wat wél mogelijk is en, waar nodig, ondersteuning te bieden bij dingen die wat moeilijker gaan. Te zoeken naar de win-win situatie voor cliënt en bedrijf. Als dit lukt geeft dat een enorm gevoel van voldoening voor alle partijen. Mijn droom is dat er een databank is van bedrijven, instellingen en organisaties, die hun deuren openzetten voor mensen met een handicap. Waar deze mensen hun kwaliteiten in kunnen zetten en zichzelf verder kunnen ontwikkelen. Dit jaar ga ik hier samen met twee studenten van de Hogeschool Rotterdam mee aan de slag. Het wordt hun afstudeeropdracht. Geweldig!

Cliënten hebben een stem bij Syndion

Ik kom in mijn werk als jobcoach ‘Michiel’’ nog dagelijks tegen, in verschillende verschijningsvormen. En elke keer voel ik weer de drang om mensen met een handicap, ‘gewoon mee te laten doen’. In Zweden zijn ze daar, middels een wet, al vanaf 1946 mee bezig. Volgens het gelijkheidsprincipe: ‘Ook als je een handicap hebt kun je meedoen in de maatschappij, door tussen mensen te wonen zonder handicap en van daaruit mee te doen aan dagelijkse activiteiten en je steentje bij te dragen in en aan de samenleving’. Door de participatiewet gaat Nederland nu ook in een stroomversnelling. Als jobcoach zoek ik bedrijven en instellingen die hun deuren open willen zetten voor mensen met een handicap. Elke keer weer een uitdaging om de wens van

Participeren is niet alleen integreren in een bedrijf, maar zeker ook in de samenleving. Met datgene wat je kunt, een ander van dienst zijn. Binnen Syndion ligt hier voor ons allemaal een taak. Wat zou het fantastisch zijn als cliënten vanuit de woningen, dagbestedingslocaties en werkprojecten, een aantal uren per week ‘’gewoon’’ mee konden doen in de samenleving. En dan denk ik niet aan

Begeleid Werken. Juist niét. Ik denk aan aardappels schillen voor de buurvrouw, of de hond van de overburen uitlaten, of een brief posten voor de buurman, als je tóch boodschappen gaat doen. Ook dit zoeken naar mogelijkheden voor cliënten binnen deze doelgroepen van Syndion, is een onderdeel van mijn werk. Er liggen nog zoveel kansen…. Super, om hiermee aan de slag te gaan. Michiel leeft allang niet meer, maar ik denk nog vaak aan hem. Hij was een beetje anders, maar gewoon ons vriendje in de straat. Ik wou dat iedere volwassene, zó over de mens met een handicap zou kunnen denken. Dan hadden we de participatiewet helemaal niet nodig. In Zweden hebben ze een voorsprong, maar ook daar zijn ze er nog lang niet. Ik ben desondanks ontzettend blij, dat ik op mijn manier een bijdrage kan leveren aan het proces. Inmiddels zijn er honderden mensen met een beperking aan de slag op de open arbeidsmarkt. Ze worden gezien en gewaardeerd om hun mogelijkheden en niet om hun beperkingen. En dat vind ik geweldig!

In de rubriek ‘Ik geef de pen door…’ schrijft iedere keer een andere medewerker van Syndion iets over wat hem of haar bezighoudt. Dit keer: Aukje Smilda

Aukje geeft de pen door aan Stefan Molenaar, vrijwilliger bij het team PR en Communicatie van Syndion

Veranderende zorg

Zorg anno 2015 “Professionele ondersteuning verandert”

Heel 2014 - en trouwens ook al daarvoor - stond in de wereld van de zorg in het teken van De Transities. De grootste wijziging van het zorgstelsel sinds de AWBZ. Niet de landelijke overheid staat meer aan het roer, maar de gemeenten. En de zorgvrager krijgt in dat proces een eigen verantwoordelijkheid en schakelt waar mogelijk het eigen netwerk in.

Veel zorgen waren er vooraf over de transities. Ze werden soms breed uitgemeten in de publiciteit: volwassen kinderen die zeer bezorgd waren over hoe hun ouders zonder huishoudelijke ondersteuning in hun eigen huis zouden kunnen blijven wonen, of dat er nog steeds geen ‘keukentafelgesprek’ gevoerd was over de benodigde zorg vanaf 2015. Ook bij Syndion kwamen heel wat telefoontjes binnen: ‘Blijven wij het pgb houden voor ons gehandicapte kind?’ of ‘Blijft de dagbestedingsplek waar ik het nu zo naar mijn zin heb wel bestaan?’ bijvoorbeeld.

