SCENARIUSZ WARSZTATÓW
SZTUKA EFEMERYCZNA Scenariusz warsztatów dla dzieci (przedszkole, szkoła podstawowa – klasy 1–6). Poziom trudności możliwy do stopniowania w zależności od potrzeb grupy. Warsztaty realizowano dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w przekazie łatwym w rozumieniu, z pominięciem części terminologicznej. Warsztaty towarzyszące wystawie Naczynia połączone [http://bunkier.art. pl/?wystawy=naczynia-polaczone] w Galerii Bunkier Sztuki.
1
CELE 1. Zapoznanie uczestników z pojęciem sztuki efemerycznej, przedstawienie problemu materialności dzieła sztuki. 2. Przedstawienie dzieła sztuki w kontekście trwającego procesu takich jak dezintegracja i dematerializacja.
SZTUKA EFEMERYCZNA Szybko przemijająca, krótkotrwała. Taka właśnie może być sztuka. Za przedmiot sztuki efemerycznej można uznać performance, lub przedstawienie po którego zakończeniu uczestnicy rozchodzą się do domów. Sztuką efemeryczną może też być obiekt – rzeźba, obraz, instalacja – który jest nietrwały, może zniknąć jak zmywalny tatuaż lub zdmuchnięte pyłki dmuchawca. W sztuce efemerycznej ważne są wrażenia – zmiana formy, proces np.: przeistoczenia czegoś w coś innego (pomyśl o przepoczwarzeniu larwy w motyla – ten krótkotrwały proces jest jak dzieło efemeryczne).
SZTUKA AUTODESTRUKTYWNA Autodestruktywna czyli ulegająca destrukcji. Taką pracą może być dzieło które stopniowo, zatraca swoją pierwotną formę, ulega rozpadowi, i przestaje istnieć. Utrata dzieła w sztuce autodestruktywnej jest częścią dzieła sztuki
METODY PRACY Oprowadzanie po wystawie, rozmowa dydaktyczna, praca warsztatowa.
FORMY PRACY Indywidualna, grupowa.
2
ŚRODKI DYDAKTYCZNE 1. Pomoce w postaci fotografii znanych pomników (najlepiej charakterystycznych dla miejsca zamieszkania uczestników), posążki lub figurki z różnych materiałów jak brąz, gips itd., bibuła, woda.
BIBLIOGRAFIA 1. Ephemeral Monuments: History and Conservation of Installation Art, Barbara Ferriani, M. Pugliese (red.), Los Angeles 2013. 2. K. Olesiejuk, Co znika, a co zostaje. Rola protokołu konserwatorskiego w kolekcji sztuki efemerycznej [w:] „Fragile” 2014, nr 24, s. 53–57
PRZEBIEG LEKCJI 1. Zwiedzanie wystawy. Problemy rozwijane w toku rozmowy dydaktycznej. Wstęp: zabytki sztuki – czyli o trwałości wytworów artystycznych. Dzieło sztuki w muzeum, czyli coś co chronimy. Pomnik, czyli dlaczego rzeźba musi być czasem trwała (trwałość dzieła sztuki a jego funkcja). Pytania: z jakiego materiału może zostać wykonana rzeźba? Czy rzeźba może zostać zrobiona z bibuły? Czy obiekt z bibuły mógłby pełnić funkcję pomnika (przykład: „deszcz”. Polewamy wodą posążek oraz kawałek bibuły – wniosek bibuła nie nadaje się na pomnik, stoi w sprzeczności z jego funkcją, czyli trwałością) Czy możemy myśleć wtedy o nim jako o rzeźbie? Czy sztuka zawsze musi być trwała? Czy artysta który zdecydowałby się jednak stworzyć „pomnik” z bibuły chciałby nam przekazać w ten sposób czegoś przewrotnego? Agata Ingarden „Heat Pipes” (grupa rozpuszczających się obiektów z przypalonego karmelu – zawieszone na różnych wysokościach skapują na podłogę). Problem: sztuka autodestruktywna, dzieło w procesie. Pytania: z czego zrobione są obiekty? (zgadywanka). Jakie są w dotyku i smaku? Czy wzory na podłodze mogą przypominać obraz? (materiał pomocniczy reprodukcja obrazu Jacksona Pollocka Untitled c. 1950).
