AUDIODESKRYPCJA
SEMÂ BEKIROVIC UNFIXED GALAXIES, 2013/2017 INSTALACJA Praca Semy Bekirovic Unfixed Galaxies prezentowana była na wystawie Naczynia połączone [http://bunkier.art.pl/?wystawy=naczynia-polaczone] w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki. Audiodeskrypcja powstała w ramach projektu Otwarta galeria. Kultura dostępna w Bunkrze Sztuki [http://sztuka24h.edu.pl/?p=5657], dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
1
AUDIODESKRYPCJA Instalacja składa się z dwóch wielkoformatowych czarno-białych fotografii. Są one prezentowane w pomieszczeniu przypominającym ciemnię fotograficzną, czyli w miejscu, do którego nie przenika białe światło. Przez czarne kurtyny wchodzimy do mrocznego, prostokątnego pomieszczenia. Jest ono oświetlone stłumionym, czerwonym światłem, padającym przez przysłonięte czerwonymi filtrami okna – pozwala ono swobodnie pracować z materiałami światłoczułymi nie naświetlając ich. Nasz wzrok musi się przyzwyczaić, wszystko wkoło jest na granicy widoczności, skąpane w czerwonej poświacie. Odczucia są dwuznaczne: z jednej strony czujemy się zaniepokojeni, a z drugie zaintrygowani wejściem w przestrzeń niemalże laboratoryjną. Obcujemy z fotograficzną alchemią. Fotografie umieszczone są naprzeciw siebie na przeciwległych, krótszych ścianach pomieszczenia. Podwieszone są na klamerkach za dwa górne rogi. Swobodnie zwisają ze ściany. Papier naturalnie spływa w dół lekko wywijając się na końcach. Fotografie przedstawiają gwiezdne galaktyki, skąpane w czerni. Z płaszczyzny wyłaniają się mgławice drobnych punkcików, raz ostrych, raz rozmywających się. Tworzą nieregularne chmurki o różnych wielkościach i kształtach i o bogatej rozpiętości tonalnej. Patrząc z daleka prace wyglądają jak zdjęcia satelitarne, imitują widok kosmosu. Nic jednak bardziej mylnego. Nie jest to bowiem fotografia wykonana za pomocą aparatu fotograficznego. Artystka posłużyła się tradycyjną techniką fotogramu – obraz uzyskiwany jest tu za pomocą bezpośredniego naświetlania na papierze światłoczułym różnego rodzaju przedmiotów (tak półprzezroczystych, jak i nieprzezroczystych) ułożonych na jego powierzchni, bez używania aparatu fotograficznego. Rozsypując na powierzchnię papieru światłoczułego ziemię, piasek i inne elementy, Semâ Bekirovic stworzyła własną wizję galaktyki, łudząco przypominającą te, z którymi spotykamy się w atlasach nieba czy w internecie. Dużą rolę w jej działaniach odgrywał przypadek, kontrolowany tylko na tyle, na ile jest to możliwe. Mimo że fotografie są czarno białe, to są odbierane zupełnie inaczej: padające na nie czerwone światło wprowadza kolor, w lekkich zagięciach papieru pojawia się głęboka czerń oraz czerwień i jej pochodne. Co ciekawe pracę można oglądać wyłącznie przy czerwonym świetle. Fotografie są bowiem celowo nieutrwalone przez artystkę, co oznacza, że w dalszym ciągu reagują na światło białe. Nawet najdrobniejsze oświetlenie pogłębiłoby 2
proces dalszego naświetlania i wywoływania obrazu, co mogłoby doprowadzić do całkowitego jego zaciemnienia - to tak jakbyśmy rysując jakiś przedmiot z natury chcieli go ciągle udoskonalać, dokładać kolejne kreski i plamy, ich nadmiar w konsekwencji spowodował by zapełnienie, zarysowanie rysunku, czarną plamę. Stąd konieczne stało się zastosowanie na oknach i lampach specjalnych czerwonych filtrów, blokujących dostęp białego światła. Przefiltrowane przez nie czerwone światło pozwala swobodnie pracować z materiałami światłoczułymi, nie naświetlając ich. Jedna z prac przedstawia centralnie usytuowaną mgławicę zlepioną z drobnych wyraźnych punkcików,wielkości główki od szpilki. Mgławica ma nieregularny owalny kształt wielkości dłoni dorosłego człowieka. Drobne punkciki składające się na mgławicę wyłaniają się z czerni, migoczą na powierzchni. Mimo, że w swej formie oszczędne przykuwają swą uwagę bogactwem niuansów. Mogłoby się wydawać, że na powierzchni mamy tylko jedną centralna konstelację, która mocno przyciąga uwagę swym kontrastem i intensywnością. Lecz im dłużej się przyglądamy tym więcej zauważamy, drobnych chmurek czy pojedynczych kropek, punktów rozsianych po całej powierzchni papieru. Papier jest jak tafla wody, czy lustro, lekko błyszczący odbija fragmenty otaczającej go rzeczywistości. Na powierzchni fotografii pojawiają się zarówno bliki jak i cienie których w rzeczywistości nie ma na fotografii.
3
BĄDŹ KREATYWNY – KORZYSTAJ Z PORTALU SZTUKA24H!
Opracowanie audiodeskrypcji: Emilia Kina Wszelkie prawa zastrzeżone. Audiodeskrypcja powstała w ramach projektu „Otwarta galeria. Kultura dostępna w Bunkrze Sztuki”. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kuratorka projektu i redaktorka portalu sztuka24h.edu.pl: Karolina Vyšata, vysata@bunkier.art.pl Współtwórczyni i pomysłodawczyni portalu sztuka24h.edu.pl: Anna Bargiel Korekta: Anna Żołnik Projekt graficzny portalu sztuka24h.edu.pl: Agata Biskup Skład tekstu: Agnieszka Janik
Organizator
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt zrealizowany w ramach Akademia Orange
Partner
Patron