Over waarom er veranderingen nodig zijn, zijn de meeste mensen het wel met elkaar eens. De zorg wordt onbetaalbaar en mensen voelen zich niet (meer) zelf verantwoordelijk, maar rekenen op goedkope of zelfs gratis ondersteuning vanuit allerlei overheidsinstanties. Over het idee dat de zorg dichter bij de mensen zelf georganiseerd wordt, is men over het algemeen best enthousiast. Maar hoe het allemaal uitpakt … dat is voor veel mensen echt nog niet duidelijk. Syndion vroeg de mening van twee mensen, die allebei op heel verschillende manieren met zorg te maken hebben.

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Door Mirjam Rinzema

Zorg anno 2015: Pierre Schefferlie, gemeenteraadslid in Gorinchem

Als raadslid vind ik het goed dat de zorgtaken gaan naar de overheid die het dichtste staat bij de mensen.

“Als gemeenteraadslid in Gorinchem houdt het thema ‘zorg’ me bezig. Maar ik ben ook belanghebbende, omdat er in mijn familie iemand zorg nodig heeft. Eerlijk gezegd vind ik het wel goed voor mijn raadswerk dat ik ook in mijn privé-omgeving de concrete zorgbehoefte tegenkom. Daardoor komen de gevolgen veel dichterbij, het wordt voelbaar. Als raadslid vind ik het goed dat de zorgtaken gaan naar de overheid die het dichtste staat bij de mensen. Ik vind het ook heel goed dat we scherp gaan kijken wat normaal is om te doen voor je eigen naasten. Alleen als we naar de omvang van de bezuinigingen kijken, dan maak ik mij zorgen. Volgens mij gaan we te ver in wat we van de omgeving kunnen verwachten. En voldoet de zorg aan de meest kwetsbare wel aan de menselijke maat? De maat hoe je zelf behandeld zou willen worden als je van zorg afhankelijk was. Als raadslid word ik vaak aangesproken door mensen die niet weten waar ze aan toe zijn. Dan schaam ik mij eigenlijk, terwijl ik weet dat er met man en macht gewerkt is en wordt door gemeenten om de taken over te nemen. Maar als je van zorg afhankelijk ben, geeft het natuurlijk ontoelaatbaar veel onzekerheid als je in december niet weet of je in januari wel geholpen wordt. Elke maand wordt er in de

gemeenteraad gesproken over de invoering en helpen de vragen van mensen om het gemeentebestuur aan te sporen om vooral ook aan de duidelijkheid te werken. In positieve zin denk ik dat gemeente dichterbij de burger staat en het daardoor beter gaat doen. Ook vind ik positief dat we genoodzaakt worden om stil te staan of het wel normaal is hoeveel zorg we als familie/naasten gewend waren ‘uit te besteden’. Zorgelijk vind ik echter de mate waarin er bezuinigd wordt. Daardoor wordt er mogelijk meteen een te groot beroep op de omgeving gedaan en zakt de zorg mogelijk onder een acceptabele norm. Het accent bij gemeenten ligt nu begrijpelijk heel erg op de transitie. De opgave om te investeren in de transformatie is misschien nog wel een grotere uitdaging. Vanuit de gemeente wil ik daarom bijdragen aan actieve buurten, waar elkaar helpen weer gemeengoed wordt. Echte solidariteit. Open buurthuizen en mantelzorg-educatie lijken open deuren, maar moeten toch speerpunten zijn. Daarnaast wil ik als raadslid een antenne blijven voor het opvangen van praktijkverhalen. Daarmee kunnen we het gemeentebestuur en de landelijke politiek aangeven wat er wel en niet werkt, maar ook waar we te ver zijn gegaan.”

