SCENARIUSZ WARSZTATÓW
MALOWANIE ŚWIATŁEM Scenariusz warsztatów towarzyszących wystawie Naczynia połączone prezentowanej w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki [http://bunkier.art. pl/?wystawy=naczynia-polaczone]. W czasie zajęć przedstawimy jedną z tradycyjnych technik fotograficznych – fotogram. Dowiemy się jak bez użycia aparatu fotograficznego wykonać zdjęcie. Na podstawie prac Semey Bekirovic zapoznamy się z możliwościami tej techniki. Dodatkowo poznamy właściwości i przeznaczenie ciemni fotograficznej, by po chwili zmienić się w alchemików fotografii i stworzyć własne niepowtarzalne fotogramy.
1
CELE 1. Przedstawienie krótkiej historii fotografii. 2. Wyjaśnienie uczniom jak to się dzieje, że widzimy i jak można utrwalić obraz dzięki fotografii. 3. Zapoznanie uczniów z terminami takimi jak: luksografia, fotogram, światłoczułość, efemeria, pozytyw/negatyw. 4. Zapoznanie uczniów z eksperymentalnymi technikami fotografii czarno białej. 5. Pobudzenie wyobraźni i kreatywności.
METODY PRACY Rozmowa dydaktyczna, działania praktyczne.
FORMY PRACY Indywidualna.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE 1. Reprodukcje prac ilustrujące wybrane zagadnienia. 2. Zagadnienia związane z camera obscura: David Hockney „Wiedza tajemna. Sekrety technik malarskich Dawnych Mistrzów”, Universitas, 2006; Paweł Janczaruk „Wszysto, co wiem o technikach fotograficznych”; Paweł Janczaruk „To, co wiem o fotografii otworkowej”, 2015. 3. Fotogram: przykłady na podstawie prac artystów Man Ray oraz artystki Anny Atkin’s.
2
PRZEBIEG LEKCJI 1. Rozmowa – Jakie zasady rządzą „widzeniem”? Jak powstaje obraz, który widzimy? – Aparat fotograficzny i sam mechanizm pojawiania się obrazu tłumaczymy i przyrównujemy do budowy oka. Możemy pokazać rozwój samego aparatu fotograficznego od camera obscura przez kompakt aż do lustrzanki cyfrowej. – Omawiamy fenomen światła dzięki któremu widzimy. – Pytamy uczniów czy wiedzą co oznacza słowo: światłoczuły? Wyjaśniamy to pojęcie i podajemy przykłady (materiały światłoczułe. np. klisza/błona fotograficzna, papier fotograficzny). – Rozmawiamy z uczniami o ich doświadczeniach z fotografią. Czy robią zdjęcia? Za pomocą jakiego aparatu? Ile trwa zrobienie zdjęcia? Wychodząc od tych pytań, przybliżamy uczniom rozwój fotografii od tradycyjnej, analogowej do cyfrowej. – Wyjaśniamy uczniom co oznacza słowo fotogram. Omawiamy jak powinniśmy zachować się w ciemni i z czego ona się składa. (Fotogram jest techniką wykonywania zdjęcia bez używania aparatu fotograficznego. W ciemni przy czerwonym świetlne na papierze światłoczułym układamy różnego rodzaju półprzeźroczyste oraz nie przezroczyste przedmioty, rośliny itp.., następnie przez kilka sekund naświetlamy równomiernym światłem prace. Kolejnym krokiem jest ściągnięcie przedmiotów i włożenie naświetlonego papieru kolejno do wywoływacza na ok 2min następnie to przerywacza(woda) ok 1min, kolejnym krokiem będzie utrwalacz na ok 3/4min na sam koniec z powrotem do wody by wypłukać porządnie papier z chemii fotograficznej. Ciemnie fotograficzna możemy wykonać sami np. w łazience, istotne będzie zasłonięcie okna uszczelnienie drzwi za pomocą materiał tak by nie wpadało światło. W ciemni musimy zainstalować czerwoną żarówkę, która spowoduje, że będziemy mogli się po pomieszczeniu swobodnie poruszać, lecz nie prześwietlimy papieru gdyż papier światłoczuły nie reaguje na czerwone światło. Będziemy potrzebować jeszcze trzech kuwet na wywoływacz, przerywacz (woda) i utrwalacz (chemia dostępna w sklepach fotograficznych bądź przez internet), 3 szczypczyków do przekładania papieru z kuwety do kuwety. I oczywiście najważniejszego czyli papieru fotograficznego dostępnego w różnych formatach w sklepach fotograficznych bądź internecie). – Prezentacja prac Sema BekirovicI pod tytułem „UNIFIXED GALAXES”. Rozmawiamy na temat wrażenia jakie wywołują i co przedstawiają. Na podstawie zdobytej wcześniej wiedzy uczniowie próbują zgadnąć jak mogły 3
zostać one zrobione, czego mogła użyć artystka do stworzenia swoich prac. (Zdjęcia zostały wykonane techniką fotogramu, naświetlenia rozsypanego piasku ziemi i innych drobnych elementów na powierzchni papieru światłoczułego). 2. Ćwiczenia – W ciemni każdy z uczestników dostaje jeden arkusz papieru światłoczułego. Na jego powierzchni uczniowie tworzą dowolne kompozycje z dostępnych przedmiotów (liści, foli, piasku, drobnych przedmiotów codziennego użytku typu, widelec, szklanka, grzebień itp.) – Po wykonaniu kompozycji przez wszystkich uczniów prowadzący naświetla powstałe kompozycje za pomocą włącznika światła. Światło zostaje włączone na dosłownie kilka sekund. – Z naświetlonego papieru uczestnicy ściągają wszystkie przedmioty. Widząc dalej białą kartkę wspólnie zastanawiamy się czy jest to możliwe, że na powierzchni papieru zapisał się obraz? – Wszyscy podchodzą do trzech kuwet wypełnionych wywoływaczem, przerywnikiem i utrwalaczem. Prowadzący bierze od każdego papier i po kolei wywołuje i utrwala prace. – Uczniowie uczestniczą w całym procesie. Mogą obserwować jak powoli na powierzchni papieru pojawia się obraz. 3. Podsumowanie Uczniowie układają swoje prace obok siebie. Wspólnie próbujemy odgadnąć jakie przedmioty przedstawiają fotogramy.
4
BĄDŹ KREATYWNY – KORZYSTAJ Z PORTALU SZTUKA24H!
Autor scenariusza: Emilia Kina
BY
SA
Materiał jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska CC-BY-SA. Treść licencji jest dostępna na stronie: creativecommons.org/licenses/by-sa/ 3.0/pl/legalcode
Kuratorka projektu i redaktorka portalu sztuka24h.edu.pl: Karolina Vyšata, vysata@bunkier.art.pl Współtwórczyni i pomysłodawczyni portalu sztuka24h.edu.pl: Anna Bargiel Korekta: Anna Żołnik Projekt graficzny portalu sztuka24h.edu.pl: Agata Biskup Skład tekstu: Agnieszka Janik
Organizator
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt zrealizowany w ramach Akademia Orange
Partner
Patron