3
Jak długo ta praca może istnieć? Czy pod warstwami karmelu znajduje się jakaś tajemnica, czy coś w tej pracy jest ukryte? Anya Gallacio Preserve „Beauty” (praca z 550 ułożonych w rządkach żywych gerber, ułożonych za szybą wiszącą na ścianie) Problem: sztuka autodestruktywna, dzieło w procesie. Pytania: co się stanie z tymi kwiatami, za dzień, tydzień, miesiąc? Czy artysta ma na to jakikolwiek wpływ? Czy zwiędłe kwiaty też będą tworzyć dzieło? Co jest ważniejsze: początkowy efekt, kiedy kwiaty są jeszcze żywe i czerwone, czy moment, kiedy będą szare zwiędłe a może nawet i spleśniałe). Wariant pytań w przypadku zaawansowanego stanu rozpadu pracy: jak ta praca mogła wyglądać na początku? O czym może opowiadać obraz przedstawiający w naturalnym czasie więdnięcie kwiatów? Jakie można odnaleźć analogie do tego procesu? Jacek Tylicki „Nature No. 367” – Genesis oraz instalacja Praca składa się z dwóch elementów. Obrazu, przypominające abstrakcyjny malunek i film przedstawiający kawałek papieru pozostawiony w trawach. Obraz powstał w wyniku działania sił przyrody – dokumentuje to właśnie praca wideo. Jacek Tylicki pozostawił kartkę papieru na pastwę żywiołów. Tak natura stała się twórcą. Praca więc w pewnym sensie powstała bez udziału artysty – ten jednak zainicjował powstanie dzieła. Pytania: kto jest autorem tej pracy – Jacek Tylicki, czy natura? Co jeszcze tworzy natura? Co jest ważniejsze, pomysł (czy to on decyduje o autorstwie?) Czy proces w którym powstaje? Czy to w porządku, że Jacek Tylicki podpisał się po obrazem? Karolina Breguła „Ciasteczka Kippenbergera” (praca składająca się z jadalnych, przyjemnie pachnących czarnych ciasteczek, upamiętniająca zniszczenie przez sprzątaczkę pracy Kippenbergera –nigdzie na wystawie nie jest podana informacja na temat tego, czy ciasteczka można spożywać). Problemy: sztuka destruktywna, proces, akcja, interakcyjność (włączenie odbiorcy w dzieło). Pytania: czy kompozycja z ciasteczek coś przypomina? Czy w Galeriach i muzeach możemy dotykać przedmiotów? Co się dzieje gdy ktoś przez przypadek uszkodzi pracę na wystawie? Co by się stało, gdyby ktoś niecnie pożarł wszystkie ciasteczka, albo chociaż nadgryzł jedno? Czy w galeriach można dotykać dzieł sztuki? Czy te ciasteczka są jadalne? Jak pachną? W zależności od potoczenia się dyskusji, może dojść do gremialnego konsumowania ciasteczek. A może nie? Czy każdy zjadając ciasteczko tworzy nową pracę? Staje się współtwórcą pracy? Czy zjadanie ciasteczek też jest akcją artystyczną? Jeśli tak to o czym opowiada?
4
Podsumowanie Sztuka efemeryczna – czyli nietrwała, będąca zdarzeniem, procesem zainicjowanym przez artystę, który czasem rezygnuje z dalszych ingerencji w zmieniające się dzieło. Sztuka autodestruktywna – czyli ulegająca rozpadowi, znikaniu itd. 2. Część warsztatowa – Przypomnienie pracy oglądanej na wystawie – Preserving „Beauty” oraz zaprezentowanie albumu z Disasembly Bownika (fotografie roślin, które zostały wcześniej rozebrane na kawałki a następnie złożone w całość). – Uczestnicy otrzymują tekturki, oraz potargane, zniszczone kwiaty różnych rodzajów (osobno liście, łodygi, płatki itd.) – Tworzą własne kompozycje – mogą być to rekonstrukcje kwiatów, zupełnie fantastyczne chimery różnych gatunków, lub dowolne abstrakcyjne kompozycje z płatków itd., które następnie zostaną wyklejone na tekturce przy użyciu kleju na gorąco. – Prezentacja prac i podsumowanie w formie pytań: czy powstałe dzieło jest efemeryczne, jeśli tak to dlaczego? Co się stanie z płatkami kwiatów jutro, albo za tydzień? Kto będzie autorem więdnięcia? 3. Zakończenie Propozycja prowadzenia dzienniczka obserwacji swojej więdnącej pracy.
5
BĄDŹ KREATYWNY – KORZYSTAJ Z PORTALU SZTUKA24H!
Autor scenariusza: Mikołaj Spodaryk
BY
SA
Materiał jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska CC-BY-SA. Treść licencji jest dostępna na stronie: creativecommons.org/licenses/by-sa/ 3.0/pl/legalcode
Kuratorka projektu i redaktorka portalu sztuka24h.edu.pl: Karolina Vyšata, vysata@bunkier.art.pl Współtwórczyni i pomysłodawczyni portalu sztuka24h.edu.pl: Anna Bargiel Korekta: Anna Żołnik Projekt graficzny portalu sztuka24h.edu.pl: Agata Biskup Skład tekstu: Agnieszka Janik
Organizator
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt zrealizowany w ramach Akademia Orange
Partner
Patron