Zorg anno 2015: Wil de Visser, ambulant begeleider bij Syndion “Wij waren gewend om te zorgen voor, maar de taken verschuiven en het komt nu neer op zorgen dat.“

“Als ambulant begeleider bij Syndion is me duidelijk dat bepaalde hulpvragen van een cliënt op een andere manier vervuld moeten worden. Ik ben daar zelf mee bezig, door te kijken of er vrijwilligers of mantelzorgers ingeschakeld kunnen worden. Of door te verwijzen naar algemene voorzieningen in de gemeente. Het gaat bijvoorbeeld om hulp bij boodschappen doen en/of de maaltijd koken, begeleiding bij een bezoekje aan de tandarts of het ziekenhuis, gezelschap zoeken voor activiteiten of ondersteuning bij het verwerken van de post en de financiën. De uitdaging wordt om dit soort hulp zo dicht mogelijk bij de cliënt te organiseren. De professionele ondersteuning verandert. Wij waren gewend om te ’zorgen voor’, maar de taken verschuiven en het komt nu neer op ‘zorgen dat’. Er zal een groter beroep worden gedaan op de maatschappij.

Ik merk wel dat sommige cliënten ongerust zijn over de veranderingen. Dat geldt trouwens ook voor het netwerk om de cliënt heen. Als ik dat merk, probeer ik als begeleider om eerlijke en positieve informatie te geven. Ik heb de ontwikkelingen over de zorg steeds gevolgd om dat zo goed mogelijk te kunnen doen. Ik vind het belangrijk om dit niet uit te stellen tot er problemen ontstaan, want dan is de overgang veel heftiger. Waar ik mijn best voor wil doen is zaken zo in gang te zetten dat de cliënt regie houdt over zijn of haar eigen leven. Zoveel mogelijk in de eigen omgeving zoeken naar brede ondersteuning vanuit verschillende disciplines en ervoor zorgen dat dit goed op gang komt. Ik hoop dat het hierdoor uiteindelijk niet negatief uitpakt, maar dat we het met elkaar kunnen ombuigen naar een positieve insteek.”

Interview

Door Mirjam Rinzema

Van hobby naar beroep Henk Odding gespecialiseerd in fotografie van mensen met een handicap Op deze pagina een voorbeeld van het werk van fotograaf Henk Odding uit Brakel. Henk is vader van Jochem, bijna 15, cliënt op de Rollebol van Syndion. Jochem is door zuurstofgebrek bij de geboorte ernstig gehandicapt. “De naam van zijn aandoening is erg ingewikkeld, maar hij is volledig rolstoelafhankelijk en spastisch. Hij heeft bij alles hulp nodig. Praten kan hij niet, maar communiceren wel!” Henk is van huis uit hovenier, maar heeft een aantal jaren geleden een bijzondere stap gezet. “Ik was altijd een enthousiaste hobby-fotograaf. Maar bepaalde vaardigheden beheerste ik echt onvoldoende, vond ik zelf. Het keerpunt kwam toen ik tijdens een schaatstocht op de IJzeren Man bij Vught een foto maakte van een berkenboom. In het echt was het een prachtig plaatje, maar toen ik thuis de foto bekeek, was die helemaal niet geworden zo als ik het in mijn hoofd had. Dat was het moment dat ik dacht: ik wil hier meer mee doen.” Henk volgde een cursus van drie maanden bij de Fotovakschool in Boxtel en kreeg daar de smaak pas goed te pakken. “Door die cursus groeide

mijn ambitie om beroepsfotograaf te worden. In september vorig jaar rondde ik mijn opleiding aan de Fotovakschool in Rotterdam af. In het tweede jaar van de opleiding heb ik besloten dat ik me wilde specialiseren in de fotografie van gehandicapten. Als vader van een gehandicapte zoon weet ik dat dat een bepaalde instelling van de fotograaf vereist. Een ‘gewone’ studiofotograaf mist de ervaring met en kennis van mensen met een handicap die ik wel heb. Het is heel belangrijk om het vertrouwen te winnen van de persoon die je op de foto zet. En mijn persoonlijke mening is: maak het niet mooier dan het is! Ik fotografeer mensen zoals ze zijn. Een druppeltje spuug bij een mondhoek, een tong uit de mond bij iemand met Down: het hoort erbij. Intussen heeft Henk al diverse malen geëxposeerd en beginnen de foto-opdrachten te komen. “Maar ik heb nog ruimte, dus belangstellenden nodig ik van harte uit om contact op te nemen”, benadrukt hij.

Kijk voor informatie op www.henkoddingfotografie.nl

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Op de foto!

Harry en Henry Onze bestuurder Harry Vogelaar is niet iemand die Syndion van achter zijn bureau of computer bestuurt, integendeel. Minstens een maal per week ontmoet hij cliënten en/of ouders en gaat met hen in gesprek over wat er maar op tafel komt: de dienstverlening, een probleem of klacht, de situatie op de locatie en noem maar op. Meestal verschijnt er daarna een enthousiast twitterbericht, vaak vergezeld van een foto. Onze bestuurder mag het dan gewend zijn om frequent op de foto te gaan, niet alle begeleiders, verwanten of cliënten zijn daar even dol op. Dat laatste geldt niet voor Henry de Paus, bewoner van de Stierstraat van Syndion in Dordrecht. Hij bekijkt heel graag de bladen van Syndion en dan vooral de foto’s. Hij liet zich dan ook graag samen met Harry op de foto zetten, in de hoop dat hij zijn eigen foto in Synchroon tegenkomt.

Afspraken over zeggenschap cliëntenraden

Alle cliëntenraden van Syndion, de clusterraden én de CCR, hebben in de afgelopen tijd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst ontvangen. Hierin staan afspraken tussen de cliëntenraad en Syndion. In de overeenkomst is onder andere vastgelegd hoe en wanneer Syndion advies vraag aan de cliëntenraad en welke waarde een advies heeft en

wanneer en hoe vaak de manager bij de vergadering van de raad aanwezig is. Syndion wil op die manier vastleggen dat de zeggenschap goed geregeld is en er ook naar gehandeld wordt. Alle cliëntenraden én de betreffende leidinggevende hebben intussen de samenwerkingsovereenkomst ondertekend.

Reportage

Beschutting, begeleiding en structuur DAC Sleeuwijk al 5 jaar een vertrouwde en veilige plek Het is koffietijd als ik het gebouw aan de Hoogjens van Syndion in Sleeuwijk binnenstap. Alle groepen hebben pauze in hun eigen ruimte en eten en drinken iets. Een prima moment om binnen te komen, want ik kan gelijk aanschuiven. Lekker; ik krijg een meteen een kop koffie en een speculaasje voor mijn neus. Vijf jaar geleden is het alweer dat het Dagactiviteitencentrum (DAC) van Syndion in Sleeuwijk van start ging. Een maand of drie geleden is dat gevierd. Het is nu wel eens tijd voor een verhaal over ‘hun’ locatie, vinden de medewerkers.

Verschillende groepen Het dagactiviteitencentrum wordt ook wel een ‘basisvoorziening’ genoemd. Bij een basisvoorziening kunnen mensen met een ernstige, soms meervoudige handicap terecht. Het zijn mensen die een grote behoefte hebben aan beschutting, begeleiding en structuur. De activiteiten op de dagvoorzieningen zijn

daarop gericht en sluiten aan bij de mogelijkheden, de belevingswereld en de belangstelling van de cliënten. Daarom zijn er op het DAC in Sleeuwijk verschillende groepen. Iedere groep heeft zijn eigen kleur en een vaste dagindeling met eigen activiteiten. Die vaste structuur biedt herkenning en veiligheid. Soms zijn er wel uitwisselingen tussen de groepen, maar dit gebeurt – vanzelfsprekend - alleen als een cliënt daar wel bij vaart. Voor sommige cliënten is dit niet haalbaar, maar andere cliënten kunnen juist wel genieten van afwisseling. Op het DAC zijn vier verschillende groepen: een blauwe ‘keukengroep’, een gele ‘groengroep’ en een rode en een groene basisgroep. “Die vaste kleur

SYNCHROON • VOORJAAR 2015 • 6 e JAARGANG • NUMMER 1

Door Mirjam Rinzema

is heel handig voor de cliënten”, wordt me uitgelegd. “De keukengroep, ook wel de ‘hhd’ genoemd (huishoudelijke dienst), heeft blauwe kopjes, blauwe bordjes en we bewaren onze spullen in blauwe kratten. En omdat de cliënten van de keukengroep allerlei huishoudelijke werkzaamheden doen, weten zij bij het opruimen van de vaat of bij het tafeldekken precies wat waar hoort. Dat betekent dat de taken zelfstandig kunnen worden uitgevoerd. En dat is weer belangrijk voor hun gevoel van eigenwaarde.” Er zijn allerlei slimme methodes bedacht om die zelfstandigheid zoveel mogelijk te stimuleren. Zo zijn er bijvoorbeeld fotokaarten (natuurlijk ook in de kleuren blauw, groen geel en rood) waar precies op is afgebeeld wat er op de tafel moet liggen bij de lunch of bij de koffie. De cliënt die de tafel dekt, Mushe weet zo precies wat er nodig is.

Erwtensoep Na de koffie gaan een paar mensen van de keukengroep aan de slag met de soep voor de lunch van vandaag. Erwtensoep staat er op het menu. Melih en Rinske snijden de groenten: wortel, knolselderij en prei. Rinske vindt die knolselderij best lastig, het is zo hard. Maar uiteindelijk gaat alles fijngesnipperd de pan in en het begint al gauw heerlijk te ruiken. Ook de andere cliënten van de keukengroep gaan aan de slag met hun werkzaamheden: Mirjam verzamelt de was, Kirsten schilt aardappels en Vanessa wast een hele berg plastic doppen en legt ze netjes in rijtjes te drogen op uitgespreide theedoeken.

Vliegengordijn Wat er met de doppen gebeurt zie ik als ik de groengroep binnenloop. In eerste instantie was ik er langs gelopen zonder er op te letten, maar nu zie ik dat het vliegengordijn dat daar hangt gemaakt is van allerlei verschillende maten en kleuren plastic doppen, die aan lange draden zijn geregen. Wat me al snel duidelijk wordt is dat de benaming ‘groengroep’ alles te maken heeft met de werkzaamheden die er gedaan worden. Alles is gericht op hergebruik en recycling – bijvoorbeeld de doppen voor het vliegengordijn - , duurzaamheid en de natuur. In de zomer is de groep altijd een dagdeel aan de slag in de tuin. ’s Winters ligt het tuinwerk natuurlijk een beetje stil en worden er andere activiteiten aangeboden. Zo worden er bijvoorbeeld prachtige voedertaarten gemaakt voor de vogels in de winter.

De basisgroepen Op de twee basisgroepen, waar mensen met een ernstige meervoudige beperking verblijven, ziet het dagprogramma er weer heel anders uit. “Hier zijn de activiteiten echt afgestemd op het individu, of op een

kleine groep”, vertelt de begeleidster van één van de twee basisgroepen. Jiska ligt bijvoorbeeld in de snoezelruimte, lekker ontspannen op het waterbed. Er klinkt zachte muziek, liedjes die ze zelf heeft uitgekozen. Het is er schemerig, rustig en lekker warm. “Jiska heeft net fysiotherapie gehad. Daar wordt de snoezelruimte vaker voor gebruikt, omdat het een plek is waar cliënten zich goed kunnen ontspannen. Dat vergroot het effect van de therapie.” In de groepsruimte bevindt zich ook een groot bed, omringd met panelen waardoor er geen uitvalgevaar is. “Veel cliënten zitten in een rolstoel. Dat is voor hun lichaam een behoorlijke inspanning. Zo’n bedbox gebruiken we dan, zodat ze even in een andere houding kunnen liggen.” Op de basisgroep worden een paar stoelen in een halve kring gezet. De cliënten worden als dat mogelijk is uit hun rolstoelen gehaald. Ze doen op een gewone stoel mee ‘beleving in muziek’, vaak afgekort als BIM. Het is een activiteit voor een kleine groep met muziek, in combinatie met een voorwerp en soms ook met een geur. Je maakt contact, bewustwording van het lichaam en draagt bij aan muzikale ontwikkeling. Vandaag wordt er een doorzichtige sjaal gebruikt van gladde stof. Kees, die voor de activiteit erg druk en onrustig was, geeft zich helemaal over aan de muziek en het prettige gevoel van de sjaal in zijn nek of op zijn handen. Hij geniet zichtbaar en komt helemaal tot rust. “Per keer beperken we het tot één vorm en één muziekje, dat we twee of maximaal drie keer herhalen. Dan merk je bij deze cliënten al dat het genoeg is. Ze worden onrustig, de concentratie is weg. Dan is het tijd om te stoppen, en zingen we een afsluitend lied.”

5 maart werden in Leerdam prachtige kunstwerken van OutsiderArt-kunstenaars van Syndion geveild met daarbij geblazen glaskunstwerken. Een uniek evenement!